Rezultaty projektu Creating Innovative Working

Rezultaty projektu Creating Innovative Working Arrangements through the
support of Public Employment Services for a Better Work Life Reconciliation
Godzenie Ŝycia z zawodowego z Ŝyciem prywatnym oznacza postrzeganie przez
człowieka swoich działań zarówno zawodowych jak i pozazawodowych jako
kompatybilnych i działających na rzecz rozwoju zgodnie z aktualnymi priorytetami
Ŝyciowymi.
śycie zawodowe i prywatne, a więc rodzina i praca to dwa najwaŜniejsze obszary Ŝycia
człowieka. Dostosowywanie się do wymagań Ŝycia zawodowego i prywatnego jest
nieustannym wyzwaniem dla pracowników, którzy w tym samym czasie próbują dobrze
wykonywać role społeczne w obu tych obszarach. Z drugiej strony pracodawcy, w dobie
wzrastającej międzynarodowej konkurencji coraz częściej wymagają od pracowników
elastyczności i zdolności do szybkiego przystosowywania się do zmian.
Środki na rzecz równowagi pomiędzy Ŝyciem prywatnym i zawodowym moŜna podzielić na
dwie główne kategorie według ich wpływu na pracowników:
−
praktyki, które mogą pomóc pracownikom w lepszym zarządzaniu oraz osiąganiu
równowagi pomiędzy wymaganiami Ŝycia zawodowego i prywatnego poprzez
zastosowanie elastycznych form zatrudnienia oraz zapewnienie rozwiązań
wspomagających (m.in. informacje i szkolenia);
− praktyki ułatwiające pracownikom wywiązywanie się z obowiązków opiekuńczych, na
przykład: dodatkowe urlopy rodzicielskie, wsparcie pracodawcy w organizacji opieki nad
dziećmi.
Warto podkreślić, Ŝe nie ma jednego, dobrego dla wszystkich, rozwiązania w zakresie praktyk
na rzecz równowagi pomiędzy Ŝyciem prywatnym i zawodowym. Zastosowanie
i rozwój tych praktyk moŜe być przeprowadzany w róŜnych sektorach i organizacjach,
z których kaŜda będzie mierzyła się z własnymi trudnościami, jednak w efekcie końcowym
zostanie osiągnięty ten sam cel, który przyniesie korzyści zarówno pracodawcom jak
i pracownikom.
Przykładem tego mogą być wyniki badań przeprowadzonych w pięciu państwach
partnerskich uczestniczących w realizacji Projektu.
Cypr jest krajem, w którym dominują mikroprzedsiębiorstwa, dla których polityka na rzecz
równowagi Ŝycia zawodowego i prywatnego stanowi duŜe wyzwanie, a elastyczne warunki
zatrudnienia w krajowych raportach określane są jako stosunkowo nowe zjawisko.
Na Islandii, rozległe przepisy prawne regulują zagadnienia praw i obowiązków zarówno
pracodawców jak i pracowników oraz gwarantują równe prawa kobietom i męŜczyznom.
Świadomość znaczenia środków na rzecz równowagi w Ŝyciu zawodowym i prywatnym jest
stosunkowo niska, co oznacza Ŝe środki te stosowane są raczej w sposób nieformalny.
Maltańskie prawodawstwo zapewnia moŜliwość równowaŜenia obowiązków zawodowych
z niezawodowymi. Jako modelowy pracodawca, maltański rząd wprowadził środki godzące
Ŝycie zawodowe i prywatne skierowane obligatoryjnie do pracowników słuŜby cywilnej
1
i fakultatywnie do sektora prywatnego. Ponadto, maltańskie związki zawodowe zobowiązały
się do podjęcia działań na rzecz wprowadzenia do układów zbiorowych problematyki
równowagi pomiędzy Ŝyciem zawodowym a prywatnym.
W Słowenii, badania wykonane na potrzeby Projektu wykazały, Ŝe większość
przedsiębiorstw, które uczestniczyły w badaniu, nie stosuje środków na rzecz pogodzenia
Ŝycia zawodowego i rodzinnego, a zaangaŜowanie związków zawodowych w problematykę
pogodzenia tych dwóch obszarów Ŝycia jest blisko powiązana z wielkością przedsiębiorstwa:
im firma jest większa, tym związki są bardzie aktywne i zaangaŜowane w tą tematykę.
