Katalog - Wydawnictwo BOSZ

Transkrypt

autumn
2014
jesień
© Copyright by Wydawnictwo BOSZ
38-722 Olszanica 311
Biuro
ul. Przemysłowa 14, 38-600 Lesko
tel. +48 13 469 90 00, +48 13 469 90 10
fax +48 13 469 61 88
[email protected]
www.bosz.com.pl
Promocja, prawa autorskie
[email protected]
Prawa zagraniczne
[email protected]
Projekt okładki
Władysław Pluta
Druk
Drukarnia BOSZ
Publikacje założonego
w 1994 roku Wydawnictwa
BOSZ wyróżnia dbałość
o najwyższy poziom edytorski.
Wysmakowane fotografie, teksty
znanych autorów i niebanalne
projekty graficzne stanowią
o oryginalnym kształcie książek
leskiej oficyny.
Serie wydawnicze BOSZ-a
obejmują przewodniki,
beletrystykę, poezję i poradniki.
Nasze publikacje są także
efektem współpracy z muzeami.
Proponujemy ponadto poradniki
dla eleganckich i nowoczesnych
mężczyzn. Jednak spécialité de la
maison to wielojęzyczne albumy,
również w limitowanych seriach
luksusowych. Książki poświęcone
polskiemu dziedzictwu
kulturowemu i pięknu
krajobrazu realizują nasze
główne zamierzenie: promują
kulturę narodową.
Przyznanie godła „Teraz Polska”
w 2011 roku utwierdza nas
w przekonaniu, że realizujemy
dobry program wydawniczy.
Bogdan Szymanik, wydawca
Okładka
Polska
LUX
3
Zapowiedzi
Nowe tytuły
Nowe tytuły
Chris Niedenthal.
N
Wybrane
fotografie 1973–1989
Wybra
„Miałem zamiar zacząć ten tekst o albumie Chrisa
Niedenthala z przytupem i, krok po kroku, figura po
Niedenth
figurze, p
parę absurdów chciałem pokazać, ale traf
zdarzył, żże ledwo pierwszy gest zrobiłem, opanowała
mnie, wciągnęła
wc
magia jego zdjęć…” – tak we wstępie
do albumu
album pisze Jerzy Pilch. Trudno bowiem nie ulec
urokowi ttych obrazów ujmowanych przez fotografika
w wyjątkowych
wyjątko
kadrach. Chris Niedenthal był świadkiem
historii okresu
ok
Peerelu i po mistrzostwsku śledził ją
obiektyw
obiektywem aparatu. Demonstracje, czołgi, zomowcy,
prominen
prominenci, kilometrowe kolejki, życie codzienne – wszystko
to uwido
uwidocznione na fotografiach. „Paradoks Niedenthala
jego talentu zasadza się na tym, że chcąc stworzyć
i skala jeg
galerię pr
przedmiotowych osobliwości dawnego systemu,
stworzył komiczny, dramatyczny i wyjątkowo mocny
obraz życ
życia prawdziwego. Chciał dać jakieś peerelowskie
panopticu
panopticum, a dał zawsze nieskończenie mocniejsze od
kontekstów, zwłaszcza od kontekstów politycznych, dzieło
kontekstó
sztuki” – dodaje Pilch. Na 312 stronach oprócz zdjęć
ukazujących polskie realia znalazły się także fotografie
ukazujący
wykonane w Czechosłowacji, Bułgarii, NRD, Rumunii,
wykonan
Jugosław
Jugosławii, na Węgrzech i w Związku Radzieckim.
206/207
2 0 0 /201
205 × 27
275 mm • 312 stron • 288 zdjęć • oprawa twarda
PL-EN • ccena 79,90 zł
Poznań, 20 czerwca 1983. Papież Jan Paweł II
Poznan, 20th June 1983. Pope John Paul II
Warszawa, 2 marca 1982. Czesław Niemen w swoim studio
Warszawa 1981. Prasa zachodnia śledziła każdy krok Lecha Wałęsy
Gdansk 1981. Solidarity leader Lech Walesa at home with friend and advisor Fr. Henryk Jankowski
Warsaw, 2nd March 1982. Composer and rock star Czeslaw Niemen in his studio
Warsaw 1981. The western press followed Lech Walesa’s every step
Warszawa 1980. Rejestracja NSZZ Solidarność.
Lech Wałęsa przybywa do sądu wynajętym autobusem
Warszawa 1980. Rejestracja NSZZ Solidarność.
Lech Wałęsa podjeżdża przed sąd wojewódzki
GdańskWrzeszcz, 1980. Lech Wałęsa jako przewodniczący NSZZ Solidarność
we własnym biurze w siedzibie związku
Warsaw 1980. Lech Walesa arrives at a Warsaw court
to register the Solidarity trade union – in a rented bus
Warsaw 1980. Before the registration of the Solidarity trade union,
Lech Walesa arrives at the courthouse
GdanskWrzeszcz, 1980. Lech Walesa in his new role as leader
of the independent trade union Solidarity, in his office at the union headquarters
190/191
44/45
Gdańsk 1981. Lech Wałęsa w domu z przyjacielem i doradcą ks. Henrykiem Jankowskim
Wrocław 1982. Fabryka pralek i lodówek PredomPolar
Wroclaw 1982. The PredomPolar washing machine and refrigerator factory
Neubrandenburg, NRD, listopad 1984. Dom spokojnej starości
Warszawa, lata 70. Polscy przywódcy: Henryk Jabłoński (z lewej), Edward Gierek (w środku, pozdrawiający) i Piotr Jaroszewicz (z prawej) w pochodzie pierwszomajowym
Neubrandenburg, East Germany, November 1984. Old age pensioners’ home
Warsaw, in the 70s. Polish leaders Henryk Jablonski (left), Edward Gierek (centre, waving) and Piotr Jaroszewicz (right) during May Day parade
Warszawa, lata 70. Wracający po pochodzie pierwszomajowym Alejami Jerozolimskimi
Warsaw, in the 70s. Citizens who took part in the May Day parade return home along Jerusalem Avenue.
The slogans read: “May Socialism live and be victorious”, “Working for the country – you are working for yourself”
4
240× 300 mm • 248 stron
218 zdjęć • oprawa twarda • PL
cena 99,90 zł
63 dni życia i walki to wyjątkowa publikacja
poświęcona bohaterom walki o Polskę, o życie…
W 70. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego
oddajemy w ręce czytelników album, stworzony we
współpracy z Muzeum Powstania Warszawskiego,
zawierający cenne, rzadko publikowane fotografie
z tego okresu. Ten niezwykły reportaż przywołuje
kolejne dni walki o wolność: radość towarzyszącą
wybuchowi powstania, przytłumioną trudnościami
codziennej egzystencji, heroiczną walkę powstańców
na barykadach, sanitariuszek w szpitalach polowych
i na gruzach zburzonego miasta. To także obraz
codziennego życia wypełnionego tęsknotą za
normalnością, której namiastkę mieszkańcy Warszawy
mogli odnaleźć w nielicznych, ale nadal funkcjonujących
kawiarniach, teatrzykach, przy muzyce płynącej z radia
czy podczas lektury codziennej prasy. W obliczu
wszechobecnej śmierci czytelnik dostrzeże również
radość zaślubin i przyjacielskich spotkań – radość
z kolejnego dnia życia.
Fotografie pokazują także ogrom nadziei i niezwykłą
odwagę młodych bohaterów z batalionów: „Zośka”,
„Pięść”, „Gustaw”, „Dzik”, Golski”, „Harnaś”, „Kiliński”,
„Ruczaj”, „Sokół” i wielu innych bezimiennych herosów
tamtego czasu.
W klimat powstańczej Warszawy wprowadza
czytelników dr hab. Andrzej Krzysztof Kunert, sekretarz
Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
A
Album
d
dostępny
rrównież
w
w miniaturze
1
140 × 190 mm
6
64 strony
7
72 zdjęcia
oprawa twarda
o
PL, EN, FR, GB
P
ccena 19,90 zł
5
Nowe tytuły
63 dni życia i walki
Nowe tytuły
Warszawa lata 40.
Album otwierający nową serię Wydawnictwa BOSZ
FOTO RETRO powstał we współpracy z Narodowym
Archiwum Cyfrowym. To książka jedyna w swoim
rodzaju, przełamująca stereotypy, opowiadająca
dzieje stolicy – obrazami. Jej narrację tworzą nieznane
fotografie pozyskane ze zbiorów Narodowego
Archiwum Cyfrowego, wpisane w porządek pięciu
odsłon – tematów przewodnich. Przechodząc przez
rozdziały: Powroty, Odbudowa, Ruch, Od nowa, Życie,
uczestniczymy w wyjątkowej lekcji historii. Warszawa
lata 40. to kilkaset niepublikowanych zdjęć opatrzonych
komentarzami. To swego rodzaju podróż w czasie:
pozwalająca poznać powojenną stolicę, poczuć jej
siłę, żywiołowość i atmosferę, a wreszcie – niemalże
dotknąć codzienności zwykłych-niezwykłych bohaterów
piątej dekady XX wieku.
205 × 275 mm • 112 stron • 225 zdjęć • oprawa twarda • PL
cena 34,90 zł
// POWROTY //
WA R S Z A WA / / / L ATA 4 0 .
/ / O D B U D O WA / /
WA R S Z A WA / / / L ATA 4 0 .
19, 20.
Wzorowana na rzymskim Panteonie
klasycystyczna rotunda koÊcioła
Êw. Aleksandra z poczàtku XIX wieku
miała pi´knà, krytà miedzià kopuł´.
Niemcy zbombardowali
jà na poczàtku wrzeÊnia 1944 roku.
Ocalała jedna z dwu wie˝
– rozebrano jà w 1951 roku
66.
Pomiary geodezyjne na budowie
mostu Âlàsko-Dàbrowskiego,
który powstał w latach 1947–1949
na filarach mostu Kierbedzia
21, 22.
Widok z placu Zamkowego
na katedr´ Êw. Jana Chrzciciela
23.
Rusztowania na domu Pod Orłami,
róg Jasnej i Zgody. Autorkà projektu
powojennej odbudowy była
Barbara Brukalska
21
67
19
67, 68.
22
Architekci przy pracy
w Biurze Odbudowy Stolicy
przy ulicy Chocimskiej 33–35
69–71.
Odbudowa domu
przy ulicy Filtrowej
zniszczonego w 1944 roku
69
70
68
12
13
20
/ / O D N O WA / /
125
33
71
66
23
WA R S Z A WA / / / L ATA 4 0 .
124
32
// RUCH //
WA R S Z A WA / / / L ATA 4 0 .
127
124.
ÂwiadomoÊç miał kształtowaç
propagandowy przekaz „Trybuny
Ludu”, ale wyobraêni´ masowà
poruszał wystrzałowy – jak na owe
czasy – „Express Wieczorny”
125.
Kiosk z wodami leczniczymi firmy
Polskie Uzdrowiska, prowadzony
przez Lig´ Kobiet
126, 128.
Gazety i ksià˝ki prosto
od prywaciarza, z wn´ki
zniszczonej kamienicy, albo
– od wojska (z prawej, na dole)
127.
128
62
Budka z lodami – to te˝ dobre
miejsce na zbieranie pieni´dzy
na odbudow´
63
50
51
105
106
126
6
Nowe tytuły
Warszawa lata 50.
Warszawa lata 50. to kolejna z serii FOTO RETRO
fotograficzna opowieść o niezwykłych dziejach stolicy
tamtego czasu. Ponad dwieście zdjęć ze zbiorów
Narodowego Archiwum Cyfrowego, w większości
niepublikowanych, w szczególnie sugestywny sposób
przybliża obraz Warszawy lat 50. – imponujące
tempo odbudowy zniszczonego w czasie drugiej
wojny światowej miasta, wszechobecny socrealizm
i komunistyczną propagandę, codzienne życie
mieszkańców, ale także powiew wielkiego świata,
jaki przyniósł Warszawie V Światowy Festiwal
Młodzieży i Studentów w 1955 roku. Bardzo osobiste
wprowadzenie do albumu napisała popularna aktorka
Krystyna Sienkiewicz, która w Warszawie wówczas
studiowała i rozpoczynała swoje zawodowe życie na
scenach stołecznych teatrów i kabaretów.
cena 34,90 zł
/ / B U D U J E M Y N O W Y D O M… / /
WA R S Z A WA / / / L ATA 5 0 .
5.
5
// BUDUJEMY
N O W Y D O M… / /
Budowa Muranowa była
gigantycznym przedsi´wzićiem.
Zaprojektowane przez Bohdana
Lacherta osiedle powstawało
bezpoÊrednio na gruzach getta.
Pierwsze mieszkania oddano
ju˝ w 1950 roku
6.
Ekipy ochotników przy
odgruzowywaniu Warszawy,
1950 rok
7.
Perspektywa ulicy Marszałkowskiej,
widok w kierunku północnym,
1954 rok. Wykaƒczany wówczas
Pałac Kultury i Nauki wyrastał
ponad krajobrazem zrujnowanego
jeszcze ÊródmieÊcia Warszawy
6
14
13–15.
Lew Rudniew, architekt radziecki,
twórca Pałacu Kultury i Nauki,
zanim przystàpił do prac
projektowych, zwiedzał zabytki
Krakowa i ZamoÊcia, by poznaç cechy
polskiej architektury historycznej
i wykorzystaç je w tej socrealistycznej
budowli. Ukoƒczony w 1955 roku
obiekt był wówczas najcz´Êciej
fotografowanym gmachem Warszawy
7
5
10
11
13
7
WA R S Z A WA / / / L ATA 5 0 .
15
/ / Z N Ó W N A S TA R Ó W C E / /
WA R S Z A WA / / / L ATA 5 0 .
37.
Charakterystyczna wàska,
oÊmiopi´trowa kamienica
przy placu Unii Lubelskiej,
na rogu Polnej i Marszałkowskiej,
powstała jeszcze przed pierwszà
wojnà Êwiatowà. Szcz´Êliwie
przetrwała obie wojny,
a w latach 50. przeszła
generalny remont
38.
Odbudow´ dawnego Pałacu Komisji
Rzàdowej Przychodów i Skarbu przy
placu Bankowym ukoƒczono ju˝
w 1951 roku. Plac nazwano wówczas
imieniem Feliksa Dzier˝yƒskiego,
a w centralnym punkcie ustawiono
pomnik nowego patrona.
Posàg rozebrano w 1989 roku
35
34.
Nowe domy jednorodzinne
na Kole, 1953 rok
35.
64
Osiedle na Mokotowie,
1954 rok
36.
60
Na budowie,
1950 rok
61
37
34
65
20
21
36
38
33
34
62
66
7
Nowe tytuły
Elegantki.
Moda ulicy lat 50. i 60. XX wieku
Książka Agnieszki L. Janas to pierwsza publikacja
o fenomenie polskiej mody lat 50. i 60. oglądanym przez
pryzmat codziennego życia. To pełen urokliwych wspomnień
zapis z podróży w czasie z modą w tle. Bohaterki różni wiele:
miejsce zamieszkania, status społeczny, zawód, poziom
popularności. Pochodziły z różnych środowisk, były wśród
nich arystokratki, przedstawicielki inteligencji, a także córki
rzemieślników czy zamożnych chłopów. Łączyło je jedno
– miłość do mody i potrzeba eleganckiego, estetycznego
wyglądu. Autorka pyta je o to, czym żyła wówczas Polska
oraz na czym polegała elegancja w tych niełatwych
czasach. Jak wówczas radziły sobie Polki i jak wyglądały
ich garderoby? Czy interesowały się modą i skąd czerpały
inspiracje? Czy w ogóle o niej myślały? Na te i inne pytania
odpowiadają bohaterki książki!
165 × 235 mm • 184 strony • 134 zdjęcia • oprawa twarda • PL
cena 49,90 zł
E WA W I Ś N I E W S K A
26
27
Miałam tak silną potrzebę tworzenia własnych ubrań, że przerabiałam nawet rzeczy otrzymane od taty. Przykłady? Dostałam raz prawdziwy obiekt pożądania elegantek: bliźniaki, czyli dwa sweterki pasujące do siebie, które nosiło się razem. Były żółte. Jednak ja nie
chciałam, aby były całe w jednym kolorze. Ku zgrozie rodziców – powypalałam na spodnim sweterku czubkiem żelazka „jaskółki”. Były
w kawowym kolorze i doskonale pasowały do żółci. Z kolei jak byłam
w szkole aktorskiej, to przemalowałam wilbrą* włoskie szpilki na czerwono-czarne. W oryginalnym kolorze zostawiłam tylko obcasy i czubki butów. Bardzo byłam z siebie zadowolona i postanowiłam pochwalić się pantoflami na Krakowskim Przedmieściu. To był nasz rodzimy
„wybieg mody”. Ton nadawały mu wspaniale i oryginalnie ubrane
studentki z Akademii Sztuk Pięknych. Wybrałam się więc w moich
szpileczkach na spacer na Krakowskie Przedmieście. Wilbra zaczęła się kruszyć. Niezrażona tym zeskrobałam w bramie część odpadającej farby. Na butach powstał w ten sposób interesujący wzór czarno-czerwonego marmurka. W oczach mijanych dziewczyn widziałam
wyrazy uznania. I jeszcze: czarne, zasuwane z przodu kalosze pomalowałam w panterkę.
Byłam za tę działalność krytykowana przez rodziców, którzy
obawiali się, że zniszczę te rzeczy. Jednak „moc twórcza” była silniejsza niż obawa przed tym, co powie mama i tata. Dobrze się
W Krakowie, tuż przed
przeprowadzką do Warszawy,
kupiłam przepiękny płaszcz.
Wyróżniałam się w nim na ulicy. To było miłe,
ale czasem krępujące. Tym bardziej, że nigdy
nie chciałam się specjalnie wyróżniać. Jak
szłam w nim przez Planty, zaczepił mnie jakiś
dziad: „Pani mi musi dać więcej pieniędzy, bo
pani taka elegancka”.
farmaceutka
Ewa
Wiśniewska
w słomkowym
kapeluszu
przewiązanym
ulubioną
apaszką
z garderoby
mamy.
Fot. Tadeusz Kubiak
T E R E S A T O M A S Z E W S K A- J A K U C Z Y N
140
Teresa
Tomaszewska-Jakuczyn,
Karpacz,
1951/52.
Fot. archiwum
prywatne
koniec lat czterdziestych i na początku
pięćdziesiątych nie było sklepów, tkanin
ani przemysłu odzieżowego. Szyło się
samemu albo zamawiało u krawcowej.
Miałam bardzo dobrą krawcową, panią
Przybyłową. Chodziłam do niej razem
z moją ciotką, siostrą ojca, która ubierała się u niej jeszcze przed wojną. W moich oczach pani Przybyłowa była cudotwórczynią! Potrafiła wyczarować
wspaniałe rzeczy z innych ubrań. Przerabiała stare przedwojenne ubrania, które uszyte były z wysokiej jakości materiałów. Szczególnie piękne były suknie
moich ciotek z dwudziestolecia międzywojennego. Pochodzę z zamożnej rodziny łódzkiej. W szafach sióstr mojego ojca zostało wiele ubrań, które od nich
dostawałam. Przychodziłam i żaliłam
się: „Pani Przybyłowa, nie mam się
w co ubrać”. Zawsze wtedy pytała: „Pokaż, co masz? Co mi przyniosłaś do roboty?”. Oglądała te suknie ciotek i mówiła: „Coś wymyślę.
Przyjdź za tydzień”. Znała moją miarę i zawsze potrafiła przygotować dla mnie ładne rzeczy.
Ubrania musiały być tak uszyte, aby pasowały do tego, co już wisiało
w szafie i pozwalały na tworzenie różnych zestawów. Wszystko tak obmyślałam, aby nie było na jeden raz. Wystarczyło, że przypięłam broszkę czy założyłam koraliki i ubranie nabierało innego charakteru. Nazywam to elegancją konieczną, bardzo praktyczną. Co nosiłam? Pod
koniec lat czterdziestych przeważnie szyło się dwuczęściowe ubrania:
bluzki, spódnice. W latach pięćdziesiątych bardzo modne były kloszowe, plisowane spódnice, tzw. solejki. Były odcięte od talii, dopasowane do bioder, a dalej szły zaprasowane plisy. Nie były one zaszyte, tyl-
