spis treści

SPIS TREĝCI
ROZDZIAà I. PODMIOT I PRZEDMIOT OPODATKOWANIA ............................................................ 37
1. Zakres podmiotowy i przedmiotowy ustawy .......................................................................................... 37
1.1. Podmiot opodatkowania................................................................................................................. 37
1.2. Osoby prawne ................................................................................................................................ 38
1.3. Jednostki nieposiadające osobowoĞci prawnej............................................................................... 39
1.4. Spóáki zagraniczne......................................................................................................................... 39
1.5. Definicja spóáki niebĊdącej osobą prawną ..................................................................................... 39
1.6. Spóáki komandytowo-akcyjne jako podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych ............ 40
1.6.1. Zmiany zasad opodatkowania spóáek komandytowo-akcyjnych od dnia 1 stycznia 2014 r. .....40
1.6.2. Spóáki komandytowo-akcyjne w okresie przejĞciowym ............................................................41
1.7. Spóáki komandytowe a podatek dochodowy od osób prawnych.................................................... 42
1.8. Spóáki zagraniczne – problem z niektórymi krajami...................................................................... 42
1.9. Maáy podatnik................................................................................................................................ 43
1.10. Rada Rodziców podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych....................................... 43
1.11. Spóáki kapitaáowe w organizacji .................................................................................................... 44
1.11.1. Spóáki kapitaáowe w organizacji jako podatnik podatku dochodowego od osób prawnych .....44
1.11.2. Data rejestracji spóáki kapitaáowej w organizacji w urzĊdzie skarbowym a rozliczenie podatku dochodowego ..................................................................................................................44
1.11.3. Rok podatkowy w spóáce kapitaáowej w organizacji ...............................................................45
1.11.4. Przychody i koszty w spóáce kapitaáowej w organizacji ..........................................................45
1.11.5. Koszty zaáoĪenia spóáki z o.o. i podwyĪszenia kapitaáu zakáadowego ....................................46
1.12. Spóáka niemająca osobowoĞci prawnej a podatek dochodowy od osób prawnych ........................ 47
1.13. Wspólnoty mieszkaniowe .............................................................................................................. 48
1.14. UpadáoĞü a obowiązek podatkowy ................................................................................................. 48
1.15. Zmiana formy prawnej a nastĊpstwo prawne w zakresie obowiązków prawnopodatkowych ........ 48
1.16. Podatkowe grupy kapitaáowe ......................................................................................................... 49
1.16.1. Warunki utworzenia podatkowej grupy kapitaáowej................................................................49
1.16.2. Utworzenie podatkowej grupy kapitaáowej ..............................................................................50
1.16.3. PrzeciĊtny kapitaá zakáadowy jako warunek utworzenia podatkowej grupy kapitaáowej .......51
1.16.4. Rok podatkowy spóáek tworzących podatkową grupĊ kapitaáową ..........................................51
1.16.5. Ustalanie dochodu (straty) podatkowej grupy kapitaáowej ......................................................51
1.16.6. Dywidenda od spóáek wchodzących w skáad podatkowej grupy kapitaáowej.........................53
1.16.7. Opodatkowanie dywidendy dla spóáki z grupy kapitaáowej ....................................................53
1.16.8. Utrata statusu podatkowej grupy kapitaáowej...........................................................................55
1.16.9. Podatkowa grupa kapitaáowa a inne obowiązki........................................................................55
2. Wyáączenia przedmiotowe...................................................................................................................... 56
2.1. DziaáalnoĞü rolnicza w rozumieniu ustawy.................................................................................... 56
2.2. DziaáalnoĞü rolnicza w orzecznictwie NSA ................................................................................... 57
2.3. Gospodarstwo rolne – definicja ..................................................................................................... 58
2.4. PojĊcie „dziaáy specjalne produkcji rolnej” ................................................................................... 58
2.5. Dziaáy specjalne produkcji rolnej – pojĊcie ogrzewanej szklarni (tunelu foliowego) oraz hodowli entomofagów .......................................................................................................................... 58
6
2.6. DziaáalnoĞü rolnicza na gruntach cudzych ..................................................................................... 59
2.7. DziaáalnoĞü rolnicza a dywidenda dla osoby fizycznej.................................................................. 59
2.8. Hodowla koni ................................................................................................................................ 60
2.9. Polowa uprawa kwiatów ................................................................................................................ 61
