1-2006

Zawód: technik mechanizacji rolnictwa
Symbol cyfrowy: 311 [22]
Numer zadania: 1
311 [22]-01-062
Czas trwania egzaminu: 240 minut
ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP
PRAKTYCZNY
EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE
CZERWIEC 2006
Informacje dla zdającego
1.
Materiały egzaminacyjne obejmują: ARKUSZ EGZAMINACYJNY z treścią zadania i
dokumentacją, .zeszyt ze stroną tytułową KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ oraz
KARTĘ OCENY.
Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny który otrzymałeś, zawiera 6 stron. Sprawdź, czy
pozostałe materiały egzaminacyjne są czytelne i nie zawierają błędnie wydrukowanych
stron: Ewentualny brak stron lub inne usterki w materiałach egzaminacyjnych zgłoś
przewodniczącemu zespołu nadzorującego etap praktyczny.
3. Na KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ: wpisz swoją datę urodzenia,
- wpisz swój numer PESEL. _
4. Na KARCIE OCENY:
wpisz swoją datę urodzenia,
- wpisz swój numer PESEL i zakoduj go,
- wpisz odczytany z arkusza symbol cyfrowy zawodu,
- zamaluj kratkę z numerem odpowiadającym numerowi zadania odczytanemu
z arkusza. '
2.
5.
Zapoznaj się z treścią zadania egzaminacyjnego, dokumentacją załączoną do zadania,
stanowiskiem egzaminacyjnym i jego wyposaźeniem. Masz na to 20 minut. Czas ten nie
jest wliczany do czasu trwania egzaminu.
6.
Po upływie tego czasu przystąp do rozwiązywania zadania. Rozwiązanie obejmuje
'opracowanie projektu realizacji prac określonych w treści zadania, wykonanie prac
związanych z opracowywanym projektem i sporządzenie dokumentacji z ich wykonania.
7.
Zadanie rozwiązuj w zeszycie KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ od razu na czysto.
Notatki, pomocnicze obliczenia itp., jeŜeli nie naleźą do pracy, obwiedź linią i oznacz
słowem BRUDNOPIS. Zapisy oznaczone BRUDNOPIS nie będą oceniane.
8.
Po rozwiązaniu zadania ponumeruj strony pracy egzaminacyjnej. Numerowanie
rozpocznij od strony, na której jest miejsce do zapisania tytułu pracy. Wszystkie materiały,
które załączasz do pracy, opisz swoim numerem PESEL w prawym górnym rogu.
9.
Na stronie tytułowej zeszytu KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ, wpisz liczbę stron
swojej pracy i liczbę sztuk załączonych materiałów.
10. Zeszyt KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ i KARTĘ OCENY przekaŜ zespołowi
nadzorującemu etap praktyczny.
Powodzenia!
Zadanie egzaminacyjne
Do warsztatu zajmującego się naprawą ciągników i maszyn rolniczych dostarczono
rozrusznik wymontowany z ciągnika rolniczego. Rozrusznik nie osiąga mocy znamionowej.
Uzwojenia i styki elektryczne w rozruszniku są sprawne. Opracuj projekt realizacji prac związanych
z naprawą rozrusznika ciągnikowego znajdującego się w warsztacie.
Na stanowisku egzaminacyjnym znajduje się rozrusznik ciągnikowy. Wykonaj pomiary
niezbędne do oceny jego stanu technicznego. Wyniki pomiarów zapisz w KARCIE POMIARÓW.
Zmontuj rozrusznik. Oceń prawidłowość montaŜu rozrusznika po przeprowadzonej ocenie stanu
technicznego.
Projekt realizacji prac powinien zawierać:
1. Tytuł wynikający z treści zadania.
2. ZałoŜenia - dane wynikające z treści zadania i dokumentacji,
3. Wykaz przyczyn niesprawności rozrusznika znajdującego się w warsztacie.
Przyczyny niesprawnosci określ na podstawie Załącznika 3.
4. Wykaz etapów prac związanych z weryfikacją i naprawą rozrusznika znajdującego się w
warsztacie.
5. Wykaz elementów rozrusznika, które naleŜy poddać ocenie wizualnej lub pomiarom
zuŜycia.
6. Opis prac związanych z naprawą rozrusznika znajdującego się w warsztacie, z
uwzględnieniem wyposaŜenia warsztatu naprawczego.
