docPobierz kalendarz - Gazeta Petersburska
download 
Reklamacja Transkrypt
Pobierz kalendarz - Gazeta Petersburska
Numer specjalny 183 Polacy w Sankt Petersburgu 2016 Autor idei: Teresa Konopielko Część historyczna i siatka: Jadwiga Anders Przygotowanie do druku: Stanisław Karpionok Zdjęcia: arhiwum Gazety Petersburskiej Oprawa plastyczna: Olga Owiczinnikowa Отпечатано в типографии «Группа М» 197022, Санкт-Петербург, ул. Профессора Попова, д. 4а, стр. 3 Подписано в печать: 25.12.2015 г. Напечатано: 30.12.2015 г. Тираж 100 экз. ISSN 2219-9470 № заказа 5779 B ronisława N iżyńska ST YCZEŃ Poniedziałek Wtorek Anieli, Eugeniusza 4 Edwarda, Szymona Matyldy, Honoraty 11 Piotra, Małgorzaty 18 25 Pauliny, Seweryna Pawła, Miłosza 5 Środa Czwartek 1 Sobota Mieczysława, Mieszka Nowy Rok Światowy Dzień Pokoju Świętej Bożej Rodzicielki 2 Niedziela Izydora, Makarego Danuty, Genowefy 3 Kacpra, Melchiora, Baltazara Trzech Króli (Objawienei Pańskie) Początek karnawału 6 Juliana, Lucjana Seweryna, Teofila 8 Weroniki, Juliana 9 Jana, Wilhelma Benedykta, Arkadiusza Weroniki, Bogumiły 13 Feliksa, Hilarego 14 Pawła, Izydora 15 Marcelego, Włodzimierza 16 Antoniego, Rościsława Henryka, Mariusza 19 Fabiana, Sebastiana 22 Idefonsa, Rajmunda 23 Felicji, Tymoteusza 26 Jana, Przybysława 29 Macieja, Martyny 30 Jana, Marceliny 12 20 27 7 Piątek 21 Agnieszki, Jarosława Dzień Babci Anastazego Dzień Dziadka 28 Zdzisława, Franciszka Walerego, Radomira 10 17 24 31 Numer specjalny 183 Bronisława Niżyńska (1891–1972) Rosyjska tancerka i choreograf pochodzenia polskiego. Siostra słynnego tancerza rosyjskiego Wacława Niżyńskiego. W 1902 roku rozpoczęła naukę w Cesarskiej Szkole Teatralnej w Petersburgu, gdzie kształciła cię pod kierunkiem Enrico Cecchettiego. Po ukończeniu szkoły baletowej w 1908 r. tańczyła w Teatrze Maryjskim, w 1910 uczestniczyła wraz z bratem w zorganizowanym przez S. Diagilewa sezonie w paryskim Théâtre du Châtelet. Była solistką i choreografem w zespole S. Diagilewa, prowadziła własną szkołę baletową w Kijowie, w latach 1925–1927 współpracowała jako choreograf z Operą Paryską i Teatro Colon w Buenos Aires. Od 1937 baletmistrz i choreograf Polskiego Baletu Reprezentacyjnego. Za program występów przygotowanych na Wystawę Paryską (1937) zdobyła Grand Prix w dziedzinie sztuki tanecznej. C ybulski N apoleon N ikodem LUT Y Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Sobota Niedziela Brygidy, Ignacego Marii, Mirosława Ofiarowanie Pańskie (Matki Boskiej Gromnicznej) Błażeja, Hipolita 4 Piątek Andrzeja, Weroniki Tłusty czwartek Agaty, Adelajdy Doroty, Tytusa Ostatnia sobota karnawału Ryszarda, Romualda 1 8 Jana, Piotra 2 9 3 5 6 10 Łazarza, Marii 11 Eulalii, Modesta 12 Grzegorza, Katarzyny Cyryla, Apolonii Ostatki Jacka, Scholasty Popielec 13 Faustyna, Józefa 15 Danuty, Juliany 16 Donata, Łukasza 17 Symeona, Konstancjii 18 Konrada, Arnolda 19 Leona, Ludomiła 22 Romany, Damiana 23 Macieja, Bogusza 24 Wiktora, Cezarego 25 Mirosława, Aleksandra 26 Gabriela, Anastazjii Marty, Małgorzaty 29 Rufina, Hilarego 20 27 7 14 Walentego, Metodego Dzień Zakochanych (Walentynki) 21 Eleonory, Feliksa Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego 28 Teofila, Makarego Numer specjalny 183 Cybulski Napoleon Nikodem (1854–1919) Polski fizjolog, założyciel krakowskiej szkoły fizjologii, współodkrywca adrenaliny – hormonu 3xF i prądów czynnościowych mózgu (1890), jako jeden z pierwszych na świecie otrzymał zapis EEG kory mózgowej, jeden z twórców endokrynologii i elektroencefalografii, publicysta. Studiował medycynę w Akademii Wojskowo-Medycznej w Petersburgu. Zaprzyjaźnił się tam ze studiującym w tym samym czasie Iwanem Pawłowem. Dyplom lekarza otrzymał w 1880 roku cum eximia laude. W 1890 r. wynalazł przyrząd do mierzenia ilości ciepła