2.10. àuskanie cebulek kwiatowych a dziaáalnoĞü rolnicza .................................................................... 61
2.11. Przychody i koszty uzyskania przychodów z dziaáalnoĞci rolniczej i pozarolniczej ...................... 62
2.12. SprzedaĪ warzyw suszonych pochodzących z wáasnej uprawy...................................................... 63
2.13. Dopáaty w rolnictwie...................................................................................................................... 64
2.14. Dopáaty bezpoĞrednie do gruntów rolnych..................................................................................... 64
2.15. DzierĪawa gruntów rolnych ........................................................................................................... 64
2.16. Grupa producentów rolnych........................................................................................................... 64
2.17. Gospodarka leĞna – definicja ......................................................................................................... 67
2.18. CzynnoĞü prawnie niewaĪna a zobowiązanie podatkowe .............................................................. 67
2.19. Przychody z czynnoĞci, które nie mogą byü przedmiotem prawnie skutecznej umowy ................ 67
2.20. Kwota zasądzona na rzecz podatnika w związku ze stwierdzeniem niewaĪnoĞci decyzji.............. 68
2.21. Podatek tonaĪowy .......................................................................................................................... 69
2.21.1. Wybór pomiĊdzy podatkiem tonaĪowym a zasadami ogólnymi ...........................................69
2.21.2. Podatnicy podatku tonaĪowego ..............................................................................................70
2.21.3. Dokument ZgodnoĞci..............................................................................................................71
2.21.4. Przedmiot opodatkowania podatkiem tonaĪowym ................................................................71
2.21.5. Wyáączenia z zakresu podatku tonaĪowego...........................................................................72
2.21.6. Wybór zasad opodatkowania przez armatora morskiego.......................................................72
2.21.7. Podatek tonaĪowy a áączenie przedsiĊbiorstw .......................................................................74
2.21.8. Zasady ustalania dochodu przedsiĊbiorcy Īeglugowego .......................................................74
2.21.9. Obliczenie podatku tonaĪowego.............................................................................................75
2.21.10. Zapáata podatku i deklaracje w podatku tonaĪowym .............................................................75
2.21.11. Podatek tonaĪowy od sprzedaĪy statku...................................................................................76
2.21.12. Podatek tonaĪowy a ksiĊgi rachunkowe .................................................................................76
3. Nieograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy............................................................................ 76
3.1. Nieograniczony obowiązek podatkowy ......................................................................................... 76
3.2. Ograniczony obowiązek podatkowy .............................................................................................. 77
3.3. Siedziba i zarząd osoby prawnej.................................................................................................... 77
3.4. Terytorium Polski .......................................................................................................................... 77
3.5. PojĊcia – „morze terytorialne” i „wyáączna strefa ekonomiczna”.................................................. 77
3.6. Pokáady samolotów i statki morskie .............................................................................................. 78
3.7. Specjalne strefy ekonomiczne........................................................................................................ 79
4. Zwolnienia podmiotowe ......................................................................................................................... 79
4.1. Fundusze emerytalne ..................................................................................................................... 81
4.2. Zagraniczne fundusze inwestycyjne i podmioty prowadzące program emerytalny ....................... 81
4.3. Zwolnienie dochodów jednostek samorządu terytorialnego .......................................................... 82
4.4. Zwolnienia o charakterze podmiotowym na podstawie odrĊbnych ustaw ..................................... 83
4.5. Zwolnienie paĔstwowych funduszy celowych............................................................................... 84
4.6. Zwolnienie jednostek budĪetowych............................................................................................... 84
5. Rok podatkowy ....................................................................................................................................... 84
5.1. Rok kalendarzowy a rok podatkowy.............................................................................................. 84
5.2. RozpoczĊcie dziaáalnoĞci a rok podatkowy ................................................................................... 85
5.2.1. Rok podatkowy jako rok kalendarzowy .....................................................................................85
5.2.2. RozpoczĊcie dziaáalnoĞci w drugiej poáowie roku a zasady záoĪenia zeznania podatkowego 85
5.2.3. Rok podatkowy jako okres 12. kolejnych miesiĊcy ...................................................................86
7
5.3. Zmiana roku podatkowego ............................................................................................................ 87
