Galio-Carpinetum i Tilio-Carpinetum

Transkrypt

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000
WYNIKI MONITORINGU W ROKU 2013
9170 Grąd środkowoeuropejski i
subkontynentalny (Galio-Carpinetum i TilioCarpinetum)
Koordynatorzy: Wojciech Mróz, Natalia Mikita.
Eksperci lokalni: Kucharzyk Stanisław, Kujawa-Pawlaczyk Jolanta, Kulpiński Kamil, Kuraś Iwona, Nejfeld
Paweł, Pech Paweł, Pielech Remigiusz, Przemyski Alojzy, Sochacki Jarosław, Stańko Robert, Tyc Anna.
Siedlisko występuje w regionach biogeograficznych alpejskim i kontynentalnym. Monitoring tego siedliska
przyrodniczego był wykonywany w roku 2013 po raz pierwszy.
Liczba stanowisk monitoringowych oraz ich lokalizacja na tle
obszarów
Reprezentatywność wyników pod względem lokalizacji
Monitoring siedliska będzie kontynuowany w 2014 roku.
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 1 z 26
Badania monitoringowe dopiero rozpoczęto w roku 2013. W celu uzyskania minimalnej
reprezentatywności danych należy w roku 2014 wykonać badania terenowe na przynajmniej 100
stanowiskach. Stanowiska te powinne zostać zlokalizowane w następującym obszarze: około 9 stanowisk w
województwie podlaskim, 20 stanowisk w województwie mazowieckim, 13 stanowisk w województwie
kujawsko-pomorskim, 12 stanowisk w województwie łódzkim, 14 stanowisk w województwie lubelskim, 11
stanowisk w województwie wielkopolskim, 8 stanowisk w województwie opolskim, 7 stanowisk w
województwie małopolskim oraz 9 stanowisk w województwie podkarpackim. W związku z tym dane
zebrane w roku 2013 nie są reprezentatywne.
Tab. 1.a. Stanowiska, obszary Natura 2000 i wykonawcy – region alpejski
Lokalizacja stanowiska (obszar Natura
2000 ( województwo jeżeli nie leży w
obszarze)
śląskie
śląskie
śląskie
śląskie
Góry Słonne PLH180013
Góry Słonne PLH180013
Ostoja Magurska PLH180001
Ostoja Popradzka PLH120019
Ostoja Popradzka PLH120019
Nazwa stanowiska
Nazwisko eksperta lokalnego
(wykonawcy monitoringu)
Dębina nad Koszarawą
Lasek Wita 1
Lasek Wita 2
Żywiec Grapa
Krościenko przy granicy
Nejfeld Paweł
Nejfeld Paweł
Nejfeld Paweł
Nejfeld Paweł
Kucharzyk Stanisław
Stebnik środek
Pod Ostryszem
Pod Żydowskim
Polany
Rozstajne
Suchania
Mikowa
Zdziaryki
Sochacki Jarosław
Sochacki Jarosław
Sochacki Jarosław
Sochacki Jarosław
Sochacki Jarosław
Tyc Anna
Tyc Anna
Tab. 1.b. Stanowiska, obszary Natura 2000 i wykonawcy – region kontynentalny
Lokalizacja stanowiska
(obszar Natura 2000 ( znak
„-„ jeżeli nie leży w obszarze)
dolnośląskiedolnośląskiedolnośląskiedolnośląskiemałopolskiemałopolskiemałopolskiemałopolskiemałopolskiemałopolskiepodkarpackieśląskieśląskieCieszyńskie Źródła Tufowe
Cieszyńskie Źródła Tufowe
Dolina Ilanki
Dolina Ilanki
Dolina Ilanki
Nazwa stanowiska
Buczyna Jakubowska
Muszkowice
Stara Kamienica 1
Stara Kamienica 2
Chobot
Dolina Kobylańska
Dolina Sanki
Goryczkowiec
Tarnawska Góra
Tyniec
Liszna
Góra Machowa
Lenartowice
Las Grabicz
Las Kamieniec
Dolina Ilanki_1
Dolina Ilanki_2
Dolina Ilanki_3
Nazwisko eksperta
lokalnego (wykonawcy
monitoringu)
Kujawa-Pawlaczyk Jolanta
Kuras Iwona
Pielech Remigiusz
Pielech Remigiusz
Tyc Anna
Tyc Anna
Kulpiński Kamil
Nejfeld Paweł
Nejfeld Paweł
Kulpiński Kamil
Nejfeld Paweł
Pech Paweł
Nejfeld Paweł
Nejfeld Paweł
Stańko Robert
Stańko Robert
Stańko Robert
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 2 z 26
Dolina Ilanki
Dolina Kamiennej
Dolina Kamiennej
Dolina Kamiennej
Dolina Kamiennej
Dolina Łobżonki
Dolina Łobżonki
Dolina Widawy
Dolina Widawy
Góry Słonne
Góry Słonne
Góry Słonne
Góry Słonne
Grądy Bytyńskie
Grądy Bytyńskie
Grądy Bytyńskie
Grądy Bytyńskie
Grądy w Dolinie Odry
Jeziora Pszczewskie i Dolina
Obry
Jeziora Pszczewskie i Dolina
Obry
Koło Grobli
Las Pilczycki
Łęgi Odrzańskie
Łęgi Odrzańskie
Łęgi Odrzańskie
Muszkowicki Las Bukowy
Ostoja Kozubowska
Ostoja Kozubowska
Ostoja Kozubowska
Ostoja Kozubowska
Ostoja nad Baryczą
Ostoja nad Bobrem
Ostoja Olsztyńsko-Mirowska
Ostoja Popradzka
Ostoja Przedborska
Ostoja Przedborska
Ostoja Przemyska
Ostoja Przemyska
Ostoja Przemyska
Ostoja Przemyska
Ostoja Przemyska
Ostoja Przemyska
Ostoja Przemyska
Ostoja Przemyska
Pątnów Legnicki
Pątnów Legnicki
Podziemia
TarnogórskoBytomskie
Dolina Ilanki_4
Rezerwat Lisiny Bodzechowskie 1
Rezerwat Lisiny Bodzechowskie 2
Rezerwat Ulów 1
Rezerwat Ulów 2
Grąd przy Dąbrowie
Grąd przy Dąbrowie II
Las Lesicki
Las Rędziński
Rezerwat Góra Sobień
Rezerwat Grąd w Średniej Wsi
Siemuszowa
Zwierzyń-Czulnia
Brzęki Przy Starej Gajówce
Bytyń
Huby Grzebieńskie
Mieściska
Grodzisko Ryczyńskie I
Stary Otok
Stańko Robert
Przemyski Alojzy
Przemyski Alojzy
Przemyski Alojzy
Przemyski Alojzy
Pech Paweł
Kuras Iwona
Pech Paweł
Pech Paweł
Pech Paweł
Pech Paweł
Półwysep Lutol
Stańko Robert
Zbąszyń
Chobot-Koło Grobli
Las Pilczycki
Lubiąż
Prawików
Rogów Legnicki
Rezerwat Polana Polichno 1
Rezerwat Polana Polichno 1
Rezerwat Wroni Dół 1
Rezerwat Wroni Dół 2
Wałkowa
Pogórze Kaczawskie - Bystrzyca
Zielona Góra koło Częstochowy
Życzanów
Rezerwat Ewelinów 1
Rezerwat Ewelinów 2
Brylińce-Góra Ostra
Dybawka Dolna
Góra Huwnicka zbocze płd.
Łazy (Wola Węgierska)
Na wsch. od kaplicy św. Huberta (Tuligłowy)
Rezerwat "Kalwaria Pacławska"
Rezerwat Dolina Hołubli
Rybotycze
Błyszcz
Ponikwa
Stańko Robert
Tyc Anna
Kuras Iwona
Pech Paweł
Pech Paweł
Pech Paweł
Kuras Iwona
Przemyski Alojzy
Przemyski Alojzy
Przemyski Alojzy
Przemyski Alojzy
Pech Paweł
Kuras Iwona
Tyc Anna
Tyc Anna
Przemyski Alojzy
Przemyski Alojzy
Kuras Iwona
Kuras Iwona
Miechowice
Kulpiński Kamil
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 3 z 26
Przeplatki nad Bystrzycą
Ujście Warty
Ujście Warty
Ujście Warty
Ujście Warty
Ujście Warty
Uroczyska Puszczy Drawskiej
Wzgórza Chęcińsko-Kieleckie
Wzgórza Chęcińsko-Kieleckie
Wzgórza Niemczańskie
Wzgórza Strzelińskie
Wzgórza Warzęgowskie
Dąbroszyn I
Dąbroszyn II
Dąbroszyn III
Lemierzyce I
Lemierzyce II
Wyspa na jeziorze Szczuczarz
Grzywy Korzeckowskie
Pasmo Posłowickie
Wzgórza Niemczańskie - Ligota Wielka
Wzgórza Niemczańskie 1
Wzgórza Strzelińskie - Dobroszów
Wzgórza Strzelińskie - Gromnik
Wzgórza Strzelińskie - Kalinowice Górne
Kuras Iwona
Stańko Robert
Stańko Robert
Stańko Robert
Stańko Robert
Stańko Robert
Przemyski Alojzy
Przemyski Alojzy
Kuras Iwona
Kuras Iwona
Kuras Iwona
Kuras Iwona
Kuras Iwona
Kuras Iwona
Pech Paweł
Metodyka badań
Wybór powierzchni monitoringowych
Ze względu na znaczną powierzchnię zajmowaną przez siedlisko w Polsce (Matuszkiewicz 2001) i to, że
monitoringiem powinien zostać objęty cały jego zasięg w kraju, należy systemowo rozmieścić stanowiska
do monitoringu – np. po 10 -15 w województwie. Wybór lokalizacji badanych stanowisk powinien w
reprezentatywny sposób pokrywać zasięg siedliska w regionach, co oznacza, że wybierając obszary i
stanowiska monitoringowe, powinno się zarazem uwzględnić ich zmienność regionalną.
