docBiuletyn MOT nr 94 - Muzeum Okręgowe w Toruniu
download 
Reklamacja Transkrypt
Biuletyn MOT nr 94 - Muzeum Okręgowe w Toruniu
w numerze Otwarcie Muzeum Toruńskiego Piernika – nowego oddziału Muzeum Okręgowego w Toruniu Marian Konarski (1909–1998) Szczepowy Rogatego Serca – malarstwo, rysunek, rzeźba Toruń w czasie II wojny światowej – w 70. rocznicę zakończenia wielkiego światowego konfliktu Tkaniny afrykańskie. Tradycja i zmiana Najciekawsze eksponaty pozyskane do zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu w XXI wieku Arcydzieła sztuki japońskiej w kolekcjach polskich Imprezy Kalejdoskop Polecamy Aktualności Wydawca: Muzeum Okręgowe w Toruniu Dyrektor i redaktor naczelny wydawnictwa: dr Marek Rubnikowicz Redaktor: dr Iwona Markowska Korekta: Joanna Załuska Opracowanie graficzne: Krzysztof Deczyński ISSN 1428-0019 Adres redakcji: Rynek Staromiejski 1, 87-100 Toruń, tel. 56 660 56 98, fax 56 622 40 29, www.muzeum.torun.pl, [email protected] Redakcja uprzedza o możliwości zmian w programie wystaw i imprez, ponieważ „Biuletyn Muzeum Okręgowego w Toruniu” wydawany jest z wyprzedzeniem. 1 Otwarcie Muzeum Torunskiego Piernika – nowego oddziału Muzeum Okregowego w Toruniu Muzeum Toruńskiego Piernika, ul. Strumykowa 4 Otwarcie: 19 czerwca 2015, godz. 17.00 Kuratorzy: Barbara Kukowicz-Wirowska, Anna Kornelia Jędrzejewska Toruński piernik należy do najbardziej rozpoznawalnych (oprócz Mikołaja Kopernika i Starówki) symboli miasta Torunia. Historia tego przysmaku sięga czasów średniowiecza. Od końca XIV wieku po dzień dzisiejszy pierniki rozsławiają Toruń i stanowią tradycyjny gościniec z wizyty w naszym mieście. Muzeum Okręgowe w Toruniu od wielu lat bada i opracowuje dzieje toruńskiego piernikarstwa. Tradycja gromadzenia zbiorów o tej tematyce, a przede wszystkim utworzenie kolekcji dawnych form piernikarskich, sięga ponad stu lat. Przez ten czas przygotowywano wystawy poświęcone historii piernika. Ważnym punktem w dziejach prezentacji historii toruńskiego piernika było otwarcie w Domu Mikołaja Kopernika w 2006 roku stałej wystawy „Świat toruńskiego piernika”, a po dwóch latach jej wędrującej wersji, która została zaprezentowana jak dotąd w 25 muzeach w całej Polsce. Ze względu na popularność, jaką cieszy się wystawa stała, Muzeum Okręgowe w Toruniu, przy wsparciu Gminy Miasta Toruń, postanowiło stworzyć oddział poświęcony temu przysmakowi, w wyjątkowym, związanym w sposób szczególny 2 wystawy z piernikami miejscu. Muzeum Toruńskiego Piernika mieści się bowiem w dawnej fabryce pierników należącej do rodziny Weese. 14 lutego 1763 roku mariaż Johanna Weese z Dorotheą Schreiber zainicjował powstanie jednego z najbardziej znanych przedsiębiorstw piernikarskich na świecie, którego tradycje są kontynuowane również dzisiaj w Fabryce Cukierniczej „Kopernik” S.A. Zadaniem Muzeum Toruńskiego Piernika jest prezentowanie w sposób kompleksowy i szczegółowy zagadnień związanych z naszym piernym przysmakiem. W poprzemysłowych wnętrzach dawnej fabryki utworzona została ekspozycja, dzięki której goście odwiedzający nasze Muzeum będą mogli poznać poszczególne wątki tematyczne: Piernikowe korzenie — od formy do pieca — ta zlokalizowana w piwnicy część ekspozycji poświęcona jest początkom piernikarstwa w Toruniu. Zwiedzający będzie mógł zobaczyć galerię niezwykłych form piernikowych oraz poznać technologię wypiekania pierników na przestrzeni wieków. Zmysłowy świat piernika — na parterze zaprezentowane zostaną główne składniki ciasta piernikowego ze szczególnym uwzględnieniem przypraw. W tej części ważną funkcję będzie pełnić sala wypieku, w której muzealni goście, pod opieką „toruńskiej piernikarki”, przygotują w tradycyjny sposób historyczny dekoracyjny piernik. Piernik w salonie, kuchni, sklepie i klubie — jaką rolę pierniki spełniały na co dzień, jak je reklamowano, sprzedawano i podawano przybliży zwiedzającemu ekspozycja na pierwszym piętrze. Baśnie, legendy i klechdy piernikowe oraz Laboratorium piernikowe — to kolejne części ekspozycji stałej stanowiące jej uzupełnienie. Europejskie Centrum Piernika — to idea stworzenia takiego miejsca, w którym odwiedzający Toruń będą mogli uzyskać informację na temat nie tylko toruńskiego Projekty na temat dziejów toruńskiego piernikarstwa przygotowywane przez Muzeum Okręgowe w Toruniu od wielu lat aktywnie wspiera Fabryka Cukiernicza „Kopernik” S.A. Barbara Kukowicz-Wirowska, Anna Kornelia Jędrzejewska Dawna Fabryka Pierników Gustava Weese, obecnie Muzeum Toruńskiego Piernika – oddział Muzeum Okręgowego w