Pobierz

-a
Pod okiem precyzjt
oddziałK|inicznyK|inikiokuIistykii onko|ogiiokuIistycznej Szpita|aUniwersyteckiegow Krakowiedołączył
W tym
roku do gronawiodącychinnowatorÓww ochroniezdrowia
zdobywająctytuł|ideraogÓ|nopo|skiegoSystemu ochrony
Zdrowiaw kategorii,'lnnowacyjne
Pomysły''.
Rozmawiamy
z prot'dr hab.med. BozenąRomanowską-Dixon,
kierownikiem pIacówki.
w Krakowie,a oddziałemK|inicznymK|iniki
Okulistykii OnkologiiOkulistyczne.i
Szpitala Uniwersyteckiego
w Krakowiena uruchomieniepierwszejw Polsce i EuropieSrodkowej Pracowni RadioterapiiProtonowej.
WspÓłcześnie
radioterapiaWiązkąproto.
nów o energiipoczątkowejok. 55_80 MeV
jest najbardziejnowoczesną i skuteczną
metodą|eczeniaczerniakawewnątrzgałkowego. Leczenie to stanowi a|ternatywęd|a
Krakowska Klinika to wiod4cy ośrodek czerniaków umiejscowionychw przedniej usunięcia nowotworuw|az z gałkąoczną,
p|zy czym usunięciegałkiocznej nie ty|ko
onkologii okulistycznej w PoIsce. Jak został
częścibłonynaczyniowejw ogÓ|nejhipo.
osi4gnięty tak wysoki poziom leczenia i intensjioraz endoresekcjiczerniakównaczy- pozbawiapacjentawidzenia,ale dodatkonowacji?
niówkiumiejscowionych
W tyInymbiegunie wo nie poprawiajego szans przezycia'Dzięoka po uprzedniowykonanymnapromienio- ki moż|iwości
wyjątkowoprecyzyjnegoforoddziałK|inicznyK|inikiokuIistykii onwaniu.Liczna.jestteżgrupachorychz nomowaniawiązki protonÓworaz WykorZystakologiiOkulistycznejSzpitala Uniwersyte- wotworamiaparatuochronnegooka.
niu własności
tzw. piku Bragga W końcowej
ckiegoW Krakowiejest ośrodkiem
referenczęścizasięguwiązki,uzyskanobardzodo.
cyjnymd|a|eczenianowotworówgałkiocz'
K I i n i k ad y s p o n u j er o z b u d o w a n ąb a z ą
bre wynikiradioterapiiprotonowejczernianejw kraju.Diagnostyka,leczeniei badania aparaturowądo pełnejdiagnostyki'jak rów.
ka gałkiocznejw ośrodkachW USA, SzWaJnaukowew grupiechorychz nowotworami niez Iaseremdiodowymdo uzupełniające- carii,Francji,Ang|iiiw Niemczech.Wiązkę
prowadzone są od
go IeczenianowotworÓWmetodątermotera- protonóWmoznadoskonaIezogniskować
WeWnątrzgałkowymi
na
]-968r. oddział K|inicznyK|inikiokuIistyki pii przezŹrenicznej.Metodypozwa|ającena
Ieczonymnowotworze,ograniczającdawki
w Krakowiebyłjednymz|rzech pierwszych zachowanie gałkioczne'|stałysię W ostatw obszarzezdrowychtkanek.Udowodniono,
ośrodkÓwna świecie(obokAngIiii Szwajcanimdziesięcio|eciu
metodamiIeczeniaz wyze istniejązasadniczewskazaniak|iniczne
rii) prowadzących|eczenieczerniaków weboruw przypadkachmałych,średnich
i niedo |eczeniaczerniakaoka tą metodą.Dzię.
przy użyciuapIikatorów których dużychczerniaków.W przypadku ki wysokiejprecyzjiIoka|izacji
Wnątrzgałkowych
dawki osiągaz kobaltem(Co-60).
bardzo dużychguzów' koniecznejest Wy.
nej za pomocą modu|acjiwiązki i zastosołuszczeniegałkiocznej.
waniuspecjalnychtechnikunieruchamiania
pacjenta'moż|iwejest |eczenienawet duObecnie krakowska klinika dysponu.le
apIikatorami
do brachyterapii
zawierającyW styczniu bież4cegoroku w Klinice urużych czerniakÓWWeWnątrzgałkowych,
bez
mi rutenradioaktywny(Ru-106)od 1995 r.
chomionopierwszqw Polsce Pracownię Rawzg|ęduna ich |oka|izację,
z zachowaniem
i j o d ( l - 1 2 5 )o d 1 9 9 7 r . R o c z n i e d o k l i n i k i dioterapiiProtonowej.Tojeden z 6 tego typu
nieuszkodzonejstrukturygałkiocznej,co
pozwalaw znacznie wyzszym stopniuzatrafia około 150_200 chorych z czernia- ośrodków w Europie' Na jakie korzyścilekiem błonynaczyniowejz terenucałejPo|.
