Załącznik 1. Akt oskarżenia z 18.07.1984

1
PROKURATURA REJONOWA
W LUBLINIE
1 Ds 354/83/S
Lublin, dnia 18 lipca 1984 r.
AKT OSKARŻENIA
przeciwko:
1. ANDRZEJOWI WŁADYSŁAWOWI O W C Z A R Z O W I
2. ZBIGNIEWOWI RYSZARDOWI Z U B O W S K I E M U
3. TADEUSZOWI S K I B I E
osk. z art.278 par.3 kk, art.270 par.1 kk, art. 271 par.1 kk w zw. z art.
273 par 2 kk, art 282a par. 1 kk w zw. z art. 10 par. 2 kk
4. JULIANOWI HENRYKOWI M I G D A L O W I
osk. Z art. 270 par.1 kk, art. 271 par.1 kk, art. 273 par.1 i 2 kk, art.
282a par. 1 kk w zw. z art. 10 par. 2 kk
5. EDWARDOWI FRANCISZKOWI SZELEŹNIAKOWI
6. GRZEGORZOWI IGNACEMU WOŁCZYKOWI
osk . Z art.278 par.1 kk, art. 270 par.1 kk, art. 271 par.1 kk w zw. Z art.
273 par.2 kk, art. 282a par. 1 kk w zw. z art. 10 par. 2 kk
7. CECYLII W Ó J C I K
8. ZOFII W I Ś N I E W S K I E J
osk. z art. 278 par. 3 kk, art. 270 par.1 kk, art.271 par. 1 kk w zw. z art.
273 par.2 kk, art. 282a par.1 kk w zw. z art. 10 par.2 kk
9. ANDRZEJOWI Z U B O W S K I E M U
10. WŁADYSŁAWOWI R O Z M U S O W I
osk. z art. 270 par. 1 kk, art. 271 par. 1 kk w zw. z art. 273 par. 2 kk,
art. 282a par. 1 kk w zw. z art. 10 par 2 kk.
O S K A R Ż A M:
1. ANDRZEJA WŁADYSŁAWA O W CZ A R Z A s. Józefa
i Balbiny z domu Koza, ur. 10 sierpnia 1944 r. W Puławach,
zam. Puławy ul. Kołłątaja 38/1, pochodzenia społecznego
robotniczego, obywatelstwa i narodowości polskiej, żonatego,
2
ojca dwojga dzieci w wieku 16 i 11 lat, o wykształceniu
zasadniczym zawodowym, z zawodu aparatowego,
zatrudnionego w Zakładach Azotowych w Puławach w
charakterze aparatowego, zarabiającego 12.570 zł. miesięcznie,
bez majątku, nie karanego /k.1102/, /tymczasowo
aresztowanego od 20 grudnia 1983 r. do dnia 16 marca 1984 r.
k.563, 1070/
o t o, ż e:
I – w okresie od grudnia 1981 r. do 20 grudnia 1983 r. w Puławach woj.
Lubelskiego, pełnił czynności kierownicze w komisji zakładowej rozwiązanego
NSZZ "Solidarność" działającej w miejscowych Zakładach Azotowych zajmując się
rozpowszechnianiem nielegalnych wydawnictw tego związku zawierających treści
lżące, wyszydzające i poniżające naczelne organy PRL, fałszywe wiadomości
mogące wyrządzić poważną szkodę interesom PRL oraz treści nawołujące do
podejmowania działań mających na celu wywołanie niepokoju publicznego,
tj. o czyn z art. 278 par. 3 kk, art. 271 par. 1 kk w zw. z art. 273 par. 2 kk, art.
282a par. 1 kk w zw. z art. 10 par. 2 kk;
2. ZBIGNIEWA RYSZARDA Z U B O W S K I E G O, s.
Jana i Marii z domu Pawłowska, urodzonego 26 marca 1950 r.
w Puławach, zam. Puławy ul. 22 Lipca 29/16, pochodzenia
społecznego robotniczego, obywatelstwa i narodowości
polskiej, żonatego, ojca dwojga dzieci w wieku 2 i 12 lat, o
wykształceniu zasadniczym zawodowym, z zawodu chemika,
ostatnio zatrudnionego w Zakładach Azotowych w Puławach w
charakterze aparatowego, zarabiającego 14.756 zł.