5.4. Forma zawiadomienia o wyborze roku podatkowego.................................................................... 87
5.5. Konsekwencje niezawiadomienia o zmianie roku podatkowego ................................................... 88
5.6. Modyfikacja roku podatkowego .................................................................................................... 89
5.7. Rok podatkowy spóáek tworzących podatkową grupĊ kapitaáową................................................. 89
5.8. ZamkniĊcie ksiąg rachunkowych a rok podatkowy ....................................................................... 89
5.9. Brak obowiązku zamkniĊcia ksiąg w przypadku zawieszenia dziaáalnoĞci ................................... 90
5.10. PostĊpowanie upadáoĞciowe a rok podatkowy ............................................................................... 90
5.11. Inny rok podatkowy niĪ kalendarzowy a data záoĪenia IFT-2R ..................................................... 91
5.12. Rok podatkowy w spóáce komandytowo-akcyjnej do dnia 31 grudnia 2014 r. ................................ 91
ROZDZIAà II. OPODATKOWANIE OSÓB ZAGRANICZNYCH.......................................................... 93
1.
2.
3.
4.
5.
Ograniczony obowiązek podatkowy ....................................................................................................... 93
PojĊcie: dochody uzyskane na terytorium Polski.................................................................................... 93
Ograniczony obowiązek podatkowy a spóáka zarejestrowana w Polsce z siedzibą zarządu na Cyprze .... 94
PojĊcie dochodu uzyskanego w Polsce przez podmiot zagraniczny na terytorium Polski ...................... 95
Zasady opodatkowania osób zagranicznych ........................................................................................... 96
5.1. Opodatkowanie podmiotu zagranicznego prowadzącego dziaáalnoĞü w Polsce............................... 96
5.2. Opodatkowanie podmiotów zagranicznych pochodzących z paĔstw, z którymi nie zawarto umowy
w sprawie podwójnego opodatkowania ........................................................................................... 96
5.2.1. Dochody osiągane przez oddziaáy (przedstawicielstwa) ............................................................96
5.2.2. Dochody z nieruchomoĞci...........................................................................................................97
5.2.3. Dochody z majątku ruchomego ..................................................................................................97
5.2.4. ĝwiadczenie usáug .......................................................................................................................97
5.3. Opodatkowanie podmiotów zagranicznych pochodzących z paĔstw, z którymi zawarto umowy
w sprawie podwójnego opodatkowania............................................................................................ 98
5.3.1. Rola umów miĊdzynarodowych .................................................................................................98
5.3.2. Umowy w sprawie podwójnego opodatkowania........................................................................98
5.3.3. Obowiązek stosowania oficjalnej wersji táumaczenia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania ..............................................................................................................................101
5.3.4. PojĊcie zakáadu w Umowie Modelowej ...................................................................................101
5.3.5. PojĊcie zakáadu w polskiej ustawie...........................................................................................102
5.3.6. Opodatkowanie zakáadu i podmiotów pozostaáych..................................................................103
5.3.7. Ustalenie zysku zakáadu ............................................................................................................103
5.3.8. Definicja „zakáadu” w umowie z Irlandią.................................................................................103
5.3.9. Korekta dochodów uzyskanych w innym kraju a zysk zakáadu w Polsce ...............................104
5.3.10. Zasady eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych.......................................................................................................................105
5.3.11. Dochody z nieruchomoĞci .........................................................................................................106
5.3.12. Dochody z rzeczy ruchomych ...................................................................................................106
5.3.13. Dochody z licencji .....................................................................................................................107
5.3.14. Dochody z odsetek.....................................................................................................................107
5.3.15. Dochody z odsetek – moment potrącenia podatku ...................................................................108
5.3.16. Dochody z dywidend.................................................................................................................108
6. Dywidendy dla podmiotów zagranicznych ........................................................................................... 109
6.1. Zasady opodatkowania dywidend dla podmiotów zagranicznych.................................................. 109
6.2. Warunki zwolnienia z podatku dywidend wypáacanych podmiotom zagranicznym...................... 110
6.3. PaĔstwa czáonkowskie UE i EOG.................................................................................................. 111
6.4. Zwolnienie dywidendy wypáacanej dla podmiotu zagranicznego .................................................. 111
8
7.