czenia mogq tutaj liczyć pacjenci?
chowaćprawidłowe
widzeniei zmniejszyć
prawdopodobieństwopowikłań.Bogate doski oraz po.jedynczy
chorzyzzagranicy.Od
1968 zebrano obszerny materiałk|iniczny
W ramachprogramupolitykizdrowotnej świadczenie
w radioterapiiprotonowejoka
pt: ,,utworzeniew Polsce systemu radio- zebrano dotychczasm. in. w MGH Boston
obejmującym.in.ocenę regresjii wznowy
zmian nowotWorowych,rodzajów powikłań terapiionkologicznej- Doposazeniei mo(UsA) i PsI Vi||igen(Szwajcaria),zaśprak.
jednego tycznieWszystkieośrodkiradioterapiiproto.
oraz ana|izęokresu przeżyciachorych.Po
dernizacjazakładówradioterapii'',
tym rodzajuleczenraok. 80% chorychprze- z zadań,,Narodowegoprogramuzwa|cza- nowejna świecieprowadzą|ubzamierzają
prowadzićten rodzajIeczenia.
żywa 5 |atzaś60% _ 10 |at.
nia chorób nowotworowych''
w 2009 r.' MinisterstwoRozwojuRegionalnegozatwierW naszej pracowni Ieczy|iśmy
dotychPoZa tym w k|inicewykonu.jesię zabiedziłownioseko sfinansowaniuprojektu.Na
czas (w okresieod styczniado kwietniabr.)
gi chirurgiczneStosowanew świeciew |e- terenieInstytutu
FizykiJądrowejim. H. Niedziewięciuchorychi pIanujemyprzeprowa.
czeniu czerniakagałkiocznej(chirurgiczne wodniczańskiegoPAN stworzonocentrum dziĆ|eczenieko|ejnych10 pacjentówjesiewycinanie czerniaków tęczóWki'przeztwar- b a d a w c z o - t e r a p e u t y c z n ew, y p o s a z o n e
nią br. Pacjenciprzygotowywanisą w oddówkowewycinanieczerniakówciałarzęs.
w cyklotron.
Jest to wielkikrokna drodzedo
dziale KlinicznymKlinikiokulistykii onkokowego, wyłuszczeniegałkiocznej)' jak
zbudowaniaW PołScenowoczesneji sku.
logii OkulistycznejSU (w warunkach sali
rÓwniez bardzo złoŻone'a przez to Wykony- tecznej radioterapiiprotonowejnowotwo- operacyjnejnaszywane są znaczniki tantaWaneW nie|icznychośrodkachna świecie, rÓW.31 Stycznia201'1'r. podpisano umowę
|owena gałkęoczną)'a napromieniowanie
pomiędzyInstytutemFizyki JądrowejPAN
zabiegi przeztwardÓWkowegowycinania
odbywasię w PracowniRadioterapiiProto.
1$
ooó|nopolski System ochrony Zdrow.a
|
I rot2077
nowej Szpitala Uniwersyteckiegoprzy Ins t y t u c i eF i z y k iJ ą d r o w e ji m . H . N i e w o d n i czańskiegoPAN W Krakowie'
Podkreś|ić
należybardzo dobrąwspółpracę tych dwÓch ośrodkóW'Istotnebyło
zaangazowanie środowiskafizyków (DyrektoralFJ, prof.dr hab. Marka Jezabka,
prof.dr hab. Pawłao|ko, dr Janusza Swakoniai innych)w powstaniei rea|izacjęprojektu.
DziękiutworzonejPracowniRadioterapii
ProtonowejSU mozliwejest leczeniechorych z nowotworamiWeWnątrzgałkowymi
z terenucałe.|
Polski.Kontynuacja|eczenia
radioterapiąprotonoWąuzaIeznionajest
flnansowanta.Koszt terapii
od moż|iwości
W naszym ośrodku'|estco najmniejdwukrotnieniższyod Ieczeniaza granią,gdzie
ciągIe1eszczekierowanisą pacjenci.
oko to delikatnyi skomplikowanynarz4d'
Aż trudno wyobrazić sobie leczenie nowotworów np' Wewn4trzgałkowych.Czy to
trudne zadanie?
W jakim stopniu wspÓłczesna medycyna
iestw staniepomóc pacjentomz chorobami
oka i gałkiocznej?
Czy na horyzoncie światowejmedycyny widać odkrycia czy innowacje, które pozwoI4 jeszcze skuteczniej leczyć schorzenia oka?
jakidokonał
Postęptechniczny'
się w ciągu ostatnichlat,wprowadzeniedo diagnos t y k i i l e c z e n i a n o w o c z e s n e ja p a r a t u r y ,
szczegó|nieodczuwa|nesą w okulistyce.