miesięcznie, bez majątku, nie karanego /k.1149/, /tymczasowo
aresztowanego od dnia 29 grudnia 1983 r. - przebywającego w
Areszcie Śledczym w Lublinie k. 864/
o t o, ż e:
II – od grudnia 1981 r. do 28 grudnia 1983 r. w miejscu jak w pkt I, pełnił czynności
kierownicze w komisji zakładowej działającej w miejscowych Zakładach Azotowych
zajmując się organizowaniem wydawania i rozpowszechniania nielegalnych
wydawnictw tego związku zawierających treści lżące, wyszydzające i poniżające
naczelne organy PRL, fałszywe wiadomości mogące wyrządzić poważną szkodę
interesom PRL oraz treści nawołujące do podejmowania działań mających na celu
wywołanie niepokoju publicznego,
tj. o czyn z art. 278 par. 3 kk, art. 270 par.1 kk i art. 271 par. 1 kk w zw. z art.
273 par. 2 kk, art. 282a par. 1 kk w zw. z art. 10 par. 2 kk;
3. TADEUSZA S K I B Ę s. Ignacego i Józefy z domu Kozioł,
urodzonego 16 maja 1934 r. w Świdniku Dużym, zam. Puławy
ul. Izabelli 5/5, pochodzenia społecznego chłopskiego,
obywatelstwa i narodowości polskiej, żonatego, ojca dwojga
dzieci w wieku 18 i 22 lat, o wykształceniu wyższym z zawodu
biologa, zatrudnionego w IUNG w Puławach w charakterze
adiunkta, zarabiającego 13.661 zł. miesięcznie, bez majątku,
3
nie karanego /k.1063/, /tymczasowo aresztowanego od 27
grudnia 1983 do dnia 25 stycznia 1984 r. k.743.928/
o to, że:
III – w okresie od grudnia 1981 r. do 27 grudnia 1983 r. W miejscu jak w pkt I, pełnił
czynności kierownicze w komisji zakładowej rozwiązanego NSZZ "Solidarność"
działającej w miejscowym Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa zajmując
się rozpowszechnianiem wydawnictw tego związku, zawierających treści lżące,
wyszydzające i poniżające naczelne organy PRL, fałszywe wiadomości mogące
wyrządzić poważną szkodę interesom PRL oraz treści nawołujące do podejmowania
działań mających na celu wywołanie niepokoju publicznego,
tj. o czyn z art. 278 par. 3 kk, art. 271 par. 1 kk w zw. z art. 273 par. 2 kk, art.
282a par 1 kk w zw. z art. 10 par. 2 kk;
4. JULIANA HENRYKA M I G D A L A s. Stanisława i
Janiny z domu Taracha, urodzonego 5 marca 1938 r. w
Puławach, zam. w Puławach ul. Leśna 10/65, pochodzenia
społecznego robotniczego, obywatelstwa i narodowości
polskiej, żonatego, ojca dwojga dzieci w wieku 20 i 10 lat, o
wykształceniu wyższym rolniczym, z zawodu inżyniera
rolnika, zatrudnionego w IUNG w Puławach na stanowisku
adiunkta, zarabiającego 19.800 zł. miesięcznie, bez majątku,
nie karanego /k.1243/, /postanowieniem z dnia 16 maja 1984 r.
zastosowano środek zapobiegawczy w postaci dozoru MO
k.1204/
o t o, ż e:
IV – w okresie od stycznia 1982 r. do grudnia 1983 r. w miejscu jak w pkt. I,
organizował druk i rozpowszechniał nielegalne wydawnictwa rozwiązanego NSZZ
"Solidarność" zawierające treści lżące, wyszydzające i poniżające naczelne organy
PRL, fałszywe wiadomości mogące wyrządzić poważną szkodę interesom PRL oraz
treści nawołujące do podejmowania działań mających na celu wywołanie niepokoju
publicznego
tj. o czyn z art. 270 par. 1 kk, art. 271 par. 1 kk w zw. z art. 273 par. 1 i 2 kk,
art. 282a par 1 kk w zw. z art. 10 par. 2 kk;
5. EDWARDA FRANCISZKA S Z E L E Ź N I A K A s. Jana
i Ireny z domu Drążkiewicz, urodzonego 7 września 1946 r. w
Kurowie, zam. w Puławach ul. Czartoryskich 8/8, pochodzenia
społecznego chłopskiego, obywatelstwa i narodowości
polskiej, żonatego, ojca dwojga dzieci w wieku 4 i 5 lat, o
wykształceniu wyższym rolniczym, z zawodu inżyniera
rolnika, zatrudnionego w IUNG w Puławach w charakterze
starszego asystenta, zarabiającego 11.026 zł. miesięcznie, bez
majątku, nie karanego /k.1064/, /tymczasowo aresztowanego
od dnia 28 grudnia 1983 r. do dnia 29 lutego 1984 r. k.829 –
na wolności, zastosowano poręczenie społeczne /k.1015/
4
o to, że:
V – w okresie od grudnia 1981 r. Do 28 grudnia 1983 r. W miejscu jak w pkt I, brał
udział w rozwiązanym NSZZ "Solidarność" zajmując się rozpowszechnianiem
nielegalnych wydawnictw tego związku zawierających treści lżące, wyszydzające i
poniżające naczelne organy PRL, fałszywe wiadomości mogące wyrządzić poważną
szkodę interesom PRL oraz treści nawołujące do podejmowania działań mających
na celu wywołanie niepokoju publicznego,
tj. o czyn z art. 278 par. 1 kk, art. 270 par. 1 kk, art. 271 par 1 kk w zw. z art.