125
Maria
Jarosek
kratkę. Powstał on w taki sposób, że część materiału została podwinięta, a między jego warstwy włożona watolina. To była niezwykle
oryginalna kreacja. Niestety, ja nie potrafiłam szyć dla kogoś innego.
Brakowało mi warsztatu: umiejętności profesjonalnego krojenia oraz
konstruowania ubrania. Szyjąc dla siebie, po prostu upinałam i pasowałam na sobie tkaninę. Później bardzo często wyjeżdżałam
do Włoch, skąd przywoziłam wiele wspaniałych tkanin. Wyczarowywałam z nich piękne kreacje. Bardzo lubiłam szyć na maszynie:
równy szew, szybko widać efekt. Szyłam na przykład wtedy, gdy chciałam się odprężyć po spektaklu. Nie lubię natomiast robótek na drutach czy na szydełku.
Maria
Jarosek
(z domu
Wojdat,
ur. 1940)
– farmaceutka,
mama Joanny
Przetakiewicz.
M
Fot. archiwum
prywatne
oi rodzice przed wojną mieszkali w Warszawie.
W czasie wojny moja mama, Janina Wojdat, z domu Barańska, przyjechała szukać schronienia
do Mielca. W tym mieście miała dużą rodzinę. Myślała, że wróci
do Warszawy. Jednak gdy usłyszała o skali zniszczenia miasta, nie
chciała już wracać. Potrafię ją zrozumieć: bieda, gruzy, niebezpieczeństwo. Chodziłam więc do liceum w Mielcu, a studia – farmację – ukończyłam w Krakowie. Do Warszawy wróciłam jak już jako dorosła kobieta.
Mimo szarej rzeczywistości powojennej miałam bardzo ładną
sukienkę do komunii, z białej organdyny, zdobiły ją falbanki. Uszyta była z materiału, który został przysłany w paczce ze Stanów Zjednoczonych. Dostałam też do niej piękne białe skórzane buciki. Mieliśmy w Stanach Zjednoczonych ciocię, Anielę Piasecką, krewną
JOL A N TA PL ENZN ER
141
104
ko specjalnie prasowane. Moda na takie spódnice bardzo długo się
utrzymywała. Bardzo popularne były też garsonki. Składały się z krótkiej góry i spódnicy z całego koła do pół łydki. Najczęściej miały dodatkowo fałdę z przodu i z tyłu. Miałam taką garsonkę z pepitki.
Młode dziewczyny, jak chciały ubrać się odświętnie, zakładały
czarne spódnice i białe bluzeczki, które miały płaskie, okrągłe kołnierze, karczek w drobne szczypanki i falbanki u rękawków. Tak ubrana chodziłam z wizytą, tak też poszłam na zakończenie szkoły. Do tego zakładało się zamszowe drewniaki. To były piękne zamszowe
buty bez pięty, na wysokich obcasach. Miały podcięcie pod palcami,
aby można było w nich chodzić. Bardzo je lubiłam, były ciepłe, wygodne, umiałam w nich chodzić. Na co dzień nosiło się wówczas buty z grubego płótna na gumowej podeszwie, czyli sławne trumniaki.
Do nich zakładałam układane spódnice w różnokolorowe kraty, bardzo ładne i praktyczne, i szerokie paski, bo wtedy kobiety lubiły
Studia na Politechnice przerwałam
już na pierwszym roku, gdy zaszłam
w ciążę. Do ślubu cywilnego uszyłam
sobie kostiumik. Tkaninę kupiłam
w sklepie – była to wełenka w dobrym
gatunku. Sukienka miała rząd malutkich
guziczków z pętelkami z materiału. Misterna robota, którą zrobiłam samodzielnie. Sama uszyłam również swoją suknię ślubną. Wprawdzie skroiła ją
krawcowa i miała także uszyć, ale wyjechała i zostawiła mnie z pociętą tkaniną. Nie udało mi się dobrze dopasować
tyłu. Teraz wiem, jak należało to zrobić,
ale wtedy nie umiałam upiąć sobie tkaniny na plecach.
Po wyjściu za mąż tylko czekałam,
by mąż wyjechał w delegację, abym mogła wtedy wyciągnąć starodawnego singera, maszynę do szycia na korbkę. Nie miała własnej podstawy i trzeba ją było stawiać na stole. Szyło się długo i było to trudne: lewą ręką
podsuwałam tkaninę, a prawą kręciłam korbką. Moja mama przychodziła pomóc mi przy dzieciach, a ja całymi dniami szyłam dla siebie
i chłopców. Miałam ambicję, aby moi synowie byli ładnie ubrani. A przecież nic nie było w sklepach. To zaś, co można było kupić, było brzydkie i niemiłe w dotyku. Szyłam więc białe kaftaniki, a potem haftowałam na nich, aby było kolorowo. Moja mama była zachwycona tym, że
tak sobie daję radę!
Dzięki zamiłowaniu do szycia w sierpniu 1967 roku znalazłam się
na okładce „Stolicy”. Na fotografii idę ulicą razem z mężem i starszym,
rocznym wówczas synkiem. Ubrana jestem w kostiumik w kolorze butelkowej zieleni, który w pierwotnej wersji był popelinowym płaszczem. Miałam wtedy etap przerabiania znoszonych płaszczy. Prułam
je, farbowałam na wybrany kolor (najczęściej była to butelkowa zieleń
i bordo, bo barwniki najlepiej się przyjmowały), a następnie szyłam
Teresa
Tomaszewska-Jakuczyn
i aktorka Alicja
Sędzińska
na planie filmu
Faraon Jerzego
Kawalerowicza,
1965.
Fot. Jacek
Stachlewski/Studio
Filmowe „Kadr”
Jolanta
Plenzner
z mężem
i synkiem
Pawłem
na okładce
magazynu
„Stolica”,
nr 33 (1012),
rocznik XXII,
Warszawa,
1967.
Fot. archiwum
prywatne
Jolanta
Plenzner
podczas
otwarcia Trasy
Łazienkowskiej
w Warszawie,
1974.
Fot. archiwum
prywatne
z nich to, co mi się podobało. Ten kostiumik uszyłam na pierwszą randkę z mężem. Miałam go „za darmo”, bo farbka kosztowała tyle, co dwie–
trzy bułki. Poszłam do sklepu i kupiłam trochę materiału, aby dodać
też coś nowego, odświeżającego ubranie. Ta bluzeczka była z taniego
jasnozielonego jedwabiku w groszki. Uszyłam ją z efektowym żabotem. Mojego pomysłu i wykonania jest też fotelik dla dziecka na tym
zdjęciu. Wykorzystałam do tego celu płótno leżakowe. Synek siedział
na deseczce, która była podstawą konstrukcji. Po co to zrobiłam? Nie
lubiłam plątać się z wózkiem, trzeba było uważać, trudno wchodziło
się do autobusu. Więc jak dziecko już pewnie siedziało, to postanowiłam je nosić. Z tym fotelikiem kursowaliśmy z mężem po mieście. Nikt
8
Najnowsza książka Krzysztofa Łoszewskiego Od spódnicy
do spodni. Historia mody męskiej to niezwykle ciekawe
spojrzenie specjalisty na świat mody męskiej od początków
jej istnienia do czasów współczesnych. Krzysztof Łoszewski
proponuje niecodzienną podróż w czasie: od przepaski na
biodrach, przez spektakularne zmiany XIX wieku, po wiek
XXI – nie wyłączając wpływu kina niemego, jazzu i prohibicji
międzywojnia, szalonej rewolucji popkulturowej w rytmie
rock’n’rolla lat 50., inwazji koloru lat 60., karuzeli trendów
lat 70., oraz narodzin kreatorów mody ostatnich dekad.
Autor z sukcesem poszukuje pośrednich i bezpośrednich
zależności społeczno-kulturowych w kolejno nadchodzących
inspiracjach modowych w Polsce i na świecie. Wyjaśnia
między innymi, kiedy i dlaczego mężczyźni zamienili
spódnice na spodnie, chusty na krawaty, frak na garnitur,
a także dlaczego zrezygnowali z pończoch, peruk i koronek.
Książka ta nie jest typowym wykładem historycznym – jest
opowieścią o tym, co prowokowało zmiany, intrygowało,
co było i jest modne!
165 × 235 mm • 336 stron • 243 zdjęcia • oprawa twarda •PL
cena 59,90 zł
Procesja
pogrzebowa
– fragment
fresku
z grobowca
Ramozisa.
Młodzi
Egipcjanie
w perukach
i białych
przepaskach
wiązanych
inaczej
niż w Knossos
JAZZ
94
252
253
LATA 80.
17
ubierali się na biało. Wierzyli, że biały
jest świętym kolorem. Wokół bioder
owijali długą szarfę zawsze z lnu, nigdy z wełny, w taki sposób, aby z przodu utworzyło się kilka fałd, a następnie
materiał zawijano do środka za pas. Dostojnicy egipscy i kapłani nie akceptowali wełny. Zabronione było noszenie
wełnianych ubrań w świątyniach. Nikomu nie przyszłoby do głowy ubrać
tak zmarłego lub choćby włożyć do grobu wełniane ubranie.
Oprócz swoistego szala mocowanego na biodrach Sumerowie wykorzystywali jeszcze jeden – szerszy i dłuższy, który zarzucano na ramiona i plecy.
Często pełnił on rolę płaszcza. To za ich
przyczyną zamieniono skóry na płótno. Szeroki szal wykorzystywano niekiedy jako jedno kompletne ubranie,
umiejętnie drapując go wokół ciała.
Bywało, że na tak ułożony strój narzucano jeszcze jeden szal, który miał
za zadanie chronić całą sylwetkę. Około połowy drugiego tysiąclecia p.n.e.
na Bliskim Wschodzie pojawiły się tuniki z rękawami. Były krótkie, wiązane paskiem i zbluzowane w talii. Zawsze z przepasko-spódnicą i szalem,
tym samym, o którym pisałem wyżej.
Ważnym elementem ubioru ludów zamieszkujących stepy były
spodnie. W codziennej jeździe konno nie do zastąpienia żadną przepasko-spódnicą. Można je zobaczyć na płaskorzeźbach z Persepolis.
Tak ubierali się azjatyccy i perscy wojownicy. Spodniom towarzyszyło ubranie z rękawami, przewiązane paskiem. Ich stroje wyróżniały
się bogatą kolorystyką, na przykład płaszcz i tunika były czerwone,
spodnie purpurowe, a buty czarne z czerwonymi sznurowadłami. Mijały wieki, a starożytny Zachód ciągle uważał noszenie spodni za nie-
Modę lat 80.
wyznaczały
odważne kolory
rywalizujące
z awangardową
czernią
przyzwoite. Wbrew tej opinii Aleksander Wielki nakazał nosić je żołnierzom konnicy.
O ile styl starożytnego Wschodu ewoluował – mężczyźni nosili
szersze spodnie wiązane w kostce w kompozycji z szytą i przylegającą do ciała tuniką, o tyle styl starożytnego Egiptu, Grecji i Rzymu trwał
przy drapowanych na sylwetce ubraniach. W Historii mody François
Bouchera czytamy: „[…] starożytny ubiór grecki i rzymski, przede
wszystkim drapowany, charakteryzuje się niezmiennością i tradycjonalizmem. Pomimo zmieniającej się przez wieki mody nigdy nie
95
228
229
LATA 70.
PO XIX WIEK
16
Malowniczy
miejski irokez.
Miał być
agresywny
i straszyć.
Wzbudzał
raczej podziw
misterią
wykonania
9
Nowe tytuły
Od spódnicy do spodni.
Historia mody męskiej
Nowe tytuły
Licho i inni
Książka Agnieszki Taborskiej Licho i inni nowocześnie,
dowcipnie i poetycko podejmuje tematykę polskich
legend. W zaskakujący sposób interpretuje motywy
ludowe i elementy rodzimego folkloru. Licho i inni to
przepisane na nowo polskie, i szerzej – słowiańskie,
baśnie uwzględniające wrażliwość dzisiejszego
czytelnika.Ten niecodzienny zbiór tworzy piętnaście
baśni, zilustrowanych pięknymi rysunkami, spiętych
klamrą pierwszego i ostatniego opowiadania.
Publikacja adresowana zarówno do dzieci, jak
i dorosłych łączy zabawę z edukacją, stanowiąc nie
tylko atrakcyjną, ale bardzo oryginalną i nowoczesną
propozycję opowiadania o folklorze i tradycji. Uwaga,
jaką poświęca się w niej różnym regionom kraju,
uwrażliwia odbiorców na różnorodność i specyfikę
kulturową polskich ziem. Tekst przygotowany został
przez znaną pisarkę Agnieszkę Taborską, autorkę
wielu publikacji dla dzieci: Szalonego zegara, Czarnej
góry, Bluesa Nosorożca, Księżycowych duchów, i dla
dorosłych, m.in. Sennego żywota Leonory de la Cruz,
Abecadła Topora, Okruchów amerykańskich. Jej książki
dla najmłodszych wydane były również za granicą –
w Niemczech, Japonii, Korei, gdzie zdobyły nagrody
literackie. Na podstawie dwóch z nich powstały filmy
animowane. Projekt graficzy i ilustracje prof. Lech
Majewski. | Współfinansowane przez MKiDN
205 × 275 mm • 52 strony • oprawa twarda • PL
cena 24,90 zł
Kurpiowskie czółko
Kurpiowskie czółko
30
jak zwykle, gdyby nie sen, który
Wszystko pewnie potoczyłoby si´ dalej
jej, ˝e jest królowà, siedzi na górze
Jadwisia miała tej nocy. PrzyÊniło si´
jednà r´kà chłodzi si´ wachlarzem
usypanej ze szlachetnych kamieni,
szmaragdy i diamenty. Co zaÊ najz pawich piór, a drugà przesypuje
wa˝niejsze, na głowie ma złotà koron´!
targ. Handlarze od razu spostrzegli,
Rano wstała rozmarzona i poszła na
ich kolorowe stragany. Skàd jednak
˝e jej myÊli zaprzàta coÊ innego ni˝
Wracajàc z targu, Jadwisia jak zawsze spotkała Krasnoludki.
na wyliczanie.
– Co niesiesz w koszyku? – spytały, lecz ona nie traciła czasu
to, co le˝y
– JeÊli wyczarujecie mi złotà koron´ – powiedziała – dostaniecie
w koszyku i tak smakowicie pachnie!
Krasnoludki si´ zdziwiły, skàd Jadwisia wie
o ich mocy, zaraz jednak wzi´ły
si´ do czarowania. U˝yły w tym celu
wszystkiego, co mo˝na znaleêç
w kurpiowskiej krainie: g´stych mgieł otulajàcych
rankiem Êwiat, grzybnych
lasów, piaszczystych Êcie˝ek, wijàcej si´
nad polami Drogi Mlecznej,
oÊlizgłych winniczków, spasionych ropuch,
a tak˝e mchów i moczarów.
Niekiedy jednak siła czarów okazuje si´ wi´ksza ni˝ chcà czarownicy. I tak
zamiast
jednej korony pojawiły si´ cztery! Na ten widok Krasnoludki – stworzenia
oszcz´dne i praktyczne – postawiły Jadwisi warunek: pod koronami zamieszkajà
ich kuzyni, od dawna szukajàcy w lesie domu. A ˝e Jadwisia lubiła towarzystwo,
wić ch´tnie si´ zgodziła.
W czterech koronach wyglàdała bardziej królewsko ni˝ królowa z jej snu!
Odbicie
w strumieniu pokazywało pi´knoÊç mogàcà konkurowaç z bajkowymi ksi´˝niczkami. Był jednak pewien problem: ci´˝ar. Ju˝ jedna złota korona du˝o
wa˝y,
a co dopiero cztery! Jak tu chodziç z nimi po targu, jak spacerowaç po lesie
albo
przyjmowaç goÊci?
28
Pas łowicki
Pewnego ranka Jadwisia wracała z targu. W koszu niosła pietruszk´, czereÊnie, ser oraz ryb´, która
jeszcze godzin´ wczeÊniej pluskała si´ w jeziorze przy rozczochranej wierzbie. Droga wiodła
przez miasteczko, pole i Puszcz´ Białà.
W o˝ywionej dziwnymi cieniami puszczy jak zwykle zastàpiły Jadwisi drog´ Krasnoludki, które
właÊnie taƒczyły wokół ogniska.
– JadwiÊ, JadwiÊ, co niesiesz w koszyku? – spytały.
– Nios´ pietruszk´, czereÊnie, ser i ryb´, która jeszcze godzin´ temu pluskała si´ w jeziorze przy
rozczochranej wierzbie – odpowiedziała jak co dzieƒ.
– Daj je nam – jak zawsze poprosiły Krasnoludki.
I, jak zawsze, Jadwisia odmówiła:
– CzereÊnie sà dla mnie, pietruszka dla mojego m´˝a, a ser i ryba dla goÊci, którzy odwiedzà nas
wieczorem i którzy nie jedli od siedmiu dni i siedmiu nocy.
I poszła dalej, a Krasnoludki zostały w leÊnej kryjówce, marzàc, ˝e ktoÊ kiedyÊ podzieli si´ z nimi
pietruszkà, czereÊniami, serem i Êwie˝o złowionà rybà. Taki bowiem miały od dawna kaprys.
mogli wiedzieç, ˝e to złota korona?
Potem poszli we czterech do siedmiu córek JaÊka, jeszcze niedawno
zwanego Czkawcem. Mieli nadziej´, ˝e màdre córki im pomogà.
Odkàd bowiem Gruby Wojtek, Chudy J´drek i Piegowaty Marcin
ujrzeli JaÊkowy pas, myÊleli tylko o tym, jak tu zdobyç podobne.
Trzeba było coÊ wymyÊliç.
sposobu. Pierwsza
Màdre córki wiedziały, gdzie szukaç
do czesania. Druga kołoprzyniosła worek lnu i szczotki
do lnu barwienia: kor´
wrotek. Trzecia to, co potrzebne
mech, łuski cebuli oraz
d´bowà, bazie z olszyny i topoli,
– krosna. Na koniec
pestki słonecznika. Czwarta z piàtà
chłopom, jak len
szósta i siódma pokazały zmartwionym
i przàÊç z niego
czesaç, motaç, praç, zwijaç, farbowaç
Wojtek, Chudy J´drek
kolorowe pasy. Nie zwlekajàc, Gruby
roboty.
i Piegowaty Marcin wzi´li si´ do
Licho
Niekiedy przy bezchmurnej pogodzie przez mazowieckie łàki, podhalaƒskie przełćze, mazurskie
jeziora i kaszubskie pla˝e przeje˝d˝a pociàg. JeÊli dobrze si´ przyjrzeç jego trasie, dziw bierze,
bo nie ma tam ani torów, ani stacji, ani szlabanów, ani budek dró˝ników. Nie ma megafonów,
rozkładów jazdy ani ludzi dêwigajàcych walizy. A mimo to pociàg mknie zalanà słoƒcem krainà,
stukajà koła, znad parowozu unosi si´ para i ptaki çwierkajà o wielkiej podró˝y.
pojawiajà si´ na mgnie– a lepiej zrobiç to szybko, bo
JeÊli si´ przypatrzeç wagonom
wielkoÊcià, kształtem
jest inny. Ró˝nià si´ kolorem,
nie oka – okazuje si´, ˝e ka˝dy
za parowozem
wielkie akwarium, sunàcym tu˝
i podró˝nymi. W przypominajàcym
zasiadajà przy oknie,
si´ Boginki. Od czasu do czasu
wagonie niebieskim pluskajà
trasy pociàgu
na pola wodorosty. Tote˝ wzdłu˝
rozczesujà mokre włosy i wyrzucajà
indziej.
e ni˝ gdzie
ziemia jest płodna i zbo˝a dorodniejsz
kominie,
ciemnym
w
kominiarze
jak
mrocznym
W uczepionym dalej wagonie czarnym,
niezadowolone ze wszystkiego –
wÊciekłe,
Siedzà
Licha.
Czarne
wysiadujà dziury w fotelach
Pod czarnymi jak smoła czuprynami kł´bià
z pr´dkoÊci, pejza˝u, temperatury i towarzystwa.
usiłujà rozregulowaç i tak ju˝ niesprawne
si´ im czarne myÊli. Zakrzywionymi pazurami
