Wypadki przy pracy i choroby zawodowe w transporcie

Wypadki przy pracy i choroby zawodowe w transporcie ich długotrwałe skutki w liczbach
Poznań, 09 kwietnia 2014 r.
Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną
zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności
lub poleceń przełożonych oraz czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez
polecenia;
2) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między
siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze
stosunku pracy.
Na równi z wypadkiem przy pracy, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:
1) w czasie podróży służbowej,
2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,
3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje
związkowe.
Za chorobę zawodową uważa się chorobę określoną w art. 235¹ kodeksu pracy.
Ustawa z dnia 30.10.2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.. U. z
2009r. nr 167, poz. 1322 ze zm.
POSZKODOWANI W WYPADKACH
ZAWODÓW (w 2011 roku):
PRZY
PRACY
WG
WYBRANYCH
 Kowale, ślusarze i pokrewni
- 5705
 Sprzedawcy (uliczni, sklepowi, kasjerzy)
- 5205
 Formierze odlewniczy, spawacze, blacharze …
- 3307
 Robotnicy budowlani robót stanu surowego
- 3286
 Robotnicy w przetwórstwie spożywczym i pokrewni
- 3104
 Kierowcy samochodów ciężarowych
- 2878
 Robotnicy budowlani robót wykończeniowych
- 2707
 Mechanicy maszyn i urządzeń
- 2569
 Operatorzy maszyn i urządzeń górniczych
- 2516
 Robotnicy obróbki drewna, stolarze meblowi
- 2516
Dane na podstawie opracowania: Analiza przyczyn i skutków wypadków przy pracy w latach 2008-2011 Sierpień 2012
ZAWODY, KTÓRE CECHUJE SZCZEGÓLNIE DUŻA LICZBA WYPADKÓW
ŚMIERTELNYCH:
 Kierowcy samochodów ciężarowych
– 54 ofiary śmiertelne wśród 3452 poszkodowanych,
 Robotnicy budowlani stanu surowego
– 49 ofiar śmiertelnych wśród 3790 poszkodowanych,
 Robotnicy pomocniczy w górnictwie i budownictwie
– 25 ofiar śmiertelnych wśród 1769 poszkodowanych.
Dane na podstawie opracowania: Analiza przyczyn i skutków wypadków przy pracy w latach 2008-2011 Sierpień 2012
ILOŚĆ WYSTĄPIENIA WYPADKÓW PRZY PRACY WG BRANŻY
(W ROKU 2011)
 Przetwórstwo przemysłowe
- 34,4%
 Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów
- 12,0%
 Budownictwo
- 9,5%
 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna
- 8,3%
 Transport
- 7,0%
Dane na podstawie opracowania: Analiza przyczyn i skutków wypadków przy pracy w latach 2008-2011 Sierpień 2012
LICZBA OSÓB POSZKODOWANYCH W WYPADKACH PRZY PRACY
DO OGÓLEJ LICZBY OSÓB PRACUJĄCYCH W DANEJ BRANŻY (w 2011r)
NA 1000 PRACUJĄCYCH:
• Górnictwo i wydobywanie
-16,07
• Dostawa wody; gospodarowanie ściekami
i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją
-14,84
• Przetwórstwo przemysłowe ( w tym produkcja metali,
produkcja pozostałego sprzętu transportowego)
-13,64
Dane na podstawie opracowania: Analiza przyczyn i skutków wypadków przy pracy w latach 2008-2011 Sierpień 2012
NAJCZĘSTSZE WYDARZENIA POWODUJĄCE URAZ A CZYNNOŚCI
WYKONYWANE PRZEZ OSOBĘ POSZKODOWANĄ W MOMENCIE WYPADKU
CZYNNOŚĆ
WYKONYWANA
OGÓŁEM
WYDARZENIE POWODUJĄCE URAZ
1
2
3
Obsługiwanie maszyn
9457
Kontakt z przedmiotem
ostrym, szorstkim,
chropowatym (N-2962)
Uderzenie przez obiekt
w ruchu
(N-2518)
Uwięzienie, zmiażdżenie
(N-1820)
Prace narzędziami
ręcznymi
12239
Kontakt z przedmiotem
ostrym, szorstkim,
chropowatym (N-5729)
Uderzenie przez obiekt
w ruchu
(N-2786)
Zderzenie z /uderzenie
w nieruchomy obiekt
(N-1547)
Kierowanie/jazda
środkami transp.
