Orędzie na Światowy Dzień Turystyki

Orędzie na Światowy Dzień Turystyki - 27 września 2012 r.
„Turystyka i długotrwałość energii - bodźcami dla trwałego rozwoju”
27 września będzie obchodzony Światowy Dzień Turystyki, który co roku ogłaszamy jest
przez Światową Organizację Turystyki (OMT). Stolica Święta włączyła się już od samego
początku w tę inicjatywę. Widziała ona w tym szansę dialogu ze społecznością cywilną,
propozycję konkretnego wkładu na bazie Ewangelii oraz okazję do uwrażliwienia całego
Kościoła na znaczenie tego sektora na polu gospodarczym i społecznym, a szczególnie w
połączeniu z nową ewangelizacją.
Gdy ogłaszamy to orędzie, to brzmi jeszcze echo VII Światowego Kongresu na temat
duszpasterstwa turystyki, który odbył się w kwietniu w Cancùn (Meksyk) z inicjatywy
Papieskiej Rady d/s Duszpasterstwa Migrantów i Podróżnych we współpracy z prałaturą
Cancùn-Chetumal i Konferencją Biskupów Meksyku. Prace i zebrane myśli tego spotkania
będą przyświecać przez następne lata naszej pracy duszpasterskiej.
Także w przeprowadzeniu tegorocznego Światowego Dnia Turystyki przybliżamy się do
tematu zaproponowanego przez Światową Organizację Turystyki: „Turystyka i długotrwałość
energii - bodźcami dla trwałego rozwoju”, który koresponduje z „Międzynarodowym rokiem
trwałej energii dla wszystkich”, ogłoszonym przez ONZ w tym celu, aby szczególnie
„zagwarantować potrzebę trwałego rozwoju i dostęp do energii oraz dopomóc w polepszeniu
zaopatrzenia w energię w sposób pewny, gospodrczo wytrzymały, społecznie dopuszczalny i
chroniący środowisko”1
Turystyka w ostatnich latach doznała ogromnego wzrostu. Statystyka Światowej Organizacji
Turystyki przewiduje w bieżącym roku kwotę miliarda przybywających międzynarodowych
turystów, a w roku 2030 będzie ich dwa miliardy. Do tego dochodzą liczby miejscowej
turystyki, które się jeszcze wyżej szacuje. Ten wzrost obok pewnych pozytywnych
oddziaływań może doprowadzić do poważnych w skutkach oddziaływań na środowisko
poprzez nieodpowiednie używanie źródeł energii, wzrost szkodliwych materiałów i produkcję
odpadów.
Turystyka posiada ważną rolę w osiągnięciu milenijnych celów rozwoju, w tym
„zagwarantowanie długotrwałości środowiska” (cel nr 7) oraz musi ona uczynić wszystko, co
jest w jej mocy, aby je osiągnąć.2 Turystyka musi się zmierzyć ze zmianą klimatyczną, gdy
zredukuje emisję gazów wydzielanych przez ciepłownie, które obecnie wynoszą 5% całości.
Turystyka nie tylko przyczynia się do globalnego ocieplenia, ale sama jednocześnie staje się
ofiarą tego.
Koncepcja „trwałego rozwoju” jest już zakorzeniona w naszej społeczności, a sektor turystyki
nie może i nie powinien pozostać na marginesie. Gdy mówimy o „trwałej turystyce”, to nie
odnosimy się do pewnego jej rodzaju wśród innych form, jaką mogłaby być turystyka
kulturalna, turystyka plażowa czy turystyka przygody. Każda forma i każde określenie
turystyki muszą koniecznie być trwałe, inaczej nie może być.
1
ONZ. Rezolucja A/RES/65/151 zatwierdzona na posiedzeniu plenarnym 20.12.2010 roku.
Por. Światowa Organizacja Turystyki. Turystyka i milenijne cele rozwoju: sustainable – competitive
– responsible, UNWTO, Madryt 2010.
2
Ta droga musi koniecznie mieć na uwadze problemy energii. Jest fałszywym mniemaniem
myśleć po prostu, że „w przyrodzie istnieje nieograniczona ilość energii i zasobów do
wykorzystania, i że możliwe jest ich szybkie odtworzenie, oraz że negatywne skutki
manipulacji w porządku naturalnym mogą zostać łatwo naprawione”.3
Jest prawdą to, co powiedział sekretarz Światowej Organizacji Turystyki, mianowicie, że
„turystyka jest siłą wiodącą w dziedzinie najbardziej innowacyjnej długortwałej energii w
świecie”.4
W związku z tym także Papieska Rada d/s Duszpasterstwa Migrantów i Podróżnych chce
zaproponować swój wkład, wychodząc od przekonania, że „Kościół jest odpowiedzialny za
stworzenie i powinien dawać wyraz tej odpowiedzialności także na forum publicznym”. 5 Nie
nam proponować konkretne techniczne rozwiązania, ale musimy zwracać uwagę na to, że
rozwój nie może się po prostu ograniczyć do technicznych, politycznych lub gospodarczych
parametrów. Chcemy temu rozwojowi towarzyszyć niektórymi stosownymi etycznymi
wskazaniami, z których wynika, że każdy wzrost musi stale służyć służbie człowieka i dobru
wspólnemu. Rzeczywiście Ojciec Święty w orędziu skierowanym do wyżej wspomnianego
Kongresu w Cancùn podkreśla tę doniosłość „oświecenia tego fenomenu nauką społeczną
Kościoła. Jednocześnie trzeba rozwijać kulturę etycznej i odpowiedzialnej turystyki, tak aby
coraz bardziej respektowała godność człowieka i narodów, była dla wszystkich dostępna, a
więc sprawiedliwa, trwała i ekologiczna”.6
Nie możemy tematu „ochrona środowiska” oddzielić od zatroskania o odpowiednią ludzką
ekologię, rozumianą jako zainteresowanie integralnym rozwojem człowieka. Jednocześnie nie
możemy naszego spojrzenia na człowieka i naturę oddzielić od związku, który łączy ich ze
Stwórcą. Bóg powierzył człowiekowi dobre gospodarzenie stworzeniem.