Tak jak w przypadku innych siedlisk, oprócz wzorcowo wykształconych płatów (które powinny być uznane
za stanowiska referencyjne) obserwacjami należy objąć także o zniekształceniach struktury i funkcji
reprezentatywne dla stanu zachowania siedliska w kraju w warunkach aktywnie prowadzonej gospodarki
leśnej.
Sposób wykonania badań
Tak, jak w przypadku wszystkich siedlisk leśnych, dane terenowe powinny uwzględniać: lokalizację
(współrzędne GPS, wydzielenie leśne), opis siedliska w miejscu prowadzenia monitoringu, określenie
zespołów roślinnych, areał siedliska na stanowisku, aktualne oddziaływania na siedlisko oraz
przewidywane zagrożenia.
Analizę wskaźników przeprowadza się na transekcie szerokości 20 m, długości 200 m lub prostokątnej
powierzchni o innych wymiarach, ale równej ok. 40 arom. Określa się podane poniżej wskaźniki
specyficznej struktury i funkcji.
Na transekcie wykonuje się trzy zdjęcia fitosocjologiczne, zlokalizowane na końcach transektu oraz w
centralnej jego części. Powierzchnia każdego zdjęcia powinna obejmować po 100-200 m2 (Chytry &
Otypkova 2003), ilościowość gatunków oceniana jest w skali Braun-Blanqueta (Mueller–Dombois D.,
Ellenberg H. 2003).
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 4 z 26
Nazewnictwo roślin wyższych należy podawać zgodnie z Mirek i in. (2002), zaś mszaków za Ochyra i in
(2003).
Na stanowisku szacuje się także powierzchnię siedliska o różnym stanie zachowania w stosunku do
całkowitej powierzchni siedliska w transekcie.
Dla każdego stanowiska określa się realne szanse jego zachowania w stanie niepogorszonym oraz (jeśli
znajduje się w obrębie lasów gospodarczych) optymalny sposób zagospodarowania.
Termin i częstotliwość badań
Siedlisko leśne, wykazujące stosunkowo niewielką dynamikę. Optymalnym terminem prowadzenia badań
jest czerwiec (maj – dla oceny wczesnowiosennych roślin runa), jednak przy dużym doświadczeniu
eksperta, badania mogą być prowadzone od maja aż do sierpnia. Pod koniec tego okresu należy liczyć się z
niemożnością oznaczenia wczesnowiosennych gatunków roślin runa.
Stanowiska monitoringowe powinny być kontrolowane co 6 lat.
Sprzęt do badań
Do obserwacji terenowych potrzebne są: notatnik, odbiornik GPS i aparat fotograficzny (najlepiej cyfrowy).
Przydatna bywa też mapa oddziałów, wydzieleń leśnych.
Wskaźniki i parametry stanu ochrony oraz sposób ich określania
Ocenę parametrów i wskaźników struktury i funkcji siedliska, w celu ujednolicenia metodyk
przyjmowanych w skali kraju do oceny siedlisk leśnych, oparto w dużej mierze o zestaw wskaźników
proponowanych dla monitoringu siedlisk grądowych 9160 (Pawlaczyk 2012).
Tab. 1. Opis wskaźników „specyficznej struktury i funkcji” siedliska przyrodniczego oraz parametru
„perspektywy ochrony” dla siedliska przyrodniczego 9170 – Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny
(Galio-Carpinetum i Tilio-Carpinetum).
Parametr
Wskaźnik
Specyficzna struktura i funkcje
Charakterystyczna
kombinacja florystyczna
fitocenoz
Opis
Lista gatunków charakterystycznych i dominujących w poszczególnych
warstwach, tworzących typową dla stanowiska kombinację florystyczną
siedliska przyrodniczego (polska i łacińska nazwa). W przypadku
monitoringu na stanowisku należy dla każdego gatunku podać przybliżony
odsetek pokrycia na transekcie (w dziesiątkach procent).
Dąb Quercus petraea, lipa Tilia cordata, grab Carpinus betulus, klon polny
Acer campestre, w domieszce buk Fagus sylvatica, świerk Picea abies, jodła
Abies alba
W warstwie krzewów: trzmielina Euonymus europaea, Euonymus
verrucosa, Cerasus avium
W runie: pszeniec gajowy Melampyrum nemorosum, przytulia Schulteza i
leśna Galium schultesii, Galium sylvaticum, zdrojówka rutewkowata
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 5 z 26
Isopyrum thalictroides, turzyca orzęsiona i cienista Carex pilosa, Carex
umbrosa, przytulinka wiosenna Cruciata gabra, jaskier kaszubski i
różnolistny Ranunculus cassubicus, R. auricomus, gwiazdnica
wielkokwiatowa Stellaria holostea,;
Inwazyjne gatunki obce w Stwierdzenie obecności inwazyjnych gatunków obcych geograficznie
podszycie i runie
(neofitów). Za inwazyjny należy uznawać każdy gatunek obcy wykazujący
tendencję do rozprzestrzeniania się, jak np. niecierpek drobnokwiatowy
Impatiens parviflora, choć w grę mogą wchodzić i inne gatunki. Należy
podać procent zajętej powierzchni na transekcie.
Ekspansywne gatunki
Gatunki ekspansywnych roślin runa, to zwykle np. trzcinnik piaskowy
rodzime w runie
Calamagrostis epigeios, jeżyny Rubus spp., wierzbówka kiprzyca Epilobium
angustifolium, turzyca drżączkowata Carex bryzoides oraz gatunki
nitrofilnych (np. Urtica dioica, Geranium roberiatum, Geum urbanum,
Galeopsis tetrahit agg. Rumex obtusifolius, Anthriscus sylvestris i in.).
Należy brać je pod uwagę tylko wtedy, gdy zachowują się ekspansywnie,
wykazując tendencję do dominacji.
Właściwy stan ochrony na stanowisku wymaga braku ekspansywnych
gatunków oraz występowania gatunków nitrofilnych w runie jedynie w
pojedynczych osobnikach.
Struktura pionowa i
Dla grądów typowa jest zróżnicowana struktura pionowa i przestrzenna. Na
przestrzenna
ogół można ją obserwować tylko na pojedynczych stanowiskach (z reguły w
roślinności
rezerwatach przyrody lub parkach narodowych). Wskaźnik wyraża stopień
uproszczenia struktury drzewostanu np. w wyniku hodowli lasu.
Za właściwą należy uznać strukturę drzewostanu, zróżnicowaną pod
względem wieku a zarazem przestrzennie.
Wiek drzewostanu
Obecność starych i grubych drzew należy do kluczowych elementów
(obecność
strukturalnych zbiorowiska leśnego – od nich zależy bogactwo gatunkowe
starodrzewu)
flory, zwłaszcza roślin niższych i fauny, związanej z danym ekosystemem.
Należy oszacować udział procentowy, albo skorzystać z opisów
taksacyjnych. Należy podać średni wiek drzewostanu oraz szacowany (lub
wynikający z taksacji) wiek najstarszych drzew, wraz z ich udziałem
procentowym w wydzieleniu (na transekcie)
Naturalne odnowienie
Wskaźnik wyraża obecność odnowienia naturalnego. Pod uwagę należy
drzewostanu
brać łączne pokrycie odnowienia wszystkich występujących w drzewostanie
gatunków drzew – gatunków charakterystycznych.
Gatunki obce geograficznie Za gatunki obce geograficznie należy uznawać, wszystkie gatunki
w drzewostanie
znajdujące się poza swoim naturalnym zasięgiem geograficznym, w tym np.
świerk na niżu, buk poza naturalnym zasięgiem itp.
W grądach spotykane są też sadzone takie gatunki drzew, jak: daglezja, dąb
czerwony, kasztanowiec zwyczajny, robinia akacjowa. Udział gatunku
obcego, jego rozprzestrzenianie się, obniża ocenę wskaźnika, przypadkową
obecność jednego czy dwóch osobników obcego gatunku można tolerować
nawet w płacie ocenionym jako FV. Oszacowuje się ten wskaźnik w trakcie
prac terenowych, można też skorzystać z taksacji leśnych.