8.
9.
10.
11.
12.
6.5. Obowiązki spóáki wypáacającej dywidendĊ ................................................................................. 112
6.6. PoĪyczka partycypacyjna a zwolnienie dla dywidend ................................................................. 113
Opodatkowanie osób zagranicznych – koniecznoĞü ustalenia ich statusu .......................................... 114
Spóáka europejska............................................................................................................................... 115
Certyfikat rezydencji .......................................................................................................................... 115
9.1. Obowiązek posiadania certyfikatu rezydencji.............................................................................. 115
9.2. Okres waĪnoĞci certyfikatu rezydencji ........................................................................................ 116
9.3. ZaĞwiadczenie o wpisie do rejestru nie jest certyfikatem rezydencji........................................... 117
9.4. Kopia certyfikatu rezydencji........................................................................................................ 117
9.5. Data waĪnoĞci certyfikatu rezydencji .......................................................................................... 118
Opodatkowanie dochodów spóáki europejskiej................................................................................... 118
Licencje, odsetki, usáugi niematerialne............................................................................................... 119
11.1. Dochody z praw majątkowych wypáacane przez firmy polskie firmom zagranicznym ........... 119
11.2. Forma wypáaty dochodów z praw majątkowych, licencji i odsetek......................................... 120
11.3. Zwolnienie z podatku naleĪnoĞci licencyjnych wpáacanych niektórym podmiotom ............... 121
11.4. Preferencje dla podmiotów zagranicznych a umowa miĊdzynarodowa................................... 123
11.5. NaleĪnoĞci licencyjne otrzymywane przez zagraniczny zakáad............................................... 123
11.6. Uregulowanie podatku od naleĪnoĞci przekazywanej za granicĊ z wáasnych Ğrodków polskiej
firmy ........................................................................................................................................ 123
11.7. NaleĪnoĞü z tytuáu udziaáu w programach partnerskich........................................................... 124
11.8. NaleĪnoĞci za uĪywanie urządzenia przemysáowego............................................................... 125
11.9. NaleĪnoĞci z tytuáu najmu samochodów ciĊĪarowych............................................................. 126
11.10. Zakup programu komputerowego do dalszej odsprzedaĪy ...................................................... 126
11.11. Podatek u Ĩródáa od wynagrodzenia z tytuáu uĪytkowania programu komputerowego w wyroku NSA................................................................................................................................. 127
11.12. Program komputerowy nabyty na wáasne potrzeby a pobór podatku u Ĩródáa......................... 127
11.13. Odsetki wypáacane dla Pool-leadera ....................................................................................... 129
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w orzecznictwie NSA i wyjaĞnieniach organów
podatkowych....................................................................................................................................... 130
12.1. MoĪliwoĞü opodatkowania tego samego dochodu w obu paĔstwach......................................... 130
12.2. Pokrycie odsetek ze Ğrodków polskiego páatnika....................................................................... 131
12.3. Usáugi poĞrednictwa w uzyskaniu zwrotu zagranicznego VAT................................................. 131
12.4. PojĊcie „Ğwiadczenia o podobnym charakterze”........................................................................ 132
ROZDZIAà III. ZAGRANICZNE SPÓàKI KONTROLOWANE OD DNIA 1 STYCZNIA 2015 ROKU ...134
1. Opodatkowanie w Polsce dochodów zagranicznych spóáek kontrolowanych..................................... 134
2. Zakres podmiotowy regulacji ............................................................................................................. 135
3. Definicja zagranicznej spóáki kontrolowanej...................................................................................... 135