Toruniu, fot. K. Deczyński piernika, ale także innych miejsc związanych z tradycją przygotowania tego przysmaku. Na zwiedzających czekają liczne atrakcje i niespodzianki, m.in. film o tym, skąd wzięła się nazwa najsłynniejszego toruńskiego piernika, czyli „katarzynki”, możliwość zapoznania się z interaktywną książką zawierającą przepisy (każdy będzie mógł pobrać przepis na piernik) i projekcją na temat produkcji pierników w Fabryce Cukierniczej „Kopernik”, a także spotkanie m.in. z dawnym właścicielem fabryki – Gustavem Weese. Mamy nadzieję, że wizyta w interaktywnym Muzeum Toruńskiego Piernika przybliży mieszkańcom i turystom odwiedzającym nasze miasto słynne toruńskie pierniki. Marian Konarski (1909–1998) – Szczepowy Rogatego Serca. Malarstwo, rysunek, rzezba Ratusz Staromiejski, Sala Wystaw Czasowych, II p. Wystawa czynna: 11 kwietnia – 24 maja 2015 Kurator: Anna Kroplewska-Gajewska Jednym z powodów przygotowania wystawy Mariana Konarskiego w toruńskim Muzeum jest stała ekspozycja malarstwa polskiego od końca XVIII wieku do 1939 roku w ratuszowej Galerii, na której eksponowane są dwa obrazy artysty obok prac Norberta Strassberga i Stanisława Szukalskiego – inicjatora powstania w Krakowie Szczepu Szukalszczyków herbu „Rogate Serce”. Toruńska Galeria posiada swój indywidualny charakter. Jednym z jej wyróżników jest godna reprezentacja Bractwa św. Łukasza, środowiska wileńskiego oraz właśnie Szczepu „Rogate Serce”. Bardzo dobra reprezentacja Bractwa i Szczepu zaistniała w Toruniu dzięki zainteresowaniu i badaniom długoletniego kustosza Muzeum – Andrzeja Ściepuro, który w 1982 roku zorganizował wystawę artysty w naszym Muzeum. Marian Konarski do Szczepu Szukalszczyków herbu „Rogate Serce” należał od początku, od 1929 roku. Za poparcie głoszonych przez Szukalskiego idei został skreślony z listy studentów krakowskiej ASP. W 1932 roku wybrał indywidualną drogę twórczą, by w 1935 roku ponownie przystąpić do ugrupowania. Twórczość ar- 4 wystawy tysty dowodzi bardzo dużego wpływu idei Stanisława Szukalskiego na całą jego, obejmującą prawie 70 lat, twórczość. Budowane w realistycznej formie malarstwo i rzeźba, które ulegały zarówno syntezie, jak i ekspresji poprzez deformacje, uproszczenia czy zastosowanie niecodziennej kolorystyki, stanowią pełną odniesień do uczuć, przeżyć dnia codziennego, polityki, a nawet kosmosu, wypowiedź. Malarstwo, w którym dosłowność i zmagania z nadwrażliwym często odbiorem świata stały się znakiem rozpoznawczym artysty. Konarski starał się za pomocą koloru i formy przypominać o ludzkich powinnościach, o miłości, zniewoleniu, zaangażowaniu i przyjaźni. Zawsze najważniejszy był dla niego drugi człowiek, często także on sam, gdy utrwalał siebie w licznych autoportretach, starając się w każdym z nich odkryć jakiś nowy aspekt swojej własnej osobowości. Marian Konarski to poetycki wizjoner, jak nazwał go Jan Bolesław Ożóg. Jego wizje dotyczyły głównie jednostki zmagającej się z trudami egzystencji w świecie pełnym kontrastów. Owe kontrasty Konarski dostrzegał niezwykle mocno, potrafił uwypuklić je w swojej twórczości na tyle intensywnie i jasno, że do dziś wywołują zastanowienie i zadumę odbiorcy. Wystawie obejmującej malarstwo, rysunek i rzeźbę towarzyszy katalog ze wstępem prof. Lechosława Lameńskiego o twórczości Mariana Konarskiego i jej percepcji przez krytyków, bogato ilustrowane kalendarium przygotowane przez Sylwestra Rudnika oraz część obejmująca katalog niżej podpisanej – wszystko przy dużym udziale synów Mariana Konarskiego – Leszka i Jacka. Anna Kroplewska-Gajewska Marian Konarski, Śmierć, 1932, olej, płótno, fot. K. Deczyński Torun w czasie II wojny swiatowej – w 70. rocznice zakonczenia wielkiego swiatowego konfliktu Dziedziniec Ratusza Staromiejskiego Wystawa czynna: 6 maja – 24 sierpnia 2015 Kurator: Iwona Markowska Opracowanie graficzne: Krzysztof Deczyński Pierwsze oddziały wojsk niemieckich wkroczyły do Torunia 7 września 1939 roku około godziny 13.00. Dzień ten stanowił początek trwającej 1974 dni okupacji miasta. Symbolem niemieckiej władzy stała się powiewająca z gmachu Ratusza Staromiejskiego flaga hitlerowska. Mieszkańcy Torunia w czasie okupacji doznali całego szeregu represji ze strony okupanta. Bardzo szybko doświadczyli grozy wojny. Już 1 września 1939 roku nad miastem pojawiły się samoloty wrogiej Luftwaffe, które zbombardowały toruńskie lotnisko. Jesienią 1939 roku miastem wstrząsnęła fala aresztowań. Dla ludności Torunia i powiatu toruńskiego był to niewątpliwie najtragiczniejszy okres okupacji