Martwe drewno leżące lub Wskaźnik rejestruje obecność grubych kłód i stojących pni, a więc
stojące >3 m długości i >50 mikrosiedliska niezbędnego dla organizmów ksylobiontycznych. Bierze pod
cm grubości
uwagę kłody i stojące pnie >3 m długości/wysokości i >50 cm grubości,
mierzonej w pierśnicy martwych drzew stojących, a w przypadku kłód
leżących w grubszym końcu kłody. W przypadku, gdy wiek drzewostanu
jest niski, próg grubościowy obniża się do 30 cm. Należy zliczyć kłody na
całej powierzchni transektu, a następnie przeliczyć dane na powierzchnię 1
ha siedliska.
Początkowo, we wstępnej wersji metodyki monitoringu tego siedliska
przyrodniczego, zakładano, że opisany wskaźnik będzie miał znaczenie
kardynalne, tzn., że obniżenie jego oceny będzie skutkowało
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 6 z 26
automatycznym obniżeniem oceny całego parametru „specyficzna
struktura i funkcje”, a co za tym idzie – obniżeniem oceny ogólnej.
Doświadczenia zebrane przez ekspertów terenowych w roku 2013 mogą
jednak wskazywać, że pomimo bardzo dużego znaczenia tego wskaźnika
dla ochrony buczyn, taki system oceny może zbyt mocno oddziaływać na
całościową ocenę stanu ochrony siedliska. W związku z powyższym w
raportach rocznych, a w konsekwencji w sprawozdaniu zbiorczym, w tym w
tabelach zbiorczych, nie traktowano tego wskaźnika jako kardynalny.
Zniszczenia runa i gleby
związane
z pozyskaniem drewna
Inne zniekształcenia
antropogeniczne
Perspektywy ochrony
W przypadku, gdy w wyniku konsultacji metodyki, zostanie jednak
ustalone, że wskaźnik ten powinien mieć charakter kardynalny, obecne
oceny parametru „specyficzna struktura i funkcje” zostaną na poziomie
wszystkich stanowisk i obszarów zweryfikowane, co też znajdzie
odzwierciedlenie w raportach terenowych dla stanowisk i obszarów oraz
ostatecznym raporcie z monitoringu tego siedliska przyrodniczego.
Obserwacje w terenie efektów pozyskiwania drewna, jak np. intensywność
presji na runo i powierzchnię gleby wskutek zrywki, a także zniszczenia
podszytu i podrostów, pomniejszenie zasobów martwego drewna itp.
Najczęściej są to ślady rozjeżdżania, wydeptania, zaśmiecenia. Z reguły
takie negatywne oddziaływania są bezpośrednią pochodną bliskości
szlaków komunikacyjnych, parkingów śródleśnych i centrów turystycznych.
Ocenie powinny podlegać realne możliwości zachowania właściwego stanu
siedliska oraz poprawy stanu niewłaściwego. W opisie należy umieścić
informację na temat potencjalnych zabiegów ochronnych dla zachowania
bądź poprawy stanu siedliska, a także propozycje (w lasach gospodarczych)
zastosowania zabiegów nie prowadzących do pogarszania stanu siedliska.
Tab. 2. Waloryzacja parametrów stanu oraz proponowanych wskaźników specyficznej struktury i funkcji
siedliska przyrodniczego 9170 – Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum i TilioCarpinetum).
Oceny
Parametr
Wskaźniki
Właściwy FV
Powierzchnia siedliska na stanowisku
Specyficzna
struktura i
funkcje
Charakterystyczna
Inwazyjne gatunki obce w
Niezadowalający U1
Zły U2
Nie podlega zmianom Zmniejszona o 10% w
Wyraźny spadek
lub zwiększa się
porównaniu z
powierzchni siedliska w
wcześniejszymi
porównaniu z
badaniami lub
wcześniejszymi badaniami
podawanymi w
lub podawanymi w
literaturze
literaturze
Typowa, właściwa dla
Zniekształcona w
siedliska
stosunku do typowej
Zdominowana przez
przyrodniczego (z
dla siedliska w danym gatunki synantropijne lub
uwzględnieniem
regionie
obce, przy zachowanym
specyfiki regionalnej i
drzewostanie z przewagą
zróżnicowania
buka
fitosocjologicznego)
Brak
Sporadycznie (nie
Pojedynczo lub licznie
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 7 z 26
podszycie i runie
Ekspansywne gatunki
rodzime w runie
Struktura pionowa i
przestrzenna
roślinności
więcej niż 2% pokrycia
transektu)
(ponad 2% pokrycia
transektu)
Brak gatunków
Pojedynczo (powyżej Licznie (ponad 5% pokrycia
ekspansywnych lub 1%, lecz nie więcej niż
transektu)
pojedyncze okazy 5% pokrycia transektu)
gatunków nitrofilnych
w runie
Zróżnicowana; >50%
Jednolity stary
Jednolite odnowienia lub
powierzchni pokryte
drzewostan lub
zróżnicowana struktura z <
przez zwarty
struktura
10% powierzchni zajętej
drzewostan, jednak
zróżnicowana ze
przez fragmenty starego
obecne luki i
zwartym starym
drzewostanu
prześwietlenia
drzewostanem
zajmującym
10 - 50% powierzchni
Wiek drzewostanu (udział
starodrzewu)
drzewostanu
Gatunki obce geograficznie
w drzewostanie
Martwe drewno leżące lub
stojące >3 m długości i >50
cm grubości
związane
z pozyskaniem drewna
antropogeniczne
Perspektywy ochrony
>10% udział
<10% udział drzew
<10% udział drzew
objętościowy drzew starszych niż 100 lat,
starszych niż 100 lat i
starszych niż 100 lat ale >50% udział drzew
<50% udział drzew
starszych niż 50 lat
starszych niż 50 lat
Obfite, w lukach i
Całkowity brak i zgryzione
prześwietleniach, brak
Pojedyncze,
przez zwierzynę płową
pod okapem
niereagujące na luki
drzewostanu, ślady lub też w lukach lecz z
zgryzania nieliczne
licznymi śladami
zgryzania przez
zwierzynę płową
<1% i nieodnawiające <10% i nieodnawiające >10% lub spontanicznie
się
się
odnawiające się,
niezależnie od udziału
3 - 5 szt. /ha
<3 szt. /ha
Brak
Notowane
sporadycznie
Licznie, oddziałują na
strukturę fitocenozy
Brak
Notowane
sporadycznie
Licznie, oddziałują na
strukturę fitocenozy
>5 szt./ha
Brak zagrożeń i
Zachowanie siedliska w Zachowanie siedliska w
negatywnych trendów. stanie niepogorszonym stanie niepogorszonym w
Zachowanie siedliska w w perspektywie 10-20 perspektywie 10-20 lat
stanie niepogorszonym lat nie jest pewne, ale będzie bardzo trudne:
w perspektywie 10-20 jest prawdopodobne, o
zaawansowane
lat niemal pewne
ile uda się zapobiec
procesy recesji, silne
istniejącym
negatywne trendy lub
zagrożeniom
znaczne zagrożenia
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 8 z 26
Wszystkie FV lub dwa Dwa lub trzy U1, brak
FV i jeden U1
U2
Ocena ogólna
Jeden lub więcej U2
Wskaźniki kardynalne:




Charakterystyczna kombinacja florystyczna fitocenoz
Inwazyjne gatunki obce w podszycie i runie
Ekspansywne gatunki rodzime (apofity) w runie
Gatunki obce geograficznie w drzewostanie
Wyniki badań
Zwracamy uwagę, że po ostatecznym ustaleniu metodyki monitoringu tego siedliska, gdyby to
spowodowało zmiany ocen wskaźników i parametrów, zostaną dokonane stosowne zmiany w raportach
dla stanowisk i obszarów w bazie danych oraz na stronie internetowej jeżeli zostaną tam przedstawione
wyniki przed ustaleniem metodyk.