wytwarzanego przez mięśnie – mikrokalorymetr i przyrząd mierzący szybkość przepływu krwi mający też zdolność rejestracji fotograficznej (fotohemotachometr). Wyprzedzając idee Freuda badał hipnozę (od strony naukowej). Uważany na świecie za jednego z największych fizjologów. Autor około 100 prac naukowych w tym podręcznika „Fizjologia człowieka”. Jako publicysta zajmował się losem wiejskiej ludności w Galicji. Grał na wiolonczeli w kwartetach smyczkowych. W roku 1918 otrzymał Nagrodę Fundacji Erazma i Anny Jerzmanowskich przyznaną przez Polską Akademię Umiejętności. Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta. K arol J ózef L ipiński MARZEC Poniedziałek 7 Pawła, Tomasza Wtorek 1 Środa Czwartek Niedziela Heleny, Pawła Tycjana, Kunegundy 4 Sobota Antoniny, Radosława 3 Piątek Kazimierza, Łucji Fryderyka, Wacława Róży, Wiktora 8 Katarzyny, Franciszka 10 Konstantego, Benedykta 11 Grzegorza, Bernarda 12 Bożeny, Krystyny 17 Cyryla, Edwarda Beaty Międzynarodowy Dzień Kobiet 2 9 Leona, Matyldy 14 Ludwiki, Klemensa 15 Izabeli, Hilarego Benedykta, Lubomira 21 Bogusława, Katarzyny 22 Feliksa, Pelagii 28 Wiktora, Eustachego 29 Amelii, Jana Anieli, Sykstusa Poniedziałek Wielkanocny 16 23 30 Marcelego, Cypriana Dzień Mężczyzn Zbigniewa, Patryka 24 Marka, Gabriela Wielki Czwartek 31 Balbiny, Gwidona 18 25 Marii, Wieńczysława Wielki Piątek 5 19 Józefa, Bogdana Uroczystość św.Józefa 26 Teodora, Emanueli Wielka Sobota 6 13 20 Eufemii, Klaudii Niedziela Palmowa Początek astronomicznej wiosny 27 Lidii, Ernesta Wielkanoc Międzynarodowy Dzień Teatru Numer specjalny 183 Karol Józef Lipiński (1790–1861) Genialny polski wirtuoz skrzypiec pierwszej połowy XIX wieku. Był nie tylko muzykiem orkiestrowym i kompozytorem, lecz również kameralistą, dyrygentem, pedagogiem i solistą. Na przełomie 1827–28 wystąpił z koncertami w Warszawie, po których otrzymał nominację na pierwszego skrzypka Dworu Królestwa Polskiego, a w 1831 Dworu Carskiego. W Warszawie ponownie koncertował w maju 1829 podczas uroczystości koronacji cara Mikołaja I gdzie zagrał z Paganinim. Karol Lipiński był jednym z największych wirtuozów skrzypiec co potwierdziła i opinia samego Paganiniego, który na pytanie odnośnie pierwszego skrzypka Europy odpowiedział: „Kto jest pierwszym – nie wiem, ale drugim jest z pewnością Lipiński”. W 1837 podjął starania o stanowisko pierwszego koncertmistrza kapeli królewskiej oraz dyrektora muzyki kościelnej w Dreźnie, gdzie ponad 20 lat kierował jedną z najznakomitszych orkiestr ówczesnej Europy. Do historii muzyki wszedł jako najgenialniejszy przed Henrykiem Wieniawskim skrzypek polski i jeden z największych wirtuozów pierwszej połowy XIX stulecia. Może być także uważany za twórcę polskiej szkoły wiolinistycznej. Podczas podróży koncertowych zawsze podkreślał swoje polskie pochodzenie. Swoją działalnością przyczynił się do spopularyzowania kultury polskiej, kultury narodu, którego państwa nie było wówczas na mapie politycznej Europy. Zajmował się pracą pedagogiczną. Po przejściu na emeryturę w 1861 przeniósł się do swojego majątku Urłów koło Lwowa. Tu zorganizował szkołę muzyczną dla uzdolnionych dzieci chłopskich. W 1854, za wybitne zasługi dla dworu królewskiego, został odznaczony Rycerskim Orderem księcia Alberta. S tanisław C hlebowski KWIECIEŃ Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek 1 Sobota Niedziela Zbigniewa, Grażyny Prima Aprilis Franciszka, Władysława Ryszarda, Pankracego Swięto Bożego Miłosierdzia 2 3 4 Ireny, Wincentego 5 Celestyna, Wilhelma 6 Donata, Rufina 7 Dionizego, Januarego 8 Marii, Marcelego 9 Michała, Makarego Leona, Filipa 11 Juliusza, Wiktora 12 Przemysława, Hermenegildy 13 Justyny, Waleriana 14 Anastazji, Bazylego 15 Julii, Benedykta 16 Roberta, Patrycego Bogusławy, Bogumiły 18 Adolfa, Tymona 