Wstęp do systemów informacyjnych Planowanie działań związanych z projektowaniem

Wstęp do systemów informacyjnych Planowanie działań związanych z projektowaniem

5/26/2014
Planowanie działań
związanych z projektowaniem
Wstęp do systemów
informacyjnych
Proces projektowania systemów
informacyjnych jest
skomplikowany więc trzeba go
dobrze zaplanować
Planowanie działań związanych
z projektowaniem
© UEK w Krakowie
Ryszard Tadeusiewicz
O znaczeniu planowanie
w procesie projektowania
mówi znane (i trafne!)
przysłowie angielskie:
If you fail to plan
you plan to fail.
Powody stosowania nowych
systemów IT
1
Pojedynczy komputer niewiele dziś znaczy.
Przyszłość należy do systemów
informatycznych, składających się
z komputerów, sieci informatycznych,
oprogramowania i odpowiednio
wyedukowanych ludzi.
Tworząc projekt takiego systemu trzeba
mieć dokładny pogląd, po co się to robi.
Klasyfikacja obszarów zastosowań systemów IT
i wynikające z nich potrzeby informatyzacji
Firma typu
„pełna
zagadka”
Firma typu
„wschodząca
gwiazda”
Firma typu
„wierny pies”
Firma typu
„dojna krowa”
1
5/26/2014
Klasyfikacja obszarów zastosowań systemów IT
i wynikające z nich potrzeby informatyzacji
Tu użycie IT jest
po prostu
nieodzowne
Tu użycie IT jest
wręcz konieczne
Tu użycie IT jest
pożyteczne ale
mało ważne
Tu użycie IT jest
bardzo
pożyteczne
Konieczność modyfikacji systemu
w trakcie jego eksploatacji
Najprostszy model procesu biznesowego
Rozwój systemów informatycznych zarządzania w USA
2000
Integracja
Nowe
46%
54%
2010
Integracja
40%
Nowe
60%
Metodologia tworzenia nowych systemów.
Mimo zalet podejścia obiektowego wiele systemów
projektuje się stosując metody strukturalne
Koszty projektów
2000
strukturalne
Specyfika procesu projektowania systemów informatycznych
porównanie projektu budowlanego i informatycznego
na przykładzie kosztów
Projekt budowlany
obiektowe
28%
2010
72%
Strukturalne
Obiektowe
35%
65%
Projekt
informatyczny
Koszty planowania i projektowania
średnie lub wysokie
wysokie
Koszty zasobów ludzkich
średnie
wysokie
Koszty narzędzi
średnie
średnie lub niskie
Koszty materiałów
wysokie
niskie lub żadne
Koszty rozbiórki części lub całości budowli
wysokie
niskie lub żadne
Koszty utylizacji materiału z rozbiórki
wysokie
niskie lub żadne
Koszty zmian architektury
wysokie
średnie
Koszty zasobów ludzkich
średnie
wysokie
2
5/26/2014
Mimo rozwoju technik projektowania systemów
wiele projektów kończy się niepowodzeniem
Niepowodzenie!
System nie
wykonany!