/obsługa ruchomych
maszyn i innych
urządzeń
6353
Uderzenie przez obiekt
w ruchu
(N-3395)
Zderzenie z / uderzenie
w nieruchomy obiekt
(N-1452)
Uwiezienie, zmiażdżenie
(N-417)
Operowanie
przedmiotami
15858
Uderzenie w obiekt w
ruchu (N-4973)
Kontakt z przedmiotem
ostrym, szorstkim,
chropowatym
(N-3573)
Uderzenie przez
spadający obiekt
(N-3057)
Transport ręczny
14256
Uderzenie przez obiekt
w ruchu
(N-4111)
Obciążenie fizyczne lub
psychiczne (N=3641)
Uderzenie przez
spadający obiekt
(N=2494)
Dane na podstawie opracowania: Analiza przyczyn i skutków wypadków przy pracy w latach 2008-2011 Sierpień 2012
LICZBA DNI NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANA WYPADKAMI
PRZY PRACY NA TLE WOJEWÓDZTW
WOJEWÓDZTWO
ŚREDNIA LICZBA DNI NIEZDOLNOŚCI DO
PRACY
Śląskie
48,6
Świętokrzyskie
49,7
Warmińsko-mazurskie
41,4
Zachodniopomorskie
37,4
Wielkopolskie
36,4
Dane na podstawie opracowania: Analiza przyczyn i skutków wypadków przy pracy w latach 2008-2011 Sierpień 2012
SZACUNKOWE STRATY MATERIALNE SPOWODOWANE WYPADKAMI PRZY
PRACY WG SEKCJI PKD W 2010 ROKU (w tys. zł)
 Transport i gospodarka magazynowa
- 9260,5
 Przetwórstwo przemysłowe
- 6478,2
 Handel hurtowy i detaliczny,
naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle
- 4400,6
Dane na podstawie opracowania: Analiza przyczyn i skutków wypadków przy pracy w latach 2008-2011 Sierpień 2012
SZACUNKOWE STRATY CZASU PRACY SPOWODOWANE WYPADKAMI
PRZY PRACY WG SEKCJI PKD W 2010 ROKU (w roboczogodzinach)
 Przetwórstwo przemysłowe
- 55157
 Budownictwo
- 22991
 Górnictwo i wydobywanie
- 8876
 Transport i gospodarka magazynowa
- 7779
Dane na podstawie opracowania: Analiza przyczyn i skutków wypadków przy pracy w latach 2008-2011 Sierpień 2012
SZACUNKOWE STRATY MATERIALNE SPOWODOWANE WYPADKAMI
PRZY PRACY WG WOJEWÓDZTW (w tys. zł)
 Dolnośląskie
- 5570,8
 Wielkopolskie
- 4633,4
 Śląskie
- 4178,5
Dane na podstawie opracowania: Analiza przyczyn i skutków wypadków przy pracy w latach 2008-2011 Sierpień 2012
ZAPADALNOŚĆ NA CHOROBY ZAWODOWE WG WYBRANYCH
ZAWODÓW W LATACH 2006-2011:
Zawód
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Robotnicy
obróbki metali i
mechanicy
maszyn i
urządzeń
438
417
395
377
465
328
Operatorzy i
monterzy
maszyn
114
131
127
100
166
592
Kierowcy i
operatorzy
pojazdów
70
71
72
61
53
58
Dane na podstawie opracowania: Analiza porównawcza dotycząca przyczyn chorób zawodowych mająca na celu określenie
dynamiki zmian w tym zakresie wraz z określeniem rekomendacji dotyczących działań prewencyjnych. Wrzesień 2012
ZAPADALNOŚĆ NA OBUSTRONNY TRWAŁY UBYTEK SŁUCHU
Liczba przypadków
Sekcje /działy PKD o
najwyższym poziomie
zapadalności








2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
-
338
295
252
240
261
331
258



Górnictwo i wydobywanie, w tym
szczególnie : wydobywanie węgla
kamiennego i brunatnego (lignitu)
Przetwórstwo przemysłowe, w tym
szczególnie: produkcja metali,
produkcja metalowych wyrobów
gotowych z wyłączeniem maszyn i
urządzeń gdzieindziej
niesklasyfikowana, produkcja
pozostałego sprzętu
transportowego
Budownictwo
Transport i gospodarka
magazynowa, w tym szczególnie:
transport lądowy oraz transport
rurociągowy
Zróżnicowanie
zapadalności ze względu
na płeć
Mężczyźni mają prawie
wyłączny udział w grupie
chorych na tę jednostkę
chorobową 97,8% / 2,2%
Dane na podstawie opracowania: Analiza porównawcza dotycząca przyczyn chorób zawodowych mająca na celu określenie
dynamiki zmian w tym zakresie wraz z określeniem rekomendacji dotyczących działań prewencyjnych. Wrzesień 2012
Podsumowanie:
Z uwagi na największe straty materialne wywołane wypadkami przy pracy
w transporcie i gospodarce magazynowej, obszar ten wymaga podjęcia działań
prewencyjnych. Działania te powinny być skierowane do osób zatrudnionych
w transporcie w wieku 30-49 lat, mężczyzn, pracujących jako kierowcy zarówno
samochodów ciężarowych, jak i autobusów i tramwajów.