19 Czesława, Agnieszki 20 Feliksa, Anzelma 21 Leona, Łukasza 22 Jerzego, Wojciecha 23 Grzegorza, Aleksandra 24 Marii, Marcelego 26 Zyty, Teofila 27 Pawła, Walerii 28 Piotra, Pawła 29 Mariana, Katarzyny Wacława, Izydora Zwiastowanie Pańskie Marka, Jarosława 30 10 17 24 Numer specjalny 183 Stanisław Chlebowski (1835–1884) Polski malarz, orientalista i podróżnik. Urodził się w 1835 roku w Odessie. W latach 1853–1859 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Za obraz „Poselstwo kozackie u Katarzyny II” otrzymał rządowe stypendium, które umożliwiło studia malarskie w Paryżu u J. L. Gerome’a. W latach 1864–1876 był nadwornym malarzem sułtana Abd-ul-Aziza w Konstantynopolu. Malował obrazy historyczno-batalistyczne z dziejów Turcji, orientalne sceny rodzajowe, krajobrazy, portrety sułtana. Ważne jego dzieła to: Wjazd Mehmeda II do Konstantynopola, Przy bramie miejskiej, Turecki wartownik, Grajek przed meczetem w Konstantynopolu, Czas modlitwy, Sułtan Bajazyt w niewoli. W latach 1876–1881 przebywał w Paryżu. W 1881 roku powrócił na stałe do Polski i osiadł w Krakowie. Ponieważ przez większość życia przebywał z dala od ojczyzny, jego twórczość jest w Polsce mało znana, a stworzone przez artystę obrazy znajdują się głównie w muzeach i galeriach zagranicznych. Jednym z nielicznych wyjątków jest obraz Wjazd Mehmeda II do Konstantynopola, który wraz z kilkoma innymi dziełami artysty znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie. S tefan D rzewiecki MAJ Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela 1 Józefa, Filipa Międzynarodowe Swięto Pracy 2 Anatola, Zygmunta Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej 9 Bożydara, Grzegorz Dzień Europy (Swięto Unii Europejskiej) Marii, Aleksandra Święto Konstytucji Trzeciego Maja NMP Królowej Polski 3 Moniki, Floriana 4 Ireny, Waldemara 5 Jana, Judyty 6 Ludmiły, Gizeli Izydora, Antoniny 10 Franciszka, Jakuba 11 Dominika, Pankracego 12 Roberta, Serwacego 13 Bonifacego, Dobiesława 18 Piotra, Mikołaja 19 Bernarda, Bazylego 20 Wiktora, Tymoteusza 21 Julii, Heleny 26 Jana, Juliusza 27 Augustyna, Jeromira 28 Teodozjii, Magdaleny 16 Weroniki, Sławomira Iwony, Dezyderego 23 Joanny, Zuzanny 30 Anieli, Petroneli Andrzeja, Wieńczysława NMP Matki Kościoła Feliksa, Ferdynanda 17 24 31 Feliksa, Aleksandry Międzynarodowy Dzień Muzeów 25 Urbana, Grzegorza Filipa, Pauliny Boże Ciało, Dzień Matki 7 14 8 Stanisława, Dezyderii Wniebowstąpienie Dzień Zwycięstwa 15 Zofii, Jana Zesłanie Ducha Swiętego (Zielone Swiątki) 22 29 Numer specjalny 183 Stefan Drzewiecki (1844–1938) Inżynier i najwybitniejszy z polskich wynalazców, słynny konstruktor urządzeń stosowanych na ziemi, pod wodą i w powietrzu. W 1867 r. zaprojektował pierwszy licznik kilometryczny (drogomierz). Jego dwa kolejne wynalazki: cyrkiel do przekrojów stożkowych i regulator paraboliczny dla maszyn parowych zostały w 1872 r. nagrodzone na Powszechnej Wystawie Wiedeńskiej. Drzewiecki zaprezentował na wystawie jeszcze automatyczny sprzęg do wagonów własnej konstrukcji, rejestrator prędkości pociągów i dromograf – urządzenie samoczynnie wykreślające na mapie kurs statku. Zaproszony został do Petersburga przez byłego namiestnika Królestwa Polskiego, wielkiego księcia Konstantego Nikołajewicza. Przez 15 lat konstruktor pracował dla potrzeb rosyjskiej marynarki wojennej. W 1877 r. skonstruował jednoosobowy okręt podwodny. W marcu 1881 r. Aleksander III wyraził chęć obejrzenia wynalazku. Dnia 23 czerwca na Srebrnym Jeziorze w Gatczynie odbył się pokaz okrętu, po zakończeniu którego Drzewiecki wysiadł z „aparatu” i wręczył cesarzowej bukiet kwiatów ze słowami: „oto dar Neptuna dla Waszej Wysokości”. Za swe wynalazki otrzymał m.in. tytuł „the Naval Architect of Great Britain” (1913). Jego matematyczna metoda