273 par. 2 kk, art. 282a par. 1 kk w zw. z art. 10 par. 2 kk;
6. GRZEGORZA IGNACEGO W O Ł C Z Y K A s.
Ignacego i Sabiny z domu Kalecińska, urodzonego 13 marca
1954 r. w Starachowicach, zam. Puławy ul. Sieroszewskiego
17, pochodzenia społecznego robotniczego, obywatelstwa i
narodowości polskiej, żonatego, ojca dwojga dzieci w wieku 9
lat, o wykształceniu wyższym, z zawodu historyka,
zatrudnionego ZZG – Zespół Handlu "Veritas" w Warszawie w
charakterze inspektora nadzoru, zarabiającego 13.236 zł.
miesięcznie, bez majątku, nie karanego /k.974/, /tymczasowo
aresztowanego od dnia 9 stycznia 1984 r. - przebywającego w
Areszcie Śledczym w Lublinie k.925/
o t o, ż e:
VI – w okresie od grudnia 1981 r. do 31 grudnia 1983 r. w miejscu jak w pkt I, brał
udział w rozwiązanym NSZZ "Solidarność" zajmując się sporządzaniem artykułów
zamieszczanych w nielegalnych wydawnictwach tego związku zawierających treści
lżące, wyszydzające i poniżające naczelne organy PRL, fałszywe wiadomości
mogące wyrządzić poważną szkodę interesom PRL oraz treści nawołujące do
podejmowania działań mających na celu wywołanie niepokoju publicznego,
tj. o czyn z art. 278 par. 1 kk, art. 270 par. 1 kk, art. 271 par. 1 kk w zw. z art.
273 par. 2 kk, art. 282a par. 1 kk w zw. z art. 10 par. 2 kk;
7. CECYLIĘ W Ó J C I K z domu Kłyza c. Franciszka i
Pauliny z domu Dziewa, ur. 4 lutego 1942 r. w Jarocinie, zam
Puławy ul. Czartoryskich 17/8, pochodzenia społecznego
robotniczego, obywatelstwa i narodowości polskiej,
rozwiedzioną, matkę jednego dorosłego dziecka, o
wykształceniu średnim ogólnokształcącym, bez zawodu,
zatrudnioną w RSW "Prasa-Książka-Ruch" w Puławach w
charakterze księgowej, zarabiającej 9.509 zł. miesięcznie, bez
majątku, nie karaną /k.1161/, /tymczasowo aresztowaną od
dnia 22 grudnia 1983 r. do 16 stycznia 1984 r. k.630,917/
o t o, ż e:
VII – w okresie od stycznia 1982 r. do 22 grudnia 1983 r. w miejscu jak w pkt I,
pełniła czynności kierownicze w rozwiązanym NSZZ "Solidarność" zajmując się
rozpowszechnianiem nielegalnych wydawnictw tego związku zawierających treści
lżące, wyszydzające i poniżające naczelne organy PRL, fałszywe wiadomości
5
mogące wyrządzić poważną szkodę interesom PRL oraz treści nawołujące do
podejmowania działań mających na celu wywołanie niepokoju publicznego,
tj. o czyn z art. 278 par. 3 kk, art. 270 par. 1 kk, art. 271 par. 1 kk w zw. z art.
