Kronika 15 Sympozjum Europejskiego Towarzystwa Naukowego

Postêpy Nauk Rolniczych nr 2/2011: 121–124
Kronika
15 Sympozjum Europejskiego Towarzystwa
Naukowego Badania Chwastów
(Kaposvár, Wêgry 12–15 lipca 2010)
Adam Dobrzañski
Instytut Ogrodnictwa
ul. Konstytucji 3 Maja 1/3, 96-100 Skierniewice
e-mail: [email protected]
Chwasty i ich zwalczanie, pomimo osi¹gniêcia znacznego postêpu w tej dziedzinie, wci¹¿ stanowi¹ przedmiot badañ wielu oœrodków naukowych. Ich wyniki s¹
przedstawiane miêdzy innymi na sympozjach organizowanych, co 3 lata przez
Europejskie Towarzystwo Naukowe Badania Chwastów. 15 Sympozjum odby³o siê
na uniwersytecie w Kaposvár (Wêgry). Wziê³y w nim udzia³ 283 osoby z 34 krajów.
Polskê reprezentowa³o 18 uczestników (z Instytutu Ochrony Roœlin, Instytutu Uprawy Nawo¿enia i Gleboznawstwa, Instytutu Warzywnictwa, Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu i Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego). Przedstawiono ponad
250 referatów i doniesieñ w formie posterów (w tym 12 polskich), obejmuj¹cych takie
grupy tematyczne jak:
l uodparnianie siê chwastów na herbicydy,
l biologia chwastów,
l bioró¿norodnoœæ chwastów w czasie i przestrzeni,
l ekologia chwastów,
l gatunki inwazyjne i biologiczne zwalczanie,
l taktyka i strategia regulacji zachwaszczenia metodami niechemicznymi,
l metody chemicznego zwalczania chwastów.
122
A. Dobrzañski
Referat otwieraj¹cy sympozjum dotyczy³ chwastów wystêpuj¹cych na Wêgrzech
i by³ opracowany na podstawie przegl¹du zachwaszczenia, prowadzonego od ponad
60 lat pod nadzorem ministerstwa rolnictwa i pañstwowej s³u¿by ochrony roœlin. Na
tej podstawie sporz¹dzane s¹ mapy zachwaszczenia, które s¹ pomocne do opracowywania systemów wspomagania decyzji o zwalczaniu chwastów. Zagadnienie to
by³o przedstawione w kilku doniesieniach, miêdzy innymi w polskich [5]. Wieloletnie
stosowanie herbicydów zawieraj¹cych jednakow¹ substancjê aktywn¹ na tym samym
polu mo¿e wywo³aæ uodpornienie siê chwastów na herbicydy. Problemowi temu
poœwiêcono 37 doniesieñ, w tym 4 polskie [1, 2, 5, 9]. W Norwegii wykazano, ¿e
pomiêdzy populacjami chwastów wieloletnich (perz, skrzyp polny,) pochodz¹cymi
z ró¿nych siedlisk i szerokoœci geograficznych s¹ ró¿nice w pojawianiu siê czêœci
nadziemnych wyrastaj¹cych z p¹czków i roz³ogów znajduj¹cych siê w glebie. Wiedzê
tê mo¿na wykorzystaæ planuj¹c termin mechanicznego zwalczania chwastów. Porównywano okres spoczynku i kie³kowanie nasion komosy bia³ej pochodz¹cej z 10
krajów europejskich oraz Kanady i Stanów Zjednoczonych Ameryki Pó³nocnej.