obliczania kształtu i wymiaru optymalnej śruby napędowej stosowana jest do dziś. Już w czasie pobytu w Petersburgu Drzewiecki zainteresował się aeronautyką i przyczynił się też znacznie do rozwoju lotnictwa. Opracował konstrukcję śmigła, według którego bracia Wright obliczali napęd do swojego pierwszego samolotu. W tym też czasie przyczynił się Drzewiecki do otwarcia w Saint Cyr pod Wersalem Instytutu Aerodynamicznego. Teoria napędów śmigłowych Drzewieckiego została ogólnie przyjęta w nauce i nagrodzona przez francuską Akademię Nauki w 1920 roku. Stefan Drzewiecki, nazywany jest jeszcze polskim Edisonem jest twórcą przełomowych wynalazków, które są po dziś dzień stosowane na całym świecie. Przez całe życie podkreślał swe związki z polskością. W 2007 roku w parku cesarskiej rezydencji w Gatczynie został wzniesiony pomnik „Łódki Drzewiecki”. A ndrzej P szenicki CZERWIEC Poniedziałek Wtorek Środa 1 Czwartek Klotyldy, Leszka 4 Niedziela Erazma, Marianny 3 Sobota Jakuba, Konrada Międzynarodowy Dzień Dziecka 2 Piątek Karola, Franciszka Walerii, Bonifacego 5 Pauliny, Laury 6 Wiesława, Roberta 7 Maksyma, Medarda 8 Pelagii, Felicjana 9 Bogumiła, Małgorzaty 10 Barnaby, Feliksa 11 Jana, Onufrego Lucjana, Antoniego 13 Walerego, Bazylego 14 Wita, Jolanty 15 Aliny, Justyny 16 Laury, Adolfa 17 Marka, Elżbiety 18 Gewazego, Protazego 20 Alicji, Alojzego 21 Pauliny, Flawiusza 23 Jana, Danuty 24 Łucji, Wilhelma 25 Jana, Pawła 27 Leona, Ireneusza Bogny, Florentyny Pierwszy Dzień Lata – najdłuższy dzień roku Marii, Władysława 28 22 29 Piotra, Pawła Uroczystość św. Piotra i Pawła Wandy, Zenona Dzień Ojca Noc Swiętojańska 30 Lucyny, Emilii 12 19 26 Numer specjalny 183 Andrzej Pszenicki (1869–1941) Polski inżynier budowlany i konstruktor, autor konstrukcji wielu mostów i innych budowli stalowych. Studia odbył w Petersburgu na wydziale fizyczno-matematycznym oraz w Instytucie Inżynierów Komunikacji. W latach 1898–1919 pracował w służbie mostowej zarządu Miejskiego Petersburga, w którym znajdowało się kilkaset mostów. Brał udział w budowie mostu Troickiego przez Newę (1903). W 1908 r. wygrał konkurs międzynarodowy na projekt zwodzonego mostu Pałacowego przez Newę w Petersburgu. Projektant większości konstrukcji mostowych w Petersburgu. Swoją karierę inżynierską związał z Rosją i Petersburgiem przez ponad 20 lat. Opiekował się kilkuset mostami miasta i uczestniczył w projektowaniu aż 43 różnych mostów (w tym 27 stalowych). Pracował jednocześnie jako konstruktor mostów na całym terytorium Rosji. Uczestniczył aktywnie w życiu Polonii, działając m.in. w radzie parafialnej przy katolickiej parafii Św. Katarzyny w Petersburgu. Został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta oraz Orderem Korony Belgijskiej III klasy. F eliks A ntoni M ichał J asiński . А втор : F élix V allotton , 1887 LIPIEC Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota Niedziela Haliny, Mariana Marii, Urbana Dzień Dziennikarza Jacka, Anatola 1 2 3 Teodora, Innocentego 4 Karoliny, Antoniego 5 Łucji, Dominika 6 Cyryla, Metodego 7 Elżbiety, Prokopa 8 Zenona, Weroniki 9 Filipa, Amelii Olgi, Pelagii 11 Jana, Gwalberta 12 Ernesta, Małgorzaty 13 Marceliny, Bonawentury 14 Henryka, Włodzimierza 15 Marii, Benedykta 16 Bogdana, Aleksego Kamila, Szymona 18 Wincentego, Wodzisława 19 Czesława, Hieronima 20 Daniela, Andrzeja 21 Magdaleny, Bolesława 22 Bogny, Apolinarego 23 Kingi, Krystyny 25 Anny, Mirosławy 26 Julii, Natalii 27 Wiktora, Innocentego 28 Marty, Olafa 29 Julity, Ludmiły 30 Ignacego, Heleny Jakuba, Krzysztofa 10 17 24 31 Numer specjalny 183 Feliks Antoni Michał Jasiński (1856–1899) Polski inżynier kolejnictwa, budowniczy kolei Petersburg-Moskwa, konstruktor mostów, profesor Instytutu Inżynierów Komunikacji w Petersburgu. W roku 1872 wyjechał do