3.1. Pierwsza grupa zagranicznych spóáek kontrolowanych – spóáki mające siedzibĊ lub zarząd w tzw.
rajach podatkowych ..................................................................................................................... 136
3.2. Druga grupa zagranicznych spóáek kontrolowanych – spóáki mające siedzibĊ lub zarząd w kraju
z którym Polska i UE nie zawaráa umowy miĊdzynarodowej...................................................... 137
3.3. Trzecia grupa zagranicznych spóáek kontrolowanych – spóáki z innych krajów speániające okreĞlone warunki............................................................................................................................... 137
3.4. NiezbĊdny zakres kontroli zagranicznej spóáki kontrolowanej .................................................... 138
3.5. Struktura przychodów jako warunek uznania danego podmiotu za zagraniczną spóákĊ kontrolowaną ......................................................................................................................................... 139
3.6. Niski poziom opodatkowania dochodów zagranicznej spóáki kontrolowanej.............................. 140
4. Spóáki mające siedzibĊ w rajach podatkowych a zagraniczne spóáki kontrolowane........................... 141
9
5. Spóáki prowadzące rzeczywistą dziaáalnoĞü gospodarczą w UE a opodatkowanie dochodów zagranicznych spóáek kontrolowanych........................................................................................................ 142
6. Zagraniczne spóáki kontrolowane w orzecznictwie Trybunaáu SprawiedliwoĞci................................ 143
7. Spóáka adresowa a zagraniczna spóáka kontrolowana ........................................................................ 145
8. Wyáączenie z zakresu stosowania przepisów o zagranicznych spóákach kontrolowanych ................. 145
9. Zasady ustalania i opodatkowania dochodu zagranicznej spóáki kontrolowanej ................................ 146
10. Rejestr zagranicznych spóáek kontrolowanych ................................................................................... 148
11. WysokoĞü podatku i zasady jego deklarowania.................................................................................. 149
ROZDZIAà IV. DOKUMENTACJA PODATKOWA............................................................................. 151
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Przepisy o ewidencji rachunkowej...................................................................................................... 151
Ustalenie dochodu na podstawie ksiąg rachunkowych ....................................................................... 152
KsiĊgi podatkowe jako dowód okreĞlenia dochodów ......................................................................... 153
Zasady prowadzenia ksiąg .................................................................................................................. 153
Uproszczone sprawozdanie finansowe ............................................................................................... 155
Zawieszony przedsiĊbiorca nie musi zamykaü ksiąg rachunkowych.................................................. 156
Nierzetelne ksiĊgi a szacowanie podstawy opodatkowania ................................................................ 156
ZawyĪenie kosztów a nierzetelnoĞü.................................................................................................... 157
Fikcyjne rachunki a nierzetelnoĞü....................................................................................................... 158
Nierzetelne prowadzenie ksiąg a szacunkowe ustalenie podstawy opodatkowania ............................ 159
Nierzetelne prowadzenie ksiĊgi – odpowiedzialnoĞü karna skarbowa................................................ 159
Utracona dokumentacja ...................................................................................................................... 160
PostĊpowanie szacunkowe – obowiązki dowodowe strony ................................................................ 162
WskaĨniki do szacowania dochodu – osoby zagraniczne ................................................................... 163
Nieprawidáowe zaliczenie wydatków w koszty a szacowanie ............................................................ 163
Kwestionowanie ceny sprzedaĪy wymaga wnikliwej analizy............................................................. 164
ROZDZIAà V. PRZERZUCANIE DOCHODÓW................................................................................... 166
1. Dokumentacja transakcji podmiotów powiązanych............................................................................ 166
1.1. Elementy dokumentacji podatkowej.......................................................................................... 166
1.2. Obowiązek sporządzenia dokumentacji..................................................................................... 167
1.2.1. Informacje, o które naleĪy zadbaü przy sporządzaniu dokumentacji podatkowej......................168
1.2.2. SzczegóáowoĞü dokumentacji podatkowej .............................................................................168