System nie
całkiem spełnia
wymagania
Sukces –
system spełnia
wymagania
Celem systemów informatycznych jest
wzrost wiedzy
Pierwsza dziesiątka warunków sukcesu
projektów informatycznych według
Standish Group
Rok 1995
Rok 2001
Rok 2006
Zaangażowanie klienta
Wsparcie kierownictwa
Zaangażowanie klienta
Wsparcie kierownictwa
Zaangażowanie klienta
Wsparcie kierownictwa
Jasno określone wymagania
Doświadczony kierownik projektu
Jasne cele biznesowe
Właściwe planowanie
Jasne cele biznesowe
Optymalizacja zakresu
Realistyczne oczekiwania
Zminimalizowany zakres
Proces zwinny
Mniejsze odstępy pomiędzy
„kamieniami milowymi”
Standardowa struktura
programistyczna
Doświadczony kierownik projektu
Kompetencje pracowników
Jasne podstawowe wymagania
Zarządzanie budżetem
Odpowiedzialność
Formalna metodyka projektowa
Kompetentne zasoby ludzkie
Jasno postawione cele i wymagania
Realistyczne oszacowania
Formalna metodyka projektowa
Sposób pozyskiwania wiedzy
Zasoby wiedzy
Struktura typowego
systemu informatycznego
dla przedsiębiorstwa
3
5/26/2014
Architektura wewnętrzna systemu oparta jest
zwykle na wspólnej platformie integracyjnej
System informatyczny jest
tworem bardzo złożonym
Trzeba to robić w sposób
dobrze zaplanowany
Dlatego metodologia jego
projektowania musi być jasna,
konsekwentna i efektywna
Najprościej plan postępowania
podczas projektowania wygląd
następująco:
Etap I
Inicjowanie
i definiowanie
projektu
Etap II
Planowanie
projektu
Etap III
Etap IV
Realizacja
Kontrola
i zakończenie
projektu
projektu
Elementy wchodzące w skład projektu
B
4
5/26/2014
Tak zwany kaskadowy model projektowania
systemów informacyjnych
Nie bez powodu ta metoda
projektowania systemów
informacyjnych (informatycznych)
nazywana jest
metodą kaskadową
Można to ująć także w formie
schematu blokowego:
Rola systemu informacyjnego
w przedsiębiorstwie
Czynniki determinujące projekt
5
5/26/2014
Cykl życia projektu
Zatrudnienie i koszt w projekcie
Typ rozszerzenia
Motywacje
Alokacja zasobów w niedociążonym
i przeciążonym środowisku
Typ rozszerzenia
Motywacje
Konsolidacja
infrastruktury
Nadzór
Modelowanie
procesowe
Modelowanie
danych
Konsolidacja
infrastruktury
Nadzór
Elementy
używane przy
Modelowanie
opisie
projektu.
procesowe
Modelowanie
danych
Usługi
Podstawowa
zawartość
Usługi
Podstawowa
zawartość
Elementy używane przy opisie projektu
Podstawowa wskazówka
metodologiczna dotycząca
projektowania systemów
informatycznych:
Jeśli to tylko jest możliwe, to
lepiej jest wybrać gotowy
system informatyczny niż
projektować i budować od
podstaw nowy
6
5/26/2014
Postępowanie w przypadku wyboru gotowego systemu
ETAP I
Wybór
gotowego
systemu dobrze
jest prowadzić
zgodnie z
przemyślanym
schematem
metodycznym!
ETAP II
Na potrzeby wyboru nowego systemu informatycznego
trzeba stworzyć specjalny zespół projektowy,
nie zwracając uwagi na podległość służbową
Ocena przedsiębiorstwa pod kątem posiadanej technologii
informatycznej
Zdefiniowanie założeń przedsięwzięcia informatycznego
ETAP III
Opracowanie zapytania ofertowego
ETAP IV
Ocena odpowiedzi oferentów
ETAP V
Prezentacje i wizyty referencyjnej
ETAP VI
Wybór systemu
Role w procesie projektowania
lub wyboru nowego systemu
Inwestor
(Sponsor)
Programista
Kierownik
projektu
Tester
Kierownik
produktu
Kierownik
procesu
Wdrożeniowiec
Architekt
Ergonomista
Analitycy
biznesowi
Eksperci
dziedzinowi
Czynniki mające
wpływ na wybór
gotowego systemu
informatycznego
Dobrze dobrany gotowy system
informatyczny ma także tę
zaletę, że zwykle ma
rozbudowany system
wsparcia użytkownika
7
5/26/2014
Gdzie jesteśmy
teraz ?
Co jest wizją ?
Gdzie chcemy
być?
Jak
dostaniemy
się tam gdzie
chcemy ?
Jak sprawdzimy, że
nasz problem został
rozwiązany?
Jak zatrzymamy tempo
sytuacji?