Środki na rzecz pogodzenia Ŝycia zawodowego i rodzinnego w Szwecji są regulowane przez
prawo i system zabezpieczenia społecznego.
W badaniach przeprowadzonych w 2008 r. w Słowenii pracodawcy i menadŜerowie działów
zasobów ludzkich wskazywali, Ŝe pracownicy zatrudnieni w ich organizacjach najczęściej
oczekują następujących, ustawowych form pogodzenia Ŝycia zawodowego z rodzinnym:
urlopów wychowawczych, zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy, elastycznego
czasu pracy, moŜliwości pracy w domu, urlopów dla ojców, zwolnień lekarskich, edukacji.
Inne pozaustawowe działania, takie jak: przedszkola w firmie, przerwy w karierze, wsparcie
finansowe na opiekę nad dzieckiem, zapewnienie opieki nad dziećmi po południu, dodatkowy
urlop, elastyczne harmonogramy, dodatkowe ubezpieczenia emerytalne, pracownicy uznali za
interesujące. Słoweńskie firmy często wprowadzają środki na rzecz pogodzenia Ŝycia
zawodowego i prywatnego, aby tworzyć lub wzmacniać swój wizerunek jako atrakcyjnego
pracodawcy. Środki te, słuŜą teŜ zwiększeniu satysfakcji i zaufania pracownika, co skutkuje
utrzymaniem utalentowanej kadry.
Na Malcie, podobnie jak w Słowenii prywatny sektor pracodawców ceni zdobywanie
zmotywowanych pracowników, utrzymanie utalentowanej, wykwalifikowanej siły roboczej
przy wykorzystaniu środków na rzecz utrzymania równowagi pomiędzy Ŝyciem zawodowym
i prywatnym. Na Malcie najbardziej powszechnymi środkami w tym zakresie są skrócone
godziny pracy oraz elastyczny czas pracy.
W Szwecji, realizacja środków na rzecz pogodzenia Ŝycia zawodowego z prywatnym
regulowana jest przez prawo i realizowana w miejscu pracy przez pracodawców,
pracowników i związki zawodowe, przy pomocy przepisów szwedzkiego systemu
zabezpieczenia społecznego, w układach zbiorowych pracy i poprzez politykę firmy. Według
partnerów społecznych do najwaŜniejszych środków dostępnych w Szwecji naleŜą
uprawnienia do urlopu wychowawczego, organizacja elastycznego czasu pracy i moŜliwość
skorzystania z placówek opiekuńczych.
Na Islandii wskaźnik ojców korzystających z urlopów ojcowskich wynosi ok. 90 proc. i jest
najwyŜszy na świecie, co dowodzi, Ŝe zarówno pracodawcy jak i pracownicy w tym kraju
akceptują urlopy zarówno matek jak i ojców. Ponadto, wysokiej jakości dzienne placówki
opiekuńcze dla dzieci prowadzone są przez gminy, a tym samym pracodawcy uwolnieni są od
ponoszenia kosztów w tym obszarze.
Badania przeprowadzone na Cyprze wykazały, Ŝe jeden na trzech pracowników zmaga się
z trudnościami związanymi z utrzymaniem równowagi pomiędzy Ŝyciem zawodowym
2
i prywatnym. Jedną z najwaŜniejszych inicjatyw słuŜących do osiągnięcia przez pracownika
równowagi w tych dwóch obszarach Ŝycia są płatne urlopy wychowawcze oraz elastyczny
czas pracy.
Pracodawcy oceniają wprowadzenie ustaleń w zakresie równowagi pomiędzy Ŝyciem
zawodowym i prywatnym nie tylko z perspektywy korzyści osiąganych przez pracowników
lecz biorą pod uwagę równieŜ wpływ ww. ustaleń na przedsiębiorstwo, w tym koszty
zastępowania kadry, reorganizacji siły roboczej, czasu i nakładu pracy, itp.
Na podstawie przeprowadzonych badań realizatorzy
rekomendacje dla publicznych słuŜb zatrudnienia.
Projektu
przygotowali
Głównym zadaniem publicznych słuŜb zatrudnienia jest oferowanie łatwego dostępu do rynku
pracy na poziomie lokalnym, krajowym i europejskim wszystkim osobom poszukującym
pracy, pracodawcom, a takŜe firmom specjalizującym się w rekrutacji pracowników. W tym
celu publiczne słuŜby zatrudnienia dostarczają kompleksowych informacji na temat ofert
pracy i osób poszukujących pracy, a takŜe udzielają pomocy w poszukiwaniu pracy
i rekrutacji personelu.
