Małgorzata Kołodziejczyk Doradztwo zawodowe Scenariusz zajęć
Transkrypt
Małgorzata Kołodziejczyk Doradztwo zawodowe Scenariusz zajęć
Małgorzata Kołodziejczyk Doradztwo zawodowe Scenariusz zajęć Temat zajęć: O Halinie Poświatowskiej nie tylko jako o poetce przeklętej… Czas trwania zajęć: dwie jednostki lekcyjne Odbiorca: III klasa liceum profilowanego, koedukacyjna Cel ogólny: - analiza i interpretacja tekstów poetyckich w kontekście zjawiska kulturowego określanego jako poezja kobieca Cele operacyjne: - uczeń wyjaśnia pojęcie poeta przeklęty - uczeń wyjaśnia pojęcie poezja kobieca; wskazuje tematy i motywy charakterystyczne dla niej - łączy zjawisko feminizmu z poezją kobiecą - analizuje tekst literacki w kontekście biograficznym oraz kulturowym - odczytuje symboliczne i metaforyczne znaczenie wierszy Metody i formy pracy: - miniwykład - praca w grupach - analiza dzieła literackiego - problemowa (dyskusja) Wykorzystane materiały dydaktyczne: - wiersze Haliny Poświatowskiej: ***[oślepłam odkąd jej nie ma…], „Wielkopostna legenda”, ***[nie potrafię uskładać ze słów...], ***[w wiecznych odlotach…], ***[o moim domu…], „Oda do rąk”, ***[w moim barbarzyńskim języku…], ***[z tęsknoty pisze się wiersze…] - karty pracy Przebieg lekcji Faza wstępna lekcji: 1. Zapoznanie z biografią poetki. 2. Zainspirowanie do analizy wierszy Poświatowskiej w szerszym kontekście, nie tylko biograficznym, lecz także kulturowym. Ogniwo centralne lekcji: 3. Praca w czterech grupach – analiza wierszy Haliny Poświatowskiej zgodnie z poleceniami zamieszczonymi na kartach pracy 4. Prezentacja prac kolejnych grup, podczas których nauczyciel uzupełnia uczniowskie spostrzeżenia informacjami z biografii oraz twórczości H. Poświatowskiej, tworząc wychodzący poza stereotypy portret poetki: a) biografia poetki jest przykładem niezwykłej miłości matki i córki; to relacja oparta na nieustannym doświadczeniu pomocy chorej córce, a potem jej mężowi, opiece, odpowiedzialności oraz pomocy w publikowaniu dzieł córki; b) jej twórczość funkcjonuje poza polityką, w wąskim kręgu prywatności, nie kultywuje etosu romantycznego, nie przejawia politycznego buntu; c) wbrew zaleceniom lekarzy wiele podróżowała, zwiedzała, uzupełniała studia filozoficzne, nie poddała się chorobie; d) nie utożsamiała się z żadną szkołą poetycką, wypracowała swój własny, indywidualny styl i sposób poetyckiego obrazowania; Schematy karty prac dla czterech grup: Grupa I oślepłam odkąd jej nie ma nie widzę światła ona była moim wszystkim córka - słońce córka - gwiazda śpiew ptaków jest trenem żałobnym grabarzami - korzenie kwiatu zasadziłam jeden który zapachem przypomina o jej nieobecności jestem biedną kobietą matką - garści piachu Wielkopostna legenda dwa tysiące lat temu urodziła panna w Galilei niemowlę dziecko było bezbrzeżnie nagie a ona nie umiała nic oprócz miłości i tak rosło ogrzewane oddechem aż dorosło do nienawiści i przybili go do drzewa ludzie a ona patrzyła potem - mówią - że wstąpiła w niebo ale równie dobrze mogła wstąpić w ból tak był głęboki 1.Wskaż wspólne elementy dla utworów: ***[oślepłam odkąd jej nie ma…], „Wielkopostna legenda” 2. Jakie znaczenie dla zrozumienia emocji matki ma motyw ślepoty? 3. Wykaż, że w liryku „Wielkopostna legenda” poetka eksponuje ludzki wymiar macierzyństwa Marii. 4. Po analizie obu wierszy zastanów się, co według poetki stanowi istotę macierzyństwa. Grupa II nie potrafię uskładać ze słów miłości ona rośnie we mnie pulsuje w korzeniach nabrzmiewa w pniu odkwita trawa deptana codziennie raczej nie lubię życia zbyt pospieszne i moje kwitnienie zbyt wcześnie chłodem ścięte jak ciało motyla w bursztynie zastyga ale boleśnie raczej wolę śmierć spokój ponad kwitnieniem rozpostarty a tego nie można słowami tylko ciszą w wiecznych odlotach na wspiętych skrzydłach jesteśmy bardziej bliscy sobie i ziemi ty jesteś moją ręką ja jestem twoimi włosami a ten cień za nami nie jest ni tym ni tamtym cień- złączone usta ogarniający wszystkoobejmujący sobą i miłość i śmierć. 