niemieckiej. Kolejną formą represji wobec ludności polskiej były przymusowe wysiedlenia. Akcja wysiedleńcza objęła przede wszystkim przedstawicieli inteligencji, właścicieli zakładów rzemieślniczych i kupców oraz osoby, które przybyły do miasta z ziem byłego zaboru rosyjskiego i osiedliły się w Toruniu po 1920 roku. Wysiedlano także „obciążonych politycznie”, „elementy aspołeczne” oraz pojedyncze osoby lub rodziny z przyczyn indywidualnych. Szacuje się, że w okresie okupacji 6 wystawy niemieckiej z Torunia wysiedlono około 5000 osób. Większość z nich zmuszono do porzucenia całego mienia (przechodziło na własność III Rzeszy), oprócz małego bagażu podręcznego. Na obrzeżach miasta przy ulicy Grudziądzkiej działał także obóz przesiedleńczy, potocznie nazywany Szmalcówką. W obozie panowały niewyobrażalnie złe warunki bytowe, które powodowały wysoką śmiertelność, zwłaszcza u dzieci i najstarszych więźniów. Na wystawie obejrzeć można fotografie i dokumenty, które stanowią świadectwo tych niezwykle trudnych dla mieszkańców Torunia dni. Pokazują one, jak wyglądało nasze miasto zimą 1939/1940, nazywaną czasami zimą stulecia, jak po zamarzniętej Wiśle przeprawiano się na jej drugi brzeg, ponieważ oba mosty były zniszczone, jak brakowało wody z powodu pękających od niskich temperatur rur, w jakich ciężkich warunkach przyszło żyć mieszkańcom Kozackich Gór itd. Nie została także pominięta tematyka związana z różnymi aspektami życia, które prowadziła ludność niemiecka w naszym mieście. Mówiąc o II wojnie światowej w Toruniu nie należy bowiem zapominać również o pięknie utrzymanych ulicach i parkach, teatrach, bibliotekach, koncertach, wystawach, bardzo uroczyście obchodzonych niemieckich świętach narodowych, rozmaitych rocznicach oraz obchodach urodzin i imienin kanclerza Rzeszy Adolfa Hitlera itp. Większość imprez miała charakter propagandowy, ich celem było przede wszystkim podkreślenie niemieckiego charakteru grodu Kopernika. Ostatni blok tematyczny wystawy związany jest z zakończeniem okupacji niemieckiej w Toruniu. W dniu 1 lutego 1945 roku do opuszczonego przez Niemców miasta wkroczyli żołnierze Armii Czerwonej 2 Frontu Białoruskiego. W dniu 6 marca 1945 roku na ulicach Starego Miasta odbyła się defilada Wojska Polskiego. Wydarzenia te utrwalił swoim aparatem toruński fotograf Alojzy Czarnecki. Iwona Markowska Kościół św. Jakuba, fot. Kurt Grimm, wiosna 1940, (fragment) Muzeum Podróżników im. Tony’ego Halika Wystawa czynna: 30 maja – 13 września 2015 Kurator: Ewa Prądzyńska, Magdalena Nierzwicka Wystawa przygotowana ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie przybliży publiczności tradycyjne oraz współczesne afrykańskie techniki tkackie i zdobnicze. Produkcja tkanin ma na Czarnym Kontynencie długą i bogatą tradycję. Podstawowym surowcem do ich produkcji była, i do dziś pozostaje, bawełna, choć w niektórych rejonach używa się również innych włókien, między innymi wełny wielbłądziej i koziej oraz rafii. W Afryce tkaniem zajmują się głównie mężczyźni, natomiast farbowaniem samych włókien oraz gotowych już tkanin – kobiety. Dzięki ich wspólnej pracy powstają wspaniałe, wielobarwne tkaniny, które czasami zdobi się jeszcze dodatkowo haftami lub aplikacjami. Produkcja tkanin i strojów to bardzo dynamicznie rozwijająca się dziedzina twórczości. Ewoluowała przez stulecia i nadal na jej kształt wpływają różne czynniki, między innymi religia, handel, moda, a także zmieniająca się rola kobiet. Na wystawie można będzie obejrzeć tkaniny i stroje używane współcześnie w Afryce Zachodniej i Południowej, a wśród nich wspaniałe „kente” z Ghany, „bogolany” z Mali, tkaniny barwione indygo z Mali i Kamerunu czy aplikacje z Beninu. Obok tkanin zaprezentowane zostaną gotowe stroje, zarówno codzienne, jak i odświętne, między innymi ludów: Hausa, Fulbe, Aszanti, Bambara, Herero. Obok tkanin oraz strojów pokazane 8 wystawy zostaną liczne narzędzia do obróbki bawełny i wełny oraz produkcji i zdobienia tkanin. Zaprezentowane zostaną ciekawie rzeźbione uchwyty do szpul z warsztatów tkackich z Gwinei i Wybrzeża Kości Słoniowej oraz stemple z symbolami „adinkra” z Ghany. Ewa Prądzyńska fot. G. Solecki i A. Piętak Tkaniny afrykanskie. Tradycja i zmiana Najciekawsze eksponaty pozyskane do zbiorów Muzeum Okregowego w Toruniu w XXI wieku Dom Eskenów Wystawa czynna: 6 czerwca – 1 listopada 2015 Kurator: Alina Stefańska Rok obecny jest już piętnastym rokiem trzeciego tysiąclecia naszej ery i stanowi dobry moment, by spojrzeć wstecz, cofając się do przełomu wieków. Był