Podsumowanie wyników badań wskaźników na stanowiskach
Tab. 3a. Wskaźniki na stanowiskach – region alpejski (15 stanowisk)
Ocena (liczba stanowisk)
Parametr
Wskaźnik
Powierzchnia siedliska
Charakterystyczna
Ekspansywne gatunki
rodzime (apofity)
Gatunki obce
geograficznie w
drzewostanie
(rozjeżdżenie,
Specyficzna wydeptanie, zaśmiecenie)
Inwazyjne gatunki obce w
struktura i
podszycie i runie
funkcje
Martwe drewno leżące
lub stojące >3 m długości i
>50 cm
drzewostanu
Struktura pionowa i
przestrzenna
drzewostanu
Wiek drzewostanu
FV
U1
U2
XX
właściwa
niezadowalająca
Zła
Nieznana
11
3
1
0
15
10
4
1
0
15
6
6
3
0
15
11
3
1
0
15
8
5
2
0
15
9
6
0
0
15
3
1
11
0
15
10
5
0
0
15
8
6
1
0
15
6
5
4
0
15
Suma
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 9 z 26
związane z pozyskaniem
drewna
Ogólnie
Perspektywy ochrony
13
0
2
0
15
1
1
13
0
15
9
5
1
0
15
Charakterystyczna kombinacja florystyczna jest na 67% właściwa. Występują tam typowa kombinacja
gatunków charakterystyczna dla tego siedliska. Są to m. in. w warstwie A: grab zwyczajny Carpinus bet
ulus, buk zwyczajny Fagus sylvatica, jodła pospolita Abies alba, w warstwie C: gwiazdnica wielkokwiatowa
Stelaria holostea, turzyca orzęsiona Carex pilosa, jaskier różnolistny Ranunculus acrimosus. Na 27%
stanowisk ocena jest niezadowalająca ze względu na brak lub bardzo niewielki udział gatunków
charakterystycznych. Na stanowisku Lasek Wita 1 runo jest zubożałe w stosunku do typowo
wykształconych płatów w regionie, w warstwie A występuje tylko jeden gatunek charakterystyczny grab
zwyczajny Carpinus betulus co daje ocenę niewłaściwą. Widoczne jest wyraźne zróżnicowanie geograficzne
tego wskaźnika. Na terenie regionu w centralnej i wschodniej części występuje właściwa kombinacja
florystyczna. Stanowiska zlokalizowane w zachodniej części regionu biogeograficznego alpejskiego mają
oceny od FV do U2.
Ekspansywnych gatunków rodzimych na 40% stanowisk brak. Również na 40% stanowisk gatunki te
występują ale nielicznie. Np. na stanowisku Stebnik środek występuje jeżyna gruczołowata Rubus hirtus o
pokryciu powierzchni 2% co daje ocenę niezadowalającą. Na 20% stanowisk występujące gatunki
ekspansywne pokrywają od 5 do nawet 30% pokrycia powierzchni. Jest to przede wszystkim jeżyna
gruczołowata Rubus hirtus. Brak zróżnicowania geograficznego tego wskaźnika.
Na 73% stanowiska nie odnotowano występowania gatunków obcych geograficznie w drzewostanie. Na
20% stanowisk stan tego parametru jest niezadowalający. W drzewostanie występują świerki, modrzewie
lub sosny, które nie wykazują charakteru odnawiania się. Na jednym stanowisku Lasek Wita 1 występuje
dąb czerwony Quercus rubra na powierzchni około 20% z licznym nalotem oraz sosna czarna Pinus nigra na
5% powierzchni, ocena tego stanowiska to U2. Zróżnicowanie geograficzne wygląda podobnie jak przy
wskaźniku charakterystyczna kombinacja florystyczna. Zdecydowanie lepiej został oceniony ten parametr
w centralnej i wschodniej części regionu biogeograficznego alpejskiego.
Na 53% stanowisk nie wykazano innych zniekształceń pochodzenia antropogenicznego. Na 33% stanowisk
występują ścieżki, które nie wpływają negatywnie na stan siedliska oraz sporadycznie śmieci. Stanowiska te
zostały ocenione na U1. 2 stanowiska mają stan zły, występują duże ilości śmieci, liczne ścieżki. Są to
stanowiska Dębina nad Koszarawą oraz Żywiec Księże Gaje. Brak zróżnicowania geograficznego tego
wskaźnika.
Na ponad połowie stanowisk nie występują obce gatunki inwazyjne w podszycie i w runie. Jest to
właściwy stan dla tego siedliska. Na 40% stanowisk obce gatunki inwazyjne występują ale na niewielkiej
powierzchni. Jest to niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora oraz robinia akacjowa Robinia
pseudacacia, taka sytuacja ma miejsce na stanowiskach: Dębina nad Koszarawą, Lasek Wita 1, Lasek Wita
2, Żywiec Grapa, Żywiec Księże Gaje oraz Suchania. Brak zróżnicowania geograficznego tego wskaźnika.
Wskaźnik martwe drewno leżące lub stojące >3 m długości i >50 cm na 73% stanowisk jest zły. Na tych
stanowiskach ilość martwego drewna wynosi poniżej 3 sztuk na hektar. Najgorzej jest na stanowiskach:
Lasek Wita 1, Tarnawska Góra oraz Zdziaryki gdzie martwe drewno o takich rozmiarach wcale nie
występuje. Lepiej sytuacja wygląda na stanowisku Pod Ostryszem gdzie zliczono 5 sztuk martwego drewna
na hektar. Na pozostałych stanowiskach ilość martwego drewna jest właściwa i wynosi powyżej 5 szt./ha
jednak grubość drewna. Brak zróżnicowania geograficznego tego wskaźnika.
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 10 z 26
Naturalne odnowienie drzewostanu na 67% stanowisk jest właściwe. Jest ono obfite i występuje głównie
w prześwietleniach i w lukach drzewostanu. Na pozostałych stanowiskach odnowienia występują nielicznie
co daje stan niezadowalający. Brak zróżnicowania geograficznego tego wskaźnika.
Struktura pionowa i przestrzenna drzewostanu na 53% stanowisk jest właściwa. Jest ona zróżnicowana.
Na 40% stanowisk wskaźnik ten został oceniony na U1, gdzie struktura jest mało zróżnicowana. Na
stanowisku Pod Żydowskim parametr ten jest zły. Pod względem zróżnicowania geograficznego w
centralnej części regionu biogeograficznego jest najgorzej, natomiast lepiej na wschodzie i zachodzie.
Wiek drzewostanu na 40% stanowiska jest właściwy. Na tych stanowiskach występuje powyżej 10%
udziału objętościowego drzew o wieku ponad 100 lat. Na 33% stanowisk wskaźnik ten oceniono jako
niezadowalający. Występują tu drzewa 100 letnia ale w udziale poniżej 10%, oraz drzewa 50 letnie z
udziałem powyżej 50%. Na pozostałych stanowiskach brak jest drzew starszych niż 100 lat a drzewa 50
letnie występują w udziale objętościowym poniżej 50%. Najgorzej ocenione stanowiska to Lasek Wita 1,
Żywiec Księże Gaje, Polany, Rozstajne. Brak zróżnicowania geograficznego tego parametru.
Zniszczenia runa i gleby związane z pozyskaniem drewna występują bardzo duże na 2 stanowiskach
(Tarnawska Góra, Żywiec Księże Gaje). Po wycince drzew pozostawiono stosy gałęzi, które ograniczają
prawidłowy rozwój runa. Na pozostałych stanowiskach zniszczenia nie występują. W centralnej i
wschodniej części regionu wszystkie stanowiska zostały ocenione jako właściwe, natomiast na zachodniej
występują też, oprócz tych ocenionych na FV, również ocenione na U2.
Tab. 3b. Wskaźniki na stanowiskach – region kontynentalny (82 stanowiska)
Ocena (liczba stanowisk)
Parametr
Wskaźnik
FV
U1
U2
XX
właściwa
niezadowalająca
zła
Nieznana
50
8
0
24
82
55
24
3
0
82
65
13
4
0
82
71
5
6
0
82
53
24
5
0
82
38
29
15
0
82
16
22
44
0
82
Suma
Specyficzna
struktura i
funkcje
Charakterystyczna
kombinacja
florystyczna
Ekspansywne
gatunki rodzime
(apofity)
Gatunki obce
geograficznie w
drzewostanie
(rozjeżdżenie,
wydeptanie,
zaśmiecenie)
Inwazyjne gatunki
obce w podszycie i
runie
Martwe drewno
leżące lub stojące
>3 m długości i >50
cm
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 11 z 26
Naturalne
odnowienie
drzewostanu
Struktura pionowa i
przestrzenna
drzewostanu
Wiek drzewostanu
Zniszczenia runa i
gleby związane z
pozyskaniem
drewna
Ogólnie
Perspektywy ochrony
59
21
2
0
82
60
18
4
0
82
42
35
4
1
82
74
8
0
0
82
15
33
34
0
82
47
33
2
0
82
Charakterystyczna kombinacja florystyczna na 67% stanowisk jest właściwa. Występują tu gatunki typowe
dla tego siedliska, w warstwie A są to: grab zwyczajny Carpinus betulus, lipa drobnolistna Tilia cordata, dąb
szypułkowy Quercus robur. Natomiast w warstwie C są to: przytulia Schultesa Galium schultesii, gwiazdnica
wielkokwiatowa Stellaria holostea, turzyca orzęsiona Carex pilosa i in. Na 29% stanowisk stan tego
wskaźnika jest niezadowalający. Charakterystyczna kombinacja florystyczna gatunków jest zubożona w
stosunku do typowej dla regionu, na których zlokalizowane są stanowiska. Na pozostałych stanowiskach
wskaźnik został oceniony jako zły. Runo na tych stanowiskach jest silnie zubożałe z widoczną dominacją
gatunków obcych, szczególnie z niecierpkiem drobnokwiatowym Impatiens parviflora. Najgorzej zostały
ocenione stanowiska Dąbroszyn I, Dąbroszyn II, Dąbroszyn III. Brak zdecydowanego zróżnicowania
geograficznego tego wskaźnika.
