Dariusz Szkaradek

Podstawowe założenia wspólnego nadzoru
bankowego i unii bankowej
Dariusz Szkaradek
Partner, Lider Działu Audytu i Zarządzania
Ryzykiem Instytucji Finansowych, Deloitte
Warszawa, 16 stycznia 2013 r.
© 2013 Deloitte
Agenda
2
1
Zmiany regulacji bankowych odpowiedzią na kryzys
2
Wzmocnienie nadzoru nad sektorem bankowym
3
ESFS – europejski nadzór a krajowe organy nadzoru
4
Zaostrzenie wymogów kapitałowych
5
Poprawa systemu zarządzania w sytuacjach kryzysowych
6
Stabilizacja systemu bankowego
7
Postanowienia grudniowego szczytu UE
8
Wspólny nadzór bankowy w strefie euro szansą na powstanie unii bankowej
Podstawowe założenia wspólnego nadzoru bankowego i unii bankowej
© 2013 Deloitte
Zmiany regulacji bankowych odpowiedzią na kryzys
Sektor bankowy
2003-2006
2007 – (?)
Regulacje przed kryzysem
• System regulacji
ostrożnościowych (Bazylea II)
2008-2013
Kryzys
Reakcje nadzoru na kryzys
• Zaostrzenie regulacji
• Metoda standardowa kalkulacji
wymogów kapitałowych
1 fala – kryzys rynku subprime
– w USA (połowa 2007 do Września
2008) - pierwsza europejska ofiara Deutsche Industriebank IKB
• Przygotowanie do
implementacji IRB
2 fala – kryzys płynności na rynku
międzybankowym (wrzesień 2008)
• Brak jednolitych regulacji
w Unii Europejskiej
3 fala – globalne spowolnienie
gospodarcze (2009) – rozpoczęcie
prac nad nowymi regulacjami
(powołanie FSB, Financial Stability
Board, które razem z Komitetem
Bazylejskim rozpoczął pracę nad
Basel3 – pierwszy projekt wrzesień
2010)
• Instytucje ważne systemowo
4 fala – kryzys finansów publicznych
(2010) – (dług rządów strefy euro
wynosił 87% GDP za rok 2011)
– kraje PIGS (Portugalia, Włochy,
Grecja, Hiszpania)
• Wspólna polityka ochrony
depozytów
• Istotne różnice w podejściu
lokalnych nadzorów
• Rozpoczęcie prac nad CRD IV
• Podwyższenie wymogów
kapitałowych
• Testy warunków skrajnych
• Idea wspólnego nadzoru w Unii
Europejskiej
• Ochrona spółek córek grup
bankowych przez lokalne
nadzory
• Zaostrzenie polityki kredytowej
• Europejski Mechanizm
Stabilizacji
5 fala – kryzys zaufania
3
Podstawowe założenia wspólnego nadzoru bankowego i unii bankowej
© 2013 Deloitte
Wzmocnienie nadzoru nad sektorem bankowym
Europejski System Nadzoru Finansowego (ESFS)
Informacje nt. działań
Europejskie Urzędy
Nadzoru (ESA)
Wspólny Komitet
Europejskich Urzędów
Nadzoru
Europejska Rada ds.
Ryzyka Systemowego
(ESRB)
Rekomendacje, ostrzeżenia
EBA
ESMA
EIOPA
Europejski Urząd Nadzoru Bankowego
Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów
Wartościowych
Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń
i Pracowniczych Programów Emerytalnych
Nadzór mikro-ostrożnościowy (ESA)
• przyczynianie się do ustanowienia wspólnych standardów oraz
praktyk regulacyjnych i nadzorczych
• budowanie wspólnej kultury nadzoru, zapewnianie
skutecznego i spójnego nadzoru nad instytucjami finansowymi
• podejmowanie działań m.in. w sytuacjach nadzwyczajnych
• monitorowanie i ocenianie zmian na rynkach
4
Nadzór nad Systemem
Bankowym
EBC /
SSM
Strefa EURO
Kraje spoza strefy
EURO
Kraje, które nie przystąpiły do EBC
Nadzór makro-ostrożnościowy (ESRB)
• efektywne monitorowanie rynku finansowego
• identyfikacja ryzyka systemowego oraz
klasyfikowanie go pod względem istotności
• wskazywanie na ewentualne zagrożenia mogące
negatywnie wpłynąć na stabilność finansową
Podstawowe założenia wspólnego nadzoru bankowego i unii bankowej
© 2013 Deloitte
ESFS – europejski nadzór a krajowe organy nadzoru
Mechanizm spójnego stosowania europejskich zasad przez organy nadzoru
1)
2)
3)
4)
Weryfikacja przez EBA zgodności działań podejmowanych przez krajowy nadzór z prawem UE
Zalecenie EBA dla narodowego organu nadzoru
Brak zastosowania zalecenia EBA: Decyzja Komisji Europejskiej
Dalszy brak zgodności: podjęcie decyzji przez EBA adresowanej bezpośrednio do instytucji finansowej
