pobierz Newsletter Enable

Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji
Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko
ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za
umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.
Warsztaty i konferencja Enable w Berlinie
Prof. Dr Hans-Heinrich Bothe, HTW Berlin, University of Applied Sciences
W dniach 12-14 września w HTW Berlin (Niemcy) odbyły się pierwsze
międzynarodowe warsztaty i konferencja projektu Enable. Uczestniczyło w nich 25 osób z
krajów partnerskich oraz dwóch przedstawicieli brukselskiej agencji programu Grundtvig.
Program zawierał prezentacje uczestników na temat technologii informacyjnych i
komunikacyjnych w edukacji osób niepełnosprawnych oraz dyskusje dotyczące zarządzania.
Współpracownicy z Australii i Grecji połączyli się z nami przez internet.
Projekt Discover JISC
Shirley Evans
Discover JISC jest projektem koordynowanym przez JISC TechDis. Partnerzy posiadają
duże umiejętności i bogate doświadczenie w edukacji. Są wśród nich koledże, organizacje
zajmujące się wolontariatem oraz charytatywne. Celem projektu jest wsparcie personelu w
dostępie i użytkowaniu zasobów JISC TechDis przydatnych w nauczaniu, ze szczególnym
naciskiem na dostępność i integrację. Od ponad piętnastu lat JISC zajmuje się badaniami i
wprowadzaniem innowacji w edukacji w Wielkiej Brytanii. Rezultatem projektu będzie
opracowanie większej liczby dostępnych materiałów edukacyjnych. By stworzyć znaczące
zasoby, ważne jest, by personel pracujący z uczniami pomógł w ocenie istniejących
materiałów, stworzył nowe i udzielił wskazówek dotyczących ich dostępności. Projekt
rozpoczął się 1 października 2012 i potrwa 11 miesięcy. Aby uzyskać więcej informacji,
prosimy o kontakt pod adresem [email protected] .
SeeYou Mobile
Hanna Pasterny, Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych CRIS
SeeYou Mobile to pierwsza na świecie sieć telefonii komórkowej dla niewidomych.
Na polskim rynku pojawiła się w połowie listopada. Smartfon SeeYou Phone to aparat
Google Nexus Galaxy S, stworzony przez Samsunga. Pracuje na zmodyfikowanym systemie
Android 4. Modyfikacja polega na tym, że interfejs ekranowy został zastąpiony głosowym. Na
przykład mówiąc „pogoda” i otrzymuje się informacje o aktualnych warunkach pogodowych i
prognozie w naszej lokalizacji. Jeśli chcemy zadzwonić, mówimy „zadzwoń”. Program zapyta,
czy chcemy wybrać numer z listy, czy go podyktować. Telefon może nas również
poinformować, gdzie jest najbliższy hotel itd. Twórcy zapewniają, że możemy też zadzwonić
do asystenta i poprosić go o pomoc, np. zarezerwowanie stolika w restauracji. Na razie
telefon działa dosyć wolno. Czekanie na reakcję trwa nawet kilkanaście sekund. Twórcy
planują zaimplementowanie dodatkowych funkcji, m.in. rozpoznawania kolorów i
odtwarzacza książek mówionych (Daisy). Cena SeeYou Phone jest dość wysoka – 2500 PLN.
Obecnie nie ma dużej różnicy między tym aparatem a iPhone’m. Dużą wadą tego nowego
rozwiązania jest brak możliwości zainstalowania jakiejkolwiek innej aplikacji. Jeżeli abonent
zmieni operatora, nie będzie mógł używać tego smartfona. Mimo że aparat został stworzony
z myślą o osobach niewidomych, na razie nie cieszy się on popularnością w tej grupie. Jest to
spowodowane ceną, brakiem dyskrecji (komendy głosowe), wysokim abonamentem w
porównaniu do innych sieci oraz wolnym tempem działania. Może być jednak pomocny dla
osób starszych i mających problemy z rękami.