1.Na podstawie lektury wierszy: ***[nie potrafię uskładać ze słów...], ***[w wiecznych odlotach…] zastanów się , w jaki sposób podmiot liryczny postrzega miłość – w sposób duchowy czy zmysłowy? 2. Zinterpretuj metaforę cienia zawartą w wierszu ***[w wiecznych odlotach…] 3. Jaka relacja zachodzi miedzy miłością a śmiercią? 4. Jaki jest stosunek „Ja” lirycznego do śmierci? Grupa III o moim domu którego ściany z ciepłych niedomyślnych snów napiszę najpiękniejszy wiersz o włosach dziecka które nigdy nie wplączą się w moje ręce kobiety o ustach - które posępnym pragnieniem nie zawisną ponad niepokojem moich nocy o miłości - która rozkwita w każdym wyszeptanym słowie w barwie róż w zapachu ściętej trawy w pośpiesznym spadaniu gwiazd w gorzkim unicestwianiu motylich skrzydeł zgasłych w płomieniu świecy o miłości doskonałej w swoim chmurnym niespełnieniu Bądźcie pozdrowione moje dłonie, palce moje chwytne, z których jeden przytrzaśnięty drzwiami samochodu, fotografowany promieniami Roentgena - dłoń na zdjęciu wyglądała jak zwichnięta skrzydło - niewielki okruch kości obrysowany własnym odrębnym konturem. Serdeczny palec lewej ręki ozdobiony raz pierścionkiem owdowiały jest teraz i pozbawiony swej ozdoby. Ten który mi dał pierścionek już dawno nie ma palców, jego ręce splotły się w jedno z korzeniami drzewa. Ręce moje tyle razy dotykające stygnących dłoni umarłych i ciepłych mocnych żywych dłoni. Umiejące pieścić niezwykle, w dotyku zatracające przestrzeń dzieląca istnienie od nieistnienia i niebo od ziemi. Ręce, którym nieobcy ból bezsilności, wczepione w siebie jak dwa przelękłe ptaki, bezdomne, szukające na oślep i wszędzie śladu twoich rąk. 1. Scharakteryzuj podmiot liryczny obu wierszy. 2. Wskaż doświadczenia, które spotkały podmiot mówiący. 3. Jaka relacja zachodzi między miłością a śmiercią? 4. Czy porównując liryki z wiedzą o doświadczeniach życiowych poetki, można powiedzieć, że mają one charakter autobiograficzny? Grupa IV w moim barbarzyńskim języku kwiaty nazywają się kwiaty i o powietrzu mówię powietrze i stąpając po kostkach bruku obcasami wstukuję bruk bruk bruk i mówię kamień tak miękko jak gdyby kamień był aksamitem i wtulam twarz w twoją szyję jak gdyby rosło tam ciepłe fytro kota i kocham mój barbarzyński język i mówię: kocham. z tęsknoty pisze się wiersze z bolesnej drążącej śpiewny owoc ciała patrząc na samotne palce mogę wysnuć pięć poematów dotykając moich napiętych ust szepczę i słowa - rozkołysane rytmem wielkiej wody plotą się w wiersze mokre bardzo słono biegną poprzez twarz 1.Wskaż przedstawione w obu utworach źródła poetyckiego natchnienia 2. W jaki sposób doświadczane uczucia i emocje wpływają na brzmienie i wartość słów? 3. Czym dla podmiotu lirycznego jest ciało? Czy może być ono źródłem poetyckiego natchnienia? 4. Wskaż cechy świadczące o indywidualnym stylu poetki. Ogniwo końcowe lekcji 5. Wskazanie poetyckich motywów w twórczości Haliny Poświatowskiej: a) miłość w ujęciu duchowym i zmysłowym (agape i eros) b) cielesność i biologizm c) macierzyństwo d) świadomość przemijania i śmierci e) relacje miłości i śmierci (Eros i Tanatos) f) fascynacja życiem i naturą g) refleksja egzystencjalna 6. Wnioski: a) poezja formą samorealizacji i przejawem autorefleksji, związana z poziomem wrażliwości twórców, a nie ich płcią b) ambiwalentne uczucia związane z terminem poezja kobieca – archaiczny podział poezji względu na płeć autorów c) wiersze Poświatowskiej ukazujące ponadczasowe i uniwersalne refleksje egzystencjalne człowieka stojącego w obliczu śmierci i przemijania Małgorzata Kołodziejczyk