Petersburga, gdzie zdał egzaminy do Instytutu Dróg Komunikacji (Institut Putiej Soobszczenija). Edukację zakończył w roku 1877 w wieku 21 lat, objął stanowisko technika dystansu pskowskiego petersbursko-warszawskiej linii kolejowej i przeprowadził modernizację tej linii. W 1889 roku zbudował na peronach stacji Gatczyna pierwsze w Rosji trójprzegubowe stalowe łuki kratowe, a także zaprojektował oryginalne pilaste przykrycie dachowe, którego model w 1900 r. prezentowano na wystawie światowej w Paryżu. Od 1892 roku Jasiński zajmował się głównie pracą naukową. Był autorem prac z teorii sztywności prętów ściskanych w tym pracy naukowej pt. Badania nad sztywnością prętów ściskanych, która przyniosła mu światowy rozgłos. Wzory i zestawione przez Jasińskiego tablice obliczeń są do dziś stosowane w praktyce inżynierskiej na całym świecie. Publikacja została nagrodzona w 1894 roku rosyjską nagrodą im. P. Andriejewa, przyznawaną co 10 lat najlepszemu inżynierowi. Podczas pracy nad teorią sprężystości udoskonalił stosowane wówczas urządzenie służące do pomiaru odkształceń – tensometr. W 1896 roku został profesorem Instytutu Inżynierów Komunikacji, gdzie prowadził wykłady na temat statyki budowli i teorii sprężystości. Równocześnie wykładał także w Instytucie Inżynierów Cywilnych oraz Instytucie Górniczym. Ogłosił drukiem około 50 prac na tematy inżynierii lądowej. S tanisław K ierbedź SIERPIEŃ Poniedziałek 1 Wtorek Sobota Dominika, Protazego Marii, Stanisława 6 Niedziela Lidii, Augusta 4 Piątek Gustawa, Alfonsa 3 Czwartek Piotra, Justyny Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego 2 Środa Sławy, Jakuba Przemienienie Pańskie Doroty, Kajetana Emila, Cyryla 8 Romana, Romualda 9 Borysa, Wawrzyńca 10 Zuzanny, Filomeny 11 Klary, Hilarego 12 Hipolita, Diany 13 Alfreda, Euzebiusza 15 Rocha, Joachima 16 Jacka, Mirona 17 Heleny, Bronisławy 18 Bolesława, Juliana 19 Bernarda, Sobiesława 20 Joanny, Franciszka Cezarego, Tymoteusza 22 Filipa, Apolinarego 23 Jerzego, Bartłomieja 24 Ludwika, Luizy 25 Marii, Zefiryny 26 Józefa, Moniki 27 Augustyna, Patrycjii 29 Róży, Szczęsnego Marii, Napoleona Dzień Wojska Polskiego Wniebowzięcie Najżwiętszej Maryi Panny Sabiny, Jana 30 31 Bogdana, Rajmunda Dzień DzieńSolidarnoóci Solidarnoócii i Wolności Wolności 5 7 14 21 28 Numer specjalny 183 Stanisław Kierbedź (1810–1899) Polski inżynier komunikacji, budowniczy żelaznych mostów kratownicowych. W 1831 roku ukończył Instytut Korpusu Inżynierów Komunikacji, w którym później wykładał budownictwo i mechanikę praktyczną. Od 1834 roku prowadził w Petersburgu działalność wykładowczą na kursach oficerskich Głównej Szkoły Inżynieryjnej, w Instytucie Górniczym, w Szkole Głównej Inżynierów Polowych, w Szkole Korpusu Morskiego i na Uniwersytecie. Postawił pierwszy, słynny, z żelaza lanego most Błagowieszczeński (potem Mikołajewski), o siedmiu przęsłach stałych, a jednym zwodzonym, 342 m długi, a 20 m szeroki. W czasie budowy wykazał też K. wybitne zdolności administracyjne i handlowe w zawieraniu korzystnych umów o dostawy i w ich egzekwowaniu; w tych też sprawach jeździł w r. 1848 ponownie do Anglii. Na zakończenie prac Mikołaj I polecił wybić okolicznościowy medal, a w dniu otwarcia mostu (18 XI 1850) Kierbedź otrzymał nominację z majora na generał-majora. Równocześnie Petersburska Akademia Nauk powołała go w r. 1850 na członka korespondenta (w dziale fizyki i matematyki), a w r. 1858 na członka honorowego. Kiedy rząd przystąpił do projektowania Kolei Petersbursko-Warszawskiej, dyrektorem robót mianowano gen. K. Gerstfelda, zastępcą Kierbedzia, a głównym inżynierem Polaka W. Bogusławskiego. Linia ta wymagała zbudowania większej ilości mostów, dział ten złożono w ręce Kierbedzia i delegowano go w r. 1852 za granicę dla zbadania nowoczesnego