przerwaç.
chcà
na złoÊç innym Czarne Licha nie
drzwiczki. Panuje tu złowroga cisza, której
Dawniej Licha pomieszkiwały głównie w wielkopolskich wsiach,
przed miastami czujàc respekt. Wszystko si´ zmieniło, od kiedy Czarne Licho zawróciło w głowie pewnej poznaƒskiej papudze. Przekonało jà, ˝e wyrosnà jej nowe pióra, które swymi kolorami przyçmià
barwy tćzy. Omamiona tà obietnicà papuga tak pracowicie zaj´ła
si´ wyrywaniem sobie starych wypłowiałych piórek, ˝e wkrótce była
łysa niczym podana na półmisku pieczona kaczka. Tak zacz´ło si´
panowanie Lich w Poznaniu, a potem i w innych miastach.
Od tego czasu nie sposób znaleêç w Polsce miejsca,
gdzie by si´
nie wdarły. Wystarczy rozejrzeç si´ wokół: cieknàce
krany, skrzypiàce schody, zacinajàcy si´ klucz i wypadajàce
z drzwi klamki
– wszystko to jest sprawkà Lich! Nie wiadomo
skàd – przez wieki
siedzàc na dnie Gopła – dowiedziały si´ prawdy
o ludziach:
˝e tylko co setny człowiek naprawi kran, naoliwi
zamek i wymieni
klamk´. Reszta poczeka, a˝ rzeczy nadpsute zepsujà
si´ do cna.
Tote˝ Licha wylegujà si´ w bagnie, zacierajàc
z uciechy brudne
włochate łapska. Tak im łatwo i przyjemnie
nadpsuwaç Êwiat,
który przez ich sprawki zacina si´, skrzypi,
rz´zi, rozsypuje
i toczy si´ dalej. A˝ do nast´pnej wizyty Czarnego
Licha.
Dlatego lepiej nie màciç w Gople wody. Mo˝e
którejÊ nocy Licha zasnà tak mocno, ˝e zapomnà
o psuciu i nadgryzaniu? I wtedy znów zapanuje
Êwi´ty spokój. I nikt nie b´dzie si´ bał, ˝e ktoÊ
mu we Ênie namiesza w głowie. A jeÊli Licha
gdzieÊ si´ jeszcze wówczas z dna Gopła ruszà,
to tylko na strony ksià˝ek. Ale stamtàd nie zepsujà ju˝ niczego…
potem w oczach mieni, taki
Kto spojrzy na wagon trzeci i czwarty, temu długo si´
w bajecznych pasach.
blask bije od górali w wyszywanych portkach i łowiczan
kto siedzi w przedziale,
Trudno powiedzieç, kto zajmuje wagon trzeci, a kto czwarty,
tak kolorowe, ˝e kto spoja kto spaceruje po korytarzu. Pasy i parzenice sà bowiem
do wagonu piàtego.
rzy, ten zaraz mru˝y oczy i jak najszybciej przenosi wzrok
A tam jest szaro i z ka˝dej szpary kapie woda. I choç podró˝ni wyglàdajà na d˝entelmenów w płaszczach i kapeluszach, wystarczy odrobina spostrzegawczoÊci, by si´
domyÊliç, ˝e to Utopce. Zwykły jegomoÊç nie przeciekałby przy ka˝dym ruchu i z teczki
nie sàczyłaby mu si´ błotnista breja. ˚e jednak Utopce sà wyjàtkowo dra˝liwe na
punkcie swego wyglàdu, wić dyskretny obserwator – jakby nigdy nic – przechodzi
do wagonu szóstego.
przez
o muchomora. Kto zajrzy do Êrodka
Wagon szósty ma kształt gigantyczneg
chwili
pustych przedziałów. Dopiero po
któràÊ z kropek, zdziwi si´ na widok
wolà
Niebo˝´ta. Nie wiadomo, dlaczego
spostrze˝e schowane pod siedzeniami
i opieraç
warunkach. Mo˝e lubià byç razem
podró˝owaç w tak niewygodnych
panujàcego
Êcisku
do
A mo˝e przywykły
brodate głowy o ramiona towarzyszy?
w ukryciu.
inaczej, całà podró˝ sp´dzajà
w kàcie góralskiej izby? Tak czy
spod siedzeƒ piosenki.
dochodzàce
i
fajeczek
z
dym
Zdradza je tylko
46
Pociąg
Licho
6
Czarne Licho mieszka na dnie jeziora Gopło. Ma czarny łeb, czarny
brzuch, czarne łapy i czarny ogon, nawet j´zor ma czarny i czarne
myÊli pod czarnà czuprynà. W dzieƒ Êpi pod pierzynà z mułu,
w nocy pracuje. Gdy Êpià gospodarze, tu im coÊ nadtłucze, tu
poplàcze, tam nadpsuje. Praca Licha jest licha, bo Licho nigdy nie
doprowadza niczego do koƒca. Ot, choçby postanawia zbiç gliniany garnek, w ostatniej chwili jednak zmienia zamiar i tylko obija
ucho. Albo zamiast, jak planowało, połamaç gospodyni kołowrotek, jedynie plàcze jej prz´dz´. Dzieciom nie kradnie wszystkich
zabawek, lecz tylko te, które lubià najmniej. Psu nie zabiera budy,
ale ustawia tak przemyÊlnie, ˝e od tej pory zawsze wieje w nià
wiatr i leje deszcz. Kotu tak namiesza w łebku obiecankami morza
sma˝onych rybek, ˝e ten przestaje łapaç myszy i miauczy z głodu.
A mysz, której Licho przyrzekło złote góry sera, nic innego nie robi,
tylko Êni, ˝e siedzi na szczycie Giewontu z ementalera.
u w uszy Êpiàmija nocà czas na szeptani ta Êwićie
Lichu
u
Czarnem
Tak
zwierz´
ek. Rankiem ludzie i
cym obiecanek-cacan
o najprawdziwsza prawda!
wierzà, ˝e to wszystk
lecz w towarzystwie
Licho nie mieszka samo,
ró˝nià si´
Na dnie jeziora Czarne
te, rogate i kudłate –
skrzydla
–
Licha
fiołkowe i nawet
innych Lich. Tamte
słomkowe, poziomkowe,
od niego kolorem. Bywajà
sà od Czarnego mniej
wody. Kolorowe Licha
barwy opływajàcej je
w czynnoÊciach
wane
złoÊliwe i rozmiło
pracowite, ale równie
zwykle na nadpsuwasp´dzajà
nocy
cz´Êç
niedokoƒczonych. Tote˝
niu, podłamywaniu
niu, nadgryzaniu, rozkleja
niu Êwiata: nadrywa
wstaje nad lasem,
w inne miejsca. Gdy słoƒce
si´
i przestawianiu rzeczy
lone, ˝e znowu udało
dno jeziora, zadowo
Licha czmychajà na
namieszaç…
im troch´ na Êwiecie
Pociąg
Pracowali niezmordowanie siedem dni i siedem nocy. Ósmego
dnia
pierwszy pas był gotów. Długi, tćzowy – niczym brat
bliêniak
JaÊkowego. Przywdziawszy go, Gruby Wojtek od razu
wydał si´
szczuplejszy. Po nast´pnych siedmiu dniach pas miał Chudy
J´drek,
a po kolejnych – Piegowaty Marcin. Byli bardzo szcz´Êliwi.
Tak oto pi´knie przystroje
ni Jasiek, Wojtek, J´drek
i Marcin poszli
przejÊç si´ przez wieÊ.
Gdziekolwiek si´ pojawili,
gospodarze
zachwycali si´ niezwykłà
ozdobà ich kamizel, odstawial
i w kàt pługi,
kosy i siekiery i siadali
za krosnami. Nie min´ło
lato, a wszyscy
m´˝czyêni w JaÊkowej
wsi paradowali w pasach
podobnych do
tćzy, która po siedmiole
tniej ulewie ukazała si´
nad
ich
krainà.
I chodzà tak po dziÊ dzieƒ,
choç mało kto ju˝ pami´ta,
skàd si´ wziàł
pierwszy pas łowicki i dlaczego
jest tak kolorowy.
10
Nowe tytuły
Muchy
26 zabawnych i oryginalnych muszych przygód zebranych
pod wspólnym tytułem Muchy. Muchy w cukierni, muchy
nad Bałtykiem, muchy na wakacjach, muchy pasibrzuchy,
musza kraksa, dieta, miłość – przewrotne, pełne humoru
i pobudzające wyobraźnię wiersze Kingi Grabowskiej-Bednarz, niezwykle sprawnie żonglującej słowem barwnym
i dźwięcznym, to doskonały sposób na odkrywanie świata
nie tylko przez najmłodszych! Poetyka prostoty i naturalności
oraz niebanalne spojrzenie na codzienność, połączone
z zabawnymi ilustracjami uroczych i dowcipnych muszych
przyjaciół z pewnością rozbawi każdego czytelnika. Ciekawy
projekt graficzny dodatkowo uprzyjemni lekturę, do której
zapraszamy i te małe, i te duże zuchy!
165 × 235 mm • 56 stron • oprawa twarda • PL
cena 19,90 zł
CUKIERNIA
WĞǁŶĂďĂƌĚǌŽŐųŽĚŶĂDƵĐŚĂ
ĐŚĐŝĂųĂǁƌǌƵĐŝđĐŽƑĚŽďƌǌƵĐŚĂ͘
DŽǏĞƚĂŬŬĂǁĂųĞŬĐŝĂƐƚĂ͍
WŽůĞĐŝĂųĂǁŝħĐĚŽŵŝĂƐƚĂ͘
:ƵǏǁĐƵŬŝĞƌŶŝŶĂǁŝƚƌǇŶŝĞ
ƐŝĞĚǌŝDƵĐŚĂʹƑůŝŶŬĂƉųǇŶŝĞ͙
dƵƚĂũƉČĐǌĞŬ͕ƚƵǁƵǌĞƚŬĂ͕
ĂƚƵʹƉƚǇƐŝĞ͕ŐĂůĂƌĞƚŬĂ͙
ZƵƌŬĂǌŬƌĞŵĞŵ͕
ƌŽǏŬŝǌĚǏĞŵĞŵ
ŝƌŽůĂĚŬŝǌŵĂƌŵŽůĂĚŬČ
ŝĞŬůĞƌŬŝǌĐǌĞŬŽůĂĚŬČ͊
ʹųƵǏĞũũƵǏƚĂŬŶŝĞŵŽŐħ͊
WŽƚƌǌĞďƵũħŽĚŶŽǁǇ͊
dŽƉŽƐƉŽůŝƚĞƐǌĐǌĞŬĂŶŝĞ͕
ŵŝĂƵĐǌĞŶŝĞŝŐĚĂŬĂŶŝĞ͘
dĞŬƵƌǇʹƚĂŬŝĞƉƌŽƐƚĂĐǌŬŝ͕
ŶŝĞǁǇŬƐǌƚĂųĐŽŶĞŬĂĐǌŬŝ͙
ĂŽŐƌſĚŶŝĞǌƌŽďŝČŬƌŽŬƵ͕
ĐŚŽĚǌČƐƉĂđƚƵǏƉŽǌŵƌŽŬƵ͘
ůĞǏƚƵŶƵĚČǁŝĞũĞ͙
tƐƚŽůŝĐǇʹƚĂŵƚŽƐŝħĚǌŝĞũĞ͊
<ůƵďǇ͕ďĂƌǇʹŶŽĐŶĞǏǇĐŝĞ
ŝŬƵůƚƵƌĂũĞƐƚǁƌŽǌŬǁŝĐŝĞ͘
<ŝŶŽ͕ƚĞĂƚƌŝŽƉĞƌĂʹ
ŚŽƌǇǌŽŶƚǇƚĂŵŽƚǁŝĞƌĂ͘
ůĞŐĂŶĐŬŝĞƌĞƐƚĂƵƌĂĐũĞ͕
ĚƌŝŶŬŝ͕ƐǌŵŝŶŬŝŝŬƌĞĂĐũĞ͘
'ƵƐƚĂƚĂŬŝĞǁǇƐǌƵŬĂŶĞ͕
ĂƚƵʹǁƐǌǇƐƚŬŽƉĂĐŚŶŝĞƐŝĂŶĞŵ͊
EĂƌŽǌŐƌǌĂŶĞũƐųŽŷĐĞŵƉůĂǏǇ
DƵĐŚĂƉůĂĐŬŝĞŵĐŝĂųŽƐŵĂǏǇ͘
ǌǇƐƚĞŶŝĞďŽ͕ůĞŬŬĂďƌǇǌĂ͘
<ƵŬƵƌǇĚǌħƉŽŽďŐƌǇǌĂ͕
ųǇŬŶŝĞƐŽďŝĞǌŝŵŶĞũĐŽůŝ͕
ŬČƉŝĞůǁĞǍŵŝĞǁŵŽƌƐŬŝĞũƐŽůŝ͘
dŽƉŽƐųƵĐŚĂŐųŽƑŶĞũŵƵǌǇ͕
ǌĂƉŽůƵũĞŶĂŵĞĚƵǌǇ͕
ŬŽƉŶŝĞƉŝųŬħĚŽƐČƐŝĂĚĂ͕
ƉŽƉƌǌĞŬůŝŶĂʹďŽǁǇƉĂĚĂ͘
>ĞĐČĐǌǁƌǌĂƐŬŝĞŵ
ƐǇƉŶŝĞƉŝĂƐŬŝĞŵ͕
ǌũĞŬŝĞųďĂƐŬħƚųƵƐƚČǌŐƌŝůůĂ͕
ƉŽƚĞŵĚƌǌĞŵŬŝŬƌſƚŬĂĐŚǁŝůĂ͘
ŶĂŬŽŶŝĞĐ
ƉŽƌŽǌƌǌƵĐĂƚƌŽĐŚħƑŵŝĞĐŝ
ŝ͙ŽĚůĞĐŝ͘
ooo
oʹŽĚƌĂǌƵũĞƐƚŵŝůĞƉŝĞũ͘
tƚĞŵĐƵŬŝĞƌŶŝŬƌŽĚĞŵǌƉŝĞŬųĂ
ŵĂĐŚŶČųųĂƉŬČ͗ŶŝĞƵĐŝĞŬųĂ͙
WIEŚ
^ŝĞĚǌŝDƵĐŚĂŶĂƉųŽĐŝĞ͘
:ĂŬŽƑũĞũĚǌŝƐŝĂũŵĂƌŬŽƚŶŝĞ͘
ŝČŐůĞƚĂƐĂŵĂĮƌĂŶŬĂ
ŶĂƚǇŵƐĂŵǇŵŽŬŶŝĞ͘
ŝČŐůĞƚĂƐĂŵĂŽďŽƌĂ
ŝƚĞƐĂŵĞŬƌŽǁǇ͘
NAD BAŁTYKIEM
EĂŐůĞĚƌǌǁŝƐŝħŽƚǁŽƌǌǇųǇ
ŝĚŽƌĂũƵũČǁƉƵƑĐŝųǇ͘
:ƵǏŶƵƌŬƵũĞǁƐųŽĚŬŝŵŬƌĞŵŝĞ͕
ŬČƉŝĞůďŝĞƌǌĞǁůĞƉŬŝŵĚǏĞŵŝĞ͕
ǁůƵŬŝĞƌ͕ǁĐƵŬŝĞƌ͕ǁǌǁǇǏŝǁĚĂů͊
ůĞƌĂĚŽƑđ͊ůĞďĂů͊
KĚƐĞƌŶŝŬĂĚŽƉŝĞƌŶŝŬĂ͕
ĐŽƌĂǌǁŽůŶŝĞũDƵĐŚĂďǌǇŬĂ͕
ĐŽƌĂǌƚƌƵĚŶŝĞũǁŐſƌħǁǌďŝđƐŝħ͙
BĂŬŽŵĐǌƵĐŚƵʹǁƐƚǇĚǍƐŝħ͊tƐƚǇĚǍƐŝħ͊
>ĞǏǇDƵĐŚĂʹďƌǌƵƐǌĞŬŬůĞƉŝĞ͗
KĚůĞĐŝĂųĂƚƵǏŽƑǁŝĐŝĞ͕
ďǇƌŽǌƉŽĐǌČđŶŽǁĞǏǇĐŝĞ͘
WƌǌǇĐƵƉŶħųĂŶĂƑŵŝĞƚŶŝŬƵ
ŝŶŝĞŵŽǏĞǁǇũƑđǌǌĂĐŚǁǇƚƵ͗
ĂƵƚĂ͕ůƵĚǌŝĞ͕ƚųŽĐǌŶŽ͕ǁƌǌĂǁĂ͊
dŽũĞƐƚǁųĂƑŶŝĞƚŽ͗tĂƌƐǌĂǁĂ͊
^ŝĞĚǌŝDƵĐŚĂĚŽďƌČĐŚǁŝůħ͗
ǁƚƌČďĐĞĚƵƐŝʹƐƉĂůŝŶƚǇůĞ͘
<ĂƐǌůČĐǁŵŝĂƐƚŽǁǇƌƵƐǌǇųĂ
ůĞĐǌŽďŝůďŽƌĚƐŝħƌŽǌďŝųĂ͘
ďſůĞŵŐųŽǁǇ͕ũĞĚŶĂŬĐĂųĂ͕
ŬƌǌǇǁŽĚĂůĞũƉŽůĞĐŝĂųĂ͘
ǏĞďǇųĂďĞǌŬŽůĂĐũŝ͕
ĐŚĐŝĂųĂǌũĞƑđĐŽƑǁƌĞƐƚĂƵƌĂĐũŝ͘
'ĚǇũČďƌĂŵŬĂƌǌǁŚŽůƵǌĚǇďĂųʹ
ƉŽůĞĐŝĂųĂǌDƵĐŚČƐǌǇďĂ͘
ŬŝŶĂʹƚĞǏũČǁǇƉħĚǌŝůŝ͘
ĮůŚĂƌŵŽŶŝŝʹǁǇƌǌƵĐŝůŝ͘
ŽƚĞĂƚƌƵʹŶŝĞǁƉƵƑĐŝůŝ͘
tŵŝħƐŶǇŵʹŽŵĂůŶŝĞǌĂďŝůŝ͊
MIŁOŚĆ
:ĂŬƚŽĐǌħƐƚŽǁǏǇĐŝƵďǇǁĂ͕
DƵĐŚĂƚŽŝƐƚŽƚĂũĞƐƚŬŽĐŚůŝǁĂ͘
ĂƌĚǌŽƌŽŵĂŶƚǇĐǌŶĂĚƵƐǌĂ͘
ǌħƐƚŽƐĞƌĐĞũĞũƉŽƌƵƐǌĂ
ũĂŬŝƑǁǇũČƚŬŽǁǇ<ƚŽƑ͘
ǌĂƐĞŵĂŬƐĂŵŝƚŶǇŐųŽƐ͕
ĐǌĂƐĞŵƉƌǌǇƉĂĚŬŽǁǇŐĞƐƚ
ŝũƵǏʹǌĂŬŽĐŚĂŶĂũĞƐƚ͘
ħĚǌŝĞďǌǇŬĂđŝƚƌǌĞƉŽƚĂđ͕
ůĂƚĂđ͕ǁĚǌŝħĐǌǇđŝųĂƐŬŽƚĂđ͘
DħĐǌǇđ͕ĚƌħĐǌǇđ͕ĚĞŶĞƌǁŽǁĂđ͕
ĚƌĂǏŶŝđ͕ǁĂďŝđ͕ŝŶƚƌǇŐŽǁĂđ͘
ũĂŬŬŽĐŚĂʹŶŝĞƉƌǌĞƐƚĂŶŝĞ
ĂǏĐĂųƵƐĂĐŚŽđĚŽƐƚĂŶŝĞ͘
ƚŽƉŽƉƌŽƐƚĞũ͕ƚŽǌĂŬŽƐĞŵ͘
ůĞKŶĂʹŶŝĞǁǌƌƵƐǌŽŶĂ͘
tŬŽŷĐƵ͕ŐĚǇũĞũƵƐƚĚŽƉĂĚųĂ͕
<ƌŽǁĂũČƉŽƉƌŽƐƚƵǌũĂĚųĂ͙
ǌĂƐĞŵůĞƉŝĞũŬŽĐŚĂđƐŬƌǇĐŝĞ
ŶŝǏǌŵŝųŽƑĐŝƐƚƌĂĐŝđǏǇĐŝĞ͘
ĂŬŽĐŚĂųĂƐŝħǁ<ƌĂƐƵůŝ͊
dĂŬďǇĐŚĐŝĂųĂƐŝħƉƌǌǇƚƵůŝđ͙
WƌſďŽǁĂųĂǁƉĂƑđũĞũǁŽŬŽ͕
ĂƚŽŶŝƐŬŽ͕ƚŽǁǇƐŽŬŽ
ůĞĐČĐũĞũƉŽĚƐĂŵǇŵŶŽƐĞŵ͕
tƌſĐŝųĂDƵĐŚĂĚŽĚŽŵƵ
ĐŝĐŚƵƚŬŽ͕ƉŽŬƌǇũŽŵƵ͘
tďĂŶĚĂǏĂĐŚ͕ŶĂƉŝĞĐŚŽƚħ
ǁůĂǌųĂŶĂƉųŽƚǌƉŽǁƌŽƚĞŵ͘
11
Nowe tytuły
Teodora, moja miłość.
Życie codzienne Jana i Teodory Matejków
Bogato ilustrowana biografia Teodory Matejkowej – żony
Jana Matejki. Dla współczesnych sobie pozostawała osobą
znaną głównie z widzenia. Matejkowie nie prowadzili
domu otwartego, nie mieli loży w Teatrze Miejskim, prawie
nigdzie nie bywali. To odosobnienie, przy bujnej urodzie
pani Matejkowej i jej częstej obecności na wielkich płótnach
małżonka prowokowało plotki, które – powtarzane
w listach, zapiskach, wspomnieniach – stworzyły dla
potomnych obraz domowego potwora, utracjuszki
przepuszczającej bez umiaru ciężko zapracowane
pieniądze męża, niszczącej jego talent, a niekiedy dzieła.
Współfinansowane przez MKiDN
165 × 235 mm • 128 stron •148 zdjęć • oprawa twarda • PL
cena 34,90 zł
sły, samodzielny już mężczyzna powinien jednak określić, po co tam
bywa. W otoczeniu Teodory nie było już młodych ludzi w wieku Jana:
jego serdeczny przyjaciel Stanisław Giebułtowski przygotowywał się
do przyjęcia święceń kapłańskich, Stefan studiował prawo w Krakowie. Zatem do kogo i w jakim charakterze Jan przyjeżdża do Wiśnicza? Jako dostarczyciel wzorów do haftu dla panny Teodory? Jako okazjonalny, niezamawiany nauczyciel rysunku? Pora była odpowiedzieć
na te pytania, na początek sobie, i najlepiej zanim zada je gospodarz
domu.
Niewykluczone, że właśnie wtedy Matejko uświadomił sobie, że
przede wszystkim nie chce rozstania z Teodorą, że nie chce i nie może
stracić możliwości widzenia jej, zamienienia choćby kilku słów. Ośmielony pierwszymi sukcesami, jakie odniosło jego malarstwo (dobre
przyjęcie przez krytykę, korzystna sprzedaż obrazów), zdecydował się
poprosić o rękę panny. Niestety, nie dane mu było włożyć jej na palec
zaręczynowego pierścionka, nie tym razem.
Marian Gorzkowski, któremu po latach artysta miał poufnie opowiedzieć historię swoich oświadczyn, włożył w usta Matejki takie oto
rzekome wspomnienie: „Przyszedłem do rodziców panny z pierścionkiem, panna w drugim pokoju siedziała, a gdy rodzice ją zawołali, a ja
jej dałem pierścionek, ona wzięła go w rękę i popatrzywszy
chwilę tak tym pierścionkiem cisnęła o ziemię, że się po
podłodze potoczył”. I w ten sposób stary plotkarz dał się
złapać za język. Matejko przecież wiedział, komu oświadczał
swoje zamiary względem panny i w żadnym razie nie mógł
mówić o rodzicach. Antoni Giebułtowski zmarł w 1859
Pierścionek zaręczynowy Teodory Giebułtowskiej, DJM; ekspertyza wykazała rysy na jego
powierzchni – czyżby naprawdę potoczył się po podłodze?
Przez wiele lat wygląd zaręczynowego pierścionka znany był jedynie z opisu Mariana Gorzkowskiego
oraz z Portretu Teodory w sukni ślubnej. Zupełnie nieoczekiwanie trafił do Domu Jana Matejki w 2005
roku, podarowany przez Aleksandra Cordobę z USA. Ofiarodawca był domowym lekarzem wnuczki
Jana Matejki – Marii Nowińskiej i jej męża Jerzego. Po śmierci Nowińskich uznał, że klejnocik darowany mu niegdyś w dowód wdzięczności powinien, jako cenna pamiątka po wielkim polskim malarzu,
znaleźć się w Krakowie. Pierścionek można oglądać w stałej ekspozycji Domu Jana Matejki. Z badań
Alfreda Ciechanowicza przeprowadzonych pod mikroskopem elektronowym w Urzędzie Probierczym
w Krakowie wynika, że na pierścionku znajdują się rysy mogące świadczyć o tym, iż został przydeptany.
roku. Gdyby Matejko oświadczał się
przed tą datą, prosiłby o rękę trzynastoletniej, w najlepszym razie czternastoletniej
dziewczynki, co już byłoby podstawą do
odmowy. A i sam Jan był wówczas bardzo
młodym, początkującym artystą, bez cienia materialnych podstaw do zakładania
rodziny. Wątpliwe jest też, aby – nawet
po latach – mógł pomylić Antoniego Giebułtowskiego z Leonardem Serafińskim,
szwagrem i prawnym opiekunem Teodory, na którego ręce faktycznie złożył swoją
małżeńską deklarację.
Jeszcze bardziej wątpliwa wydaje się
Jan Matejko, Portret Pauliny Giebułtowskiej,
refleksja, jaką na wyznanie artysty odpo- 1862, DJM
wiedzieć miał Gorzkowski: „(…) odpoPaulina Giebułtowska została przedstawiona
w stroju wdowy. Matejko był wdzięczny Paulinie
wiedziałem mu, iż to już było jawnym doza pomoc w ożenku z córką; to teściowa była oręwodem, że pani już przed zamążpójściem
downiczką tego związku, zdając sobie doskonale
sprawę z niełatwego charakteru swej młodszej
miała odziedziczone objawy umysłowego
córki i z niełatwego może charakteru Jana. Jednak
zboczenia, jak jej matka, która również
młody artysta znany jej był także z gołębiego serca
i życzliwości dla rodziny Giebułtowskich.
na umysł cierpiała”. Otóż gdyby nawet
Matejko pozwolił obcemu w końcu człowiekowi tak bezceremonialnie oceniać stan umysłu swojej żony, to postawienia nader
śmiałej, a całkowicie bezpodstawnej diagnozy psychiki kochanej i szanowanej teściowej
nie puściłby płazem, a już w żadnym razie nie westchnąłby w odpowiedzi (jak pisze
Gorzkowski): „Żebym wtedy wiedział, co wiem teraz…”. Można przyjąć, że raczej wyrzuciłby Gorzkowskiego za drzwi bez prawa powrotu.
Gorzkowski był faktotwórcą, ale jak dalece? We wspomnieniach Stanisławy Serafińskiej nie ma mowy o ciśnięciu pierścionkiem, są za to sugestie, że do zaręczyn doszło
jednak dopiero po pewnym czasie. Z kolei Izydor Jabłoński, malarz, kolega Matejki ze Szkoły Sztuk Pięknych, zapisał: „Późno dowiedzieli się koledzy, że zakochany
w pięknej, ale podsadzistej pannie G., która jednakże miała pono więcej pochyłości
do kawalera jej nazwiska, agronoma, chudy zaś, smagły, rozgorączkowany artysta nie
obudzał wzajemności wobec zabiegów czerstwego chłopa, ale to wszystko więcej tylko
zacietrzewiało Jana”.
Matejko sam, ojciec Leonard i Tosiu mieli ubrania polskie: czamarki kontuszowe na jasnych kamizelkach z mory; Tosiu, żupanik, pas i wysokie
buty, tak jak nosił Stefek. Stefka nie było! Tylko
łzawe wspomnienie o nim i o nieżyjącym ojcu
panny młodej przy błogosławieństwie matczynym. Matka nasza i babka Paulina zdjęły noszoną żałobę, przywdziały popielate jedwabie; biały
koronkowy czepiec babki; tuf ze strusich białych
piór z filetowym aksamitem u babki – dopełniały
uroczystego stroju. Rodzina Matejki uczestniczyła cała. Więc panna Marianna, podobno najwięcej przez genialnego brata kochana, bracia: FranKolczyki ślubne Teodory z pereł, DJM
ciszek, Edmund-Zygmunt, Adolf i Kazimierz,
Perły, „łzy aniołów”, według podań
wszyscy jeszcze nieżonaci, oraz ciotka Zamojska.
ludowych właścicielowi przynosić miały
Grono weselne z tylu składało się osób”.
nieszczęście i łzy.
Można więc powiedzieć, że niewielu mogło
obejrzeć w naturze niezwykłą, wspaniałą suknię