W przypadku najczęściej występujących chorób zawodowych tj. obustronnego
trwałego ubytku słuchu (prezentowanego), pylicy płuc i przewlekłej choroby
narządu głosu, powstaniu danej jednostki chorobowej u pracownika sprzyja długi
okres narażenia na czynnik szkodliwy. Zatem działania prewencyjne i informacyjne
winny być adresowane do pracodawców, gdyż to w ich gestii pozostaje kwestia
okresu narażenia pracowników na działanie czynników szkodliwych.
ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH
oferuje
PROGRAM DOFINANSOWANIA PRZEDSIEBIORSTW*
W ramach programu obejmującego działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa
i zdrowia w miejscu pracy ZUS finansuje:
I. Projekty o charakterze doradczym, zorientowane na poprawę zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy, w tym w szczególności realizację oceny ryzyka
zawodowego, wprowadzenie procedur bezpiecznej pracy oraz planowanie
i monitorowanie działań prewencyjnych w zakresie bhp.
Przykładowe działania w projektach doradczych
1.Przeprowadzenie identyfikacji zagrożeń w miejscu pracy i ocena ryzyka
zawodowego związanego z tymi zagrożeniami.
2. Wykonanie pomiarów stężeń i natężeń szkodliwych czynników, występujących
w miejscu pracy, takich jak:
• czynniki fizyczne (hałas, drgania ogólne i miejscowe, pole i promieniowanie
elektromagnetyczne, promieniowanie optyczne, mikroklimat itp.),
• czynniki chemiczne i pyły,
• czynniki uciążliwe (oświetlenie, nadmierne obciążenie wysiłkiem fizycznym
dynamicznym i/lub statycznym itp.),
• czynniki biologiczne.
3.Dokonanie doboru środków ochrony indywidualnej do zidentyfikowanych
zagrożeń (bez uwzględniania kosztów zakupu tych środków).
4. Przeprowadzenie analizy i oceny ergonomiczności miejsc pracy.
5. Wykonanie oceny bezpieczeństwa maszyn i instalacji technicznych.
6. Opracowanie projektów technicznych środków ochrony zbiorowej lub instalacji
innego sprzętu ochronnego na stanowiskach pracy.
II. Projekty inwestycyjne, które odnoszą się przede wszystkim do bezpieczeństwa
technicznego (rozwoju, modyfikacji i usprawnienia stanu technicznego maszyn,
urządzeń oraz systemów i środków ochronnych).
