Agnieszka Soboń, Kierunki rozwoju współczesnego hotelarstwa w

Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae
Rok 14, Nr 2/2010
Wydział Zarządzania i Administracji
Uniwersytetu Humanistyczno – Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach
Gospodarowanie zasobami w regionie
w warunkach zagroŜenia
Agnieszka Soboń1
KIERUNKI ROZWOJU WSPÓŁCZESNEGO
HOTELARSTWA W WOJEWÓDZTWIE
ŚWIĘTOKRZYSKIM
Wstęp
Dynamiczny rozwój hotelarstwa nastąpił w XIX wieku w okresie rewolucji
przemysłowej i rozwoju kolei Ŝelaznej. Wzrost zapotrzebowania na nowoczesne
hotelarstwo nastąpił wraz z rozwojem turystyki masowej i niewątpliwie przyczynił
się do tego Thomas Cook, który załoŜył pierwsze biuro podróŜy2.
Hotelarstwo musiało nadąŜyć za postępem cywilizacji, zmieniającymi się i rosnącymi wymaganiami gości i organizatorów turystyki. Współczesne hotelarstwo
przechodziło i przechodzi głębokie przemiany techniczne, organizacyjne i własnościowe. Trendy rozwojowe utrzymują się i będą narastały3. Dawno, bardzo dawno
temu podróŜny zadawalał się łóŜkiem pod strzechą, Ŝywieniem oraz stajnią i obrokiem dla konia, czy innej siły pociągowej. Współcześnie wymagania gości są juŜ
inne i nadal będą się zmieniać4.
Rozwój zakładów hotelarskich i turystyki ma istotne znaczenie ogólnogospodarcze jako czynnik wszechstronnej aktywizacji gospodarczej róŜnych regionów
i miejscowości, jako źródło dochodów dla hotelarzy. Przyjmowanie turystów zagranicznych jest dziś formą eksportu i moŜe odgrywać istotną rolę w bilansie han1
2
3
4
Mgr Agnieszka Soboń, asystent, Uniwersytet Humanistyczno – Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach.
A. Panasiuk, D. Szostak, Hotelarstwo. Usługi – eksploatacja – zarządzanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 16.
W. Błaszczuk, Cz. Witkowski, Hotelarstwo w Polsce, Wydawnictwo Akademickie WyŜszej Szkoły Społeczno – Przyrodniczej im. Wincentego Pola, Lublin 2006, s. 62.
Ibidem, s. 27.
281
dlu zagranicznego kraju. Przyjmuje się szacunkowo, Ŝe 40–50% wpływów z obrotów z turystyki zagranicznej reprezentuje hotele5. Turystyka i hotelarstwo stają się
w niektórych krajach coraz powaŜniejszym źródłem dochodu narodowego.
Aby moŜliwy był rozwój turystyki i hotelarstwa w danym kraju, województwie, regionie, gminie konieczne jest posiadanie strategii skutecznego działania na
rynku turystycznym. W praktyce oznacza to posiadanie przez hotele i inne firmy
turystyczne oraz miejscowości, gminy bądź regiony dokumentu precyzującego:
− lokalne, regionalne i ogólnokrajowe uwarunkowania rozwoju hoteli i gospodarki turystycznej, czyli strategię kraju,
− cele strategiczne i operacyjne rozwoju hoteli i gospodarki turystycznej,
− poŜądane kierunki rozwoju branŜy noclegowej i produktu turystycznego
(miejscowości, gminy, regionu) wyraŜone w odpowiednich planach ich
rozwoju,
− moŜliwe źródła finansowania przedsięwzięć związanych z rozwojem lokalnej gospodarki noclegowej6.
Kluczem regionalnej strategii w gospodarce hoteli, turystyki i uzdrowisk jest
wybór odpowiednich parametrów i instrumentów udostępniania dóbr wolnych
i naturalnych, wytwarzania, świadczenia, obrotu, promocji i dystrybucji. Celem strategii moŜe być bowiem rozwój, rekonstrukcja gospodarki czy wyjście z kryzysu7.
