Magdalena Bilińska - Piękne miejsca w górach

Transkrypt

Strona|1
Magdalena Bilińska
Strona|2
Spis treści
Spis ilustracji ................................................................................................................. 3
Piękne miejsca w polskich górach ................................................................................ 6
Tatry ......................................................................................................................... 6
Bieszczady .............................................................................................................. 10
Karkonosze ............................................................................................................. 15
Beskidy ................................................................................................................... 20
Piękne miejsca w górach Europy................................................................................ 24
Pireneje .................................................................................................................. 24
Alpy......................................................................................................................... 29
Góry Iberyjskie ....................................................................................................... 31
Góry Skandynawskie .............................................................................................. 34
Piękne miejsca w górach Afryki.................................................................................. 40
Atlas ........................................................................................................................ 40
Góry Smocze........................................................................................................... 42
Tibesti ..................................................................................................................... 45
Spis indeksów ......................................................................................................... 47
Łącza do rozdziału .................................................................................................. 49
Strona|3
Spis ilustracji
Rysunek 1 Hala Gąsienicowa ........................................................................................ 7
Rysunek 2 Dolina Pięciu Stawów ................................................................................. 7
Rysunek 3 Morskie Oko ................................................................................................ 8
Rysunek 4 Zielony Staw Kieźmarski ............................................................................. 8
Rysunek 5 Kasprowy Wierch ........................................................................................ 9
Rysunek 6 Granaty ....................................................................................................... 9
Rysunek 7 Bieszczady latem ....................................................................................... 10
Rysunek 8 Bieszczady jesienią .................................................................................... 11
Rysunek 9 Bieszczady zimą ........................................................................................ 12
Rysunek 10 Połonina Caryńska .................................................................................. 12
Rysunek 11 Tarnica .................................................................................................... 13
Rysunek 12 Jezioro Solińskie ...................................................................................... 13
Rysunek 13 Zamek Kamieniec w Odrzykoniu............................................................. 14
Rysunek 14 Ustrzyki Dolne ......................................................................................... 14
Rysunek 15 Przemyśl .................................................................................................. 15
Rysunek 16 Karpacz.................................................................................................... 16
Rysunek 17 Szklarska Poręba ..................................................................................... 17
Rysunek 18 Wodospad Kamieńczyka ......................................................................... 17
Rysunek 19 Wodospad Szklarki .................................................................................. 18
Rysunek 20 Śnieżka .................................................................................................... 18
Rysunek 21 Zamek Chojnik ........................................................................................ 19
Strona|4
Rysunek 22 Zamek Grodziec ...................................................................................... 19
Rysunek 23 Zamek Czocha ......................................................................................... 20
Rysunek 24 Jesień w Beskidach ................................................................................. 21
Rysunek 25 Lato w Beskidach .................................................................................... 22
Rysunek 26 Zima w Beskidach ................................................................................... 22
Rysunek 27 Babia Góra .............................................................................................. 23
Rysunek 28 Zabytkowa Kopalnia srebra w Tarnowskich Górach ............................... 23
Rysunek 29 Dolina Ordesy ......................................................................................... 25