Spory między poszczególnymi nadzorami lub w ramach tzw. kolegiów nadzorczych
1)
2)
3)
4)
Jeden lub więcej narodowych organów nadzoru zwraca się z prośbą do EBA o rozwiązanie konfliktu
Procedura mediacji zainicjowana przez EBA
Brak osiągnięcia konsensusu: Wiążąca strony decyzja EBA
Brak zastosowania decyzji EBA: możliwość podjęcia decyzji przez EBA adresowanej bezpośrednio
do instytucji finansowej
Uprawnienia specjalne w sytuacjach zagrożenia
1) Ogłoszenie przez KE wystąpienia sytuacji zagrożenia
2) Podjęcie przez nadzorców w ramach Rady Organów Nadzoru decyzji o podjęciu określonych
działań
3) Wdrożenie działań na szczeblu krajowym
4) Brak zastosowania decyzji EBA: możliwość podjęcia decyzji przez EBA adresowanej bezpośrednio
do instytucji finansowej
5
Podstawowe założenia wspólnego nadzoru bankowego i unii bankowej
© 2013 Deloitte
Zaostrzenie wymogów kapitałowych
Bazylea III - Wzmocnienie dotychczasowych reguł oraz nowe wymagania
Restrykcyjna definicja funduszy własnych pierwszej kategorii
Uproszczenie TIER 2,
eliminacja TIER 3
Rosnące wymagania kapitałowe, przeciwdziałanie efektem procykliczności
Bufor ochronny, bufor
antycykliczny
Nowe wymagania dotyczące płynności
Liquidity Coverage Ratio, Net
Stable Funding Ratio
Wprowadzenie maksymalnego współczynnika dźwigni
Leverage ratio
Dodatkowe korekty instrumentów wycenianych do wartości godziwej
Additional Valuation Adjustment
Zarządzanie ryzykiem systemowym i ryzykiem kredytowym kontrahenta
Dyrektywa CRD IV – regulacje w Unii Europejskiej zostaną wdrożone jako CRR/ CRD IV.
Porozumienie zostało osiągnięte 15 maja 2012 r.
Stan na styczeń 2013:
Złagodzenie wymagań dot. krótkoterminowej płynności:
• możliwość zaliczenia do rezerwy płynnościowej dodatkowych instrumentów
• mniej restrykcyjne wymogi dotyczące odnawialności zobowiązań/depozytów
• wydłużenie terminu na dostosowanie się do nowych wymogów:
- do połowy 2015 - 60% płynności
- do czerwca 2019 - 100% płynności
Zapowiedź przeglądu regulacji dotyczących płynności długoterminowej
6
Podstawowe założenia wspólnego nadzoru bankowego i unii bankowej
© 2013 Deloitte
Poprawa systemu zarządzania w sytuacjach kryzysowych
6 czerwca 2012 – Banking Resolution (projekt Dyrektywy Komisji Europejskiej)
Przygotowania
i zapobieganie
•
•
•
Plany naprawy
Plany restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji
Umowy dotyczące wsparcia wewnątrzgrupowego
Wczesna interwencja
organów nadzoru
•
•
Uprawnienia do wczesnej interwencji
Wyznaczenie nadzwyczajnego zarządcy banku
Uprawnienia w zakresie
prowadzenia
restrukturyzacji
i uporządkowanej
likwidacji oraz
odpowiednie instrumenty
•
•
Przejęcie kontroli nad instytucją finansową
Zdecydowane działania w ramach restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji:
- Instrument zbycia wyodrębnionej części przedsiębiorstwa
- Instrument instytucji pomostowej
- Instrument wydzielenia aktywów
- Instrument umorzenia lub konwersji długu
26 lipca 2012 – Raport nt. restrukturyzacji oraz uporządkowanej likwidacji banków w Polsce
(Issues and Assumption Paper for the Design of Upgraded Bank Resolution Framework)
•
•
7
Analizy polskich rozwiązań w zakresie upadłości i uporządkowanej likwidacji banków
Bank Światowy wskazuje na konieczność zmian legislacyjnych
Podstawowe założenia wspólnego nadzoru bankowego i unii bankowej
© 2013 Deloitte
Stabilizacja systemu bankowego
Ochrona deponentów
Propozycja Komisji Europejskiej:
• gwarancją objęte depozyty do 100 tys. EUR
• wyłączone spod ochrony depozyty instytucji finansowych oraz jednostek rządowych
• 75% funduszu zostanie zdeponowane przez uczestników
• banki z ryzykownym modelem biznesowym będą płaciły wyższą składkę do funduszu
Europejski Mechanizm Stabilizacyjny
ESM (European Stability Mechanism)