W strategii województwa świętokrzyskiego do roku 2020 określono następujące kierunki działań w zakresie ochrony i racjonalnego wykorzystania zasobów
przyrody i dóbr kultury:
− rozwój infrastruktury turystycznej, szczególnie infrastruktury noclegowej,
gastronomicznej, małej infrastruktury na pieszych, rowerowych i wodnych
szlakach oraz turystyczne zagospodarowanie zbiorników wodnych,
− wspieranie procesów powstawania lokalnych i regionalnych produktów turystycznych,
− wykorzystanie unikalnych zasobów Ponidzia dla rozwoju turystyki uzdrowiskowej,
− podnoszenie jakości usług turystycznych,
− rozwój zintegrowanego systemu promocji i informacji turystycznej województwa,
− oznakowanie i udostępnienie atrakcji turystycznych,
− modernizacja i rozbudowa bazy sportowo-rekreacyjnej w regionie8.
5
6
7
8
T. Tulibacki, Organizacja i zarządzanie hotelem, Wydawnictwo First Business College – Prywatne, Policealne Studium Handlowe w Warszawie, Warszawa 1992, s. 27.
W. Gworys, A.S. Kornak, R. Szeremeta, Jak kierować hotelami i innymi obiektami noclegowymi,
Wydawnictwo WyŜsza Szkoła Hotelarstwa i Turystyki, Częstochowa 2003, s. 42.
Ibidem, s. 43.
Z. Piasta, Ekspertyza dotycząca województwa świętokrzyskiego w kontekście strategii rozwoju
społeczno – gospodarczego Polski wschodniej do roku 2020, s. 925.
282
Specyfika funkcjonowania hotelu
Hotel jest przedsiębiorstwem usługowym oraz handlującym usługami. Podstawową funkcją hotelu jest udzielanie gościny i zaspakajanie potrzeb podróŜnych. Potrzeby te są indywidualne i między innymi uzaleŜnione od celu podróŜy (tabela 1).
Tabela 1. Cele podróŜy osób korzystających z usług hotelu.
Cele podróŜy
Praca
Nauka
Osobiste
Wypoczynek
Sport
Przykłady
konferencje, narady, szkolenia,
przygotowywanie i zawieranie transakcji, badanie rynku
akwizycja, zaopatrzenie
wykłady, konsultacje, egzaminy
wydarzenia rodzinne (śluby, przysięgi wojskowe, pogrzeby), powrót do „korzeni”, zakupy
zmiana klimatu, poznawanie nowych regionów, czynne uprawianie rekreacji
udział w zawodach, meczach, kibicowanie
Źródło: W. Gworys, A.S. Kornak, R. Szeremeta, Jak kierować hotelami i innymi obiektami noclegowymi, Wydawnictwo WyŜsza Szkoła Hotelarstwa i Turystyki, Częstochowa 2003, s. 109.
Zgodnie z prawem polskim pojęcie usług hotelarskich odnosi się do krótkotrwałego, ogólnie dostępnego wynajmu domów, mieszkań, pokoi, miejsc namiotowych oraz miejsc na ustawienie namiotów lub przyczep samochodowych oraz
świadczenie usług z tym związanych9.
Usługi hotelarskie moŜemy podzielić według kryterium zakresu ich świadczenia na:
− podstawowe (noclegowe i gastronomiczne);
− dodatkowe (komplementarne – są to usługi bezpłatne, zintegrowane z podstawowymi np. szatnia, depozyt, informacja turystyczna, budzenie; fakultatywne – są to usługi odpłatne, zazwyczaj nieobowiązkowe dla hotelu, ale poŜądane przez gości, np. występy artystów, organizacja konferencji, wynajem
samochodów, usługi rekreacyjne; towarzyszące – są to usługi odpłatne, są to
punkty handlowe i usługowe nie związane bezpośrednio z hotelem, ale znajdujące się na jego terenie, np. sklep z pamiątkami, fryzjer, kwiaciarnia)10.
W wyniku nasilającej się konkurencji na rynku hotelarskim przedsiębiorstwa
hotelarskie rzadko poprzestają na ofercie podstawowej. Większość poszukuje
moŜliwości wyróŜnienia swojego produktu poprzez stały rozwój oferty towarzyszącej i uzupełniającej. Ewolucja w strukturze oferowanych usług związana jest
z charakterem zmian po stronie popytu oraz efektywnością poszczególnych rodzajów świadczonych usług11. Silna tendencja do róŜnicowania i wzbogacania ofert,
9
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych (tekst jednolity w Dz. U. z 2001
roku, nr 55, poz. 884).
10
E. Mitura, E. Koniuszewska, Hotelarstwo – organizacja i technika pracy, Wydawnictwo Difin,
Warszawa 2008, s. 56.