Rysunek 30 Wąwóz Ordesa ........................................................................................ 25
Rysunek 31 Andora- jeden z najmniej odkrytych krajów Europy .............................. 26
Rysunek 32 Langwedocja- Zamek katarów ................................................................ 26
Rysunek 33 Szczyt Vignemale we Francji ................................................................... 27
Rysunek 34 Jezioro obok szczytu Vignemale ............................................................. 27
Rysunek 35 Park Narodowy Pirenejów ...................................................................... 28
Rysunek 36 Mont Blanc.............................................................................................. 29
Rysunek 37 Szwajcaria ............................................................................................... 30
Rysunek 38 Dolina Anniviers ...................................................................................... 30
Rysunek 39 Szczyt Aiguille du Midi ............................................................................ 31
Rysunek 40 Szczyt Moncayo ...................................................................................... 33
Rysunek 41 Masyw Sierra de la Demanda ................................................................. 33
Rysunek 42 Masyw Sierra de cabollera...................................................................... 34
Rysunek 43 Szczyt Galdhopiggen ............................................................................... 35
Rysunek 44 Najdłuższy fiord Sogne ............................................................................ 36
Rysunek 45 Lodowiec Jostedalsbreen ........................................................................ 36
Rysunek 46 Nordkapp, Zorza polarna ........................................................................ 37
Strona|5
Rysunek 47 Wyspy Lofoty .......................................................................................... 37
Rysunek 48 Skała Preikestolen ................................................................................... 38
Rysunek 49 Trollstigen- Droga trolli ........................................................................... 38
Rysunek 50 Skała "Język Trolla" ................................................................................. 39
Rysunek 51 Indre Nordfjord ....................................................................................... 39
Rysunek 52 Todra Gorge ............................................................................................ 41
Rysunek 53 Jebel Toubkal- najwyższy szczyt ............................................................. 41
Rysunek 54 Jezioro Ifni ............................................................................................... 42
Rysunek 55 widok na Góry Smocze............................................................................ 43
Rysunek 56 Panorama Route ..................................................................................... 43
Rysunek 57 Thabana Ntlenyana- najwyższy szczyt .................................................... 44
Rysunek 58 The Drakensberg Amphitheatre ............................................................. 44
Rysunek 59 Emi Koussi- najwyższy szczyt .................................................................. 45
Rysunek 60 Jeziora Ounianga ..................................................................................... 46
Rysunek 61 Ennedi ..................................................................................................... 46
Strona|6
Piękne miejsca w polskich górach
Tatry
Najwyższe pasmo w łańcuchu Karpat. Tatry leżą w Łańcuchu Tatrzańskim,
w Centralnych Karpatach Zachodnich.
Powierzchnia Tatr wynosi 785 km², z tego około 175 km² (22,3%) leży
w granicach Polski, a ok. 610 km² (77,7%) na terytorium Słowacji. Długość Tatr, mierzona od
południowo-zachodnich podnóży Ostrego Wierchu Kwaczańskiego (1128 m) do wschodnich
podnóży Kobylego Wierchu (1109 m), wynosi w linii prostej 57 km, a ściśle wzdłuż grani
głównej 80 km. Grań1 główna Tatr przebiega od Huciańskiej Przełęczy2 (905 m) na zachodzie
do Zdziarskiej Przełęczy (1081 m) na wschodzie.
Tatry są objęte ochroną przez ustanowienie na ich obszarze polskiego Tatrzańskiego
Parku Narodowego i słowackiego Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz przynależności do
Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO.
1
zazwyczaj stromy, ostry i skalisty grzbiet górski, ostra krawędź utworzona przez stykające się zbocza
lub ostra, często silnie poszarpana, szczytowa partia pasma lub grzbietu górskiego.
2
forma ukształtowania terenu, wybitne, poprzeczne obniżenie w przebiegu grzbietu górskiego lub
grani między sąsiednimi szczytami lub turniami. Powstaje w wyniku procesu denudacji mniej odpornych skał
budujących stoki. Zazwyczaj przełęcze są najwygodniejszym miejscem do przejścia z jednej doliny do drugiej
przez oddzielający je grzbiet
Piękne miejsca w górach Europy
Strona|7
Rysunek 1 Hala Gąsienicowa
Rysunek 2 Dolina Pięciu Stawów
Strona|8
Rysunek 3 Morskie Oko
Rysunek 4 Zielony Staw Kieźmarski
Strona|9
Rysunek 5 Kasprowy Wierch
Rysunek 6 Granaty
S t r o n a | 10
Bieszczady
Bieszczady – zachodnia część Beskidów Wschodnich, między Przełęczą Łupkowską
(640 m n.p.m.) a Przełęczą Wyszkowską (933 m n.p.m.). Najwyższy szczyt Bieszczadów to
Pikuj (1405 m n.p.m., na Ukrainie) zaś na terytorium Polski – Tarnica (1346 m n.p.m.).