273 par. 2 kk, art. 282a par. 1 kk w zw. z art. 10 par. 2 kk;
8. ZOFIĘ W I Ś N I E W S K Ą z domu Górecką, c.
Stanisława i Wandy z domu Błaszczyńska , urodzoną 11 lipca
1948 r. w Kazimierzu Dolnym, zam. Puławy ul. Leśna 13/70,
pochodzenia społecznego chłopskiego, obywatelstwa i
narodowości polskiej, mężatkę, bezdzietną, o wykształceniu
wyższym ekonomicznym, z zawodu ekonomistkę,
zatrudnioną w RPPP "Bacutil" w Puławach, zarabiającą 13.409
zł. miesięcznie, bez majątku, nie karaną /k.1047/, /tymczasowo
aresztowaną od dnia 29 grudnia 1983 r. do 29 marca 1984 r.
k.878,1123/
o t o, ż e:
VIII – w okresie od grudnia 1981 r. Do 29 grudnia 1983 r. w miejscu jak w pkt I,
pełniła czynności kierownicze w rozwiązanym NSZZ "Solidarność" zajmując się
rozpowszechnianiem nielegalnych wydawnictw tego związku zawierających treści
lżące, wyszydzające i poniżające naczelne organy PRL, fałszywe wiadomości
mogące wyrządzić poważną szkodę interesom PRL oraz treści nawołujące do
podejmowania działań mających na celu wywołanie niepokoju publicznego,
tj. o czyn z art. 278 par.3 kk, art.270 par. 1 kk, art. 271 par. 1 kk w zw. z art.
273 par. 2 kk, art. 282a par. 1 kk w zw. z art. 10 par. 2 kk;
9. ANDRZEJA JANA Z U B O W S K I E G O s.
Mieczysława i Sabiny z domu Kłopotowska, urodzonego 24
maja 1942 r. W Puławach, zam. Puławy ul. Kołłątaja 29/4,
pochodzenia społecznego robotniczego, obywatelstwa i
narodowości polskiej, żonatego, ojca dwojga dzieci w wieku
17 i 15 lat, o wykształceniu średnim technicznym, z zawodu
kuśnierza, rencistę, pobierającego rentę w kwocie 10.000 zł,
bez majątku, nie karanego /k.1244/, /postanowieniem z dnia 16
maja 1984 r. Zastosowano środek zapobiegawczy w postaci
dozoru MO k.1208/
o t o, ż e:
IX – wiosną 1982 r. w Kurowie woj. lubelskiego, zorganizował na terenie
miejscowych Zakładów Futrzarskich rozpowszechnianie wydawnictw rozwiązanego
NSZZ "Solidarność" zawierających treści lżące, wyszydzające i poniżające
naczelne organy PRL, fałszywe wiadomości mogące wyrządzić poważną szkodę
interesom PRL oraz treści nawołujące do podejmowania działań mających na celu
wywołanie niepokoju publicznego,
tj. o czyn z art. art.270 par. 1 kk, art. 271 par. 1 kk w zw. z art. 273 par. 2 kk,
art. 282a par. 1 kk w zw. z art. 10 par. 2 kk;
10. WŁADYSŁAWA R O Z M U S A s. Franciszka i
Kunegundy z domu Sumecka, urodzonego 2 stycznia 1939 r.
6
w Zarzeczu, zam. Kurów ul. Głowackiego 11, pochodzenia
społecznego chłopskiego, obywatelstwa i narodowości
polskiej, żonatego, ojca trojga dzieci w wieku 18, 13, 3 lat, o
wykształceniu średnim technicznym, z zawodu kuśnierza,
zatrudnionego w Lubelskich Zakładach Futrzarskich w
Kurowie w charakterze mistrza, zarabiającego 15.850 zł.
miesięcznie, bez majątku, nie karanego /k.1261/,
/postanowieniem z dnia 16 maja 1984 r. zastosowano środek
zapobiegawczy w postaci dozoru MO k.1200/
o t o, ż e:
X – w okresie od wiosny 1982 r. Do grudnia 1983 r. W miejscu jak w pkt IX,
rozpowszechniał wydawnictwa rozwiązanego NSZZ "Solidarność" zawierających
treści lżące, wyszydzające i poniżające naczelne organy PRL, fałszywe wiadomości
mogące wyrządzić poważną szkodę interesom PRL oraz treści nawołujące do
podejmowania działań mających na celu wywołanie niepokoju publicznego,
tj. o czyn z art. 270 par. 1 kk, art. 271 par. 1 kk w zw. z art. 273 par. 2 kk, art.
282a par. 1 kk w zw. z art. 10 par. 2 kk;
Na zasadzie art. 16 i 21 par. 1 kpk sprawa podlega rozpoznaniu przez Sąd
Rejonowy w Puławach w trybie z w y c z a j n y m.