budownictwa mostów żelaznych. Kierbedź zaznajomił się przede wszystkim z nowymi mostami belkowymi, kratowymi w Anglii. W latach 1853–7 zbudował pierwszy w Rosji most kratowy na rzece Łudze (o rozpiętości przęsła 55 m) i zaprojektował pierwsze w Rosji mosty o dźwigarach parabolicznych na Dźwinie zachodniej i rzece Wielikaja. W związku z prowadzonymi budowami w l. 1853–4 Kierbedź wyjeżdżał do Niemiec, Anglii, Austrii i Belgii. W latach 1856–9 kierował budową kolei żelaznej z Petersburga do Peterhofu (dziś Pietrodworiec), z odnogą do Krasnego Sioła. W historię Polski Kierbedź wpisał się jako konstruktor i budowniczy pierwszej stałej żelaznej przeprawy przez Wisłę – mostu Aleksandryjskiego (od cara Aleksandra II), choć warszawiacy woleli nazywać przeprawę nazwiskiem inżyniera. Otwarcie mostu zbiegło się w czasie z upadkiem powstania styczniowego. M aria M atylda K rzesińska WRZESIEŃ Poniedziałek Wtorek Środa Doroty, Wawrzyńca 5 Beaty, Eugeniusza 6 Reginy, Melchiora Marii, Gwidona 12 Filipa, Eugenii 13 Cypriana, Bernarda Januarego, Konstancji 19 Filipiny, Eustachego 26 Kosmy, Damiana Justyny, Cypriana 20 27 7 14 21 Czwartek 1 Piątek Niedziela Bronisława, Idziego Rocznica Wybuchu II Wojny Swiatowej Pierwszy Dzień Szkoły Dzień Weterana 2 Sobota Stefana, Juliana Izabeli, Szymona Rozali, Róży Marii, Ariadny 8 Piotra, Mikołaja 9 Bernarda, Sobiesława 10 Jacka, Piotra 15 Edyty, Kornela 16 Justyna, Franciszki 17 Ireny, Józefa 22 Tekli, Bogusława 23 Gerarda, Teodora 24 Aurelii, Ładysława Albina, Nikodema, Filipa, Eugenii Hipolita, Mateusza Międzynarodowy Dzień Pokoju Tomasza, Maurycego Początek Astronomicznej Jesieni 28 Michała, Michaliny Marka, Wacława 29 30 Zofii, Hieronima Dzień Chłopaka Międzynarodowy Dzień Tłumacza 3 4 11 18 25 Numer specjalny 183 Maria Matylda Krzesińska (1872–1971) Cała jej rodzina związana była z baletem. Jej dziadek, Jan Chrzciciel Felicjan Krzesiński był tenorem Opery Warszawskiej, którego Stanisław August Poniatowski nazywał: „mój słowik”, a ojciec Feliks – utalentowanym tancerzem, cenionym wykonawcą polskich tańców narodowych. Matylda kontynuowała artystyczne tradycje rodziny. W wieku 8 lat przyjęta została do Cesarskiej Szkoły Teatralnej i już po roku nauki, będąc jeszcze uczennicą, zatańczyła na scenie Teatru Wielkiego. Matylda wyróżniała się nie tylko nieprzeciętnym talentem i wielką urodą. ale była również niezwykle ambitną osobą. Rozkochała w sobie trzech Romanowów: carewicza Mikołaja i dwóch wielkich książąt Sergiusza i Andrzeja. Jako siedemnastolatka została metresą carewicza, „Niki”, przyszłego Mikołaja II. Od tej pory kariera ambitnej Matyldy rozwijała się w zawrotnym tempie. Jest primabaleriną Cesarskiego Teatru Maryjskiego, tańczy m.in. w „Dziadku do orzechów”, „Esmeraldzie”, „Śpiącej królewnie”, występuje też w zespołach Michaiła Fokina i Siergieja Diagilewa, partneruje Wacławowi Niżyńskiemu, bywa częstym gościem Szalapina, przyjaźni się z Isadorą Duncan, występuje podczas uroczystości koronacyjnych Mikołaja II. A sam maestro Piotr Czajkowski akompaniuje jej podczas prób, obiecując, że kolejny balet napisze z myślą o Polsce. Świeciła triumfy w Warszawie, Paryżu, Monte Carlo, na scenie londyńskiego Covent Garden. W ciągu 5 lat uzyskała najwyższy tytuł, jaki może uzyskać baletnica carskiego teatru, Prima Ballerina Assoluta. Była osypywana podarkami, klejnotami od Fabergé i Cartiera, Sergiusz sprezentował jej daczę w Strielnie pod Petersburgiem, Andrzej kupił dom na Lazurowym Wybrzeżu – willę Alam (anagram od jej zdrobniałego imienia Mala), a w Petersburgu zbudował jej pałacyk „osobniak Krzesinskoj”. Matylda pozostała wierna Cesarskiemu Teatrowi Maryjskiemu chociaż miała wiele ciekawych propozycji ze strony znanych teatrów. Otworzyła swoją szkołę baletową. Na emigracji Matylda i Andrzej