załącznik - BIP - Urząd Miejski w Węgrowie
Transkrypt
załącznik - BIP - Urząd Miejski w Węgrowie
Załącznik Nr 1 do uchwały Rady Miejskiej Węgrowa Nr XVI/124/04 z dnia 5.IV.2004 r. RADA MIEJSKA i BURMISTRZ WĘGROWA STRATEGIA ROZWOJU MIASTA WĘGROWA DO 2020 ROKU WĘGRÓW, kwiecień 2004 r. Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Załącznik Nr 1 do uchwały Rady Miejskiej Węgrowa Nr XVI/124/04 z dnia 5.IV.2004 r. Węgrów, kwiecień 2004 r. „BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN” GDAŃSK Autorzy: Michał Górski Janusz Barchański Joanna Barchańska Katarzyna Górska © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK - Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Spis treści 1. Wstęp 1.1.Cel opracowania 1.2.Przedmiot opracowania 1.3 Podstawa opracowania 1.4 Zakres opracowania i metodologia wykonania 2. Charakterystyka Miasta Węgrowa 2.1 Cechy charakterystyczne położenia geograficzno - przestrzennego 2.2 Charakterystyka elementów środowiska przyrodniczego 2.3 Charakterystyka elementów dziedzictwa kulturowego 2.4. Struktura samorządu terytorialnego 2.5. Współpraca zagraniczna 3. Demografia 3.1.Ogólna charakterystyka procesów demograficznych 3.2 Charakterystyczne cechy demografii gminy 4. Infrastruktura techniczna 4.1 Drogi publiczne 4.2 Transport publiczny 4.3 Łączność, elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo 4.4 Zagospodarowanie przestrzenne terenu 4.5 Budownictwo mieszkaniowe 5. Infrastruktura społeczna 5.1 Oświata i wychowanie 5.2 Kultura 5.3 Sport 5.4 Ochrona zdrowia 5.5 Pomoc społeczna 5.6 Bezpieczeństwo publiczne 5.7 0rganizacje pozarządowe 6. Ochrona przyrody, krajobrazu i środowiska 6.1 Ochrona przyrody i krajobrazu 6.2 Gospodarka wodno-ściekowa 6.3 Gospodarka odpadami stałymi 6.4 Ochrona powietrza 6.5 Ochrona przed hałasem 6.6 Zagrożenia nadzwyczajne 7. Gospodarka i rynek pracy 7.1 Podmioty gospodarcze 7.2 Charakterystyczne cechy funkcji gospodarczych 7.3 Bezrobocie i rynek pracy 8. Rolnictwo 8.1 Warunki agroprzyrodnicze 8.2 Warunki społeczne, techniczne ekonomiczne 9. Turystyka i rekreacja 9.1 Baza turystyczna 9.2 Trasy i atrakcje turystyczne 10. Dochody i wydatki budżetu gminy 10.1 Dochody osób fizycznych 10.2 Dochody i wydatki budżetu samorządu 11. Główne problemy gminy i analiza SWOT 11.1 Synteza analizy SWOT 11.2 Wewnętrzne uwarunkowania rozwoju Miasta Węgrowa 11.3 Zewnętrzne uwarunkowania rozwoju Miasta Węgrowa 12. Wizja rozwoju Miasta Węgrowa w 2020 roku 13. Uwarunkowania i cele rozwoju 13.1 Cele strategii Miasta Węgrowa do roku 2020 13.2 Badanie zgodności celów strategicznych Miasta Węgrowa ze Strategią Rozwoju Województwa Mazowieckiego i Narodowym Planem Rozwoju na lata 2004 2006 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK 1 2 3 3 4 5 6 10 11 12 14 15 16 17 18 18 20 23 25 27 28 30 34 35 36 38 39 40 40 41 44 46 48 50 51 52 54 54 57 58 59 61 63 65 68 72 Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 1. WSTĘP 1.1 CEL OPRACOWANIA Celem niniejszego opracowania jest sformułowanie „Strategii Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku”. Rozwój zrównoważony, to rozwój społeczno – gospodarczy, w którym w celu zrównoważenia szans dostępu do środowiska poszczególnych społeczeństw i ich obywateli – zarówno współczesnego jak i przyszłych pokoleń, następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych, społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych. W wielu definicjach rozwój zrównoważony (ekorozwój) rozumiany jest jako realizacja pewnego celu lub zbioru celów. Na wysokim poziomie ogólności istnieje zgodność, że jego generalnym celem jest lepsze zaspokojenie fizycznych i psychicznych potrzeb człowieka poprzez prawidłowe ułożenie jego stosunku do środowiska przyrodniczego. W praktyce programowania to ujęcie rozwoju zrównoważonego jest uwzględniane w podziale celów strategicznych na główne, długo i średniookresowe i programy operacyjne. Strategia zrównoważonego rozwoju powinna być budowana w oparciu o zasady wymienione w „Drugiej polityce ekologicznej państwa”: sprawiedliwości międzygeneracyjnej, etapowania i wyboru priorytetów, prewencji i reagowania na istniejące zagrożenia, regionalizacji i subsydiarności, a proces programowania musi być oparty o zasadę partycypacji społecznej. W celu sformułowania długookresowych celów rozwoju Węgrowa i ich modyfikacji w zależności od zmian zachodzących w otoczeniu, określaniu zasobów i środków niezbędnych do realizacji tych celów oraz sposobów postępowania zapewniających optymalne ich wykorzystywanie, a także w celu elastycznego reagowania na wyzwania otoczenia i zapewnienie miastu korzystnych warunków egzystencji i rozwoju, opracowano Strategię Rozwoju Miasta. W maju 2003 r. Burmistrz Miasta podjął decyzję o wszczęciu prac zmierzających do opracowania wyżej wymienionego dokumentu, w ślad za czym w czerwcu 2003 r. podpisał umowę z Fundacją Promocji Gmin Polskich – Bałtyckim Instytutem Gmin, która stała się odpowiedzialną za opracowanie „Strategii Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku”. I etapem prac nad strategią było zorganizowanie seminarium diagnostyczno – projektowego, które odbyło się w czerwcu 2003 r. w Węgrowie. Uczestnikami seminarium byli przedstawiciele Urzędu i Rady Miasta oraz przedsiębiorstw, organizacji, instytucji z miejscowych środowisk gospodarczych, społecznych, kulturalnych i opiniotwórczych z terenu gminy. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Opracowany na podstawie wyników prac seminarium dokument został oficjalnie przekazany przez przedstawicieli Bałtyckiego Instytutu Gmin Burmistrzowi Miasta w dniu 15 września 2003 r. Po naniesieniu poprawek w dniu 14 listopada 2003 odbyło się kolejne spotkanie, gdzie przedstawiciele gminy przedstawili kolejne uwagi do poprawionej już wersji oraz uzgodniono zmianę układu całej pracy. Gotowe, poprawione opracowanie przekazano Burmistrzowi w dniu 9 grudnia 2003 roku. Następnie Burmistrz skierował projekt dokumentu do Rady Miasta i Gminy. Po przeanalizowaniu projektu opracowania i zgłoszeniu uwag przez komisje Rady Miasta, projekt strategii skierowany został na sesję plenarną Rady Miejskiej i uchwalony w dniu 5 kwietnia 2004 roku. Strategia rozwoju gminy to koncepcja systemowego działania, polegająca na: formułowaniu długookresowych celów rozwoju i ich modyfikacji w zależności od zmian zachodzących w otoczeniu, określaniu zasobów i środków niezbędnych do realizacji tych celów oraz sposobów postępowania zapewniających optymalne ich rozmieszczenie i wykorzystanie w celu elastycznego reagowania na wyzwania otoczenia i zapewnienia gminie korzystnych warunków egzystencji i rozwoju. „Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku” jest dokumentem otwartym, który powinien być uzupełniany o nowe treści, pomysły i sposoby rozwiązywania problemów. Uchwalenie strategii nie zamyka dalszych prac, lecz otwiera kolejną fazę polegającą na opracowaniu programów operacyjnych, weryfikacji i aktualizacji celów i priorytetów rozwoju oraz konstruowaniu wieloletnich planów inwestycyjnych gminy. 1.2 PRZEDMIOT OPRACOWANIA Przedmiotem opracowania jest: ogólna charakterystyka miasta, diagnoza istniejącego potencjału miasta, perspektywy rozwojowe miasta wynikające z przewidywanego kształtowania się sytuacji w otoczeniu, misja miasta oraz wizja jego rozwoju do 2020 roku, cele strategiczne rozwoju miasta (długookresowe i średniookresowe), oraz propozycje programów operacyjnych i kluczowych przedsięwzięć do realizacji, badanie zgodności celów strategicznych miasta ze Strategią Rozwoju Województwa Mazowieckiego i Narodowym Planem Rozwoju na lata 2004 – 2006 lista wskaźników monitoringu realizacji strategii rozwoju miasta. 1.3 PODSTAWA OPRACOWANIA Niniejsze opracowanie powstało na podstawie wyników prac seminarium diagnostyczno – projektowego nt. „Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku”, prowadzonego przez Fundację PGP – BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN z Gdańska, które odbyło się 25 czerwca 2003 roku w Węgrowie a także na podstawie © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku danych statystycznych i opisowych dostarczonych przez Urząd Miejski oraz na podstawie danych Urzędu Statystycznego w Warszawie.. W niniejszym opracowaniu uwzględniono również wszystkie udostępnione BIGmin przez Urząd Miejski opracowania analityczne, programowe, planistyczne, projektowe, sprawozdawcze i promocyjne dotyczące gminy. W opracowaniu korzystano także z dokumentów zewnętrznych dotyczących Województwa Mazowieckiego oraz całego kraju, w tym także związanych z procesem integracji Polski z Unią Europejską, które wymienione zostały w bibliografii. 1.4 ZAKRES OPRACOWANIA I METODOLOGIA WYKONANIA Niniejszą strategię opracowano na podstawie informacji zawartych w analitycznym zestawieniu charakterystyki gminy (podstawowe informacje o gminie) oraz wyników prac zespołów roboczych na seminarium diagnostyczno – projektowym. W ramach seminarium zrealizowano pełną technologię planowania strategicznego z wykorzystaniem analizy SWOT, wg ustaleń metodycznych określonych przez specjalistów z BAŁTYCKIEGO INSTYTUTU GMIN. Wpierw sformułowano wizję gminy w 2020 roku, następnie przeprowadzono analizę SWOT i na bazie wyników tej analizy sformułowano cele strategiczne i cele średniookresowe oraz programy operacyjne dla poszczególnych celów. Strategię sformułowano przy zastosowaniu podejścia ekspercko – partycypacyjnego zalecanego przez środowiska naukowe. Projekt dokumentu końcowego opracowany przez BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN poddany został weryfikacji przez pracowników Urzędu Miasta i jednostek organizacyjnych gminy wyznaczonych przez Burmistrza a następnie przedstawiony Radzie Gminy do zatwierdzenia. Budowanie strategii to proces, w którym uczestniczą zarówno przedstawiciele samorządu jak i mieszkańcy, zainteresowani rozwojem swojej gminy. Strategia jest wspólnie budowana począwszy od nakreślenia wizji rozwoju, poprzez ocenę stanu wyjściowego, wybór celów i sposobów ich realizacji, aż po wdrażanie przyjętych koncepcji. Zapisanie tego procesu w postaci dokumentu umożliwia stałą ocenę postępów i korygowanie błędów przez wszystkich jego uczestników. Proces budowania i wdrażania strategii nie ma charakteru liniowego. Jest to cykl zamknięty, w którym nakreślone cele realizują się poprzez działania i po upływie lat dojście do stanu docelowego umożliwia rozpoczęcie kolejnego cyklu planowania. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 2. CHARAKTERYSTYKA MIASTA WĘGROWA 2.1. CECHY CHARAKTERYSTYCZNE POŁOŻENIA GEOGRAFICZNO - PRZESTRZENNEGO Położenie geograficzne Miasto Węgrów znajduje się w środkowo – wschodniej części województwa mazowieckiego. Położone jest w obrębie tzw. Niecki mazowieckiej, w otulinie rzeki Liwiec, prawego dopływu Bugu. Miasto leży w odległości ok. 80 km na wschód od Warszawy, przy ważnym szlaku komunikacyjnym łączącym stolicę Polski z Drohiczynem, przy trasie na Siedlce oraz do Wyszkowa nad Bugiem. Dane statystyczne Miasta Węgrowa w 2002r. na tle powiatu i województwa. WĘGRÓW POWIAT* WOJEWÓDZTWO* WYSZCZEGÓLNIENIE 1.Powierzchnia w km kw. 35,5 1.219 35.715 3.Ludność ogółem 13.002 70.794 5.068.000 4.Mężczyźni 6.296 35.181 2.440.876 5.Kobiety 6.706 35.613 2.631.459 366 58 143 1,065 101 108 8.Urodzenia na 1000 ludności 8,9 10,5 9,5 9.Zgony na 1000 ludności 6,2 10,5 10,3 10.Przyrost naturalny na 1000 osób 11.Ludność w wieku przedprodukcyjnym 12.Ludność w wieku produkcyjnym 13.Ludność w wieku poprodukcyjnym 14.Saldo migracji na 1000 ludności 15.Stopa bezrobocia w % 2,7 -0,1 -0,8 3.392 26,1% 8.267 60,9% 1.343 13,0% -58 18.188 25,7% 40.653 57,4% 11.953 16,9% -1,6 22,7% 14,4 17,6 19,1** 2.Liczba sołectw 6.Gęstość zaludnienia osoby/km kw. 7.Współczynnik feminizacji © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK 60,8% 16,5% +1,7 Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 16.Struktura edukacji na 10 tys. ludności: - Uczniowie szkół podstawowych - Gimnazjów - Liceów ogólnokształcących - Średnie techniczne i zawodowe 17.Użytki rolne w % a powierzchnia ogółem - ha 18.Lasy i grunty leśne w % a powierzchnia ogółem - ha 19.Zarejestrowane podmioty gospodarcze 1.175 687 1.158 1.416 6.522 3.523 1.404 999 387.383 216.565 63.963 37.933 69,1 65,6 23,9 16,4 25,5 21,9 1.206 4.591 528.254 Dane: Urząd Miejski w Węgrowie *Podstawa: rocznik statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 2.2 CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Węgrów jest miastem powiatowym, leżącym w środkowo – wschodniej części województwa mazowieckiego. Jest położone w Obniżeniu Węgrowskim pośród rozlewisk i zakoli rzeki Liwiec, w odległości 70 km od Warszawy, w obszarze Zielonych Płuc Polski oraz otulinie Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego. Zgodnie z opracowaną w 1995 r. Koncepcją ECONET-PL Węgrów leży w północnym rejonie Obszaru Siedleckiego (13K) będącego obszarem węzłowym o znaczeniu krajowym. Obejmuje on węzeł hydrograficzny, ze źródliskowymi odcinkami rzek Liwca i Kostrzynia – na północy, Krzny – na wschód i Świdra – na zachód. Ważną rolę w krajobrazie odgrywają tu wilgotne łąki oraz torfowiska niskie i przejściowe – lokalnie wysokie. Dominuje krajobraz mozaiki ekstensywnej łąk, zakrzewień wierzbowych i niewielkich lasów na siedliskach hydrogenicznych. Naturalnym powiązaniem między Obszarem Siedleckim i Doliną Dolnego Bugu jest Dolina Liwca – między Węgrowem, a Łochowem – sklasyfikowana w systemie ECONET-PL jako korytarz ekologiczny o znaczeniu krajowym (45k) aktualnie nie objęta prawną formą ochrony. Na zasoby środowiska przyrodniczego w Węgrowie składają się: rzeźba i krajobraz zasoby wodne szata roślinna klimat lokalny Najcenniejszymi kompleksami krajobrazowymi Węgrowa są doliny rzek: Liwca, Czerwonki i Ady, które mają decydujący wpływ na strukturę © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku przestrzenna miasta, na warunki klimatu lokalnego oraz są elementem systemu wymiany i regeneracji powietrza w centralnej części Węgrowa. 2.3. CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Historia Węgrów jest jednym z najstarszych miast województwa mazowieckiego. Miasto leży w dolinie rzeki Liwiec, rozgraniczającej dwie krainy historyczne: Mazowsze i Podlasie. Pierwsze osiedle będące zalążkiem przyszłego organizmu miejskiego powstało prawdopodobnie w II połowie XIV w. W miejscu, gdzie fale osadnictwa polskiego z terenów Księstwa Mazowieckiego oraz ruskiego ze wschodu, spotkały się na skrzyżowaniu szlaków handlowych z Warszawy na Litwę i z Gdańska na południe Rzeczypospolitej. Już w 1414r. przy placu targowym został zbudowany kościół parafialny, a w 1441 r. książę mazowiecki Bolesław IV nadał osiedlu prawa miejskie. W roku 1451 miasto było własnością Stanisława z Ołomuńca, następnie w 1476 przeszło w ręce Uhrowskich, zaś od 1558r. należało do Anny z Radziwiłłów Kiszczyny, gorącej zwolenniczki reformacji. Od tego czasu, przez ponad 200 lat Węgrów był jednym z głównych centrów protestantyzmu polskiego. Odbywały się tu synody biskupów protestanckich. Przez pewien czas Węgrów dawał schronienie arianom, którzy mieli tu swoją drukarnię, wydającą dzieła znanych teologów, jak Piotr z Goniądza, czy Marcin Krowicki. Od 1693r. miastem władali Radziwiłłowie herbu Trąby, którzy bardzo przyczynili się do jego rozwoju. Szczególnie zasłużył się dla Węgrowa książę Bogusław Radziwiłł, magnat o dwuznacznej reputacji, lecz znakomity gospodarz. Obdarzył on mieszczan wieloma przywilejami, sprowadził szkockich sukienników, którzy rozsławili Węgrów swoimi wyrobami oraz nadał miastu herb przedstawiający niedźwiedzicę na złotej tarczy z radziwiłłowskimi trąbami. Złoty wiek Węgrowa przerwał "potop" szwedzki. W 1657 najeźdźcy złupili miasto, podcinając jego dobrą koniunkturę gospodarczą. Kolejnym właścicielem Węgrowa został podskarbi wielki koronny Jan Kazimierz Krasiński, któremu w 1664r. sprzedał miasto Bogusław Radziwiłł. Rządy Krasińskich charakteryzował rozsądek w dziedzinie ekonomii oraz tolerancja religijna, jednak zbieg niesprzyjających okoliczności oraz klęsk spadających na kraj - wojna północna i zniszczenie miasta przez Szwedów w 1703r., następujące po niej prześladowania religijne i w efekcie emigracja rzemieślników protestanckich - zahamowały rozwój Węgrowa. W ciągu następnych dziesięcioleci Węgrów kilkakrotnie zmieniał właścicieli. W 1762r. odziedziczyła go Franciszka z Krasińskich, księżna kurlandzka. Od 1782 do 1819 roku Węgrów był własnością Ossolińskich, następnie do 1827 gen. St. Klickiego, po nim zaś następują Łubieńscy i władają miastem do 1869r. W sennej atmosferze prowincjonalnego miasteczka donośnie © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku odbiły się odgłosy walk powstań narodowych. W czasie powstania listopadowego przeprawy na Liwcu pod Liwem były miejscem zaciętych bojów pomiędzy wojskiem polskim a korpusem rosyjskim marszałka Iwana Dybicza. Jedną z największych bitew powstania styczniowego stoczyły z Rosjanami dnia 3 II 1863r. oddziały powstańców, dowodzonych przez Jana Matlińskiego i Władysława Jabłonowskiego. Bohaterstwo kosynierów spod Węgrowa przeszło do legendy, utrwalonej w twórczości M. Konopnickiej, A.Barier, C.K.Norwida, który w wierszu "Vanitas" porównał powstańców do Spartan spod Termopil. Po klęsce powstania, pomimo represji, Węgrów podniósł się z upadku gospodarczego. Od 1867r. był siedzibą powiatu. Po 1918r., w okresie międzywojennym miasto było rynkiem zbytu i ośrodkiem zaopatrzenia w towary przemysłowe dla okolicznych wsi. Lata II wojny światowej przyniosły znaczne zniszczenia i straty. Węgrów był bombardowany przez niemieckie lotnictwo; niemal cała ludność żydowska miasta została wymordowana, zburzono zabytkowe synagogi z XVII i XIX w. Wielu mieszkańców zginęło, walcząc z okupantami, innych wywieziono na roboty do Niemiec. Wyzwolenie przynieśli miastu żołnierze AK, którzy w czasie akcji "Burza" pod dowództwem majora "Wolskiego" wyparli dn. 8.08.1944r. oddziały hitlerowskie, zapobiegając zaplanowanemu przez Niemców spaleniu Węgrowa. Węgrów może poszczycić się dużym, jak na niewielką miejscowość, zespołem budowli zabytkowych, z których część reprezentuje wysoką klasę artystyczna. Mowa tu przede wszystkim o fundacjach Jana Dobrogosta Krasińskiego, którego wybitny smak estetyczny zadecydował o jakości zbudowanych na jego polecenie kościołów: kolegiaty i świątyni poreformackiej. Drugi większy zespół tworzą budowle związane z protestantami: dwa kościoły, plebania i tzw. "drukarnia ariańska". O żywych niegdyś stosunkach handlowych z Gdańskiem świadczy barokowy "Dom Gdański", dawna faktoria kupiecka przy rynku miejskim. Obrazu dopełniają domy z XVIII i XIX w. Zgrupowane głównie przy rynku oraz cmentarz ewangelicki i katolicki z wieloma interesującymi nagrobkami. Teren Miasta Węgrowa charakteryzuje mnogość zabytków kultury materialnej i niematerialnej. Znaczenie obszaru podkreśla istnienie wielu pamiątkowych miejsc związanych z historią naszego narodu np.: Pomnik przy mogile powstańców poległych w bitwie z wojskami rosyjskimi dnia 03.02.1863 roku. Głaz narzutowy o wadze kilku ton przywleczony z odległej o ok. 5 km Ruchenki na saniach po okrągłych klocach przez mieszkańców Węgrowa i okolic w roku 1917. Ustawiony na cokole z kamieni polnych. Pomnik lapidarium poświęcony dawnym mieszkańcom miasta Żydom, pomordowanym i zmarłym podczas II wojny światowej. W centralnej części dwie stylizowane tablice (10 Przykazań) obramowane przez kamienne stele i głazy nagrobne ze zlikwidowanego w latach 60-tych cmentarza żydowskiego. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Pomnik poświęcony żołnierzom AK, wyzwolicielom Węgrowa. Stela ze stylizowanym symbolem Polski Walczącej. * na podstawie – Roman Postek Szczególną rolę odgrywają zabytki architektury: BAZYLIKA MNIEJSZA Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz świętych: Piotra, Pawła, Andrzeja i Katarzyny usytuowany jest przy wschodniej pierzei rynku. Pierwszy kościół ufundował w tym miejscu Piotr Pietkowicz (Pietkiewicz?), dworzanin księcia mazowieckiego Janusza I, którego staraniem erygowano w 1414 r. parafię i zbudowano drewniany kościół, na początku XVI w. zastąpiony przez murowany. W roku 1703 Szwedzi, którzy zajęli Węgrów w czasie wojny północnej, spalili kościół z pomocą węgrowskich protestantów. W tym samym roku ówczesny właściciel Węgrowa Jan Dobrogost Krasiński zawarł umowę z warszawskim architektem Carlo Ceronim, który odbudował kościół w latach 1703-1706, wykorzystując ściany świątyni gotyckiej oraz wtapiając w fasadę zachowane wieżyczki. Autorem projektu był prawdopodobnie słynny Tylman z Gameren. Kościół zbudowany jest na planie prostokąta, trój nawowy, przykryty sklepieniem kolebkowo-krzyżowym. Nawy boczne są znacznie węższe od głównej. Zwraca uwagę bogato profilowany gzyms na pilastrach toskańskich. Fasada typowo barokowa, z trójkątnym szczytem, ozdobionym figurami świętych apostołów Piotra i Pawła. Po bokach dwie wieżyczki gotyckie pozostałe z dawnego kościoła obronnego, podobnie jak typowe gotyckie szkarpy opasują budowlę. We wnętrzu zespól fresków wspaniałego malarza włoskiego Michała Anioła Palloniego z lat 1707-1708. W prezbiterium scena Wniebowzięcia, w nawie północnej w kaplicy "Śmierć Chrystusa na krzyżu", następnie "Chrzest Jezusa w Jordanie", "Doktorowie Kościoła" (święci: Bazyli, Ambroży, Tomasz z Akwinu, Hieronim, Bonawentura i Grzegorz Papież) i "Wszyscy Święci w niebie". W nawie południowej przedstawiono w kaplicy "Nauczanie Madonny", (Święta Anna, matka NMP uczy czytać Marię, w tle ojciec, Święty Joachim, niezwykle plastycznie oddana arkada nad sceną), następnie fresk "patronowie Polski" (święci: Wojciech, Stanisław, Florian, Stanisław Kostka, Jacek Odrowąż, 6 Braci Polskich oraz Kazimierz Królewicz), po nim następuje malowidło "Patronki Polski" (święte: Dorota, Urszula, Jadwiga Śląska, Kinga, Bronisława i Salomea). Przy wejściu znajduje się fresk "Czyściec". Po ukończeniu prac wewnątrz świątyni została ona konsekrowana w 1711r. przez Aleksandra Wyhowskiego, biskupa łuckiego. Warto obejrzeć portret J. D. Krasińskiego pędzla Palloniego z 1712 r. Widok z okna na obrazie ilustruje wygląd rynku węgrowskiego w tym czasie. W zakrystii znajduje się zespół 20 interesujących portretów sarmackich z XVIII w. oraz słynne "Zwierciadło Twardowskiego". Wykonane jest ono z metalu © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku (głównie srebro) w ramie z napisem łacińskim "Tym lustrem Twardowski czynił sztuczki magiczne, lecz obrócone zostało to na chwale Bożą". Za pomocą tego zwierciadła czarnoksiężnik wywołać miał ducha Barbary Radziłłówny dla Zygmunta Augusta, za co obu spotkała wkrótce śmierć. Pęknięcie przecinające płytę tłumaczy jakoby historia o Napoleonie, który będąc w Węgrowie w drodze na wojnę z Rosją ujrzał w nim swoją klęskę podczas odwrotu z Moskwy i upuścił lustro na posadzkę. Inni pęknięcie wiążą z legendą o próżnym proboszczu, który ciągle przeglądał się w lustrze, dopóki nie ukazał mu się w nim diabeł, co tak przestraszyło duchownego, że rzucił weń kluczami do kościoła i stłukł je. Lustro przynosi ponoć nieszczęście i lepiej się w nim nie przeglądać, żeby nie kusić losu. * na podstawie – Roman Postek ZESPÓŁ POREFORMACKI Zespól poreformacki, złożony z kościoła, klasztoru, budynków browaru i tkalni oraz otaczającego je muru, położony jest przy ulicy Kościuszki. Początki założenia sięgają 1672 r., kiedy przybyli pierwsi reformaci sprowadzeni tu przez Jana Kazimierza Krasińskiego dla nawracania innowierców. Kościół pod wezwaniem św. Antoniego z Padwy i św. Piotra z Alkantary, konsekrowany przez Aleksandra Wyhowskiego w 1711 r. Projektowany prawdopodobnie przez Tylmana z Gameren, zbudowany przez zespól Carla Ceroniego, jest budowlą późnobarokową na rzucie prostokąta, z jedną nawą przykrytą sklepieniem kolebkowo krzyżowym oraz 4 kaplicami połączonymi z nawą. Na skrzyżowaniu transparentu i nawy okrągły plafon z freskami iluzjonistycznymi Palloniego "Adoracja Trójcy Świętej przez zbawionych", ostatnie dzieło wielkiego mistrza (ok. 1711 r.). Na sklepieniach kaplic freski Palloniego, przemalowane dość niefortunnie w okresie późniejszym: od wejścia po lewej "Chrystus i jawnogrzesznica", "Zaślubiny Matki Boskiej ze św. Józefem"; po prawej "Apoteoza św. Antoniego" i "Śmierć św. Piotra z Alkantary". W ołtarzu głównym zwraca uwagę wspaniały "Chrystus na krzyżu", dzieło znakomitego rzeźbiarza gdańskiego Andrzeja Schlutera. W prawym ramieniu transeptu nagrobek fundatora J. D. Krasińskiego ze złoconej miedzi, autorstwa Andrzeja Mackensena II (ok. 1712 r.). Budynek klasztorny z pocz. XVIII wieku, z dziedzińcem wewnątrz. W krużgankach freski - portrety świętych franciszkańskich z XVIII w. Konwent węgrowski został skasowany w 1865 r. * na podstawie – Roman Postek KOŚCIÓŁ EWANGELICKO-AUGSBURSKI Kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy, położony przy ulicy Narutowicza. Zbudowany w 1841 r. staraniem księdza pastora Karola Tetfejlera, murowany, salowy, z wieżą nad kruchtą, klasycystyczny. Ołtarz główny z obrazem olejnym "Chrystus w Ogrójcu", chór muzyczny z organami. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Wieża zwieńczona piramidalnym hełmem. W pobliżu kościoła dawna plebania z 1763 r., wzniesiona z inicjatywy P. Tempera, bankiera króla Stanisława Augusta. Obecnie po przebudowie od 1962 roku mieści się w niej Ewangelicki Dom Opieki "Sarepta". * na podstawie – Roman Postek KOŚCIÓŁ EWANGELICKO-AUGSBURSKI DREWNIANY Znajduje się na cmentarzu ewangelickim (grzebalny od drugiej połowy XVI wieku). Jest drugim ewangelickim kościołem w Węgrowie. Kościół zbudowany z modrzewia w 1679 r. na miejscu okazałej świątyni z 1634 r., podpalonej w 1678 r. przez miejscowych zakonników z klasztoru reformatów w czasie kontrreformacji. Według podań kościół wybudowano w ciągu jednej doby (!) by spełnić warunek postawiony przez biskupa łuckiego, który chciał powstrzymać odrodzenie parafii ewangelickiej. Kościół z bali, oszalowany deskami, zwieńczony wieżyczką z sygnaturka jest najstarszym zabytkiem budownictwa drewnianego na terenie byłego woj. siedleckiego. Ciekawostką jest fakt, że parafia węgrowska była też parafią dla protestantów warszawskich od 1580 r. (data spalenia kościoła w Warszawie) do 1776 r., kiedy to odbudowano nowa świątynię ewangelicką w stolicy. Na cmentarzu znajdują się interesujące nagrobki z XVII w języku polskim oraz mogiła powstańca styczniowego, który zginął w Bitwie pod Węgrowem 3 lutego 1863 r. Są również nagrobki szkockich rzemieślników z XVIII wieku. * na podstawie – Roman Postek BUDYNEK KOLEGIUM OO.BARTOLOMITÓW Budynek dawnego kolegium - szkoły średniej prowadzonej przez księży bartolomitow (inne nazwy: komuniści, bartoszkowie). Pierwsze kolegium ufundowane zostało przez J. D. Krasińskiego. Obecny budynek, położony przy ul. Kościelnej, jest późnobarokowy, partiami gruntownie przebudowany. Zachowała się jedna z 4 wież, zwieńczona pięknym barokowym hełmem. Kolegium zostało skasowane po powstaniu listopadowym w odwecie za udział w walkach uczniów i pomoc udzielaną powstańcom przez księży. * na podstawie – Roman Postek DOM GDAŃSKI Dawny zajazd z XVIII wieku, usytuowany przy rynku miejskim. Według tradycji miejscowej pełnił funkcje placówki kupców gdańskich. Utrzymany w stylu późnobarokowym, murowany, przykryty blaszanym, mansardowym dachem. Mieści obecnie Miejską Bibliotekę Publiczną. * na podstawie – Roman Postek DRUKARNIA ARIAŃSKA © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Dom późnorenesansowy, tradycyjnie uważany przez mieszkańców Węgrowa za pomieszczenie drukarni, gdzie publikowano rozprawy i manifesty arian polskich, w tym znanego teologa Piotra z Gniazda. Obecnie jest to atrapa dawnego zabytku zrekonstruowanego od podstaw przez PP PKZ. Pierwotna "drukarnia" została zbudowana ok. XVI-XVII w. Budynek położony przy ul. Gdańskiej mieści obecnie Urząd Stanu Cywilnego. * na podstawie – Roman Postek 2.4 STRUKTURA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Gmina wykonuje zadania publiczne zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Powyższe zadania są realizowane przez powołane, w wyników wyborów władze samorządowe, które przedstawiają się następująco: Rada Gminy - władza uchwałodawcza (15 radnych, w tym przewodniczący i zastępca), Komisje Rady Gminy ( 5 komisji) Władza wykonawcza - Burmistrz Ponadto w strukturze miasta działają następujące jednostki organizacyjne: Urząd Miejski Centrum Pomocy Społecznej Miejska Biblioteka Publiczna Węgrowski Ośrodek Kultury Przedszkola Szkoła podstawowa Gimnazjum Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. Straż Miejska OSIĄGNIĘCIA MIASTA WĘGRÓW w ostatnich 10 latach 1. Już przez kolejnych 7 lat w Węgrowie corocznie organizowany jest Festiwal Obrzędów Weselnych – BIESIADA WESELNA, 2. Ponadto DNI WĘGROWA to też impreza o zasięgi regionalnym, 3. W roku 2002 piastowaliśmy zaszczytny tytuł „STOLICY KULTURALNEJ MAZOWSZA”, 4. W 2000 roku miasto nasze zajęło I miejsce w konkursie organizowanym przez Urząd Wojewódzki – „Mazowsze 2001 w Internecie”, 5. Dziewczęta z Gimnazjum Węgrowskiego w 2003 roku zajęły VII miejsce w rozgrywkach piłki siatkowej w Polsce, © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 6. W 2001 roku dostaliśmy wyróżnienie od Związku Miast Polskich za najlepszą ofertę inwestycyjna na stronach www, 7. Drużyna siatkowa dziewcząt NIKE z Węgrowa przez kilka kolejnych lat utrzymywała się w I Lidze Krajowej Piki Siatkowej, ponad 20 razy była medalistą polski, w tym 4 razy mistrzem, 8. Uczennica LO z Węgrowa (Dorota Iwaniuk) była wicemistrzynią świata juniorek w szachach, 9. Szkoła Podstawowa ma wiele osiągnięć zarówno sportowych jak i humanistycznych i matematycznych: I miejsce w mistrzostwach w woj. Maz. w piłce siatkowej dziewcząt – 2003 r., I miejsca w piątkach piłkarskich w woj. Mazowieckim – 2003 r., I miejsca w czwórboju – 2003 r., II i III miejsca w konkursie „Z Unią na Ty” – 2002/2003 r., I i II miejsca w pływaniu - styl klasyczny – 2003 r., II miejsce w Polsce w konkursie „Kangur Matematyczny” – 2000 r. 2.5 WSPÓŁPRACA MIĘDZYGMINNA I ZAGRANICZNA Uchwałą Rady Miejskiej Węgrowa z dnia 28 kwietnia 1999 r. Miasto Węgrów stało się członkiem Związku Miast Polskich. Uchwałą Rady Miejskiej Węgrowa z dnia 16 grudnia 1999 r. Miasto Węgrów zostało członkiem Stowarzyszenia Powiatów i Gmin Nadbużańskich. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 3. DEMOGRAFIA 3.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROCESÓW DEMOGRAFICZNYCH Ludność Miasta Węgrowa w latach 1990 – 2002 Rok 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Stan ludności na 31.XII 12.249 12.878 12.880 12.930 13.004 12.999 13.028 13.019 13.002 Przyrost naturalny Osoby Na 1000 osób 87 7,1 71 5,5 43 3,3 31 2,3 51 3,9 32 2,5 38 2,9 18 1,3 35 2,7 Saldo migracji +110 +66 -37 -68 +29 -33 -15 -42 -58 Dane: Urząd Miejski w Węgrowie 13200 13000 12800 12600 12400 12200 12000 11800 1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 ludność ogółem Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Liczba ludności w Węgrowie wzrastała do roku 1998 a następnie do chwili obecnej utrzymuje się na stałym poziomie około 13.000 mieszkańców. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Kształtowanie się przyrostu naturalnego i migracji w latach 1995 - 2002 80 60 40 20 0 -20 -40 -60 -80 1995 1996 1997 1998 1999 Przyrost naturalny - osoby 2000 2001 2002 Saldo migracji - osoby Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Z przytoczonego wykresu wynika utrzymywanie się przyrostu naturalnego w mieście na poziomie ok. 3 na 1000 mieszkańców, natomiast od 2000 roku rośnie systematycznie ilość osób emigrujących z terenu miasta do poziomu 58 osób w 2002 roku. Struktura wiekowa ludności Węgrowa – 2001 r. Wyszczególnienie Grupy wiekowe Przedprodukcyjny – Razem 3.497 0-2 3-6 7 - 12 13 - 15 16 - 17 Razem 423 662 1.221 691 500 produkcyjny poprodukcyjny 8.198 1.354 *Podstawa: Ludność, ruch naturalny i migracje w Woj. Maz. w 2000 r. Opracowana prognoza rozwoju liczby ludności wykazuje: względną stabilizację liczebności młodzieży w grupie wiekowej 15 – 18 lat stosunkowo wysoki, utrzymujący się, przyrost naturalny korzystny układ grup wiekowych mieszkańców z przewagą osób w wieku produkcyjnym i ze stosunkowo wysokim odsetkiem osób w wieku przedprodukcyjnym Obecnie gęstość zaludnienia jest stosunkowo wysoka, wynosi 366 osób/ km i przewyższa średnią gęstość w Powiecie Węgrowskim, która kształtuje się na poziomie 58 osób/ km . Mimo to gmina posiada jeszcze dużą możliwość absorpcji ruchów migracyjnych. 2 2 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 3.2 CHARAKTERYSTYCZNE CECHY DEMOGRAFII GMINY Najważniejszymi przesłankami dalszego rozwoju demograficznego Węgrowa są: tempo i struktura przyrostu naturalnego skala migracji Do najważniejszych cech demograficznych mających wpływ na rozwój społeczno -gospodarczy na obszarze miasta należy: wysoki średni wskaźnik gęstości zaludnienia utrzymanie się względnej równowagi płci z przewagą kobiet, korzystny układ grup wiekowych mieszkańców z przewagą osób w wieku, produkcyjnym (60,9%) i z niskim odsetkiem osób w wieku poprodukcyjnym (13,0%) © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 4. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Bez rozwiązania niektórych problemów, wspólnym wysiłkiem społeczności gminy, szanse rozwoju otwierające się przez obecne procesy ekonomiczne nie będą w pełni wykorzystane. Zagospodarowanie wszystkich wolnych przestrzeni gminy, zanim upora się ona z problemami w sferze infrastruktury, komunikacji i usług podstawowych, zwłaszcza zabudową mieszkaniową, doprowadzić może do obniżenia wartości potencjalnych terenów zagospodarowania. 4.1 DROGI PUBLICZNE Powiązania komunikacyjne Węgrowa odbywają się w oparciu o układ dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych, na który składają się następujące elementy sieci drogowej. Podstawowy układ drogowo uliczny zapewniający powiązanie miasta z terenami zewnętrznymi tworzy droga krajowa nr 62 a także drogi wojewódzkie numer 637 oraz 696. Pozostałe drogi powiatowe i drogi gminne tworzą podstawowy układ komunikacyjny powiązań wewnętrznych, przy jednoczesnym zachowaniu śródmiejskiego i historycznego układu ulic w centrum miasta. Drogi publiczne – długość, stan techniczny, potrzeby i stopień ich zaspokojenia: Długości nawierzchni na terenie Węgrowa Kategoria dróg Krajowe Wojewódzkie Powiatowe Gminne SUMA Na terenie Węgrowa 9,344 km 6,071 km 13,494 km 41,00 km 69,86 km Dane: Urząd Miejski w Węgrowie MIEJSCOWOŚĆ NUMER STAN DROGI DRÓG Węgrów 62 Węgrów 637 Węgrów 696 © DŁUGOŚĆ PRZEWIDYWANE ROBOTY NA TERENIE GMINY (km) KRAJOWE dobry 9,344 przełożenie odcinka drogi (ul. J.P.) budowa wschodniego chodnika ul. Gdańskiej i części ul. Kościuszki WOJEWÓDZKIE dobry 2,633 przełożenie odcinka drogi, budowa chodnika ul. Piłsudskiego dobry 3,438 POWIATOWE BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Węgrów zróżnico wany Węgrów zły 13,494 GMINNE 41,026 budowa ul. Piwnej, Mickiewicza, Boh. Warszawy, Młodzieżowej, chodników Al. Siedleckiej, dokończenie ul. Piaskowej bud. dróg oś. Błonie bud. dróg oś. Kościuszki bud. ul. Kleeberga bud. ul. Barbasiewicza bud. ul. Kołłątaja bud. ul. Spacerowej bud. ul. Kwiatowej bud. ul. Partyzantów bud. ul. Szerokiej bud. ul. Słonecznej Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Poza ww. podstawowymi problemami komunikacyjnymi w mieście do istotnych problemów zaliczyć należy: Brak obwodnicy Zła jakość dróg Zablokowanie miasta przez ruch na drodze Warszawa – Węgrów Brak lewoskrętów na drogach i oznakowania ulic Brak przystanków autobusowych Występowanie obszarów o niedostatecznie wykształconym komunikacyjnym. układzie Przez teren gminy przechodzą trasy o dużym natężeniu ruchu generując hałas o natężeniu przekraczającym 70 dB. Istnieje konieczność obniżenia występującego tu hałasu, który przekracza dopuszczalne normy i przestrzegania szczególnych wymogów użytkowania terenu zawartych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Postulowany sposób ograniczenia uciążliwości drogi to ograniczenie prędkości i montaż ekranów dźwiękochłonnych. 4.2 TRANSPORT PUBLICZNY 1. Kolejowy Węgrów za czynny w Powstaniu Styczniowym został ukarany przez cara odebraniem możliwości poprowadzenia trasy kolejowej na wschód. 2. Autobusowy Na terenie Węgrowa transportem publicznym zajmuje się Państwowe Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej Sokołów S.A. placówka w Węgrowie i sześciu przewoźników prywatnych. Zajmują się przewozem osób na terenie powiatu do pobliskich miejscowości oraz Siedlec i Warszawy. PKS S.A. uruchomił również stałą linię na Ukrainę. PKS S.A. placówka w Węgrowie jako firma państwowa w 2002 roku dysponowało 50 autobusami, zatrudniało 58 kierowców i przewiozło 645.339 osób. Przewoźnicy prywatni przewożą osoby głównie do pracy do Warszawy. Transportem osobowym zajmuje się również 12 taksówek. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 4.3 ŁĄCZNOŚĆ, ELEKTROENERGETYKA, GAZOWNICTWO, CIEPŁOWNICTWO ŁĄCZNOŚĆ W ostatnich latach została rozbudowana centrala telefoniczna oraz sieć telefoniczna (światłowody, sieć rozdzielcza, sieć abonencka). Miasto Węgrów znajduje się w zasięgu następujących stacji bazowych telefonii komórkowej: PTK Centertel ERA GSM PLUS GSM ELEKTROENERGETYKA System elektroenergetyczny obejmuje swoim zasięgiem całe miasto. Urządzenia średniego i niskiego napięcia są już jednak przestarzałe. W mieście są linie na ogół napowietrzne, szczególnie kłopotliwe i mało estetyczne, które wymagają skablowania. System wymaga kompleksowej rozbudowy, modernizacji i przebudowy na nowoczesny układ pierścieniowo zasilanych linii kablowych, z jednoczesną dobudową nowych stacji transformatorowych 15/0,4 V. Węgrów zasilany jest ze stacji RPZ 110/15 kV, będącej obecnie we względnie dobrym stanie technicznym. Stacja ma również potencjalne możliwości rozbudowy i powiększenia mocy zainstalowanej. W stacji zbiegają się napowietrzne linie wysokiego napięcia dochodzące od stacji z kierunku północnego, wzdłuż doliny rzeki Liwiec oraz z kierunku zachodniego. W Węgrowie zarejestrowanych jest 3.522 odbiorców energii elektrycznej (wg. Stanu na 1998 r.) Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych i indywidualnych gospodarstwach rolnych wzrasta, ale jest na poziomie niższym niż średnia krajowa. Wzrost przedsiębiorczości, rozbudowa miasta, wznoszenie nowych budynków będą warunkowane również zwiększoną dostawą energii elektrycznej. GAZOWNICTWO Na teren Miasta Węgrowa gaz doprowadzany jest gazociągiem o średnicy 150 mm i długości 7.200 m. Stacja redukcyjno – pomiarowa I stopnia usytuowana jest przy trasie Węgrów – Ruchna w odległości ok. 750 m od skrzyżowania Al. Siedleckiej z ul. Zwycięstwa. Od stacji redukcyjno – pomiarowej na teren Węgrowa rozprowadzona jest sieć średniego ciśnienia ulicami: Al. Siedlecka, Słowackiego, Stadionowa, Piłsudskiego, Gdańska oraz na osiedlach domków jednorodzinnych Błonie i Rogatki Siedleckie. Łączna długość sieci gazowej niskiego ciśnienia w Węgrowie wynosi 19 732 mb, z tego 5 957 mb stanowi długość wszystkich przyłączy. Wszystkich przyłączy jest 329 szt. Z ilości tej 285 to przyłącza do budynków mieszkalnych, a 44 do budynków niemieszkalnych. CIEPŁOWNICTWO W Węgrowie nie funkcjonują przedsiębiorstwa typowo zajmujące się wytwarzaniem i dostarczaniem ciepła. Ogrzewanie i produkcja ciepła odbywa się w osiedlowych kotłowniach opalanych gazem. Na terenie miasta jest pięć takich kotłowni. Kotłownie Spółdzielni Mieszkaniowej przy: Alei Siedleckiej o mocy 2,3 MW ul. Wyszyńskiego 10 o mocy 2,3 MW ul. Nowej 4 o mocy 2,3 MW ul. Polnej o mocy 1,4 MW © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku kotłownia firmy Hochland o mocy 15,1 MW. Budynki instytucji publicznych oraz nieliczne budynki wielorodzinne zwłaszcza z zasobów komunalnych i wspólnot mieszkaniowych posiadają własne kotłownie. Domy jednorodzinne ogrzewane są z kotłowni węglowych oraz w około 15% gazowych i olejowych. 4.4 ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE TERENU Trwające obecnie przekształcenia ustrojowe i gospodarcze w skali kraju mają swoje odbicie w sytuacji Miasta Węgrów. Aktualnie Węgrów uchwalił „Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego”, w którym zapisano główne kierunki rozwoju przestrzennego gminy. Stworzyła się szansa na uporządkowanie istniejącego układu przestrzennego z równoczesnym poszukiwaniem rozwiązań z wykorzystaniem potencjału terenowo – geograficznego gminy. Bliskość Warszawy, niezagospodarowana rzeka Liwiec, predysponują ten obszar zarówno do rozwijania rekreacji biernej jak i czynnej. Uzupełnieniem powinno być wykorzystanie warunków klimatycznych obszaru na potrzeby ośrodków opiekuńczych. 4.5 BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE Rozwój budownictwa mieszkaniowego należy rozpatrywać w dwóch istotnych aspektach: 1. rozwój budownictwa mieszkaniowego dla potrzeb ludności zamieszkującej teren miasta 2. rozwój budownictwa mieszkaniowego dla potrzeb ludności nie będących mieszkańcami miasta lecz pragnących osiedlić się na jego terenie (głównie mieszkańców Warszawy). Wyżej wymieniony podział jest o tyle uzasadniony między innymi od posiadania (lub uzyskania) odpowiednich środków finansowych. Obowiązek opracowania i uchwalenia wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy nałożony został w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego. Ustawa ta nakłada na gminy, jako zadania własne, obowiązek tworzenia warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej oraz zapewnienia lokali socjalnych i lokali zamiennych a także zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych o niskich dochodach. Uchwałą Rady Miejskiej Węgrowa z dnia 8 października 2002 r. przyjęto wieloletni program gospodarowania mieszkaniowym zasobem miasta na lata 2002 – 2008. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Na koniec roku 2001 w Węgrowie było 3.996 mieszkań, z tego w poszczególnych rodzajach zasobów ilość mieszkań przedstawia się następująco: komunalne – 527 (13,2%) spółdzielcze – 1.530 (38,3%) prywatne – 1.677 (41,9%) zakładowe – 37 (1,0%) pozostałe – 225 (5,6%) Na terenie Miasta Węgrowa występuje budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne i wielorodzinne. Dominującą formą zabudowy jest budownictwo jednorodzinne. Zasób mieszkaniowy Miasta Węgrowa liczył na dzień 31.05.2002 r. 527 mieszkań usytuowanych w 74 budynkach. Z liczby tej 516 stanowiły lokale mieszkalne a 11 lokale socjalne. Przeważającą ilość mieszkań 522 znajduje się w administracji PGK i jest usytuowana w budynkach będących w całości własnością miasta (407) a 115 w budynkach wspólnot mieszkaniowych. Z ogólnej liczby 71 budynków mieszkalnych zarządzanych przez PGK 23 budynki (84 mieszkania) zostały wybudowane przed 1918 r., 18 budynków (42 mieszkania) w latach 1918 – 1945 i 30 budynków (396 mieszkań) po roku 1945. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 5. 5.1 INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA OŚWIATA I WYCHOWANIE Na terenie Miasta Węgrowa istnieją: 1 publiczna Szkoła Podstawowa, 1 Gimnazjum oraz 3 publiczne przedszkola: Placówki oświatowe na terenie gminy 2002/2003 r. L.p Placówka 1. 2. 3. Ilość Wielkość Liczba Liczba Budżet szkoły dzieci/ oddziałów w m3 uczniów Przedszkola w Węgrowie Szkoła Podst. w Węgrowie „0” Gimnazjum 3 4.329 284 11 Liczba Prac naucz. adm./bez prac. obsługi/ 1.531.503 22 5 1 217.018 1.175 48 4.289.527 84 6 89 687 3 26 145.138 2.012.963 3 53 6 1 Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Ogółem w gminie w 2002 roku do szkół podstawowych, gimnazjów uczęszczało 1.862 uczni, którzy pobierali naukę w 74 oddziałach szkolnych. Placówki oświatowe na terenie gminy [organ prowadzący powiat]: Zespół Szkół Zawodowych im. Jana Kochanowskiego ul. Bohaterów Warszawy 10 Zespół Szkół Specjalnych im. Kornela Makuszyńskiego ul. Mickiewicza 23 a Liceum Ogólnokształcące im. A. Mickiewicza ul. Mickiewicza 3 Szkoły prywatne na terenie Miasta Węgrowa: Szkoła Języków Obcych – ul. Mickiewicza Szkoła Języków Obcych „EURO SCHOOL” – ul. Polna 1 Szkoła Języków Obcych – ul Piłsudskiego Węgrowskie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości i Agroturystyki. Zostało zarejestrowane w 1996 roku jako organizacja pozarządowa na terenie miasta. Prowadzi kursy dokształcające dla bezrobotnych, Biuro Porad Obywatelskich. Od 1999 roku prowadzi szkołę niepubliczną z uprawnieniami szkoły publicznej o następujących kierunkach: Studium Informatyczne Studium Rachunkowości Studium Ekonomiczne Technikum Handlowe © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Stowarzyszenie bierze udział w konkursach, wygrywa granty na realizacje zadań z zakresu pomocy społecznej i rozwoju demokracji lokalnej. Średnia liczba dzieci na koniec roku w szkołach w latach 1999-2003 Rok szkolny 1999/2000 2000/2001 2001/2002 2002/2003 Liczba dzieci Liczba oddziałów 292+1097+246 279+1226+490 295+1020+744 285+1175+687 11+42+9 11+49+18 11+40+27 11+48+26 Średnia liczba dzieci w oddziale 26/26/27 25/25/29 26/25/28 26/24/26 Dane: Urząd Miejski w Węgrowie 1900 1800 1700 1600 1500 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Liczba dzieci Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Zauważyć należy niewielką ofertę oświatową w zakresie szkół prywatnych i wyższych. Ilość dzieci uczących się na terenie gminy wyraźnie wzrasta od 2000 roku. Średnio w szkołach na koniec 2002 roku w klasie było 27,5 uczniów uczących się w 67 oddziałach. Nakłady budżetu gminy na oświatę, subwencja oświatowa w tys. zł. 70 60 50 40 30 20 10 0 1996 1997 1998 % udział w budżecie m iasta 1999 2000 2001 Udział subw encji w finasow aniu ośw iaty Nakłady budżetu gminy na oświatę, subwencja oświatowa Wykonanie budżetu gminy Subwencja oświatowa Rok Ogółem % udział w budżecie Kwota Udział w finansowaniu oświata gminy oświaty 1990 2.049.446 19,6 1995 870.320 21,4 1996 4.187.664 47,6 2.455.722 58,6 1997 5.676.839 50,1 2.835.540 49,9 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 1998 1999 2000 2001 2002 5.463.462 5.615.672 6.778.089 7.818.542 8.759.524 43,6 44,5 44,2 44,6 44,1 3.137.198 3.469.780 3.645.503 4.504.693 4.635.460 57,5 61,8 53,8 57,6 52,9 Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Procentowy udział nakładów na oświatę w budżetach gminy oscyluje na poziomie około 45% i wskazuje na właściwe zarządzanie oświatą i racjonalną sieć szkolną. Stosunkowo niski i utrzymujący się udział subwencji oświatowej w finansowaniu oświaty pokazuje na znaczne dodatkowe zaangażowanie miasta w finansowanie oświaty. Porównanie procentowych wydatków gminy na oświatę i wychowanie z podobnymi gminami powiatu w 2000 roku. 80 60 40 20 0 Grębków Korytnica Liw Miedzna Sadow ne Stoczek Miasto Węgrów Ośw iata i w ychow anie Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Porównanie procentowych wydatków gminy na oświatę i wychowanie z podobnymi miastami Województwa Mazowieckiego w 2001 r. 50 40 30 20 10 0 Sokołów Garw olin Wyszków Pułtusk Podlaski Ostrów Maz. Węgrów Mińsk Maz. Wydatki na ośw iatę i w ych. Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. W porównaniu do sąsiednich gmin powiatu procentowy udział wydatków na oświatę i wychowanie w Węgrowie jest na poziomie średnim. W obszarze wydatków na oświatę widać, że nakłady budżetu państwa procentowo utrzymują się na podobnym poziomie. Natomiast w liczbach bezwzględnych szybciej rosną nakłady samorządowe w tym obszarze funkcjonowania gminy. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 5.2 KULTURA Zadania kulturalne na terenie Węgrowa realizują następujące placówki: Węgrowski Ośrodek Kultury Miejska Biblioteka Publiczna Węgrowski Ośrodek Kultury ul. Mickiewicza 4a, 07-100 Węgrów W budynku WOK mieści się kino "Kongres". Dysponuje salą widowiskową na 300 miejsc. Działa tu Dyskusyjny Klub Filmowy. W 2002 roku odbyło się 203 seanse filmowe, które obejrzało 8.694 widzów. W kalendarzu stałych dorocznych imprez Węgrowskiego Ośrodka Kultury jest Ogólnopolski Festiwal Biesiada Weselna w Węgrowie. Impreza przeprowadzana jest w formie przeglądów zespołów i kapel ludowych, zespołów folklorystycznych oraz teatrów obrzędowych. Prezentują one szerokiej publiczności zwyczaje weselne z różnych regionów Polski. Trwający trzy dni Festiwal gromadzi kilkutysięczną widownię i jest "największym weselem w Polsce". Finał transmitowany jest na żywo przez II Program TVP S.A. i TV Polonię na cały świat. W widowisku finałowym uczestniczą laureaci prezentacji konkursowych, którym wręczane są statuetki Boryny oraz Gwiazdy Wieczoru - znani artyści polskiej estrady. "Spotkania literackie" to kolejna ciekawa impreza skierowana szczególnie do dzieci i młodzieży. Organizowana jest dla uczczenia pamięci poetów i pisarzy polskich. W roku 1998 obchodzony był Rok Mickiewiczowski, rok później Rok Słowackiego. Odbyły się konkursy wiedzy na temat życia i twórczości poetów, konkursy recytatorskie oraz konkursy plastyczne z udziałem dzieci i młodzieży. We wrześniu 2000 roku WOK przygotował Ogólnopolski Zlot Delegacji Szkół noszących imię Wł. St. Reymonta. Gościem honorowym: „Spotkań literackich" była Pani Barbara Wachowicz. "Święto Chleba w Węgrowie" to impreza folklorystyczna organizowana w Węgrowskim Ośrodku Kultury, co roku w połowie września. Organizatorami są Węgrowski Ośrodek Kultury i Powiatowy Zespół Doradców Rolnych w Węgrowie. W czasie "Święta Chleba" odbywają się prezentacje tradycyjnych chlebów wiejskich, dawnych wypieków, potraw i napojów regionalnych oraz tradycyjnych i współczesnych wieńców dożynkowych. W trakcie imprezy ma miejsce degustacja i sprzedaż w/w wyrobów. Odbywa się także konkurs na najsmaczniejszy chleb wiejski i na najpiękniejszy wieniec dożynkowy. Zmaganiom konkursowym towarzyszą występy zespołów regionalnych i kapel ludowych. Konkursy recytatorskie. Od kilkunastu lat odbywają się w WOK eliminacje powiatowe konkursów recytatorskich: Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego dla Młodzieży i Dorosłych oraz Konkursu Recytatorskiego dla dzieci im. Kornela Makuszyńskiego. W dalszych etapach tych konkursów węgrowscy laureaci zdobywają wysokie miejsca i wyróżnienia. Przy Węgrowskim Ośrodku Kultury działają sekcje, koła zainteresowań i zespoły. Nauka w ognisku muzycznym jest prowadzona w klasie pianina, skrzypiec i keyboardu. Odbywają się zajęcia z rytmiki, a w kołach zainteresowań z fotografii, plastyki i teatru. Działają zespoły: tańca © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku nowoczesnego - "Isadora" i "Kontrast", tańca ludowego dla dzieci oraz Ludowy Zespól "Węgrowianie", który na Ogólnopolskim Festiwalu Biesiada Weselna Węgrów 2000 zdobył I nagrodę i statuetkę Boryny oraz zajął drugie miejsce na Międzynarodowych Targach Chleba w Jaworze, w roku 1999. Klub Seniora w roku 1999 w obchodzonym Roku Seniora zdobył Grand Prix na Wojewódzkim Przeglądzie Zespołów Wokalno-Instrumentalny pn. "Jak to dawniej bywało" w Warszawie. Jest zaprzyjaźniony z Klubem Seniora "Wesoła Chata" z Ursusa. W Węgrowskim Ośrodku Kultury realizowany jest program "Ochrony Ginących Zawodów", któremu patronuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Twórczość ludowa w powiecie węgrowskim odznacza się żywotnością i oryginalnością. Na szczególną uwagę zasługują takie dziedziny sztuki ludowej jak tkactwo dwuosnowowe, wycinanka z opłatka i wyrób trąb pasterskich ligaw. W celu przybliżenia społeczeństwu, zwłaszcza dzieciom i młodzieży, regionalnej tradycji plastycznej regularnie organizowane są w WOK warsztaty plastyczne prowadzone przez artystów ludowych oraz konkursy, wystawy sztuki i rękodzieła ludowego. Prowadzące warsztaty twórczynie ludowe - p. Halina Fijołek i p. Czesława Rowicka, w roku 2000 zostały uhonorowane nagrodami im. Oskara Kolberga. W ramach programu "Ochrony Ginących Zawodów" w WOK działa również pracownia tkactwa dwuosnowowego artystycznego. W pracowni można zapoznać się z techniką tkactwa dwuosnowowego, obejrzeć krosna i gotowe tkaniny. Galeria „m” jest miejscem prezentacji twórczości fotograficznej, plastycznej oraz ciekawych opracowań historycznych dotyczących miasta Węgrowa. W zbiorach WOK na szczególną uwagę zasługuje zestaw fotografii dokumentującej życie podlaskiej wsi z końca XIX i pierwszej połowy XX wieku, prezentowanych na wystawie pt. "Podlaska wieś na starej fotografii" w WOK. Miejska Biblioteka Publiczna ul. Rynek Mariacki 11, Bibliotekę Publiczną w Węgrowie powołano w 1947 r. Od 1948 r. do 1980 pełniła ona funkcję biblioteki powiatowej lub rejonowej jednocześnie działając na rzecz miasta. Dzięki zebranym przez społeczeństwo Węgrowa funduszom wykupiono dla biblioteki w 1971 r. budynek Domu Gdańskiego. Po remoncie i adaptacji oddano go dla czytelników w 1984 r. Na trzech kondygnacjach znajdują się: wypożyczalnia dla dzieci i dorosłych, czytelnia dla dzieci, dorosłych, gabinet zbiorów regionalnych, czytelnia prasy, Muzeum Tkaniny Ludowej, pomieszczenia galerii na wystawy czasowe oraz magazyny książek. Biblioteka według danych na 31 XII 2002 r. posiada 67 250 książek (517 / 100 mieszkańców), 2345 czytelników (18 / 100 mieszkańców), dokonała 27 778 wypożyczeń (11,81 / czytelnika, 213 / mieszkańców), udostępniła na miejscu 4172 książki i czasopisma. W zbiorach biblioteki szczególne miejsce zajmują regionalia (wydawnictwa zwarte, czasopisma, rękopisy, dokumenty, fotografie i pocztówki). Wykorzystywane są one do szeroko zakrojonej popularyzacji wiedzy o regionie, prowadzonej poprzez organizowanie sesji naukowych i popularnonaukowych, wydawnictwa, wystawy historyczne itp. Biblioteka popularyzuje dorobek miejscowych twórców, organizując m.in. doroczny Węgrowski Jarmark Literacki, wystawy artystów plastyków, fotografików itp. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Przy gromadzeniu zbiorów i ich udostępnianiu szczególna uwaga zwracana jest na potrzeby dzieci i młodzieży uczącej się oraz studentów, stąd czytelnie posiadają bogate zbiory naukowe, encyklopedie i słowniki. Zbiory regionaliów, prezentowane w Muzeum Tkaniny Podlaskiej, są opracowane przez etnografa i posiadają karty muzealne. W momencie powołania muzeum miejskiego mogą stanowić jego część regionalną. Biblioteka rozpoczęła gromadzenie zbiorów do przyszłego muzeum – gromadzone są elementy wyposażenia mieszkań (meble, ozdoby) oraz elementy warsztatów rzemieślniczych, gabinetu lekarskiego itp. Komputeryzacja zbiorów oraz informacji bibliotecznej i bibliograficznej, a także przygotowanie dla czytelników stanowisk z dostępem do internetu, pozwoli na sprostanie wymogom zwiększonej liczby czytelników (zwłaszcza studentów i uczniów szkół pomaturalnych) oraz wykorzystanie posiadanych zbiorów regionalnych, służących promocji miasta i okolicy. Korzystanie z lokalnej infrastruktury kulturowej powiatów 80 60 40 20 0 Legionow o Now y Dw ór Pułtusk Wyszków Wypożyczanie książek na 1 czytelnika Wołom in Węgrów Widzow ie w kinach na 1 seans Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Dane dotyczące korzystania z bibliotek i infrastruktury kinowej na terenie Powiatu Węgrowskiego wskazują na średni poziom czytelnictwa i średnie zainteresowanie sztuką kina i niskie nasycenie kinami powiatu. W Węgrowie oprócz „Europejskiej Biesiady Weselnej” brak jest imprez o znaczeniu regionalnym czy też krajowym. 5.3 SPORT Działalność sportowa na terenie Węgrowa to praca wychowawcza w klubach sportowych, takich jak: "AVOCADO 2000" działa od 1994 roku. Obecnie zespół liczy 30 osób i specjalizuje się w pokazach akrobatycznych na różnego rodzaju imprezach. W jego repertuarze znajdują się również układy tańca nowoczesnego, tańca towarzyskiego, sportów walki oraz występy okolicznościowe. MKS Czarni Klub składa się z 5 sekcji: szachowej, kręglarskiej, tenisa stołowego, brydża sportowego i piłki nożnej (juniorzy młodsi i seniorzy). WKS Sfinks © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Propagatorem kick-boxingu w Węgrowie jest pan Wojciech Górecki, pełniący funkcję prezesa Węgrowskiego Klubu Sportowego "SFINKS", a także trenera kadry narodowej w formule semi-contact. KSS Feniks Klub rozpoczął swoją działalność w dniu 21 stycznia 2000 roku. KSS "FENIKS" patronuje działalności sportowej sekcji strzeleckiej Uczniowskiego Klubu Sportowego "FENIKS", działającego przy Zespole Szkół Zawodowych w Węgrowie. UKS '1' Uczniowski Klub Sportowy „1” prowadzi działalność wśród młodzieży szkolnej, skupia 60 chłopców interesujących się piłką nożną w dwóch sekcjach: Trampkarzy i Młodzieży. Biorą czynny udział w rozgrywkach ligowych prowadzonych przez Mazowiecki Związek Piłki Nożnej i Okręgowy Związek Piłki Nożnej w Siedlcach. Klub organizuje z powodzeniem Halowe Turnieje Piłki Nożnej. UKS „Niedźwiadek” Uczniowski Klub Sportowy „Niedźwiadek” pracuje z młodzieżą Szkoły Podstawowej, prowadzi sekcje piłki siatkowej w trzech grupach. W zajęciach treningowych odbywających się codziennie od poniedziałku do piątku uczestniczy 50 zawodniczek. Baza Sportowa Miasto ma stadion sportowy, który wykorzystywany jest głównie na imprezy sportowe o zasięgu powiatowym i gminnym. Urządzenia sportowe to: boisko do piłki nożnej bieżnia korty tenisowe Ważnym dla miasta obiektem sportowym jest Kręgielnia 6-cio torowa oddana do użytku w 1985 roku. Stan techniczny obiektu jest bardzo zły. Przestarzała aparatura wymaga całkowitej wymiany na nową. W skali budżetu miasta na działalność sportową przeznacza się ok. 1% w stosunku do wydatków gminy. Jeżeli chodzi o bazę szkoleniową na lekcje WF w szkołach – jest ona bardzo skromna. 5.4 OCHRONA ZDROWIA Ochrona zdrowia od 1 stycznia 1999 roku funkcjonuje w nowych warunkach organizacyjnych. Samorząd lokalny, obok kas chorych, stał się odpowiedzialny za lokalną politykę zdrowotną wobec mieszkańców. Zadania ochrony zdrowia w Mieście Węgrowie to m in.: © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 1. 2. 3. 4. Działania w zakresie pozyskania kadry lekarskiej, głównie lekarzy stomatologów, Działania w zakresie promocji zdrowia i oświaty zdrowotnej. Poprawa stanu technicznego obiektów – przychodni i ośrodków zdrowia, Doposażenie w sprzęt medyczny. Na terenie Węgrowa funkcjonuje: 3 przychodnie zdrowia, w tym 2 niepubliczne szpital 28 gabinetów lekarskich prywatnych W SP ZOZ przychodnia zdrowia prowadzi 7 poradni specjalistycznych oraz poradnię ogólną (lekarz rodzinny). Zatrudnia 16 lekarzy, 20 pielęgniarek. Poradnie w 2002 roku udzieliły 84.112 porad, średnio miesięcznie – 7.009. W szpitalu na 5 oddziałach jest 174 łóżka. Pracuje 28 lekarzy i 85 pielęgniarek. W 2002 roku przyjęto 5.934 pacjentów. Liczba lekarzy na 10000 mieszkańców w podobnych powiatach w 2001 r. 20 15 10 5 0 Legionow o Now y Dw ór Pułtusk Wyszków Wołom in Węgrów Lekarze na 10 tys. Ludności Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Ilość lekarzy przypadająca na 10.000 mieszkańców w Powiecie Węgrowskim wynosi 9,6 i jest wskaźnikiem średnim dla podobnych powiatów województwa. Ochrona zdrowia w Węgrowie dobrze wypełnia swoje zadania. Cechuje ją łatwość dostępu, specjalistyczna kadra wysoki poziom opieki. Dane statystyczne w pełni odpowiadają średnim powiatowym. Dane statystyczne dotyczące funkcjonowania służby zdrowia w mieście nie pokrywają się z odczuciami mieszkańców. 5.5 POMOC SPOŁECZNA Różnorodne formy pomocy świadczą ośrodki pomocy społecznej, które znajdują się w każdej gminie. Wśród problemów w rodzinach klientów ośrodków pomocy społecznej najczęstszymi przyczynami były: ubóstwo, alkoholizm, wielodzietność. Ośrodki pomocy społecznej udzielają: 1. pomocy finansowej [zasiłki stałe, stałe wyrównawcze, okresowe, okresowe gwarantowane, okresowe specjalne, celowe, celowe specjalne, renty socjalne, zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne], 2. pomocy usługowej [usługi opiekuńcze i specjalistyczne], 3. pomocy rzeczowej [odzież, obiady, sprzęt gospodarstwa domowego], 4. pomocy specjalistycznej [poradnictwo, terapie]. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 5. pomocy instytucjonalnej (Dom Dziennego Pobytu, środowiskowe domy społecznej), pomocy W ostatnich latach zauważa się wyraźne rozwarstwienie poziomu życia i narastanie problemów społecznych, Gwałtownie narasta proces pauperyzacji całych środowisk, zwłaszcza z terenów wiejskich, które stanowią część klientów pomocy społecznej. Bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała choroba, bezradność wychowawcza, alkoholizm objawiają się ubóstwem, a często skrajną nędzą. Przyczyny niepełnosprawności to choroby krążenia (36% wszystkich niepełnosprawnych), choroby reumatyczne – 16%, a wśród dzieci porażenie mózgowe oraz upośledzenie umysłowe i wynikające z nich samotność i wyizolowanie. Placówki Pomocy Społecznej Centrum Pomocy Społecznej w Węgrowie Centrum Pomocy Społecznej realizuje zadania zlecone gminie zgodnie z ustaleniami przekazanymi w tej sprawie przez wojewodę i zadania własne gminy zgodnie z ustaleniami rady gminy. Centrum Pomocy Społecznej w Węgrowie prowadzi całą działalność organizatorską w zakresie pomocy materialnej i socjalnej dla mieszkańców Węgrowa. Odpowiada w szczególności za rozpoznanie i rzetelną ocenę potrzeb jednostek, rodzin i grup społecznych wymagających interwencji socjalnej i doprowadzenie, w miarę możliwości, do ich życiowego usamodzielnienia i właściwego funkcjonowania w środowisku. Od 2002 r. zadania Centrum Pomocy Społecznej zwiększyły się o przyznawanie i wypłatę dodatków mieszkaniowych dla mieszkańców Węgrowa. Zakres pomocy społecznej świadczonej w Węgrowie w ramach zadań zleconych Rodzaj pomocy Wyprawka szkolna Ośrodek Pomocy Społecznej – koszty utrzymania, Zasiłki stałe Zasiłki stałe wyrównawcze Zasiłki z tyt. klęski żywioł. Zasiłki rodzinne Renty socjalne Zasiłki pielęgnacyjne Zasiłki z tyt. macierzyństwa Pomoc dla kombatantów Zasiłki okresowe Dodatki rodzinne jednorazowe na 3 i kolejne dziecko Zasiłki okresowe gwarantowane Składki na ubezpieczenia zdrowotne Składki na ubezpieczenia społeczne Ogółem dotacja Nakłady 3.780 246.000 Ilość [ 2002 r. ] 100.780 48.344 2.527 302.726 69.173 36.178 15.720 - 244 św / 24 osoby 166 św / 17 osób 59 św / 5 osób 261 św / 34 osoby 508 św / 43 osoby 142 św / 34 osoby 158 św / 79 osób - 30.222 35.218 48.030 938.698 82 św / 10 osób 1.045 św / 95 osób 326 św / 34 osoby 32.783 św / 446 osób Dane: Urząd Miejski w Węgrowie © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Realizacja zadań własnych gminy w roku 2002. Rodzaj pomocy Dom dziennego pobytu Schronienie Pokrywanie wydatków na świadczenia lecznicze Dożywianie dzieci w szkole Udzielanie zasiłków na zdarzenia losowe Ośrodek Pomocy Społecznej – koszty utrzymania, Sprawianie pogrzebu Usługi opiekuńcze Zasiłki celowe Pomoc rzeczowa Dodatki mieszkaniowe Obiady - DDP Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Turnus rehabilitacyjny Opłata za przedszkola Ogółem Nakłady 169.420 - Ilość 99.595 - 49.798 św / 366 osób - 128.488 - 600 100.551 77.092 15.630 561.482 4.890 570 140 1.258 1.159.716 1 św / 1 osoba 7.280 św / 29 osób 300 św / 300 osób 42 św / 42 osoby - - Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Wydatki na opiekę społeczną w % budżetu Miasta Węgrów z podobnymi gminami powiatu w 2000 r. 15 10 5 0 Grębków Korytnica Liw Miedzna Sadow ne Stoczek Miasto Węgrów % w ydatki na opiekę społeczną Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Porównanie procentowych wydatków Węgrowa na opiekę społeczną z podobnymi miastami Województwa Mazowieckiego w 2000 r. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 15 10 5 0 Sokołów Garw olin Wyszków Pułtusk Podlaski Ostrów Maz. Węgrów Mińsk Maz. Wydatki na opiekę społeczną Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Wydatki na pomoc społeczną w Węgrowie kształtują się na poziomie wysokim w stosunku do gmin podobnych. Ta wysokość nakładów wynika także z poziomu bezrobocia w gminie ( do 25% w miesiącach zimowych). Na podstawie dotychczasowych doświadczeń nie należy oczekiwać zmniejszenia obszaru działania pomocy społecznej ani zakresu świadczeń. Na szczególną uwagę zasługuje fakt przeznaczenia znacznych środków na pomoc społeczną z budżetu gminy szczególnie na zasiłki celowe. 5.6 BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE Za zapewnienie porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, ochronę przeciwpożarową i zapobieganie innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska odpowiada Starosta Powiatu Węgrowskiego, Komendant Powiatowy Policji oraz Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej. Odpowiedzialność ponoszą: Komendanci Policji – za porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli i Komendant Państwowej Straży Pożarnej, która decyzją Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej w Warszawie z dnia 15 kwietnia 1997 r. włączone zostały do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego – za ochronę przeciwpożarową i zapobieganie innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska. Przedstawiając dane o stanie bezpieczeństwa i porządku publicznego w Węgrowie należy zwrócić uwagę na istniejące podobnie jak w całym powiecie determinanty zjawisk przestępczych. Należy zaliczyć do nich; Czynniki ekonomiczne a w nich rozwój społeczno-ekonomiczny i zjawisko bezrobocia, dysfunkcjonalność rodziny i nie zawsze spełniający oczekiwania system funkcjonowania szkoły. Sytuacja ta powoduje powstanie nowych grup przestępczych i migrację istniejących, co w konsekwencji stwarza trudności w zapobieganiu popełniania przestępstw oraz wykrywaniu ich sprawców. Oceniając stan bezpieczeństwa i porządku publicznego w 2002 r. na terenie Miasta Węgrowa należy stwierdzić, iż utrzymywał się on na poziomie lat ubiegłych. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku W 2002 r. wykrywalność przestępstw popełnionych na terenie miasta kształtowała się na poziomie około 70%. Utrzymanie dynamiki przestępstw na poziomie 2002 roku w kategoriach szczególnie uciążliwych dla społeczności lokalnych, należy uznać za podstawę pozytywnej oceny służb prewencyjnych. Działania prewencyjne prowadzono z uwzględnieniem: Współpracy z agencjami ochrony mienia w zakresie opracowania zbiorczej dyslokacji oraz wspólnych patroli. Współpracy ze szkołami, jednostkami wojskowymi z wykorzystaniem psa do wykrywania narkotyków. Prowadzenia służb koncentrycznych w rejonach zagrożonych. Przedstawiona powyżej analiza ładu i porządku publicznego daje podstawę do twierdzenia, że generalnie zadania postawione przed KP Policji w Węgrowie w zakresie utrzymania ładu i porządku publicznego na podległym terenie zostały zrealizowane mimo sytuacji niedoboru środków finansowych i osobowych. Podsumowując stan bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie Miasta Węgrowa należy wspomnieć o znacznej roli organów samorządowych w wspieraniu policji w zakresie finansowania wydatków. Wśród tych organów znajduje się również Urząd Miasta Węgrowa, który przeznaczył m.in. środki na dofinansowanie zakupu paliwa i pojazdu służbowego. Straż Miejska Straż Miejska jest jednostką organizacyjną Miasta Węgrowa utworzoną na podstawie zarządzenia Burmistrza. Terenem działalności Straży jest obszar administracyjny Miasta Węgrowa. Straż jest umundurowaną formacją utworzoną w celu wykonywania czynności administracyjnoporządkowych w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego. Podpisane dnia 01.07.2002 r. porozumienie Komendanta Powiatowego Policji w Węgrowie i Burmistrza Miasta o współpracy Policji i Straży Miejskiej umożliwiło sprawniejsze i skuteczniejsze współdziałanie obu służb. Pracą funkcjonariuszy Straży Miejskiej kieruje Komendant Straży, który odpowiada za prawidłowe wykonywanie przez nich wyznaczonych zadań. Straż wykonuje zadania w zakresie ochrony porządku publicznego wynikające z ustaw i aktów prawa miejscowego. Zadania Straży Miejskiej ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego - w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych, oraz innych miejscowych zagrożeń współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych, oraz innych miejscowych zagrożeń zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości, świadków zdarzenia ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez publicznych doprowadzanie lub dowożenie osób nietrzeźwych do Komisariatu Policji lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób informowanie społeczności o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie i uczestnictwo w działaniach mających na celu zapobieganie popełnieniu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi organizacjami społecznymi konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych dla potrzeb miasta Uchwałą Rady Miejskiej Węgrowa z dnia 13 września 2002 r. przyjęto Miejski Program Poprawy Bezpieczeństwa Publicznego w Węgrowie „Węgrów – Miasto Bezpieczne” Miejski program poprawy bezpieczeństwa publicznego w Węgrowie jest powszechnym, otwartym i kompleksowym planem współdziałania organów i instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo publiczne we wszystkich jego przejawach, z mieszkańcami i ich organizacjami. Naczelną ideą programu „Węgrów – miasto bezpieczne” jest zwarte, społeczne działanie aktywnych mieszkańców we własnej obronie i we własnym interesie, dalsza współpraca z Policją, Strażą Miejską i Strażą Pożarną w interesie miasta. BEZPIECZENSTWO I OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA W MIEŚCIE WĘGRÓW Do najważniejszych zagrożeń występujących na terenie Miasta Węgrowa zaliczamy: zagrożenia komunikacyjne: transport materiałów niebezpiecznych © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku niektóre obiekty mogą spowodować nadzwyczajne zagrożenia środowiska, nie kwalifikując się do wymagań Dyrektywy WE 96/82/EC możliwość wystąpienia zagrożeń powodziowych wypalanie traw na gruntach rolnych zwarta i palna zabudowa utrudniony dojazd do obiektów zagrożenia techniczne niestrzeżone kąpieliska na rzece Liwiec organizowanie imprez masowych niepełna realizacja monitoringu pożarowego W oparciu o porozumienie zawarte w dniu 20.06.2001 r. pomiędzy Starostą Węgrowskim, Dyrektorem Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Węgrowie, na bazie Powiatowego Stanowiska Kierowania Komendy Powiatowej PSP w Węgrowie powstało Centrum Powiadamiania Ratunkowego Powiatu Węgrowskiego. W przypadku powstania stanów kryzysowych Centrum będzie realizowało zadania Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku PRZESTĘPSTWA STWIERDZONE W POWIATACH WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W OKRESIE STYCZEŃ—CZERWIEC 2002 R. ostrołęcki przasnyski 1701 678 żuromiński 388 mławski 1258 makowski 437 sierpecki 848 1177 pułtuski a płocki 2866 597 1132 ostrowski ciechanowski 599 gostyniński a wyszkowski 575 płoński sokołowski 1287 1018 legionowski węgrowski nowodworski 1489 wołomiński 767 1398 614 3015 sochaczewski warszawski warszawski miński 44748 zachodni 1328 1450 pruszkowski otwocki grodziski 2807 1257 piaseczyński 1721 2167 żyrardowski siedlecki a łosicki 390 1786 1300 grójecki 1043 1571 kozienicki białobrzeski 960 354 przysuski a radomski 379 7041 zwoleński 368 szydłowiecki 474 lipski 427 a Łącznie z miastem na prawach powiatu. *Podstawa: Urząd Statystyczny w Warszawie - Lipiec 2002 r. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK 93415 Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 5.7 ORGANIZACJE POZARZĄDOWE Wykaz ważniejszych Węgrowa: organizacji pozarządowych na terenie Caritas Diecezji Drohiczyńskiej o/Węgrów Węgrowskie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości i Agroturystyki Liga Kobiet Towarzystwo Miłośników Ziemi Węgrowskiej Koło Pomocy Dzieciom i Młodzieży Niepełnosprawnej Polski Związek Hodowców Gołębi Pocztowych Rejonowe Koło Pszczelarzy w Węgrowie Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Związek Harcerstwa Polskiego Diakonia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego Polski Czerwony Krzyż Węgrowski Ruch Animacji Kulturalnej Fundacja Pomocy Osobom Przewlekle Chorym "Bądź z nami" Stowarzyszenie Kupców Powiatu Węgrowskiego Polskie Towarzystwo Turystyczno - Krajoznawcze Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej obwód węgrowski "SMOŁA" Stowarzyszenie Rozwoju i Promocji Kultury Powiatu Węgrowskiego „PARNAS” Polski Związek Łowiecki Polski Związek Wędkarski Polski Związek Działkowców, Znaczna ilość zarejestrowanych organizacji pozarządowych a w tym również organizacje sportowe każe pozytywnie wyróżnić gminę na mapie województwa w zakresie samoorganizacji społeczeństwa. Wykaz parafii i Kościołów na terenia Węgrowa: Parafia Ewangelicko-Augsburska (Luterańska) Parafia Rzymsko-Katolicka p.w. Wniebowzięcia NMP Parafia Rzymsko Katolicka p.w. św. Piotra z Alkantary © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 6. OCHRONA PRZYRODY, KRAJOBRAZU I ŚRODOWISKA 6.1 OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU Uchwałą Rady Miejskiej w Węgrowie z dnia 9 lipca 1991 r., który został zaktualizowany także uchwałą RM w grudniu 1993 r., przyjęto program ochrony środowiska w mieście do roku 2000. Powierzchnia sąsiednich powiatów o szczególnych walorach przyrodniczych prawem chroniona w 2001 r. 80 60 40 20 0 Legionow o Now y Dw ór Pułtusk Wyszków Wołomin Węgrów % pow ierzchni pow iatu praw em chronione Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Powiat Węgrowski posiada średnią powierzchnię o szczególnych walorach przyrodniczych w Województwie Mazowieckim. Wody podziemne. Pod względem hydrogeologicznym Miasto Węgrów leży w obrębie Niecki Mazowieckiej, zbudowanej z utworów kredy, trzeciorzędu i czwartorzędu. Główny poziom wodonośny tej jednostki związany jest z piętrem trzeciorzędowym. Utwory trzeciorzędowe zalegają na dużych głębokościach, a wody warstwy trzeciorzędowej charakteryzują się zwiększoną ilością żelaza i manganu, w związku z czym wymagają uzdatnień dla celów pitnych. Zalegająca na utworach trzeciorzędowych miąższa pokrywa czwartorzędu zawiera 3 poziomy wodonośne. Pierwszy – najpłytszy – poziom wodonośny zasilany jest przez wody opadowe – z wyjątkiem tych miejsc, gdzie na powierzchni występują utwory nieprzepuszczalne. Głębokość występowania pierwszego poziomu wodonośnego uzależniona jest od budowy geologicznej, przepuszczalności gruntów i rzeźby terenu. Płaska rzeźba terenu oraz stosunkowo niewielkie wyniesienie w stosunku do dolin, a także często płytko występujący strop glin (około 2,5 m) powodują, że na przeważającej części terenu gminy wody pierwszego poziomu wodonośnego występują płycej niż 2,0 m ppt. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 6.2 GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA Sieć kanalizacyjna. Łączna długość sieci kanalizacyjnej sanitarnej wynosi 45,4 km. W tym: sieć kanalizacyjna – 33,4 km sieć przyłączy – 12 km, funkcjonuje 867 przyłączy kanalizacji Materiały z których zbudowana jest sieć kanalizacyjna to: PCV – 40,5% kamionka – 27% beton – 32% żeliwo – 0,5 % Ilość ścieków odprowadzanych rocznie do sieci miejskiej to 798,6 dam , w tym od gospodarstw domowych 224,8 dam . Liczba mieszkańców korzystających z usług w zakresie oczyszczania i odprowadzania ścieków to 8.700 osób. Ścieki odprowadzane są do mechaniczno – biologicznej oczyszczalni ścieków pracującej w oparciu o metodę osadu czynnego. Przepustowość oczyszczalni wynosi 5050 m /dobę. W roku 2002 przeprowadzane były prace modernizacyjne oczyszczalni ścieków. 3 3 3 Sieć wodociągowa i kanalizacyjna (31.12.2002 r.) WYSZCZEGÓLNIENIE Węgrów 48,5 Ruchnia i Jarnice 22,6 33,4 - 26 11,5 12 - 8 310 - 39,8 30,3 wodociągowa rozdzielcza Sieć w km kanalizacyjna Połączenia prowadzące budynków mieszkalnych wodociągowe do kanalizacyjne Zdroje uliczne Zużycie wody z wodociągów w w dam gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca w na 1 mieszkańca 3 dam 3 Dane: Urząd Miejski w Węgrowie © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Sieć wodociągowa. Woda na potrzeby Miasta Węgrowa produkowana jest przez Stację Uzdatniania Wody oddaną do użytku w 1992 r., zmodernizowaną w 2002 r. Zasilanie stacji z czterech studni głębinowych o wydajności 204 m /h. Rozdzielcza sieć wodociągowa w Węgrowie wynosi 48,5 km, długość przyłączy wynosi 26 km. Na terenie Gminy Liw – wieś Ruchnia i Jarnice – długość eksploatowanej sieci wynosi 22,6 km oraz sieć przyłączy 11,5 km. Wodociągi dostarczają w wodę z sieci do około 11 tysięcy odbiorców co stanowi około 80% ogółu mieszkańców Węgrowa oraz około 1 tysiąca mieszkańców Gminy Liw. Sieć wodociągowa zbudowana jest z: 3 rur żeliwnych – 9,64% rur stalowych – 10% rur PCV – 53,18% rur PE – 27% rur AC – 0,18% Zużycie wody z wodociągów na 1 mieszkańca w sąsiednich gminach powiatu. 25 20 15 10 5 0 Grębków Korytnica Liw Miedzna Sadow ne Stoczek Miasto Węgrw Zużycie w ody w m 3 na 1 mieszkańca Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Zużycie wody z wodociągów na 1 mieszkańca w m³ w podobnych miastach Województwa Mazowieckiego w 2001r. 40 30 20 10 0 Sokołów Garw olin Wyszków Pułtusk Podlaski Ostrów Maz. Węgrów Mińsk Maz. Zużycie w ody na 1 m ieszkańca Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku W stosunku do gmin sąsiednich Węgrów wykazuje najwyższe zużycie wody na 1 mieszkańca, co dodatkowo świadczy o bardzo rozbudowanej sieci wodociągowej na terenie miasta. Projektowane oczyszczalnie ścieków w swojej technologii powinny być zgodne z wymogami przepisów Unii Europejskiej – obowiązującą dyrektywą 91/271/EEC Rady Wspólnot Europejskich. 6.3 GOSPODARKA ODPADAMI STAŁYMI Odpady komunalne z terenu miasta usuwane są przez PGK Węgrów na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z mieszkańcami lub administratorami budynków mieszkalnych. Są to głównie odpady niesegregowane. Część mieszkańców dowozi odpady na wysypisko własnym transportem. Na terenie gminy nie ma większych dzikich wysypisk śmieci, lokalne zanieczyszczenia są natychmiast sygnalizowane i w miarę posiadanych środków finansowych likwidowane przez służby porządkowe. Zgodnie z obowiązującymi przepisami wszyscy właściciele posesji zobowiązani są do posiadania pojemników na odpady i dowodów opłat za wywóz nieczystości. Straż Miejska przeprowadza okresowe kontrole, informując jednocześnie mieszkańców o ich obowiązkach w tym zakresie. Mimo to występuje problem „podrzucania” odpadów do lasów oraz do kontenerów wystawionych na osiedlach domów wielorodzinnych. Natomiast mieście funkcjonuje system segregacji odpadów. Na osiedlach wielorodzinnych jest to: odpady szkło plastik i puszki papier Na osiedlach domów jednorodzinnych system pojemnikowo – workowy: pojemnik 110 l – na odpady worki (3 kolory) na szkło, papier, plastik, puszki Jednak ilość odpadów posegregowanych jest niezadowalająca i wynosi poniżej 5% ogólnej objętości odpadów. Natomiast wszyscy, którzy prowadzą działalność gospodarczą zobowiązani są ustawą o odpadach do przedkładania stosownym instytucjom informacji o ilości i rodzaju wytwarzanych odpadów oraz uzyskania zezwoleń na sposób gospodarowania wytworzonymi odpadami. Opracowywany jest projekt gospodarki odpadami dla województwa, który zakłada likwidacje małych składowisk, a przewiduje utworzenie regionalnych - powiatowych składowisk. Należy uczynić wszystko, aby takie powiatowe składowisko odpadów powstało w Węgrowie, aby można było składować odpady w nowej pustej kwaterze. Wprowadzane obecnie w życie znowelizowane przepisy ustawy o czystości i porządku w gminach ujawniają szereg mankamentów gospodarki odpadami komunalnymi na terenie gminy. W szczególności dotyczy to: wprowadzenia lub aktualizacji niezbędnych uregulowań formalnoprawnych, © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku obowiązku usprawnienia selektywnej zbiórki, segregacji oraz magazynowania odpadów komunalnych, w tym niebezpiecznych, zapewnienia budowy instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Składowiska są, a także pozostaną w przyszłości, nieodłącznym elementem systemów gospodarki odpadami. Stają się coraz częściej obiektami zlokalizowanymi na końcu całej drogi postępowania z odpadami, a nie jak dotychczas w Polsce, jedynymi obiektami unieszkodliwiania – wyprowadzania odpadów do środowiska. Strategiczna Dyrektywa UE z marca 1991 r. nr 91/156/CE wprowadza obowiązek składowania od 2002 roku tylko odpadów przetworzonych tj. pozostałości z innych, intensywnych metod unieszkodliwiania i przerobu. Dyrektywa Rady Unii Europejskiej nr 1999/31/EC wymusza podejmowanie rozwiązań bardziej zaawansowanych technologicznie składowisk odpadów: 1 klasa – składowisko odpadów obojętnych (inertnych) – mineralnych, 2 klasa – składowisko odpadów niegroźnych (uciążliwych) – komunalnych, 3 klasa – specjalnych – niebezpiecznych. Zgodnie z ustawą o odpadach z 27 czerwca 1997 r. unieszkodliwiane odpadów polega na poddaniu ich procesom przekształcenia biologicznego, fizycznego lub chemicznego w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożeń dla zdrowia ludzi oraz środowiska. 6.4 OCHRONA POWIETRZA Powietrze atmosferyczne oprócz wód powierzchniowych jest najbardziej wrażliwym na zanieczyszczenia komponentem środowiska, a jednocześnie bezpośrednio decydującym o warunkach życia człowieka, zwierząt i roślin. Dane dotyczące badań monitoringowych emisji przeprowadzonych przez WIOŚ wskazują, że stężenia średnioroczne dwutlenku siarki, azotu, pyłu zawieszonego nie przekraczają norm dopuszczalnych. Stężenia średniodobowe dwutlenku azotu mieściły się w granicach normy D24. Z rozkładu stężeń w ciągu całego roku wynika, że NO2 jest zanieczyszczeniem przede wszystkim komunikacyjnym. Przebieg stężeń średniodobowych SO2 i zapylenia charakteryzuje się występowaniem stężeń maksymalnych w okresie zimowym (sezon grzewczy), oraz wartości stężeń minimalnych w okresie letnim. Emisja zanieczyszczeń pyłowych z zakładów szczególnie uciążliwych wg. powiatów w tonach 500 400 300 200 100 0 Legionow o Now y Dw ór Pułtusk Wyszków Wołom in Em is ja zanieczyszczeń pyłow ych w t. Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Węgrów Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Porównano emisję zanieczyszczeń pyłowych innych powiatów. Emisja Powiatu Węgrowskiego jest na poziomie niskim i wynosiła w 2001 r. 77 ton pyłów. Najwyższa emisja jest w Powiecie Legionowskim i osiągnęła w roku 2001 poziom 453 ton. Akty prawne Unii Europejskiej obejmują normy jakości powietrza zawarte w: Dyrektywie 80/779/EWG z dnia 15 lipca 1980 r. w sprawie dopuszczalnych i zalecanych wartości stężeń dwutlenku siarki i cząstek zawieszonych w powietrzu. Dyrektywie 82/884/EWG z dnia 3 grudnia 1982 r. w sprawie dopuszczalnej wartości stężenia ołowiu w powietrzu. Dyrektywie 85/203/EWG z dnia 7 czerwca 1985 r. w sprawie norm jakości powietrza w odniesieniu do dwutlenku azotu. Dopuszczalną emisję zanieczyszczeń do powietrza przez zakłady przemysłowe zawartą w: Dyrektywie 84/360/EWG w sprawie zanieczyszczenia powietrza przez zakłady przemysłowe. 6.5 OCHRONA PRZED HAŁASEM Na terenie gminy występuje średnie zagrożenie hałasem komunikacyjnym. Warunkiem zachowania właściwego standardu akustycznego w budynkach istniejących bądź nowych sytuowanych bliżej tras jest ograniczenie prędkości pojazdów. Gwałtowny, skokowy, przyrost liczby środków transportu przy minimalnym wzroście długości i jakości dróg spowodował duży wzrost uciążliwości hałasu. Hałas przemysłowy związany jest głównie z niekorzystną lokalizacją i emisją dźwięku ze stolarni, warsztatów samochodowych, hurtowni, lokali rozrywkowych itp. 6.6 ZAGROŻENIA NADZWYCZAJNE Na terenie Węgrowa mogą występować trzy rodzaje zagrożeń nadzwyczajnych. Pierwszym zagrożeniem jest zagrożenie powodziowe ze strony rzeki Liwiec. W przeszłości kilkakrotnie dochodziło do powodzi o charakterze miejscowym. Drugim rodzajem zagrożenia nadzwyczajnego mogą być niekontrolowane przewozy niebezpiecznych substancji drogą krajową przechodzącą przez gminę. Trzecim zagrożeniem są zbiorniki z amoniakiem na terenie zakładów „Hochland”. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 7. GOSPODARKA I RYNEK PRACY 7.1 PODMIOTY GOSPODARCZE Charakterystyczny przejaw transformacji ostatnich lat – gwałtowny przyrost podmiotów i obiektów działalności gospodarczej nie ominął również Miasta Węgrowa. W gminie funkcjonują obecnie 1.206 podmiotów gospodarczych w następujących działach: l.p. dział gospodarki i usług liczba struktura przedsiębiorców [%] zarejestrowanych 1. mechanika maszyn i naprawa pojazdów 40 3,32 2. usługi ślusarskie 25 2,07 3. usługi budowlane, remontowe i 139 11,53 malarskie 4. usługi transportowe i robot ziemne 90 7,46 5. handel, handel detaliczny 423 35,07 6. usługi stolarskie i leśne 40 3,32 7. usługi turystyczne i hotelarskie 5 0,41 8. gastronomia 25 2,07 9. Usługi wodociągowo-kanalizacyjne, 4 0,33 melioracyjne, studniarstwo, gazowe 10.oświata, ochrona zdrowia 72 5,97 11.instalatorstwo i usługi elektryczne 20 1,66 12.usługi weterynaryjne i obsługa zwierząt 12 1,00 13.pozostałe 311 25,79 0gółem wg. rejestru gmin 1.206 100,00 Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Wykaz zmian ilościowych podmiotów gospodarczych w gminie, 1995 925 1996 1.040 1997 1.061 1998 1.093 1999 1.104 2000 1.153 2001 1.176 Dane: Urząd Miejski w Węgrowie 1500 1000 500 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Podm ioty gospodarcze Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Najwięksi pracodawcy w Węgrowie z dziedziny działalności gospodarczej © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK 2002 2002 1.206 Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku L.p Firma . 1. „HOCHLAND” – przemysł mleczarski 2. Ag. Ochrony „KNAP” – Leszek Knap 3. 4. 5. „MEBLOKROSS” – Marek Myszkowski PKS Sokołów Podlaski – Zajezdnia Węgrów „POZH” 6. 7. „MIKST” Ag. Ochrony „SKORPION” 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. „DOMTEL” – Henryk Dombek „ADDMETAL” „OKFENS 2” „PWiK” „PGK” „MEBLOPOL” – Kraszewski i Gryglas „BOMET” – produkcja maszyn rolniczych „JARMET” – Sińczuk, Sternicki PSS „Społem” Krzysztof Filipek „MODA” – R. Signorelli PKO BP S.A. O/Węgrów „DOBRE OKNA” Ilość zatrudnionych około 370 os około 180 os. na terenie Węgrowa około 50 os. około 140 os. około 108 os. około 107 os. na terenie Węgrowa 64 os. około 100 os. około 100 os na terenie Węgrowa około 25 os. około 65 os. około 62 os. około 59 os. około 53 os. około 50 os. około 50 os. około 50 os. około 47 os. około 40 os. około 40 os. około 38 os. około 33 os. około 30 os. Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Profil działalności poszczególnych firm, w szczególności prowadzonych przez osoby fizyczne, jest dość zróżnicowany. Najwięcej przedsiębiorców zajmuje się handlem: hurtowym i detalicznym (423). Około 139 indywidualnych przedsiębiorców prowadzi działalność ujętą pod pozycją usługi budowlane. Istnieją również różnego rodzaju usługi wykonywane przede wszystkim przez pojedynczych przedsiębiorców, chociaż działają także zakłady usługowe zatrudniające po kilka osób. Działalność gospodarczą podejmują, co można zaobserwować już od kilku lat, osoby w wieku powyżej 40-ego roku życia oraz młodzi ludzie po ukończeniu edukacji w szkołach średnich i coraz więcej osób po ukończeniu studiów. Powstają więc biura rachunkowe, różnego rodzaju pośrednictwa, doradztwo finansowe i gospodarcze. Na podstawie ilości i rodzaju zmian dokonywanych w istniejących wpisach do ewidencji działalności gospodarczej można wnioskować, że przedsiębiorcy stali się bardziej elastyczni w doborze profilu swojej działalności. W przypadku nieopłacalności prowadzenia działalności w danej dziedzinie próbują działać w innej branży, z reguły nie likwidują działalności po pierwszym niepowodzeniu. W szczególności powyższe dotyczy jednoosobowych i małych firm. Wyróżnikiem miasta jest znaczna ilość podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w obszarze służby zdrowia i oświaty (72) a także usługi hotelowe i gastronomiczne – 30 podmiotów gospodarczych. W latach 1995 – 2002 wystąpił systematyczny wzrost w tworzeniu nowych podmiotów gospodarczych na terenie gminy, którego nie zahamowała nawet recesja w kraju. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Miasto Węgrów posiada jeden z najwyższych wskaźników ilości podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców spośród gmin podwarszawskich. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 7.2 CHARAKTERYSTYCZNE CECHY FUNKCJI GOSPODARCZYCH Główne czynniki wpływające na funkcje gospodarcze miasta: dobra dostępność terenu związana z istniejącymi i projektowanymi powiązaniami komunikacyjnymi o znaczeniu krajowym i regionalnym bardzo dobre położenie przy głównych trasach drogowo-transportowych 30 kilometrów dzieli planowaną autostradę "A-2" od granicy miasta miasto położone jest obok Warszawy - blisko potencjalnych rynków zbytu i inwestorów miasto jest skanalizowane i zwodociągowane zapewnia się dostawę energii elektrycznej i gazu telefonizacja - krótki czas oczekiwania na założenie telefonu w Węgrowie swoją siedzibę ma Powiatowy Urząd Pracy Podmioty gospodarki narodowej w powiatach Województwa Mazowieckiego w 2002 r. (stan w dniu 30 VI 2002 r.) m. Ostrołęka 6031 przasnyski 4337 żuromiński 2444 mławski 5155 sierpecki 2991 makowski 3874 pułtuski 3725 płoński 5364 ostrowski wyszkowski 5802 legionowski nowodworski 10463 wołomiński 5926 18399 Płock gostyniński 3084 Ostrołęka ciechanowski 7167 płocki 5160 ostrołęcki 3818 węgrowski 4626 warszawski warszawski miński zachodni 255692 9147 11024 pruszkowski grodziski 17823 otwocki 8398 11284 piaseczyński żyrardowski 13942 7278 sochaczewski 7232 m. Płock 12274 sokołowski 3718 łosicki 2143 siedlecki 3798 Siedlce m. Siedlce 8095 garwoliński 6765 grójecki 8391 białobrzeski kozienicki 3793 2805 m. Radom 24685 Radom przysuski 2628 radomski szydłowiecki 8122 2713 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN zwoleński 1894 lipski 2007 - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Dynamika przyrostu podmiotów gosp. narodowej w latach 1995 – 2000 w sąsiednich gminach powiatu. 250 200 150 100 50 0 Grębków Korytnica Liw Miedzna Sadow ne Stoczek Miasto Węgrów Dynam ika przyrostu podm . gospod. Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Dynamika przyrostu podmiotów gosp. narodowej w latach 19952000 w podobnych miastach Województwa Mazowieckiego 40 30 20 10 0 Sokołów Garw olin Wyszków Pułtusk Podlaski Ostrów Maz. Węgrów Mińsk Maz. Wzrost liczby podm iotów gosp. narodow ej Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Z powyższego zestawienia wynika, że Węgrów posiadał w ostatnich latach stosunkowo niski przyrost ilościowy rejestrowanych firm na swoim terenie. Samorząd gminy powinien usilnie zabiegać o stworzenie sprzyjających warunków dla rozwoju przedsiębiorczości na terenie gminy. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 7.3 BEZROBOCIE I RYNEK PRACY Na koniec 2002 r. było zarejestrowanych 1.292 osoby bezrobotne, w tym: 685 kobiet 607 mężczyzn W porównaniu do stanu z 31 grudnia 2001 r. nastąpił spadek liczby bezrobotnych o 168 osoby. Z prawem do zasiłku było 118 osób tj. 9,1%. STRUKTURA BEZROBOTNYCH WEDŁUG WIEKU W 2002 r. Wiek 18 – 24 25 – 34 35 – 44 45 – 55 Powyżej 55 Ilość osób 319 366 284 285 38 % 24,7 28,3 22,0 22,1 2,9 Dane: Powiatowy Urząd Pracy w Węgrowie STRUKTURA BEZROBOCIA WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA W 2002 R. Wykształcenie Podstawowe i niepełne podstawowe Zasadnicze zawodowe Średnie ogólnokształcące Średnie zawodowe, policealne Wyższe Ilość osób 385 511 115 246 35 % 29,8 39,6 8,9 19,0 2,7 Dane: Powiatowy Urząd Pracy w Węgrowie Uwzględniając aktualną sytuację można przypuszczać, że ponowne zatrudnienie tracących pracę będzie problemem trudnym, wymagającym nie tylko nakładów finansowych, ale i ścisłej współpracy władz samorządu gminnego i powiatowego, wojewody, organizacji rządowych i pozarządowych, pracodawców. Największe bezrobocie występuje w przedziale wiekowym 18 – 34 lata i dotyczy absolwentów szkół średnich i ludzi młodych, którzy nie podjęli jeszcze żadnej pracy. Występuje następująca prawidłowość: im niższe wykształcenie – tym większy odsetek osób bezrobotnych. STRUKTURA BEZROBOCIA WG CZASU POZOSTANIA BEZ PRACY W 2002 R. Czas bez pracy do 3 m-cy 3 – 6 m-cy 6 – 12 m-cy 12 – 24 m-ce Powyżej 24 m-cy Ilość osób 191 137 172 285 507 % 14,8 10,6 13,3 22,1 39,2 Dane: Powiatowy Urząd Pracy w Węgrowie © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Stopa bezrobocia rejestrow. w powiatach Województwa Mazowieckiego w 2001 r. 25 20 15 10 5 0 Sokołów Garw olin Wyszków Pułtusk Podlaski Ostrów Maz. Węgrów Mińsk Maz. Stopa bezrobocia Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 Na tle powiatów ościennych stopa bezrobocia w Powiecie Węgrowskim jest na poziomie średnim. Stopa bezrobocia w Polsce Stopa bezrobocia w Województwie Mazowieckim Stopa bezrobocia w Powiecie Węgrowskim Stopa bezrobocia w Mieście Węgrowie – 2002 r – 18,1% – 2002 r – 13,9% – 2002 r – 16,9% – 2002 r – 14,4% W Węgrowie swoją siedzibę ma Powiatowy Urząd Pracy, który ułatwia inwestorom zatrudnienie pracowników, a bezrobotnym poszukiwanie pracy. Występujące bezrobocie w Węgrowie utrzymuje się na podobnym poziomie jak w powiecie i województwie i niższym niż w kraju. Ostatnie trendy wskazują jednak na załamywanie się rynku pracy w Warszawie i generowanie bezrobocia w gminach ościennych. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 8. ROLNICTWO 8.1 WARUNKI AGROPRZYRODNICZE Cechy agroklimatu korzystne i średnio - korzystne dla rozwoju rolnictwa: Długa i ciepła jesień oraz chłodniejsze lato sprzyjają plonowaniu roślin trawiastych, motylkowych, krzyżowych, krzewów jagodowych, Wydłużona jesień i łagodna zima oraz opóźniona i chłodna wiosna wymuszają uprawę roślin ozimych. Cechy agroklimatu mało korzystne dla rozwoju rolnictwa: Opóźnione i chłodne wiosny, późne przymrozki wiosenne, a wczesne jesienne, Częste występowanie wiatrów przesuszających glebę, Zwiększone opady w okresie jesieni. Warunki klimatyczne Klimat kształtują masy powietrza oceanicznego i kontynentalnego /z przewagą tych ostatnich/, średnia roczna temperatura przekracza 80 C, opady 500 – 600 mm, okres wegetacyjny 195 – 205 dni. Warunki glebowe Struktura użytków rolnych na dzień 31.12.2002 r. wg przeznaczenia Rodzaj użytku Użytki rolne Las i grunty leśne Grunty pod wodami Tereny komunikacyjne Tereny osiedlowe Tereny różne Nieużytki Razem Powierzchnia w ha 2.452 580 37 144 139 171 22 3.545 Dane: Urząd Miejski w Węgrowie © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Struktura w % 69,13 16,37 1,05 4,07 3,93 4,83 0,62 100,00 Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku uzytki rolne las grunty pod wodami tereny osiedlowe tereny różne nieużytki tereny komunikacyjne Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Wyszczególnienie Grunty orne Sady Użytki zielone Pastwiska Razem Powierzchnia w ha 1.590 19 489 354 2.452 Struktura w % 64,84 0,77 19,94 14,43 100,00 Dane: Urząd Miejski w Węgrowie grunty orne sady użytki zielone pastwiska Wycinek 5 Wycinek 6 Wycinek 7 Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Struktura obszarowa gospodarstw rolnych na terenie Węgrowa w 2002 r. Ogółem W tym do 2,0 ha 2,1 – 5,0 ha 5,1 – 7,0 ha 7,1 – 10,0 ha 10,1 – 15,0 ha 15,1 – 50,0 ha 50,1 – 100,0 ha © Liczba gospodarstw 635 253 235 61 34 23 28 1 BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Powierzchnia ogółem 2452 307 582 325 303 318 556 61 Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku powyżej 100 - - ha Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Wg powyższej tabeli liczba gospodarstw rozwojowych wynosi 52 gospodarstwa, są to gospodarstwa o powierzchni powyżej 10,0 ha. Liczba gospodarstw bez perspektyw rozwojowych wynosi 253 gospodarstwa, są to gospodarstwa nie przekraczające 2 ha, typu socjalnego, gdzie praktycznie nic nie jest produkowane do sprzedaży, a cała produkcja przeznaczona jest na potrzeby własne gospodarstw domowych. Inicjatywy podejmowane na rzecz rozwoju obszarów wiejskich to przede wszystkim: budowa, naprawa i konserwacja dróg dojazdowych na pola, budowa wodociągów i kanalizacji utrzymanie i konserwacja urządzeń ziemno – wodnych regulujących stosunki wodne na użytkach rolnych i odwadnianie użytków zielonych przy rzece Liwiec, działalność Ośrodka Doradztwa Rolniczego w specyficznych warunkach produkcji na terenie miasta. 8.2 WARUNKI SPOŁECZNE, TECHNICZNE, EKONOMICZNE ROLNICTWA Zmieniające się uwarunkowania gospodarcze spowodowały, że rolnictwo przestało być bazą ekonomiczną zapewniającą wystarczające warunki rozwoju. Dlatego zgodnie ze Studium Gminnym rozwój miasta opiera się na rozwijaniu funkcji mieszkalnictwa, działalności gospodarczej, rekreacji i turystyki przy ograniczeniu [zwłaszcza obszarowo] funkcji produkcji rolnej. Produkcja rolna pozostaje stale zmniejszającą się orientacją działalności gospodarczej. Ziemia w rolnictwie jest naturalnym zasobem przyrodniczym, miejscem najważniejszych procesów pracy i produkcji. Utrudnienia wynikające ze specyficznych warunków naturalnych i stosowane z przyczyn ekonomicznych uproszczenia w technologii uprawy roli i roślin oraz gospodarce płodozmianowej, powodują niekontrolowane ubytki próchnicy, wzrost zachwaszczenia chwastami uciążliwymi, znaczne występowanie chorób i szkodników zwłaszcza zbożowych, strączkowych i okopowych. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Rolnictwo regionu cechuje: Zbyt niska efektywność produkcji. Niski dysparytet dochodów rolniczych. Obawa przed napływem dotowanych produktów rolnych z zagranicy. Brak integracji w środowisku rolników. Niska wiedza o członkostwie w UE. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 9. TURYSTYKA I REKREACJA 9.1 OPIS TURYSTYCZNY GMINY Jedną z ważnych dziedzin, która może przyczynić się do rozwoju miasta jest turystyka. Na rozwój turystyki oraz wypoczynku wskazuje m.in. ulokowanie miasta w obszarze Zielonych Płuc Polski oraz Otulinie Nadbuźańskiego Parku Narodowego. Węgrów może także pochwalić się licznymi obiektami zabytkowymi. Także stosunkowo dobrze rozwinięta jest baza turystyczna (patrz poniżej). Okolice Węgrowa zachowały w wielu miejscach nietknięte cywilizacją, a więc nieskażone środowisko, naturalne krajobrazy i świeże powietrze. Nie brakuje w okolicach lasów, zaś rzeka Liwiec przepływająca przez Węgrów, jest stosunkowo czysta. Atrakcyjne położenie Węgrowa (niedaleko stolicy Polski oraz granicy wschodniej, a także od trasy Berlin - Moskwa) daje predyspozycje do rozwoju przemysłu i rynków zbytu. Dlatego też potencjalni inwestorzy, zainteresowani możliwościami inwestowania, znajdą w Węgrowie odpowiednie warunki. Wykaz bazy towarzyszącej turystyce: hale sportowe W Węgrowie funkcjonują 4 sale sportowe (przy Liceum Ogólnokształcącym, Zespole Szkół Zawodowych, Gimnazjum oraz Szkole Podstawowej). Aktualnie budowane są dwie hale sportowe: przy Zespole Szkół Zawodowych oraz przy Gimnazjum Gminy Liw. kręgielnia W Węgrowie działa Zarząd Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno - Krajoznawczego, Al. Siedlecka 10. Działający w Węgrowie Zarząd Oddziału PTTK w ramach swej działalności organizuje: wycieczki oraz wczasy krajowe i zagraniczne, wyjazdy na spektakle teatralne, kabaretowe, musicale, transport krajowy i zagraniczny, jazdę konną i powożenie, ogniska, kuligi, rajdy piesze, rowerowe i konne, biwaki oraz imprezy okolicznościowe. Ponadto wypożycza: namioty i plecaki ze stelażem, jednocześnie zapewnia fachową obsługę przewodnicką. PTTK kształci przewodników, pilotów i organizatorów wycieczek. Promuje zabytki, tradycję ludową i krajoznawstwo. Oferta węgrowskiego oddziału PTTK na rok bieżący jest bardzo bogata. Już niedługo zaprezentujemy informacje nt. wycieczek organizowanych w tym roku, a także kalendarz imprez turystycznych planowanych przez węgrowski zarząd oddziału PTTK w 2001 roku. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Pomimo korzystnych warunków oraz występowania obiektów mogących pełnić funkcje rekreacyjne, brak jest odpowiednich zorganizowanych ośrodków turystyki i rekreacji kwalifikowanej, zarówno dla potrzeb miasta jak i potrzeb ponad lokalnych. 9.2 ATRAKCJE I INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA Wykaz imprez kulturalno – rozrywkowych: Festiwal obrzędów weselnych „Europejska Biesiada Weselna” „Dni Węgrowa” Święto Chleba” Festyn „Warszawiacy w Węgrowie” Powiatowy Turniej Dzikich Drużyn Memoriał Jerzego Brody Opis infrastruktury turystycznej: 1. hotele, bazy noclegowe Hotel Krasnodębski, ul. Gdańska 80 Camping nad Liwcem, ul. Żeromskiego Internat ZSZ przy ul. Boh. Warszawy 2. Restauracje, kawiarnie Restauracja Krasnodębski, ul. Gdańska 80 Kawiarnia „Kameralna”, ul. Rzemieślnicza 2 Kawiarnia „Domek”, ul. Mickiewicza 4a Kawiarnia „Nowa”, ul. Żeromskiego 22 Kawiarnia nad Liwcem Baza noclegowa turystyki w podobnych powiatach w 2001 r. 1000 800 600 400 200 0 Legionow o Now y Dw ór Pułtusk Wyszków Wołom in Węgrów m iejsca noclegow e Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Na terenie Powiatu Węgrowskiego znajduje się średnia ilość miejsc noclegowych. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Korzystający z noclegów na terenie sąsiednich powiatów w okresie 01 – 12.2001 r. 50000 40000 30000 20000 10000 0 Legionow o Now y Dw ór Pułtusk Wyszków Wołom in Węgrów korzystający z noclegów Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Ilość udzielonych noclegów na terenie Powiatu Węgrowskiego jest jedną z najniższych wśród sąsiednich powiatów. Wykaz szlaków turystycznych Warto także przemierzyć jednodniowe trasy turystyczne poza miasto: 1. Szlak rzeczny. Liwiec jest czystą rzeką, o czym świadczą żyjące w niej dość liczne gatunki ryb. Ma również warte zobaczenia, urozmaicone brzegi - od wysokich skarp po płaskie mielizny, otwierające widok na rozległe, malowniczo położone łąki po obu stronach rzeki. Wszystko to można podziwiać płynąc pontonem lub kajakiem. Wyprawę można zakończyć w Starej Wsi, gdzie warto zwiedzić pałac Radziwiłłów z XVII - XIX wieku. 2. Szlak rowerowy -- śladami dworów i pałaców. - Liw (zespół zamkowo - dworkowy z XV - XVII w.) - Korytnica (dwór Łuniewskich z XIX w.) - Paplin (dwór z XVIII w.) - Stara Wieś (pałac Radziwiłłów XVII - XIX w.). Działania promocyjne związane z turystyką to przede wszystkim wydawanie szeregu folderów dotyczących szlaków turystycznych biegnących przez Węgrów wraz z opisem interesujących miejsc i zabytków nie tylko Węgrowa, ale i okolic. To również publikacja planów miasta czy nagrania na kasetach video wraz z informacjami promującymi walory miasta, organizowanie wspólnie z różnymi instytucjami szeregu imprez turystyczno-kulturalnych na terenie Węgrowa. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 10. DOCHODY I WYDATKI BUDŻETU 10.1 DOCHODY OSÓB FIZYCZNYCH Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w wybranych powiatach: Powiat Legionowo Wynagrodzenie w zł. 2.163 Nowy Dwór 2.176 Pułtusk Wyszków Wołomin Pruszków Węgrów 1.699 1.683 1.969 2.494 1.705 Dane: roczni Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. 2500 2000 1500 1000 500 0 Legionowo Nowy Dwór Pułtusk Wy szków Wołomin Pruszków Węgrów Przeciętne wynagrodzenie w 2001 r. Dane: roczni Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Wielkość dochodów osób fizycznych jest jednym z grupy wskaźników charakteryzujących poziom zamożności społeczeństwa. W Powiecie Węgrowskim występuje jedno z najniższych średnich wynagrodzeń brutto spośród powiatów otaczających Warszawę. 10.2 DOCHODY I WYDATKI BUDŻETU MIASTA WĘGROWA Dochody i wydatki budżetu Miasta Węgrowa w latach 1995 – 2002 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Dochody w tys. Wydatki w tys. Dochody na 1 Wydatki na 1 zł zł mieszkańca w mieszkańca w zł zł 4.468,6 4.068,3 346,78 315,91 8.673,3 8.796,6 673,40 682,97 11.059,2 11.328,8 855,31 876,16 12.022,7 12.534,4 924,54 963,88 12.964,0 12.614,4 997,30 970,41 14.576,9 15.323,1 1.118,89 1.176,17 15.758,6 17.537,9 1.210,43 1.347,10 18.966,6 19.857,0 Dane: Urząd Miejski w Węgrowie © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 20000 15000 10000 5000 0 1995 1996 1997 1998 Dochody budżetu gminy 1999 2000 2001 2002 Wydatki budżetu gminy Dane: Urząd Miejski w Węgrowie Z zestawienia danych wynika, że w całym badanym okresie budżet gminy w zakresie dochodów systematycznie rośnie. W latach 2000 i 2001 nastąpił wzrost wydatków budżetowych i nastąpił wzrost zadłużenia gminy do poziomu 3,960 mln zł. (stan na 31.12.2002 r.) Dochody własne gminy w 2002 r. ( w tys. zł) WYSZCZEGÓLNIENIE WĘGRÓW Dochody razem Podatki i opłaty, w tym: - Podatek rolny 18.966,6 5.417,4 43,1 - Podatek od nieruchomości 3.534,8 - Podatek od środków transportu 472,9 - Opłaty skarbowe 332,4 Subwencje 5.371,5 Dotacje 2.030,9 Dochody z majątku gminy 775,0 Inne 1.994,8 Udział w podatku dochodowym państwa 3.377,0 Dane: Urząd Miejski w Węgrowie W polityce budżetowej gminy zauważyć można tendencję do zadłużania się gminy na cele inwestycji infrastrukturalnych. Kontrolowana polityka zaciągania pożyczek na cele infrastrukturalne powinna przyspieszyć rozwój gminy poprzez zaoferowanie inwestorom konkurencyjnych warunków działania a mieszkańcom lepszych warunków życia. Dochody budżetów gmin powiatu w zł w przeliczeniu mieszkańca w 2001 r. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK na 1 Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 1300 1200 1100 1000 900 Grębków Korytnica Liw Miedzna Sadow ne Stoczek Miasto Węgrów Dochody budżetów gm in w zł. na 1 mieszkańca Dane: roczni Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Dochody budżetów gmin w zł w podobnych miejscowościach województwa w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2001 r. 1350 1300 1250 1200 1150 1100 1050 1000 Sokołów Garw olin Wyszków Pułtusk Podlaski Ostrów Maz. Węgrów Mińsk Maz. Dochody budżetu gm iny na 1 mieszkańca Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 r. Z powyższego zestawienia wynika, że Miasto Węgrów posiada jedne z najwyższych dochodów własnych przeliczonych na 1 mieszkańca w powiecie. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 11. GŁÓWNE PROBLEMY GMINY I ANALIZA SWOT 11.1 SYNTEZA ANALIZY SWOT Najważniejszym atutem Miasta Węgrów jest niezły stan infrastruktury technicznej w obszarze zaopatrzenia ludności w wodę, zaopatrzenia w energię elektryczną i telefonizacja miasta. Niewątpliwym atutem gminy jest bogactwo atrakcyjnych obiektów zabytkowych wsparte bogatą ofertą kulturalną. Miasto posiada rozwiniętą infrastrukturę społeczną. Węgrów zapewnia także mieszkańcom i przedsiębiorcom wysoki poziom bezpieczeństwa ludzi i mienia. Mieszkańcy Węgrowa charakteryzują się wysoką pracowitością i są gotowi sprostać aktualnym wymaganiom rynku. Główną słabością Miasta Węgrów są braki w infrastrukturze technicznej szczególnie w obszarze jakości dróg w mieście, brak obwodnicy oraz zły stan mieszkań komunalnych. Znaczącym problemem jest stosunkowo wysokie bezrobocie oraz brak przemysłu i związana z tym niska podaż miejsc pracy na terenie miasta. Wiele do życzenia pozostawia estetyka centrum miasta. Odczuwalny jest brak integracji i samoorganizacji mieszkańców połączonej z brakiem ofert spędzania wolnego czasu dla dorosłych i młodzieży. Samorząd nie wykreował systemu ciągłej komunikacji z mieszkańcami. Występuje znaczący niedorozwój infrastruktury turystycznej. Najbardziej istotną szansą rozwojową Miasta Węgrów jest korzystne położenie geograficzne (blisko Warszawy) i komunikacyjne ( wzdłuż osi wschód zachód ). Cały region charakteryzuje się znaczną atrakcyjnością inwestycyjną i turystyczną. Cały region charakteryzuje się również wysokimi walorami przyrodniczymi i znaczna dbałością o stan środowiska przyrodniczego. Swoją szansę Węgrów znajduje także w procesie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i absorpcji środków z funduszy strukturalnych. Regionalny trend osadnictwa z Warszawy daje znaczną szansę rozwoju miasta. Głównym zagrożeniem zewnętrznym dla społeczności Miasta Węgrów wydają się być: słabnąca koniunktura w województwie i w Polsce. Problemem jest brak inwestycji przemysłowych w regionie generujących miejsca pracy oraz ucieczka wykształconych ludzi młodych z miasta. Mieszkańcy obawiają się zmian prawa, które zagrozi stabilizacji ekonomicznej gminy. Zagrożeniem dla zamierzeń związanych z przetwórstwem rolno – spożywczym miasta jest zła kondycja rolnictwa w powiecie. Znacznym problemem wydaje się być niska aktywność władz regionalnych, która nie zawsze dostrzega problematykę Węgrowa oraz brak współpracy międzynarodowej i międzyregionalnej. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 11.2 WEWNĘTRZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MIASTA WĘGRÓW ATUTY MIASTA niezły stan infrastruktury technicznej, atrakcyjne środowisko naturalne, wysoki poziom działalności kulturalnej, wysoki poziom bezpieczeństwa, pracowitość mieszkańców, liczne zabytki, wolne tereny inwestycyjne, SŁABOŚCI MIASTA mała aktywność i zaangażowanie mieszkańców, niskie wykształcenie i zasoby intelektualne, zły stan dróg, chodników, skłócone „elity”, wysokie bezrobocie także wśród młodzieży, niedostatki pracy samorządu terytorialnego, brak mieszkań w tym komunalnych, niska podaż miejsc pracy dla młodzieży, brak ofert zagospodarowania wolnego czasu, niskie dochody mieszkańców, brak obwodnicy, brak połączeń kolejowych, słabo rozwinięty przemysł, brak przetwórstwa rolno – spożywczego, niewykorzystane walory przyrodnicze, niski poziom ochrony środowiska, niewystarczająca oferta opieki zdrowotnej, © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku brak bazy turystycznej, brak bezpieczeństwa ludzi i mienia, niski poziom komunikacji społecznej, brak prasy lokalnej, braki w infrastrukturze technicznej, niskie nakłady na dziedziny społeczne, nieuregulowany stan prawny terenów inwestycyjnych. 11.3 ZEWNĘTRZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MIASTA WĘGRÓW SZANSE ROZWOJU bliskość Warszawy, położenie na trasie tranzytowej zachód – wschód, znaczna atrakcyjność turystyczna regionu, wysokie walory środowiska naturalnego w regionie, akcesja do Unii Europejskiej, pozyskanie środków unijnych, obecność instytucji okołobiznesowych, bogactwo historii miasta i regionu, tendencja spożywania zdrowej żywności, migracja osób na teren gminy. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku ZAGROŻENIA ROZWOJU migracja młodzieży z terenu miasta, spadająca koniunktura gospodarcza w regionie, przewidywane zmiany prawa, brak kontaktów międzygminnych i międzynarodowych, brak miejsc pracy w regionie, zanieczyszczenie środowiska w regionie, zła kondycja rolnictwa w powiecie, rozbicie polityczne narodu, zanik patriotyzmu, dekoniunktura gospodarcza w regionie, brak aktywności władz regionalnych, spadek rangi rodziny, przewóz materiałów niebezpiecznych przez centrum miasta, zagrożenie państwa w związku z militarnym zaangażowaniem się Polski w Iraku. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 12. WIZJA ROZWOJU MIASTA WĘGRÓW W 2020 ROKU Wielkie wyzwanie stojące przed gospodarzami miasta to ukształtowanie i promocja wizerunku gminy przyjaznej dla turystów, inwestorów i mieszkańców, atrakcyjnej dla zamieszkiwania i spędzania czasu wolnego, oferującej bogatą gamę ofert kulturalnych i rekreacyjnych. Miasto skupi się na działaniach, które pojawiają się na etapie po zaspokojeniu potrzeb w zakresie budowy infrastruktury technicznej. Nastąpi więc rozwinięcie wielu funkcji, dzisiaj w niewielkim stopniu realizowanych, takich jak dialog społeczny i kreowanie społeczeństwa obywatelskiego. Pozwoli to na znaczne utożsamianie się mieszkańców z miejscem zamieszkania. Podstawowym wyznacznikiem przyszłego wizerunku miasta będzie umiejętne wykorzystanie potencjału związanego z atrakcyjnością turystyczną, inwestycyjną oraz osadniczą gminy. Do ochrony środowiska przyrodniczego będzie miasto przykładało znaczenie wyjątkowe i będzie ono związane ze znaczną dbałością o obiekty zabytkowe znajdujące się na terenie miasta. Zahamowanie degradacji środowiska dokona się poprzez rozwój infrastruktury technicznej związanej z pełnym skanalizowaniem gminy, oraz poprzez wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców i przyjezdnych. Miasto podejmie działania zapewniające zachowanie ładu przestrzennego i estetycznego na swoim terenie. Zakłada się praktyczne zakończenie działań inwestycyjnych w obrębie rozwoju infrastruktury technicznej gminy. Stan i sieć dróg ulegnie radykalnej poprawie, wybudowana zostanie obwodnica miasta. Na terenie całej gminy dostępna będzie sieć kanalizacyjna i gaz przewodowy. Wysokiej staranności wymagać będzie sprostanie oczekiwaniom w zakresie rozwiązania problemów związanych z problematyką zagospodarowania turystycznego miasta. Począwszy od rewitalizacji centrum miasta z rynkiem poprzez stworzenie atrakcyjnej infrastruktury turystyczno – rekreacyjnej i kulturowej. Nastąpi znaczny wzrost działań związanych z promocją gminy i obsługą ruchu turystycznego także w obszarze gmin sąsiednich i powiatu. Przyszły obraz i niektóre elementy charakteryzujące Miasto Węgrów stanowiły na seminarium przedmiot dyskusji w grupach oraz na posiedzeniu plenarnym. Zapis wyników prac zespołów przedstawiono w załączniku do niniejszego opracowania. Zdaniem autorów opracowania wizję Miasta Węgrów w 2020 r. będą cechować następujące elementy i wyróżniki: © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku WIZJA MIASTA WĘGRÓW W 2020 r. 1) Liczba ludności przekroczy 15 tys. mieszkańców głównie poprzez migrację z regionu Warszawy, nastąpi wzrost liczby osób z wykształceniem wyższym (ok. 20%). Pojawi się szkolnictwo wyższe na terenie miasta a emigracja ludzi młodych zostanie powstrzymana. Zanotowany zostanie wzrost aktywności społecznej oraz zawodowej mieszkańców, który dokona się także poprzez informatyzację instytucji i gospodarstw domowych. 2) Nastąpi znaczna poprawa stanu świadomości ekologicznej mieszkańców, Na terenie całego miasta funkcjonować będzie sprawny system gospodarki śmieciowej, wykonana będzie pełna infrastruktura w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków. Stan środowiska przyrodniczego znacznie się polepszy. 3) Pozostanie kilkadziesiąt specjalistycznych gospodarstw rolnych. Znaczna część gruntów rolnych zostanie przekwalifikowana na tereny turystyczne i inwestycyjne. Znacząco podniesie się poziom obsługi i doradztwa rolniczego. Wiele gospodarstw poszuka swojej szansy w usługach pozarolniczych w tym w agroturystyce. 4) Nastąpi poprawa bazy szkolnej w zakresie boisk sportowych – zbudowany zostanie basen kąpielowy. Miasto oferować będzie pełną gamę specjalistycznych usług medycznych. W mieście powstanie Centrum Szkoleniowo – Wypoczynkowe, zagospodarowany turystycznie będzie zalew nad Liwcem (m. in. pole golfowe). Istniejące obiekty zabytkowe a przede wszystkim rynek miasta będą odrestaurowane. Zaistnieje wiele ofert spędzania czasu wolnego dla młodzieży. Powstanie atrakcyjne Muzeum Regionalne z działam poświęconym tradycji lokalnego rzemiosła. Ciągi komunikacyjne pozbawione będą barier architektonicznych, a ubodzy mieszkańcy korzystać będą ze znacznego wsparcia socjalnego gminy. 5) Miejsca pracy generowane będą w sferze małej i średniej przedsiębiorczości i usługowo - turystycznej. Ważnym czynnikiem rozwoju będzie wysoka aktywnością władz lokalnych oraz społeczeństwa. Miasto Węgrów będzie w dobrej kondycji finansowej dzięki zwiększeniu ilości podmiotów gospodarczych oraz umiejętnej akwizycji środków z Unii Europejskiej. 6) Dochody mieszkańców oscylować będą wokół średnich w Unii Europejskiej. Mieszkańcy znajdować będą pracę w sektorze turystyczno – usługowym, małych i średnich przedsiębiorstw. Poziom bezrobocia będzie kształtował się na poziomie ok. 5%. Przedsiębiorstwa będą w dobrej kondycji finansowej. Pojawią się zakłady przetwórstwa rolno – spożywczego i przemysł. 7) Problemy infrastrukturalne zostaną w pełni rozwiązane szczególnie w obszarze kanalizacji, gazyfikacji gminy i utylizacji odpadów.. Węgrów wykona modernizację i budowę nowych dróg na swoim terenie wraz z obwodnicą i ścieżkami rowerowymi. Powstanie infrastruktura turystyczno – rekreacyjna, szczególnie w centrum miasta i nad Liwcem. Zaspokojone zostaną potrzeby mieszkańców na mieszkania komunalne. 8) Węgrów przybierze charakter europejskiego miasta turystyczno – usługowego z dobrze rozwiniętym sektorem małych i średnich przedsiębiorstw. Rozwinie się także przemysł ze znaczną funkcją przetwórstwa spożywczego. Miasto będzie wykazywała dużą dbałość o ekologię. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 13. UWARUNKOWANIA I CELE ROZWOJU 13.1 CELE STRATEGII MIASTA WĘGRÓW DO 2020 ROKU W oparciu o wnioski wypracowane przez zespoły na seminarium oraz wynikające z diagnozy stanu miasta, można sformułować obecne i przyszłościowe uwarunkowania rozwoju gminy, które wymagają koncentracji działań rozwojowych w następujących obszarach: I. II. III. IV. V. Społeczeństwo Rozwój zrównoważony Turystyka Przedsiębiorczość Miasto W ramach w/w obszarów określono następujące cele strategiczne, a w ich ramach cele średniookresowe do osiągnięcia w perspektywie 2020 r.: I. Stymulowanie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego wraz z podniesieniem poziomu życia mieszkańców, poprzez: Wspieranie stowarzyszeń i organizacji pozarządowych, Promowanie osiągnięć mieszkańców, Prewencja zjawisk patologicznych, Stworzenie warunków dla rozwoju zawodowego i realizacji aspiracji intelektualnych mieszkańców, Stworzenie systemu informacyjnego dla mieszkańców gminy, Wprowadzenie systemu konsultacji społecznych z mieszkańcami, Rozwój sieci placówek kultury, Doskonalenie pracy Urzędu Miasta, Rozwój tzw. małej architektury, Poprawa jakości usług służby zdrowia, Rozwój budownictwa komunalnego, Doskonalenie bazy oświatowej, Zwiększenie oferty edukacyjnej i zagospodarowania wolnego czasu dla młodzieży, Wspieranie rodzin, II. Równoważenie procesów rozwojowych miasta przy uwzględnieniu czynników ochrony środowiska, poprzez: Estetyzacja miejsc publicznych, Modernizacja systemu ogrzewania na terenie miasta, Rozbudowa sieci kanalizacyjnej, gazowniczej i wodociągowej, Doskonalenie powszechnego systemu zbiórki i segregacji odpadów, Ciągła edukacja ekologiczna mieszkańców, © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Wdrożenie zasad planowania przestrzennego w oparciu o normy rozwoju zrównoważonego, Efektywne wykorzystanie możliwości UE, III. Rozwój turystycznych i rekreacyjnych funkcji miasta, poprzez : IV. V. Rozwój systemu informacji turystycznej, Promocja turystyczna miasta a w tym historii i tradycji, Rozbudowa infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej, Zagospodarowanie doliny Liwca, Poprawa stanu i sieci drogowej, Minitoring miejsc zagrożonych, Renowacja zabytków Węgrowa, Wykreowanie produktów turystycznych wspólnych dla powiatu, Ochrona Obiektów Architektury Drewnianej Założenie Muzeum Regionalnego Wzmocnienie trendów rozwoju przedsiębiorczości dla kreowania miejsc pracy i przychodów budżetu gminy, poprzez: Zmiany prawa lokalnego na przyjazne przedsiębiorcom, Aktywizacja społeczeństwa w zakresie rozwoju przedsiębiorczości, Wspomaganie informacyjne i poręczeniowe przedsiębiorców, Promowanie przedsiębiorczości mieszkańców, Przedstawienie bogatej oferty szkoleniowej dla przedsiębiorców. Wdrożenie zasady partnerskiej współpracy urzędu miasta z przedsiębiorcami, Opracowanie strategii gospodarczej gminy dla pozyskania inwestorów, Uzbrojenie i promocja terenów inwestycyjnych, Rozwój czynników miastotwórczych Węgrowa, poprzez: Rewitalizacja zespołu budynków w obrębie rynku, Nowe umiejscowienie ratusza, Przystosowanie ruchu samochodowego i pieszego do nowych funkcji rynku, Kultywowanie tradycji historycznych, Absorpcja instytucji ponadlokalnych na teren miasta, Rozwój usług o zasięgu powiatowym na terenie miasta, Rozwój szkolnictwa wyższego na terenie miasta, Rozwój współpracy międzynarodowej i międzyregionalnej. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 13.2 BADANIE ZGODNOŚCI CELÓW STRATEGICZNYCH MIASTA WĘGRÓW ZE STRATEGIĄ ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO I STRATEGIĄ ROZWOJU POWIATU WĘGROWSKIEGO Cel strategiczny nr 1 Stymulowanie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego wraz z podniesieniem poziomu życia mieszkańców Cel ten współgra z drugim celem długookresowym SRWM : Przeciwdziałanie nadmiernym, społecznie nieakceptowanym dysproporcjom w poziomie rozwoju gospodarczego i warunków życia ludności w województwie”, Cel ten także odpowiada trzeciemu celowi głównemu Strategii rozwoju Powiatu Węgrowskiego w latach 2001 – 2006 o brzmieniu: „Wszechstronny rozwój infrastruktury społecznej” Cel strategiczny nr 2 Równoważenie procesów rozwojowych miasta przy uwzględnieniu czynników ochrony środowiska, Zapisy tego celu strategicznego wojewódzkiej w punkcie 2.5.: odpowiadają „Przeciwdziałanie przyrodniczego”. i degradacji zapisom rewaloryzacja strategii środowiska oraz celom długookresowym szczególnie w punkcie 1.3. strategii RWM: „Poprawa jakości środowiska przyrodniczego Mazowsza”. Cel ten także odpowiada drugiemu celowi głównemu Strategii Rozwoju Powiatu Węgrowskiego w latach 2001 – 2006 o brzmieniu: „Rozwój wsi oraz zachowanie środowiska przyrodniczego”. Cel strategiczny nr 3 Rozwój turystycznych i rekreacyjnych funkcji miasta Cel powyższy odpowiada celowi średniookresowemu 2.4j „Aktywizacja i modernizacja obszarów metropolitalnych poprzez rozwój funkcji turystyczno – wypoczynkowych”. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Cel ten także odpowiada trzeciemu celowi głównemu Strategii Rozwoju Powiatu Węgrowskiego w latach 2001 – 2006 a w szczególności ósmemu celowi operacyjnemu o brzmieniu: „Rozwój i promocja turystyki w powiecie”. Cel strategiczny nr 4 Wzmocnienie trendów rozwoju przedsiębiorczości dla kreowania miejsc pracy i przychodów budżetu gminy Powyższy cel strategiczny odpowiada celowi średniookresowemu 2.1g SRWM, który brzmi: Wzmocnienie mechanizmów dyfuzji procesów rozwojowych z aglomeracji warszawskiej na otoczenie regionalne poprzez ułatwienia inwestowania w regionie, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów poza aglomeracja warszawską” Powyższy cel zgodny jest także z zapisami pierwszego celu długookresowego Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego: „Zwiększenie konkurencyjności metropolii warszawskiej i regionu w układzie europejskim i regionalnym’ Cel ten także odpowiada pierwszemu celowi głównemu Strategii Rozwoju Powiatu Węgrowskiego w latach 2001 – 2006 o brzmieniu: „Wspieranie rozwoju gospodarczego powiatu”. Cel strategiczny nr 5 Rozwój czynników miastotwórczych Węgrowa Odniesienie do powyższego celu strategicznego można znaleźć w zapisach celu średniookresowego SRWM 2.4.: „Aktywizacja i modernizacja obszarów pozametropolitalnych”. Cel ten także odpowiada pierwszemu celowi głównemu Strategii Rozwoju Powiatu Wegrowskiego w latach 2001 – 2006 o brzmieniu: „Wspieranie rozwoju gospodarczego powiatu”. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Podsumowując należy stwierdzić, że zapisy Strategii Rozwoju Miasta Węgrów do 2020 roku w pełni odpowiadają zapisom: STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO oraz STRATEGII ROZWOJU POWIATU WĘGROWSKIEGO W LATACH 2001 – 2006 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 14. MISJA MIASTA WĘGRÓW W tym miejscu naszych rozważań warto przytoczyć jedną z definicji misji, która autorom opracowania wydaje się być najbardziej trafna: Misja to zwięzłe, realistyczne sformułowanie filozofii, celów i zasad rozwoju strategicznego uwzględniające identyfikację podstawowych problemów oraz wyniki analizy SWOT. Misją Miasta Węgrów, rozumianego zamieszkujących na jej terenie, jest: jako wspólnota wszystkich osób MISJĄ WĘGROWA JEST: KREOWANIE MIASTA PRZYJAZNEGO MIESZKAŃCOM, TURYSTOM I PRZEDSIĘBIORCOM, KTÓREGO MIESZKAŃCY SĄ DUMNI Z BYCIA WĘGROWIANAMI, SŁYNĄCEGO Z BOGATEJ OFERTY KULTURALNEJ I EDUKACYJNEJ, DBAJĄCEGO O DZIEDZICTWO KULTUROWE, SKUTECZNIE PROMUJĄCE SWOJE WALORY. Analiza strategiczna istniejącego potencjału oraz sytuacji zewnętrznej Miasta Węgrowa wskazuje na konieczność utrwalenia i rozwoju miastotwórczych cech gminy oraz wykreowania wizerunku miasta przyjaznego przedsiębiorczości i stawiającego na rozwój funkcji rekreacyjno – turystycznych. Przekształcenia funkcjonalno – strukturalne w Węgrowie wymagają kompleksowych i konsekwentnych, wieloletnich działań. Zestaw takich działań przedstawiony jest w rozdziale „Cele strategiczne” oraz „Programy operacyjne”. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Jest niezwykle trudno zarekomendować kolejność działań, jakie powinna podjąć społeczność lokalna chcąc realizować strategię rozwoju. Trzeba pamiętać o kilkunastoletnim horyzoncie czasowym realizacji strategii, oraz o możliwościach finansowych i organizacyjnych gminy. Wypada przyjąć tutaj założenie, że każda złotówka wydana przez samorząd terytorialny powinna generować co najmniej drugie tyle ze środków zewnętrznych, pomocowych oraz z obszaru partnerstwa publiczno – prywatnego. Do działań absorpcji takich pieniędzy należałoby oddelegować kompetentną osobę. Decyzje realizacyjne strategii powinny zapadać w sposób bieżący w trakcie roku kalendarzowego, ale kulminacja przesądzeń związanych ze strategią będzie miała w sposób oczywisty miejsce podczas corocznych przesądzeń budżetowych miasta. Wybór tematów do realizacji musi opierać się o dwa filary: pierwszy to możliwości finansowe, a drugi to efekt synergii. Mianowicie decyzja realizacyjna jednego z obszarów strategii powinna otwierać jak najwięcej następnych możliwości rozwoju. Zaleca się, aby równocześnie realizować cele średniookresowe z każdego zarysowanego priorytetu rozwojowego. Uzyskamy wtedy efekt równoważenia rozwoju. Krótko chcemy tutaj zasygnalizować działania jakie lokalna społeczność będzie musiał w najbliższej przyszłości podjąć z rozbiciem na n/w obszary aktywności: 1. Uwarunkowania społeczno – administracyjne. Należy uświadamiać społeczności lokalnej nieuchronność i konieczność zmian, a także korzyści płynące z większego uświadomienia sobie istotnych funkcji Węgrowa. Działania informacyjno – uświadamiające powinny zaczynać się już w szkołach, ale powinny objąć wszystkich mieszkańców. Należy informować o kierunkach przemian, ukazywać ich skutki oraz wskazywać działania. Jest to bardzo ważne zadanie dla samorządu lokalnego, gdyż nie zrozumienie działań samorządu prowadzi najczęściej do sprzeciwu i blokady działań. Zaleca się prowadzenie otwartej polityki informacyjnej drogą publikacji prasowych a najlepiej metodą spotkań informacyjnych z mieszkańcami. Wielkim wyzwaniem dla społeczności lokalnej będą problemy edukacyjne. Usytuowanie szkoły wyższej na terenie miasta wraz z wdrożeniem edukacji dorosłych to główne zadania na najbliższe lata. 2. Poziom życia i podmiotowość mieszkańców miasta Niezwykle istotną dla rozwoju gminy, oprócz aktywności samorządu terytorialnego, jest zaangażowanie mieszkańców i ich świadomość obywatelska. Tworzenie społeczeństwa obywatelskiego jest długotrwałym i złożonym procesem, który możemy obserwować w niektórych państwach o wysokim poziomie rozwoju cywilizacyjnego. Społeczeństwo obywatelskie to mieszkańcy świadomi swoich praw i obowiązków, aktywnie włączający się w rozwiązywanie wspólnych problemów nie czekający bezradnie na reakcję instytucji odpowiedzialnych za realizację określonych zadań. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Zadaniem gminy jest więc także pomoc w samoorganizacji społeczeństwa. Miasto powinno wspomagać tworzenie i funkcjonowanie organizacji pozarządowych, integrować mieszkańców wokół wspólnych celów strategicznych, budować tożsamość lokalną i ściśle współpracować z mieszkańcami i ich organizacjami. Dla realizacji tych zadań sugerujemy miedzy innymi powołanie przy Burmistrzu Rady ds. Rozwoju Miasta Węgrowa, która skupiać będzie grono osób opiniotwórczych i ważnych dla miasta, niekoniecznie tu zamieszkałych. Celowym wydaje się także powołanie punktu informacji gospodarczej dla lokalnych przedsiębiorców, który będzie zaopatrywał ich w niezbędne informacje biznesowe. 3. Modernizacja infrastruktury technicznej. Realizacja inwestycji infrastrukturalnych często obarczona jest myśleniem życzeniowym, że dobra infrastruktura automatycznie przełoży się na pojawienie się w gminie rzeszy inwestorów. Specjaliści zalecają w takich przypadkach podwójne powiązanie inwestycji infrastrukturalnych dla przemysłu z tymi dla mieszkańców oraz włączenie inwestorów do współfinansowania infrastruktury gminnej. Trzeba pamiętać, że często więcej dla inwestora znaczy dobra atmosfera w urzędzie miasta i życzliwy burmistrz niż cena nieruchomości. Zauważyć jednak należy, że ważnym dla inwestorów wydaje się być przede wszystkim stan techniczny dróg, zagospodarowanie ścieków i odpadów a także dbałość o środowisko przyrodnicze. Ostatnio publikowane badania preferencji inwestorów na ten aspekt właśnie wskazują. 4. Promocja miasta. Realizacja rozwoju Węgrowa w założonych kierunkach wymaga skutecznej promocji własnej oferty. Dotyczy to zwłaszcza określenia terenów pod inwestycje produkcyjno-usługowe oraz promocji własnych atrakcji rekreacyjno – turystycznych. Promocję inwestycyjną należy zorientować pod konkretne grupy potencjalnych inwestorów. Wymaga to profesjonalnego podejścia, kontaktów, konsekwentnego kreowania nowego wizerunku gminy. Wszystkie działania promocyjne powinny być realizowane pod hasłem, logo lub tytułem sztandarowej atrakcji. W promocji takiej wielce pomocnym są imprezy o randze regionalnej lub ogólnokrajowej czy międzynarodowej. Wydaje się, iż funkcjonujące obecnie na terenie Miasta Węgrowa imprezy są zbyt niskiej rangi aby przełożyć się na skuteczny efekt promocyjny (oprócz Europejskiej Biesiady Weselnej). Należy zatem doprowadzić do wykreowania takiej imprezy, która nawiązywać będzie np. do ważnego wydarzenia z przeszłości. 5. Finansowanie Źródłami finansowania przedsięwzięć objętych strategią rozwoju będą: budżet miasta, dotacje zewnętrzne oraz środki zewnętrzne a także fundusze Unii Europejskiej. Najistotniejszym źródłem środków przy © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku wspólnym działaniu z gminami, mogą być fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Ponadto należy zachęcać mieszkańców i przedsiębiorców do współpracy przy finansowaniu zadań publicznych gminy w drodze partnerstwa publiczno – prywatnego (służymy udanymi przykładami takich działań). BIGmin służy także pomocą w wyszukiwaniu stosownych funduszy przedakcesyjnych i strukturalnych. Wydaje się, że w najbliższych latach całą rezerwę finansów gminy plus także zaciągnięte kredyty należy przeznaczyć na współfinansowanie dotacji z funduszy unijnych i tą najtańszą metodą poprawić stan infrastruktury gminy. Należy przy tym pamiętać, że jest to jedyna w swoim rodzaju okazja (wstąpienie Polski do UE), która w ciągu najbliższych kilkudziesięciu lat się nie powtórzy. 6. Organizacja realizacji strategii rozwoju. Dla stwarzania odpowiedniego klimatu sprzyjającego realizacji prac objętych strategią rozwoju oraz rozwijania koncepcji zawartych w wizji rozwoju, celowe jest powołanie Zespołu Monitoringu Strategii, składającego się z osoby lub osób odpowiedzialnych za kontrolę wdrażania niniejszej strategii rozwoju. W celu sprawnej realizacji strategii rozwoju gminy celowe jest dodatkowe opracowanie szczegółowych programów rozwoju: przedsiębiorczości, turystyki, promocji gminy, lokalnej Agendy 21, wieloletni plan inwestycyjny itp. Sugerujemy coroczną analizę możliwości budżetowych w zakresie realizacji poszczególnych celów długo- i średniookresowych strategii miasta oraz wprowadzenia zasady składania corocznych sprawozdań z realizacji strategii przez w/w zespół podczas uchwalania budżetu. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 15. MIERNIKI, WSKAŹNIKI MONITORINGU STRATEGII ROZWOJU W celu ułatwienia nadzoru i kontroli nad realizacją strategii rozwoju Miasta Węgrowa proponujemy dla każdego celu strategicznego wprowadzenie zestawu kilku obiektywnych mierników pozwalających skutecznie monitorować postępy w realizacji strategii rozwoju. (stan na 31.12.2002 rok) Stymulowanie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego wraz z podniesieniem poziomu życia mieszkańców I tak dla pierwszego celu strategicznego przytoczonego poniżej proponujemy następujące wskaźniki monitoringu wraz z zestawem danych za rok 2002: średni poziom dochodów mieszkańców – 1.200 zł (brutto miesięcznie na 1 osobę) procentowy udział społeczeństwa miasta w wyborach – 61% (Referendum Europejskie) ilość i wykrywalność przestępstw – 313 (ogółem) z tego 70% wykrywalność saldo migracji – (-58) liczba organizacji pozarządowych – 21 procent budżetu przeznaczony na inwestycje oświatowe – 4,29% Równoważenie procesów rozwojowych miasta przy uwzględnieniu czynników ochrony środowiska Dla drugiego celu strategicznego proponuje się następujące mierniki kontroli wdrażania strategii: procentowy wskaźnik śmieci segregowanych – 1,5% procentowy stopień skanalizowania miasta – 64% (ogółu mieszkańców tj. 8.320) procent budżetu gminy wykorzystany na ochronę środowiska – 14,1% Rozwój turystycznych i rekreacyjnych funkcji miasta Zestaw wskaźników monitoringu wdrażania strategii rozwoju miasta w obrębie trzeciego celu strategicznego: ilość miejsc parkingowych – 320 ilość bezpośrednich połączeń z okolicznymi miastami – 14 ilość miejsc noclegowych – 95 (w budynkach) + 100 (kemping) ilość udzielonych noclegów – 7.207 ilość imprez kulturalnych i sportowych w roku – 84 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Wzmocnienie trendów rozwoju przedsiębiorczości dla kreowania miejsc pracy i przychodów budżetu gminy Dla realizacji czwartego celu strategicznego proponuje się zestaw mierników monitoringu wdrażania strategii rozwoju: środki wydane na uzbrojenie terenów inwestycyjnych – 0 średni czas uzyskania pozwolenia na budowę – ok. 14 dni ilość podmiotów gospodarczych działających na terenie miasta – 1.206 ilość wyłączeń energii elektrycznej – 415 wysokość podatku od nieruchomości – 3.534.760 (ogółem wpływy) Rozwój czynników miastotwórczych Węgrowa Dla realizacji piątego celu strategicznego proponuje się następujący zestaw mierników monitoringu wdrażania strategii rozwoju: roczna ilość środków wydanych na rewitalizację centrum miasta – 0 ilość instytucji ponadlokalnych – 23 ilość imprez o znaczeniu regionalnym w Węgrowie – 3 liczba mieszkańców – 13.002 procentowy wskaźnik zwodociągowania – 83% (ogółu mieszkańców tj. 10.780) procentowy wskaźnik gazyfikacji – 363 odbiorców (299 przyłączy) tj. ok. 28% ogółu gospodarstw procentowy wskaźnik dróg powiatowych i gminnych o nawierzchni bitumicznej – pow. 79,1%, gm. 19,5% © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Lista programów operacyjnych – harmonogram prac CEL STRATEGICZNY Nr 1 Stymulowanie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego wraz z podniesieniem poziomu życia mieszkańców Lp. 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.1 0 1.1 1 1.1 2 Program operacyjny 2 Budowa domów komunalnych Budowa sali gimnastycznej przy Gimnazjum Podjęcie uchwały o zasadach współpracy z organizacjami pozarządowymi Rozbudowa boisk przyszkolnych Budowa krytego basenu kąpielowego Utworzenie gazetki gminnej Poszerzenie oferty kulturowej Nawiązanie współpracy z lokalną prasą Filia szkoły wyższej Wdrożenie programu „Dialog ze Społeczeństwem” Wdrożenie programu „Miasta Bliźniacze” Powołanie Rzecznika Mieszkańców CEL STRATEGICZNY Nr 2 Równoważenie procesów rozwojowych miasta przy uwzględnieniu czynników ochrony środowiska Lp. 1 2.1 Program operacyjny 2 Zwiększenie stopnia odzysku odpadów oraz stworzenie warunków do ich wtórnego wykorzystania 2.2 Budowa sieci kanalizacyjnej do istniejących obiektów 2.3 Wdrożenie cyklu seminariów poświęconych ekologii 2.4 Budowa sieci gazowej do istniejących obiektów 2.5 Analiza zagrożonej substancji przyrodniczej w mieście 2.6 Usytuowanie mini centrów rekreacyjnych na terenie miasta 2.7 Rekultywacja starej części wysypiska odpadów 2.8 Opracowanie Lokalnej Agendy 21 2.9 Kontrola przestrzegania zasad gospodarki odpadami 2.10 Wg dyrektywy ściekowej, miasto jako centrum odbioru ścieków z gmin sąsiednich © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku CEL STRATEGICZNY Nr 3 Rozwój turystycznych i rekreacyjnych funkcji miasta Lp. 1 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 Program operacyjny 2 Opracowanie i wdrożenie programu turystycznego zagospodarowania Liwca Opracowanie programu promocji turystycznej miasta Wdrożenie systemu informacji turystycznej Utworzenie Lokalnej Organizacji Turystycznej Utworzenie Muzeum Miejskiego Wdrożenie systemu ekspozycji atrakcji Węgrowa Spływ kajakowy na rzece Liwiec I etap np. z Grodziska do kempingu w Węgrowie 3.8 Zatrudnienie i przeszkolenie lokalnych przewodników turystycznych 3.9 Wykonanie połączeń komunikacyjnych (ścieżki rowerowe, piesze, konne) pomiędzy atrakcjami turystycznymi na terenie miasta 3.10 Modernizacja kręgielni, kortów tenisowych i boiska piłkarskiego 3.11 Promocja produktów regionalnych, turystycznych, węgrowskich 3.12 – Usytuowanie terenów pod domki letniskowe (należy stworzyć ofertę dla 3.16 rolników z terenu miasta, należy wyodrębnić tereny pod domki letniskowe) 3.12 – Utworzenie parkingów w centrum miasta (nie tylko w Rynku) 3.16 3.12 – Oznakowanie obiektów i szlaków turystycznych 3.16 3.12 – Udostępnienie turystom bazy sportowo-rekreacyjnej 3.16 3.12 – „Lustro Twardowskiego”, „Niedźwiedź” – produkt regionalny - promocja 3.16 3.17 Modernizacja i rozwój bazy noclegowej i gastronomicznej CEL STRATEGICZNY Nr 4 Wzmocnienie trendów rozwoju przedsiębiorczości dla kreowania miejsc pracy i przychodów budżetu gminy Lp. 1 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 Program operacyjny 2 Uzbrojenie terenów inwestycyjnych Wyjaśnienie (uregulowanie) stanu prawnego terenów inwestycyjnych Utworzenie Ponadpowiatowego Funduszu Poręczeń Kredytowych Poprawa stanu technicznego istniejących zakładów Utworzenie inkubatora przedsiębiorczości Zorganizowanie targów produktów rolnych i zdrowej żywności Przygotowanie nowych terenów pod inwestycje, pod budowę ewentualnych zakładów produkcyjnych © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku CEL STRATEGICZNY Nr 5 Rozwój czynników miastotwórczych Węgrowa Lp. 1 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 Program operacyjny 2 Opracowanie i wdrożenie koncepcji zagospodarowania Rynku Budowa odwodnienia i kanalizacji deszczowej Rynku oraz płyty Rynku Restauracja zabudowy w sąsiedztwie Rynku Budowa dróg gminnych Budowa obwodnic Rynku (Trasa Śródmiejska) Budowa nowego ratusza Budowa parkingów przy Rynku (w centrum) Uzyskanie certyfikatu ISO przez Urząd Miasta Utworzenie Rady Rozwoju Miasta przy Burmistrzu LISTA PROJEKTÓW ZGŁOSZONYCH DO FUNDUSZY UNIJNYCH Lp. Program operacyjny 1 2 6.1 Budowa bloku komunalnego przy ulicy Szerokiej w Węgrowie 6.2 Budowa dróg gminnych w mieście Węgrów 6.3 Budowa sieci kanalizacyjnej 6.4 Trasa śródmiejska w Węgrowie 6.5 Wykorzystanie doliny Liwca dla celów turystycznych w tym renowacja zbiornika retencyjnego w Krypach oraz starorzecza Liwca (inwestycja wspólna ze Starostwem Powiatowym w Węgrowie) 6.6 Renowacja Rynku Miejskiego w Węgrowie Cel Źródło strategiczny finansowania 3 4 1 EFOR, ZPORR 5 EFOR, ZPORR 2 EFOR, ZPORR 5 EFOR, ZPORR EFOR, 3 ZPORR 6.7 Budowa sieci gazowej 2 6.8 Renowacja i unowocześnienie miejskich obiektów sportowych w tym kręgielni, kortów tenisowych, boiska piłkarskiego oraz boisk przyszkolnych 6.9 Budowa sali gimnastycznej przy Gimnazjum w Węgrowie 6.1 Budowa zakładu utylizacji odpadów 0 komunalnych 6.1 Rewitalizacja zabudowy mieszkalno – 1 usytuowanej w sąsiedztwie Rynku 6.1 Rekultywacja starej części wysypiska miejskiego 2 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN 5 - GDAŃSK 1, 3 1 2 5 2 EFOR, ZPORR EFOR, ZPORR EFOR, ZPORR EFOR, ZPORR EFOR, ZPORR EFOR, ZPORR EFOR, ZPORR Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 6.1 3 6.1 4 6.1 5 Utworzenie sklepu internetowego „Cepelia” 3 Modernizacja Kempingu nad Liwcem 3 Budowa Ratusza Urzędu miejskiego w Węgrowie (w sąsiedztwie Rynku) 5 EFOR, ZPORR 3 EFOR, ZPORR EFOR, ZPORR 6.1 Budowa chodników i ścieżek rowerowych 6 łączących główne atrakcje i szlaki turystyczne miasta 6.1 Budowa ulic na osiedlu Błonie 7 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN 5 - GDAŃSK EFOR, ZPORR EFOR, ZPORR Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 17. BIBLIOGRAFIA W pracach nad „Strategią Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku” wykorzystano niżej wymienione pozycje z literatury fachowej i inne opracowania: Podstawowe informacje o gminie do diagnozy stanu istniejącego Ankieta wypełniona przez administrację miasta wg układu ustalonego przez BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN. Cele polityki regionalnej Unii Europejskiej – PARR - maj 2001 r. Polityka regionalna w Polsce. Cele, procedury i instytucje. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów - wrzesień 1998 r. Rozwój regionalny w Polsce – podstawowe informacje. PARR -1998 r. Narodowa Strategia Integracji. KIE - styczeń 1997 r. Regionalny Program Restrukturyzacji Gospodarki i Przeciwdziałania Bezrobociu w Województwach Polski Północnej. Zespół Zadaniowy ds. Polityki Strukturalnej w Polsce. Strategia rozwoju regionalnego i lokalnego po reformie administracyjnej państwa. Centrum Doradztwa i Informacji - Difin. Warszawa 2000 r. AGENDA 2000 Rozszerzenie Unii Europejskiej. Nowe Wyzwania. Komitet Integracji Europejskiej. Polska 2025 – Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju. Lipiec 2000 r. Strategia finansów publicznych i rozwoju gospodarczego – Polska 2000 – 2010. Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju. Październik 1999 r. Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2001 – 2006. Strategia wzrostu zatrudnienia i zasobów ludzkich w latach 2000 – 2006. Kwiecień 2000 r. Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000 – 2006. Strategia Rozwoju Turystyki w Latach 2001 – 2006. Narodowa strategia rozwoju transportu. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Strategia Rozwoju Krajowego Produktu Turystycznego do 2004 roku. UKFiT 1997 r. Rządowy Program Wspierania Rozwoju Turystyki w latach 2001 – 2006. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich – 1880 r. Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego – 2000 r. Wojewódzki Program Rozwoju Regionalnego Mazowsza na lata 2001 – 2006 Kontrakt Regionalny Województwa Mazowieckiego Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego 2002 Rocznik Statystyczny Województw 2001 Narodowy Plan Rozwoju – 2003 Katalog Województwa Mazowieckiego – Miasta, Powiaty, Gminy 1999 Raport o stanie środowiska w województwie mazowieckim w roku 1999. WIOŚ – Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie. 2000 r. Regiony Polski – Województwo Mazowieckie Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk-Warszawa 2000 r. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Węgrowa. Węgrów – folder. 2002 r. Strona internetowa: www.wegrow.com.pl Sprawozdanie z seminarium diagnostyczno – projektowego. Węgrów 2003 r. Mapa glebowo-rolnicza. Wojewódzkie Biuro Geodezji i Urządzeń Rolnych w Warszawie 2000 r. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku WYNIKI PRAC SEMINARIUM DIAGNOSTYCZNO – PROJEKTOWE nt. „Strategia Rozwoju Węgrowa do 2020 roku” Węgrów, 25 czerwiec 2003 r. 18.1 IDENTYFIKACJA POJĘCIA „GMINA” Diagnoza problemów rozwojowych gminy zapoczątkowana została plenarną dyskusją nad istotą pojęcia „gmina”. Uczestnicy seminarium stwierdzili, że gmina to: terytorium ludność infrastruktura techniczna i społeczna zakłady pracy, rynek pracy, bezrobocie wspólnota mieszkańców Zarząd i administracja Gminy Burmistrz instytucje, organizacje pozarządowe oświata i szkoły kościoły, związki wyznaniowe służba zdrowia środowisko naturalne kultura, regionalizm tradycja, historia, dziedzictwo kulturowe, zabytki ludzie znaczący ochrona środowiska, ekologia krajoznawstwo bezpieczeństwo publiczne sport, rekreacja, turystyka, agroturystyka komunikacja, drogi, transport rolnictwo współpraca międzygminna pomoc społeczna i opieka budownictwo mieszkaniowe przemysł, usługi, handel, rzemiosło położenie geograficzne finanse i budżet gospodarka komunalna media, prasa planowanie przestrzenne złoża naturalne straż pożarna, bezpieczeństwo przeciwpożarowe prawa i obowiązki mieszkańców – świadomość społeczna promocja gminy patriotyzm lokalny środowisko naturalne patologie społeczne siedziba powiatu © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 18.2 OKREŚLENIE GŁÓWNYCH PROBLEMÓW ROZWOJOWYCH GMINY bezrobocie ( około 25 %) brak mieszkań komunalnych drogi o nawierzchni gruntowej, brak chodników, brak świateł na skrzyżowaniach brak terenów pod budownictwo mieszkaniowe i inwestycje mała liczba ofert pracy brak pieniędzy na zasiłek okresowy brak pieniędzy na zasiłek stały alkoholizm, narkomania, papierosy także wśród młodzieży bezdomność – brak mieszkań dziedziczenie biedy, brak opieki nad własnymi dziećmi, kształcenie dzieci, brak kanalizacji w niektórych miejscach Węgrowa, kanalizacji deszczowej niski poziom dochodów mieszkańców zanieczyszczenie środowiska, śmieci w lasach, wywóz szamb na pola niski standard lokali komunalnych – brak mediów niewykorzystane walory przyrodnicze, turystyczne, zabytki brak odprowadzania wód opadowych brak ofert zagospodarowania wolnego czasu młodzieży brak muzeów, muzeum – pamięć po rzemieślnikach sieroctwo społeczne bariery architektoniczne dla osób niepełnosprawnych brak ścieżek rowerowych brak świetlic integracyjnych dla osób niepełnosprawnych brak bazy turystyczno – wypoczynkowej brak bazy gastronomicznej niedostateczny rozwój OSiRu, brak kręgielni brak punktu Informacji Turystycznej brak tablic informacyjnych na zabytkach brak mapy miasta np. na rynku niski poziom przedsiębiorczości w mieście brak przetwórstwa rolno – spożywczego brak obwodnicy Węgrowa brak inwestorów niedostateczna komunikacja międzyludzka – gazety brak zaplecza szkoleniowego dla Warszawy niedostateczna promocja miasta, oferta inwestycyjna, oferta dla aktualnych przedsiębiorców niewykorzystywanie zabytków, brak renowacji fresków, parku miejskiego, rynku brak świadomości ekologicznej mieszkańców brak spalarni śmieci brak gazyfikacji miasta starzenie się miasta brak ofert pracy dla młodzieży, (osiedlanie się w mieście, praca w mieście) niskie wykształcenie bezrobotnych brak wsparcia rozwoju kształcenia ustawicznego ucieczka ludzi młodych i wykształconych brak mecenatu kultury stagnacja Węgrowa brak czynnika miastotwórczego przeprowadzanie mediów przez miasto – prywata brak integracji mieszkańców zła organizacja służby zdrowia © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku brak lekarzy specjalistów © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 18.3 WIZJA WĘGROWA W 2020 ROKU Zespół 1 Liczba ludności – 15 tys. mieszkańców dominujące wykształcenie średnie, wyższe ok. 20% wysoka aktywność społeczna, zawodowa Stan środowiska – zostaną rozwiązane wszystkie problemy związane z ochroną środowiska (gospodarka odpadami, zagospodarowanie doliny Liwca) Stan rolnictwa – gospodarstw rolnych ok. 50 – produkcyjnych (warzywno-ogrodnicze) Problemy społeczne – powołanie samodzielnej bądź filii szkoły wyższej powszechna i dostępna służba zdrowia utrzymanie wysokiego poziomu kultury niski poziom przestępczości powołanie lokalnego muzeum (np. rzemiosła) Lokalne finanse – z nowoczesnych przedsiębiorstw i zakładów pracy z rozwoju turystyki z turystów z Warszawy Dochody mieszkańców – z rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw przy pomocy środków UE, rządowych i własnych z wiodącego zakładu produkcyjnego bezrobocie poniżej 10% Infrastruktura – Poseł lub senator z Węgrowa Kierunki dalszego rozwoju – turystyczne i nowoczesne z zachowaniem tradycji turystyczne wykorzystanie walorów przyrodniczych, nowoczesny ośrodek nad Liwcem z całym zapleczem (baza noclegowa) nowoczesne zinformatyzowane społeczeństwo, infrastruktura (komunikacja miejska), droga krajowa (nowe przejścia graniczne), obwodnica Węgrowa, kanalizacja, modernizacja drogi Węgrów – Grębków © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Zespół 2 WĘGRÓW EUROPEJSKIM MIASTEM POWIATOWYM Liczba ludności – około 14/15 tysięcy mieszkańców wzrost liczby osób z wyższym wykształceniem do realizacji zamierzonych zadań (przedsiębiorczych, sumiennych, pracowitych, odpowiedzialnych – zapaleńców) Stan środowiska – rozwijanie świadomości ekologicznej mieszkańców (prawidłowo funkcjonujący system prawny) Stan rolnictwa – gospodarstwa specjalistyczne, ekologiczne, agroturystyczne Problemy społeczne – basen, boiska szkolne Centrum Turystyczno – Rekreacyjno – Szkoleniowo – Wypoczynkowe nad zalewem finanse Liwcem Lokalne finanse – właściwe wykorzystanie środków z UE Dochody mieszkańców – przemysł turystyka usługi emerytury Infrastruktura – pełna infrastruktura techniczna, sieciowa, obwodnica Kierunki dalszego rozwoju – gmina turystyczno – ekologiczna z rozwojem drobnych i średnich przedsiębiorstw oraz przetwórstwem rolno - spożywczym © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Zespół 3 1. Kierunki dalszego rozwoju – turystyka ekologia przemysł rolno – spożywczy 1. Pełna kanalizacja i gazyfikacja miasta drogi o nawierzchni bitumicznej ścieżki rowerowe trasy turystyczne zagospodarowany i uporządkowany zalew 1. Praca w przedsiębiorstwach własnych i innych instytucjach znaczny spadek bezrobocia 1. Poprawa finansów gminy w związku z rozwojem przedsiębiorczości i turystyki a także korzystanie ze środków pomocowych i strukturalnych UE (na kanalizację, drogi, likwidację bezrobocia) 2. Wyższa szkoła, ułatwiony dostęp do specjalistycznych usług medycznych, pełne zabezpieczenie socjalne, budynki użyteczności publicznej, ciągi komunikacyjne bez barier architektonicznych, pole golfowe nad zalewem, restauracje z kuchnią podlaską, stałe imprezy kulturalne na odnowionym rynku 3. Gospodarstwa rolne – specjalistyczne (hodowla bydła) 4. Wysoka świadomość społeczna w zakresie gospodarki odpadami pełna segregacja odpadów 1. Wzrost liczby organizacji obywatelskich liczba ludności około 15 tys. mieszkańców powstrzymana emigracja młodych ludzi © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Zespół 4 Liczba ludności – około 20 tys. Mieszkańców wykształcenie średnie i wyższe wzrost aktywności mieszkańcó Stan środowiska – lepszy stan środowiska naturalnego prawidłowa, nowoczesna gospodarka odpadami, zastosowanie nowoczesnych technologii systematyczny wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców Stan rolnictwa – rolnictwo ekologiczne ok. 100 gospodarstw, w tym specjalistyczne uprawy ziół wzrost produktywności Problemy społeczne – turystyka – wykorzystanie Liwca, przystań wodna, basen oświata – szkoły finanse przedszkola osiedlowe, powstanie szkoły wyższej (filia) służba zdrowia – nowoczesny sprzęt medyczny, szybkość reagowania służb ratownictwa medycznego, większa ilość specjalistów finanse węższej specjalizacji utworzenie muzeum regionalnego zorganizowanie centrum szkoleniowo – wypoczynkowego zmniejszenie przestępczości m.in. poprzez wprowadzenie „Programu zero tolerancji” Lokalne finanse – dobry stan finansów miasta pełne wykorzystanie funduszy pomocowych i strukturalnych UE Dochody mieszkańców – wzrost małej przedsiębiorczości usługowo – produkcyjnej tworzenie zakładów przetwórstwa rolno –spożywczego rozwój agroturystyki. systematyczne zmniejszanie bezrobocia do 5% Infrastruktura – pełna infrastruktura techniczna zaspokojenie potrzeb mieszkańców na mieszkania lokatorskie, komunalne, socjalne Kierunki dalszego rozwoju – ekologiczno – turystyczna gmina © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 18.4 OCENA POTENCJAŁU GMINY Wyniki głosowań (waga problemu) uwidoczniono w postaci procentowej ATUTY GMINY infrastruktura – 20 środowisko naturalne – 14 działalność kulturalna – 12 bezpieczeństwo – 10 położenie geograficzne – 8 zasoby siły roboczej – 6 zabytki – 8 mieszkańcy – ładni – 3 tereny inwestycyjne – 2 rolnictwo – 1 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku SŁABOŚCI GMINY mieszkańcy – mała aktywność i zaangażowanie, niskie wykształcenie i zasoby intelektualne, skłócone „elity” – 16 samorząd terytorialny – 5 brak mieszkań w tym komunalnych – 3 bezrobocie w tym wśród młodzieży – 11 brak perspektyw dla młodzieży, brak ofert zagospodarowania wolnego czasu – 2 niskie dochody mieszkańców – 5 brak obwodnicy, kolei, zły stan dróg, chodników – 12 brak zakładów przemysłowych (MSP) w tym rolno – spożywczych (dekoniunktura) – 17 niewykorzystane walory przyrodnicze – 2 słaba ochrona środowiska – 1 słaba opieka zdrowotna – 1 brak bazy turystycznej – 1 słabe zagospodarowanie przestrzenne – 1 brak bezpieczeństwa ludzi i mienia – 1 stan rolnictwa – 1 słaba komunikacja społeczeństwa, brak prasy – 1 brak infrastruktury technicznej – 4 niskie nakłady na oświatę, służbę zdrowia, kulturę, sport – 1 duży obszar, trudny teren pod inwestycje – 1 przewóz materiałów niebezpiecznych przez centrum miasta – 1 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku SZANSE ROZWOJU GMINY położenie geograficzne, bliskość Warszawy, tranzyt zachód – wschód – 30 atrakcyjność turystyczna – 15 środowisko naturalne – 11 akcesja do Unii Europejskiej – 11 pozyskanie środków unijnych – 4 rynek kapitałowy, instytucje okołobiznesowe – 2 przewidywane zmiany prawa – 4 bogactwo historii miasta 1 zdrowa żywność – 1 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku ZAGROŻENIA ROZWOJU GMINY procesy demograficzne, migracja młodzieży – 24 koniunktura gospodarcza w regionie – 21 przewidywane zmiany prawa – 10 brak kontaktów międzygminnych i międzynarodowych – 3 brak miejsc pracy – 3 położenie geograficzne – 4 zanieczyszczenie środowiska w regionie – 2 rozbicie polityczne narodu, zanik patriotyzmu – 1 brak aktywności władz w regionie – 1 spadek rangi rodziny, moralności społecznej poprzez naśladownictwo złych wzorów z europy zachodniej – 1 zagrożenie państwa – 1 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 18.5 CELE STRATEGICZNE WZMACNIANIE ATUTÓW poprzez: I. dokończenie sieci gazowniczej, kanalizacyjnej i wodociągowej poprawę jakości dróg i chodników budowę obwodnicy odwodnienie i kanalizację deszczową Rynku budowę parkingów budowę Ratusza do prawidłowej i sprawnej obsługi ludności I. zagospodarowanie doliny Liwca z pełnym zapleczem (gastronomia, hotel, wypożyczalnia sprzętu) II. utworzenie muzeum miejskiego III.monitoring miejsc zagrożonych i współdziałanie służb mundurowych z innymi firmami (firmy ochroniarskie, itp.) IV.wykonanie folderów, informatorów, reklamę poza miastem promocję Węgrowa promocję przedsiębiorczości VI.przekwalifikowanie mieszkańców – dostosowanie do obecnych potrzeb stworzenie warunków rozwoju działalności gospodarczej wyzwolenie aktywności społecznej i zawodowej promowanie osiągnięć mieszkańców (artystów, sportowców, wyrobów, firm,…) nawiązanie więzów z węgrowiakami, mieszkającymi poza miastem VI.renowację zabytków, przebudowę płyty rynku, wykorzystując środki unijne VII.dostosowanie istniejącego planu zagospodarowania przestrzennego do dalszego rozwoju przedsiębiorczości uzbrojenie terenów inwestycyjnych w pełną infrastrukturę techniczną i komunikacyjną IX.zmianę struktury obszarowej gospodarstw rolnych zmianę profilu gospodarstw rolnych tworzenie gospodarstw specjalistycznych rozwój agroturystyki © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku ELIMINOWANIE SŁABOŚCI poprzez: I. przygotowanie terenów pod inwestycje – uzbrojenie promocję preferencje podatkowe dla inwestorów fundusz doręczeniowy uzupełnienie sieci infrastruktury technicznej w istniejących zakładach I. podniesienie wykształcenia mieszkańców zajęcia pozalekcyjne w szkołach, w tym języki obce zwiększenie oferty dostępnych kół zainteresowań (WOK, Biblioteka, Kluby sportowe) wspieranie działalności organizacji pozarządowych I. budowę trasy śródmiejskiej, dróg osiedlowych ( fundusze unijne) modernizację i remonty istniejących dróg i chodników rozbudowę sieci kanalizacyjnej (wieloletni plan inwestycyjny) wykorzystywanie funduszy unijnych i innych I. wspieranie aktywizacji bezrobotnych (szkolenia, okresowe zatrudnienie) II. prowadzenie konsultacji z mieszkańcami (różne formy) informowanie społeczeństwa o działalności samorządu (prasa, Internet, TV) reorganizacja Urzędu (ISO) – poprawa obsługi interesantów powołanie Rzecznika Mieszkańców VI.budowę mieszkań komunalnych budowę mieszkań lokatorskich – kredyt KFM budowę oraz pozyskanie lokali socjalnych w istniejącym zasobie VI.rozwój bazy turystyczne, rekreacyjnej i wypoczynkowej Punkt Informacji Turystycznej VI.Pozyskanie sponsorów na oświatę, kulturę i sport Wykorzystanie funduszy unijnych © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku WYKORZYSTYWANIE SZANS poprzez: I. promocję miasta przewodnik turystyczny stronę internetową audycje radiowe i inne media udział targach turystycznych i organizacja własnych utworzenie regionalnej organizacji turystycznej I. budowę bazy turystyczno – wypoczynkowej (hotele, restauracje, infrastruktura sportowo – rekreacyjna) wyznaczenie i oznakowanie szlaków pieszych i rowerowych I. podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców II. przygotowanie kadry do pozyskiwania środków unijnych i systematyczne zabieganie o ich pozyskanie III.zmiany prawne ułatwiające utworzenie nowych miejsc pracy IV.renowację zabytków dbałość o zabytki nauka historii w terenie wzrost roli przewodników turystycznych VII.przetwórstwo owocowo – warzywne o produkcję mleka w oparciu o ekologiczne gospodarstwa rolne szkolenia i pomoc w uzyskaniu dotacji organizowanie targów produktów rolnych i zdrowej żywności produkcję zdrowej żywności © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku PRZECIWDZIAŁANIE ZAGROŻENIOM poprzez: I. utworzenie szkoły wyższej utworzenie inkubatora przedsiębiorczości zwolnienia podatkowe dla ludzi młodych rozpoczynających własną działalność budowę mieszkań lepszą ofertę spędzania wolnego czasu dla młodzieży I. preferencje podatkowe pełną infrastrukturę na terenach inwestycyjnych promowanie miasta promowanie przedsiębiorczości I. niwelowanie skutków złych zmian prawnych stabilizację prawodawstwa I. nawiązanie kontaktów ze wszystkimi gminami powiatu węgrowskiego nawiązanie kontaktów z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz samorządów lokalnych wprowadzenie programu „Miasta Bliźniacze” w ramach współpracy międzynarodowej I. tworzenie nowych miejsc pracy ciągła analiza potrzeb I. promocję walorów miasta (historycznych, ekologicznych, turystycznych) II.edukację ekologiczną w szkołach i w rodzinach III.kultywowanie tradycji historycznych i dziedzictwa narodowego IV.wspieranie stowarzyszeń i instytucji pozarządowych V.poprawę komunikacji władzy ze społeczeństwem VI.wspieranie rodziny poprzez pracę socjalną © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku 18.6 MISJA GMINY WĘGRÓW TO: NOWOCZESNE CENTRUM REGIONU ZE SPRAWNĄ ADMINISTRACJĄ, SFERĄ USŁUG I ROZWINIĘTĄ PRZEDSIĘBIORCZOŚCIĄ, KSZTAŁTUJĄCE ZASOBNE I OBYWATELSKIE SPOŁECZEŃSTWO, DBAJĄCE O TURYSTYKĘ, REKREACJĘ ORAZ ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE, ROZWIJAJĄCE SIĘ W OPARCIU O WYBITNE WALORY PRZYRODNICZE I KULTUROWE (13) MISJĄ WĘGROWA JEST KREOWANIE MIEJSCA PRZYJAZNEGO MIESZKAŃCOM, TURYSTOM I PRZEDSIĘBIORCOM, Z KTÓREGO MIESZKAŃCY SĄ DUMNI Z BYCIA WĘGROWIANAMI, SŁYNĄCEGO Z BOGATEJ OFERTY KULTURALNEJ I EDUKACYJNEJ, DBANIE O DZIEDZICTWO KULTUROWE, SKUTECZNA PROMOCJA ATRAKCJI TURYSTYCZNYCH (20) © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Zasady opracowania wyników ankiety z dnia 14.11.2003 r. 1. O miejscu w rankingu decyduje: - ilość ocen „1” - przy takiej samej ilości ocen „1” ilość ocen ”2” - przy takiej samej ilości „2” ilość „3” 2. Jeśli ankietowany nie postawił oceny ani nie dokonał wykreślenia zdania – wstawiamy „3” 3. Za każde wykreślenie zdania skreślamy jedną „1”, jeśli nie ma „1” to dwie „2” lub trzy „3”. 4. Za dopisanie zadania dodatkowo dostawiamy jedną „1”. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Lista programów operacyjnych – harmonogram prac CEL STRATEGICZNY NR 1: Stymulowanie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego wraz z podniesieniem poziomu życia mieszkańców Lp. 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 1.11 1.13 Program Ocena operacyjny 2 Podjęcie uchwały o zasadach współpracy z organizacjami pozarządowymi Wdrożenie programu „Miasta bliźniacze” ważności 3 2,2,3,1,1,1,2,2,2,1,1,3,1,1,2,2,3, Poszerzenie oferty kulturowej 3,3,1,3,2,2,1,2,3,2,2,2, Powołanie Rzecznika Mieszkańców 3,3,2,3,w,3,3,1,3,w,3, Budowa domów komunalnych 1,1,1,1,2,1,1,1,1,3,1,1,2,1,2,2,2,1, 2,3,2,3,3,3,2,2,2,2,3,3, Rozbudowa boisk przyszkolnych 2,2,2,2,1,3,1,1,2,1,2,2,2,2, Budowa krytego basenu kąpielowego 3,2,2,3,1,3,3,3,1,2,3,1,3,2,2,2,3, Wdrożenie programu Dialog ze społeczeństwem 2,2,2,3,1,3,2,2,2,1,2,w,3, Utworzenie gazetki gminnej 2,1,1,2,1,w,2,3,3,2,2,1, Budowa sali gimnastycznej przy gimnazjum, 1,1,1,1,1,1,1,1, Nawiązanie współpracy z lokalną prasą 1, Filia szkoły wyższej 1, © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Lista programów operacyjnych – harmonogram prac CEL STRATEGICZNY NR 2: Równoważenie procesów rozwojowych miasta przy uwzględnieniu czynników ochrony środowiska, Lp. Program Ocena 1 operacyjny 2 Opracowanie Lokalnej Agendy 21 ważności 3 1,3,2,2,1,2,3,3,2,2,1,3, Usytuowanie mini centrów rekreacyjnych na terenie miasta Wspieranie systemu segregacji śmieci u źródła 3,2,1,2,2,2,1,3,3,2,2,2,32,1,2,3,1, Wdrożenie cyklu seminariów poświęconych ekologii Analiza zagrożonej substancji przyrodniczej w mieście Wg dyrektywy ściekowej, miasto jako centrum odbioru ścieków z gmin sąsiednich Kontrola przestrzegania zasad gospodarki odpadami 1,3,3,2,1,2,3,1,1,2,1,2,1,3, 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2,1,1,1,2,1,1,1,1,2,1,1,12,1,1,2, 3,2,1,2,1,2,2,2,2,1,1,2,2,3,1,2, 1, 1, 2.8 2.9 2.10 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Lista programów operacyjnych – harmonogram prac CEL STRATEGICZNY NR 3: Rozwój turystycznych i rekreacyjnych funkcji miasta Lp. Program Ocena 1 operacyjny 2 ważności 3 1,1,2,1,1,1,1,1,1,1,1,1,1,1,2,2,1,1, 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14 3.15 3.16 3.17 Opracowanie programu turystycznego zagospodarowania Liwca Opracowanie programu promocji turystycznej miasta Utworzenie Lokalnej Organizacji Turystycznej 1,1,1,2,1,1,1,2,2,2,1,1,1,2,1,1,2,2,1, Wdrożenie systemu informacji turystycznej 2,2,3,2,2,1,1,2,3,3,1,3,2,3,2,1, Wdrożenie systemu ekspozycji atrakcji Węgrowa Zatrudnienie i przeszkolenie lokalnych przewodników turystycznych Utworzenie Muzeum Miejskiego 3,1,1,3,2,3,3,2,1, 3,2,1,2,2,w,3,2,2,3,3,2,1,1, 3,2,2,32,1,2,3,3,3,3,1,2, 3,2,3,2,1,1,2,3,3,3,1, Usytuowanie terenów pod domki letniskowe ( należy stworzyć ofertę dla rolników z terenu miasta, należy wyodrębnić tereny pod domki letniskowe) 1, Promocja produktów regionalnych, turystycznych, węgrowskich Spływ kajakowy na rzece Liwiec I etap np. z Grodziska do kempingu w Węgrowie, Wykonanie połączenia komunikacyjnego (ścieżki rowerowe, piesze, konne) pomiędzy atrakcjami turystycznymi na terenie miasta, Modernizacja kręgielni , kortów tenisowych, 1,2, 2,1,1,1, 1,1, 1,2, utworzenie parkingów w centrum miasta ( nie tylko w Rynku), oznakowanie obiektów i szlaków turystycznych. modernizacja i rozwój bazy noclegowej i gastronomicznej Udostępnienie turystom bazy sporoworekreacyjnej „Kogut Kazimierski”, „Lustro Twardowskiego”. „Niedźwiedź”– produkt regionalny - promocja © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN 1, 1, 2, 1, 1, - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Lista programów operacyjnych – harmonogram prac CEL STRATEGICZNY NR 4: Wzmocnienie trendów rozwoju przedsiębiorczości dla kreowania miejsc pracy i przychodów budżetu gminy Lp . Program Ocena operacyjny 2 Utworzenie inkubatora przedsiębiorczości ważności 3 2,1,2,1,2,2,2,2,2,3,1,3,1,1,2,1, 4.2 Utworzenie Ponadpowiatowego Funduszu Poręczeń Kredytowych. 1,1,1,2,2,1,1,1,1,2,3,2,3,1,2,2,3, 4.3 Uzbrojenie terenów inwestycyjnych 2,1,3,2,1,1,1,1,1,1,1,1,1,1,2,1,1,1, Wyjaśnienie(Uregulowanie) stanu prawnego terenów inwestycyjnych Poprawa stanu technicznego istniejących zakładów Zorganizowanie targów produktów rolnych i zdrowej żywności Przygotowanie nowych terenów pod inwestycje, pod budowę ewentualnych zakładów produkcyjnych. Utworzenie sklepu internetowego „Cepelia” 1,1,2,1,1,1,1,1,2,1,1,2,1,1,1, 1 4.1 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 3,2,1,1,1,2,2,1,1,2,2,2,1,2,1,2, 2,1,1,w,1,3,3,2,2,1,1,1,2,1,2, 2,1,1, 2, Poszerzenie oferty kulturowej © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN 2,-, - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Lista programów operacyjnych – harmonogram prac CEL STRATEGICZNY NR 5: Rozwój czynników miastotwórczych Węgrowa Lp . Program Ocena operacyjny ważności 1 2 Opracowanie i wdrożenie koncepcji zagospodarowania rynku Restauracja zabudowy wokół rynku 3 1,1,1,2,1,1,1,1,1,1,1,1,1,1,1, Budowa nowego ratusza 2,w,3,2,32,1,1,2,1,3,1,2,1,1,1,2, Budowa obwodnicy 1,1,3,2,1,1,1,2,1,1,2,2,2,1,2,1,3, Uzyskanie certyfikatu ISO przez Urząd Miasta 3,1,1,2,1,2,2,2,2,2,1,3,2,2,3, Budowa odwodnienia i kanalizacji deszczowej rynku oraz płyty rynku Budowa parkingów przy rynku (w centrum) 2,1,2,1,2,1,1,1,3,1,3,1,1,3,1,1,1,3,1, Utworzenie Rady Rozwoju Miasta przy Burmistrzu w,1,3,2,1,2,3,2,2,2,3,2,2,1,1, 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN 2,1,1,1,1,1,1,1,1,1,1,1,1,2,3, 2,1,w,2,2,3,1,1,3,1,1,2,3,2,w,1,3, - GDAŃSK Strategia Rozwoju Miasta Węgrowa do 2020 roku Lista programów operacyjnych – harmonogram prac LISTA PROJEKTÓW ZGŁOSZONYCH DO FUNDUSZY UNIJNYCH Lp . Program operacyjny Ocena 1 2 Trasa śródmiejska w Węgrowie ważności 3 1,1,1,1,1,2,1,1,2,1, Budowa ulic na Osiedlu Błonie 3,2,w,w,w,w,2,2,1,2, Wykorzystanie doliny Liwca dla celów turystycznych w tym renowacja zbiornika retencyjnego w Krypach (inwestycja wspólna ze Starostwem Powiatowym w Węgrowie Sala gimnastyczna przy gimnazjum w Węgrowie (istnieje) Renowacja Rynku Miejskiego w Węgrowie 2,2,2,1,2,1,1,1,1,1,2,1, Budowa Ratusza Urzędu Miejskiego w Węgrowie w,3,3,2,1,2,2,2,3,1, Rewitalizacja zabudowy mieszkalno-usługowej centrum Miasta Węgrowa Budowa bloku komunalnego przy ul. Szerokiej w Węgrowie Renowacja i unowocześnienie miejskich obiektów sportowych w tym kręgielni, kortów tenisowych, boiska piłkarskiego Rekultywacja starej części wysypiska miejskiego 2,3,2,1,1,1,1,2,2, 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10 6.11 6.12 6.13 6.14 6.15 6.16 6.17 2,2,3,1,1,1,1,1, 2,3,1,1,1,1,3,1,1,2,2,1, 1,1,1,1,1,1,1,1,1,1,1,3, 2,2,1,2,1,1,1,2,1,2, 2,1,1,3,2,1,2,3,2, Budowa zakładu Utylizacji odpadów komunalnych Budowa sieci kanalizacyjnej 1,2,1,1,2,1,1,1,2,1,1,2, Budowa sieci gazowej 1,2,2,3,1,1,1,1,2,2,2,2, Budowa dróg gminnych w Mieście Węgrów 1,1,1,1,1,1,3,1,1,1,2, Sklep internetowy „Cepelia” 1,1, Modernizacja campingu nad Liwcem 1, Budowa chodników poza centrum miasta 3, © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN 2,3,1,2,1,1,2,1,2,2, - GDAŃSK Źródło finansowania 4 EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR EFOR ZPORR