11
M. Kachniewska, Uwarunkowania konkurencyjności przedsiębiorstwa hotelowego, Wydawnictwo
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2009, s. 132.
283
wynikająca ze zmieniających się upodobań gości i walki konkurencyjnej, wpływa
na dąŜenie właścicieli obiektów do uatrakcyjniania pobytu. Wiele hoteli zaczyna
odgrywać rolę „kompleksów” wypoczynkowych oferujących zaspokojenie nieraz
najbardziej wyszukanych potrzeb12.
Dotychczas hotel był postrzegany jako element w realizacji celu podróŜy (tabela 1). Obecnie obserwujemy pojawienie się nowego zjawiska – hotel stał się celem
podróŜy. Lokalizacja takiego kompleksu znakomicie podnosi walory wypoczynkowe miejscowości, przyciąga turystów indywidualnych i grupy, umoŜliwia organizowanie duŜych imprez regionalnych, kulturalnych, sportowych i innych13.
Wybrane trendy rozwoju hotelarstwa
Dokonując charakterystyki branŜy hotelarskiej naleŜy odnotować następujące
zjawiska, obserwowane od połowy lat dziewięćdziesiątych:
− wyraźnie ukształtowany rynek podaŜy usług przewyŜszający popyt (świadczą o tym wskaźniki wykorzystania potencjału bazy noclegowej),
− wyraźne dąŜenia hoteli do rozszerzania zakresu oferty usługowo – handlowej14.
Tabela 2. Hotele w województwie świętokrzyskim.
Hotele
Miejsca noclegowe
Udzielone noclegi w tyś.
Udzielone noclegi turystom zagr.
Korzystający z noclegów w tyś.
Korzystający z noclegów – turyści zagr.
2005
31
2782
271.8
49.3
149.6
21.3
2006
36
3210
334.9
44.0
177.5
20.9
2007
43
3520
398.3
57.5
212.5
26.3
2008
41
3502
370.9
48.2
189.7
21.2
Źródło: Rocznik statystyczny województw (2009 rok i poprzednie edycje; stan w dniu 31 VII danego
roku), GUS, Warszawa.
Na współczesnym rynku hotelarskim pojawiają się i kształtują coraz to nowe
procesy i tendencje związane z rozwojem lokalnych przedsiębiorstw hotelarskich.
Tendencje te są odbiciem działań podejmowanych przez globalne organizacje
gospodarcze hoteli.
Dotyczą one następujących zjawisk:
− powstają hotele superluksusowe dla klienta nieprzeciętnego, elitarnego;
wykraczają one daleko poza normy określone dla hotelu pięciogwiazdkowego15.
− na hotele adaptowane są obiekty zabytkowe np. pałace, przeznaczeniem tego typu obiektów jest obsługa bogatych, snobistycznych gości,
12
W. Błaszczuk, Cz. Witkowski, Hotelarstwo w Polsce, Wydawnictwo Akademickie WyŜszej Szkoły Społeczno – Przyrodniczej im. Wincentego Pola, Lublin 2006, s. 9.
13
Ibidem.
14
Ibidem, s. 130.
15
Ibidem, s. 29.
284
−
−
−
−
−
−
−
−
−
standaryzacja, unifikacja w hotelarstwie (unifikacja moŜe dotyczyć architektury, struktury funkcjonalnej, programów obsługowych, wyposaŜenia
jednostek mieszkalnych, ubioru pracowników itp.; standaryzacja ma przyzwyczaić gościa do określonych standardów),
rozwój hotelarstwa ekonomicznego i budŜetowego – budowa hoteli prostych i tanich, dostępnych dla przeciętnych turystów,
powstają hotele nastawione na obsługę ludzi biznesu, obsługę zjazdów,
szkoleń, kongresów, konferencji i kongresów,
powstają obiekty nastawione na obsługę klientów preferujących aktywny
wypoczynek (moŜna wypoŜyczyć sprzęt: rowery, narty, deski surfingowe,
Ŝaglówki, dostępne są pola golfowe, sieci szlaków turystycznych, pieszych,
konnych, rowerowych, szkoła przetrwania, sporty ekstremalne itd.). Obiekty takie powstają na terenach o duŜych walorach turystycznych16,
powstają motele i hotele nastawione na obsługę turystów zmotoryzowanych,
duŜą dynamikę rozwoju wykazują hotele „trzeciego wieku”, hotele SPA,
hotele dla kobiet,
powstają hotele typu boutique, niepowtarzalne, kameralne i luksusowe z wysoko spersonalizowanym serwisem (indywidualne podejście do klienta)17,
coraz częściej spotyka się oferty skierowane do gości, którzy poszukują
oryginalnych wraŜeń. Są to oferty dające moŜliwość przenocowania
w klasztorze, kopalni, środkach transportu morskiego, hotelu z lodu itp.,
coraz większą popularność zyskują aparthotele, czyli obiekty o przedłuŜonym okresie pobytu (kaŜdy apartament ma własną kuchnię i łazienkę i jest
w pełni wyposaŜony m.in. w sprzęt RTV-AGD itp.)18.