pobrali się, głównie ze względu na syna Władimira. Po ślubie młoda para otrzymała gratulacje od cesarzowej Marii, matki zamordowanego Mikołaja II, co oznaczało, że Romanowowie przyjęli ją jako nowego członka rodziny. Zmarła w 1971 roku w Paryżu w wieku 99 lat. Spoczywa na paryskim cmentarzu komunalnym Sainte-Geneviève-des-Bois – najsłynniejszym cmentarzu rosyjskim poza granicami Rosji, gdzie chowano elitę porewolucyjnej emigracji. M aliszewski W itold PA ŹDZIERNIK Poniedziałek Wtorek Gerarda, Teresy 3 Rozalii, Franciszka Pauliny, Franciszka 10 Emila, Aldony 11 Wiktora, Małgorzyty 17 Łukasza, Juliana 18 24 Kryspina, Ingi 25 Lucjana, Ewarysta Rafała, Marcina Dzień Organizacji Narodów Zjednoczonych 31 Urbana, Augusta 4 Środa Czwartek 5 Artura, Brunona Eustachego, Maksymiliana 12 Edwarda, Teofila Piotra, Ziemowita 19 Ireny, Kleopatry 20 26 Sabiny, Iwony 27 Szymona, Tadeusza Apolinarego, Placyda Światowy Dzień Nauczyciela 6 Piątek 13 Sobota 1 Niedziela Danuty, Remigiusza Teofila, Dionizego 8 Ludwika, Dionizego Marii, Marka 7 Brygidy, Pelagii 14 Jadwigi, Teresy Urszuli, Hilarego 21 Filipa, Kordulii 28 Euzebii, Narcyza Bernarda, Fortunaty Dzień Nauczyciela (Dzień Edukacji Narodowej) 15 22 29 2 9 16 Gawła, Ambrożego Dzień Papieża Jana Pawła II 23 Teodora, Seweryna 30 Zenobii, Przemysława Zmiana czasu z letniego na zimowy Numer specjalny 183 Maliszewski Witold (1873–1939) Kompozytor, pedagog i dyrygent. W latach 1898–1902 podjął studia muzyczne w petersburskim konserwatorium u A. Bernhardta (teoria) i N. Rimskiego-Korsakowa (kompozycja) a form muzycznych uczył go A. Głazunow. Jako student dorabiał sobie korepetycjami z matematyki i był wychowawcą w instytucie dla sierot w Gatczynie gdzie pracował i po ukończeniu Konserwatorium. Na koncercie dyplomowym wykonano jego „Wielką kantatę biblijną”. Maliszewski współpracował z najwybitniejszymi artystami ówczesnej epoki. Był ściśle związany z tzw. „Kółkiem Bielajewa”, nieformalną organizacją muzyczną, mającą na celu propagowanie wykonawstwa kameralnego i twórczości kompozytorów rosyjskich. W swoim lipskim wydawnictwie Bielajew wydał drukiem utwory Maliszewskiego w tym „Sonatę na skrzypce i fortepian”. Pobyt w Petersburgu wpłynął na rozwój talentu kompozytorskiego Maliszewskiego, ukształtował też jego postawę ideową, opartą na przekonaniu o wysokim posłannictwie sztuki muzycznej i odpowiedzialności artysty wobec społeczeństwa. Maliszewski stale podtrzymywał związki z Polską, śledził wydarzenia muzyczne, interesował się osiągnięciami M. Karłowicza i K. Szymanowskiego. W 1921 r. powrócił do Polski. Dostał posadę profesorską w Konserwatorium warszawskim. Jednym z jego uczniów był Witold Lutosławski. Był dyrektorem Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, współorganizatorem i jurorem I Konkursu Chopinowskiego (1927), współzałożycielem Instytutu im. Fryderyka Chopina. Za swoją działalność na rzecz rozwoju polskiej kultury muzycznej otrzymał w r. 1931 Państwową Nagrodę Muzyczną. A delajda (A dela ) B olska LISTOPAD Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Bohdana, Bożydara Dzień Zaduszny (Zaduszki) Sylwii, Huberta Karola, Olgierda 5 Niedziela Seweryna, Wiktoryny Wszystkich Świętych 4 Sobota Sławomira, Elżbiety Feliksa, Leonarda 11 Renaty, Witolda 12 Stanisława, Mikołaja 1 2 Antoniego, Ernesta 7 Sewera, Gotfryda 8 Ursyna, Teodora Serafina, Rogera 14 Alberta, Leopolda 15 Gertrudy, Edmunda 21 Marka, Cecylii 22 Klemensa, Amelii Janusza, Konrada 28 Błażeja, Saturnina 30 Andrzeja, Konstantego Andrzejki 9 16 23 3 10 Andrzeja, Ludomira Bartłomieja, Marcina Narodowe Święto Niepodległości 6 13 17 Anieli, Romana 18 Elżbiety, Seweryna 19 Feliksa, Anatola 24 Konrada, Sylwestra 25 Waleriana, Maksymiliana 26 Grzegorza, Zdzisława Grzegorza, Salomei Międzynarodowy Dzień