panny młodej. Nie było artystów – niedawnych
kolegów Matejki ze szkoły, o innych znajomych
(choćby starych sąsiadach z ulicy Floriańskiej)
nie wspominając. W kaplicy Matki Boskiej
u karmelitów na Piasku spotkało się wyjątkowo
nieliczne grono – nawet uwzględniając szczególny czas żałoby narodowej. Żałoba ograniczała
huczność odbywających się w tym czasie wesel,
ale sama uroczystość ślubna miała swoje prawa.
Skąd więc, przy tak wspaniałej oprawie strojów,
tak mało ludzi? Gorzkowski, który wszystkie
wątpliwości rozstrzygał na niekorzyść Teodory, wspominając o ślubie Matejki (na którym
Spinki ślubne Jana i Teodory Matejków, zresztą nie był, podobnie jak nie brał udziału w wielu sugestywnie opisywanych wydaDJM
Spinki ślubne z literami „T[eodora]
rzeniach), unosi się nad skromnością Mistrza,
J[an]”, którymi przypięto do ubrań
niepchającego się ze swoją prywatnością przed
dekoracyjne bukieciki.
31
30
Jan Matejko, Izio na ośle, karykatura, początek lat 80. XIX wieku (?), DJM
Darowany Matejkom osioł zamieszkiwał Krzesławice i woził dzieci, dopóki nie spadła z niego
Helenka, łamiąc rękę. Wówczas trafił do zaprzyjaźnionych, miłosiernych ojców kapucynów
w Krakowie.
52
53
Rysunek Teodory Giebułtowskiej,
w sam raz do sztambucha, DJM
niewielki. Zresztą bez względu na to, czy dochodowe, czy nie, Krzesławice nie stały się żadną przepustką.
Matejkowie nie bywali jednakże i w mniej prominentnych, a interesujących domach. Gorzkowski w swoich wspomnieniach konsekwentnie nie dostrzega nietowarzyskości Matejki, a całą winę za odosobnienie Mistrza przypisuje Teodorze. Zaczyna od tego, że koledzy artyści
odwiedzali Matejkę tylko w pracowni, a pani Matejkowa nigdy do nich
nie wyszła i nie zaprosiła do domu na herbatę, co uznaje za dziwne
i aroganckie. Prawdę mówiąc, naprawdę dziwne byłoby, gdyby wpadła
do pracowni z zaproszeniem dla obcych panów. Matejko nie kwapił
się z przedstawianiem żonie kolegów artystów – młodych mężczyzn…
Niektórych – na pewno Floriana Cynka i Izydora Jabłońskiego – przedstawił Teodorze, ale bez pośpiechu.
Oryginalny utwór nastolatki czy „pożyczka”? Późniejsze (i lepsze od tego) wiersze już
takich wątpliwości nie budzą. Inna sprawa, że Ośka z poezji niekoniecznie jest Ośką
z życia.
Rzecz w tym jednak, że mający stałe źródła dochodów i obyty z funkcjonowaniem dużego majątku ziemskiego Leonard Serafiński kupił kawałek ziemi dokładnie taki, by pomieścić na nim dom, ogród i las.
Matejko, który wsi nie znał nawet z widzenia, sprawił sobie majątek
ziemski, w którym trzeba było gospodarować. Niewielkie, ale mające
niezłą ziemię Krzesławice zarządzane przez zmieniających się, czasem
przypadkowych, czasem niezbyt uczciwych wynajętych włodarzy przynosiły straty. Pokrywać je musiał Matejko ze swoich dochodów: pensji
dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych i ze sprzedaży obrazów. Rozrzutność
Teodory – nawet jeśli rzeczywiście tak duża, jak głosi jej czarna legenda – to prawie drobiazg w porównaniu z utrzymywaniem Krzesławic,
które z natury i z przeznaczenia powinny przynosić dochód, choćby
Jan Matejko, Rzeczpospolita babińska, 1881, MNW
Babin – królestwo dowcipu, dobrego towarzystwa i radości życia. Powstanie obrazu zainspirowała
pełna dowcipu zabawa w Rzeczpospolitą babińską prowadzona przez siostry Serafińskie na Koryznówce w 1870 roku, jego tłem są jednak Krzesławice – miejsce beztroski i zapomnienia o problemach w
Krakowie, ale także nadziei na dobrobyt i zapewnienie przyszłości najbliższym dzięki posiadaniu majątku ziemskiego. Niejeden artysta tak próbował zabezpieczyć byt swej rodzinie i niejeden miał z tym
problemy (Henryk Rodakowski, Alfred Wierusz-Kowalski). Od czasu nabycia przez Matejkę Krzesławic letni wypoczynek Matejków poza miastem, wśród zieleni, znów był możliwy. W 1881 roku, gdy
powstał obraz, zarówno Koryznówka, jak i Krzesławice dla rodziny Matejków były już tylko mitem,
rajem utraconym, tęsknotą za minionym szczęściem rodzinnego życia.
Latem roku 1856, podczas wakacji spędzanych w Wiśniczu u Leonardostwa Serafińskich, Jan Matejko zasiedział się aż do października.
Malował portrety Joanny i Leonarda, a na prośbę Stanisława także wizerunki jego rodziców. Pracę ukończył po dwóch latach. Obrazy, znajdujące się dziś w Domu Jana Matejki, oddziale Muzeum Narodowego
w Krakowie, datowane są na 1858 rok. Portret Pauliny z Sikorskich
Giebułtowskiej to wizerunek kobiety o regularnych rysach, gładko
uczesanej, z „niobami” przy uszach. Surowość ciemnej sukni przełamuje biały kołnierz z delikatnej koronki i takież fragmenty rękawów
bluzki wyłaniające się z szerokich rękawów wierzchniej sukni. Portret
emanuje spokojem, a ubiór wskazuje, że pani Giebułtowskiej, zachowującej styl matrony (w wieku czterdziestu kilku lat), nieobca była
troska o elegancję i harmonię ubioru. Antoni Giebułtowski, sportretowany podobnie jak żona – w półpostaci, z lewą ręką opartą na prawym
przedramieniu – jest sympatycznym, raczej subtelnym mężczyzną,
ubranym jak przystoi urzędnikowi: w surdut z kamizelką i halsztukiem pod brodą. Portrety, malowane ze staraniem o oddanie cech fizycznych i charakteru modeli, zdają się zaświadczać, że Jan Matejko
darzył portretowanych szczerą sympatią. Zapewne wtedy dostrzegał
już Osię, która wyrosła na urodziwą pannę.
Choć rodzina utrzymywała wciąż bliskie i serdeczne więzi, pod rodzicielską opieką pozostawało już tylko dwoje z czworga dzieci: Stefan kończący gimnazjum i najmłodsza córka. Joanna miała już własną
rodzinę, a Stanisław zdecydował się na obleczenie sutanny i choć nie
otrzymał jeszcze święceń, był już pod inną pieczą.
Minęło jeszcze jedno lato – i przyszło nieszczęście: 11 listopada
1859 roku zmarł nagle Antoni Giebułtowski. Jako przyczynę podano
anewryzm serca. Śmierć męża i ojca stanowiła cios dla kochającej się
rodziny, a dodatkowo podcięła podstawy jej materialnego bytu; renta
wypłacana wdowie była znikoma. Serdecznego wsparcia osieroconym
(bardziej duchowego niż materialnego) udzielił Hipolit Sikorski, starszy brat Pauliny, powstaniec z 1831 roku, który po powrocie z zesłania
zamieszkał w Krakowie, a teraz przeniósł się do siostry. Oficjalną prawną opiekę nad małoletnimi Stefanem (nie ukończył jeszcze dwudziestu
jeden lat) i Teodorą objął jednakże Leonard Serafiński, po podpisaniu
stosownych dokumentów i zaprzysiężeniu w urzędzie.
Jan Matejko, Portrety Joanny i Leonarda Serafińskich, 1856, DJM
Jan Matejko, Wędrówka ojca Leona z osłem, karykatura, DJM
74
Jan Matejko, Portret żony Teodory w sukni ślubnej, wersja z 1879 roku, którą
Stanisława Serafińska tak skomentowała: „Znikł urok lat óśmnastu z pięknego oblicza, a przede wszystkim znikł wyraz dziewiczej poezji z oczu. (…)
Piękny powtórny portret ciotki ma w sobie wyraz, któren mąż chciałby był
zawsze widzieć w obliczu żony: spokój, powagę macierzyńską, zamyślenie”,
MNW
75
18
19
12
Jan Matejko to jeden z najwybitniejszych polskich
malarzy, wielokrotnie nagradzany i odznaczany; był
członkiem wielu towarzystw artystycznych, akademii
i instytucji naukowych. Matejko jest autorem ponad
trzystu obrazów i trzech tysięcy rysunków. Dzieła zebrane
w albumie umożliwiają prześledzenie rozwoju twórczości
malarza od prac najwcześniejszych, namalowanych
w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (Portret Franciszka
Matejki z trojgiem dzieci, Stańczyk udający ból zębów,
Widok z wieży Ratuszowej na Rynek i kościół Mariacki
w Krakowie), poprzez obrazy młodzieńcze, malowane
podczas lub tuż po ukończeniu studiów w akademiach
Monachium i Wiednia (studium głowy starca, Otrucie
królowej Bony, portrety Marii i Parysa Maurizio), po
kreacje dojrzałego artysty: genialne wizerunki członków
rodziny, galicyjskiej inteligencji i arystokracji (portrety
Leonarda Serafińskiego, Łukasza Dobrzańskiego, Piotra
Moszyńskiego, Mikołaja Zyblikiewicza) oraz wielkie wizje
historiozoficzne (Hołd pruski, Wernyhora, Kościuszko pod
Racławicami).
140 × 190 mm • 64 strony • 53 zdjęcia • oprawa twarda
PL-EN • cena 19,90 zł
W serii dostępne również:
Beksiński. Malarstwo oraz Nikifor. Malarstwo
Dziewica Orleańska
The Maid of Orleans
1883, 68 × 105 cm
24
25
Bitwa pod Grunwaldem
The Battle of Grunwald
1878, 423 × 987 cm
52
53
Wernyhora
Wernyhora
1883–1884, 290 × 204 cm
13
Nowe tytuły
Matejko. Malarstwo
Zapowiedzi
Łazienki Królewskie w starej fotografii
ŁAZIENKI
KRÓLEWSKIE
w starej fotografii
Łazienki Królewskie to wyjątkowe miejsce – jest to obszar łączący
niezwykłą architekturę i piękno przyrody. Cały kompleks, na który
składają się trzy ogrody, Pałac Na Wyspie, Stara Pomarańczarnia,
Pałac Myślewicki, Amfiteatr i wiele innych cennych obiektów, zajmuje
powierzchnię 76 hektarów. Album zawiera archiwalne zdjęcia z lat
1915–1939 przedstawiające Łazienki Królewskie w okresie sprzed
zniszczeń, jakie spowodowała druga wojna światowa i okupacja
hitlerowska. Topograficzny układ fotografii powoduje, że oglądając
publikację, odbywamy swego rodzaju spacer po tym pięknym miejscu.
Wędrówkę wzbogacają krótkie opisy poszczególnych obiektów, które
odnoszą się do obrazu Łazienek Królewskich widzianego oczami
znakomitego historyka i filozofa Władysława Tatarkiewicza.
205 × 275 mm • 112 stron • oprawa twarda • PL-EN
cena 34,90 zł
Rezydencje w starej fotografii
W polskim krajobrazie, na ziemiach Małopolski, Wielkopolski czy
dawnych Kresów, znamienne punkty stanowiły zawsze magnackie
rezydencje. Powstawały przez wieki, przybierając różne formy – od
ufortyfikowanych zamków po otoczone parkami i ogrodami pałace.
Niestety, do dziś pozostało ich niewiele, a jeszcze mniej cieszy się
nadal dawną świetnością. Liczne, wspaniałe zespoły rezydencjonalne
na zawsze już zostały utracone, poddane dewastacji i zniszczeniu.
Historia okrutnie obeszła się z tymi perłami architektury i skarbnicami
kultury. Tym cenniejsze są archiwalne zdjęcia, które pozwalają wyobrazić
sobie, jak kiedyś wyglądały arystokratyczne siedziby. Wybór takich zdjęć
zamieszczony został w albumie Rezydencje, kolejnym z serii poświęconej
dawnej fotografii.
cena 34,90 zł
Sztuka polskiego plakatu
Polski plakat – jedno z najlepiej rozpoznawanych pojęć sztuki XX wieku.
Rezultat trwających przez stulecia przemian w komunikacji obrazem,
przemian mówiących wiele o specyfice polskiej kultury, której istotą było
i jest godzenie sprzeczności. Album przedstawia dzieje tej dziedziny
twórczości. Autorki poszukują jej korzeni. Powstaje w ten sposób
historyczny kontekst, z którego wyrasta kształtowana przez malarzy,
architektów, designerów i grafików sztuka plakatu, stająca się pod
koniec XIX i w pierwszej połowie XX wieku polską specjalnością. Na tym
tle polska szkoła plakatu lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego
stulecia, powołanie pierwszego na świecie Muzeum Plakatu, powstanie
silnego ośrodka kształcącego artystów i międzynarodowa renoma tej
dziedziny. Książkę zamyka refleksja na temat współczesnej roli plakatu,
jego wszechobecności. | Współfinansowane przez MKiDN
240 × 300 mm • ok. 400 stron • ok. 1000 zdjęć • oprawa twarda • PL, EN
14
Albumy luksusowe
Luksusowe albumy Wydawnictwa
15
Polska
Albumy luksusowe
Elegancki, ekskluzywny album ukazujący piękno
polskiego krajobrazu, skarby przyrody, ślady
tradycji i historii, bogactwo zabytków, ale też obraz
współczesnego kraju i kierunki jego rozwoju.
280 × 375 mm
400 stron
670 zdjęć
oprawa twarda
PL, EN
cena 450,00 zł
Wstęp: prezydent Lech Wałęsa, prof. Jerzy Buzek
Teksty: prof. Michał Kleiber, prof. Henryk
Samsonowicz, prof. Franciszek Ziejka
Projekt graficzny: prof. Leszek Szurkowski
16
Wyjątkowy, bogato ilustrowany album sztuki
kulinarnej powstały pod patronatem Anny
Komorowskiej, Małżonki Prezydenta RP, uhonorowany
trzecią nagrodą w finale konkursu Gourmand World
Cookbook Awards na najlepsze wydawnictwo
kulinarne na świecie w kategorii wydawnictw
dla profesjonalistów.
270 × 350 mm
280 stron
140 zdjęć
oprawa twarda
PL, EN
cena 300,00 zł
Autorką słowa wstępnego jest Anna Komorowska,
Małżonka Prezydenta RP. Prof. Jerzy Bralczyk w wersji
polskiej albumu skupił się na językowo-smakowych
doświadczeniach kulinarnych, a Jan Łoziński w wersji
angielskiej przedstawił polską historię „od kuchni”.
17
Albumy luksusowe
Wykwintna kuchnia polska
Chopin
Albumy luksusowe
Ekskluzywne wydanie albumu poświęconego
kompozytorowi autorstwa Mieczysława
Tomaszewskiego. Album Chopin to wyjątkowa,
wysmakowana i elegancka książka. Niestandardowy,
duży format, specjalnie dobrany papier, oprawa
z płótna metalizowanego, oryginalne etui, kolorystyka
i projekt graficzny prof. Leszka Szurkowskiego tworzą
niepowtarzalną, harmonijną całość.
300 × 375 mm
416 stron
ponad 400 zdjęć
oprawa z płótna metalizowanego
PL, EN
cena 500,00 zł
Mieczysław Tomaszewski
tekst, opracowanie merytoryczne i koncepcja albumu
Leszek Szurkowski
projekt graficzny, fotografie współczesne,
opracowanie stylistyczne zdjęć
Wojciech Buss, Waldemar i Zbigniew Panów
fotografie współczesne
18
Zdzisław
Beksiński
19
Sztuka
Zdzisław Beksiński 1929–2005
Sztuka
Album poświęcony twórczości Zdzisława Beksińskiego to kompendium
wiedzy o tym niezwykłym artyście. Znawca twórczości Beksińskiego
prowadzi czytelnika poprzez różne okresy twórczości malarza,
fotografika, człowieka zafascynowanego możliwościami grafiki
komputerowej, nie zapominając też o jego biografii. Dzięki licznym,
dotąd niepublikowanym dziełom, tworzącym wraz ze sławnymi pracami
bogatą warstwę ilustracyjną albumu możemy poznać jeszcze raz
Zdzisława Beksińskiego, który wszak i tak pozostanie dla nas w znacznej
mierze nieodgadnioną tajemnicą, podobnie jak jego dzieła.
Wydanie drugie zmienione, z nową okładką.
240 × 300 mm • 288 stron • 267 zdjęć • oprawa twarda • PL-EN
cena 99,90 zł
Henryk Tomaszewski
Pierwsze tak kompletne i wyczerpujące opracowanie twórczości Henryka
Tomaszewskiego – wybitnego grafika, projektanta książek, współtwórcy
polskiej szkoły plakatu, rysownika, profesora Akademii Sztuk Pięknych
w Warszawie. Teksty autorstwa Iwony Kurz, Katarzyny Matul, Piotra
Rypsona i Agnieszki Szewczyk traktują o różnych aspektach sztuki
tego wybitnego artysty. W książce znalazł się także katalog wszystkich
plakatów Tomaszewskiego, kalendarium życia, wyczerpująca bibliografia
obejmująca projektowane przez niego książki i serie wydawnicze, ale
przede wszystkim niezwykle interesujący materiał wizualny.
cena 109,00 zł
Witkacy
Album prezentuje najważniejsze prace Witkacego, jednego z najbardziej
nowatorskich i niezwykłych malarzy polskich, podzielone na okresy
twórczości artysty. Tekst witkacologa – dr Anny Żakiewicz – prowadzi
czytelnika przez koleje losu Witkacego i wprowadza w świat wyobraźni
artystycznej twórcy. | Współfinansowane przez MKiDN
cena 59,90 zł
20
Dwujęzyczny album prezentujący dokonania tworzące najwcześniejszy
i najmniej powszechnie znany etap artystycznych prac Zdzisława
Beksińskiego – fotografię, którą fascynował się on przez niemal całą
dekadę lat 50. Choć słynny później twórca-wizjoner przez większość
życia zachowywał dystans do swojego dorobku fotograficznego, krytycy
i akademicy wysoko oceniają ten najwcześniejszy okres jego twórczości.
Tekst Wiesława Banacha, systematycznie omawiający kolejne motywy
i elementy formalne w pracach fotograficznych artysty (m.in. portret,
akt, ekspresja, abstrakcja, montaż), jest oryginalnie zaprojektowany
przez prof. Lecha Majewskiego i bogato ilustrowany pierwszy raz
pokazanymi w tego typu publikacji fotografiami pochodzącymi ze
zbiorów Muzeum Historycznego w Sanoku oraz Muzeum Narodowego
we Wrocławiu.
240 × 300 mm • 176 stron • 194 zdjęcia • oprawa twarda • PL-EN
cena 89,00 zł
Nagrody