Dzielą się na:
Bieszczady Zachodnie (na terenie Polski, Słowacji i Ukrainy)
Bieszczady Wschodnie (na terenie Ukrainy)
Bieszczady należą do Beskidów Wschodnich, które są częścią Zewnętrznych Karpat
Wschodnich. Mimo iż szczytowe partie zajmują połoniny3, to Bieszczady zaliczane są do
pasma4 Beskidów Lesistych, a nie Połonińskich.
Rysunek 7 Bieszczady latem
3
nazwa zbiorowisk muraw alpejskich i subalpejskich wykształconych ponad górną granicą lasu
w Karpatach Wschodnich, w Polsce najczęściej wiązana z Bieszczadami. Jest to piętro roślinności o charakterze
naturalnym, którego zasięg poszerzony został znacznie przez działalność człowieka (szałaśnictwo i formy
pasterstwa takie jak wycinanie zarośli, krzewów i drzew, wypalanie lasu, koszarowanie, wypas owiec i bydła,
koszenie).
4
grupa gór o wyraźnie wydłużonym grzbiecie górskim.
S t r o n a | 11
Rysunek 8 Bieszczady jesienią
S t r o n a | 12
Rysunek 9 Bieszczady zimą
Rysunek 10 Połonina Caryńska
S t r o n a | 13
Rysunek 11 Tarnica
Rysunek 12 Jezioro Solińskie
S t r o n a | 14
Rysunek 13 Zamek Kamieniec w Odrzykoniu
Rysunek 14 Ustrzyki Dolne
S t r o n a | 15
Rysunek 15 Przemyśl
Karkonosze
Karkonosze to najwyższe pasmo górskie w Sudetach rozciąga się od Przełęczy
Szklarskiej na zachodzie do Przełęczy Lubawskiej na wschodzie. Zajmują one powierzchnię
około 650 kilometrów kwadratowych, z czego 28% znajduje się na terytorium Polski (około
185 kilometrów kwadratowych).
Najwyższym szczytem Karkonoszy jest Śnieżka (1 602 m n.p.m). Pasmo przynależy
do Światowej Sieci Rezerwatów5 Biosfery6 UNESCO.
5
obszarowa forma ochrony przyrody w Polsce. Podobne pod względem funkcji tereny chronione
powoływane są też w wielu innych krajach na świecie.
6
strefa kuli ziemskiej zamieszkana przez organizmy żywe, w której odbywają się procesy ekologiczne.
Biosfera jest częścią zewnętrznej skorupy Ziemi, która obejmuje również powietrze, ląd i wodę.
S t r o n a | 16
W polskiej części główne ośrodki turystyczne to Szklarska Poręba, Karpacz oraz
Jelenia Góra. Najatrakcyjniejszymi turystycznie miejscami są: Śnieżka, Śnieżne Kotły, Kocioł
Łomniczki, Wodospad7 Szklarki, Wodospad Kamieńczyka, Mały Staw, Zamek8 Chojnik.
Rysunek 16 Karpacz
7
swobodny, pionowy spadek wody rzecznej, spowodowany istnieniem w korycie rzeki wyraźnego
progu skalnego o wysokości od kilku do kilkuset metrów.
8
zespół elementów warownych i budynków mieszkalnych powiązanych w zamknięty obwód
obronny, który to zespół powstał w ustroju feudalnym jako ośrodek władzy książęcej, siedziba możnowładcy,
siedziba rycerza lub placówka militarna.
