Rozmowa z Ewą Kamas

130
131
] Aneta Głowacka
Słuchać sceny
Aleksander Ścibor-Rylski
Rodeo
fot. Michał Diament
Rozmowa z Ewą Kamas
]
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. EWA
.........................................................................................
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. kamas
.........................................................................................
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
...............................................................................................................
Aneta Głowacka: Zaraz po szkole aktorskiej w Łodzi zadebiutowała pani w Teatrze Polskim
w Bydgoszczy.
Ewa Kamas: W ciągu jednego sezonu zagrałam tam w pięciu sztukach. Moja pierwsza rola
to postać Nataszy w Na dnie Maksima Gorkiego.
A.G.: Później były Stary Teatr w Krakowie, Wrocławski Teatr Pantomimy Henryka Tomaszewskiego, wreszcie trafiła pani do Teatru Polskiego we Wrocławiu.
E.K.: Zaprosili mnie dyrektorzy Krystyna Skuszanka i Jerzy Krasowski na gościnne występy.
A.G.: To była rola Febe w Jak wam się podoba?
E.K.: Na pierwszej ze mną próbie Igor Przegrodzki głośno powiedział: „Piekielnie trudna scena,
a kostium... w ogóle nie do zagrania”. Po tej scenie Skuszanka odezwała się w obecności kolegów
z zespołu: „Igor, ależ pani Ewa przepięknie w nim wygląda, jest świetna i ma tyle wdzięku!”. Nie
ukrywam, że sprawiło mi to wielką przyjemność, podniosło na duchu. Po tych występach dyrektorzy zaproponowali mi etat i tak już zostałam.
A.G.: Było wówczas coś szczególnego w Teatrze Polskim, co przyciągało do niego młodych
aktorów? Ostatecznie zatrzymała się w nim pani na dłużej.
E.K.: Do końca.
A.G.: No właśnie.
E.K.: Po pierwsze, był to świetny teatr. Naprawdę świetny. I bardzo trudno było się do niego dostać. Mówiło się, że jeżeli ktoś zagra w Teatrze Polskim we Wrocławiu, będzie umiał grać
na wszystkich scenach. Wtedy Teatr Polski miał największą widownię w Polsce, tysiąc dwieście
dwanaście miejsc. Trzeba było mieć dobry głos i świetną dykcję. Teraz widownia jest znacznie
mniejsza, a aktorów i tak często nie słychać. Krasowscy mieli zwyczaj bywania na wszystkich
przedstawieniach. Siadali w ostatnim rzędzie i jeśli aktora nie było słychać, w czasie przerwy lub
po spektaklu przychodzili do garderoby, by mu o tym powiedzieć.
A.G.: Czyli poprzeczka była wysoko postawiona?
E.K.: Bardzo wysoko. Pod każdym względem. Mieliśmy do dyspozycji salę prób 205, w której
były lustra, drążki i kotary do ewentualnego przesłonięcia luster. Tam mogliśmy indywidualnie
pracować. Korzystałam z niej często. Kiedyś w spektaklu Chory z urojenia grałam scenę, w której miałam wybuchnąć wielkim płaczem. Mogłam tam nad tym pracować. Po godzinie, półtorej
umiałam na zawołanie płakać i śmiać się. Obecnie ta sala jest bez luster i kotar. Wykorzystywana
jest do prób, czasami odbywają się w niej małoobsadowe spektakle.
A.G.: Mówi pani, że w teatrze była sala prób z drążkami i lustrami. Czy odbywały się tam wówczas jakieś zajęcia fizyczne?
E.K.: Obowiązkowe – nie. Ale Krasowscy wymagali od nas doskonałej kondycji fizycznej, więc
pracowałam sama. Grałam w kilku sztukach w masce, musiałam więc szukać odpowiedniego
ruchu z techniki commedii dell’arte. Niemniej ćwiczyłam tam również dla własnej przyjemności.
A.G.: Jaka była wówczas gaża aktorska?
E.K.: Dla początkującej aktorki od tysiąca dwustu złotych. Moja wynosiła tysiąc pięćset złotych.
Wówczas to były zupełnie inne pieniądze, trudno było za to wyżyć. No i były normy. Miałam dwadzieścia trzy przedstawienia w miesiącu, dopiero dwudzieste czwarte było dodatkowo wynagradzane. Teraz oprócz pensji płatny jest każdy zagrany spektakl.
132 Ewa Kamas
A.G.: Jak wyglądała praca aktora w teatrze?
E.K.: Wtedy dużo więcej się grało niż teraz. Przeciętnie w sezonie było od trzech do czterech
premier w Teatrze Polskim i od czterech do pięciu na Scenie Kameralnej. Każdy miał szansę
zagrać dużą rolę, ale i epizod. W tym miejscu trzeba powiedzieć o wielkiej kulturze państwa
Krasowskich. Oni rozmawiali z aktorami. Jeżeli ktoś w poprzedniej sztuce zagrał główną rolę,
pytali, czy zgodzi się zagrać epizod w następnej – pełen Wersal.