1.3. Kompensata korzyĞci................................................................................................................. 170
1.4. PojĊcie transakcji oraz sposób okreĞlenia jej wielkoĞci............................................................. 170
1.5. Spóáka niebĊdąca osobą prawną, wspólne przedsiĊwziĊcie a dokumentacja cen tranferowych. 171
1.6. Grupa producentów rolnych a dokumentacja dla cen transferowych......................................... 172
1.7. Zagraniczny zakáad a obowiązek prowadzenia dokumentacji dla cen transferowych ............... 173
1.8. Kraje stosujące szkodliwą konkurencjĊ podatkową................................................................... 174
1.9. Dokumentacja transakcji podmiotów powiązanych a inne obowiązki informacyjne................. 174
1.10. Konsekwencje naruszenia obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej ........................ 175
1.11. Termin przedawnienia sankcyjnego 50% podatku..................................................................... 175
1.12. Termin sporządzenia dokumentacji cen transferowych ............................................................. 176
2. Powiązania pomiĊdzy podatnikami .................................................................................................... 176
2.1. Ceny transferowe – pojĊcie.......................................................................................................... 176
2.2. Przerzucanie dochodów w obrocie miĊdzynarodowym ............................................................... 176
2.3. Przerzucanie dochodów w obrocie krajowym.............................................................................. 178
2.4. Powiązania poĞrednie .................................................................................................................. 178
10
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
2.5. Grupa producentów rolnych a ceny transferowe.......................................................................... 179
2.6. Transakcje pomiĊdzy podatnikiem a jego zagranicznym zakáadem............................................. 180
2.7. Umowa najmu zawarta z prezesem zarządu bĊdącym jednoczeĞnie udziaáowcem spóáki ........... 180
2.8. PoĪyczka dla prezesa ................................................................................................................... 181
Metody szacowania dochodu.............................................................................................................. 181
3.1. Wybór metody szacowania .......................................................................................................... 182
3.2. Doprecyzowanie zasad stosowania analizy porównywalnoĞci..................................................... 182
3.3. Metody transakcyjne.................................................................................................................... 184
3.3.1. Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej.......................................................................184
3.3.2. Metoda ceny odprzedaĪy...........................................................................................................184
3.3.3. Metoda rozsądnej marĪy („koszt plus”)....................................................................................185
3.4. Metody zysku transakcyjnego...................................................................................................... 185
3.4.1. Metoda podziaáu zysków...........................................................................................................185
3.4.2. Nowe regulacje dotyczące sposobu stosowania metody podziaáu zysków..............................186
3.4.3. Metoda marĪy transakcyjnej netto ............................................................................................186
3.5. Szczególne przypadki ustalania wartoĞci rynkowej dóbr niematerialnych i usáug....................... 187
3.5.1. Zasady okreĞlania wartoĞci rynkowej dóbr niematerialnych i usáug .......................................187
3.5.2. Szacowanie wysokoĞci wydatków na reklamĊ.........................................................................188
3.5.3. PoĪyczki pomiĊdzy podmiotami powiązanymi........................................................................188
3.5.4. Prace badawczo-rozwojowe a zasada cen rynkowych .............................................................188
3.5.5. Wspólne ponoszenie kosztów na wytworzenie dóbr niematerialnych.....................................189
3.6. Usáugi o niskiej wartoĞci dodanej od dnia 18 lipca 2013 r. ......................................................... 189
3.6.1. Zasady postĊpowania w przypadku usáug o niskiej wartoĞci dodanej .....................................189
3.6.2. PojĊcie usáug o niskiej wartoĞci dodanej ..................................................................................190
3.6.3. PojĊcie wydatków akcjonariusza ..............................................................................................192
3.7. Restrukturyzacja dziaáalnoĞci przedsiĊbiorców powiązanych...................................................... 193
3.8. Podstawowe zasady dokonywania szacowania dochodu przez organy podatkowe...................... 194