Użytkownik
Hardware
Planowanie wprowadzenia w życie Zarządzania usługami
Klienci
B
T
Wsparcie Usług
I
Zarządzanie
reacjami w
biznesie
Z
Współpraca,
Edukacja i
Komunikacja
Service Desk
Projektowanie i
planowanie
Rozmiesz
- czenie /
Instalacja
Wsparcie
techniczne
Obsługa
Środowiska
E
Informacja o
rozwiązaniu incydentu
problemu, zamknięcie
Zgłoszenia
Zgłoszenie
C
Zarządzanie
Konfiguracją
N
Zarządzanie relacjami
z
Dostawcą
E
Zarządzanie
Incydentem
Zarządzanie Infrastrukturą ICT
Usługi
S
H
Sieci
Zarządzanie
Zmianą
Inspekcja, Planowanie i
Rozwój
Perspektywy Biznesowe
SerwisDesk /
N
Zarządzanie incydentami, problemami
O
L
Zarządzanie
problemem
O
G
Zarządzanie
Wydajnością
Utrzymanie
Planowanie
Bazy
Danych
Użytkownicy
Grupy Wsparcia
Kontrola
Zarządzanie
finansami dla
usług IT
Oprogramowanie
Ocena
Zarządzanie
ciągłością
usług IT
Diagnostyka
Eskalacja problemu
Implementacja
Zarządzanie bezpieczeństwem
Dostarczanie Usług
Informacja o
rozwiązaniu
problemu
CMDB (ang.
Central
Management
Data Base).
Zewnętrzni/wewnętrzni dostawcy
Wymagania
Działanie
Optymalizacja
CMDB
I
A
Zarządzanie
poziomem
usług
Informacja o
rozwiązaniu
problemu
Diagnostyka
Eskalacja problemu
Procesy
Zarządzanie
Wersją
Zarządzanie
dostępnością
Rozmieszczanie /
Instalacja
Budowa
Projektowanie
Zarządzanie Aplikacją
Struktura wspomagania systemu informatycznego
KLIENCI, UŻYTKOWNICY IT
Service Desk
Wsparcie Zdalne
Wsparcie
Funkcjonalne:
Koordynacja
Platformy
Biurowej
Wsparcie
Funkcjonalne:
Koordynacja
Systemów
Centralnych
Wsparcie
Funkcjonalne:
Koordynacja
Systemów
Lokalnych
Zarządzanie
majątkiem i
serwisami
zewnętrznymi
Działania
Operatorskie
Firmy
Serwisowe
Wsparcie Lokalne
Wsparcie
Systemów
Lokalnych
Jeszcze dalej idącym
rozwiązaniem, będącym
alternatywą projektowania
systemu informatycznego – jest
zlecanie usług informatycznych
zewnętrznej firmie, czyli tzw.
outsourcing IT.
Biura Pionu Informatyki
Dostawcy
Cele organizacji podczas podpisywania
umowy outsourcingowej
Schemat outsourcingu IT
Firma outsourcingowa
Organizacja
Informacja o usługach outsourcingowych
Odpowiedź na zapytanie ofertowe
Optymalizacja decyzji outsourcingowej
Planowanie
Analiza potrzeb i celów organizacji
(stworzenie zapytania ofertowego)
Selekcja dostawcy usług
Transfer personelu i sprzętu
Implementacja usług outsourcingowych
Motywowanie dostawcy
Kontrola i monitorowanie zleconej
działalności
Utrzymywanie i doskonalenie relacji outsourcingowej
Raportowanie
Organizowanie Motywowanie
i
kontrola
Negocjowanie i sporządzenie kontraktu /renegocjowanie kontraktu
kierunki działań
8
5/26/2014
Outsourcing może być zwłaszcza opłacalny,
gdy dostawca usługi IT jest za granicą
Ogólny model zarządzania outsourcingiem
Zarządzanie outsourcingiem
158
Niemcy
116
Japonia
111
Wielka Brytania
Outsourcer
100
Stany Zjednoczone
Analiza
potrzeb i
celów
organizacji
Optymalizacja
decyzji
outsourcingowej
46
Rosja
Węgry
Sporządzenie
kontraktu
Selekcja
dostawcy
usług
Otoczenie
41
Czechy
Implementacja
usług
outsourcingo
wych
Utrzymywanie i
doskonalenie
relacji
outsourcingoTransfer
wej
personelu i
sprzętu
37
Polska
Planowanie
36
Brazylia
28
Malezja
20
Chiny
19
Indie
Organizacja
Organizowanie
Motywowanie
12
Kontrola
Czynniki wpływające na własności