Nasiona z krajów le¿¹cych na po³udniu mia³y d³u¿szy okres spoczynku ni¿ tych na
pó³nocy. Bochenek i in. [4] przedstawili wyniki badañ nad okresem spoczynku nasion
ostro¿enia polnego. Jak wynika z badañ belgijskich na sk³ad gatunkowy i poziom
zachwaszczenia ma wp³yw rodzaj materii organicznej wprowadzanej do gleby w formie ró¿nych kompostów. Zwrócono uwagê na wp³yw zmian klimatycznych, na
pojawianie siê niektórych gatunków na obszarach, gdzie wczeœniej nie wystêpowa³y,
b¹dŸ mia³y marginalne znaczenia. Przedstawiono wyniki badañ nad przemieszczaniem siê bylicy pospolitej na pola uprawne kukurydzy w po³udniowo-zachodniej
Polsce [6]. Powa¿ny problem stanowi¹ inwazyjne gatunki chwastów, szczególne
ambrozja bylicolistna pochodz¹ca z Ameryki Pó³nocnej rozprzestrzeniaj¹ca siê
w wielu krajach. Chwast ten nie tylko powoduje obni¿enie plonu uprawianych roœlin,
ale jest szkodliwy dla cz³owieka, bo powoduje alergiê. Badania nad biologi¹ i zwalczaniem ambrozji prowadzone s¹ w ramach wspó³pracy miêdzynarodowej w kilku
krajach Unii Europejskiej. Kilka referatów i posterów dotyczy³o wykorzystania
allelopatii do regulowania zachwaszczenia. Podano, ¿e substancje zawarte w lucernie
i s³oneczniku bulwiastym hamuj¹ kie³kowanie i wzrost niektórych chwastów. W badaniach tureckich z chwastnic¹ jednostronn¹ pochodz¹c¹ z 34 lokalizacji stwierdzono, ¿e roœliny tego gatunku ró¿ni¹ siê miedzy sob¹ wieloma cechami genetycznymi,
anatomicznymi, szybkoœci¹ kie³kowania i wzrostu. Od tych ró¿nic mo¿e zale¿eæ
reakcja na herbicydy. Rozmieszczenie chwastów na polu nie zawsze jest równomierne – wiele gatunków wystêpuje placowo. W takim przypadku, zamiast opryskiwaæ herbicydami ca³e pole, zabieg mo¿na ograniczyæ do miejsc ich wystêpowania,
opieraj¹c siê na tzw. „mapowaniu chwastów”. Podjêto prace nad skoordynowaniem
badañ nad mapowaniem i wystêpowaniem chwastów w Europie i przedstawiono
pierwsze wyniki z tego zakresu. Niektóre gatunki charakteryzuj¹ siê szerok¹ amplitud¹ ekologiczn¹ i s¹ spotykane na obszarze prawie ca³ej Europy, inne zaœ dominuj¹
15 Sympozjum …
123
na pó³nocy. Badacze angielscy przedstawili prototyp automatycznego urz¹dzenia do
rozpoznawania gatunków i mapowania chwastów, w które mo¿na wyposa¿yæ opryskiwacz. Kilka doniesieñ, w tym polskie [9] dotyczy³o porównania zachwaszczenia
upraw konwencjonalnych z ekologicznymi. W badaniach w³oskich wykazano, ¿e
uprawa ekologiczna powoduje wiêksze zagro¿enia trudnymi do zniszczenia chwastami wieloletnimi. Przedstawiono referat na temat aktualnych pogl¹dów na rolê p³odozmianu w regulowaniu poziomu zachwaszczenia. W kilku doniesieniach, miêdzy
innymi polskich, przedstawiono mo¿liwoœci wykorzystywania œció³ek z roœlin okrywowych do ograniczania zachwaszczenia [3]. Z zakresu badañ nad zastosowaniem
i skutecznoœci¹ biologiczn¹ herbicydów oraz adiuwantów poprawiaj¹cych skutecznoœæ i jakoœæ wody u¿ywanej do opryskiwania mo¿na wymieniæ doniesienia polskich
autorów [5, 7, 10, 11, 12]. Wiêkszoœæ badañ obecnie jest skierowana na biologiê
chwastów, wp³yw sposobów odchwaszczania na ró¿norodnoœæ biologiczn¹ œrodowiska rolniczego i jego otoczenia, opracowanie modeli dynamiki populacji chwastów, opracowanie lub usprawnienie alternatywnych sposobów zwalczania chwastów
zastêpuj¹cych lub uzupe³niaj¹cych herbicydy (np. metody termiczne, biologiczne,
technika laserowa), rolê herbicydów i innych sposobów zwalczania w integrowanej
ochronie przed chwastami. Zwrócono tu uwagê tylko na niektóre zagadnienia poruszane na Sympozjum. Du¿a liczba referatów i doniesieñ uniemo¿liwia ich szczegó³owe omówienie. Materia³ami z 15 Sympozjum EWRS dysponuj¹ polscy uczestnicy
(m.in. IOR Poznañ, IUNG Wroc³aw, IWarz Skierniewice).