Aplikacje na iPada dla osób z autyzmem
Dr Anna Maj, Uniwersytet Śląski w Katowicach
Od kilku lat mobilne produkty firmy Apple (zwłaszcza iPad, ale także iPhone)
stosowane są dla potrzeb użytkowników niepełnosprawnych. Zaobserwować można już
pierwsze zastosowania iPadów dla osób starszych, zwłaszcza z chorobą Alzheimera czy
zwyrodnieniem plamki żółtej (zob. http://mashable.com/2011/07/25/ipads-disabilities/ czy
http://www.wwlp.com/dpp/news/local/hampden/iPad-gives-sight-to-legally-blind-woman).
Szczególnie intrygująco brzmią jednak przede wszystkim liczne doniesienia o sukcesach
komunikacyjnych i edukacyjnych dzieci autystycznych oraz dzieci z porażeniem mózgowym i
dystrofią mięśniową (zob. http://www.nytimes.com/2010/10/31/nyregion/31owen.html).
iPhone, a przede wszystkim iPad (ze względu na rozmiary) stają się pożądanymi
urządzeniami wspomagającymi edukację i komunikację tych grup dzieci, a także dorosłych z
podobnymi problemami. Szczególnie dostrzegalna jest zmiana zachodząca w dzieciach
autystycznych, które niezwykle trudno jest zachęcić do komunikacji czy nauki przy
wykorzystaniu tradycyjnych metod (takich jak kartka z alfabetem), a z którymi kontakt
werbalny jest często zupełnie niemożliwy
(zob. http://www.cbsnews.com/video/watch/?id=7385686n lub
http://video.nytimes.com/video/2010/10/29/nyregion/1248069258198/becominghansolo.html).
Interfejs iPada wydaje się działać na dzieci niemal hipnotyzująco - potrafią się skupić
na urządzeniu, wchodzą w interakcję z aplikacjami, żywo reagują na pytania, wydają
komendy i logicznie komunikują się z otoczeniem za pośrednictwem urządzenia
wyposażonego w dedykowane dla nich aplikacje. Programy takie umożliwiają najczęściej
wybranie zdjęcia, obrazka, litery lub innego symbolu i przekształcają go na odpowiednie
dźwięki zrozumiałe dla otoczenia, słowo lub zdanie (np. aplikacja Proloquo2go). Inne
pozwalają uczyć się bardziej skomplikowanej składni i wspomagają pełną wymianę zdań (np.
Autism Express). Jeszcze inne uczą wyrażania emocji przy zastosowaniu zdjęć i symboli
stanów emocjonalnych (np. Look in my eyes).
Warto dodać, że aplikacje na iPada i iPhone’a dla dzieci autystycznych tak się
rozpowszechniły w ciągu zaledwie kilku lat, że stworzono osobną aplikację Autism Apps,
zbierającą i oceniającą przydatność dostępnych programów w określonych sytuacjach.
Program określa jednocześnie zakres tego typu aplikacji, podając ich sugerowaną typologię:
ABA (rozpoznawanie obrazków), alfabet, sztuka, ocena, zachowania i umiejętności
społeczne, książki, przyczyna i skutek, aplikacje wyboru, kolory, komunikacja, kreatywna
zabawa, zbieranie danych, zdolności motoryczne i pisanie, migające karty, zabawa i gry,
geografia, IEP (prawnicze), piśmienność, matematyka, medyczne i zdrowie, muzyka, numery,
profesjonalne (dla nauczycieli), puzzle, odniesienia, systemy nagrody, dbałość o siebie,
zmysły, opowiadania socjalizujące, mowa i język, zamiana tekstu na mowę, czas, schematy
wizualne, wizualne czasomierze, słownictwo (informacje podaję za: Apple App Store).
Większość aplikacji koncentruje się zatem na komunikacji obrazkowej i uczeniu
korelacji między obrazem a językiem i stanami emocjonalnymi lub na uczeniu pożądanych
zachowań i sposobów komunikacji autystyka ze światem zewnętrznym. Charakterystyczne
jest to, że wykorzystuje się tu prostą interakcję w postaci dotyku ekranu (klikania)
odpowiednich elementów i połączonych z tym animacji i sygnałów dźwiękowych. Ujawnia to
najważniejsze cechy sukcesu omawianych urządzeń - interakcja za pomocą dotyku,
atrakcyjność wizualna (świecący ekran, kolorowe obrazy, animacja przyciągająca wzrok),
zaangażowanie słuchowe (komunikaty dźwiękowe, muzyka, sygnały).