Studenta Jana, Flory 20 27 Numer specjalny 183 Adelajda (Adela) Bolska (1863–1930) Z domu Skąpska – polska śpiewaczka operowa i pedagog. W latach 1883–1888 studiowała w konserwatorium moskiewskim u Giacomo Galvaniego i Fiodora Komisarżewskiego. W okresie studiów występowała na koncertach Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego, także pod dyrekcją Piotra Czajkowskiego. Po powrocie z Włoch do Rosji i z rekomendacji Czajkowskiego rozpoczęła występy w moskiewskim Teatrze Wielkim pod nazwiskiem Skąpskiej. W Paryżu doskonaliła umiejętności u Caroline Miolan-Carvalho. Jules Massenet doradził jej przybranie pseudonimu scenicznego. Adela wybrała pseudonim Adela Bolska nawiązujący do powieści Victora Cherbulieza L’aventure de Ladislas Bolski (1869). W roku 1896 za namową przyjaciół powróciła do występów koncertowych. Z wielu propozycji wybrała zaproszenie Teatru Maryjskiego w Petersburgu. W Teatrze Maryjskim występowała do roku 1918. W roku 1901 gdy car Mikołaj II zapragnął nagrodzić ją za występy w Rosji, Adela Bolska poprosiła go o zgodę na wzniesienie w Warszawie pomnika Chopina. Wraz z mężem utworzyła komitet budowy pomnika i przeznaczyła na ten cel dochody z koncertów. W roku 1923 wyjechała do Warszawy, gdzie rozpoczęła pracę dydaktyczną w Konserwatorium. J ózef K ozłowski GRUDZIEŃ Poniedziałek 5 Kryspina, Saby Międzynarodowy Dzień Wolontariusza Wtorek 1 Piątek Niedziela Natalii, Eligiusza 2 Sobota Rafała, Balbiny Franciszka, Ksawerego Krystiana, Barbary Barbórka (Dzień Górnika, Naftowca i Gazownika) 8 Wiesława, Wiesławy, Leokadii 9 Julii, Daniela 10 Damazego, Waldemara 16 Olimpii, Łazarza 17 Gracjana, Bogusława Ambrożego, Marcina 13 Alfreda, Izydora 14 Celiny, Waleriana 15 Euzebiusza, Zdzisławy 21 Zenona, Honoraty 22 Wiktorii, Sławomiry 28 Dawida, Tomasza 29 Eugeniusza, Sabiny 12 Łucjii. Otylii Urbana, Dariusza 19 Bogumiła, Dominika 26 Kosmy, Damiana 20 27 7 Czwartek 6 Mikołaja, Emiliana Dzień św.Mikołaja (Mikołajki) Dzień Anioła Adelajdy, Aleksandra Dionizego, Szczepana Boże Narodzenie (drugi dzień) Środa Tomasza, Tomisława Początek astronomicznej zimy – najkrótszy dzień w roku Cezarego, Teofila Międzynarodowy Dzień Pocałunku Marii, Wirgiliusza Uroczystość Niepokolanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny 23 30 3 24 Adama i Ewy Wigilia Bożego Narodzenia 31 Sylwestra, Sebastiana Sylwester 4 11 18 25 Eugenii, Anastazji Boże Narodzenie (pierwszy dzień) Numer specjalny 183 Józef Kozłowski (1757–1831) Muzyk, pianista i kompozytor. Kozłowski spopularyzował poloneza na dworze carskim, był autorem jednego z hymnów Rosji „Niech rozgrzmiewa pieśń zwycięstwa” oraz twórcą rosyjskiego romansu jako gatunku muzycznego. Pochodził z polskiej rodziny ziemiańskiej. W Warszawie otrzymał podstawowe wykształcenie muzyczne. Około 1773 roku został nauczycielem muzyki u ks. Michała Kleofasa Ogińskiego późniejszego polskiego kompozytora, senatora rosyjskiego, działacza emigracyjnego i kawalera maltańskiego. W 1780 roku wyjechał do Rosji, gdzie w latach 1786–96 służył w wojsku rosyjskim w randze oficera i brał udział w wojnie z Turcją. Od 1791 roku przebywał w Petersburgu. Dzięki protekcji Potiomkina został dyrektorem teatrów carskich w Petersburgu. Od 1799 roku piastował stanowisko inspektora muzyki, zaś w latach 1803–1819 dyrektora muzycznego w dyrekcji carskich teatrów. W roku 1819 Kozłowski przeszedł na emeryturę jako radca dworu. W latach 1822–1823 przebywał w Polsce a w 1824 roku powrócił do Rosji i zamieszkał w Petersburgu. Pisał polonezy na orkiestrę, liczne msze, był autorem muzyki do kilku dramatów i sławnego „Requiem Esmoll op. 14” na śmierć Stanisława Augusta Poniatowskiego, a jego uwertura do tragedii „Finga” uważana jest w polskiej literaturze muzycznej za najcenniejsze dzieło tego rodzaju.