7
U ZASAD N IE N IE
k.1-4
k.574
W dniach 25 i 26 kwietnia 1983 r. W różnych
miejscach publicznych na terenie Puław ujawniono kilkaset sztuk ulotek o treści
nawołujących do bojkotu obchodów Święta 1-go Maja oraz lżących naczelne organy
władzy państwowej i Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą. Ulotki te sygnowane były
przez "Solidarność" Ziemi Puławskiej oraz "Solidarność" Zakładów Azotowych w
Puławach.
W związku z powyższym w dniu 29 kwietnia 1983 r.
Prokurator Rejonowy w Puławach wszczął w tej sprawie śledztwo w toku którego
ustalono następujący stan faktyczny.
W dniu 13 grudnia 1981 r. z chwilą ogłoszenia stanu
wojennego została zawieszona działalność wszystkich związków zawodowych w tym i
NSZZ „Solidarność”. Już w początkowym okresie obowiązywania stanu wojennego
niektórzy byli działacze NSZZ „Solidarność” rozpoczęli nielegalną działalność
związkową, polegającą między innymi na wydawaniu biuletynów, informatorów oraz
ulotek.
W pierwszych miesiącach 1982 r. na terenie Puław
rozpoczęła działalność nielegalna organizacja pod nazwą Komitet Obrony Narodowej
NSZZ „Solidarność” Ziemi Puławskiej. W kwietniu 1982 r. część osób działających w tej
organizacji została aresztowana, a następnie skazana wyrokiem Sądu Warszawskiego
Okręgu Wojskowego. Organizacja ta swoją działalność oparła na byłych działaczach
komisji zakładowych NSZZ „Solidarność” z terenu miasta Puławy. Zajęła się ona drukiem
biuletynów oraz ulotek. Ponadto zorganizowano pomoc materialną dla tzw. osób
„represjonowanych”. Działalność tej organizacji opierała się na systemie piątkowym.
Jednocześnie w tym samym okresie rozpoczęły działalność tajne komisje zakładowe
NSZZ „Solidarność”. Komisje takie powstały między innymi w Zakładach Azotowych w
Puławach oraz w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa.
Przewodniczącym tajnej komisji zakładowej w Zakładach Azotowych został Marek
Matras, który ujawnił swoją nielegalną działalność korzystając z przepisów ustawy o
amnestii z dnia 21 lipca 1983 r. Był on jednocześnie członkiem Regionalnej Komisji
Koordynacyjnej w Lublinie, która była organem wykonawczym Tymczasowego Zarządu
Regionu Środkowo-Wschodniego. W trakcie zebrań RKK ustalono program działania,
który realizowany był także na terenie Puław przez Tymczasowy Zarząd Oddziału Ziemi
Puławskiej, w skład którego weszły niektóre z osób rozwiązanego Komitetu Obrony
Narodowej. Tymczasowy Zarząd Ziemi Puławskiej kierował działaniem tajnych Komisji
Zakładowych z terenu Puław.
W skład tajnej Komisji Zakładowej Zakładów Azotowych w Puławach obok Marka
Matrasa weszły następujące osoby: Zbigniew Zubowski, Andrzej Owczarz i Jerzy Kustra.
Oni to realizując program podziemnych struktur związkowych ustalili w trakcie zebrań,
które odbywały się w mieszkaniach prywatnych formy i metody działania na terenie
Zakładów Azotowych.
Z zeznań Jerzego Kustry, który skorzystał z ustawy o amnestii oraz innych świadków i
wyjaśnień podejrzanego Andrzeja Owczarza wynika, że członkowie w/w Komisji
utworzyli w poszczególnych wydziałach Zakładów Azotowych konspiracyjne struktury,
które zajęły się kolportażem wydawnictw podziemnych struktur NSZZ „Solidarność” oraz
zbieraniem składek na nielegalną działalność związkową. Podejrzany Andrzej Owczarz i
Zbigniew Zubowski oraz Jerzy Kustra kierowali wyżej opisaną działalnością. Byli
inicjatorami akcji malowania na terenie Zakładów napisów między innymi takich jak:
8
„ZOMO + SB = SS”, „Sowiety to wróg”, „PZPR precz z symbolem szubienicy”1, „Precz z
juntą Jaruzela” oraz symboli „Solidarności walczącej”. Zorganizowali oni także „akcję
balonową”, która polegała na kolportażu ulotek przy pomocy balonów. W związku z
głoszonymi przez podziemie hasłami bojkotu prasy przeprowadzono akcje rozrzucania na
terenie Zakładu dzienników wydawanych przez organa PZPR. Osoby uczestniczące w
akcjach inicjowanych przez Komisję Zakładową Zakładów Azotowych niejednokrotnie
pod presją psychiczną zmuszane były do wykonywania poleceń osób kierujących
nielegalną działalnością. Szereg z tych osób skorzystało z ustawy o amnestii. Tajna
Komisja Zakładowa Zakładów Azotowych prowadziła także działalność wydawniczą.