Chopin
Teksty wybitnego muzykologa, chopinologa prof. Mieczysława
Tomaszewskiego wprowadzają czytelnika w tajniki biografii i twórczości
najwybitniejszego polskiego kompozytora. Bogactwo zdjęć i reprodukcji
– zarówno archiwalnych jak i współczesnych pozwala przenieść się
wyobraźnią w świat, w którym żył ten genialny artysta.
240 × 300 mm • 360 stron • 400 zdjęć • oprawa twarda z obwolutą • PL, EN, ES
cena 69,90 zł
Nagrody




Chopin. Plakat
Album zawiera plakaty o tematyce chopinowskiej, powstające od
lat 30. XX wieku do współczesności. Ich inspiracją były cykliczne
imprezy muzyczne, takie jak Międzynarodowy Festiwal Chopinowski
w Dusznikach-Zdroju, a także rocznice, koncerty i inne wydarzenia
związane z postacią kompozytora. Koncepcję merytoryczną albumu
i tekst wstępny opracowała Maria Kurpik, kurator Muzeum Plakatu
w Wilanowie. Idea artystyczna i projekt graficzny autorstwa prof. Lecha
Majewskiego.
240 × 330 mm • 160 stron • 208 zdjęć • oprawa twarda • PL-EN-FR
cena 99,00 zł
Nagrody

21
Sztuka
Foto Beksiński
Nekropolis
Sztuka
„Ojczyzna to ziemia i groby”, a „narody, które tracą pamięć, tracą
życie” – pamięć zaś zamknięta jest w kamiennych miastach umarłych –
nekropoliach, które śladami przeszłości znaczą naszą historię. Album
ze zdjęciami wybitnego fotografika Adama Bujaka zabiera czytelnika
w wędrówkę po czterech największych polskich nekropoliach –
polskich, choć dwie z nich pozostają już dziś poza granicami naszego
kraju – to lwowski Łyczaków, cmentarz wileński na Rossie, warszawskie
Powązki i cmentarz Rakowicki w Krakowie.
240 × 300 mm • 176 stron • 133 zdjęcia • oprawa twarda • PL-EN
cena 64,90 zł
Stare Powązki
Cmentarz Powązkowski to wielka księga narodowej pamięci, tam
właśnie spoczęli najznamienitsi artyści, pisarze, politycy, przemysłowcy,
naukowcy oraz ci, którzy przez lata walczyli o wolną Polskę. Spacerując
alejkami, podziwiając dzieła sztuki sepulkralnej, czytając inskrypcje
nagrobne, odkrywamy historię zapisaną w tym wyjątkowym miejscu.
Album zawiera zdjęcia ukazujące niezwykłe pomniki i rzeźby nagrobne,
których twórcami byli często wybitni rzeźbiarze i projektanci.
Przedstawia także historię nekropolii i działalność Społecznego
Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami – organizacji, która podjęła tak
szlachetną inicjatywę ratowania skarbów kultury materialnej Powązek.
240 × 300 mm • 192 strony • 313 zdjęć •oprawa twarda • PL
cena 69,90 zł
cena 19,90 zł
Styl zakopiański Stanisława Witkiewicza
Twórca stylu zakopiańskiego – Stanisław Witkiewicz projektował piękne,
drewniane wille, obiekty sakralne i rzemiosło artystyczne, nawiązujące
do góralskiej architektury i sztuki ludowej. Przykłady zachowanych
obiektów w stylu zakopiańskim są właśnie bohaterami albumu. Tekst
Teresy Jabłońskiej. Projekt graficzny prof. Leszeka Szurkowskiego.
cena 99,00 zł
22
Album Rosja poprzez doskonałe, eseistyczne teksty wybitnego znawcy
historii kultury rosyjskiej, historyka i dyplomaty, Hieronima Grali oraz
dzięki pięknym zdjęciom Wojciecha Bussa ukazuje specyfikę tego
niezwykłego kraju, jego zabytki, dzieje, religię. Autorom udało się
uchwycić istotę ulotnego zjawiska „rosyjskości", a czytelnik zostaje
zaproszony na wyprawę po monastyrach i cerkwiach, zabytkowych
miastach czy imperialnych rezydencjach, zyskując obraz Rosji, który nie
powiela stereotypów i schematów, ale oferuje nowe spojrzenie na ten
kraj i jego historię.
cena 119,00 zł
Arcydzieła architektury i urbanistyki.
Polskie starówki
Ten pięknie zaprojektowany album prezentuje 31 najwspanialszych
polskich starówek na nietuzinkowych fotografiach Zbigniewa
i Waldemara Panowów. Obok dużych i znanych starych miast
czytelnik znajdzie tutaj również starówki miast i miasteczek dziś
nieco zapomnianych, a niegdyś istotnych politycznie czy kulturowo,
szczycących się długą metryką. Wstępem są dwa eseje – autorstwa
prof. Franciszka Ziejki i dra Michała Wiśniewskiego – wprowadzające
w historię idei miasta i starówki.
cena 99,00 zł
Stadion Narodowy. Historia budowy
To był mecz! Trwał 4 lata, 4 miesiące i 14 dni. Pobite zostały wszystkie
rekordy Polski, wiele rekordów Europy i kilka rekordów świata.
Ale wynik do końca był niepewny. To był mecz o awans, o honor,
o wszystko. Mecz o Stadion Narodowy. Album Wydawnictwa BOSZ
Stadion Narodowy jest kronikarskim zapisem powstawania jednego
z najnowocześniejszych obiektów sportowych na świecie. Wiernie
odtwarza chronologię wydarzeń, prezentuje zastosowane nowoczesne
technologie i nowatorskie rozwiązania. I opowiada o prawdziwych
bohaterach tego przedsięwzięcia – architektach, inżynierach,
konstruktorach, budowniczych – wszystkich, którzy mecz
o Stadion Narodowy w Warszawie wygrali.
240 × 300 mm • 168 strony • 281 zdjęć • oprawa twarda • PL-EN
cena 69,00 zł
23
Sztuka
Rosja
Konie
Sztuka
Album Konie to pełna retrospektywa twórczości Zofii Raczkowskiej,
zaliczanej do światowej czołówki artystów fotografujących konie – od
hodowlanych arabów po dzikie konie norweskie. Te dwa wielkie etapy
życia i pracy Zofii Raczkowskiej tworzą zasadniczą ramę konstrukcyjną
projektu graficznego albumu, prezentującego nie tylko ukochane
zwierzęta autorki, ale też urzekające krajobrazy i bogactwo flory Polski
oraz Skandynawii.
cena 89,00 zł
Art Color Ballet
Album przedstawia krakowską grupę Art Color Ballet, założoną przez
Agnieszkę Glińską. Fotografie i uzupełniające je krótkie teksty twórców
zdradzają tajniki warsztatu body paintingu oraz pokazują spektakle
teatralne grupy zarówno od zaplecza, jak i na scenie, wprowadzając
odbiorcę w niesamowity świat sztuki sięgającej do archetypów ludzkiej
cywilizacji.
cena 89,00 zł
Akty
Album nie jest zwykłą kontynuacją wydanych wcześniej przez
Wydawnictwo BOSZ zbiorów Akt i Akt 2, z którymi łączy go osoba
autora fotografii – Wacława Wantucha. Nadal też – jak pisze autorka
wstępu Hanna Bakuła – akty przypominają „rzeźby klasyczne, czarno-białe układanki pełne tłumionych emocji”, natomiast odróżniają się
samą koncepcją artystyczną. Zdjęcia modeli w dużej mierze nawiązują
do przywoływanych przez bogatą wyobraźnię czytelnika figur i brył
geometrycznych. Tworzą tym samym nową jakość odbioru i poszerzają
pole interpretacyjne, wzmacniając jednocześnie doznania estetyczne.
240 × 316 mm • 176 stron • 83 zdjęcia • oprawa twarda z obwolutą • PL-EN
cena 79,00 zł
Nagrody