Rozwój bazy noclegowej w Polsce i w województwie świętokrzyskim19
Według Polskiej Agencji Rozwoju Turystyki (PART) występowanie usług noclegowych i gastronomicznych jest warunkiem sine qua non do podejmowania
decyzji o wyborze destynacji (tj. obszarowego produktu turystycznego – najczęściej jest to region). Baza noclegowa zwiększa dostępność regionu dla turystów.
Rynek noclegowy w Polsce naleŜy do najsłabiej rozwiniętych w krajach Unii
Europejskiej. Według Eurosatu w 2007 roku na 10 tyś. mieszkańców Polski przypadały 44 miejsca noclegowe w hotelach i pozostałych obiektach. Według szacunków Instytutu Hotelarstwa z lipca 2009 r., wskaźnik ten wzrósł w ostatnich latach
i przekracza obecnie 53 miejsca na 10 tyś. mieszkańców. Średnia europejska wynosiła w 2007 r. 234.4 miejsc noclegowych na 10 tyś. mieszkańców (Czechy 237,
16
M. Milewska, B. Włodarczyk, Hotelarstwo. Podstawowe wiadomości, Polskie Wydawnictwo
Ekonomiczne, Warszawa 2009, s. 327.
17
Ibidem, s. 334.
18
S. Oparka, T. Nowicka, Organizacja i technika pracz w hotelarstwie, Wydawnictwo MARIA,
Nowa Ruda 2006, s. 22.
19
Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA, Rozwój bazy noclegowej jako warunek rozwoju turystycznego regionów.
285
Słowacja 123, Niemcy 200, Litwa 65). Uwzględniając te statystyczne dysproporcje, liczbę działających w Polsce hoteli, liczbę oferowanych i wykorzystanych
miejsc – widać, Ŝe na polskim rynku jest jeszcze miejsce dla wielu obiektów róŜnej kategorii.
Tabela 3. Polski rynek hoteli.
Kategoria
Hotele 5*
Hotele 4*
Hotele 3*
Hotele 2*
Hotele 1*
Razem
31 lipiec 2007
Liczba
Liczba
hoteli
miejsc
noclegowych
w tyś.
27
8.3
93
17.0
611
55.5
549
37.5
199
13.2
1479
131.9
31 lipiec 2009
Liczba
Liczba
hoteli
miejsc
noclegowych
w tyś.
35
9.6
138
25.6
755
64.9
605
39.0
207
13.2
1740
152.3
Wzrost netto
Liczba
Liczba
hoteli
miejsc
noclegowych
w tyś.
8
1.3
45
8.6
144
9.4
56
1.5
8
0
261
20.9
Wzrost netto (%)
Liczba
Liczba
hoteli
miejsc
noclegowych
w tyś.
29.6
15.9
48.4
50.2
23.6
17
10.2
4.2
4
0
17.6
15.9
Źródło: Rynek hoteli w Polsce – inwestycje, Instytut Hotelarstwa.
Udział hoteli w całym rynku hotelowym wynosi obecnie 17% (wg Szacunków
Instytutu Hotelarstwa). Na 10 tys. Polaków przypadałoby najprawdopodobniej 236
łóŜek (średnia europejska) gdyby uwzględnić wszystkie miejsca noclegowe, motele, pensjonaty, ośrodki wczasowe, kwatery prywatne oraz te działające w szarej
strefie i sezonowo.
Tabela 4. Hotele skategoryzowane według regionów.
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Razem
Województwo
Małopolskie
Wielkopolskie
Dolnośląskie
Mazowieckie
Śląskie
Pomorskie
Kujawsko-Pomorskie
Zachodniopomorskie
Podkarpackie
Warmińsko-Mazurskie
Łódzkie
Lubuskie
Świętokrzyskie
Lubelskie
Opolskie
Podlaskie
POLSKA
Źródło: Rynek hoteli w Polsce – inwestycje, Instytut Hotelarstwa.