to przecież moment symboliczny nie tylko dla jednostek; wszyscy wkraczaliśmy w nowe stulecie z nadzieją na rozwój, sukces, zdecydowane zmiany na lepsze, nawet jeśli dotychczasowe bilanse były bez zarzutu. Po milenijnym przełomie nadeszły jednak kolejne dni i lata zmagań z codziennością, przyćmiewającą wielkie zamierzenia. Jaki zatem jest bilans ostatnich piętnastu lat rozbudowy kolekcji Muzeum Okręgowego w Toruniu? Skromny z uwagi na ograniczone fundusze czy obfitujący w ciekawe dary? Ubogi, zachowawczy i jednostronny czy bogaty i różnorodny? Chcemy każdemu dać możliwość samodzielnej oceny, prezentując najciekawsze nabytki, pozyskane od 2001 po 2015 r. Pierwszym zaskoczeniem może być ich ilość: w tym okresie przybyło około 8000 eksponatów, przy czym połowa z nich została zakupiona, połowa zaś pozyskana w darze. Oczywiście na wystawie, która będzie prezentowana w Domu Eskenów, znajdą się tylko nieliczne, wybrane muzealia. Każdy z kustoszy, sprawujących opiekę nad poszczególnymi kolekcjami, wybierze obiekty najbardziej wartościowe naukowo, przy tym piękne, ciekawe, może nawet egzotyczne lub zaskakujące, jak reprodukowana tu karykatura prof. Jerzego Remera, długoletniego dyrektora Muzeum. Wśród najcenniejszych i najbardziej efektownych nabytków znajdzie się na pewno zakupiona w końcu 2014 r. bogato zdobiona XVII-wieczna strzelba „cieszynka” oraz para dubeltówek z francuskiej manufaktury królewskiej Ludwika XVI, sygnowanych przez znanego rusznikarza Philippea Touprianta. Obok pojawią się dzieła malarskie i graficzne, obiekty ze zbioru dokumentów historycznych i fotografii archiwalnych, a z wyrobami sztuki i rzemiosła Orientu będą sąsiadować nabytki do kolekcji Domu Mikołaja Kopernika. Przyjęta formuła wystawy daje rzadko spotykaną okazję, aby na niewielkiej przecież przestrzeni zaprezentować całą różnorodność – tematyczną i chronologiczną – zbiorów gromadzonych przez Muzeum. Nie chcąc psuć zainteresowanym niespodzianki, nie będziemy opisywać szczegółowo poszczególnych muzealiów, wybranych do ekspozycji. Zapraszamy przez całe lato oraz jesień, od 6 czerwca do końca października, z głębokim przekonaniem, że również w opinii naszych gości zaprezentowane na wystawie nabytki okażą się najciekawsze. Alina Stefańska Antoni Szymkowski, Karykatura prof. Jerzego Remera, collage, papier, fot. K. Deczyński wystawy 9 Arcydzieła sztuki japonskiej w kolekcjach polskich Ratusz Staromiejski, Sala Wystaw Czasowych, II p. Wystawa czynna: 13 czerwca – 6 września 2015 Kuratorzy: Anna Król, Katarzyna Paczuska „Arcydzieła sztuki japońskiej w kolekcjach polskich”, ekspozycja przygotowana z okazji jubileuszu dwudziestolecia Muzeum Manggha, prezentuje dawną sztukę japońską, przede wszystkim z okresu Edo (1603– 1868), a także – w nielicznych przykładach – z okresu Meiji (1868–1912): drzeworyty ukiyo-e, malarstwo i rzeźbę, tkaniny, ceramikę, brązy, wyroby z laki, militaria. Na wystawie można zobaczyć ikony sztuki japońskiej, które radykalnie zmieniły sztukę Zachodu. Pierwszym kontaktom Europejczyków ze sztuką japońską towarzyszyło poczucie głębokiej obcości, a co za tym idzie – niezrozumienie i odrzucenie. Specyficzne japońskie kryteria piękna są zasadniczo sprzeczne z tradycją europejską, opartą na klasycznym ideale antyku, a typowe wartości estetyki japońskiej tworzą system pozostający w wyraźnej opozycji względem tradycyjnej estetyki Zachodu – z jej pojęciem idealnego piękna opartego na harmonii, symetrii, rytmie, z zasadą mimesis, postulatem trwałości sztuki, podziałem na sztukę wysoką i użytkową. Japońskie pojęcie piękna silnie naznaczone jest poczuciem przemijania i nietrwałości rzeczy, tudzież związanym z nimi uczuciem melancholii. Jest to piękno tajemnicze, a typowe dla tej sztuki niedopowiedzenie, niejasność i wieloznaczność decydują o jej intuicyjnym odbiorze. Piękne przedmioty: przyprószona złotem laka, brokatowe 10 wystawy kimono, złocony parawan, umieszczone w półmroku japońskich wnętrz (nigdy w jaskrawym świetle!), cechować ma powściągliwa elegancja. Z filozofii zen wyrasta koncepcja wyrafinowanej prostoty, która ceni sobie naturalność i „prawdę” materiału (np. surowe drewno, bambus, kamień); podkreśla wartość ubóstwa, a także zużycia rzeczy, na skutek upływu czasu nabierających wszak szlachetnej patyny; akcentuje upodobanie do barw zgaszonych i do naturalnych kolorów ziemi. Także nieregularność i asymetria traktowane są przez Japończyków jako kategorie piękna. Estetyka ogarnia w Japonii wszystkie sfery życia, nie istnieje tu podział na sztukę czystą