Ekspansywne gatunki rodzime (apofity) na większości (79%) stanowiska nie stwierdzono. Na 16%
stanowisk gatunki te występują sporadycznie na niewielkiej powierzchni. Są to: pokrzywa zwyczajna Urtica
dioica, Rubus sp. i inne. Na 4 stanowiskach odnotowano występowanie ekspansywnych gatunków
rodzimych znacznie liczniej niż na pozostałych stanowiskach. Najgorzej zostały ocenione stanowiska w
okolicach Wrocławia, Poznania oraz Przemyśla, występują tu zarówno stanowiska ocenione na FV jak i na
U1 oraz U2. W pozostałych częściach polski w siedlisku nie odnotowano występowania apofitów.
Gatunki obce geograficznie w drzewostanie na 87% stanowisk nie występują. Natomiast na 6% stanowisk
pojedynczych gatunków obcych geograficznie występujących na niewielkiej powierzchni co daje ocenę
niezadowalającą. Były to np. robinia akacjowa Robinia pseudoacaccia lub modrzew europejski Larix
decidua. Na 6 stanowiskach (Dybawka Dolna, Las Rędziński, Wzgórza Strzelińskie - Kalinowice Górne,
Dąbroszyn II, Dolina Ilanki_3, Zbąszyń) odnotowano występowanie obcych gatunków geograficznie, które
odnawiają się. Są to gatunki takie jak: dąb czerwony Quercus rubra, robinia akacjowa Robinia
pseudoacaccia lub czeremcha amerykańska Padus serotina. Brak zróżnicowania geograficznego tego
wskaźnika.
Inne zniekształcenia (rozjeżdżenie, wydeptanie, zaśmiecenie) na 65% stanowisk nie występują i jest to
właściwy stan dla tego siedliska. 29% stanowisk charakteryzuje się obecnością ścieżek i zaśmiecaniem,
jednak czynniki te nie wpływają na tych stanowiskach bardzo negatywnie na siedlisko dlatego otrzymały
ocenę U1. Na stanowiskach Las Pilczycki, Goryczkowiec, Las Lesicki, Dąbroszyn II, Zbąszyń w znacznym
stopniu runo jest zadeptane i zniszczone co prowadzi do degradacji siedliska. Brak zróżnicowania
geograficznego tego wskaźnika.
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 12 z 26
Inwazyjne gatunki obce w podszycie i runie na 46% stanowisk nie występują. W przypadku 35% stanowisk
odnotowano ich występowanie pojedynczo na niewielkiej powierzchni. Przeważnie był to niecierpek
drobnokwiatowy Impatiens parviflora. Na pozostałych stanowiskach gatunki inwazyjne występują dość
licznie na dużych powierzchniach. Są to m. in. niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora, dąb
czerwony Quercus rubra, czeremcha amerykańska Padus serotina. Brak zróżnicowania geograficznego tego
wskaźnika.
Martwe drewno leżące lub stojące >3 m długości i >50 cm na ponad połowie stanowisk występuje w
bardzo niewielkiej ilości (poniżej 3 szt/ha) lub wcale nie występuje. Stanowiska te zostały ocenione na U2.
27% stanowisk wykazuje obecność martwego grubego drzewa od 3 do 5 szt/ha. Jedynie na 20% stanowisk
martwe drewno występuje w ilości ponad 5 szt/ha i ma ten wskaźnik oceniony jako właściwy. Najwięcej
martwego drewna odnotowano na stanowisku Rezerwat Grąd w Średniej Wsi gdzie występowało 10
szt./ha. Brak zróżnicowania geograficznego tego wskaźnika.
Naturalne odnowienie drzewostanu na 72% stanowisk jest właściwe. Występuje ono obficie, głownie w
prześwietleniach i lukach. Na 26% stanowisk występuje ono nieznacznie i nie reaguje na luki w
drzewostanie. Pozostałe stanowiska mają stan zły tego wskaźnika, odnowienia w podszycie i runie nie
występują. Odznacza się wyraźne zróżnicowanie geograficzne tego wskaźnika. W Polsce południowej
dominują stanowiska ocenione głównie jako właściwe, natomiast Polska zachodnia charakteryzuje się
występowaniem zarówno stanowiska ocenionych na FV jak i bardzo licznie na U1.
Struktura pionowa i przestrzenna drzewostanu na 73% stanowiska jest zróżnicowana. Jest to właściwy
stan dla tego siedliska. 22% stanowisk otrzymało ocenę niezadowalającą. W większości tych stanowisk
powodem obniżenia oceny była mało zróżnicowana struktura przestrzenna drzewostanu (mała ilość drzew
starszych), natomiast struktura pionowa była zazwyczaj zachowana. Pozostałe stanowiska otrzymały złą
ocenę i odznaczają się brakiem starych drzew. W całej Polsce wskaźnik ten został oceniony w większości
przypadków na właściwy. Jedynie Dolny Śląsk ma większość stanowisk z obniżoną oceną tego wskaźnika.
Wiek drzewostanu na 51% stanowisk jest właściwy. Na tych stanowiskach występują drzewa
przekraczające 100 lat w udziale objętościowym ponad 10%. Najwięcej wiekowych drzew odnotowano na
stanowisku Rezerwat Grąd w Średniej Wsi gdzie aż 90% udziału drzew to są drzewa ponad 100 letnie. Na
43% stanowisk drzewa 100 letnie występują w udziale poniżej 10%, natomiast ponad 50 letnie w udziale
powyżej 50%. Na pozostałych stanowiskach drzewa ponad 100 letnie występują w udziale poniżej 10%
oraz 50 letnie poniżej 50%. Brak zróżnicowania geograficznego tego wskaźnika.
Zniszczenia runa i gleby związane z pozyskaniem drewna nie zaobserwowano na większości stanowisk
(90%). Na 8 stanowiskach zauważalne są zniszczenia runa wywołane pozyskiwaniem drewna, jedna
zniszczenia te są niewielkie i na niewielkiej powierzchni. Stanowiska te zlokalizowane są w okolicy
Wrocławia i Kielc. W pozostałej części Polski wskaźnik ten na stanowiskach został oceniony na FV.
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 13 z 26
Podsumowanie i porównanie ocen stanu ochrony siedliska przyrodniczego, w tym
jego parametrów na badanych stanowiskach
Tab. 4a. Parametry i ocena ogólna stanu ochrony na stanowiskach oraz porównanie wyników badań –
region alpejski
Obszar
NATURA
2000
(
województw
o jeżeli nie
leży w
obszarze)
śląskie
śląskie
śląskie
śląskie
śląskie
Góry Słonne
PLH180013
Góry Słonne
PLH180013
Powierzchnia
siedliska
Oceny na stanowiskach
Specyficzna
Perspektywy
struktura i
ochrony
funkcja
Ocena ogólna
Stanowisko
Dębina nad
Koszarawą
Lasek Wita
1
Lasek Wita
2
Zdziaryki
Żywiec
Grapa
Krościenko
przy granicy
Stebnik
środek
Góry Słonne
Żywiec
PLH180013 Księże Gaje
Ostoja
Pod
Magurska
Ostryszem
PLH180001
Ostoja
Pod
Magurska
Żydowskim
PLH180001
Ostoja
Magurska
Polany
PLH180001
Ostoja
Magurska
Rozstajne
PLH180001
Ostoja
Magurska
Suchania
PLH180001
Ostoja
Popradzka
Mikowa
PLH120019
Ostoja
Tarnawska
Popradzka
Góra
PLH120019
Suma ocen poszczególnych
parametrów
Wyniki obecnych
badań
Wyniki obecnych
badań
Wyniki obecnych
badań
Wyniki obecnych
badań
U2
U2
U1
U2
FV
U2
U1
U2
FV
U2
U1
U2
FV
U2
FV
U2
FV
U1
FV
U1
FV
U2
FV
U2
FV
U2
FV
U2
FV
U2
U1
U2
U1
U2
FV
U2
U1
U2
FV
U2
U1
U2
FV
U2
FV
U2
FV
U2
FV
U2
U2
U2
FV
FV
FV
FV
FV
U2
U1
U2
FV - 11
U1 - 3
FV - 1
U1 - 1
FV - 9
U1 - 5
FV - 1
U1 - 1
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 14 z 26
U2 - 1
XX - 0
U2 - 13
XX - 0
U2 - 1
XX - 0
U2 - 13
XX - 0
Powierzchnia siedliska na 73% stanowisk jest właściwa. Powierzchnie na tych stanowiskach nie ulegają
zmianom i mają stabilny charakter. Na 20% stanowisk, które zlokalizowane są na terenie obszaru Ostoja
Magurska powierzchnia siedliska została oceniona jako niezadowalająca. Jak wynika z danych
literaturowych Magurskiego Parku Narodowego powierzchnia uległa pomniejszeniu na tych stanowiskach.