3.9. Analiza porównywalnoĞci transakcji ........................................................................................... 194
3.10. Nierzetelne ksiĊgi a szacowanie podstawy opodatkowania ....................................................... 195
Sam fakt powiązaĔ gospodarczych nie moĪe rodziü ujemnych skutków podatkowych dla podmiotów
powiązanych ....................................................................................................................................... 195
Transakcje ze spóáką matką i spóákami siostrami ............................................................................... 195
Brak uszczuplenia naleĪnoĞci podatkowych a art. 11 ustawy ............................................................. 197
Ceny transferowe w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania ............................................ 197
Dochód faktycznie nieuzyskany ......................................................................................................... 199
Wydatki na przeprowadzenie audytu w spóákach zaleĪnych .............................................................. 200
Porozumienie w sprawie ustalania cen transakcyjnych....................................................................... 201
Podmioty powiązane a korekta dochodów uzyskanych w innym kraju .............................................. 203
Zasady eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych................................................................................................................................................. 204
Eliminacja podwójnego opodatkowania w transakcjach krajowych ................................................... 205
ROZDZIAà VI. PRZEDMIOT OPODATKOWANIA............................................................................. 207
1. Zasady podstawowe............................................................................................................................ 207
2. Dochody z tytuáu udziaáu w spóáce osobowej..................................................................................... 208
2.1. Zasady ogólne.............................................................................................................................. 208
2.2. Przychody w spóákach niebĊdących osobami prawnymi ............................................................. 209
2.3. Koszty w spóáce są proporcjonalne.............................................................................................. 209
2.4. Odsetki od udziaáu ....................................................................................................................... 209
11
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
2.5. Spóáka z o.o. bĊdąca komplementariuszem spóáki komandytowej .............................................. 210
2.6. RóĪne udziaáy w zyskach i stratach spóáki komandytowej .......................................................... 210
2.7. Dochody z udziaáu w spóáce jawnej............................................................................................. 211
2.8. Wystąpienie wspólnika za spóáki jawnej bez wynagrodzenia...................................................... 211
2.9. Brak bieĪącego opodatkowania przepáywów pomiĊdzy spóáką osobową a jej wspólnikami ....... 212
Opodatkowanie wspóáwáasnoĞci ......................................................................................................... 212
3.1. Zasady opodatkowania dochodów ze wspóáwáasnoĞci................................................................. 212
3.2. Wynajem nieruchomoĞci przez jednego ze wspóáwáaĞcicieli....................................................... 213
Przychody ze wspólnego przedsiĊwziĊcia .......................................................................................... 214
Dochody ze wspólnego Ĩródáa ............................................................................................................ 214
SprzedaĪ zorganizowanej czĊĞci przedsiĊbiorstwa ............................................................................. 214
SprzedaĪ udziaáów i prawa w spóáce komandytowej.......................................................................... 215
Likwidacja spóáki niebĊdącej osobą prawną – skutki dla wspólnika .................................................. 216
Wystąpienie wspólnika za spóáki niebĊdącej osobą prawną – skutki dla wspólnika........................... 217
9.1. Przychód z tytuáy wystąpienia wspólnika ze spóáki osobowej..................................................... 217
9.2. Wystąpienie wspólnika ze spóáki osobowej – zmiany od dnia 1 stycznia 2015 r. ............................ 219
Wniesienie wkáadu do spóáki niebĊdącej osobą prawną ..................................................................... 220
Zbycie skáadników majątku przez spóákĊ niebĊdącą osobą prawną bĊdących wkáadem do spóáki..... 221
Spóáki komandytowo-akcyjne – nowe zasady opodatkowania ........................................................... 221
12.1. Zmiany zasad opodatkowania spóáek komandytowo-akcyjnych od dnia 1 stycznia 2014 r. ..... 221
12.2. Spóáka komandytowo-akcyjna a dochód z udziaáu w zyskach osób prawnych.......................... 222