A.G.: To musiało wpływać na poczucie zespołowości, a przy okazji stwarzało szansę młodym
aktorom, by się pokazać, ale również wiele nauczyć?
E.K.: Tak. Zespół był naprawdę fantastyczny. Krasowscy utrzymywali zespół w proporcjach:
jedna trzecia kobiet, dwie trzecie mężczyzn. Młoda dziewczyna – jedna lub dwie, w zależności
od planów repertuarowych – przyjmowana była do teatru raz na dwa lub trzy sezony. W tej
chwili w teatrze jest zupełnie inna struktura. Teatr nie jest już pokoleniowy, chociaż Teatr Narodowy czy Teatr Polski w Warszawie zachowały tę pokoleniową strukturę. W naszym teatrze natomiast grają przeważnie aktorzy młodzi. Zmienił się repertuar i na potrzeby obecnego repertuaru
dyrektor komponuje zespół.
Myśmy wówczas mieli świadomość, że mamy widzom coś ważnego do przekazania. Teraz, dla
mnie niestety, ulica ze swoim zachowaniem i słownictwem weszła na scenę i wyznacza standardy życia. Scena, czyli publiczna wypowiedź, akceptuje ulicę.
A.G.: Może takiego teatru oczekuje dzisiejsza publiczność?
E.K.: Zapewne jakaś część widzów tak.
A.G.: Co w takim razie ludzie chcą oglądać?
E.K.: Uważam, że w ostatnich dwóch sezonach są w naszym teatrze spektakle dla każdego,
na przykład Ziemia obiecana, wcześniej Sprawa Dantona, Dziady. Ekshumacja, LINCZ: Pani Aoi.
Wachlarz. Szafa, a ostatnio Szajba czy Samsara Disco.
A.G.: Mówi pani, że ulica weszła na scenę. Może wynika to z zainteresowania twórców teatralnych współczesnością, otaczającą rzeczywistością, która wcale nie jest przyjemna i często bywa
wulgarna.
E.K.: Twórcy zawsze byli zainteresowani współczesnością. Zawsze tworzyli przedstawienia,
podkreślając w nich to, co najbardziej przemawiało do współczesnych im widzów.
A.G.: Co jest zatem głównymi grzechami nowoczesnego teatru?
E.K.: Moim zdaniem niedbałość o zachowania sceniczne, niedbała dykcja i brak pietyzmu dla
pierwowzoru literackiego.
A.G.: Na scenie pracowała pani z wieloma wybitnymi reżyserami: Jerzym Grzegorzewskim,
Jerzym Jarockim, Andrzejem Wajdą. Dzięki któremu z nich dowiedziała się pani najwięcej
o teatrze?
E.K.: Suma tych i innych osobowości złożyła się na moją osobowość teatralną. Nie chciałabym
nikogo wyróżniać. Mnie najbardziej wyróżniali może Grzegorzewski, Tadeusz Minc, Witold Zatorski, Maria Straszewska, Giovanni Pampiglione.
A.G.: Z Grzegorzewskim zrobiła pani cztery przedstawienia: Nie-Boską komedię...
E.K.: ...Sen nocy letniej, Śmierć w starych dekoracjach i Złowionego.
A.G.: Jak pani wspomina pracę z Grzegorzewskim? Podobno dawał aktorom bardzo dużo wolności?
133
E.K.: Nieprawda. Wolności aktorom w ogóle nie dawał. Precyzyjnie tworzył obraz sceniczny,
w który się wpisywaliśmy. Owszem, mogliśmy proponować, ale Jurek tak bardzo inaczej widział
rozwiązania sceniczne, że aktor rzadko trafiał ze swoim pomysłem. I nawet jeśli Grzegorzewski
zachwycił się propozycją, i tak w trakcie prób ją modyfikował.
A.G.: Słyszałam, że jeżeli aktor nie potrafił wejść z nim w bezpośredni kontakt, miał duże problemy z zagraniem roli.
E.K.: Może tak: jeżeli aktor go nie rozumiał i zdarzało się, że demonstrował niechęć do jego
sposobu pracy, mógł rzadziej grać. Ale przecież nie tylko Grzegorzewski reżyserował.
A.G.: Jako aktorka nie czuła się pani elementem scenografii?
E.K.: Nigdy. Skąd taka opinia? Grzegorzewski był malarzem. Scenę komponował jak obraz.
Czuł wszystko: kolor, ruch, muzykę i całą przestrzeń.
A.G.: Ostatni spektakl, w którym pani zagrała u Grzegorzewskiego, to Złowiony według Tadeusza Różewicza.
E.K.: To było piękne, niezwykłe przedstawienie. Wykorzystana była cała przestrzeń widowni
i scena. Widzowie siedzieli na drugim balkonie i tam była rozgrywana większość scen, ale jednocześnie dużo działo się w innych miejscach. Drugi balkon był połączony ze sceną jedną przeciągniętą struną, złączoną z basami, na których grał basista stojący na środku sceny.