Na stanowisku Dębina nad Koszarawą powierzchnia siedliska zmniejszyła się o 0,5 ha z powodu
przebudowy skrzyżowania.
Specyficzna struktura i funkcje aż na 87% stanowisk została oceniona na U2. Powodem tak niskiej oceny są
nisko ocenione wskaźniki szczególnie wskaźnik kardynalny martwe drewno leżące lub stojące >3 m
długości i >50 cm grubości oraz ekspansywne gatunki rodzime apofity). Ocenę U1 i FV otrzymały jedynie
pojedyncze stanowiska. Brak zróżnicowania geograficznego tego parametru.
Perspektywy ochrony w 60% stanowisk są właściwe. Wynika to przede wszystkim z lokalizacji stanowisk w
miejscach które podlegają ochronie, m. in. Magurski Park Narodowy, rezerwaty. 33% stanowisk otrzymało
niezadowalającą ocenę dla perspektyw ochrony. Ocena ta wynika głównie z presji zabudowy okolicznych
obszarów. Nie ma pewności czy w czasie 10-20 najbliższych lat te siedliska na tych stanowiskach będą
istnieć. Stanowisko Suchania nie posiada perspektyw ochrony. Siedlisko na stanowisku ma zostać
zniszczone na skutek planowanej budowy zbiornika wodnego "Kąty-Myscowa". Teren ten ma się znaleźć
pod wodą.
Ocena ogólna większości stanowisk jest zła. Składają się na to niskie ocenione poprzednie parametry.
Jedynie na stanowisku Żywiec Grapa stan siedliska oceniono jako niezadowalający U1, natomiast na
stanowisku Mikowa jako właściwy FV.
Tab. 4b. Parametry i ocena ogólna stanu ochrony na stanowiskach oraz porównanie wyników badań –
region kontynentalny
Obszar NATURA
2000
( województwo
jeżeli nie leży w
Stanowisko
obszarze)
dolnośląskiedolnośląskiedolnośląskiedolnośląskiemałopolskiemałopolskiemałopolskie-
Buczyna
Jakubowska
Muszkowic
e
Stara
Kamienica 1
Stara
Kamienica 2
Chobot
Dolina
Kobylańska
Dolina
Oceny na stanowiskach
Powierzchnia
siedliska
Specyficzna
struktura i funkcja
Perspektywy
ochrony
Ocena ogólna
Wyniki
obecnych
badań
Wyniki obecnych
badań
Wyniki obecnych
badań
Wyniki obecnych
badań
FV
FV
FV
FV
XX
U2
U1
U2
FV
FV
FV
FV
FV
U1
FV
U1
FV
U2
U1
U2
FV
U2
FV
U2
FV
U1
FV
U1
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 15 z 26
małopolskiemałopolskiemałopolskiepodkarpackieśląskieśląskieCieszyńskie
Źródła Tufowe
Cieszyńskie
Źródła Tufowe
Dolina Ilanki
Dolina Ilanki
Dolina Ilanki
Dolina Ilanki
Dolina
Kamiennej
Dolina
Kamiennej
Dolina
Kamiennej
Dolina
Kamiennej
Dolina Łobżonki
Dolina Łobżonki
Dolina Widawy
Dolina Widawy
Góry Słonne
Góry Słonne
Góry Słonne
Góry Słonne
Grądy Bytyńskie
Grądy Bytyńskie
Sanki
Goryczkowi
ec
Tyniec
Wałkowa
Liszna
Góra
Machowa
Lenartowic
e
Las Grabicz
Las
Kamieniec
Dolina
Ilanki_1
Dolina
Ilanki_2
Dolina
Ilanki_3
Dolina
Ilanki_4
Rezerwat
Lisiny
Bodzechow
skie 1
Rezerwat
Lisiny
Bodzechow
skie 2
Rezerwat
Ulów 1
Rezerwat
Ulów 2
Grąd przy
Dąbrowie
Grąd przy
Dąbrowie II
Las Lesicki
Las
Rędziński
Rezerwat
Góra
Sobień
Rezerwat
Grąd w
Średniej
Wsi
Siemuszow
a
Życzanów
Brzęki Przy
Starej
Gajówce
Bytyń
FV
U2
U1
U2
FV
XX
FV
U2
U1
FV
FV
U1
FV
U2
U1
FV
FV
U2
U1
U2
XX
U2
U1
U2
FV
U2
U1
U2
FV
U2
FV
U2
FV
U1
FV
U1
FV
U2
FV
U2
FV
U2
FV
U2
FV
U1
FV
U1
FV
U1
FV
U1
FV
FV
FV
FV
FV
U1
FV
U1
FV
U1
FV
U1
FV
FV
FV
U1
FV
U1
FV
U1
XX
U2
U2
U2
XX
U2
U1
U2
FV
U2
FV
U2
FV
FV
FV
FV
FV
U2
U1
U2
U1
U2
U1
U2
FV
FV
FV
FV
FV
U1
U1
U1
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 16 z 26
Huby
Grądy Bytyńskie Grzebieński
e
Grądy Bytyńskie Mieściska
Grądy w Dolinie Grodzisko
Odry
Ryczyńskie I
Grodzisko
Grądy w Dolinie
Ryczyńskie
Odry
II
Grądy w Dolinie
Stary Otok
Odry
Jeziora
Półwysep
Pszczewskie i
Lutol
Dolina Obry
Jeziora
Pszczewskie i
Zbąszyń
Dolina Obry
ChobotKoło Grobli
Koło Grobli
Las Pilczycki
Las Pilczycki
Łęgi Odrzańskie
Lubiąż
Łęgi Odrzańskie Prawików
Rogów
Łęgi Odrzańskie
Legnicki
Muszkowic
Muszkowicki Las
ki Las
Bukowy
Bukowy
Rezerwat
Ostoja
Polana
Kozubowska
Polichno 1
Rezerwat
Ostoja
Polana
Kozubowska
Polichno 2
Ostoja
Rezerwat
Kozubowska
Wroni Dół 1
Ostoja
Rezerwat
Kozubowska
Wroni Dół 2
Ostoja Nad
Wałkowa
Baryczą
Pogórze
Ostoja nad
Kaczawskie
Bobrem
- Bystrzyca
Ostoja
ZwierzyńOlsztyńskoCzulnia
Mirowska
Zielona
Ostoja
Góra koło
OlsztyńskoCzęstochow
Mirowska
y
Ostoja
Rezerwat
Przedborska
Ewelinów 1
Ostoja
Rezerwat
Przedborska
Ewelinów 2
Ostoja
BrylińcePrzemyska
Góra Ostra
FV
FV
FV
FV
U1
U1
U1
U1
XX
U2
U1
U2
XX
FV
FV
FV
XX
U1
U1
U1
FV
FV
FV
FV
U1
U2
U1
U2
FV
U2
U1
U2
XX
XX
XX
U2
U1
U1
U1
U1
U1
U2
U1
U1
XX
U1
U1
U1
XX
FV
FV
FV
FV
U1
FV
U1
FV
U1
FV
U1
FV
U1
FV
U1
FV
U1
FV
U1
XX
U1
U1
U1
XX
U2
U1
U2
FV
U1
FV
U1
FV
FV
FV
FV
FV
U1
FV
U1
FV
U1
FV
U1
FV
U2
FV
U2
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 17 z 26
Ostoja
Przemyska
Ostoja
Przemyska
Ostoja
Przemyska
Ostoja
Przemyska
Ostoja
Przemyska
Ostoja
Przemyska
Dybawka
Dolna
Góra
Huwnicka
zbocze płd.
Łazy (Wola
Węgierska)
Na wsch. od
kaplicy św.
