Materiał nauczania z języka polskiego dla klas 4

Materiał nauczania języka polskiego i przewidywane osiągnięcia uczniów
Kursywą wyróżniono hasła realizowane wcześniej, w danej klasie uczeń poznaje je
w szerszym wymiarze, z wykorzystaniem ćwiczeń i tekstów o wyższym stopniu trudności.
MATERIAŁ NAUCZANIA
Klasa 4
1. Nauka o języku:
a) zagadnienia dotyczące części mowy:
• forma osobowa i nieosobowa czasownika,
• rzeczownik,
• przymiotnik,
• przysłówek,
• przyimek,
• spójnik;
b) zagadnienia dotyczące budowy zdania:
• równoważnik a zdanie,
• rodzaje zdań pojedynczych ze względu na cel wypowiedzi (oznajmujące, pytające,
rozkazujące),
• główne i drugorzędne części zdania, czyli orzeczenie i podmiot oraz określenia,
• związki wyrazów, czyli wyrazu nadrzędnego (określanego) i podrzędnego
(określającego);
c) zagadnienia dotyczące litery i głoski:
• alfabet,
• samogłoski i spółgłoski,
• podział wyrazu na sylaby,
• akcentowanie wyrazów;
d) zagadnienia dotyczące ortografii i interpunkcji:
• pisownia wyrazów z „ó”, „u”, „rz”, „ż”, „ch”, „h”,
• pisownia „nie” z czasownikami, rzeczownikami, przymiotnikami i przysłówkami,
• pisownia „ą”, „ę” w wyrazach,
• przecinek w zadaniu pojedynczym.
2. Formy wypowiedzi pisemnej:
• teksty kierowane do różnych adresatów i w różnych celach (ogłoszenie, zawiadomienie,
zaproszenie, kartka pocztowa, list),
• opowiadanie również z dialogiem,
• opis przedmiotu i postaci,
• plan ramowy i szczegółowy.
3. Kształcenie literackie i kulturowe:
a) lektury – znajomość utworów literackich podanych na początku roku szkolnego przez
nauczyciela;
b) teksty kultury zamieszczone w podręczniku zgrupowane wokół tematów:
• W szkolnej ławce z widokiem na świat …
• Brać udział w przygodach!
• Mówić o domu …
• Z myślą o bliskich …
• Z przyrodą w tle …
• Szansa dla wyobraźni;
c) pojęcia z zakresu teorii literatury:
• fikcja literacka a rzeczywistość,
• elementy świata przedstawionego (czas i miejsce akcji, bohaterowie, wydarzenia),
• akcja, wydarzenie,
• budowa wiersza: wers, rym, środki artystyczne, uosobienie, ożywienie;
d) dosłowny, przenośny i symboliczny sens tekstów kultury.
Klasa 5
I .Nauka o języku.
1.Części mowy:
• czasownik – formy osobowe i nieosobowe, odmiana, czasowniki dokonane i niedokonane,
trudne czasowniki w czasie przeszłym, tryby, pisownia cząstek „bym”, „byś”, „by”...,
akcentowanie;
• rzeczownik- odmiana, tworzenie wyrażeń przyimkowych, podział rzeczowników, pisownia
małą i wielką literą, rzeczowniki odczasownikowe, pisownia „nie” z rzeczownikami;
• przymiotnik- odmiana;
• przysłówek- przysłówki utworzone i nieutworzone od przymiotników;
• liczebnik- poprawna odmiana, rodzaje, sposoby zapisywania dat.
2.Budowa zdania:
• zdanie a równoważnik zdania;
• podział ze względu na cel wypowiedzi;
• interpunkcja w zdaniu pojedynczym;
• szeregi i związki wyrazowe;
• podmiot i orzeczenie, przydawka, dopełnienie, okolicznik;
• zdanie złożone podrzędnie i współrzędnie;
• przecinek w zdaniu złożonym współrzędnie.
3. Fonetyka:
• głoska a litera;
• sylaba;
• samogłoski i spółgłoski;
• podział głosek.