i przedmioty codziennego użytku. Do rangi dzieła sztuki awansują w ten sposób proste utensylia herbaciane. W tradycji japońskiej codzienność, podporządkowana kategoriom estetycznym, staje się sztuką. Świetnie rozumiał to i szczerze podziwiał Feliks „Manggha” Jasieński. W jego wizji każdy Japończyk jawił się jako artysta wrażliwy na najdrobniejsze przejawy piękna. Dlatego też japońskie arcydzieła ze zbiorów polskich prezentujemy w ośmiu tematycznych przestrzeniach: Prolog, Import i Eksport ilustrują obecność i fascynację sztuką japońską w Europie w XVIII i XIX wieku; Kobieta, Wojownik, Spektakl, Duchowość i Natura zbliżają do odmiennej, inspirującej kultury. Wystawa sztuki japońskiej w zbiorach polskich ma także na celu pokazanie tego, co najciekawsze, najbardziej wartościowe – ma wydobyć różnorodność i bogactwo polskich japoników. Stąd tytułowe „arcydzieła” – mało znane lub zgoła nieznane do tej pory, dziś mają okazję zaistnieć, wydobyte z mroku muzealnych magazynów. Kryterium arcydzieła zastosowanego do sztuki japońskiej użyto intuicyjnie, z perspektywy zachodniej, traktując je jako pomocne, powszechnie zrozumiałe narzędzie do odbioru „innej” tradycji. Anna Król wystawy 11 Sepet na drobiazgi, Japonia, ok. 1900, fot. K. Deczyński 15. Torunski Festiwal Nauki i Sztuki 17–21 kwietnia Pracownicy Muzeum Okręgowego w Toruniu, jak co roku, włączają się w realizację Festiwalu, przygotowując szereg interaktywnych działań opartych na prezentowanych w Muzeum eksponatach. Szczegółowy program zamieszczony zostanie na stronie: www. festiwal.torun.pl . warsztaty „Tajemnice pisma klinowego” 28 kwietnia, godz. 10.00, dziedziniec wewnętrzny budynku przy ul. Św. Jakuba 20a . Polacy na krańcach świata – prelekcja z pokazem 28 kwietnia, godz. 11.00, Muzeum Podróżników . zajęcia edukacyjne „Życie codzienne mieszkańców Torunia w II RP” 29 kwietnia, godz. 10.00 i 12.00, Dom Eskenów I Torunska Noc Muzealna – Miedzynarodowy Dzien Ochrony Zabytków 18 kwietnia, godz. 18.00–22.00 . warsztaty „Smarowanie na ścianie – od jaskiń do graffiti” 29 kwietnia, godz. 10.00, dziedziniec wewnętrzny budynku przy ul. Św. Jakuba 20a . oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Galeria malarstwa Majówka w Muzeum 25 kwietnia – 3 maja Tegoroczna majówka zorganizowana jest pod hasłem „Majówka w biało-czerwonych barwach”. W związku z tym Muzeum Okręgowe w Toruniu zaprasza na szereg imprez, które łączy szeroko pojęta tematyka patriotyczna. W tegorocznym programie znalazły się rozmaite wykłady i pokazy, warsztaty oraz zajęcia edukacyjne: Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Galeria malarstwa polskiego od poł. XVIII do pocz. XX w.” 25 kwietnia, godz. 11.00 i 14.00, Ratusz Staromiejski . „Nihonto – dusza samuraja” – wykład z pokazem 26 kwietnia, godz. 12.00 i 15.00, Kamienica pod Gwiazdą . warsztaty „Mały mistrz garncarski” 27 kwietnia, godz. 10.00, dziedziniec wewnętrzny budynku przy ul. św. Jakuba 20a . zajęcia edukacyjne „Patriotyzm i codzienność. Życie Polaków w Toruniu XIX/XX w.” 28 kwietnia, godz. 10.00 i 12.00, Dom Eskenów 12 imprezy polskiego od poł. XVIII do pocz. XX w.” 29 kwietnia, godz. 14.00, Ratusz Staromiejski . zajęcia edukacyjne „Patriotyzm i codzienność. Życie Polaków w Toruniu XIX/XX w.” 30 kwietnia, godz. 10.00 i 12.00, Dom Eskenów . warsztaty „Sekrety pradawnej szkatułki” 30 kwietnia, godz. 10.00, dziedziniec wewnętrzny budynku przy ul. Św. Jakuba 20a . Polacy na krańcach świata – prelekcja z pokazem 30 kwietnia, godz. 11.00, Muzeum Podróżników . oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Galeria malarstwa polskiego od poł. XVIII do pocz. XX w.” 30 kwietnia, godz. 14.00, Ratusz Staromiejski „Nihonto – dusza samuraja” – wykład z pokazem 1 maja, godz. 11.00 i 13.00, Kamienica pod Gwiazdą . zwiedzanie wystawy „Świat toruńskiego piernika” połączone z wypiekiem pierników, które zostaną udekorowane biało-czerwonymi zawieszkami zrobionymi z rafii 2 maja, godz. 10.00, 11.30, 13.00, 14.30, 16.00, Dom Mikołaja Kopernika . Królowie Polscy w Toruniu – prelekcja przy II cz. wystawy „Toruń i jego historia” 2 maja, godz. 10.00, 12.00, Dom Eskenów . oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Galeria malarstwa polskiego od poł. XVIII do pocz. XX w.” 2 maja, godz. 11.00 i 14.00, Ratusz Staromiejski . Poczet Królów Polskich – prelekcja 3 maja, godz. 12.00, 14.00, Sala Królewska Ratusza Staromiejskiego Zgłoszenia na zajęcia przyjmuje Dział Edukacji Muzeum Okręgowego w Toruniu, od poniedziałku do piątku w godz. 8.00–16.00 tel. 56 66 05 632, 