S t r o n a | 17
Rysunek 17 Szklarska Poręba
Rysunek 18 Wodospad Kamieńczyka
S t r o n a | 18
Rysunek 19 Wodospad Szklarki
Rysunek 20 Śnieżka
S t r o n a | 19
Rysunek 21 Zamek Chojnik
Rysunek 22 Zamek Grodziec
S t r o n a | 20
Rysunek 23 Zamek Czocha
Beskidy
Beskidy są grupą pasm górskich w Karpatach Zewnętrznych, które rozciągają się od
rzeki9 Beczwy na zachodzie (Czechy) po rzekę Czeremosz (Ukraina) na wschodzie. Pasmo ma
szerokość 50-70 kilometrów, długość zaś 600 kilometrów.
Na terenie całych Beskidów utworzono 11 parków narodowych. W polskiej tradycji
10
w następujący sposób określa się jego granice: po północnej stronie sąsiadują z Podgórzem
Karpackim, po południowej z Pieninami, Obniżeniem Orawsko-Podhalańskim,
9
naturalny, powierzchniowy ciek płynący w wyżłobionym przez erozję rzeczną korycie, okresowo
zalewający dolinę rzeczną.
10
przekazywane z pokolenia na pokolenie treści kultury (takie jak: obyczaje, poglądy, wierzenia,
sposoby myślenia i zachowania, normy społeczne), uznane przez zbiorowość za społecznie doniosłe dla jej
współczesności i przyszłości.
S t r o n a | 21
najdalej wysuniętym w kierunku zachodnim pasmem jest Beskid Śląsko-Morawski,
zaś na wschód Beskidy Połonińskie.
W Beskidach znajduje się mnóstwo miejsc niezwykle atrakcyjnych dla turystów.
Przyciągają piękne krajobrazy i liczne atrakcje. Znajdziemy tu całe mnóstwo tras turystyki 11
pieszej rowerowej, przez pasmo przebiega także Transbeskidzki Szlak Konny12.
Rysunek 24 Jesień w Beskidach
11
zjawisko przestrzennej ruchliwości ludzi, które związane jest z dobrowolną zmianą miejsca pobytu,
środowiska i rytmu życia. Obejmuje całokształt stosunków i zjawisk związanych z ruchem turystycznym.
12
najdłuższy w polskich górach szlak turystyki jeździeckiej, wytyczony przez PTTK w 2000 r. Liczy 600
km długości i na jego pokonanie należy przeznaczyć 14 dni (109 godzin jazdy stępem).
S t r o n a | 22
Rysunek 25 Lato w Beskidach
Rysunek 26 Zima w Beskidach
S t r o n a | 23
Rysunek 27 Babia Góra
13
Rysunek 28 Zabytkowa Kopalnia srebra w Tarnowskich Górach
13
zakład i przedsiębiorstwo górnicze zajmujące się wydobyciem (eksploatacją) z ziemi kopalin
użytecznych.
S t r o n a | 24
Pireneje
Pireneje – należą do Alpidów 14Zachodnich, trzeci pod względem wysokości po
Alpach i Górach Betyckich łańcuch górski w Europie znajdujący się w północno-wschodniej
części Półwyspu Iberyjskiego. Jego naturalne przedłużenie stanowią od zachodu Góry
Kantabryjskie. Pireneje rozciągają się pomiędzy Atlantykiem na zachodzie i Morzem
Śródziemnym na wschodzie osiągając długość 450 km. W większej części Pirenejów grzbiet
pasma tworzy granicę francusko-hiszpańską, przebiegając także przez Andorę. Wyjątkiem
jest Val d'Aran, która należy do Hiszpanii, mimo że znajduje się po północnej stronie pasma.
Do innych drobnych orograficznych anomalii zalicza się na przykład Cerdanya oraz
hiszpańska eksklawa Llívia. Szerokość pasma w kierunku północ – południe waha się od 50
do 150 km.
Pireneje powstałe w czasie orogenezy alpejskiej, zbudowane są ze skał
krystalicznych i osadowych.