projektów informatycznych
Jeśli gotowego systemu kupić
się nie da i nie ma firmy, której
by można było powierzyć
outsourcing IT – trzeba
analizować, projektować
i wdrażać nowy
System Informacyjny
Na proces projektowania systemu informacyjnego
trzeba spojrzeć także właściwie lokując
poszczególne perspektywy w ujęciu czasowym
Perspektywa
PRZESZŁOŚĆ
finansowa
Perspektywa
operacyjna
Wizja
i
strategia
Perspektywa
Główną zaletą zastosowania
komputera jest możliwość użycia
go do przetworzenia danych do
takiej postaci, by mogły być
podstawą podejmowania decyzji
TERAŹNIEJSZOŚĆ
PRZYSZŁOŚĆ
klienta
DANE
INFORMACJA
(dane
przeanalizowane)
Perspektywa
WIEDZA DECYZYJNA
(selekcja pod kątem
konkretnych problemów
i ukierunkowanie na cel)
DECYZJE
i
DZIAŁANIA
PRZYSZŁOŚĆ
dynamiczna
9
5/26/2014
Pojęcie tak zwanej Inteligencji Biznesowej
Hierarchia działań biznesowych
Czynniki determinujące zainteresowanie produktem
Przy projektowaniu trzeba brać pod uwagę cztery „światy”
Inne podejście
10
5/26/2014
Projektowanie systemów informatycznych wpisuje się
w tradycyjną piramidę danych, informacji i wiedzy
Analogicznie można rozważać
piramidę funkcji w organizacji
Wiedza spersonalizowana
Użytkownicy:
Mądrość
Szczeble decyzyjne
(typ decyzji)
Kierownictwo
najwyższe
Strategiczne
Kierownictwo
średniego
szczebla
Taktyczne
Kierownictwo
operacyjne
Operacyjne
Ludzie
Wiedza
Wzrost
wartości
wiedzy
Informacje
Komputery
Dane
Pracownicy
wykonawczy
Sprzedaż Produkcja Logistyka /…/ HR
Wiedza skodyfikowana
Praca nad projektem jest z zasady
pracą zespołową
Zarówno do zadania wyboru
systemu jak i do jego
zaprojektowania trzeba
zbudować odpowiedni zespół
fachowców
P ro d u k ty w n ość
Zespoły skoncentrowane na
zadaniach i na relacjach
Zespoły zorientowane
na zadania mają na
początku większą
produktywność, ale
ich konflikty osobowe
negatywnie rzutują na
przyszłość
Zespoły zorientowane na relacje
rozpoczynają działania trudniej
ale osiągają docelowo więcej
Przy
projektowaniu
systemów
informacyjnych
warto
stosować
sprawdzone
metodologie
bo własne
drogi często
wiodą na
manowce
Czas
11
5/26/2014
Wpływ doboru zespołu na efekt
79%
80%
80%
70%
75%
70%
60%
62%
60%
50%
45%
45%
40%
50%
40%
30%
20%
Duży wpływ ma także zastosowana technologia
30%
22%
20%
18%
20%
10%
10%
10%
15%
15%
10%
10%
0%
0%
0%
przed czasem
na czas
opóźnione
dobra
"socjologia projektu"
zaniechane
zła
0%
przed czasem
technologia
Istotne jest też dobre zarządzanie projektem
10%
na czas
opóźnione
adekwatna
zaniechane
nieadekwatna
W procesie projektowania
wyróżnia się kolejne fazy
78%
80%
70%
60%
50%
45%
40%
40%
30%
20%
20%
19%
15%
10%
10%
0%
0%
przed czasem
zarządzanie projektem
na czas
opóźnione
dobre
zaniechane
złe
Projektowanie systemu
przebiega w wielu warstwach
Typowe fazy projektów
12
5/26/2014
Trzeba mieć też na względzie typowy
cykl życia systemu informacyjnego
Cykl życia systemu informatycznego
według ISO/IEC 15288:2008
System informacyjny dla zarządzania zbiera dane bezpośrednio
w miejscu ich powstania i na bieżąco zamienia je na informacje
przydatne w procesie zarządzania
Przydatna tu bywa technika RFID
W systemach informatycznych
wspomagających zarządzanie
trzeba umieć rozróżniać
potrzeby, jakie mają decydenci
różnych szczebli.