To
nowe generacjeIaserów,mikroskopówoperacyjnych,urządzeń do chirurgiirogówki'
zaćmione1
soczewki'chirurgiiWitreoretina|nej W tym endoresekcjiguzów, nowoczesne materiały,
które mogą byc wszczepiane
do wnętrza oka, m.in.sztuczne soczewki
WeWnątrzgałkowe,
stentyw chirurgiijaskry
i inne,oraz ciąg|ezwiększającesię moż|iwościfarmakoterapii
z zastosowaniemin.
iekcjido ciałaszk|istegoi wie|einnych.
o soosobach|eczenianowotworóWWejużwcześniej
wnątrzgałkowych
wspomniał a m 'J e s t i c h w i e | e ,a s z c z e g ó | n e g od o świadczenia
wymagająmetodywycinania
nowotworóWmetodą przeztwardÓwkową
(egzoresekcji)|ub od wewnątrz,tj. endoresekcji.W przypadkunowotworówzłoś|ijest rozsianieprowych,w którychmoż|iwe
cesu nowotworowego
do innychnarządÓw,
koniecznajest współpracaz onkoIogami
i |eczeniesystemowetych pacjentów.Rokowaniasą rózne i nie możemydaĆchorym
gwarancjipełnegobezpieczeństwai całkowitegowyleczenia.
szłośćzarówno w okuIistycejak i innych
specjaInościach.
Jak powinniśmyzatroszczyć się o nasze
oczy? Czy może Pani Profesor podać kilka
najważniejszyc h wskazÓwe k?
Na|ezy badać wzrok i korygowaćwady
wzrokujużU małychdzieci,w wieku przedszkoInym.Zbyt póżne rozpoznaniewady
wzroku moze spowodować,ze oko pozos t a n i e n i e d o w i d z ą c en a w e t p o m i m o z a .
stosowania właściwej
korekcji.Wczesne
badanie umozIiwiarównieżwykrycie wieIu chorób, które nie dają zwyk|e uchwytnych objawÓw.DIategoWaznymjest, aby
badanie byłoprzeprowadzoneprzez |ekarza okułistęi obejmowałorównieżdokładną ocenę dna oka.
Nie mozna mówićo tiĄo|ogicznymzezie
u małychdzieci, trzeba sprawdziĆzawsze
dla
.jegoprzyczynę'Najniebezpieczniejszy
zycia dziecka moze być nowotwór - siatkówczak (retinobIaStoma),
rozwijającysię
zwyk|e bardzo wcześnie.Najczęściej
wy.
stępujedo 3 rokuzycia i mogą miećgo na.
Wetnoworodki,
a|eczasem pojawiasię równiez póŹniej.
Na pewno na|eżyunikać urazów,
a o szczegó|nychwskazaniachdotyczących
tego'jak dbać o nasze oczy powie nam |e.
karz okuIistapo badaniu,ponieważza|eżą
one od stanu naszychoczu.
JeSteśmyświadkamiznaczącego po.
S t ę p u ' c i ą g I et r w a j ą p r a c e n a d n o w y m i
p r e p a r a t a mfia r m a k o l o g i c z n y mui ,n o w o c z e ś n i a n i e ma p a r a t u r y d i a g n o s t y c z n e j
i operacyjnejoraz nowymitechnikami
operacyjnymi.Nasze mozIiwości
rozpoznawania i |eczeniachorób narząduwzroku u|egają ciągłejpoprawiei koniecznejest nieuStającekształceniesię |ekarzy.Istotną
ro|ęodgrywawłasnyukładimmuno|ogiczCo Paniq Profesor najbardziej fascynugenetycz- je w budowie lub funkcjonowaniu ludzkieny chorychoraz uwarunkowania
ne. Mozliwościpoprawyich funkcjonowa- go oka?
nia są niewątpIiwiewyzwaniem na przy.
oczy są zbudowaneze zwykłychtkanek,
a|e ich funkcjajest fascynująca.MÓwimy'
że Są Wypustkąmózgu i iest to uzasadnio,,oczy są
ne, ponieważbodŹcewzrokowez receptorowych komórek nerwowychsą odprowaz budow aneze
dzane do mózgu przezdruginerwczaszko.
wy - nerw wzrokowy.Proces widzenia jest
Zwykłychtkanek,
bardzo skomplikowanyi wymaga zaangażowaniaWie|ustrukturmózgu. MÓzg uczy
ale ich funkcja
się widzieći zapamiętujeobrazy' Możeteż
jest fascynująca.
uzupełniaćbrakującefragmenty'Jak bardzo waznym jest d|a nas widzenie uświa.
Mówimy,ze
damiamysobie dopierowtedy,kiedy pojawiająsię probIemy.re związane z ostrością
Są Wypustką
wzrokuspoStrzegamywcześnie.|,
a|e ubyt.
ków w naszym po|u widzenia częSto dłumóZgLl...''
go nie zauwazamy.Wie|echorób przebie.
ga podstępnie,bez bó|u,czy odczuwa|nych
zaburzeńwidzenia.A nasze oo|eWidzenia
to ,,WyspaW otacza.jącejnas ciemności''.
a
Dziękuję za rozmowę'
Rozmawiał:Artur olesch
OgolnopolskrSvstem Ochrony TOrowra 17
|
10/201.l I