• Udziałowcami ESM jest 17 krajów strefy euro (uzgodniony udział w kapitale ESM: Niemcy 27%, Francja 20%,
Włochy 18%, Hiszpania 12%, pozostałe kraje strefy euro 23%)
• Docelowo, ESM ma dysponować 700 mld euro kapitału, w tym:
• 80 mld euro kapitału wpłaconego przez banki centralne członków w 5 ratach – 100% pokrycie do 2014
roku, zgodnie z przyjętym schematem udziałów
• 620 mln euro w postaci autoryzowanego kapitału, zbieranego w razie zaistnienia potrzeby
• Podlega ocenie agencji ratingowych (Fitch AAA, Moody’s Aa1)
Instrumenty oddziaływania:
• Wsparcie dla krajów będących obecnie bądź też zagrożonych ciężką sytuacją finansową
• Skup obligacji państw członków na rynku pierwotnym i wtórnym
• Działania wspomagające zachowanie stabilności finansowej poprzez udostępnianie linii kredytowych
• Finansowanie dokapitalizowania instytucji finansowych poprzez udzielanie pożyczek rządom państw
członkowskim,
8
Podstawowe założenia wspólnego nadzoru bankowego i unii bankowej
© 2013 Deloitte
Postanowienia grudniowego szczytu UE – wspólny nadzór
bankowy
Nadzór bankowy
1)
2)
3)
4)
Nadzór banków o aktywach powyżej 30 mld euro lub 20 proc. PKB danego kraju (chyba, że aktywa banku
niższe niż 5 mld euro
Nadzór co najmniej trzech banków z każdego kraju objętego wspólnym nadzorem
Możliwość ingerencji EBC i wydawania instrukcji lokalnym nadzorcom w uzasadnionych przypadkach
Odpowiedzialność krajowych nadzorców za ochronę konsumentów, przeciwdziałanie praniu pieniędzy,
usługi płatnicze i filie banków z krajów spoza UE
Podejmowanie decyzji
1)
2)
•)
3)
•)
4)
Decyzje wspólnego nadzoru i na forum EBA podejmowane z uwzględnieniem krajów spoza nadzoru
Prawa głosu, gdy poza nadzorem co najmniej 4 kraje UE:
decyzje proponowane przez panel EBA będą przyjmowane zwykłą większością składającą się z większości
głosów krajów wspólnego nadzoru i krajów spoza tego nadzoru
Prawa głosu, gdy poza nadzorem mniej niż 4 kraje UE:
decyzje proponowane przez panel EBA będą przyjmowane zwykłą większością Rady Nadzorców EBA,
która to większość powinna zawierać co najmniej jeden głos kraju spoza wspólnego nadzoru
Kraje deklarujące pozostanie poza wspólnym nadzorem: Wielka Brytania, Szwecja, Czechy
Przyszłość nadzoru
1)
2)
3)
4)
9
Oddzielenie funkcji monetarnych od nadzorczych w ramach Europejskiego Banku Centralnego
Wspólny nadzór od 1 marca 2014 roku (lub w ciągu 12 miesięcy od wejścia nowych regulacji w życie), ale
możliwe bezpośrednie dokapitalizowanie banków z funduszu ratunkowego strefy euro (ESM) przed tą datą
Porozumienie Ministrów pierwszym krokiem do negocjacji z Parlamentem Europejskim
Wspólny nadzór a w przyszłości wspólny fundusz ratunkowy
Podstawowe założenia wspólnego nadzoru bankowego i unii bankowej
© 2013 Deloitte
Wspólny nadzór bankowy w strefie euro szansą na powstanie
unii bankowej
 Zaostrzenie wymogów kapitałowych
 Nowe wymagania dotyczące płynności
 Zarządzanie ryzykiem systemowym
i ryzykiem kredytowym kontrahenta
 Wczesna interwencja organów nadzoru
 Restrukturyzacja i uporządkowana
likwidacja instytucji finansowej
Bank Resolution
Framework
CRR/CRD IV
Unia
bankowa
Gwarantowanie
depozytów
 Gwarancją objęte depozyty do 100 tys. EUR
 75% funduszu zostanie zdeponowane przez
uczestników
 Banki z ryzykownym modelem biznesowym
będą płaciły wyższą składkę do funduszu
10
Podstawowe założenia wspólnego nadzoru bankowego i unii bankowej
Wspólny Nadzór
Europejski (ESFS)
EBA
EBC / SSM
 Wspólny nadzór bankowy
 Możliwość ingerencji EBC
w decyzje lokalnych nadzorców
© 2013 Deloitte
Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu, a Swiss Verein, and its
network of member firms, each of which is a legally separate and independent
entity. Please see www.deloitte.com/pl/about for a detailed description of the legal
structure of Deloitte Touche Tohmatsu and its member firms.
© 2013 Deloitte