Prawo cywilne I

2012-03-18
Prawo cywilne I
Wykonywanie własności
nieruchomości I
Rodzaje nieruchomości
Kataster i księgi wieczyste
Zagadnienia ogólne
• Zakres regulacji
– Przepisy ewidencyjne
– Obowiązki właścicieli nieruchomości
– Regulacja funkcjonalnie wyodrębnionych
rodzajów własności
• Kompleksowy charakter regulacji
– Normy cywilnoprawne
– Przepisy prawa publicznego
Rodzaje nieruchomości
• Grunty
• Budynki lub ich części
– Wzniesione przez
• użytkownika wieczystego
• spółdzielnię na gruncie państwowym
– Lokale
– Na mocy przepisów dawnych
• Kodeks Napoleona (własność piętra)
• Grunty warszawskie (dzierżawa wieczysta)
1
2012-03-18
Granice przestrzenne
nieruchomości
• Planimetrycznie
– Wyznaczają znaki geodezyjne
– Ujawnione w katastrze
• Granice w pionie
– Społeczno – gospodarcze przeznaczenie
prawa
– Problem własności kopalin
Identyfikacja nieruchomości kataster
• Regulacja w prawie geodezyjnym i
kartograficznym
• Na potrzeby
– Zagospodarowania przestrzennego
– Wymiaru podatków
– Gospodarki gruntami
– Ochrony interesów majątkowych stron
• Nie są dowodem prawa własności
Kataster II
• Identyfikacja nieruchomości
• Przedmiot ewidencji: działki i budynki
• Dane wynikające ze stanów
– Prawnych
– Faktycznych
• Podział na działki ≠ podział na
nieruchomości
• Ograniczony dostęp do danych
2
2012-03-18
Księgi wieczyste
• Prowadzi się w celu ustalenia stanu
prawnego nieruchomości
• Rejestr
– Przedmiotowy
– Wpis do rejestru powoduje szczególne
skutki prawne
• Funkcje
– Stabilizacja stosunków własności
– Bezpieczeństwo obrotu
Księgi wieczyste II
• Dążenie do powszechności KW
• Księgi związane są z nieruchomością, a
nie osobą właściciela
• Ujawnia się w nich
– prawo własności
– niektóre inne prawa rzeczowe
– niektóre prawa obligacyjne związane z
nieruchomością
Księgi wieczyste III
• Treść księgi wieczystej: wpisy
– Adnotacja wskazująca zmianę stanu
prawnego lub na
– ustalenie tego prawa zgodnie z
rzeczywistością
– Wykreślenie to też wpis
• Wpisy
– Ostateczne
– Tymczasowe
3
2012-03-18
Księgi IV
• Wpisy tymczasowe
– Hipoteka przymusowa ustanowiona w
postępowaniu zabezpieczającym
– Ostrzeżenie
– Wzmianka o wniosku
– Wzmianka o środku prawnomaterialnym
• Księgi prowadzone są w systemie
informatycznym
Zasady ksiąg wieczystych
• Zasada wpisu
– Wpisy co do zasady deklaratoryjne
– Wyjątkowo: konstytutywne
• Odrębna własność lokali
• Ustanowienie i przeniesienie użytkowania
wieczystego
• Przeniesienie/zrzeczenie się ograniczonego
prawa rzeczowego wpisanego do księgi
– Wpis nie jest przesłanką przeniesienia
własności
Zasady KW II
• Wpis – cd
– Obowiązek wpisu
– Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną
nieujawnieniem prawa
• Rozbieżność między wpisem a stanem
prawnym
– Ryzyko obrotu
– Uzgodnienie stanu prawnego z jawnym
– Ochrona zaufania do wpisu
4
2012-03-18
Zasady KW III
rękojmia wiary publiczne
• Ochrona osób trzecich na wypadek
– Nabycia prawa rzeczowego
– Innego rozporządzenia tym prawem
– Spełnienia świadczenia przez osobę
trzecią na rzecz wpisanego do księgi
uprawnionego
• Chroni nabycie w drodze czynności
prawnej
• Nie chroni sukcesji uniwersalnej
Zasady KW IV
Rękojmia - cd
• Nie chroni w przypadku rozporządzeń
nieodpłatnych
• Rękojmię wyłącza zła wiara osoby
trzeciej
• Negatywne działanie rękojmi: nabycie
wolne od obciążeń nieujawnionych w
księdze
Zasady KW V
Rękojmia - cd
• Rękojmia nie działa przeciwko
– Prawom obciążającym nieruchomość z
mocy ustawy
– Prawu dożywocia
– Służebnościom
• Ustanowionym decyzją adminisracyjną
• Drogi koniecznej, w związku z przekroczeniem
granic, przesyłu
• R. wyłącza wzmianka / ostrzeżenie
5
2012-03-18
Zasady KW VI
• Domniemania związane z wpisem
– Prawo jawne z KW jest wpisane zgodnie z
rzeczywistym stanem prawnym
– Prawo wykreślone nie istnieje
• Niezgodność KW z rzeczywistym
stanem rzeczy
– Ostrzeżenie
– Powództwo o uzgodnienie
Zasady KW VII
• Pierwszeństwo praw
– Kolizja praw rzeczowych
– Prawo wpisane ma pierwszeństwo przed
nie wpisanym
– O kolejności praw wpisanych decyduje
chwila złożenia wniosku
• Rozszerzona skuteczność ppraw
osobistych wpisanych do księgi
Zasady KW VIII
• Zasada formalnej jawności KW
– Są powszechnie dostępne
– Każdy może przeglądać księgę i jej akta
• Zasada materialnej jawności
– Nie można zasłaniać się nieznajomością
wpisu
– Nie można zasłaniać się nieznajomością
wniosków, o których uczyniono wzmiankę
6
2012-03-18
Struktura KW
• Działy
– I oznaczenie nieruchomości i prawa
związane z własnością
– II prawo własności i użytkowanie wieczyste
– III ograniczone prawa rzeczowe, prawa
osobiste, ograniczenia w rozporządzaniu
– IV hipoteki
• Łamy
7