Nalepki RFID
Dla pozyskiwania danych do systemu
można używać wielu różnych narzędzi
13
5/26/2014
System jest zintegrowany, jeśli dane powstające
w różnych miejscach i w różny sposób trafiają do
wspólnego cyfrowego repozytorium
W systemie zintegrowanym każdy może mieć dostęp do
praktycznie wszystkich danych
(jeśli ma uprawnienia)
Informacje gromadzone w systemie zintegrowanym mogą
być wykorzystane przy okazji różnych procesów
decyzyjnych związanych z zarządzaniem firmą
Nawet najlepsza integracja systemu nie
zmienia faktu, że różne szczeble
zarządzania mają różne zadania i
związane są z nimi różne potrzeby
informacyjne
Kierownictwo operacyjne szczebel
najniższy, w skład którego
wchodzą stanowiska pracy
związane z produkcją. Aby
realizować zadania produkcyjne
potrzebują szczegółowych
informacji wewnętrznych, np. o
zużyciu materiałów, odpadach,
przestojach maszyn i inne.
Kierownictwo taktyczne – średni
szczebel, w którego skład wchodzą
kierownicy wydziałów, zarządu
i produkcji. Potrzebują szczegółowych
informacji na tematy związane z np.
poziomem kosztów produkcji,
informacjami
o efektywności finansowej
przedsiębiorstwa, danych
o potrzebach rynku lokalnego,
krajowego czy międzynarodowego
14
5/26/2014
Kierownictwo strategiczne – szczebel
naczelny, który obejmuje dyrekcję
przedsiębiorstwa.
Na tym szczeblu podejmowane są decyzje
długofalowe, dotyczące ogólnych celów
przedsiębiorstwa. Podejmowanie takich decyzji
wymaga dostarczenia od systemu
informacyjnego wiadomości syntetycznych
niezbędnych do planowanie strategicznego
i kontroli kierowniczej, np. zachowanie
konkurencji, postęp techniczny, raporty
kwartalne, półroczne, roczne obrazujące poziom
produkcji i wielkości sprzedaży
Ten ogólny schemat w praktycznej realizacji bywa bardzo
rozbudowany
Obszary zastosowań informatyki
w przedsiębiorstwach produkcyjnych
Sy s tem
informac y jny
wy twarz ania
Sy s tem
informac y jny
z arz ądz ania
Sy s tem
informac y jny
biura
Różne perspektywy postrzegania firmy
Perspektywa klienta
(punkt widzenia klienta)
Perspektywa pracownika
(rozwój, uczenie się)
Perspektywa
dostawcy
Perspektywa
shareholder
Perspektywa
komunikacyjna
spojrzenie
humanistyczne
spojrzenie
zewnętrzne
Misja/wizja
spojrzenie
wewnętrzne
Perspektywa
wdrażania
strategie
Spojrzenie
zorientowane
na procesy
Perspektywa
publiczna
Perspektywa finansowa
(punkt widzenia udziałowców)
"Teoria Z" jako podstawa tworzenia mapy strategii
projektowania systemu informacyjnego
Perspektywa
organizacyjna
Perspektywa procesów
wewnętrznych
Warto uświadomić sobie, że
do tworzenia systemów informacyjnych
niezbędny jest swoisty „warsztat”
15
5/26/2014
Oprogramowanie typu CASE:
•do zarządzania małymi projektami:
•ProjeX, Project Visio, TurboProject, Quick Gantt czy SureTrak. Ciekawostką
jest tu darmowy program Gantt Chart In Excell,
•darmowy MapleXP, Alexys Team, AllNetic Working Time Tracker czy Project
Workbench
Tworzenie modelu systemu informatycznego
jest procesem wieloetapowym
Analiza wymagań
•do zarządzania średnimi projektami:
•darmowy OpenProj , Project KickStart, Team Manager, Project Planner i
SmartWorks firmy Acard Software Systems.