Najwyższe szczyty zbudowane są z granitów 15i osiągają w najwyższym punkcie
wysokość 3404 m n.p.m. – na Pico de Aneto w hiszpańskiej prowincji Huesca. Centralna,
wapienna część, słynąca z krasowej doliny Ordesy i polodowcowego cyrku Gavarnie, wznosi
się na Monte Perdido do wysokości 3355 m n.p.m
14
orogeny wypiętrzone w trakcie orogenezy alpejskiej.
15
głębinowa kwaśna skała o budowie jawnokrystalicznej, zbudowana z kwarcu, skalenia potasowego
i plagioklazu oraz biotytu
S t r o n a | 25
Rysunek 29 Dolina Ordesy
Rysunek 30 Wąwóz Ordesa
S t r o n a | 26
Rysunek 31 Andora- jeden z najmniej odkrytych krajów Europy
Rysunek 32 Langwedocja- Zamek katarów
S t r o n a | 27
Rysunek 33 Szczyt Vignemale we Francji
16
Rysunek 34 Jezioro obok szczytu Vignemale
16
naturalny śródlądowy zbiornik wodny, którego występowanie uwarunkowane jest istnieniem
zagłębienia (misy jeziornej), w którym mogą gromadzić się wody powierzchniowe, oraz zasilaniem
przewyższającym straty wody wskutek parowania lub odpływu.
S t r o n a | 28
17
Rysunek 35 Park Narodowy Pirenejów
17
obszar zachowany w stanie naturalnym, lub zbliżonym do naturalnego, objęty ochroną prawną
S t r o n a | 29
Alpy
Alpy – najwyższy łańcuch górski Europy, ciągnący się łukiem od wybrzeża 18Morza
Śródziemnego po dolinę Dunaju w okolicach Wiednia. Łańcuch ma długość około 1200 km,
szerokość od 150 do 250 km i zajmuje powierzchnię około 220 tys. km².
Grań 19główna Alp biegnie od Morza Śródziemnego (od przełęczy Colle di Cadibona)
do Lasu Wiedeńskiego.
Najwyższym szczytem Alp, a zarazem całej Europy, jest położony na granicy
francusko-włoskiej Mont Blanc (wł. Monte Bianco), choć główny wierzchołek znajduje się po
stronie francuskiej. Wznosi się na wysokość 4810,45 m n.p.m.
Alpy położone są na terytorium kilku państw europejskich, są to od wschodu:
Słowenia, Austria, Włochy, Niemcy, Liechtenstein, Szwajcaria, Francja i Monako. Niektóre
z nich, w których Alpy zajmują znaczącą część terytorium, nazywane są często alpejskimi.
Rysunek 36 Mont Blanc
18
obszar na granicy lądu i zbiornika wodnego obejmującego część nadwodną i podwodną.
zazwyczaj stromy, ostry i skalisty grzbiet górski, ostra krawędź utworzona przez stykające się
zbocza lub ostra, często silnie poszarpana, szczytowa partia pasma lub grzbietu górskiego.
19
S t r o n a | 30
Rysunek 37 Szwajcaria
Rysunek 38 Dolina Anniviers
S t r o n a | 31
Rysunek 39 Szczyt Aiguille du Midi
Góry Iberyjskie
Góry Iberysjkie- starożytne Hesperydy, łańcuch górski w Hiszpanii.
Jest to zespół kilku masywów 20i pasm górskich ciągnący się na na długości około 460 km po
północno-wschodniej stronie mesety 21pomiędzy miejscowościami Logroño na północy
a Alcoy na południu. W budowie geologicznej gór wydzielić można kilka poziomów
wiekowych. Najstarszy stanowi paleozoiczne podłoże wychodzące czasami na powierzchnię,
zwłaszcza w miejscach silniejszych wypiętrzeń. Dużo większą rolę odgrywają zbudowane
20
wyraźnie wydzielona (np. szerokimi przełęczami) część grzbietu górskiego. Niekiedy jako masyw
określa się niewielką grupę górską
21
wyżynno-górska część Półwyspu Iberyjskiego, w Hiszpanii i Portugalii.