Huberta
(Tuligłowy)
Rezerwat
"Kalwaria
Pacławska"
Rezerwat
Dolina
Hołubli
Ostoja
Rybotycze
Przemyska
Pątnów Legnicki
Błyszcz
Pątnów Legnicki
Ponikwa
Podziemia
Tarnogórsko- Miechowice
Bytomskie
Przeplatki
Przeplatki nad
nad
Bystrzycą
Bystrzycą
Ujście Warty
Dąbroszyn I
Dąbroszyn
Ujście Warty
II
Dąbroszyn
Ujście Warty
III
Lemierzyce
Ujście Warty
I
Lemierzyce
Ujście Warty
II
Uroczyska
Wyspa na
Puszczy
jeziorze
Drawskiej
Szczuczarz
Wzgórza
Grzywy
ChęcińskoKorzeckows
Kieleckie
kie
Wzgórza
Pasmo
ChęcińskoPosłowickie
Kieleckie
Wzgórza
Wzgórza
Niemczańsk
Niemczańskie
ie 1
Wzgórza
Wzgórza
Niemczańsk
Niemczańskie
ie 2
Wzgórza
Wzgórza
Strzelińskie
Niemczańskie
Dobroszów
FV
U2
U1
U2
FV
U1
FV
U1
FV
U2
U1
U2
FV
U2
FV
U2
FV
U1
FV
U1
FV
U2
FV
U2
FV
U2
FV
U2
XX
XX
FV
U1
FV
FV
FV
U1
FV
FV
FV
FV
XX
U2
U1
U2
U1
U1
U1
U1
U1
U2
U1
U2
U1
U2
U2
U2
U1
U1
U1
U1
U1
U1
U1
U1
FV
FV
FV
FV
FV
U1
FV
U1
FV
U1
FV
U1
XX
U1
U1
U1
XX
U1
U1
U1
XX
U2
FV
U2
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 18 z 26
Wzgórza
Niemczańskie
Wzgórza
Strzelińskie
Wzgórza
Strzelińskie
Wzgórza
Strzelińskie
Wzgórza
Niemczańsk
ie - Ligota
Wielka
Wzgórza
Strzelińskie
- Gromnik
Wzgórza
Strzelińskie
- Kalinowice
Górne
Wzgórza
Warzęgows
kie
Suma ocen poszczególnych
parametrów
XX
U2
U1
U2
XX
U2
U1
U2
XX
U2
U1
U2
XX
U1
FV
U1
FV - 50
U1 - 8
U2 - 0
XX - 24
FV - 15
U1 - 33
U2 - 34
XX - 0
FV - 47
U1 - 33
U2 - 2
XX - 0
FV - 14
U1 - 34
U2 - 34
XX - 0
Powierzchnia siedliska na 61% stanowisk jest właściwa. Stanowiska te posiadają stabilny areał siedliska,
który w najbliższych latach nie powinien ulegać pomniejszeniu. 10% stanowisk otrzymało ocenę U1 ze
względu na małe płaty mocno izolowane. Na pozostałych stanowiskach nie było możliwości oceny
powierzchni siedliska ze względu na brak danych na temat zmian powierzchni na tym terenie.
Specyficzna struktura i funkcje na 18% stanowisk jest właściwa. Ocena ta wynika z wysoko ocenionych
wskaźników na tych stanowiskach. Na 40% stanowisk ocena do U1 została obniżona ze względu na
wskaźniki kardynalne, które zostały ocenione na U1. 42% stanowisk otrzymało złą ocenę tego parametru
ze względu na niska ocenę wskaźników kardynalnych gatunki obce geograficznie w drzewostanie oraz
ekspansywne gatunki rodzime (apofity).
Perspektywy ochrony na 57% stanowisk są właściwe. Zachowanie siedliska na tych stanowiskach w
perspektywie najbliższych 10-20 lat jest właściwie pewne. 40% stanowisk ma perspektywy ochrony
niezadowalające ze względu m. in. na występowanie obcych gatunków inwazyjnych, rodzimych gatunków
ekspansywnych, izolowanej powierzchni. 2 stanowiska mają złe perspektywy ochrony, są to Dąbroszyn II
oraz Las Lesicki. W pierwszym powodem niskiej oceny jest to, że jest to las gospodarczy o niskich walorach
przyrodniczych. Na stanowisku Las Lesicki istnieje ryzyko zaniku siedliska.
Ocena ogólna 42% stanowisk jest zła, ocena jest wynikiem nisko ocenionych parametrów. Taka sama liczba
stanowisk została oceniona jako niezadowalająca. Pozostałe stanowiska mają ocenę właściwą. Ocena ta
jest wypadkowa powyższych parametrów.
Zestawienie ocen wskaźników na obszarach Natura 2000
Tab. 5a. Wskaźniki na obszarach Natura 2000 – region alpejski (3 obszary)
Ocena (liczba obszarów)
Parametr
Wskaźnik
FV
U1
U2
właściwa
niezadowalająca
zła
2
1
0
XX
Nieznana
0
Suma
3
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 19 z 26
Charakterystyczna
Ekspansywne gatunki
rodzime (apofity)
Gatunki obce
geograficznie w
drzewostanie
(rozjeżdżenie,
wydeptanie,
zaśmiecenie)
Inwazyjne gatunki obce
w podszycie i runie
lub stojące >3 m długości
i >50 cm
drzewostanu
Struktura pionowa i
przestrzenna
drzewostanu
3
0
0
0
3
2
1
0
0
3
3
0
0
0
3
2
1
0
0
3
2
1
0
0
3
0
1
2
0
3
0
0
0
3
2
1
0
0
3
Wiek drzewostanu
1
2
0
0
3
drewna
3
0
0
0
3
Ogólnie
0
1
2
0
3
Perspektywy ochrony
3
0
0
0
3
Specyficzna
struktura i
funkcje
Tab. 5b. Wskaźniki na obszarach Natura 2000 – region kontynentalny (26 obszarów)
FV
Parametr
XX
Wskaźnik
Specyficzna
struktura i
funkcje
Ocena (liczba obszarów)
U1
U2
Charakterystyczna
Ekspansywne gatunki
rodzime (apofity)
Gatunki obce
geograficznie w
drzewostanie
(rozjeżdżenie,
wydeptanie,
zaśmiecenie)
Inwazyjne gatunki obce
w podszycie i runie
właściwa
niezadowalająca
zła
Nieznana
Suma
114
0
0
12
26
18
7
0
0
26
19
5
1
0
26
21
4
0
0
26
13
10
2
0
26
8
12
5
0
26
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 20 z 26
lub stojące >3 m
długości i >50 cm
drzewostanu
Struktura pionowa i
przestrzenna
drzewostanu
Wiek drzewostanu
drewna
Ogólnie
Perspektywy ochrony
6
7
12
0
26
16
9
0
0
26
16
8
1
0
26
13
11
1
0
26
19
5
1
0
26
7
10
9
0
26
15
10
1
0
26
Podsumowanie i porównanie ocen stanu ochrony siedliska przyrodniczego, w tym
jego parametrów w obszarach Natura 2000
Tab. 6a. Parametry i ocena ogólna stanu ochrony na obszarach NATURA 2000 i porównanie wyników
badań – region alpejski
Obszary
Oceny dla obszarów NATURA 2000
Powierzchnia
siedliska
Specyficzna
struktura i funkcje
Perspektywy ochrony
Ocena ogólna
Wyniki obecnych
badań
Wyniki obecnych
badań
Wyniki obecnych
badań
Wyniki obecnych badań
Ostoja
Popradzka
FV
U1
FV
U1
Ostoja Magurska
U1
U2
FV
U2
Góry Słonne
FV
U2
FV
U2
Suma ocen
poszczególnych
parametrów
FV - 3
U1 - 1
U2 - 0
XX - 0
FV - 0
U1 - 1
U2 - 3
XX - 0
FV - 4
U1 - 0
U2 - 0
XX - 0
FV - 0
U1 - 1
U2 - 3
XX - 0
NATURA 2000
Powierzchnia siedliska na 3 obszarach Natura 2000 nie uległa zmianom i została oceniona na FV. Jedynie
na terenie obszaru Ostoja Magurska parametr ten został obniżony do U1 ze względu na zmiany siedliska w
kierunku buczyn
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 21 z 26
Specyficzna struktura i funkcje w 75% obszarów ze względu na wskaźnik kardynalny martwe drewno
leżące lub stojące >3 m długości i >50 cm grubości oceniony na U2 również została oceniona jako zła.
Natomiast w obszarze Ostoja Popradzka parametr ten oceniono jako niezadowalający ze względu na
wskaźniki inwazyjne gatunki obce w podszycie i runie oraz martwe drewno leżące lub stojące >3 m
długości i >50 cm grubości ocenione na U1.
Perspektywy ochrony są właściwe dla wszystkich obszarów. Jest prawie pewne, że siedlisko przetrwa w
ciągu najbliższych kilkunastu lat.
Ocena ogólna w 3 obszarach została oceniona na U2 ze względu na nisko oceniony parametr specyficzna
struktura i funkcje. Jedynie Ostoja Popradzka otrzymała ocenę niezadowalającą.