Ukazywał się biuletyn Komisji Zakładowej Zakładów Azotowych oraz ulotki sygnowane
przez tę Komisję.
Na jednym z zebrań Komisji Zakładowej Zakładów Azotowych poruszona była sprawa
poligrafii, którą zorganizować miał Zbigniew Zubowski. O tym, że działalność taka była
prowadzona w szerokim zakresie świadczy duża ilość kolportowanych wydawnictw
sygnowanych przez Komisję Zakładów Azotowych. Wynika to także z zeznań Jerzego
Kustry i wyjaśnień Andrzeja Owczarza.
Działalność Komisji Zakładowej w Zakładach Azotowych była kontynuowana do końca
1983 r.
Podobną szeroką nielegalną działalność związkową
prowadziła powstała w 1982 r. Komisja Zakładowa w Instytucie Uprawy Nawożenia i
Gleboznawstwa.
Pierwsze nielegalne wydawnictwa drukowane były właśnie na terenie tego Instytutu. Było
to pod koniec 1981 r. Następnie urządzenia poligraficzne były przenoszone do różnych
mieszkań na terenie Puław, gdzie odbywał się druk wydawnictw.
Drukiem nielegalnych wydawnictw zajmowali się pracownicy IUNG Zbigniew Lipa,
Leszek Biały oraz inne osoby.
Znaczącą rolę w pracy konspiracyjnej Komisji Zakładowej odgrywali pracownicy
naukowi IUNG Tadeusz Skiba, Edward Szeleźniak, Julian Migdal i inni, którzy skorzystali
z ustawy o amnestii ujawniając swoją działalność.
Podejrzany Tadeusz Skiba jak wynika z zeznań świadków Włodzimierza Maziarczyka i
Zbigniewa Białego kierował kolportażem nielegalnych wydawnictw struktur
„Solidarności” oraz dostarczał je kolporterom.
Wydawnictwa te rozprowadzane były na terenie
IUNG przez sieć kolporterów zatrudnionych w poszczególnych komórkach
organizacyjnych IUNG.
Część wydawnictw kolportowanych na terenie IUNG była odpłatna, a pieniądze uzyskane
z ich sprzedaży przekazywano m. in. Tadeuszowi Skibie.
Kolportażem tych wydawnictw zajmowali się także
Edward Szeleźniak i Julian Migdal.
./.
Ponadto Julian Migdal uczestniczył w organizacji
druku nielegalnych wydawnictw. Z jego inicjatywy Barbara Sadura podjęła się
sporządzania matryc do drukowania wydawnictw. Razem z nią czynność tę wykonywała
Barbara Misiołek. Od nich też Zbigniew Lipa odbierał matryce, które wykorzystywał do
1 Powinno być chyba: "PZPR precz" z symbolem szubienicy.
9
druku. Teksty do biuletynów opracowywane były między innymi przez podejrzanego
Grzegorza Wołczyka. Były one w rękopisach bądź w maszynopisach. Przekazywał je on
do punktu, w którym sporządzano matryce, bądź Zbigniewowi Lipie w umówionym
miejscu. Barbara Sadura i Zbigniew Lipa w czasie okazania rozpoznali biuletyny i ulotki,
które zostały przez nich wydrukowane.
Na terenie Puław zorganizowana była sieć kolportażu
nielegalnych wydawnictw. Były one rozprowadzane do wszystkich większych zakładów
pracy poprzez główne punkty kolportażu. Jak wynika z zeznań Juliusza Bączkowskiego
punkty takie były zorganizowane w mieszkaniu podejrzanej Cecylii Wójcik, a w
późniejszym okresie w mieszkaniu Marii Kurzępy.