Wykaz prac polskich autorów
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]
Adamczewski K., Kierzek R. Resistance of silky bentgrass (Apera spica-venti (L.) Beauv.) to ACCase inhibitor
herbicides in Poland. 15 EWRS (European Weed Research Society) Symposium, Kaposvár 2010. Procedings:
53.
Adamczewski K., Wagner J., Kierzek R. The ouantification of the target-site resistance to mesosulfuron/iodosulfuron in a blackgrass (Alopecurus myosuroides HUDS.) biotype - with a Pro197-to-his mutation from a winter
wheat field in Poland using pot test and Petri dish assay.15 EWRS (European Weed Research Society)
Symposium, Kaposvár 2010. Procedings: 24.
Anyszka Z., Dobrzañski A., Kohut M. Weed and celeriac response to mulch from cover crops. 15 EWRS
(European Weed Research Society) Symposium, Kaposvár 2010. Proceedings: 275.
Bochenek A., Go³aszewski J., Górecki R.J. Hydrotime analysis of the seasonal dormancy pattern of Cirsium
arvense seeds. 15 EWRS (European Weed Research Society) Symposium, Kaposvár 2010. Proceedings: 67.
Domaradzki K. Kucharski M., Marczewska-Kolasa K., Problem of Alopecurus myosuroides HUDS. and its
control in south-west Poland. 15 EWRS (European Weed Research Society) Symposium, Kaposvár 2010.
Proceedings: 318.
Go³ebiowska H., Rola H. Migration of Artemisia vulgaris to maize cultivation fields in the region of south-west
Poland. 15 EWRS (European Weed Research Society) Symposium, Kaposvár 2010. Proceedings: 140.
Kieloch R., Domaradzki K. The efficacy of sulfonylurea herbicides dependently on winter wheat cultivars and
crop density. 15 EWRS (European Weed Research Society) Symposium, Kaposvár 2010. Proceedings: 316.
Krawczyk R, Kierzek R. The effect of conversion to organic farming on weed species composition in cereals. 15
EWRS (European Weed Research Society) Symposium, Kaposvár 2010. Proceedings: 121.
Marczewska-Kolasa K., Skoczowski A. Kucharski M. The gas chromatography and isothermal calorimetry as
the methods to estimating resistance of Centaurea cyanus to chlorsulfuron. 15 EWRS ( European Weed
Research Society) Symposium, Kaposvár 2010. Proceedings: 40.
124
A. Dobrzañski
[10] Miziniak W., Praczyk T. Fenoxaprop-P-ethy³ enhances the activity of chlorme¹uat chloride and prohexadione-calcium in winter wheat. 15 EWRS ( European Weed Research Society) Symposium, Kaposvár 2010.
Proceedings: 320.
[11] Sobiech L., Skrzypczak G.A. Influence of additives on efficacy of tribenuron-methyl and iodosulfuron- methyl
sodium at hard water conditions. 15 EWRS (European Weed Research Society) Symposium, Kaposvár 2010.
Proceedings: 313.
[12] WoŸnica Z, Idziak R. Enhanced efficacy and cost-effective herbicide usage in maize. 15 EWRS (European
Weed Research Society) Symposium, Kaposvár 2010. Proceedings: 295.