Atrakcyjność interfejsów Apple dla autystyków można zatem określić jako
zaangażowanie multisensoryczne (wielozmysłowe). To co atrakcyjne dla zwykłych
użytkowników, okazuje się decydującym elementem umożliwiającym komunikację z dziećmi
autystycznymi. Jest to o tyle istotne, że z wypowiedzi samych nauczycieli i rodziców takich
dzieci wynika jasno, że dzięki iPhone’owi, a zwłaszcza iPadowi dokonuje się zmiana
rozumienia samego autyzmu - nie tylko w zakresie wzmagania komunikatywności chorych
dzieci, ale też w zakresie rozumienia ich przez otoczenie (rodzice i nauczyciele dowiadują się
m.in. co dziecko lubi jeść, jakie ma zainteresowania, jak się czuje, co mu się przytrafiło etc.).
Zmiana zachodzi zatem nie tylko w dziecku, które ewidentnie szybciej się rozwija, ale też w
otoczeniu, które uczy się interpretować wysyłane przez nie sygnały. Dzięki technologii
następuje sprzężenie zwrotne w procesie komunikacyjnym, który dotąd był go pozbawiony.
Tekst jest fragmentem pracy naukowej: Anna Maj: „Transgresje zmysłów. Design for all i
assistive technologies”. „Kultura Współczesna” 2013.
Otwarcie konkursu instrumentów jednoręcznych
(OHMI -One-Handed Musical Instruments)
Dr Anna Maj, Uniwersytet Śląski, Katowice
Dr Michał Derda-Nowakowski, Uniwersytet Łódzki
Konkurs
na
konstrukcje
instrumentów
jednoręcznych
(OHMI),
oficjalnie
zainaugurowany w roku 2011 na Festiwalu Ars Electronica w Linzu w Austrii, powstał dzięki
bliskiej współpracy fundacji OHMI Trust z Ars Electronica, HemiHelp, Drake Music, DEC oraz
Orkiestrą Symfoniczną Miasta Birmingham.
Ideą konkursu jest umożliwienie muzykowania osobom z niepełnosprawnościami
motorycznymi kończyn górnych. Jak zauważają pomysłodawcy konkursu, nie istnieją dziś
instrumenty, na których można grać wyłącznie jedną ręką. Jakikolwiek brak sprawności w
jednej dłoni czy ręce wyklucza z uprawiania muzyki miliony ludzi na całym świecie, np. osoby
po wylewach, wypadkach, z porażeniem połowiczym (hemiplegią) czy porażeniem
mózgowym.
Instrumenty jednoręczne zgłaszane do konkursu OHMI mogą wykorzystywać
technologie cyfrowe. Ważne, by subtelnie naśladowały tradycyjne instrumenty używane w
orkiestrze. Powinny być dostępne dla wszystkich, którzy nie mogą używać jednej ręki lub
jednego ramienia. Konkurs jest otwarty dla wszystkich wynalazców, twórców instrumentów,
inżynierów i projektantów. Można zgłaszać prace indywidualne i grupowe. Termin zgłoszeń
upływa 30 kwietnia 2013. Formularz zgłoszeniowy i regulamin znajdują się na stronie
internetowej Ars Electronica: http://ohmi.aec.at/
Więcej informacji na temat konkursu zawiera film w serwisie Vimeo:
http://vimeo.com/44395359
Jaws – ograniczenia dla użytkowników programu
do badań statystycznych
Vera Rajović
SPSS (Statistical Package for Social Sciences) – pakiet statystyczny do nauk
społecznych – jest używany przez badaczy, analityków i edukatorów prawie wyłącznie w
Serbii. Natomiast Jaws to program do odczytu ekranu zapewniający syntezę mowy oraz
możliwość podłączenia brajlowskiego monitora. To najpopularniejsza platforma dla
syntezatora mowy AnReader, stworzonego przez firmę AlfaNum.