Tab. 6b. Parametry i ocena ogólna stanu ochrony na obszarach NATURA 2000 i porównanie wyników
badań – region kontynentalny
Obszary
NATURA 2000
Powierzchnia
siedliska
Oceny dla obszarów NATURA 2000
Specyficzna
Perspektywy
struktura i funkcja
ochrony
Ocena ogólna
Wyniki obecnych
badań
Wyniki obecnych
badań
Wyniki obecnych
badań
Wyniki obecnych
badań
Cieszyńskie Źródła Tufowe
Góry Słonne
Łęgi Odrzańskie
Dolina Widawy
Ostoja nad Baryczą
Pątnów Legnicki
Ostoja nad Bobrem
Las Pilczycki
Jeziora Pszczewskie i
Dolina Obry
Dolina Ilanki
Koło Grobli
Podziemia TarnogórskoBytomskie
Ostoja OlsztyńskoMirowska
FV
XX
FV
XX
XX
XX
XX
XX
XX
XX
XX
XX
XX
XX
U2
U1
U2
U1
U2
FV
FV
U2
U2
FV
U2
U2
U1
U1
U1
FV
FV
U1
U2
FV
FV
U1
U1
FV
U1
U1
U1
U1
U2
U1
U2
U1
U2
FV
FV
U2
U2
FV
U2
U2
U1
U1
FV
U1
FV
U1
FV
FV
U2
U2
FV
U1
U2
U2
FV
FV
FV
FV
FV
FV
FV
FV
Ostoja Przedborska
FV
U1
FV
U1
Dolina Kamiennej
Ostoja Kozubowska
FV
FV
U1
U1
FV
FV
U1
U1
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 22 z 26
Wzgórza ChęcińskoKieleckie
Ostoja Przemyska
Dolina Łobżonki
Grądy Bytyńskie
Uroczyska Puszczy
Drawskiej
Suma ocen
poszczególnych
parametrów
FV
U1
FV
U1
FV
FV
FV
U2
FV
U1
FV
FV
U1
U2
U1
U1
FV
FV
FV
FV
FV - 15
U1 - 0
U2 - 0
XX - 12
FV - 7
U1 - 10
U2 - 10
XX - 0
FV - 16
U1 - 10
U2 - 1
XX - 0
FV - 6
U1 - 11
U2 - 10
XX - 0
Powierzchnia siedliska w 56% obszarów Natura 2000 jest właściwa. Powierzchnia w tych obszarach jest
stabilna i nie wykazuje tendencji do zmian. Na pozostałych stanowiskach nie ma możliwości ocenienia
powierzchni siedliska ze względu na brak danych na temat zmian w powierzchni.
Specyficzna struktura i funkcje na 26% obszarów została oceniona jako właściwa. Ocena ta wynika z
wysoko ocenionych parametrów. 37% obszarów otrzymało ocenę U1, głównie ze względu na małe zasoby
grubego martwego drewna. Pozostałe obszary są ocenione jako złe.
Perspektywy ochrony dla 59% obszarów są właściwe. Nie ma wątpliwości co do przetrwania siedliska na
tych obszarach. 37% obszarów zostało ocenione jako niezadowalające, brak pewności co do utrzymania się
siedliska, lecz jest to wysoce prawdopodobne. Obszar Dolina Widawy otrzymał ocenę złą ze względu na
wprowadzanie obcych geograficznie gatunków drzew oraz występowania ekspansywnych gatunków w
runie.
Ocena ogólna 22% obszarów jest właściwa. Wynika ona z wysoko ocenionych parametrów. 41% obszarów
jest niezadowalająca, powodem niższej oceny są przede wszystkim wskaźniki związane z martwym
drewnem. Tak samo wygląda sytuacja w przypadku obszarów, które otrzymały złą ocenę. Powodem niskiej
oceny jest nisko oceniony wskaźnik martwe drewno.
Informacja o gatunkach obcych
W trakcie monitoringu siedliska nie stwierdzono żadnych gatunków obcych. W latach ubiegłych również
nie odnotowano ich występowania.
Gatunki obce – region alpejski
Stanowisko
Lasek Wita 1
Lasek Wita 1
Lasek Wita 1
Lasek Wita 1
Lasek Wita 2
Obserwowane gatunki obce (lista gatunków)
niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora DC.
orzech włoski Juglans regia L.
sosna czarna Pinus nigra Arnold
dąb czerwony Quercus rubra L.
rdestowiec ostrokończysty Reynoutria japonica Houtt.
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 23 z 26
Suchania
Żywiec Grapa
Żywiec Księże Gaje
Żywiec Księże Gaje
robinia akacjowa Robinia pseudacacia L.
niecierpek drobnokwiatowy Impatiens glandulifera Royle
Gatunki obce – region kontynentalny
Stanowisko
Obserwowane gatunki obce (lista gatunków)
nawłoć kanadyjska Solidago canadensis L.
powojnik pnący Clematis vitalba L.
kasztanowiec zwyczajny Aesculus hippocastanum L.
czeremcha amerykańska Padus serotina (Erhr) Borkh.
wiśnia wonna Cerasus mahaleb (L.) Mill.
powojnik pnący Clematis vitalba L.
mahonia pospolita Mahonia aquifolium (Pursh) Nutt.
kasztanowiec zwyczajny Aesculus hippocastanum L.
Błyszcz
Chobot-Koło Grobli
Dąbroszyn I
Dąbroszyn I
Dąbroszyn I
Dąbroszyn II
Dąbroszyn II
Dąbroszyn II
Dąbroszyn II
Dąbroszyn III
Dąbroszyn III
Dąbroszyn III
Dąbroszyn III
Dąbroszyn III
Dolina Kobylańska
Dolina Kobylańska
Dolina Sanki
Dybawka Dolna
Dybawka Dolna
Goryczkowiec
Goryczkowiec
Góra Huwnicka zbocze płd.
Góra Machowa
Grodzisko Ryczyńskie II
Las Grabicz
Las Kamieniec
Las Lesicki
Las Pilczycki
Las Rędziński
Las Rędziński
Lemierzyce I
Lemierzyce II
Lenartowice
Lenartowice
Lubiąż
Mieściska
Muszkowice
Pogórze
Kaczawskie
Impatiens
Impatiens
Prawików
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 24 z 26
Rezerwat Dolina Hołubli
Rezerwat Góra Sobień
Rogów Legnicki
Siemuszowa
Stara Kamienica 1
Stara Kamienica 2
Stary Otok
Tyniec
Tyniec
Tyniec
Tyniec
Tyniec
Wałkowa
Ligota Wielka
Wzgórza
Strzelińskie
Dobroszów
Wzgórza
Strzelińskie
Gromnik
Wzgórza
Strzelińskie
Kalinowice Górne
Zbąszyń
Zbąszyń
Zbąszyń
Życzanów
Życzanów
Życzanów
orzech włoski Juglans regia L.
Ocena zastosowanej metodyki monitoringu i ewentualne
propozycje zmian wraz z uzasadnieniem
Początkowo, we wstępnej wersji metodyki monitoringu tego siedliska przyrodniczego, zakładano, że
wskaźnik „Martwe drewno leżące lub stojące >3 m długości i >50 cm grubości” będzie miał znaczenie
kardynalne, tzn., że obniżenie jego oceny będzie skutkowało automatycznym obniżeniem oceny całego
parametru „specyficzna struktura i funkcje”, a co za tym idzie – obniżeniem oceny ogólnej. Doświadczenia
zebrane przez ekspertów terenowych w roku 2013 mogą jednak wskazywać, że pomimo bardzo dużego
znaczenia tego wskaźnika dla ochrony grądów, taki system oceny może zbyt mocno oddziaływać na
całościową ocenę stanu ochrony siedliska. W związku z powyższym w raportach rocznych, a w
konsekwencji w sprawozdaniu zbiorczym, w tym w tabelach zbiorczych, nie traktowano tego wskaźnika
jako kardynalny.
W przypadku, gdy w wyniku konsultacji metodyki, zostanie jednak ustalone, że wskaźnik ten powinien
mieć charakter kardynalny, obecne oceny parametru „specyficzna struktura i funkcje” zostaną na poziomie
wszystkich stanowisk i obszarów zweryfikowane, co też znajdzie odzwierciedlenie w raportach terenowych
dla stanowisk i obszarów oraz ostatecznym raporcie z monitoringu tego siedliska przyrodniczego.
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 25 z 26
Propozycje działań ochronnych oraz wnioski dotyczące
skuteczności dotychczas wykonywanych zabiegów
Dotychczas nie odnotowano wykonywania zabiegów ochronnych w siedlisku. Jedynie lasy, które znajdują
się z rezerwatach są objęte ochroną. Aby poprawić stan siedliska należałoby przede wszystkim wyłączyć z
użytkowania gospodarczego (z wyjątkiem pozyskiwania nasion z drzewostanów nasiennych) grądy poza
rezerwatami przyrody w celu zwiększenia zasobów martwego drewna i urozmaicenia struktury wiekowej
drzewostanów. Należy zapewnić stały udział drzewostanów w wieku powyżej 80 lat. W miejscach gdzie
występują dzikie wysypiska należałoby je zlikwidować, jak również oczyścić zaśmiecone lasy z odpadów. W
lasach podmiejskich należy wprowadzić częstsze kontrole służb straży miejskiej aby ograniczyć wyrzucanie
śmieci.
Syntetyczne podsumowanie wyników dla siedliska
przyrodniczego
Monitoring siedliska będzie kontynuowany w roku 2014.
COPYRIGHT © GIOŚ
Strona 26 z 26

Galio-Carpinetum i Tilio-Carpinetum

Transkrypt

Podobne dokumenty

Poczwarówka zwężona Vertigo angustior

PZO Bagno Całowanie PLH140001 - Regionalna Dyrekcja Ochrony

Projekt Planu Zadań Ochronnych obszaru Natura 2000 PLH280048

Monitoring gatunków zwierząt - Monitoring gatunków i siedlisk