Czy można dziś żyć bez telefonu komórkowego

© ZamKor
Czy można dziś żyć bez telefonu komórkowego,
komputera i Internetu?
P
ółprzewodniki i diody, tranzystory, ciekłe kryształy i nadprzewodniki oraz wszelkie inne cudeńka z krzemowej doliny (rozumianej przenośnie, niekoniecznie
tej z Kalifornii) to ważne elementy naszej cywilizacji. Także humanista powinien
wiedzieć, czym różni się przewodnik od półprzewodnika. Jest to jednak stan aktualny
elektroniki. Przez pojęcie „technologie przyszłości” rozumiem jakościowo nowy
etap w rozwoju myśli technicznej, w którym znajdą zastosowanie wzorce podpatrzone w świecie organicznym. Na przykład materiały pokrywające, które potrafią
się same regenerować (jak skóra ludzka lub zwierzęca albo kora drzew), elementy
maszyn, które dostosowują się do potrzeb środowiska (w miarę potrzeby chudną
lub wyciągają swoje „kończyny”). Wyobraźcie sobie samolot, który sam w locie
naprawia uszkodzenia kadłuba albo zmienia geometrię skrzydeł dla zwiększenia
dynamiki lotu. Byłoby fantastycznie, gdyby się jeszcze sam reprodukował. Ale to nie
wszystko. Wystarczy wiedzieć, że w jądrze komórki łańcuch DNA jest tak upakowany, że gęstość informacji zawarta w danej objętości nośnika materialnego jest
miliardy razy większa niż w przeciętnym
module (chipie) naszych nawet najbardziej
zaawansowanych komputerów.
Humanista spyta: Po co te wysiłki? Czy tylko
po to, by dysk twardy potężnego komputera zmieścił się w ziarnku maku? Nie tylko po to. Od epoki
oświecenia nauka obiecuje człowiekowi pokonanie
wszelkich granic, nawet tych między życiem a śmiercią,
26
Nauka Nauka
i technologia
i świat
© ZamKor
i wyeliminowanie ze świata wszelkiego cierpienia.
Socjologia zaproponuje takie rozwiązania społeczne,
które skłonią ludzi do bezkonfliktowego współżycia,
technika (opierająca się na osiągnięciach fizyki i chemii) ułatwi
pozyskiwanie mnogości dóbr bez konieczności zbytniego trudzenia
się w pracy, medycyna, korzystająca z dorobku biologii, pokona wszelkie
choroby, a geografii pozostanie już tylko opisywać raj na ziemi.
Wyczuwasz ironię w tym komentarzu? Jest to uprawniona ironia humanisty,
który powinien ostrzegać przed każdą utopią. Przebudzenie ze snów o potędze bywa
zawsze bolesne. Żadna technologia przyszłości nie zapewni ludzkości zbawienia
w ramach doczesnego świata. Zbawienie czeka nas tylko w przyszłym świecie. Rozwój
nauki i techniki może spowodować apokalipsę tylko w jej pierwszym etapie, polegającym na zniszczeniu naszego świata, ale nigdy nie wprowadzi nas w etap drugi,
do nowego Jeruzalem, gdzie nie będzie już żadnego bólu ani żadnej łzy.
Obniżmy trochę lot naszych myśli, bo zanosi się na romantyczną improwizację.
Powiedzmy sobie, że rozwój nauki może uczynić nasze życie bardziej zamożnym i ciekawszym, ale nie tylko nie zapewni nam szczęścia, ale nawet zwykłego spokoju, który
greccy filozofowie nazywali ataraksją, a buddyści określają mianem nirwany. Świat
cywilizacji naukowo-technicznej to świat ciągłego pośpiechu, kłopotów z serwisem
i strachu o brak zasilania. O wirusach w sieci informatycznej nawet nie wspomnę.
Hakerzy sami napiszą swój rozdział w ramach technologii przyszłości.
Jerzy Pilikowski
Fizyka • Technologie
Metoda naukowa
współczesne
i wyjaśnianie
i technologie
świata przyszłości 27