0200-E0052F

KICZ A WARTOŚĆ ESTETYCZNA
Kitsch Versus Aesthetic Value
Kod: 0200-E0052F
Imię i nazwisko wykładowcy: dr Wioletta Kazimierska-Jerzyk
Typ zajęć: przedmiot systemowy II, filozofia kultury, zajęcia specjalistyczne dla wszystkich
specjalizacji studiów licencjackich i magisterskich
Semestr i rok studiów: semestr zimowy, II lic., III lic., I mag, II mag.
Liczba godzin w semestrze: 30
Prerekwizyty: uprzedni udział w jednym z przedmiotów: Estetyka I lub Wprowadzenie do estetyki
Język nauczania: polski
Liczba punktów ECTS: 3
Proponowany termin: piątek 10.15-11.45, sala 31
Cele i efekty kształcenia:
Wiedza i jej rozumienie: student podaje etymologię terminu „kicz”; definiuje kicz według ujęcia
estetycznego, aksjologicznego, psychologicznego i socjologicznego.
Umiejętności: odróżnia kicz od wartości kanonicznych w estetyce – piękna, wzniosłości i brzydoty;
odróżnia kicz od kategorii mniej popularnych w ujęciach naukowych – śliczność, cute, tandeta;
odróżnia kicz od kategorii współczesnych – camp, glamour; wskazuje na wzajemne implikacje tych
zjawisk.
Postawy: dostrzega aspekty pozornego diagnozowania kiczu w ujęciu estetycznym, kształtuje postawę
pluralistyczną, która upatruje w pojęciu kiczu narzędzia interpretacyjnego ułatwiającego analizę
zjawisk zarówno popkulturowych jak i stanowiących kanon dzieł sztuki.
Treść zajęć:
1. Kicz jako estetyczne zło.
1.1. „Kicz jako zło w systemie wartości sztuki” – trywializacja wartości estetycznych.
1.2. Kicz a brzydota (brzydota jako negatywne piękno i estetyczne zło).
1.3. Etyczne aspekty kiczu.
2. Kicz a piękno.
2.1. Psychologiczno-społeczne uwarunkowania piękna.
2.2. „Bogini piękna w sztuce jest boginią kiczu”- dylematy procesów estetyzacji i akademickiego
ujęcia piękna.
2.3. Kicz czyli sztuka szczęścia – kicz jako estetyczny manifest społeczności mieszczańskiej.
Wzniosłe i tandetne aspekty kiczu.
2.4. Camp – współczesne piękno, brzydota czy kicz?
3. Kicz a sztuka.
3.1. Kicz jako zjawisko implicite zawierające się w pojęciu sztuki.
3.2. Kicz jako sztuka użytkowa.
Zalecana literatura i materiały pomocnicze:
1. Adorno Theodor W., Teoria estetyczna, Warszawa 1994.
2. Banach Andrzej, O kiczu, Kraków 1968.
3. Beylin Paweł, Autentyczność i kicze. Artykuły i felietony, Warszawa 1975.
4. Broch Hermann, Kilka uwag o kiczu i inne eseje, Warszawa 1998.
5. Czerwiński Marcin, Struktura i funkcja społeczna kiczu, „Polska Sztuka Ludowa” 1966, nr 3/4.
6. Głowacka Dorota, Wzniosła tandeta i simulacrum: Bruno Schulz w postmodernistycznych
zaułkach, „Teksty Drugie” 1996, nr2/3.
7. Godzic Wiesław, Kicz w Internecie - czyli stara estetyka i nowe medium, w: Niedyskretny urok
kiczu. Problemy filmowej kultury popularnej, red. G. Stachówna, Kraków1997.
8. Hofmann Werner, Kicz i sztuka trywialna jako sztuki użytkowe, w: Pojęcia, problemy i metody
współczesnej nauki o sztuce, red. J. Białostocki, Warszawa 1976.
9. Kołakowski Leszek, Kultura i fetysze. Zbiór rozpraw, Warszawa 1967.
10. Moles Abraham, Kicz, czyli sztuka szczęścia. Studium o psychologii kiczu, Warszawa 1978.
11. Pawłowski Tadeusz, Wartość estetyczna a kicz, w: idem, Wartości estetyczne, Warszawa 1987.
12. Schönle Andreas, „Sklepy cynamonowe” Brunona Schulza: apologia tandety, tłum. J. Szpyra, w:
Bruno Schulz in Memorial 1892-1942, red. M. Kitowska-Łysiak, Lublin 1994.
13. Sontag Susan, Notatki o kampie, „Literatura na świecie” 1979, nr 9.
Warunki zaliczenia
Nie więcej niż dwie nieobecności, przygotowanie konspektu do wybranych zajęć i poprowadzenie
dyskusji – dotyczy wszystkich studentów.
Na ocenę dst – końcowy test (min. 50% poprawnych odpowiedzi).
Na ocenę db – końcowy test (min. 65% poprawnych odpowiedzi).
Na ocenę bdb – końcowy test (min. 80% poprawnych odpowiedzi).
Forma zajęć i metody dydaktyczne
Zajęcia rozpoczynają wykład dotyczący stanu badań nad proponowanym tematem ze szczególnym
uwzględnieniem potrzeby interdyscyplinarnego ujęcia tytułowego zjawiska w obrębie samej filozofii,
jak i poza nią (ujęcie etyczne, estetyczne, aksjologiczne, społeczne, psychologiczne, teoretycznoartystyczne). W dalszej części zostaną rozdzielone między studentów według dokładnego
harmonogramu (zawierającego datę, lekturę i szczegółowe zagadnienia) określone tematy, które
należy przygotować pisemnie w formie szczegółowego konspektu (ok. dwie strony) do dyskusji na
każde kolejne zajęcia. Na poszczególnych zajęciach realizujemy dyskusję uporządkowaną według
tych konspektów i kierowaną przez konkretnych studentów.