S t r o n a | 32
z morskich osadów pokrywy mezozoiczne dodatkowo sfałdowane w trzeciorzędzie
(orogeneza alpejska).
Obszar gór wykazuje typową dla strefy krawędziowej asymetrię22. Od strony mesety
teren podnosi się stopniowo, natomiast od strony Kotliny Aragońskiej bardzo gwałtownie,
osiągając znaczne wysokości. W skład Gór Iberyjskich wchodzą: najbardziej wysunięty na
północ masyw Sierra de la Demanda ze szczytem San Lorenzo o wysokości 2271 m n.p.m.,
kolejnym jest Sierra de Cabollera ze szczytem Cabollera (2141 m n.p.m.), idąc dalej na
południowy wschód mamy Sierra del Moncayo, której szczyt o tej samej nazwie, Moncayo,
liczący 2313 m n.p.m. jest najwyższym wzniesieniem Gór Iberyjskich. Kolejne pasma to
Montes Universales (1866 m n.p.m.), Sierra de Gúdar (Peñarroya 2024 m n.p.m.)
I Javalambre (2020 m n.p.m.). W środkowej części łańcucha znajduje się obniżenie łączące
Kotlinę Aragonii z wnętrzem mesety wykorzystywane przez rzeki Jalón i Henares.
Krajobraz gór jest najczęściej efektem erozji w różnych typach skał. Wyższą część
gór zbudowaną głównie z kwarcytów 23i piaskowców charakteryzują liczne, plejstoceńskie
formy polodowcowe, w południowej niższej np. pasmie Ciudad Encantada na północ od
miasta Cuenca w dolomitach kredowych rozwinęły się wspaniałe zjawiska krasowe.
22
brak równowagi w danym układzie przestrzennym lub relacjach, dominacja wartości, zachowań,
środków, danych itp.
23
twarda skała osadowa lub metamorficzna
S t r o n a | 33
Rysunek 40 Szczyt Moncayo
Rysunek 41 Masyw Sierra de la Demanda
S t r o n a | 34
Rysunek 42 Masyw Sierra de cabollera
Góry Skandynawskie
Góry Skandynawskie - łańcuch górski w zachodniej i północnej części Półwyspu
Skandynawskiego, ciągnący się wzdłuż wybrzeża Oceanu Atlantyckiego, na terytorium
Norwegii, Szwecji i częściowo Finlandii. Długość ok. 1800 km, szerokość do 550 km.
Góry Skandynawskie powstały w orogenezie 24kaledońskiej, w czasie późniejszych
ruchów górotwórczych były kilkakroć blokowo nierównomiernie wypiętrzane; ostatecznie
wypiętrzone na przełomie syluru 25i dewonu. Zbudowane są w większości z prekambryjskich i
kambro–sylurskich skał, głównie metamorficznych, prócz tego występują piaskowce
arkozowe, łupków ilastych, wapieni i dolomitów.
Zachodnie i północne stoki strome, silnie pocięte fiordami (najdłuższe – Sognefjord
i Hardangerfjord), stoki wschodnie szerokimi stopniami opadają ku wyżynom – Lapońskiej
24
25
proces tworzenia się gór
okres ery paleozoicznej ok. 435 - ok. 395 mln lat temu
S t r o n a | 35
oraz Północnoszwedzkiej. Występują rozległe płaskowyże 26i stoliwa27 górskie – fieldy,
z czego najwyższe i największe znajdują się w części południowej (Jotunheimen,
Hardangervidda, Telemark, Dovrefjell).