•droższymi przedstawicielami są m.in. Microsoft Project oraz grupa produktów
firmy Primavera (SureTrack, 3P Project Planner)
•do zarządzania wieloma projektami:
•Microsoft Project (także jego wersja serwerowa), P2ware Planner Suite a także
zaawansowany pakiet programów firmy Primavera (Primavera P6 Enterprise
Project Portfolio Management, Primavera P6 Professional Project
Management, Primavera Portfolio Management)
Projekt
Kodowanie, usuwanie błędów,
testy jednostkowe
Testy systemowe
Składniki
działania
systemu
informatycznego
dla potrzeb
zarządzania
Projektowanie
bardzo rzadko
przebiega
w sposób liniowy
Podział ról w procesie
projektowania systemu
Kolejność działań przy projektowaniu
systemu informacyjnego
Obecny
stan firmy
Uwarunkowania
wdrożenia
Docelowy
model
Wdrożenie
systemu
Programista
Analityk
Tester
Korzyści
Dopasowanie
systemu
System
informacyjny
.
Transformacja
firmy
Koszty
Ryzyko
Dostawca
systemu
System informatyczny
Etap 1:
Firma i system
Etap 2:
Wizja firmy z systemem
Etap 3:
Projekt
Etap 4:
Koszty i korzyści
16
5/26/2014
Zlecenie zadania
przez kierownika
uczestnikowi projektu
Zgłoszenie błędu
przez testera
Realizacja zadania
Przyjęcie zadania
przez uczestnika
projektu
Zgłoszenie
wykonania zadania
Realizacja zadania
Weryfikacja realizacji
zadania przez
odpowiednie osoby
(kierownik, testerzy)
Zgłoszenie
wykonania zadania
Zamknięcie zadania
Weryfikacja realizacji
zadania
Dwie typowe
ścieżki
inicjowania
i realizacji zadań
w procesie
projektowania
systemy
informatycznego
Z procesem projektowania związane są
nierozłącznie czynności kontrolne
Recenzowanie
kodu
Projekt
Kontrola wersji
Testy
kontrolne oraz
ewaluacyjne
Zamknięcie zadania
przez osobę
zgłaszającą
Projektowanie systemów informacyjnych jest pracą zespołową, dlatego
bardzo ważna jest organizacja zespołu projektowego
Ważne jest stałe i dokładne
monitorowanie projektu
Projektowanie systemu informatycznego jest dosyć złożonym
przedsięwzięciem, które będziemy musieli poznać w wielu wymiarach
Uwarunkowania projektowania
systemów informatycznych
17
5/26/2014
Planowanie informatyzacji
a strategia gospodarcza
Uwarunkowania realizacyjne zintegrowanego
systemu informatycznego
Przy projektowaniu systemów informatycznych
trzeba koniecznie brać pod uwagę
tzw. „Prawa Murphy’ego”
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Jeśli coś może się nie udać – nie uda się na pewno
Jeśli myślisz, że wszystko idzie dobrze – na pewno o czymś nie wiesz
Trudne problemy pozostawione same sobie staną się jeszcze trudniejsze
Jeśli udoskonalasz coś dostatecznie długo – na pewno to zepsujesz
Niemożliwe jest zbudowanie systemu niezawodnego – głupcy są zbyt
pomysłowi
Aby oszacować czas potrzebny do stworzenia systemu – należy
przewidywany czas pomnożyć przez dwa i podać go w jednostkach
wyższego rzędu (np. w tygodniach, zamiast w dniach)
Prawdopodobieństwo każdego zdarzenia jest odwrotnie proporcjonalne do
stopnia, w jakim jest ono pożądane
To, czego szukasz, znajdziesz w ostatnim z możliwych miejsc
Nie ma rzeczy niemożliwych dla kogoś, kto nie musi ich sam robić
Wszyscy kłamią, nie ma to jednak znaczenia, bo i tak nikt nikomu nie wierzy
Logika jest absolutnie pewną metodą dochodzenia do niepewnych
wniosków
Wszystko co dobre, jest niemoralne, nielegalne, albo powoduje tycie
Analiza i projektowanie
systemów
informacyjnych
Planowanie działań związanych
z projektowaniem
© UEK w Krakowie
Ryszard Tadeusiewicz
106
18