56 66 05 631 II Torunska Noc Muzealna – Europejska Noc Muzeów 16 maja, godz. 18.00–24.00 Dzien Matki w Muzeum, 26 maja Dzien Dziecka w Muzeum 29 maja – 1 czerwca Wystawa: Najcenniejsze starodruki ze zbiorów Biblioteki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 12–21 czerwca, Ratusz Staromiejski III Torunska Noc Muzealna 20 czerwca, godz. 18.00–24.00 Szczegółowy program imprez dostępny będzie tydzień przed planowanym wydarzeniem na stronie www.muzeum.torun.pl Wernisaż wystawy „Śladami Tony`ego Halika. opowieść o WspółczesnYCH Indianach Ameryki Środkowej i Południowej” 30 stycznia 2015, Muzeum Podróżników im. Tony`ego Halika fot. K. Deczyński Wystawa była podsumowaniem projektu podróżniczego pn. „Cinemaya Panamericana”, zrealizowanego przez trójkę podróżników: Szymona Stawskiego, Piotra Bobińskiego i Bogumiłę Bibel. Projekt miał być próbą odwzorowania podróży Tony’ego Halika przez Amerykę Środkową i Południową, w celu wykrycia zmian, jakie zaszły w społecznościach indiańskich Ameryki Łacińskiej. Został zrealizowany w pięćdziesiątą rocznicę wielkiej wyprawy. Walentynkowy Bal Karnawałowy 14 lutego 2015, Ratusz Staromiejski, Sala Mieszczańska fot. M. Sokołowska Walentynkowy Bal Kostiumowy uświetnili swoim występem aktorzy Teatru Vaška, którzy odegrali przedstawienie „Raz na ludowo”. Zabawę urozmaiciły także różnego rodzaju konkursy, gry i zabawy. Ich uczestnicy otrzymali drobne nagrody i upominki. Zakochaj się w Muzeum – Walentynki 14 lutego 2015, Kamienica pod Gwiazdą fot. M. Mikulska-Wernerowicz Uczestnicy warsztatów „Walentynkowe origami” poznali tajniki techniki origami. W czasie zajęć każdy miał okazję wykonać i ozdobić papierowe serce, którym potem mógł obdarować ukochaną osobę. Białe Wakacje w Muzeum, „TAJEMNICE GALERII OBRAZÓW” 17 i 24 lutego 2015, Ratusz Staromiejski fot. M. Sokołowska W czasie warsztatów „Tajemnice galerii obrazów” uczestnicy nie tylko poznali podstawowe pojęcia związane z analizą obrazu, ale mieli także możliwość wypróbować własne zdolności plastyczne w praktyce. Natomiast w trakcie zajęć „Firma portretowa Witkacego” dzieci zapoznały się z twórczością Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz tajnikami jego pracowni. Owocem tych zajęć były portrety uczestników imprezy. Białe Wakacje w Muzeum, „FIRMA PORTRETOWA WITKACEGO” 19 i 26 lutego 2015, Ratusz Staromiejski fot. M. Mikulska-Wernerowicz „Dies Natalis Copernici” – 542. rocznica urodzin Mikołaja Kopernika i Chiński Nowy Rok 19 lutego 2015, Ratusz Staromiejski, Sala Mieszczańska fot. K. Deczyński W tym roku, wyjątkowo, rocznica urodzin wielkiego astronoma przypadła w dniu najważniejszego święta w kulturze chińskiej, tj. Nowego Roku. W związku z powyższym, tematem przewodnim tegorocznych uroczystości była chińska astronomia. Z gościnnym wykładem wystąpiła prof. Bożena Czerny z Centrum Astronomii im. Mikołaja Kopernika PAN, a dopełnieniem uroczystości był koncert muzyki chińskiej na tradycyjnych instrumentach w wykonaniu Anny Krysztofiak. W Sali Królewskiej odbył się także pokaz cennych zabytków związanych z podróżami do Chin. WRĘCZENIE JULII PRONOBIS NAGRODY IM. JERZEGO REMERA FUNDOWANEJ PRZEZ MUZEUM OKRĘGOWE I TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ MOT, ZA NAJLEPSZĄ PRACĘ MAGISTERSKĄ NA KIERUNKU OCHRONA DÓBR KULTURY WYDZIAŁU SZTUK PIĘKNYCH UMK NA FINISAŻU WYSTAWY „DYPLOM 2014” . 25 lutego 2015, Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu fot. A. R. Skowroński Szczep Szukalszczyków herbu „Rogate Serce” – prace ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu 7 marca – 23 sierpnia 2015, Ratusz Staromiejski, Mała Galeria, II p. fot. K. Deczyński Spotkanie z podróżnikiem Arkadym Radosławem Fiedlerem 10 marca 2015, Muzeum Podróżników im. Tony`ego Halika fot. M. Nierzwicka Wernisaż wystawy „Indie. Ludzie i wierzenia. Fotografie Rafała Glonka” 20 marca 2015, Muzeum Podróżników im. Tony`ego Halika fot. K. Deczyński Gwido Chmarzyński i jego dzieło „Sztuka w Toruniu” red. Emanuel Okoń Jest to niezwykle staranna reedycja wydanej w 1934 roku pracy Gwidona Chmarzyńskiego „Sztuka w Toruniu. Zarys dziejów”, będącej do dziś niedościgłym wzorem kompleksowego opracowania sztuki miasta. Rozprawa ta na trwałe weszła nie tylko do historiografii artystycznej Torunia, lecz i polskiej historii sztuki. Obecne jej wydanie poprzedzają dwa teksty wprowadzające, jeden prezentujący sylwetkę jej autora – G. Chmarzyńskiego (J. Poklewski), drugi omawiający zaprezentowaną przez tego badacza wizję sztuki Torunia (E. Pilecka). Całość uzupełnia interesująco zestawiony bogaty materiał ilustracyjny wzorowany na innym dziele G. Chmarzyńskiego „Toruń dawny i dzisiejszy” (1933), uzupełniony o współczesne ujęcia niektórych zabytków w mieście. Ta niezmiernie ciekawa publikacja, przygotowana wspólnie przez Muzeum Okręgowe w Toruniu i Towarzystwo Naukowe w Toruniu, otwiera zarazem nową serię wydawniczą „Ludzie nauki i sztuki Torunia”. Toruń 2014, il. cz.