286
Hotele
251
206
205
171
147
125
94
90
89
89
67
63
59
36
29
19
1740
Hotele to segment bazy noclegowej, która pomimo kryzysu rozwija się najszybciej i wywiera największy wpływ na rozwój turystyki.
W skali całego kraju występują duŜe dysproporcje jeśli chodzi o bazę noclegową. Rozwój rynku noclegowego, który nadal obserwujemy, paradoksalnie te
róŜnice pogłębia. Strumień inwestycji kierowany jest do województw dysponujących największą liczbą obiektów i miejsc.
Tabela 5. Udział regionów w inwestycje w hotele od lipca 2007 do września 2009.
Region
Małopolskie
Pomorskie
Dolnośląskie
Łódzkie
Mazowieckie
Śląskie
Podkarpackie
Kujawsko-Pomorskie
Wielkopolskie
Lubelskie
Zachodniopomorskie
Lubuskie
Warmińsko-Mazurskie
Świętokrzyskie
Podlaskie
Opolskie
Razem
Udział w %
17.1
12.4
12.1
11.6
9.5
8
5
4.7
4.6
4
3.6
2.5
2.4
1.6
0.6
0.3
3119.7 mln zł
Źródło: Rynek hoteli w Polsce – inwestycje, Instytut Hotelarstwa.
Według Polskiej Agencji Rozwoju Turystyki (PART) prognoza na lata 2011-2012,
jeśli chodzi o liczbę obiektów hotelowych, zaleŜy od następujących czynników:
− rozwoju sytuacji gospodarczej na świecie i w Polsce (realny i prognozowany ruch turystyczny),
− zmiany polityki kredytowej banków (przez dwa latach banki chętnie udzielały kredyty na inwestycje, teraz nastąpiło zaostrzenie warunków),
− tempa dopływu środków z Unii Europejskiej (realizowanych w ramach
Regionalnych Programów Operacyjnych).
Zdaniem PART Polski rynek hotelowy rośnie i jest dobry do inwestycji.
W najbliŜszych latach prognozowany jest wzrost destylacji w obrębie Polski
Wschodniej – głównie województwa świętokrzyskiego i to pomimo kryzysu.
Województwo świętokrzyskie zaliczane jest do atrakcyjnych w skali całego
kraju ze względu na walory przyrodnicze i kulturowe. Obszary te naleŜą do jednych z najczystszych ekologicznie. Barierą, która ogranicza napływ turystów tak
krajowych jak i zagranicznych jest niewielka ilość obiektów noclegowych. Baza
noclegowa w województwie rozłoŜona jest nierównomiernie – występują duŜe
róŜnice między powiatami. Znakomita większość obiektów noclegowych usytu-
287
owana jest w rejonie Gór Świętokrzyskich (50%), gdzie istnieją dobre warunki do
rozwoju ruchu krajoznawczego, poczynając od turystyki aktywnej, a kończąc na
wciąŜ niewykorzystanym, sektorze turystyki biznesowej i konferencyjnej czy intensywnie rozwijającym się w naszym rejonie segmencie turystyki sezonowej
(turystyka zimowa). W województwie świętokrzyskim brakuje hoteli o najwyŜszym standardzie, czyli **** i ***** gwiazdkowych (dominują obiekty **
gwiazdkowe).
Tabela 6. Ranking województw według dynamiki rozwoju.
Region
Łódzkie
Lubelskie
Świętokrzyskie
Kujawsko – Pomorskie
Lubuskie
Podkarpackie
Śląskie
Małopolskie
Dolnośląskie
Podlaskie
Opolskie
Pomorskie
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie
Warmińsko – Mazurskie
Mazowieckie
POLSKA
Udział w %
41.9
31.8
31.0
27.6
25.7
22.5
21.5
20.3
18.2
15.5
13.4
11.6
10.2
7.7
7.6
6.1
15.9
Źródło: Rynek hoteli w Polsce – inwestycje, Instytut Hotelarstwa.
Zakończenie
Współczesne hotelarstwo jest odbiciem stanu gospodarki, jej kondycji, stosunków społecznych, poziomu kultury technicznej i uŜytkowej danego kraju. W swojej działalności musi być ono bardzo elastyczne i powinno dostosowywać się do
zmian zachodzących we współczesnym świecie20.