7. Wykaz kolejnych czynności montaŜu rozrusznika z uwzględnieniem zasad montaŜu.
8. Wykaz maszyn, narzędzi, przyrządów i materiałów niezbędnych do wykonania: pomiarów zuŜycia rozrusznika,
- naprawy rozrusznika,
- montaŜu rozrusznika.
Dokumentacja z wykonania prac powinna zawierać:
1. Wyniki pomiarów (zapisane w KARCIE POMIARÓW):
2. Ocenę stanu technicznego rozrusznika na podstawie przeprowadzonych pomiarów i
oględzin.
3. Ocenę prawidłowości montaŜu rozrusznika.
Strona 2 z 6
Do wykonania zadania wykorzystaj:
11.
Rysunek rozrusznika w stanie rozmontowanym - Załącznik 1
WyposaŜenie warsztatu naprawczego - Załącznik 2.
Instrukcję napraw ciągnika URSUS C-360 (fragment)- Załącznik 3
Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 240 minut.
Załącznik 1
Rysunek rozrusznika w stanie rozmontowanym
1 ')
12
\
11
a
l
8
k
--
5
--
1
Rys.1 Rozrusznik w rozłoŜeniu na części
1-śruba ściągająca, 2-łącznik cewek, 3-pokrywa, 4-tarcza tylna, 5-spręŜyna, 6-szczotka, 7podkładka zabezpieczająca, 8-korpus kompletny, 9-wkręt, 10-cewka wzbudzania, 11śruba,
12-wyłącznik, 13-nakrętka, 14-śruba, 15-dŜwignia, 16-wirnik kompletny, 17-głowica, 18pierścień spręŜysty, 19-pierścień oporowy, 20-zespół sprzęgający, 21-tarcza pośrednia
kompletna
Strona 3 z 6
Załącznik 2
WyposaŜenie warsztatu naprawczego
Tokarka uniwersalna
Szlifierka
Wiertarka stołowa
Stół ślusarski z imadłem
Przyrządy i narzędzia:
- przyrząd do pomiaru bicia promieniowego
- komplet narzędzi monterskich
- zestaw kluczy płaskich
- zestaw wkrętaków
- pobijak
- wybijak
- suwmiarka,
- mikrometr
- czujnik zegarowy
- szczelinomierz
- płytki wzorcowe
- dynamometr
- piłka do metalu
- brzeszczoty
- pilniki
- papier ścierny
- kątowniki
- pędzle
- lutownica
Materiały:
- smar Ł T43
- olej lniany
- benzyna ekstrakcyjna
- olej Lux,
- materiały do lutowania
Strona 4 z 6
Załącznik 3
Instrukcja napraw ciągnika URSUS C - 360 (fragment)
12.
4.3 WYMIANA ROZRUSZNIKA
4. ROZRUSZNIK
Rozrusznik jest urządzeniem słuŜącym do rozruchu silnika. Składa się z
szeregowo-bocznikowego silnika elektrycznego prądu stałego, włącznika
elektro-magnetycznego oraz zespołu sprzęgającego wysuwanego po linii
śrubowej i wyposaŜonego
w jednokierunkowe sprzęgło wałeczkowe.
Kolejność czynności odmontowania:
Odłączyć od akumulatora przewód rozrusznika.
Od zacisków rozrusznika odłączyć przewody elektryczne
Odkręcić trzy śruby 8 M10 i wysunąć ostroŜnie rozrusznik
Sprawdzić wzrokowo czy rozrusznik nie posiada uszkodzeń
mechanicznych a takŜe czy wirnik obraca się lekko i łoŜyska nie
wykazują nadmiernego luzu.
Cechy znamionowe rozrusznika Rlla.
Zamontowanie rozrusznika wykonać w kolejności odwrotnej niŜ
wymontowanie.
12 V
2,94 kW, 4 KM
Napięcie znamionowe
Moc znamionowa
Znamionowa prędkość
obrotowa
Obroty biegu jałowego nie
mniejsze
2000 obr/min
4.4 DEMONTAś ROZRUSZNIKA
6000 obr/min przy prądzie
nie przekraczającym 110 A
Moment pełnego
zahamowania
Kolejność czynności demontaŜu (załącznik 1).
nie mniejszy niŜ 4,5 kGm (44,2
Nm) przy prądzie nie
przekraczającym 1350 A
Odkręcić śruby ściągające 1 oraz nakrętkę mocującą końcówkę
uzwojenia wzbudzenia 2 do zacisku wyłącznika, po czym odłączyć
końcówkę i wyjąć śruby ściągające.