24
Album prezentujący najpiękniejsze ikony w polskich kolekcjach. Arcydzieła
sztuki Kościoła Wschodniego pochodzące z okresu od XV do XVIII wieku,
niezwykłe przedstawienia Chrystusa Pantokratora, Matki Boskiej,
wizerunki świętych. Usystematyzowany tematycznie zbiór opatrzony
został wstępem przez prof. Barbarę Dąb-Kalinowską, wybitnego znawcę
bizantologa. Album wydany został na najwyższym poziomie edytorskim,
odpowiadającym wielkości sztuki, którą przedstawia.
cena 39,90 zł
Arcydzieła i mistrzowie.
Siedemdziesiąt spotkań ze sztuką
Fascynująca wyprawa w świat sztuki. Siedemdziesiąt esejów naukowców,
literatów i artystów opowiada o najwybitniejszych dziełach w historii
ludzkości – od prehistorycznych malowideł do malarstwa XX wieku.
200 × 260 mm • 304 strony • 285 zdjęć • oprawa twarda z obwolutą • PL
cena 59,90 zł
Boży ludzie. Podróż po kres Europy
Monika Bułaj, fotograficzka i pisarka, bada duchowe kresy Azji, Afryki,
Ameryki Łacińskiej i Europy Wschodniej. Boży ludzie, jej pierwsza polska
książka, to efekt dwudziestu lat podróży tropem mniejszości religijnych
i grup etnicznych, m.in. Tatarów, Romów, Łemków, Hucułów, Bojków,
Mołokanów i Prygunów, Karaimów i Chasydów.
cena 89,90 zł
25
Sztuka
Ikony. Najpiękniejsze ikony w zbiorach polskich
Dzieje polskiej dyplomacji
Sztuka
Celem tego niezwykle bogato ilustrowanego albumu jest ukazanie
głównych kierunków polskiej polityki zagranicznej od początku istnienia
państwa polskiego do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918
roku. Instytucje i postaci, które miały wpływ na rozwój stosunków
dyplomatycznych Polski, ukazane zostały w kontekście historycznym.
Bogata ikonografia – reprodukcje dokumentów, historyczne wydarzenia
na obrazach mistrzów, skarby polskiej historii i kultury oraz współczesne
fotografie istotnych dla Polski miejsc – czynią ten album niezwykłym
i wartościowym spotkaniem z polską historią. Projekt graficzny
Macieja Buszewicza.
240 × 300 mm • 336 stron • 311 zdjęć • oprawa twarda z obwolutą • PL
cena 149,00 zł
Muzea polskie
Album przygotowany pod kierunkiem merytorycznym wybitnego znawcy
tematu, Doroty Folgi-Januszewskiej, ukazuje historię, współczesność
i perspektywy rozwoju polskiego muzealnictwa – dzieje i kolekcje
najważniejszych muzeów, najcenniejsze skarby i nowe idee. Publikacja
składa się z kilku rozdziałów poświęconych różnym typom muzeów,
przygotowanym przez dyrektorów muzeów i badaczy poruszanych
zagadnień. Poszczególne części poświęcone zostały m.in.: Muzeom
Narodowym, techniki, przyrodniczym, uniwersyteckim, etnograficznym,
rezydencjonalnym, muzeum polskim za granicą – i wielu innym
zagadnieniom. | Współfinansowane przez MKiDN
240 × 300 mm • 240 stron • 387 zdjęć • oprawa twarda • PL, EN
cena 99,00 zł
Sztuka II RP
Sztuka II RP autorstwa dr Stefanii Krzysztofowicz-Kozakowskiej
ukazuje dokonania artystyczne i życie kulturalne Polski w okresie lat
20. i 30. XX wieku. W publikacji poruszane są różnorakie zagadnienia
poświęcone architekturze, programom ideowym, sztukom plastycznym,
sztuce użytkowej i działalności projektowej, omówiona jest twórczość
głównych artystów tego okresu. Bardzo bogaty i zróżnicowany materiał
ilustracyjny, obejmujący zarówno reprodukcje dzieł sztuki, jak też zdjęcia
archiwalne i współczesne, pozwolił na stworzenie pełnego obrazu
rozwoju sztuki polskiej w tym niezwykle ciekawym okresie. Zagadnienia
podejmowane w książce nie zostały jeszcze do tej pory opracowane
w sposób tak całościowy, publikacja ma zatem charakter nowatorski,
a ze względu na swoją zawartość merytoryczną jest interesującym
materiałem do dalszych studiów nad polską sztuką dwudziestolecia
międzywojennego. | Współfinansowane przez MKiDN
210 × 280 mm • 232 strony • 211 zdjęć • oprawa twarda • PL
cena 64,90 zł
26
Czesław Miłosz.
Tak zwane widoki ziemi. Wybór wierszy
Sztuka
Antologia wierszy Czesława Miłosza inspirowanych miejscami
bliskimi poecie, opracowana przez prof. Aleksandra Fiuta. Dzięki
utworom, będącym zapiskami z podróży i urywkami wspomnień, oraz
odpowiednio dobranym zdjęciom, możemy wędrować śladami poety.
Obok polskich tekstów zamieszczono również ich angielskie przekłady,
wszystkie zaczerpnięte ze zbiorów aprobowanych lub samodzielnie
przekładanych przez Miłosza.
190 × 250 mm • 224 strony • 56 zdjęć • oprawa twarda • PL-EN
cena 79,00 zł
Może to wszystko. Wisława Szymborska
Zbiór czterdziestu wierszy Wisławy Szymborskiej. Oryginalny projekt
graficzny oraz zainspirowane poezją noblistki ilustracje są dziełem
lwowskich artystów – Romany Romanyszyn i Andrija Łesiwa. Publikacja
w interesujący sposób łączy prace plastyczne i poezję Szymborskiej.
240 × 240 mm • 128 stron • oprawa twarda • PL-UA
cena 49,90 zł
Moje serce zostało we Lwowie.
Antologia poezji lwowskiej
Antologia zwierająca ponad pięćdziesięciu wierszy poświęconych
„zawsze wiernemu miastu”. Utwory poetów z różnych epok
ukazują piękno i wyjątkowy urok Lwowa i odzwierciedlają tęsknotę
za utraconym bezpowrotnie światem. Zbiór wierszy został bogato
zilustrowany zdjęciami Adama Bujaka. Projekt graficzny Władysława
Pluty. | Współfinansowane przez MKiDN
cena 49,00 zł
27
Kraków. Obrazy
Sztuka
Kolejna pozycja z serii Kolekcja Muzeum Narodowego w Krakowie,
tym razem poświęcona wizerunkom Krakowa w malarstwie. Dzieła
różnych artystów prowadzą nas przez ulice królewskiego miasta, od
Rynku do Wawelu, ukazując świat, który w wielu przypadkach minął
już bezpowrotnie.
240 × 300 mm • 208 stron • 174 reprodukcje • oprawa twarda z obwolutą
PL-EN • cena 99,00 zł
Kresy w sztuce polskiej
Album Kresy w sztuce polskiej zawiera najcenniejsze dzieła z obszaru
malarstwa i grafiki pochodzące z Muzeum Narodowego w Krakowie,
powiązane wspólnym tematem dawnych Kresów Rzeczpospolitej. Prace
wielu artystów – od przełomu XVIII i XIX wieku do dwudziestolecia
międzywojennego łączy zachwyt nad przyrodą, historią i kulturą
kresowych ziem. Zaproponowane przez autorkę rozdziały – Kresy
romantyczne, Kresy nostalgiczne, Kresy młodopolskie, Festiwal
Huculszczyzny, Ku nowej rzeczywistości – pozwalają na prześledzenie
ewolucji motywów i przemian w zainteresowaniu kresową tematyką.
Wśród artystów, których dzieła znalazły się w albumie są najwybitniejsi
twórcy polskiej sztuki tych czasów – m.in.: Juliusz Kossak, Julian Fałat,
Józef Brandt, Józef Chełmoński, Artur Grottger, Leon Wyczółkowski, Jan
Stanisławski, Ferdynand Ruszczyc, Józef Pankiewicz, Teodor Axentowicz,
Kazimierz Sichulski. Eseje wprowadzające do poszczególnych rozdziałów
pozwalają na bliższe zapoznanie się zarówno z biografiami związanych
z Kresami artystów, jak też z historią poszczególnych motywów.
240 × 300 mm • 224 strony • 171 zdjęć • oprawa twarda z obwolutą • PL-EN
cena 99,00 zł
Polska poetów i malarzy
Polska poetów i malarzy to wyjątkowa książka w dorobku wybitnego
historyka literatury prof. Franciszka Ziejki. Panorama najważniejszych
tematów i motywów poezji XIX wieku ukazuje zmagania pisarzy
w walce o zachowanie tożsamości narodowej, niepodległości ducha
i odzyskanie upragnionej wolności. Uzupełnieniem tekstu są liczne
reprodukcje dzieł najwybitniejszych polskich malarzy.
cena 99,00 zł
Nagrody


28
Wyjątkowe albumy z serii Kolekcja Muzeum Narodowego
w Krakowie prezentują twórczość wybitnych polskich malarzy:
Jana Matejki, Jana Stanisławskiego, Juliusza Kossaka, Józefa
Mehoffera, Zbigniewa Pronaszki, Piotra Michałowskiego, Marii
Jaremy, Stanisława Wyspiańskiego.
210 × 280 mm
96 stron (Maria Jerema – 88 stron)
ok. 90 reprodukcji (Maria Jerema – 78 reprodukcji)
oprawa twarda z obwolutą • PL-EN
cena 44,00 zł/egz.
29
Sztuka
Kolekcja Muzeum Narodowego w Krakowie
Chomik Wincent i świat sztuki:
Stanisław Wyspiański, Jan Matejko
Sztuka
Seria książeczek edukacyjnych Chomik Wincent i świat sztuki
to łatwy i przyjazny sposób na zainteresowanie dziecka światem
sztuk pięknych – malarstwa, grafiki, rzeźby, sztuk użytkowych.
Dostosowane do wieku dziecka (9–12 lat) informacje o epoce,
życiu i twórczości poszczególnych artystów. Reprodukcje
najwybitniejszych prac malarskich, graficznych i innych.
198 × 211 mm • 48 stron • oprawa twarda • PL • cena 16,90 zł
205 × 275 mm • 48 stron • oprawa twarda • PL • cena 16,90 zł
O Giotta do Van Gogha
Od
Fa
Fascynujące
opowieści o życiu i twórczości dwudziestu
najwybitniejszych europejskich malarzy od Giotta do Van
na
Gogha, przygotowane specjalnie dla młodego czytelnika. Dzięki
G
św
świetnie poprowadzonej narracji, postacie artystów i ich dzieła
do
dosłownie ożywają na kartach książki, a sztuka odkrywa swoje
ta
tajemnice. Liczne barwne ilustracje pozwalają na pełny kontakt
z arcydziełami malarstwa. Książka ta może stać się pierwszym
sp
spotkaniem ze sztuką przez wielkie S; jej lekturę ułatwia przystępny
st
styl, ciekawy projekt graficzny, lubiane przez dzieci różnorodne
w
wyróżnienia w tekście. Jedna z ramek – Zadanie dla Ciebie –
za
zachęca do samodzielnych prób malarskich, inna zaprasza na
st
strony internetowe poświęcone poszczególnym artystom. Poziom
m
merytoryczny, bogactwo informacji i reprodukcji oraz precyzyjne
do
dostosowanie książki do potrzeb młodego czytelnika sprawiają,
że
że pozycja ta jest jedyną tego rodzaju na polskim rynku książki.
25
cena 34,90 zł
ce
Opowieść o arcydziełach malarstwa
Kontynuacja doskonale napisanej książki dla młodzieży Od Giotta
do van Gogha, ukazującej sylwetki najsłynniejszych malarzy. Tym
razem autorka zajęła się najwybitniejszymi dziełami malarstwa
światowego. Wybrała 20 spektakularnych prac, od portretu
Małżonków Arnolfini do dzieł impresjonistów i każdą z nich
opisała w zajmujący, niekiedy zabawny sposób. Młody czytelnik
„podpatruje” artystów przy pracy, dowiaduje się kiedy i na czyje
zamówienie powstało dzieło, może odczuć klimat epoki i poznać
problemy, z którymi borykali się malarze. Doskonała lektura
wprowadzająca w świat malarstwa.
250 × 290 mm • 96 stron • 134 zdjęcia • oprawa twarda • PL
cena 34,90 zł
30
31
Polska
Polska
Polska
Polska
Wyjątkowy album ukazujący piękno polskiego
krajobrazu, skarby przyrody, ślady tradycji i historii,
bogactwo zabytków, ale też obraz współczesnego
kraju i kierunki jego rozwoju. Dla jak najlepszego
zobrazowania tych niezwykle różnorodnych tematów
publikację podzielono na cztery części – rozdziały:
Zawsze – poświęcony przyrodzie, Wczoraj – dotyczący
historii i tradycji, Dzisiaj – przedstawiający naszą
współczesność oraz Jutro – w którym poruszono
temat przyszłości Polski. Do współpracy przy tworzeniu
albumu zaproszono wybitnych naukowców –
prof. Henryka Samsonowicza, prof. Michała Kleibera
i prof. Franciszka Ziejkę, którzy przygotowali teksty
poprzedzające część ilustracyjną. Zgromadzono
bogaty zbiór doskonałych fotografii wybitnych polskich
fotografików, jak też reprodukcji i zdjęć archiwalnych,
które pozwolą jak najlepiej zobrazować podjętą
tematykę.
240 × 320 mm • 400 stron • 670 zdjęć • oprawa twarda
PL, EN • cena 149,00 zł
"t.BLJ
#t,SPLVTZ
40
#t#PDJBOCJBZ
POLSKA
41
Z AW S Z E
"t˅VSBXJF
42
Lilia złotogłów
POLSKA
"t$[BQMFTJXF
#$t.ZT[PØXXZQBUSVKˈDZ[EPCZD[ZJTUBSUVKˈDZEPMPUV
Dolina rzeki Bzury X
Z AW S Z E
43
32
Polska przyroda
Dzięki wyjątkowo pięknym zdjęciom album Polska przyroda ukazuje
urodę pejzażu, fauny i flory naszego kraju. Od morza, przez jeziora,
łąki, lasy, rzeki aż po góry wędrujemy wraz z autorami fotografii
i tekstu, poznając tajemnice natury.
Polska
240 × 300 mm • 178 stron • ponad 170 zdjęć • oprawa twarda • PL-EN
cena 79,00 zł
Polska. Od morza do gór
Polskie krajobrazy, miasta, zabytki, miejsca ważne – wszystko to
zebrane w jednym albumie. Zdjęcia najlepszych polskich autorów.
Projekt graficzny Władysław Pluta. Nowe, uaktualnione wydanie.
240 × 300 mm • 196 stron • 197 zdjęć • oprawa twarda • PL, EN
cena 59,00 zł
Polska
Nowe wydanie wzbogacono o wiele zupełnie nowych fotografii.
Powstały także nowe teksty autorstwa Jacka Tokarskiego. Niezmieniony
pozostał kunszt Adama Bujaka. Projekt graficzny Władysław Pluta.
Dostępna także wersja w etui.
270 × 300 mm • 348 stron • 205 zdjęć • PL
cena 119,00 zł – oprawa twarda z obwolutą
cena 149,00 zł – oprawa twarda w etui
33
Kresy w starej fotografii
Pełne nostalgii, unikatowe dawne zdjęcia polskich Kresów ze zbiorów
Muzeum Historii Fotografii w Krakowie pozwalają czytelnikowi przenieść
się w świat, którego już nie ma – Lwów i Wilno, Troki, zamki i dwory,
ważne wydarzenia i historyczne postaci tworzą niezwykłą mozaikę
nastrojów i księgę pamięci.
W ten zapomniany czas wprowadza nas wstęp pisarza, reżysera Janusza
Majewskiego, a o dawnych fotografiach opowiada tekst pracowników
Muzeum Historii Fotografii – Magdaleny Skrejko oraz Andrzeja
Rybickiego.
cena 29,90 zł
Polska
Warszawa w starej fotografii
Warszawa w starej fotografii to nowe, zmienione wydanie
opublikowanego przed kilkoma laty przez Wydawnictwo BOSZ albumu
Warszawa przedwczorajsza. Chcemy, by w odbiorze czytelników
ponownie zaistniał świetny tekst zmarłego niedawno wybitnego
warszawiaka i varsavianisty – Olgierda Budrewicza. Książka ilustrowana
jest archiwalnymi zdjęciami Warszawy, tworzącymi spójny obraz stolicy
sprzed lat.
cena 29,90 zł
Dwór Polski w starej fotografii.
Wybór najciekawszych zdjęć
Publikacja zawiera wybór najciekawszych zdjęć z wydanego kilka lat
temu albumu pod tym samym tytułem. Niewiele zostało z dawnych
dworów – symboli tradycji, dawnej kultury i obyczajów, dlatego warto
zagłębić się w stare fotografie, które przybliżą nam minione czasy.
Wstęp przygotował wybitny historyk sztuki prof. Jan K. Ostrowski.
cena 29,90 zł
34
Polska w starej fotografii.
Wybór najciekawszych zdjęć
Miasto i wieś, ważne wydarzenia i codzienna praca, znane postaci
i zwykli mieszkańcy, historyczne siedziby władców i nowoczesne fabryki.
Dzięki ciekawemu projektowi graficznemu i urokowi starej fotografii
mamy okazję zobaczyć świat naszych przodków. Wstęp przygotowała
prof. Daria Nałęcz.
Polska
cena 24,90 zł
Kraków. Fotografie z dawnych lat
Album, powstały we współpracy z Muzeum Historii Fotografii, to zbiór
archiwalnych zdjęć, na których odnajdujemy znajome, ale jednak inne
oblicze królewskiego Krakowa. Tekst Magdaleny Skrejko i prof. Jacka
Purchli. Projekt graficzny Władysława Pluty.
cena 99,00 zł
Tatry. Fotografie Tatr i Zakopanego 1859–1914
Album zawiera historyczne zdjęcia Tatr i Zakopanego z początków
dziejów fotografii. Zbiór ten stanowi bezcenny materiał archiwalny,
prezentując zarazem wysoki poziom artystyczny tych niepowtarzalnych
zdjęć. Teksty wprowadzające w klimat albumu napisali: Teresa Jabłońska,
Anna Liscar, Stefan Okołowicz i Jacek Kolbuszewski.
270 × 300 mm • 252 strony • 342 zdjęcia • oprawa twarda • PL-EN
cena 124,00 zł
Nagrody