http://www.alfanum.co.rs/index.php/en/products-and-services/productsfordisabled/anreader
Niestety wiele podstawowych funkcji SPSS nie jest dostępnych dla screen readera. Mimo to
dużo osób pracuje z programem SPSS, gdyż powstały specjalne skrypty dla Jawsa. Jednak
nawet one nie rozwiązały wszystkich problemów. Na przykład okazało się, że wersja 18 SPSS
jest niedostępna. Z dziesiątką było dużo lepiej, ale nie da się do niej wrócić. Dla niewidomych
studentów najbardziej praktycznym rozwiązaniem jest skorzystanie z pomocy osoby
widzącej, która pomoże z wprowadzeniem danych, opisze elementy graficzne i wyeksportuje
tabele do dostępnego formatu. Użytkownicy niektórych starszych wersji Jawsa mogą zrobić
analizę, ale nie są w stanie przeczytać żadnych tabel i elementów graficznych. Wyniki można
wyeksportować do Excela, brajlowskiego notatnika (program jest kompatybilny tylko z
nielicznymi) lub formatu html, ale nie było to stosowane. Dla wersji SPSS powyżej 9 ze screen
readerem nie da się stworzyć bazy zmiennych. Jeśli osoba niewidoma chce pracować
samodzielnie, musi umieć importować i eksportować do innych pakietów oraz umieć się nimi
posługiwać.
Technologie informacyjne jako pomoc w uczeniu się w Serbii
Vera Rajović
Temat ten jest szeroko dyskutowany, odkąd we wrześniu 2009 zostało ustanowione
prawo o fundacjach edukacyjnych. Kładzie ono nacisk na edukację włączającą dzieci ze
specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Bazuje na fundamentalnych zasadach, takich jak
sprawiedliwość, równość i niedyskryminowanie. Po uchwaleniu prawa powstały co najmniej
dwie książki, które szczegółowo omawiają te zasady w kontekście niepełnosprawnych
uczniów. Celem pierwszej jest zreformowanie procedury oceny, druga wprowadza zasady
Indywidualnego Programu Nauki jako nowego narzędzia dla serbskich praktyków. Celem
oceny jest odejście od tzw. kategoryzacji jako podstawy końcowej decyzji o umieszczeniu
dziecka w szkole konkretnego rodzaju oraz promowanie holistycznych potrzeb. Ocena nie
decyduje więc już o wyborze szkoły, gdyż nowe prawo nakazuje regularne nauczanie. Miejmy
nadzieję, że za dostępnością promowaną przez prawo pójdzie dostępność szkół: likwidacja
barier architektonicznych, zmiana klimatu i wsparcie, które usunie większość edukacyjnych
barier. Obecnie brakuje nie tylko komputerowego sprzętu – społeczeństwo nadal nie
dostrzega potencjału osób potrzebujących wsparcia w dostępie do edukacji, by później
mogły się stać bardziej konkurencyjne na rynku pracy. Polityka dotycząca oprogramowania
jest bardzo restrykcyjna, więc np. osoby niewidome nie są w stanie kupić syntezatora mowy,
ze względu na jego wysoką cenę.
Jeśli chodzi o oprogramowanie, które można by wykorzystać w nauczaniu, jest jeszcze jeden
stereotyp. Często uważa się, że nie jest ono przydatne w uczeniu się, lecz jest to jedynie gra;
uczenie się jest czymś poważnym, gra nie. Nie byłby to aż tak duży problem, lecz powoduje
to, że niektórzy programiści są zmotywowani do „robienia pieniędzy” na społecznej
potrzebie nadprodukcji oprogramowania, które jednak nie ma żadnego znaczenia dla
studentów i osób korzystających z e-learningu.
Należy także wspomnieć o nauczycielach technologii informacyjnych i komunikacyjnych w
kontekście celów lizbońskich oraz kompetencji.
Istnieje jednak co najmniej jedna dobra rzecz w tym kraju: prawo dla uczących się osób
dorosłych nazywanych „pracownikami intelektualnymi” do otrzymania darmowego sprzętu i
oprogramowania przydatnego w ich pracy. Sprzyja to ich zatrudnianiu.