Przykładowe działania w projektach inwestycyjnych
1. Zakup i instalacja:
• osłon do niebezpiecznych stref maszyn i urządzeń,
• optoelektrycznych urządzeń ochronnych (kurtyn świetlnych, skanerów
laserowych itp.),
• urządzeń ochronnych czułych na nacisk (mat, podłóg, obrzeży, krawędzi itp.),
• elementów systemów sterowania realizujących funkcje bezpieczeństwa
(oburęcznych urządzeń sterujących, urządzeń blokujących zezwalających,
wyłączników krańcowych itp.),
• kabin i obudów dźwiękoizolacyjnych lub dźwiękochłonnoizolacyjnych,
• obudów, osłon i ekranów chroniących przed promieniowaniem optycznym,
hałasem oraz polami elektromagnetycznymi,
• wyrobów i ustrojów przeciwdrganiowych (wibroizolatorów, amortyzatorów itp.),
• neutralizatorów elektryczności statycznej,
• urządzeń oczyszczających powietrze (np.: filtrów, filtropochłaniaczy itp.),
• urządzeń i elementów wentylacji,
• urządzeń służących poprawie bezpieczeństwa pracy na wysokości,
• urządzeń służących ograniczeniu obciążenia układu mięśniowo – szkieletowego
przy pracach ręcznych związanych z przemieszczaniem ciężkich ładunków,
• urządzeń służących poprawie bezpieczeństwa pracy w przypadku narażenia na
szkodliwe czynniki biologiczne.
2. Zakup środków ochrony indywidualnej (wyłącznie dla przedsiębiorstw
zatrudniających do 49 pracowników, pod warunkiem przedstawienia i pozytywnej
oceny dokumentacji potwierdzającej prawidłowe przeprowadzenie oceny ryzyka
zawodowego oraz dokonanie na jej podstawie właściwego doboru środków
ochrony indywidualnej).
III. Projekty doradczo-inwestycyjne, łączące działania powyższych projektów
(pkt I i II).
PROGRAM JEST ADRESOWANY do wszystkich płatników składek, ze
szczególnym uwzględnieniem sektora małych i średnich przedsiębiorstw.**
Poziom dofinansowania został zróżnicowany ze względu na rodzaj
przedsiębiorstwa, zgodnie z kryteriami przedstawionymi w poniższej tabeli.
Rodzaj
przedsiębiorstwa
Liczba
pracowników
Procent budżetu
projektu
podlegający
dofinansowaniu
Maksymalna kwota dofinansowania dla
projektów
Doradczych Inwestycyjnych
(w PLN)
(w PLN)
Doradczoinwestycyjnych
(w PLN)
Mikro
1-9
90%
40 000
60 000
100 000
Małe
10-49
80%
60 000
90 000
150 000
Średnie
50-249
60%
80 000
180 000
260 000
250 i więcej
20%
100 000
300 000
400 000
duże
PRZEDSIĘBIORCY UBIEGAJĄCY SIĘ O PRZYZNANIE DOFINANSOWANIA
powinni złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek płatnika składek
o udzielenie dofinansowania projektu dotyczącego utrzymania zdolności
pracowników do pracy przez cały okres aktywności zawodowej (etap I) dostępny na stronie internetowej ZUS: www.zus.pl/prewencja
Kolejny krok to ocena wniosku (etap II) przez eksperta z dziedziny, która ma być
przedmiotem działań naprawczych i prewencyjnych (zadanie ZUS).
Po pozytywnej ocenie wniosku podpisywana jest umowa (etap III) na realizację
projektu.
Przekazanie środków (etap IV) następuje po podpisaniu umowy w dwóch
transzach:
I transza - 14 dni od podpisania umowy,
II transza - 30 dni po odbiorze projektu.
Po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia następuje odbiór projektu (etap V)
przez eksperta z dziedziny, której dotyczyła realizacja projektu.
WNIOSKI NALEŻY PRZESYŁAĆ:
Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Departament Prewencji i Rehabilitacji
ul. Szamocka 3, 5, 01-748 Warszawa
Informacje są udzielane:
e-mail: [email protected]
tel.: 22 667 10 15
fax: 22 667 10 50
Informacje na temat programu można uzyskać na stronie: www.zus.pl/prewencja
* Wsparcie oferowane przez ZUS w ramach Programu jest bezzwrotne.
** Przedsiębiorcy zatrudniający przynajmniej jednego pracownika, będący
płatnikami składek na ubezpieczenie wypadkowe.
Opracowanie z dnia 28 lutego 2014 r.
Dziękuje za uwagę
IMIĘ I NAZWISKO AUTORA/AUTORÓW PREZENTACJI
Dziękuję za uwagę
Joanna Bień
Główny Specjalista Wydziału Orzecznictwa
Lekarskiego i Prewencji
I Oddział ZUS w Poznaniu