35
Region
Słynne powiedzenie „cudze chwalicie, swego nie znacie” stało się inspiracją do stworzenia serii
przedstawiającej poszczególne regiony Polski – ich najcenniejsze skarby, niepowtarzalny klimat,
kulturę i atmosferę. Zdjęcia wybitnych fotografików zachęcają do podróży po kartach albumów
i po polskiej ziemi.
Podkarpacie
Polska
Poland
Polska
Mariusz Wideryński
240 × 300 mm
176 stron
170 zdjęć
oprawa twarda
z obwolutą • PL-EN
cena 79,00 zł
240 × 300 mm
184 strony
242 zdjęcia
oprawa twarda
z obwolutą • PL-EN
cena 79,00 zł
duży format
240 × 300 mm
144 strony
187 zdjęć • oprawa
twarda z obwolutą
PL-EN, PL-DE
cena 79,00 zł
mini format
140 × 191 mm
64 strony
84 zdjęcia
oprawa twarda
PL-EN, PL-DE
cena 19,00 zł
Nagrody

duży format
240 × 300 mm
144 strony
twarda z obwolutą
PL-EN, PL-DE
cena 79,00 zł
mini format
140 × 191 mm
64 strony
50 zdjęć
oprawa twarda
PL-EN, PL-DE
cena 19,00 zł
duży format
240 × 300 mm
144 strony
123 zdjęcia • oprawa
twarda z obwolutą
PL-EN, PL-DE
cena 79,00 zł
mini format
140 × 191 mm
64 strony
58 zdjęć
oprawa twarda
PL-EN, PL-DE
cena 19,00 zł
duży format
240 × 300 mm
144 strony
twarda z obwolutą
PL-EN
cena 79,00 zł
mini format
140 × 191 mm
64 strony
52 zdjęcia
oprawa twarda
PL-EN
cena 19,00 zł
36
Bieszczady
Album o Bieszczadach – piękne fotografie Agnieszki i Włodka
Bilińskich, przyroda, krajobrazy, zabytki architektury drewnianej,
oryginalne spojrzenie na ten piękny zakątek Polski, wzbogacone
poetyckim osobistym tekstem Janusza Szubera i fragmentami jego
wierszy.
Polska
Polska
240 × 300 mm • 192 strony • 144 zdjęcia • oprawa twarda • PL-EN
cena 69,00 zł
Bieszczady
Wspaniałe zdjęcia prezentujące wyjątkowy w swej egzotyce skrawek
Polski. Krajobraz i dzika przyroda, Połoniny i Zalew Soliński, urok
drewnianych cerkwi i kościołów.
210 × 280 mm • 80 stron • 87 zdjęć • oprawa twarda z obwolutą • PL-EN
cena 40,00 zł
Bieszczady. Przewodnik
Nowe, zaktualizowane, wydanie znanego i cenionego przewodnika
krajoznawczego Wydawnictwa BOSZ. Podręczny format, bogactwo
ilustracji i ciekawa szata graficzna stanowi dodatkowy atut
praktycznego przewodnika, w którym czytelnik znajdzie wszystko,
co turysta powinien wiedzieć o Bieszczadach: opis historii, kultury,
zabytków, przyrody, geografii, szlaków turystycznych, propozycje
wycieczek. Całość wzbogacają trzydzieści trzy mapy poglądowe oraz
aktualne informacje praktyczne.
116 × 220 mm • 278 stron • 119 zdjęć • 26 map • oprawa miękka• PL
cena 24,90 zł
100 × 146 mm • 80 stron • 48 zdjęć • 6 map • oprawa miękka • PL
cena 9,90 zł
37
Przewodniki
Seria przewodników Wydawnictwa BOSZ obejmuje publikacje poświęcone najważniejszym regionom
turystycznym kraju, bogato ilustrowane i zaopatrzone w informacje praktyczne oraz mapy. Nowością
są przewodniki tematyczne, oferujące czytelnikowi poznanie miejsc i obiektów związanych jedną ideą.
120 × 220 mm
100 × 146 mm – mini
1000
0s 00
museums
in Po
Poland
o 1000
muzeów
t Locations listed
alphabetically
t Museums of all kinds
t Information on history,
collections, exhibitions
t alfabetyczny układ
and activities
miejscowości
t Museum index
a guide
t wszystkie rodzaje muzeów
by collection category
t informacje o historii,
t Over 2,000 photos zbiorach, ekspozycjach,
w Polsce
Polska
przewodnik
działalności muzeów
t indeks muzeów według
kategorii zbiorów
t ponad 2000 zdjęć
Nagrody

cena 29,90 zł
cena 119,00 zł • PL
cena 140,00 zł • EN
Nagrody

cena 29,90 zł • PL
cena 79,90 zł • EN
cena 39,90 zł
cena 29,90 zł
Nagrody

cena 9,90 zł
cena 64,90 zł
cena 49,90 zł
cena 44,00 zł
cena 49,90 zł
Nagrody

Awards
Nagrody

cena 44,00 zł
cena 54,00 zł
cena 49,00 zł
cena 39,90 zł
cena 34,90 zł
38
.6,Ö*$
Różne
602.¡:
32/6.,&+
39
Księga smoków polskich
Księga smoków polskich to literacki i historyczno-etnograficzny opis
25 legendarnych bestii – smoków, wielkich węży i podobnych im stworów.
Autor, historyk i etnolog, kreśli ich wizerunki, dokonując skrupulatnej
charakterystyki potworów, przytaczając opracowane na nowo swoim
piórem legendy i podania, sięgając do źródeł postaci i wątków, a nawet
opisując miejsca związane z potworami. Dzięki temu Księga smoków
polskich łączy na swoich kartach elementy popularnonaukowe i stricte
literackie, będąc jednocześnie przemyślanym kompendium wiedzy
o wyobrażeniach naszych przodków i ich kulturowych źródłach oraz
zajmującym czytadłem, wypełnionym opowieściami o krwiożerczych
bestiach, zatrwożonych krainach, wyczekujących ratunku księżniczkach,
dzielnych rycerzach i sprytnych rzemieślnikach. Całości dopełniają pełne
baśniowej atmosfery ilustracje cenionego duetu rysowników Pawła Zycha
i Witolda Vargasa.
165 × 235 mm • 144 strony • 29 rysunków • oprawa twarda • PL
cena 29,90 zł
Różne
Duchy polskich miast i zamków
Pięknie ilustrowany leksykon duchów, zjaw i upiorów straszących
w polskich miastach i zamkach. Autorzy odszukali w polskiej historii
i legendach postacie najbardziej znane, ale też te zapomniane,
a ciekawe duchy i widma.
165 × 235 mm • 208 stron • 100 rysunków • oprawa twarda • PL
cena 34,90 zł
Bestiariusz słowiański, czyli rzecz o skrzatach,
wodnikach i rusałkach
Studiując rodzime baśnie, podania i legendy, odnosimy wrażenie, iż
nasi przodkowie kochali niesamowite opowieści. Przez setki lat historii
naszego kraju powstał olbrzymi, barwny świat polskich wierzeń ludowych.
Pięknie ilustrowany przez Pawła Zycha i Witolda Vargasa Bestiariusz jest
skromną próbą zilustrowania tego bogactwa i ukazania choćby jego części
współczesnemu czytelnikowi.
cena 34,90 zł
40
Jeść!!!
W pięknie ilustrowanym leksykonie znany i lubiany językoznawca,
prof. Jerzy Bralczyk, omówił sto osiemdziesiąt „smacznych słów”. Są
to w większości nazwy apetycznie brzmiących potraw, pozostałe służą
jedzeniu lub się z nim kojarzą. Nie jest to jednak przewodnik kulinarny
sensu stricto, ponieważ autor przede wszystkim delektuje się nie samym
smakiem jedzenia, lecz słowami, ich brzmieniem, urodą i funkcją.
Każde hasło zawiera krótki, aczkolwiek treściwy passus etymologiczny,
co stanowi dopiero punkt wyjścia do zabawnych rozważań o pełnym
często zaskakujących skojarzeń, przysłów ludowych, śmiesznych zwrotów
i barwnych powiedzonek. To książka dla wszystkich, nie tylko dla smakoszy,
jednak można porządnie zgłodnieć przy jej lekturze.
cena 39,90 zł
Tragifarsa Fortynbras się upił to opowieść o wydarzeniach na dworze
Hamleta, opowiedziana z norweskiego punktu widzenia. Była to
pierwsza sztuka napisana przez Janusza Głowackiego na emigracji.
To dramat o władzy; autor przyznaje, że skojarzenia, szczególnie
wówczas, gdy w 1983 roku pisał tę sztukę, mogły być jednoznaczne
politycznie. Dramat wystawiono wielokrotnie, m.in.: w Londynie, Los
Angeles, Sarajewie, Moskwie, Krakowie i nowojorskim Actors’ Studio.
Publikacja wyróżnia się oryginalnym opracowaniem graficznym autorstwa
młodego, utalentowanego projektanta Wojciecha Pawlińskiego, studenta
warszawskiej ASP.
cena 34,90 zł
Legedny zamków karpackich
Zbiór 65 ludowych i literackich podań, na nowo opracowanych piórem
Bartłomieja Grzegorz Sali. Związane są one z zamczyskami polskich
Karpat, wznoszącymi się od przedpola Beskidu Śląskiego po Bieszczady.
Dotyczą warowni wyrosłych przed wiekami w głębi gór, w śródgórskich
kotlinach lub w najbliższej okolicy karpackich wierchów; obiektów do
dziś zachowujących swój blask, jak i pozostających w ruinie. Na kartach
książki na nowo ożywają duchy i zjawy, święci i diabły, okrutni panowie
i dzielni junacy, namiętni kochankowie i bezwzględni zbójcy. Autor, historyk
i etnograf, uzupełnia swe opowieści krótkim zarysem dziejów zamków,
a także komentuje wykorzystane motywy w kontekście kulturowym,
sięgając do źródeł poszczególnych wątków. W ten sposób praca nabiera
elementów popularnonaukowych i edukacyjnych, nie tracąc swego
literackiego charakteru.
cena 29,90 zł
41
Różne
Fortynbras się upił
Polskie ślady na Ukrainie. Przewodnik
Bogato ilustrowany przewodnik jest nostalgiczną wyprawą po terenach
dzisiejszej Ukrainy, podjętą śladami polskiej historii, pałaców, zamków,
wielkich bitew i wybitnych postaci. Autorzy prowadzą czytelnika przez
Wołyń, Ziemię Lwowską, Podole, przez miasteczka i wioski położone
u stóp Karpat, w dolinie Prutu i Czeremoszu, do miejsc bliskich
sercu Polaków, do dziś magnetycznie przyciągających swą atmosferą
i niepowtarzalnym klimatem świata, którego już nie ma.
cena 44,90 zł
Różne
Opowieści bieszczadzkie.
Nieludzki doktor i inne opowiadania
Nowe wydanie zbioru doskonałych opowiadań zmarłego w 2007
roku pisarza, scenarzysty, Jerzego Janickiego. Historie związane
z Bieszczadami i ich najbardziej „pionierskim” okresem, w większości
sfilmowane. Niezwykłe opowieści, pełne humoru i realizmu.
140 × 205 mm • 296 stron • 4 zdjęcia • oprawa miękka • PL
cena 19,00 zł
Bieszczady w PRL-u, Bieszczady w PRL-u 2
Zbiór reportaży o Bieszczadach w czasach PRL-u. Prawdziwe,
w większości mało znane historie i anegdoty oparte na dokumentach
i wywiadach ze świadkami tamtych czasów. Dygnitarze partyjni
i łowcy węży, zmiany nazw wsi i zima stulecia, wiece przyjaźni i strajki,
tajemnicze mogiły i ośrodki rządowe, pomnik Stalina w Ustrzykach
Dolnych, pierwsze bieszczadzkie bazy studenckie, kościół zbudowany
w jedną noc i bombowa wizja towarzysza Gierka. W sumie w obu
częściach 33 barwne opowieści splecione losami nietuzinkowych postaci.
cena 39,90 zł
cena 34,90 zł (część 2)
42
Dress code. Tajemnice męskiej elegancji
Książka Krzysztofa Łoszewskiego, znanego projektanta mody, ma
charakter praktycznego poradnika dla mężczyzn. Autor wprowadza
czytelników w tajniki swoistego „kodeksu” ubierania się, w zasady
doboru stroju, niewymuszonej elegancji, właściwego doboru marynarki,
koszuli czy krawata – do sytuacji, sylwetki i charakteru. Doskonałe
konkretne rady, które każdy – niezależnie od zasobności portfela – może
wprowadzić w życie, by dobrze wyglądać i poczuć się lepiej.
Smart casual. Męski styl
Krzysztof Łoszewski, autor bestsellerowej książki Dress code. Tajemnice
męskiej elegancji, proponuje tym razem nieco bardziej swobody styl,
podpowiada rozwiązania odpowiednie dla każdego mężczyzny, który
chce się ubierać elegancko, oryginalnie, kreować własny wygląd,
a niekoniecznie musi nosić na co dzień garnitur. Propozycje ubrań na
cztery pory roku, liczne porady dotyczące czapek, dżinsów, kurtek,
płaszczy, łączenia kolorów, tweedu, doboru butów – to skarbnica
wiedzy dla tych, który chcą dobrze wyglądać, a zarazem czuć się
swobodnie i nieskrępowanie. To kwintesencja niewyszukanej elegancji.
cena 49,90 zł
Gentleman. Mam zasady
Adam Granville omawia aspekty bycia dżentelmenem doskonałym,
krążąc swobodnie pomiędzy kwestiami mody odzieżowej, heraldyki,
funkcjonowania rezydencji, doboru alkoholi, a nawet muzyki i leksykografii.
W bogato ilustrowanym Gentlemanie omawiane są zagadnienia znane
z poradników savoir vivre’u, podręczników etykiety społecznej i biznesowej
czy reguł protokołu dyplomatycznego.
cena 99,00 zł
43
Różne
cena 49,90 zł
Ze starego albumu. O dawnych fotografiach
carte de visite i cabinet portrait
Książka dla miłośników i kolekcjonerów starej fotografii. Dzieje dwóch
najbardziej popularnych niegdyś formatów zdjęć, opisy pierwszych
atelier oraz tajniki zawodu dawnego fotografa. Jednocześnie praktyczny
przewodnik po zasadach kolekcjonowania starych fotografii.
190 × 250 mm • 208 stron • 214 ilustracji • oprawa twarda • PL
cena 79,00 zł
Różne
Zioła. Jak zbierać, przetwarzać, stosować
Poradnik dla tych, którzy chcą zbierać zioła, suszyć je, przetwarzać
i wykorzystywać dla zdrowia i urody. Układ ziół w książce zgodny jest
z kalendarzem zbiorów (od wiosny do jesieni). Autorka dokładnie opisuje
sposób ich wykorzystania, dolegliwości, na które pomagają, podaje też
sprawdzone przepisy na przygotowanie nalewek, naparów, maści
i innych ziołowych specyfików. Prezentację roślin ubarwia opowieść
o ich etnograficznym i historycznym znaczeniu.
165 × 235 mm • 184 strony • 182 zdjęcia • oprawa twarda • PL
cena 39,90 zł
Narciarstwo od amatorów do zawodowców
Książka ma charakter poradnikowy. Napisali ją dwaj uznani profesjonaliści:
Marcin Szafrański – olimpijczyk, 12-krotny mistrz Polski i komentator
sportowy – oraz Maciej Bydliński, mający na swoim koncie 2 mistrzostwa
Polski oraz udział w Mistrzostwach Świata i Pucharze Świata.
Autorzy dzielą się swoim doświadczeniem, kierując cenne wskazówki,
uwagi i zalecenia zarówno do stawiających pierwsze kroki na nartach, jak
i do zawodników. Kolejne rozdziały poświęcone są doborowi i dopasowaniu
sprzętu, rozgrzewce na stoku, pozycji narciarza, poszczególnym fazom
skrętu oraz balansowi ciałem. Książkę uzupełnia część poświęcona jeździe
sportowej oraz zestawy ćwiczeń przewidzianych dla narciarzy poza
sezonem.
Do publikacji dołączono płytę DVD z filmem instruktażowym.
CD
–
ROM
176× 250 mm • 128 stron • 117 zdjęć • oprawa zintegrowana • PL
cena 49,00 zł
44
Sztuka portretu. Podręcznik dla początkujących
i średniozaawansowanych
Autorski podręcznik Izabeli Marcinek przeznaczony dla osób malujących
portrety oraz dopiero chcących się tego nauczyć. Przemyślana konstrukcja
książki prowadzi czytelnika od zagadnień najogólniejszych i najprostszych
technicznie do tematyki bardziej szczegółowej i zaawansowanego
warsztatu. Bogactwo ilustracji – zwłaszcza w zasadniczej, praktycznej części
książki – pozwala na porównywanie efektów własnych prac z wzorcem
i pomaga osiągnąć doskonałość w sztuce portretowania.
Design. Wykłady i rozmowy o projektowaniu
przyszłości
Wielowątkowa opowieść o designie autorstwa Janusza Kaniewskiego,
jednego z najbardziej wszechstronnych i uznanych projektantów
młodego pokolenia. Pracuje dla wielu światowych marek, współpracuje
z największymi pracowniami projektowymi na świecie, prowadzi wykłady
i warsztaty. Buty narciarskie ze specjalnym rozcięciem, organy odlane
z lodu na Antarktydzie, meble, komfortowe fotele do pociągu, nowoczesna
stacja paliw, a przede wszystkim samochody – takich firm jak Ferrari,
Mercedes, Fiat – to wszystko związane jest z pracą autora, z jego „know-how”, i o tym pisze w książce, zdradza także źródła inspiracji. Ta bogato
ilustrowana publikacja zawiera omówienie wielu ciekawych projektów, opisy
procesów powstawania produktów, a także interesujące wywiady, artykuły
czy przemyślenia projektanta. Pozycja obowiązkowa dla osób
zainteresowanych sztuką designu.
cena 59,90 zł
Szable świata
Książka poświęcona jest szablom wielu państw i narodów. Wśród
analizowanych egzemplarzy pojawiają się rosyjskie, węgierskie, armeńskie,
mołdawskie, tureckie, arabskie, perskie, mongolskie i oczywiście polskie.
Opracowanie Wojciecha Zabłockiego określa zasadnicze typy szabel
bojowych przede wszystkim na podstawie ich charakterystycznych cech
funkcjonalno-konstrukcyjnych.
cena 59,00 zł
45
Różne
cena 49,90 zł
Rysunki różne, kwadratowe i podłużne
Publikacja z serii Uśmiechnij się :-) zawiera ponad trzysta rysunków
znanego i popularnego rysownika Edwarda Lutczyna. W książce znalazły
się zarówno historyjki obrazkowe, jak też żarty rysunkowe. Dawka humoru
i uśmiechu dla każdego.
168 × 238 mm • 128 strony • 337 rysunków • oprawa twarda • PL
cena 34,00 zł
Różne
O wszystkim
Książka Olgierda Budrewicza i Wiesława Ochmana O wszystkim jest
zapisem „rozmowy rzeki”. Z niezliczonych anegdot wyjętych z bogatego
doświadczenia zawodowego i życiowego wybitnego tenora operowego
i słynnego podróżnika – tworzy się prywatna historia polskich
i światowych wydarzeń kilku ostatnich dekad.
cena 49,00 zł
Odeon. Felietony filmowe
Wybór tekstów poświęconych tematyce filmowej autorstwa Stanisława
Janickiego, autora cyklicznego programu „W starym kinie”, wybitnego
znawcę tematu. Felietony w wersji radiowej ukazywały się w audycji
„Odeon Stanisława Janickiego” w RMF Classic. Autor poświęca uwagę
zarówno klasycznemu okresowi rozwoju kina hollywoodzkiego, jak
też początkom filmu polskiego, wybitnym dzieciom kinematografii
europejskiej, opowiada nam także o swojej prywatnej filmotece – wyborze
filmów mistrzowskich, tych znanych, ale także tych, które warto ocalić od
zapomnienia. Pozycja obowiązkowa dla miłośników kina.
Do publikacji dołączono płytę CD z felietonami autora.
165× 235 mm • 264 strony • 111 zdjęć • oprawa twarda • PL
cena 44,90 zł
CD
–
ROM
46
Odczytywanie na nowo.
Rozmowy z Mieczysławem Tomaszewskim
Książka jest wywiadem z Mieczysławem Tomaszewskim – muzykologiem,
znawcą twórczości Fryderyka Chopina i edytorem muzycznym.
Prof. Tomaszewski jest autorem ponad 250 tekstów naukowych,
dotyczących m.in. pieśni romantycznej, chopinologii czy polskiej muzyki
współczesnej. W książce wspomina zarówno swoje dzieciństwo, jak
i czas nauki, pracy, sukcesów, współpracowników i znanych artystów.
Uzupełnieniem wywiadu jest wykaz prac profesora.
162 × 232 mm • 224 strony• 106 zdjęć • oprawa twarda • PL
cena 49,00 zł
Arcyciekawy zapis refleksji i przemyśleń kolekcjonera, pasjonata i miłośnika
sztuki prof. Jerzego Stelmacha, prawnika, filozofa, autora licznych
publikacji, poświęconych m.in. filozofii prawa. Książka ta jest przede
wszystkim opowieścią o filozofii kolekcjonowania sztuki. Autor porusza
jednak jeszcze co najmniej kilka innych kwestii. Stara się pokazać, jak
wielkie znaczenie może mieć pasja w życiu każdego człowieka, zwłaszcza
we współczesnym świecie, wśród cywilizacji tandety, przypadku i nadmiaru.
Zajmuje się też problemem granic sztuki i jej interpretacji. Niewielka
książeczka, składająca się z siedmiu krótkich rozdziałów, dających się
zresztą czytać w dowolnej kolejności i niezależnie od siebie, to po prostu
komentarz do własnej kolekcjonerskiej przygody autora. Ostatecznie
jednak, jak stwierdza w zakończeniu: nie o słowa tu chodzi, nawet jeśli
są ważne, lecz o to wszystko, co znajduje się po drugiej stronie słów, czyli
właśnie o rzeczy, ludzi i o uporczywe upodobanie.
cena 39,90 zł
Słownik warszawski
S
Słownik
warszawski Olgierda Budrewicza to podróż w czasie
i w przestrzeni. Znany pisarz w krótkich, osobistych tekstach przedstawia
miejsca, zjawiska i postacie związane z przeszłością i współczesnym
obliczem stolicy. Książkę wzbogacają oryginalne rysunki Juliana
Bohdanowicza.
125 × 197 mm • 376 stron • 149 ilustracji • oprawa twarda • PL
cena 49,90 zł
47
Różne
Uporczywe upodobanie. Zapiski kolekcjonera
Wzory i obrazy natury ukryte w kamieniu
Album zaciekawi miłośników natury, kolekcjonerów minerałów, ludzi
sztuki oraz wszystkich tych, którzy po prostu kochają piękno. Jest
pierwszą na rynku polskim publikacją, która traktuje o substancji
mineralnej, a równocześnie nie eksponuje okazów minerałów i skał jako
takich. Przedstawia abstrakcyjne wzory i niezwykłe obrazy powstałe
we wnętrzu „kamienia” – skały w efekcie naturalnych procesów
geologicznych. Te piękne i niemal nieznane kreacje natury wydobywane
są głównie z agatów, jaspisów, tworzą też oryginalne fraktalne grafiki.
Zadziwiają „tematyką” i stylem, pokrewnym często dziełom znanych
malarzy. Niektóre z tych małych dzieł sztuki eksponowane już były
na wystawie w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. | Publikacja
współfinansowana przez Fundację Polska Miedź.
cena 39,90 zł
Różne
Meteoryty. Oblicza gości z kosmosu
Bogato ilustrowana książka w fascynujący sposób przedstawia
zagadnienia dotyczące meteorytów – ich genezy, budowy,
najsłynniejszych spadków. Pośród ilustracji, prócz fotografii meteorytów,
są także zdjęcia mikroskopowe pramaterii słonecznej, jak również
zdjęcia trójwymiarowe, które znalazły się także na dołączonej płycie CD.
cena 59,00 zł
CD
–
ROM
Wielcy odkrywcy
40 wnikliwych biografii największych podróżników umieszczonych
w barwnym kontekście historycznym ich pionierskich wyczynów. Tematy
kolejnych części to: oceany, ziemia, rzeki, lód polarny, pustynie, życie
na Ziemi oraz nowe granice. Specjalny dodatek o polskich odkrywcach
napisał słynny eksplorator i reporter Jacek Pałkiewicz.
186 × 246 mm • 304 strony • 204 zdjęcia • oprawa twarda z obwolutą
PL • cena 44,90 zł
48
Kamienie milowe cywilizacji
Książka dla wszystkich, którzy interesują się historią człowieka i świata.
Autorzy podjęli się bardzo trudnego zadania – odpowiedzi na pytanie,
w jaki sposób rozwijała się nasza cywilizacja, co sprawiło, że podążyła
w takim, a nie innym kierunku. W kolejnych rozdziałach starają się
wskazać i opisać przełomowe odkrycia, wydarzenia i przemiany.
Różne
cena 34,90 zł
1000 języków
1000 języków to ciekawie napisany i bogato ilustrowany leksykon
języków świata. Zostały one uporządkowane według regionów,
a każdy artykuł zawiera informacje o liczbie użytkowników, zasięgu
terytorialnym, powstaniu i rozwoju oraz charakterystycznych cechach
języka.
205 × 260 mm • 288 stron • ponad 550 zdjęć • oprawa twarda • PL
cena 44,90 zł
Najwspanialsze miasta w dziejach świata
Książka jest fascynującą wędrówką po najwspanialszych miastach,
jakie istniały i istnieją na świecie. Bogato ilustrowane eseje, napisane
przez wybitnych znawców tematu – historyków, badaczy kultury –
prowadzą czytelnika przez zakamarki dziejów cywilizacji. Pierwsze takie
kompendium na polskim rynku.
200 × 260 mm • 304 strony • 290 zdjęć • oprawa twarda z obwolutą • PL
cena 59,90 zł
49
Końcówki
Nagrody