Zgodnie z podejściem rynkowym ostateczny kształt oferty przedsiębiorstwa
hotelowego powinien być determinowany przez charakter popytu i wymagania
potencjalnych usługobiorców. Oznacza to, Ŝe warunkiem koniecznym kreowania
przewagi konkurencyjnej jest zdolność wytwarzania uŜyteczności (produktu,
funkcji, miejsca, czasu) zgodnej z potrzebami nabywców21.
Wzrost liczby turystów, nie tylko zagranicznych ale i wewnątrzkrajowych
w połączeniu z większymi moŜliwościami finansowymi danego kraju czy regionu
20
S. Oparka, T. Nowicka, Organizacja i technika pracz w hotelarstwie, Wydawnictwo MARIA,
Nowa Ruda 2006, s. 79.
21
M. Kachniewska, Uwarunkowania konkurencyjności przedsiębiorstwa hotelowego, Wydawnictwo
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2009, s. 129.
288
moŜe zmienić pozycje konkurencyjną i w rezultacie umocnić pozycję województwa świętokrzyskiego jako regionu atrakcyjnego turystycznie.
Bibliografia:
1.
Błaszczuk W., Witkowski Cz., Hotelarstwo w Polsce, Wydawnictwo Akademickie
WyŜszej Szkoły Społeczno – Przyrodniczej im. Wincentego Pola, Lublin 2006.
2. Gworys W., Kornak A.S., Szeremeta R., Jak kierować hotelami i innymi obiektami
noclegowymi, Wydawnictwo WyŜsza Szkoła Hotelarstwa i Turystyki, Częstochowa
2003.
3. Kachniewska M., Uwarunkowania konkurencyjności przedsiębiorstwa hotelowego,
Wydawnictwo Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2009.
4. Milewska M., Włodarczyk B., Hotelarstwo. Podstawowe wiadomości, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009.
5. Mitura E., Koniuszewska E., Hotelarstwo – organizacja i technika pracy, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008, s. 56.
6. Oparka S., Nowicka T., Organizacja i technika pracz w hotelarstwie, Wydawnictwo
MARIA, Nowa Ruda 2006.
7. Piasta Z., Ekspertyza dotycząca województwa świętokrzyskiego w kontekście strategii
rozwoju społeczno – gospodarczego Polski wschodniej do roku 2020.
8. Panasiuk A., Szostak D., Hotelarstwo. Usługi – eksploatacja – zarządzanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
9. Polska Agencja Rozwoju Turystyki SA, Rozwój bazy noclegowej jako warunek rozwoju turystycznego regionów.
10. Rocznik statystyczny województw (2009 rok i poprzednie edycje; stan w dniu 31 VII
danego roku), GUS, Warszawa..
11. Tulibacki T., Organizacja i zarządzanie hotelem, Wydawnictwo First Business College – Prywatne, Policealne Studium Handlowe w Warszawie, Warszawa 1992.
12. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych (tekst jednolity w Dz.
U. z 2001 roku, nr 55, poz. 884).
Abstrakt
Na współczesnym rynku hotelarskim pojawiają się i kształtują coraz to nowe
procesy i tendencje związane z rozwojem lokalnych przedsiębiorstw hotelarskich,
a takŜe globalnych organizacji gospodarczych, jakimi są ponadnarodowe przedsiębiorstwa hotelarskie. Rozwój współczesnego hotelarstwa podyktowany jest
wieloma czynnikami, mającymi charakter wewnętrzny, wynikający ze specyfiki
samej branŜy, jak i charakter zewnętrzny, wynikający z ogólnych zmian zachodzących w funkcjonowaniu gospodarek narodowych oraz gospodarki globalnej.
Wiele zmian w funkcjonowaniu hotelarstwa podyktowanych jest równieŜ zmianami mentalności oraz preferencji współczesnych klientów.
Trends of Developing Modern Hotel Industry in the Świetokrzyski Voivodship
At the modern hotel market new processes and tendencies resulting from the
development of local hotel enterprises appear and are formed every now and
289
again. Global economic organizations such as supranational hotel enterprises
should also be mentioned here. The development of modern hotel industry correlates with a number of factors of both internal character resulting from the specificity of the trade itself and external one resulting from general changes occurring
in the actions of national economies and global economy. A lot of changes in the
action of hotel industry also come from modern customers’ turns of mind and
preferences.
MBA Agnieszka Soboń, junior lecturer, The Jan Kochanowski University of Humanities and Natural Sciences in Kielce.
290