Analiza studiów przypadków prowadzi do jednego wspólnego ustalenia: brak
w sektorze prywatnym w obszarze równowagi pomiędzy Ŝyciem
i prywatnym jest jedną z głównych przeszkód, którą publiczne słuŜby
muszą pokonać, w celu osiągnięcia równowagi pomiędzy Ŝyciem
i prywatnym na rynku pracy.
świadomości
zawodowym
zatrudnienia
zawodowym
Zaleca się, aby publiczne słuŜby zatrudnienia przyjęły następujące podejście w tym obszarze:
Podejście informacyjne
Publiczne słuŜby zatrudnienia powinny podejmować kampanie informacyjne, w celu
zwiększenia wiedzy pracodawców na temat korzyści wynikających z równowagi pomiędzy
Ŝyciem prywatnym i zawodowym, a takŜe powinny odgrywać bardziej aktywną rolę
w promocji i implementacji środków na rzecz pogodzenia obu tych obszarów Ŝycia.
Poprzez wdroŜenie skutecznej kampanii na rzecz równowagi pomiędzy Ŝyciem zawodowym
i prywatnym słuŜby zatrudnienia powinny informować prywatny sektor pracodawców, Ŝe
działania zawodowe i pozazawodowe są kompatybilne, a odpowiednia równowaga pomiędzy
nimi moŜe spowodować zwiększenie zadowolenia wśród pracowników, co z kolei
doprowadzi do potencjalnego wzrostu w ramach przedsiębiorstw.
W związku z powyŜszym rekomendowane są następujące działania informacyjno –
promocyjne: organizacja seminariów, promowanie dobrych praktyk w zakresie godzenia
Ŝycia zawodowego z prywatnym (m.in. na stronach internetowych, tablicach reklamowych w
biurach publicznych słuŜb zatrudnienia, na targach pracy), organizowanie tzw. Work-Life
Balance Week, itp.
Strategicznym celem kampanii informacyjnej powinno być dąŜenie do zmiany postawy
i poglądów pracodawców na temat kwestii równowagi pomiędzy Ŝyciem zawodowym
i prywatnym. Działania podejmowane w ramach promocji powinny przyczyniać się do
3
przezwycięŜenia przestarzałych stereotypów na temat optymalnej organizacji pracy, pracy
kobiet i męŜczyzn, a takŜe ról w zakresie opieki.
Publiczne słuŜby zatrudnienia powinny dąŜyć do publikowania w lokalnych mediach
osiągnięć konkretnych firm oraz instytucji sektora publicznego w implementowaniu środków
na rzecz równowagi pomiędzy Ŝyciem zawodowym i prywatnym. Ponadto zaleca się, aby
same słuŜby stanowiły dobry przykład w tym zakresie.
Podejście doradcze
Publiczne słuŜby zatrudnienia powinny zapewnić pracodawcom wsparcie doradców
udzielających pomocy w opracowaniu i wdroŜeniu strategii na rzecz równowagi pomiędzy
Ŝyciem zawodowym i prywatnym, która zaspokoi zarówno potrzeby pracowników, jak i cele
firmy.
Ponadto, powinny proponować rozwiązania problemów związanych z pogodzeniem Ŝycia
zawodowego i prywatnego, które mogłyby być wprowadzone w krótkoterminowej
perspektywie i mogłyby stanowić podstawę motywującą do wprowadzenia tych rozwiązań,
które wymagają długoterminowych zmian organizacyjnych.
Publiczne słuŜby zatrudnienia powinny równieŜ dąŜyć do zaangaŜowania pracodawców
w podnoszenie kwalifikacji kadry poprzez szkolenia i warsztaty, w celu osiągnięcia pełnego
potencjału siły roboczej, przy jednoczesnym wspieraniu równowagi w zakresie Ŝycia
zawodowego i prywatnego.
Podejście konsultacyjne
Publiczne słuŜby zatrudnienia powinny wziąć pod uwagę wyniki badań przedstawione we
wspólnym raporcie i rozpocząć działania konsultacyjne z władzami w celu wdroŜenia
rozwiązań zaproponowanych w raporcie.
4