Juliusz Bączkowski dostarczył w/w osobom listę zakładów pracy w Puławach i Kurowie,
gdzie miały być dostarczane biuletyny. Cecylia Wójcik dokonywała rozdziału posiadanych
wydawnictw zgodnie z zakodowanym systemem podanym jej przez Juliusza
Bączkowskiego. Z mieszkania Cecylii Wójcik odbierane były biuletyny i inne
wydawnictwa przez kolporterów, którzy dostarczali je między innymi do Zakładów
Azotowych, IUNG Zakładów Futrzarskich w Kurowie. Biuletyny do głównych punktów
kolportażu dostarczane były przez Zbigniewa Lipę oraz na hasło przez nieznanego
mężczyznę. Mężczyzna ten dostarczał wydawnictwa spoza terenu Puław. Właśnie te
wydawnictwa kierowane były do poligrafii, gdzie dokonywano ich przedruku.
Kolporterzy, którzy zgłaszali się do Cecylii Wójcik i Marii Kurzępy odbierali biuletyny po
podaniu hasła. Oni też dostarczali pieniądze uzyskane ze sprzedaży odpłatnych
wydawnictw.
Kolportaż wydawnictw na terenie Zakładów
Futrzarskich w Kurowie zorganizował Andrzej Zubowski na polecenie Zbigniewa
Zubowskiego. Było to wiosną 1982 r. Zbigniew Zubowski otrzymał od Andrzeja
Zubowskiego adres Henryki Zając, która odbierała nielegalne wydawnictwa z głównego
punktu kolportażu, a następnie przewoziła je do Kurowa i tam przekazywała
Władysławowi Rozmusowi, który kolportował je wśród pracowników miejscowych
Zakładów Futrzarskich.
W grudniu 1983 r. kiedy to w wyniku działań
podjętych przez Służbę Bezpieczeństwa WUSW w Lublinie szereg osób skorzystało z
ustawy o amnestii, podejrzana Zofia Wiśniewska swoim działaniem spowodowała
wydanie grudniowego numeru biuletynu Ziemi Puławskiej. W tym celu nawiązała kontakt
ze Zbigniewem Lipą polecając mu wydanie tego biuletynu, co miało być odpowiedzią na
„represje” w Puławach. Ze Zbigniewem Lipą ustaliła hasło oraz miejsce odbioru
wydrukowanych wydawnictw. Jak wynika z zeznań Leszka Białego biuletyn ten
wydrukował on. Na hasło ustalone między Lipą a Wiśniewską przekazał on go
nieznanemu mężczyźnie. Fakt ten świadczy o tym, że Zofia Wiśniewska odgrywała
czołową rolę w podziemnych strukturach NSZZ „Solidarność”.
Z przeprowadzonych w sprawie niniejszej
przesłuchań pomieszczeń i osób wynika, że „podziemie puławskiej Solidarności” w dużej
ilości wydawało i kolportowało nielegalne wydawnictwa takie jak Biuletyny Informacyjne
Komisji Zakładowej ZA Puławy, Biuletyny Informacyjne Ziemi Puławskiej oraz ulotki.
Ponadto kolportowano nielegalne wydawnictwa z innych regionów kraju takie jak
Informatory Regionu Środkowo-Wschodniego, Tygodnik Wojenny, Solidarność
Nauczycielska, Tygodnik Mazowsze i wiele innych. Gro informacji umieszczanych w
informatorach i ulotkach zawierało treści lżące, wyszydzające i poniżające naczelne
organy PRL, fałszywe wiadomości mogące wyrządzić poważną szkodę interesom PRL
oraz treści nawołujące do podejmowania działań mających na celu wywołanie niepokoju
10
publicznego. Autorzy publikacji zamieszczonych w biuletynach i ulotkach nawoływali do
bojkotu wszelkiej działalności państwowej i gospodarczej, co w konsekwencji
kształtowało nastroje niepewności społecznej. Adresatami tych wydawnictw byli
robotnicy, jak również młodzież szkół puławskich. Wykorzystując słabą orientację
polityczną młodzieży latem 1982 r. „podziemie Puław” zorganizowało wśród młodzieży
grupy plakatowe. Konsekwencją tego były aresztowania wśród młodzieży szkół
puławskich i związane z trym dramaty rodzinne.
Przykładem tego są ulotki sygnowane przez
Solidarność Ziemi Puławskiej skierowane do uczniów i uczennic szkół puławskich
wzywające w swej treści do nielegalnych obchodów Święta 1-go mają.