Zdjąć pokrywę 3 osłaniającą tarczę tylną 4.
Odgiąć spręŜyny 5 i wyjąć szczotki 6, w razie potrzeby odkręcić od
szczotkotrzymacza.
Usunąć podkładkę zabezpieczającą 7 zdjąć tarczę tylną 4 razem z
korpusem kompletnym 8.
Zębnik Liczba
zębów Moduł
Kąt zarysu
Odkręcić wkręty 9 mocujące końce cewek wzbudzenia 10 ze
szczotkotrzymaczami i następnie oddzielić tarczę tylną 4 od
korpusu kompletnego 8.
Odkręcić śruby 11 mocujące wyłącznik 12 i wyjąć
wyłącznik.
PrzeSUnięcie zarysu
ł
Kierunek oblotów
035
prawy
4.2. SCHEMAT ELEKTRYCZNY ROZRUSZNIKA (RYS. 2)
Odkręcić nakrętkę 13 i wyjąć śrubę 14 mocującą dŜwignię 15
Wysunąć wirnik 16 wraz z dźwignią 15 z głowicy
17.
~.
2
Zdjąć z wałka wirnika pierścień spręŜysty 18 następnie pierścień
oporowy 19 zespół sprzęga-jący 20 i tarczę pośrednią kompletną
21.
Zdemontowane części n-a leŜy dokładnie obejrzeć i ustalić czy nie
posiadają uszkodzeń lub nadmiernego zuŜycia Wykryte wady i
uszkodzenia naleŜy usunąć przez wymianę odpowiednich części.
Jedyną dopuszczalną operacją naprawczą jest przetoczenie
komutatora.
Minimalna średnica komutatora moŜe wynosić <t:> 45,5 mm. Bicie
komutatora mierzone czujnikiem przy obrocie o 360" nie moŜe
przekroczyć 0,03 mm. Po operacji toczenia komutatora usunąć
izolację międzydziałkową na głębokości co najmniej 0,8 mm i
szerokość 0,75 mm.
1
Rys. 2. Schemat elektryczny rozrusznika
1 - uzwojenie bocznikowe, 2 - uzwojenie szeregowe (główne), 3 uzwojenie podtrzymujące (wyłącznika), 4uzwojenie wciągające
Rozrusznik uruchamiany jest przyciskiem elektry-cznym. W pierwszej
fazie rozruchu wyłącznik elektromagnetyczny wysuwa zębnik do
połoŜenia minimalnego zazębienia z wieńcem koła zamacho-wego
(pobiera wówczas mały prąd rozruchowy).
Dalsze wysunięcie zębnika do całkowitego zazębienia następuje na
skutek działania linii śrubowej na wałku. Styki główne wyłącznika
elektromagnetycznego zostają zwarte i rozrusznik rozwija pełny moment
obrotowy. Z chwilą wyłączenia przycisku zębnik zostaje wycofany za
pomocą spręŜyny powrotnej, a styki główne przerywają obwód zasilania
rozrusznika. Gdy silnik zostanie uruchomiony i wieniec zębaty silnika
napędza zębnik rozrusznika z prędkością większą od jałowych obrotów
rozrusznika zaczyna działać jednokierunkowe sprzęgło wałeczkowe
chroniąc wirnik przed osiągnięciem zbyt wysokiej prędkości obrotowej.
4.5. CZYNNOŚCI KONSERW ACY JNO-NAPRAWCZE
Części zanieczyszczone przedmuchać spręŜonym powietrzem o
maksymalnym ciśnieniu 1 kG/cm2
Części stalowe przemyć w benzynie, a następnie pokryć smarem
Bosch Ft2v3 lub Ł T 43.
Uszkodzone tulejki łoŜyskowe wymienić na nowe uprzednio
nasycając je (min 1/2 godz.) olejem Bosch OL 1 v13 lub Lux
Dopuszczalny luz promieniowy w łoŜyskach rozrusznika wynosi
0,25 mm
Powierzchnia komutatora powinna być gładka bez nierówności i
nadpaleń. Ody okaŜe się to koniecznym, naleŜy
komutator
przetoczyć
i przeszlifować
drobnym papierem
ściernym
do odpowiedniej gładkości na taki wymiar, by uzyskać idealnie
czystą powierzchnię.
Strona 5 z 6
Operację tę naleŜy wykonać ostrym końcem narzędzia (np. ostrym
brzeszczotem).