W pierwszej linii jest ważna wielka przesłanka wychowawcza, aby „nastąpiła rzeczywista
zmiana mentalności, która nas skłoni do przyjęcia nowych stylów życia”.7 To przekształcenie
ducha i serca „muszą umożliwić nam szybkie dotarcie do sztuki współżycia, która respektuje
przymierze człowieka z naturą”.8
Możemy jasno rozpoznać, że nasze codzienne przyzwyczajenia się zmieniają i widoczna jest
większa ekologiczna wrażliwość. Jest także pewne, że istnieje niebezpieczeństwo
zapomnienia o tej motywacji w czasie wakacji, gdyż szukamy odpowiednich przyjemności, o
których sądzimy, że mamy do nich prawo, nie zawsze myśląc przy tym o ich
konsekwencjach.
Etyka odpowiedzialności i ostrożności musi być pielęgnowana, a my musimy się pytać o
efekty i skutki naszego postępowania. W związku z tym Ojciec Święty podkreśla, że „to, w
jaki sposób człowiek traktuje środowisko naturalne, wpływa na to, jak traktuje samego siebie,
i na odwrót. Stanowi to wezwanie dla dzisiejszego społeczeństwa, by poważnie
zweryfikowało swój styl życia. W wielu częściach świata skłania się ono ku hedonizmowi i
Papieska Rada Iustitia et Pax. Kompendium nauki społecznej Kościoła, 2.04.2004, nr 462.
Taleb Rifai. Sekretarz generalny ŚOT (OMT), Orędzie na Światowy Dzień Turystyki 2012.
5
Benedykt XVI. Encyklika Caritas in veritate, 29.06.2009, nr 51.
6
Benedykt XVI. Orędzie na VII Światowy Kongres na temat duszpasterstwa turystyki w Cancùn
(Meksyk), 23-27.04.2012.
7
Benedykt XVI. Encyklika Caritas in veritate, 29.06.2009, nr 51.
8
Benedykt XVI. Przemówienie do nowych ambasadorów akredytowanych przy Stolicy Świętej,
9.06.2011.
3
4
konsumpcjonizmowi, pozostając obojętne na wynikające z tego szkody”.9 Ważne jest więc,
aby zachęcić przedsiębiorców jak również turystów do przemyślenia skutków ich decyzji i ich
postępowania. Jednocześnie decydujące jest „stworzenie okoliczności sprzyjających
zachowaniom cechującym się umiarem, zmniejszając swoje zapotrzebowanie na energię i
poprawiając warunki jej wykorzystania”.10
Te podstawowe linie muszą naturalnie zostać przemienione w konkretne działanie. Dlatego
powinno być celem stworzenie trwałych celów turystyki i wspieranie wszystkich inicjatyw
popierających skuteczną energię i mającą możliwie małe oddziaływanie na środowisko, które
dalej prowadzą do użytku odnawialnych energii i do oszczędnego obchodzenia się z zasobami
oraz unikania zabrudzenia. Z tego względu jest sprawą podstawową, aby kościelne struktury
turystyki, jak również propozycje na wakacje popierane przez Kościół, obok innych
odznaczały się szczególnie szacunkiem do środowiska.
Wszystkie udzielające się sektory (przedsiębiorstwa, lokalne wspólnoty, rządy i turyści)
powinny być świadome swojej odpowiedzialności w zobywaniu trwałych form turystyki.
Konieczna jest współpraca między wszystkimi biorącymi udział w tym procesie.
Nauka społeczna Kościoła przypomina, że „ochrona środowiska stanowi wyzwanie dla całej
ludzkości: chodzi o wspólny i powszechny obowiązek poszanowania zbiorowego dobra”.11
Człowiek nie jest panem tego dobra, tylko jego „zarządcą” (por. Rdz 1, 28); Bóg mu je
zawierzył, aby dobrze nim zarządzał.
Papież Benedykt XVI potwierdza, że „nowa ewangelizacja, do której jesteśmy wszyscy
powołani, wymaga od nas wzięcia pod uwagę liczne okazje, których dostarcza fenomen
turystyki, i do wykorzystania ich, aby przedstawić Chrystusa jako najwyższą odpowiedź na
pytania człowieka współczesnego”.12
Dlatego zapraszamy wszystkich do rozwijania turystyki i użytkowania jej w sposób pełny
szacunku i w pełni odpowiedzialny, aby w ten sposób umożliwić rozwój jej wszystkich
możliwości, w poczuciu pewności, że poprzez podziwianie piękna natury i narodów spotkamy
się z Bogiem.
Z Watykanu, 16.07.2012 roku
Antonio Maria kard. Vegliò – prefekt
Joseph Kalathiparambil – sekretarz
(Tłumaczenie z niemieckiego na potrzeby Instytutu Duszpasterstwa Emigracyjnego –
ks. Teodor Puszcz TChr)
9
XVI. Encyklika Caritas in veritate, 29.06.2009, nr 51.
Benedykt XVI. Orędzie na Światowy Dzień Pokoju, 1.01.2010, nr 9.
11
Papieska Rada Iustitia et Pax. Kompendium nauki społecznej Kościoła, 2.04.2004, nr 466.
12
Benedykt XVI. Orędzie na VII Światowy Kongres na temat duszpasterstwa turystyki w Cancùn
(Meksyk), 23-27.04.2012.
10