Temat: Zależności ekologiczne – konkurencja.

Temat: Zależności
ekologiczne – konkurencja.
Jak wiele gatunków roślin
i zwierząt żyje w lesie?
W jaki sposób zdobywają
pożywienie?
Gdzie się kryją?
Czy w lesie panuje
równowaga pomiędzy
poszczególnymi
organizmami?
Poszczególne populacje
żyjące na tym samym
obszarze, kontaktują się
ze sobą i tworzą sieć
wzajemnych zależności.
Dotyczą one np.:





Odżywiania.
Rozmnażania.
Obrony.
Rywalizacji o terytorium.
Rywalizacji o kryjówki.
1. Wzajemne oddziaływania.
Związki pomiędzy organizmami zachodzą w obrębie jednej
populacji oraz pomiędzy osobnikami różnych gatunków
(z określonych populacji).
Mogą one przynosić korzyści, ale też mogą przynosić
szkody.
Oddziaływania dodatnie (nieantagonistyczne) – to takie,
które przynoszą korzyści co najmniej jednej ze stron.
Oddziaływania ujemne (antagonistyczne) – to te,
w których przynajmniej jeden z partnerów ponosi straty
(konkurencja, roślinożerność, drapieżnictwo, pasożytnictwo).
W tej zależności wszystkie osobniki
ponoszą większe lub mniejsze
Konkurencja ma miejsce
straty.
wtedy, kiedy organizmy żyją
obok siebie i rywalizują o te Najostrzej konkurencja zaznacza się
pomiędzy osobnikami tego
same, ograniczone zasoby
samego gatunku lub gatunków
środowiska.
blisko spokrewnionych, bądź
Konkurencja
pomiędzy osobnikami różnych
wewnątrzgatunkowa
gatunków, ale o podobnych
– współzawodniczą osobniki
wymaganiach życiowych.
tego samego gatunku.
2. Konkurencja.
Konkurencja
międzygatunkowa
– współzawodniczą osobniki
różnych gatunków.
O co konkurują
organizmy?
Rośliny:
 O wodę, dostęp do światła i soli
mineralnych.
 O zwierzęta zapylające ich
kwiaty.
Zwierzęta:
 O pokarm.
 Dostęp do wody.
 Schronienie.
 Miejsca do budowy gniazd.
 O terytorium.
 O partnera do rozrodu.
3. Skutki konkurencji wewnątrzgatunkowej.
 Podział przestrzeni przez osobniki, pary lub stada na terytoria.
 Śmierć słabszych organizmów – w wyniku walki, braku dostępu do
pożywienia czy dostępu do światła.
 Ustalenie się hierarchii w stadzie – ważność osobników w stadzie
decyduje o tym, kto ma pierwszeństwo w dostępie do pożywienia,
bezpiecznej kryjówki, kto dba o jego bezpieczeństwo. Hierarchia
ogranicza walki w stadzie, co wiąże się z większą przeżywalnością
osobników.
 Determinuje śmiertelność i rozrodczość populacji, a także
kondycję jej osobników – słabe osobniki są ze stada eliminowane,
przeżywają osobniki najsilniejsze i najlepiej przystosowane; cechy te
przekazują potomstwu.
4. Skutki konkurencji międzygatunkowej.
 Wyparcie jednego gatunku przez drugi – np. wilki
workowate żyjące w Australii zostały wyparte przez
bardziej inteligentne psy dingo.
 Przystosowanie się w sposobie życia do funkcjonowania
obok siebie gatunków, które wcześniej się wypierały – np.
jaszczurka zwinka i żyworódka; ich nisze początkowo się
pokrywały; potem zwinka wyparła żyworódkę na bardziej
wilgotne i cieniste obszary.