Po oczyszczeniu i ewentualnym przetoczeniu
komutatora wirnik sprawdzić:
- napięciem 40 V prądu zmiennego, przyłoŜonym pomiędzy
dowolną działką komutatora a masą, czy nie ma przebicia,
- korpus kompletny sprawdzić napięciem 40 V prądu
zmiennego, przyłoŜonym pomiędzy wyprowadzeniem
cewek a masą.
Wykrycie ewentualnych zwarć międzyzwojowych jest moŜliwe
tylko na specjalnym przyrządzie
o częstotliwości 2000 c/s.
- izolację szczotkotrzymaczy
sprawdzić napięciem 40 V prądu zmiennego, przyłoŜonym kolejno
pomiędzy szczotkotrzymacze izolowane a masą,
sprawdzić zuŜycie szczotek, których długość całkowita nie
moŜe być niniejsza niŜ 15 mm.
4.6. MONTAś. ROZRUSZNIKA
MontaŜ rozrusznika wykonuje się w kolejności odwrotnej niŜ
demontaŜ.
W czasie montaŜu naleŜy pamiętać aby:
1
Uszkodzona dŜwignia
Naprawić dŜwignię
obraca się
lecz nie
zazębia się
z kołem
zamacho-
włączająca
lub spręŜyna.
włączającą lub
wymienić spręŜynę.
Zwarte styki
wyłącznika
Oczyścić styki lub
wymienić.
Pęknięta spręŜyna
wyłącznika.
Wymienić spręŜynę
Zatarta tuleja
zespołu
Oczyścić,
nasmarować.
wym
Rozrusznik
obraca się
po
wyłączeniu
przycisku
Podczas montaŜu korpusu kompletnego z głowicą i tarczą tylną
naleŜy zwrócić uwagę na to, by nosek ustawczy na zamku korpusu
dokładnie wchodził we wgłębienia głowicy i tarczy.
Liczbę podkładek na wałku od strony tarczy tylnej dobrać tak by luz
wzdłuŜny wirnika mieścił się w granicach 0,1- 0,3 mm.
Po załoŜeniu tarczy tylnej zwolnić spręŜynki szczotkowe tak, by
szczotki mogły swobodnie dotykać powierzchni komutatora oraz miały
swobodę ruchu w szczotkotrzymaczach. Nacisk szczotek winien
wynosić 1300 - 2700 G (13 - 27 N)
3
2
Rozrusznik
sprzęgającego
Koło zębate
głośno
pracuje,
nadmierne
zuŜycie
wieńca
zębatego
Pęknięta spręŜyna
zespołu
sprzęgającego.
Wymienić
spręŜynę·
ZuŜyte tulejki
łoŜyskowe.
Wymienić tulejki
łoŜyskowe.
Zluzowane śruby
Dokręcić śruby.
mocujące rozrusznik.
4.7. USTERKI ROZRUSZNIKA liCH USUWANIE
Usterka
Przyczyna
Wymienić koło
zębate zespołu
sprzęgającego lub
wieniec zębaty koła
zębate.
Wymienić wieniec
koła zamachowe-
3
zamachowego
go.
Uszkodzone
przewody
rozrusznika.
Sprawdzić przewody, uszkodzone
wymienić.
Rozładowane
akumulatory.
Naładować
akumulatory.
Styki wyłącznika
Oczyścić lub wy-
Obluzowane lub
skorodowane styki
Oczyścić styki lub
wymienić.
nadpalone.
mienić styki.
Przewód do wyłą-
Naprawić lub
cznika przerwany
wymienić przewód.
Uzwojenie wyłącz-
Wymienić cewkę.
1
Rozrusznik
nie obraca
się
Sposób naprawy
Uszkodzone koło
2
Rozrusznik
nie osiąga
mocy
znamionowej
wykazują duŜy opór.
ZuŜyte szczotki lub
nika przerwane
Rdzeń wyłącznika
Oczyścić
nierówny i zacina
i nasmarować lub
się
wymienić.
Uszkodzona dŜwignia
Naprawić dŜwignię
włączająca
włączającą.
Wymienić szczotki.
zatarte w szczotkotrzymaczach.
Zanieczyszczony lub
nierównomiernie
wytarty komutator
Pęknięta spręŜyna
szczotki.
Oczyścić lub
przetoczyć
Wymienić
spręŜynę·
Wymienić na nowe
Zwarte uzwojenie
wzbudzające.
Usunąć zwarcie.
Zwarcie w
szczotkotrzymaczu.
Strona 6 z 6