Niemal stałym motywem przewijającym się w
tekstach jest stwierdzenie, że Polska jest krajem zniewolonym. Wynika to między innymi
z apelu „Solidarności” ZA Puławy „...naszym celem jest wolna, niepodległa,
demokratyczna Rzeczypospolita Polska, wolna od komunistycznego terroru
ideologicznego i politycznego zniewolenia...”, „...nie poprzemy komunistycznych
związków zawodowych, czy PRON zorganizowanych w celu ponownego zniewolenia
narodu i podporządkowania ojczyzny imperialnym interesom Rosji Sowieckiej”. W
biuletynie nr 10 z 10.10.1982 r. pisze się „...przeciwstawienie się sowietyzacji narodu,
moralne potępienie bezprawia i zbrodni właścicieli PRL, umiędzynarodowienie sprawy
polski ma pełne poparcie „Solidarności” jako ruchu społecznego”.
Zebrane dowody świadczą także o tym, że działalność
nielegalnych struktur „Solidarności” wspierana była przez wrogie Polsce ośrodki
zachodnie. Między innymi świadczą o tym zakwestionowane w czasie przesłuchań
magnetofony produkcji japońskiej. Z przeprowadzonych oględzin taśm magnetofonowych
wynika, że wykorzystywano je do nagrywania demonstracji ulicznych oraz audycji
wrogich radiostacji.
Wszyscy podejrzani nie byli dotychczas karani
sądownie i posiadają pozytywne opinie w swoim środowisku.
Przesłuchani w charakterze podejrzanych Andrzej
Owczarz, Edward Szeleźniak, Cecylia Wójcik i Andrzej Zubowski przyznali się do
dokonania zarzucanych im czynów i wyjaśnili zgodnie z przedstawionym stanem
faktycznym.
Zbigniew Zubowski, Tadeusz Skiba, Grzegorz
Wołczyk i Zofia Wiśniewska nie przyznali się do dokonania zarzuconych im czynów i
skorzystali z przysługującego im prawa odmowy złożenia wyjaśnień.
Natomiast Julian Migdal i Władysław Rozmus w
swych wyjaśnieniach podali, iż nie prowadzili nielegalnej działalności związkowej.
WICEPROKURATOR
/mgr. P. Dudzik/
11
Lista osób podlegających wezwaniu na rozprawę:
a/ oskarżeni
k. 561-562, 749-750
942-947
1068-1069
1269-1270
1. Andrzej Owczarz – 24-100 Puławy, ul. Kołłątaja nr 38/1
z obrońcą adw. Tomaszem Przeciechowskim z Zespołu
Adwokackiego nr 1 w Lublinie, Al. Racławicjkie 4.
k.862-863,937-938
978-979,
1072-1074
2. Zbigniew Ryszard Zubowski – Areszt Śledczy w Lublinie
z obrońcą adw. Krzysztofem Zawadzkim z Zespołu Adwokackiego
nr 1 w Lublinie, Al. Racławickie 4
k. 741-742
3. Tadeusz Skiba – 24-100 Puławy, ul. Izabelli 5/5
z obrońcą adw. Włodzimierzem Wysockim z Zespołu Adwokackiego
nr 5 w Lublinie ul. Szopena 3
k.1202-1203
4. Julian Migdal – 24-100 Puławy, ul. Leśna nr 10/65
k. 827-828
5. Edward Szeleźniak – 24-100 Puławy, ul. Czartoryskich 8/8
z obrońcą adw. Wiesławem Doliną z Zespołu Adwokackiego nr 1 w
Lublinie, Al. Racławickie nr 4
k.923-924,935-936
6. Grzegorz Wołczyk – Areszt Śledczy w Lublinie
z obrońcą adw. Barbarą Stefaniuk z Zespołu Adwokackiego nr 1
w Lublinie, Al. Racławickie 4
k.628-629,745-745
7. Cecylia Wójcik – 24-100 Puławy, ul. Czartoryskich 17/8
z obrońcą adw. Andrzejem Ślaskim z Zespołu Adwokackiego nr 1 w
Lublinie Al. Racławickie 4
k.876-877,933-934
8. Zofia Wiśniewska – 24-100 Puławy, ul. Leśna 13/70
z obrońcą Mieczysławem Czekajem z Zespołu Adwokackiego nr 2
w Lublinie, ul. Krakowskie Przedmieście 51
k.1206-1207
9. Andrzej Zubowski – 24-100 Puławy, ul. Kołłątaja 29/4
k.1198-1199
10. Władysław Rozmus – 24-170 Kurów, ul. Głowackiego 11
12
b/ świadkowie
k.332-335
1. Janusz Smagieł – 78-400 Szczecinek ul. Koszalińska 29/5
k.355-356
2. Jerzy Malarski – 24-100 Puławy, ul. Czartoryskich 19/3
etc. etc. etc.