Góry zostały silnie przeobrażone przez zlodowacenie plejstoceńskie, które zmieniło
doliny tworząc malowniczy krajobraz fiordowy. Najdłuższy z fiordów, Søgne, osiąga 204 km
długości. Góry Skandynawskie wznoszą się najwyżej w części południowej (Galdhøpiggen,
2469 m n.p.m. – najwyższy szczyt Norwegii) oraz północnej (Kebnekaise, 2117 m n.p.m. –
kulminacja Szwecji oraz Haltiatunturi, 1328 m n.p.m. – najwyższy punkt Finlandii).
Rysunek 43 Szczyt Galdhopiggen
26
obszar wyżynny o płaskiej lub lekko falistej powierzchni, będący fragmentem wydźwigniętej
równiny, najczęściej zakończony stromymi stokami;
27
góry lub pojedyncza góra o płaskim szczycie, typowa forma dla obszarów o budowie płytowej
S t r o n a | 36
28
Rysunek 44 Najdłuższy fiord Sogne
Rysunek 45 Lodowiec Jostedalsbreen
28
wąska zatoka morska o stromych, skalistych brzegach
S t r o n a | 37
Rysunek 46 Nordkapp, Zorza polarna
29
Rysunek 47 Wyspy Lofoty
29
zjawisko świetlne polegające na zmianie barwy nieba
S t r o n a | 38
Rysunek 48 Skała Preikestolen
Rysunek 49 Trollstigen- Droga trolli
S t r o n a | 39
Rysunek 50 Skała "Język Trolla"
Rysunek 51 Indre Nordfjord
S t r o n a | 40
Piękne miejsca w górach Afryki
Atlas
Atlas - najwyższe pasmo górskie w Afryce. Rozciąga się na przestrzeni ponad 2000
km od wybrzeży 30Oceanu Atlantyckiego po Zatokę31 Kabiską na Morzu Śródziemnym.
Znajduje się na terytorium trzech państw: Maroka, Algierii oraz Tunezji. Dzieli się na dwie
części, zewnętrzną (nadbrzeżną) i wewnętrzną, rozdzielone Wyżyną Szottów i Mesetą
Marokańską. Zostało wypiętrzone podczas fałdowań alpejskich. Są to najmłodsze
tektonicznie alpidy.
Panuje tam klimat podzwrotnikowy, roślinność śródziemnomorska z resztkami
wytrzebionych w znacznym stopniu lasów cedrowych i cyprysowych. Najwyższym szczytem
jest Dżabal Tubkal (4167 m n.p.m.).
Powstanie gór Atlas wiąże się z kolizją nasuwających się z południa bloków
kontynentalnych Afryki, i kilku mikropłyt basenu śródziemnomorskiego z pd. wybrzeżami
kontynentu Europy w wyniku czego zostały sfałdowane i wypiętrzone.
30
31
obszar na granicy lądu i zbiornika wodnego obejmującego część nadwodną i podwodną
część oceanu, morza lub jeziora wcinająca się w ląd
S t r o n a | 41
Rysunek 52 Todra Gorge
Rysunek 53 Jebel Toubkal- najwyższy szczyt
S t r o n a | 42
Rysunek 54 Jezioro Ifni
Góry Smocze
Góry Smocze - pasmo górskie w RPA, Lesotho i Suazi, przebiegające równolegle do
wybrzeża Oceanu Indyjskiego. Stanowi część Wielkiej Krawędzi. Pod względem geologicznym
są to góry zrębowe, zbudowane z piaskowców32, łupków33 i bazaltów. Najwyższym szczytem
jest Thabana Ntlenyana. (3482 m n.p.m.), inne ważniejsze szczyty to Giant's Castle (3312
m n.p.m.) i Cathedral Peak (3300 m n.p.m.).
Z Gór Smoczych wypływają liczne strumienie. Te na stromych, wschodnich zboczach
są zazwyczaj krótkie i wpadają do Oceanu Indyjskiego. Strumienie z łagodnych, zachodnich
zboczy łączą się stopniowo w płynącą na zachód rzekę Oranje oraz jej dopływy, np. Caledon,
a także Tugela.