–b. i kol., ss. 256 ISBN 978-83-60324-61-5 cena: 60 zł 20 polecamy Katalog monet w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu, t. 1: Średniowieczne monety polskie i zachodniopomorskie Adam Musiałowski Niniejszy katalog jest kolejnym – po części antycznej oraz po kolekcji Walerego Amrogowicza – opracowaniem numizmatycznych zasobów w zbiorach toruńskiego Muzeum. Opracowane i zaprezentowane zostały 654 monety, poczynając od pierwszej – wybitego w latach 1000–1010 denara Bolesława Chrobrego. Dalej mamy monety wybijane przez kolejnych władców i książąt dzielnicowych, ale też i możnowładców, jak denary kujawskie Piotra Wszeborowica (ok. 1195–1200). Epokę piastowską zamykają trzy kwartniki Kazimierza Wielkiego z ostatnich lat jego rządów. Znaczną część katalogu obejmują monety Jagiellonów, wśród których przeważają półgrosze Władysława Jagiełły. Katalog kończy trzeciak księcia płockiego Siemowita IV (1379–1426) oraz niewielki zespół monet zachodniopomorskich. W części ilustracyjnej, na 12 tablicach zostały pomieszczone w wyborze podstawowe typy opisanych monet. Toruń 2015, ss. 74 + 12 tabl. ISBN 978-83-60324-64-6 cena: 30 zł Wojewódzki Konkurs Wiedzy o Sztuce i Kulturze dla Uczniów Gimnazjum Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu oraz bazując na doświadczeniu zdobytym podczas przygotowywania kolejnych eliminacji Olimpiady Artystycznej, Muzeum Okręgowe w Toruniu proponuje uczniom szkół gimnazjalnych wzięcie udziału w Wojewódzkim Konkursie Wiedzy o Sztuce i Kulturze. Poprzez swą interdyscyplinarność oraz integrację wiedzy z różnych dziedzin nauk humanistycznych (plastyka, historia, język polski, wiedza o sztuce i kulturze), a także osadzenie w podstawach programowych Ministerstwa Edukacji Narodowej, Konkurs ma na celu przede wszystkim rozbudzanie i rozwijanie zainteresowania wiedzą o sztuce, kulturze i dziedzictwie kulturowym. Kreując świadomego odbiorcę dzieł sztuki, pragniemy równocześnie popularyzować rodzime dziedzictwo, a przede wszystkim sztukę i kulturę regionu kujawsko-pomorskiego. Pierwsza edycja Wojewódzkiego Konkursu Wiedzy o Sztuce i Kulturze dla Uczniów Gimnazjum jest ciągle w fazie realizacji. To, co najważniejsze – wciąż jeszcze przed nami. Jednak w dotychczasowej (na razie krótkiej) historii Konkursu miało miejsce kilka ważnych wydarzeń. Oto krótkie kalendarium tego, co tworzyło historię Konkursu: • 9 lipca 2014 r. — do współpracy przy realizacji Wojewódzkiego Konkursu Wiedzy o Sztuce i Kulturze dla Uczniów Gimnazjum zostały zaproszone muzea z województwa kujawsko-pomorskiego: Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum im. ks. dra Władysława Łęgi w Grudziądzu, Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie. W tym samym miesiącu wszystkie wymienione instytucje zadeklarowały chęć włączenia się w realizację projektu. • 29 sierpnia 2014 r. — Kujawsko-Pomorski Kurator Oświaty – Pani Anna Łukaszewska objęła patronatem Konkurs organizowany przez Muzeum Okręgowe w Toruniu. • 30 września 2014 r. — w Muzeum Okręgowym w Toruniu odbyła się konferencja promująca Wojewódzki Konkurs Wiedzy o Sztuce i Kulturze dla Uczniów Gimnazjum, na którą zostali zaproszeni przedstawiciele Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy, dyrektorzy szkół oraz muzeów współpracujących przy realizacji Konkursu, a także nauczyciele plastyki, wiedzy o sztuce, zajęć artystycznych z województwa kujawsko-pomorskiego. • październik 2014 r. — od tego czasu trwają bezpłatne spotkania z cyklu „Niezła Sztuka”. Mają one przygotowywać uczniów do poszczególnych etapów Konkursu. • 12 stycznia 2015 r. — w szkołach województwa kujawsko-pomorskiego przeprowadzone zostały eliminacje szkolne Konkursu. Z 73 zgłoszonych uczniów (z 14 szkół województwa kujawsko-pomorskiego), do etapu rejonowego zakwalifikowanych zostało 46 gimnazjalistów. • 16 marca 2015 r. — przeprowadzone zostały eliminacje rejonowe Konkursu w Muzeum Okręgowym im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Ziemi Dobrzyńskiej w Rypinie i Muzeum Okręgowym w Toruniu. Przed nami jeszcze: • 11 maja 2015 r. — w Muzeum Okręgowym w Toruniu będą miały miejsce eliminacje