Krótko po premierze spłonęła widownia teatru i Grzegorzewski zrobił skrót tego przedstawienia. Widzowie siedzieli wówczas na scenie i my graliśmy na scenie. Kurtyna i żelazna kurtyna
były podniesione, a widzowie przez nas patrzyli na pogorzelisko i ogrom zniszczenia. To było
wstrząsające.
Wcześniej w Śmierci w starych dekoracjach jedną ze scen końcowych Grzegorzewski rozwiązał w ten sposób, że „płonął” cały parter widowni. Później stało się to przerażającą rzeczywistością.
A.G.: Sztuka okazała się profetyczna... W następnym roku wystąpiła pani u Jarockiego w Kasi
z Heilbronnu.
E.K.: Grałam u Jarockiego już w Starym Teatrze w Krakowie w Tangu Sławomira Mrożka, więc
znałam go – można powiedzieć – dość dobrze.
A.G.: Da się obu tych reżyserów porównać na jakiejś płaszczyźnie?
E.K.: Obaj byli niesłychanie wymagający i rzetelni w pracy, chociaż ich sposób pracy z aktorem bardzo się różnił. Myślę, wiem, że bycie aktorką u jednego i drugiego reżysera wcale się nie
wyklucza. Te doświadczenia się sumują i doskonale aktora rozwijają.
A.G.: Ale przecież nie wszyscy są tacy sami. Są reżyserzy, z którymi pracuje się lepiej, i tacy,
z którymi gorzej?
E.K.: Tak, był taki jeden, jedyny reżyser, z którym zdecydowanie gorzej mi się pracowało, ale
o nim nie chcę mówić.
A.G.: Wracając zatem do Jarockiego, czy jako aktorzy mogli państwo proponować coś od siebie? Jarocki uchodzi za reżysera, który bardzo steruje aktorem.
E.K.: Jarocki bardzo uważnie obserwuje aktorów i jeśli propozycja jest trafna, z radością
ją przyjmuje.
A.G.: Czasami starsi aktorzy narzekają na młodych twórców, a pani zagrała u Agnieszki Olsten.
Jest coś, czego można nauczyć się od młodych reżyserów?
134 Ewa Kamas
] Rozmawiała Aneta Głowacka
lipiec–sierpień 2010
]
Witold Gombrowicz
Iwona, księżniczka Burgunda
fot. Wojciech Plewiński
E.K.: Wiele razy pracowałam z młodymi reżyserami. Nieważny jest wiek reżysera, ważne jest
to, co umie. A tak naprawdę od każdego można się czegoś nauczyć. Olsten jest pedantyczna
w tworzeniu spektaklu, ma dobre „ucho sceniczne”, ciągle poszukuje i to mi bardzo odpowiada.
A.G.: Pedanteria reżysera aktorowi bardziej pomaga czy przeszkadza?
E.K.: Mnie pomaga. Aktor wie wtedy, że to, co robi, robi z kimś, kto wie, do czego dąży. To daje
nadzieję, że powstanie dobre przedstawienie.
A.G.: Olsten robi teatr autorski, posługuje się bardzo indywidualnym językiem. LINCZ: Pani Aoi.
Wachlarz. Szafa jest spektaklem wyciszonym, zbudowanym z półtonów, a przy tym bardzo precyzyjnym. Znalazło się w nim miejsce na pomysły aktorów?
E.K.: Ależ oczywiście. W pracy nad tym przedstawieniem była świetna atmosfera. Wszystkim
bardzo zależało, żeby powstał dobry spektakl, i każdy coś proponował.
A.G.: Jaki jest teatr idealny dla aktora? Czy w ogóle taki teatr jest możliwy?
E.K.: Nie wiem, czy jest teatr idealny dla aktora. Pewnie dla każdego będzie inny. Dla mnie jest
to taki teatr, który ciągle poszukuje, ciągle nie godzi się na to, co już w nim jest, ale jednocześnie
pamięta o tradycji, którą jednak wciąż tak przekształca, żeby była ciągle żywa i zrozumiała dla
współczesnego widza.
A.G.: Teatr Polski spełnił te oczekiwania?
E.K.: Mnie było bardzo dobrze w tym teatrze nie dlatego, że dużo grałam, ale dlatego, że był
to dobry teatr. Miał świetny zespół. To był mój teatr. Kochałam go. Aktorzy siebie i swoją pracę
bardzo szanowali. Wątpię, czy obecnie po opadnięciu żelaznej kurtyny jakiś aktor czy aktorka
wchodzi na scenę i wsłuchuje się w ciszę, która tętni jeszcze energią przedstawienia. Ja tak
robiłam. Kiedyś, gdy tak stałam sama na scenie, wszedł Jurek Grzegorzewski i po cichu zapytał: „Słuchasz sceny?” „Tak”. „Wiesz, ja też tak często robię. Jak nikogo już nie ma, przychodzę
tu po spektaklu i słucham sceny. Ona dalej mówi”.
EWA
kamas