32
pospolita w przyrodzie skała osadowa złożona z ziaren kwarcu, skaleni, czasami także innych
minerałów połączonych ze sobą spoiwem, najczęściej krzemionkowym;
33
skała osadowa o budowie warstwowej
S t r o n a | 43
Góry Smocze w znaczący sposób oddziałują na klimat Afryki Południowej,
zatrzymując wilgotne masy powietrza niesione przez ciepły Prąd Mozambicki i wiatry znad
Atlantyku. Dzięki nim na skraju Afryki Południowej wytworzył się klimat śródziemnomorski
o ilości opadów nie przekraczającej 600 mm rocznie. W Mozambiku mamy do czynienia
z klimatem wilgotnym, gdzie opady przekraczają 1500 mm rocznie. Z kolei w środkowej
części kontynentu, głównie w Botswanie, panuje klimat suchy kontynentalny.
Rysunek 55 widok na Góry Smocze
Rysunek 56 Panorama Route
S t r o n a | 44
Rysunek 57 Thabana Ntlenyana- najwyższy szczyt
Rysunek 58 The Drakensberg Amphitheatre
S t r o n a | 45
Tibesti
Tibesti (Tibasti, Tibisti) – wulkaniczny masyw górski na Saharze34. Jego przeważająca
część znajduje się na północnym terytorium Czadu, pozostałość – na południu Libii.
Najwyższym szczytem Tibesti jest Emi Koussi (3415 m n.p.m.).
Góry Tibesti znane są z malowideł naskalnych datowanych od piątego do trzeciego
tysiąclecia p.n.e., gejzerów 35oraz gorących źródeł.
Rysunek 59 Emi Koussi- najwyższy szczyt
34
pustynna i półpustynna kraina w Afryce, największa na Ziemi
35
rodzaj gorącego źródła, powstałego dzięki ogrzewaniu wód podziemnych w wyniku ich kontaktu
z magmą; charakteryzuje się okresowym wyrzucaniem gorącej wody i pary wodnej, często w pewnych stałych
odstępach czasu
S t r o n a | 46
Rysunek 60 Jeziora Ounianga
Rysunek 61 Ennedi
S t r o n a | 47
Spis indeksów
A
K
alpidy, 40
kolizją, 40
asymetrię, 32
Kopalnia, 23
kwarcytów, 32
B
Ł
bazaltów, 42
Biosfery, 6, 15
łupków, 34, 42
C
M
cyrku, 24
masyw, 32, 45
Czadu, 45
Mesetą, 40
mesety, 31, 32
D
mezozoiczne, 32
dewonu, 34
O
dolomitów, 34
orogenezie, 34
E
P
erozji, 32
pasmo, 6, 15, 21, 40, 42
F
piaskowców, 32, 42
płaskowyże, 35
fieldy, 35
połoniny, 10
fiord, 36
prowincji, 24
fiordami, 34
R
G
Rezerwatów, 6, 15
gejzerów, 45
granitów, 24
S
Grań, 6, 29
Saharze, 45
J
strumienie, 42
syluru, 34
Jezioro, 13, 27, 42
S t r o n a | 48
T
Wodospad, 16, 17, 18
wybrzeża, 29, 34, 42
Wyżyną, 40
tektonicznie, 40
terytorium, 6, 10, 15
Z
U
Zamek, 14, 16, 19, 20, 26
Zatokę, 40
UNESCO, 6, 15
Zorza polarna, 37
W
Ź
wapieni, 34
Wąwóz, 25
źródeł, 45
S t r o n a | 49
Łącza do rozdziału
Łącze do rozdziału 1

Magdalena Bilińska - Piękne miejsca w górach

Transkrypt

Podobne dokumenty

tutaj - Wydział Architektury www.wa.pb.edu.pl