wojewódzkie. Małgorzata Mikulska-Wernerowicz aktualnosci 21 65-lecie Działu Edukacji 1 kwietnia 2015 roku mija 65 lat od momentu, gdy na mocy rozporządzenia Ministra Kultury i Sztuki powołano w Muzeum Okręgowym w Toruniu Biuro Społeczno-Oświatowe, będące zaczątkiem dzisiejszego Działu Edukacji. W ciągu minionych lat zmieniały się zarówno nazwy (Biuro Społeczno-Oświatowe, Zespół Społeczno-Oświatowy, Dział Społeczno-Oświatowy, Dział Naukowo-Oświatowy, a od 2008 r. – Dział Edukacji), jak i formy prezentowania i przybliżania wiedzy na temat dziedzictwa kulturowego, historii i sztuki regionu, Polski i świata. Zgodnie z instrukcją Centralnego Zarządu Muzeów z 1952 roku: „zasadniczym obowiązkiem Działu Społeczno-Oświatowego jest ujęcie w odpowiednie formy dydaktyczne, popularyzacja, jak i najszersze upowszechnianie wyników pracy wszystkich muzealnych działów naukowych”. Pozostając w zgodzie z tymi nietracącymi na aktualności wytycznymi oraz kontynuując wypracowane przez dziesięciolecia i cieszące się niesłabnącym powodzeniem tradycyjne metody edukacji (oprowadzania, lekcje, wykłady, spotkania warsztatowe), pracownicy Muzeum Okręgowego w Toruniu, podążając za tendencjami i zmianami zachodzącymi w muzealnictwie polskim i światowym, poszukują, i z powodzeniem stosują, niekonwencjonalne metody i działania (m.in. gry edukacyjne, działania teatralne i parateatralne, pokazy plenerowe, imprezy urodzinowe w Muzeum), dzięki którym placówka muzealna staje się nie tylko przybytkiem sztuki, ale też miejscem aktywnego 22 aktualnosci i atrakcyjnego spędzania czasu. Wizyta w Muzeum, oprócz swych walorów poznawczych, ma szansę stać się także czasem relaksu, bogatym w różnorodne doświadczenia. Wchodząc w interakcję z uczestnikami muzealnych działań, edukatorzy angażują ich w bezpośredni kontakt z dziełem sztuki, uczą patrzeć i widzieć, uwrażliwiają na dorobek minionych pokoleń oraz bogactwo form i treści zawartych w otaczających nas śladach przeszłości. Pełna oferta edukacyjna realizowana we wszystkich oddziałach Muzeum Okręgowego w Toruniu dostępna jest na stronie: www.muzeum.torun.pl/edukacja Małgorzata Mikulska-Wernerowicz XXXVII Międzynarodowy Konkurs Plastyczny dla Dzieci i Młodzieży „Moja Przygoda w Muzeum” Międzynarodowy Konkurs Plastyczny dla Dzieci i Młodzieży „Moja Przygoda w Muzeum” to projekt realizowany od 37 lat. W przedsięwzięcie włączają się różne instytucje kulturalne i oświatowe (muzea, galerie, szkoły, ośrodki kultury, placówki pracy pozaszkolnej, placówki integracyjne) z Polski i zagranicy (Białorusi, Bułgarii, Chin, Grecji, Indii, Litwy, Łotwy, Macedonii, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Turcji), które przeprowadzają etapy regionalne Konkursu i przysyłają na finał do Muzeum Okręgowego w Toruniu ok. 2500 wyselekcjonowanych prac. Celem projektu jest rozwijanie wyobraźni i wrażliwości estetycznej uczniów oraz stymulowanie ich rozwoju intelektualnego i emocjonalnego poprzez różnorodne formy działań twórczych, kształtowanie u młodych odbiorców postawy aktywnego odbioru dzieł sztuki. Istotne jest także pogłębienie wiedzy dzieci i młodzieży o zbiorach muzealnych różnego typu i profilu specjalistycznego. Multikulturowość i uniwersalizm projektu wpływają na kształtowanie wśród uczestników postaw poszanowania i tolerancji dla innych kultur i tradycji oraz na wzrost integracji międzynarodowej. Serdecznie zapraszamy do udziału w obecnej edycji Konkursu. Prace wykonane w dowolnej technice należy przysłać na adres toruńskiego Muzeum do końca czerwca 2015 r. Więcej informacji na temat Konkursu na stronie www.muzeum.torun.pl w zakładce Edukacja. Magda Sokołowska KALENDARIUM WYDARZEN: LATO 2015 r. Wystawy Imprezy Ratusz Staromiejski Zielone Wakacje w Muzeum, lipiec – sierpień Wystawa towarzysząca VII Międzynarodowemu Sympozjum Malarskiemu „Malownicza Barbarka 2015”, 2–12 lipca „Moja Przygoda w Muzeum”. XXXVII Międzynarodowy Konkurs Plastyczny dla Dzieci i Młodzieży, 18 września – 11 listopada Dziedziniec Ratusza Staromiejskiego „Nowalijka” – wakacyjna wystawa studentów Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, 7–12 lipca Toruń nocą. Toruńskie Spacery Fotograficzne. Jubileusz 5–lecia Grupy, 10–26 września Dom Mikołaja Kopernika Pocztówki kopernikańskie, 22 września – 8 lutego 2016 24 kalendarium wydarzen Nocne udostępnienie wieży ratuszowej, 11 lipca, 15 sierpnia Święto Piernika, 5–6 września IV Toruńska Noc Muzealna, 5 września Konferencja i warsztaty towarzyszące 37. edycji konkursu „Moja Przygoda w Muzeum”, 18–20 września
