11. JAK PRAWO HUMANITARNE TRAKTUJE PROBLEM

11. JAK PRAWO
RODZINNYCH?
HUMANITARNE
TRAKTUJE
PROBLEM
PRZYWRACANIA
WIĘZI
W następstwie konfliktu zbrojnego, internowane osoby cywilne oraz jeńcy wojenni zostają oddzieleni
od swoich bliskich, rodziny są rozdzielane, a niektórzy ludzie znikają bez wieści. Konwencje
genewskie oraz protokół I zawierają szereg postanowień zmierzających do ochrony takich ofiar.
Należy je stosowa w przypadku międzynarodowego konfliktu zbrojnego i dają one MKCK prawo do
następujących działań:
1. Przekazywanie wiadomości o charakterze rodzinnym oraz innych informacji. Obejmuje to:
- otrzymywanie i rejestrowanie kart o wzięciu do niewoli jeńców wojennych oraz kart o internowaniu
osób cywilnych, przy czym duplikaty tych kart są wysyłane do rodzin osób zatrzymanych;
- przekazywanie poczty pomiędzy osobami pozbawionymi wolności a ich rodzinami;
- przekazywanie informacji o charakterze rodzinnym (tzw. mesaże czerwonokrzyskie) pomiędzy
rozdzielonymi członkami rodziny wtedy, gdy nie można polega na normalnej drodze pocztowej;
- otrzymywanie i przekazywanie zawiadomień o śmierci.
Ujmując to bardziej ogólnie, Centralne Biuro Poszukiwań przy MKCK działa jako pośrednik między
stronami konfliktu, czy raczej między ich krajowymi biurami informacji, w celu przekazywania
informacji na temat osób chronionych prawem humanitarnym.
2. Uzyskiwanie informacji na temat miejsca pobytu osób zaginionych (art. 33 protokołu I)
3. Łączenie rozproszonych rodzin (art. 74 protokołu I)
MKCK działał w ten sposób po raz pierwszy w 1870 r. podczas wojny francusko-pruskiej. Jego biuro
poszukiwań w Bazylei przystąpiło, działając jako pośrednik, do przywracania kontaktów między
jeńcami wojennymi i ich rodzinami, zaczynając od wymiany pomiędzy walczącymi stronami list
rannych osób. Od tego czasu Centralne Biuro Poszukiwań przy MKCK znacznie rozwinęło swoją
działalność.
KRAJOWE BIURA INFORMACJI
Trzecia konwencja genewska (art. 122) stanowi, że po wybuchu działań wojennych każde państwo
neutralne lub każde państwo wojujące, na którego terytorium przebywają osoby będące obywatelami
wrogiego państwa, musi utworzyć oficjalne biuro informacji o jeńcach wojennych. Każde państwo
wojujące musi powiadamiać swoje biuro informacji o wszystkich jeńcach, którzy zostali wzięci do
niewoli przez jego siły zbrojne. Musi też dostarczyć wszelkie dostępne, szczegółowe informacje
dotyczące tożsamości tych jeńców, aby jak najszybciej można było powiadomić ich krewnych. Jeżeli
nie ma takiego biura, co się często zdarza podczas konfliktów zbrojnych, wówczas MKCK podejmuje
się zbierania informacji o osobach chronionych konwencjami genewskimi.
CENTRALNE BIURO POSZUKIWA
"Centralne Biuro Informacji o jeńcach wojennych zostanie utworzone w kraju neutralnym.
Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża zaproponuje zainteresowanym Mocarstwom, jeżeli
uzna to za potrzebne, zorganizowanie takiego Biura. Zadaniem tego Biura będzie zbieranie wszelkich
informacji dotyczących jeńców wojennych, jakie będzie mogło ono zdobyć drogą oficjalną lub
prywatną oraz przekazywanie ich jak najszybciej państwu pochodzenia jeńców lub Mocarstwu, do
którego oni należy (...)." (art. 123 trzeciej konwencji)
ROZPROSZONE RODZINY
"Każda ze Stron konfliktu ułatwi poszukiwania podjęte przez członków rodzin rozproszonych przez
wojnę w celu wzajemnego odszukiwania się i ewentualnego połączenia (...)." (art. 26 czwartej
konwencji)