50
Końcówki
Nagrody


51
Końcówki
Warmia Mazury
Nagrody

52
 Książka września 2012 w „Magazynie Literackim KSIĄŻKI”
w kategorii przewodniki.
Śladami słynnych
zbrodni
 Wyróżnienie w konkursie Najlepsze Publikacje Turystyczne 2010 Roku
w kategorii przewodnik ilustrowany przyznane przez „Magazy Literacki KSIĄŻKI”.
Foto Beksiński
 Wyróżnienie honorowe w 52. konkursie na Najpiękniejszą Książkę Roku 2010
organizowanym przez PTWK.
Polska poetów
i malarzy
 Nagroda Feniks 2012 w kategorii literackiej.
Boży Ludzie
 Nominacja do nagrody im. Beaty Pawlak.
 Nominacja do nagrody Feniks 2012 w kategorii edytorstwo.
Dzieje polskiej
dyplomacji
 Wyróżnienie nagrodą KLIO 2011 w kategorii edytorskiej.
Akty
Chopin.
Plakat polski
Przewodnik
Mazowsze
 Wyróżnienie w konkursie Najlepsze Publikacje Turystyczne 2010 Roku
w kategorii przewodnik ilustrowany przyznawanego przez „Magazyn Literacki
KSIĄŻKI”.
Chopin
- edycja luksusowa
 Nagroda w konkursie Pióro Fredry 2010.
 Wyróżnienie nagrodą KLIO 2010 w kategorii edytorskiej.
 Medal Europejski przyznany przez Business Centre Club przy wsparciu MSZ.
Chopin
 Złota Róża dla profesora Tomaszewskiego.
 Główna nagroda w kategorii albumy
w 50. konkursie Najpiękniejsze Książki Roku 2009 organizowanym przez PTWK.
 Nagroda honorowa w konkursie Edycja Chopin 2010.
 Nagroda honorowa Towarzystwa Bibliofilów Polskich za opracowanie graficzne.
Ach! Plakat
filmowy w Polsce
 Nagroda w konkursie Pióro Fredry na Najlepszą Książkę Roku 2009.
 Wyróżnienie w konkursie EDYCJA na Książkę Edytorsko Doskonałą.
Herbert i Norwid.
Znaki na papierze
 Główna nagroda w kategorii literatura piękna
 Główna nagroda w X konkursie EDYCJA, organizowanym przez miesięcznik
informacyjny „Wydawca” za dostosowanie koncepcji graficznej do różnorodnego
materiału graficznego i znalezienie wspólnej formuły prezentacji autorów
odległych od siebie epok.
Kraków w Europie
Środka
 Książka marca 2008 w „Magazynie Literackim KSIĄŻKI”.
 Główna nagroda w kategorii książki naukowe, popularnonaukowe w 48. konkursie
Najpiękniejsze Książki Roku 2007 organizowanym przez PTWK.
Bieszczady
(A. i W. Bilińscy)
 Wyróżnienie honorowe Prezesa Międzynarodowych Targów Poznańskich podczas
Międzynarodowego Salonu Turystycznego TOUR SALON 2007.
Małopolska.
Przewodnik
 III miejsce w kategorii przewodników w XVI Ogólnopolskim Przeglądzie Książki
Krajoznawczej i Turystycznej podczas Międzynarodowego Salonu Turystycznego
TOUR SALON 2007.
53
Nagrody
Nagrody
1000 muzeów
w Polsce
Pisane światłem
 Wyróżnienie w konkursie Pióro Fredry na Najlepszą Książkę Roku 2007
podczas 16. Wrocławskich Promocji Dobrych Książek.
 Wyróżnienie w 48. konkursie Najpiękniejsze Książki Roku 2007 organizowanym
przez PTWK.
Jan Jerzy Pinsel
 Główna nagroda w kategorii albumy
 Książka sierpnia 2007 w „Magazynie Literackim KSIĄŻKI”.
Rafał Malczewski
 Nagroda w konkursie Pióro Fredry na Najlepszą Książkę Roku 2006 podczas
15. Wrocławskich Promocji Dobrych Książek.
przez PTWK.
Łemkowszczyzna
 II miejsce w kategorii albumów w XV Ogólnopolskim Przeglądzie Książki
TOUR SALON 2006.
Zapomniani.
My, Żydzi kresowi
 Nominacja w konkursie Pióro Fredry na Najlepszą Książkę Roku 2006 podczas
Wielka ciekawość
przez PTWK.
Akt 2
 Książka maja 2006 w „Magazynie Literackim KSIĄŻKI”.
Żaglowce świata
 Książka czerwca 2005 w „Magazynie Literackim KSIĄŻKI”.
Wielkopolska
 II miejsce w kategorii albumów w XIV Ogólnopolskim Przeglądzie Książki
TOUR SALON 2005.
Warszawa
przedwczorajsza
przez PTWK.
 Książka stycznia 2005, nagroda Warszawskiej Premiery Literackiej, przyznawana
przez Ministerstwo Kultury, stołeczny magistrat, bibliotekarzy i księgarzy.
 Nagroda KLIO w kategorii varsaviana.
PRL. Rekwizyty
przez PTWK.
Bruno Schulz
 Książka Roku 2004 w kategorii albumy w podsumowaniu dokonanym przez
„Magazyn Literacki KSIĄŻKI”. Wcześniej album był Książką kwietnia 2004.
Skarby
Rzeczypospolitej
 Książka stycznia 2004 w „Magazynie Literackim KSIĄŻKI”.
Transalpinum
przez PTWK.
Tatry.
Fotografie Tatr
i Zakopanego
1859–1914
 Wyróżnienie w konkursie EDYCJA Anno Domini 2002/2003 organizowanym przez
miesięcznik informacyjny „Wydawca”.
Wilk
 GRAND PRIX w 44. konkursie Najpiękniejsze Książki Roku 2003 organizowanym
przez PTWK.
 Książka czerwca 2004 w „Magazynie Literackim KSIĄŻKI”.
San
 Książka kwietnia 2003 w „Magazynie Literackim KSIĄŻKI”.
Nagrody
Nagrody
54
 Książka sierpnia 2003 w „Magazynie Literackim KSIĄŻKI”.
Mistyczne
Średniowiecze
przez PTWK.
Wiersze. Zielniki
przez PTWK.
 Nagroda główna w konkursie O Pióro Fredry na Najlepszą Książkę Roku 2003
podczas 12. Wrocławskich Promocji Dobrych Książek.
Picasso. Przemiany
przez PTWK.
 Nominacja w konkursie O Pióro Fredry na Najlepszą Książkę Roku 2002 podczas
 III miejsce w kategorii albumów w X Ogólnopolskim Przeglądzie Książki
TOUR SALON 2001.
 Wyróżnienie w 42. Konkursie „Najpiękniejsze Książki Roku 2001” organizowanym
przez PTWK.
Seria albumów
BOSZ-Polska
Rzeczy pospolite
Nikifor
przez PTWK.
Polska
(A. Bujak)
 I miejsce w kategorii albumów w IX Ogólnopolskim Przeglądzie Książki
TOUR SALON 2000.
 Książka Jesieni 2000 – wyróżnienie Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych.
Bieszczady
(T. Budziński)
 I miejsce w kategorii albumów w VIII Ogólnopolskim Przeglądzie Książki
TOUR SALON ’99.
Bieszczady.
Przewodnik
 II miejsce w kategorii przewodników w VII Ogólnopolskim Przeglądzie Książki
TOUR SALON ’98.
Nagrody
Nagrody
Akt
55
5HSURGXNFMHG]LHã
polskich artystów
LIRWRJUDÀNyZ
Kossak
Tatry Dwór
Kraków
Mehoffer
%HNVLęVNL
Warszawa Bieszczady
6SU]HGDİUHSURGXNFMLG]LHãSROVNLFKDUW\VWyZLIRWRJUDÀNyZ
Profesjonalne przygotowanie prac artystycznych
'UXNQDSãyWQLHLSDSLHUDFKIRWRJUDÀF]Q\FK
w w w. b o s z a r t . p l

Katalog - Wydawnictwo BOSZ

Transkrypt

Podobne dokumenty

Oferta - FOTO-ON - fotograf ślubny Nowy Sącz, fotograf Nowy Sącz

LICeuM I GIMNazJuM JESIEŃ – ZIMA 2015/2016