II. Formy wypowiedzi:
• zaproszenie;
• proste sprawozdanie;
• przepis;
• instrukcja;
• plan;
• opowiadanie;
• streszczenie;
• opis;
• list.
III. Kształcenie literackie i kulturowe:
a) lektury- dłuższe utwory literackie podane na początku roku szkolnego przez
nauczyciela;
b) teksty kultury zamieszczone w podręczniku zgrupowane wokół tematów:
• szkoła w różnych aspektach;
• strój jako maska i źródło informacji;
• bohaterowie zwierzęcy- okrywanie cech uosabianych przez zwierzęta;
• sport- jego funkcje;
słowo- akt komunikacji, znaczenie dosłowne i metaforyczne, kreacyjna moc słowa;
fantazja i wyobraźnia;
stawianie pytań- wyjaśnianie niezwykłości świata( mitologia, Biblia);
skarb- skarby duchowe i materialne;
smok- strażnik skarbów, symbol zła, bohaterstwo i tchórzostwo;
prawdziwe szczęście- hierarchia wartości;
w harmonii ze światem- człowiek i jego najbliższe otoczenie, piękno przyrody, bogactwo i
różnorodność świata;
• czas pomysłów- żart, przygoda, teatr a życie.
c) pojęcia z teorii literatury:
• świat przedstawiony;
• narrator, narracja;
• bohater pierwszoplanowy, drugoplanowy;
• wers, zwrotka (strofa), rym, refren;
• podmiot liryczny, porównanie, przenośnia, epitet.
•
•
•
•
•
•
•
1)
a)
b)
c)
d)
2)
-
KLASA 6
Nauka o języku
zagadnienia dotyczące fleksji:
czasownik (formy i odmiana);
rzeczownik (odmiana, rzeczowniki o nietypowej odmianie, temat i końcówka);
stopniowanie przymiotnika;
stopniowanie przysłówków;
liczebnik (liczebniki wielowyrazowe);
zaimek i odmiana zaimków;
przyimek i spójnik;
przyimki złożone.
zagadnienia dotyczące składni:
zdanie a równoważnik zdania;
części zdania: główne oraz określenia;
zdanie złożone podrzędnie i współrzędnie.
zagadnienia dotyczące słowotwórstwa:
wyrazy podstawowe i pochodne;
budowa słowotwórcza wyrazu;
oboczności w temacie słowotwórczym;
rodzaje formantów;
pisownia zakończeń wyrazów oraz przedrostków;
zagadnienia dotyczące ortografii i interpunkcji:
pisownia „nie” z różnymi częściami mowy;
pisownia wielkimi i małymi literami;
interpunkcja w zdaniu złożonym.
Formy wypowiedzi pisemnej:
opowiadanie;
opis przedmiotu i postaci;
sprawozdanie z wydarzenia;
charakterystyka postaci;
list;
karta pocztowa;
zaproszenie;
informacja;
instrukcja;
notatka.
3) Kształcenie literackie i kulturowe:
a) lektury – dłuższe utwory literackie podane na początku roku szkolnego przez
nauczyciela;
b) teksty kultury zamieszczone w podręczniku zgrupowane wokół tematów:
- codzienność tematem dzieł sztuki;
- zmyślenie a prawda;
- wyobraźnia; różne konwencje dzieł sztuki ( western, utwory o piratach,
płaszcza i szpady, legendarni zbójcy, utwory detektywistyczne);
- informacja, sposoby informowania;
- wędrówka;
- czas;
- Itaka miejscem , do którego się tęskni.
c) pojęcia z zakresu wiedzy o literaturze i sztuce:
- epitet, porównanie, przenośnia;
- rym, rytm, wers;
- fikcja, realizm, fantastyka;
- epika, dramat, wiersz;
- świat przedstawiony- czas, przestrzeń, zdarzenia, bohaterowie;
- narrator, postać mówiąca (podmiot liryczny);
- fabuła, akcja, wątek;
- dialog, monolog;
- tekst główny i poboczny;
- temat, motyw;
- znak w literaturze i sztukach plastycznych.