12.3. Przychód z tytuáu udziaáu w zyskach spóáki komandytowo-akcyjnej w przypadku objĊcia udziaáów przed dniem 1 stycznia 2014 r. ........................................................................................... 223
12.4. Zysk wypracowany przez spóákĊ komandytowo-akcyjną przed zmianą przepisów................... 223
12.5. Wniesienie wkáadu do spóáki komandytowo-akcyjnej a przychód u wspólnika ........................ 224
12.6. Wystąpienie ze spóáki komandytowo-akcyjnej a przychód u wspólnika ................................... 224
12.7. Podwójne opodatkowanie w spóákach komandytowo-akcyjnych .............................................. 225
ROZDZIAà VII. DOCHODY KAPITAàOWE. PRZEKSZTAàCENIA SPÓàEK ................................. 226
1. Dochody kapitaáowe ........................................................................................................................... 226
1.1. PojĊcie „dochód z tytuáu udziaáu w zyskach osób prawnych” ..................................................... 226
1.2. Przeksztaácenie spóáki kapitaáowej w osobową a niepodzielony zysk ......................................... 227
1.3. Wymiana udziaáów ...................................................................................................................... 228
1.3.1. Wymiana udziaáów – wyáączenia z przychodów .....................................................................228
1.3.2. Wymiana udziaáów – wyáączenia z kosztów uzyskania przychodów......................................229
1.3.3. Wymiana udziaáów – zasady opodatkowania...........................................................................229
1.3.4. Wymiana udziaáów w orzecznictwie Trybunaáu SprawiedliwoĞci UE....................................230
1.4. Przeznaczenie czystego zysku na podwyĪszenie kapitaáu zakáadowego...................................... 231
1.5. Opodatkowanie dochodów z udziaáu w zyskach osoby prawnej.................................................. 232
1.6. Forma wypáaty dywidendy i innych przychodów w zyskach osób prawnych.............................. 232
1.7. Dywidendy i inne dochody w zyskach osób prawnych................................................................ 232
1.7.1. Opodatkowanie dywidend wypáacanych przez polskie firmy polskim podmiotom................232
1.7.2. Zwolnienie dywidend z podatku dochodowego .......................................................................233
1.7.3. Wielokrotne opodatkowanie dywidend wypáacanych polskim podmiotom............................234
1.7.4. Zasady opodatkowania dywidend dla podmiotów zagranicznych...........................................235
1.7.5. Warunki zwolnienia z podatku dywidend wypáacanych podmiotom zagranicznym ..............235
1.7.6. Zasady dokumentowania rezydencji spóáek zagranicznych.....................................................237
1.7.7. Opodatkowanie dywidend otrzymywanych przez polskie podmioty od zagranicznych
spóáek.........................................................................................................................................237
12
1.7.8. Wypáata dywidendy dla zagranicznej osoby fizycznej ..........................................................237
1.7.9. Zasady poboru podatku od dywidend.....................................................................................238
1.7.10. Dochody w zyskach spóákek komandytowo-akcyjnych ........................................................238
1.7.11. Dywidendy otrzymywane przez polskie firmy za granicą .....................................................239
1.7.12. Zrównanie prawa podatników mających siedzibĊ na terytorium UE lub EOG z polskimi
podatnikami w zakresie odliczania podatku zapáaconego za granicą....................................241
1.7.13. Forma posiadania udziaáów a zwolnienie przychodów z zagranicznych dywidend .............242
1.7.14. Forma posiadania udziaáu w kapitale a zwolnienie dotyczące dywidend od polskich spóáek242
1.7.15. Preferencje dla podmiotów zagranicznych a umowa miĊdzynarodowa ................................243
1.7.16. Obowiązki spóáki wypáacającej dywidendĊ............................................................................243
1.7.17. Zaliczka na dywidendĊ............................................................................................................245
1.7.18. Zwolnienia z poboru podatku od dywidend ze wzglĊdu na cele statutowe ...........................245
1.7.19. OpóĨnienie w wypáacie dywidendy akcjonariuszom .............................................................245
1.7.20. Ratalna wypáata dywidendy ....................................................................................................246
1.7.21. Dywidenda niepieniĊĪna .........................................................................................................246
1.8. Zatrzymanie zysku w spóáce ........................................................................................................ 247
1.8.1. Zatrzymanie zysku w spóáce z ograniczoną odpowiedzialnoĞcią ............................................247
1.8.2. Zatrzymanie zysku w spóáce akcyjnej ......................................................................................247
1.8.3. Zatrzymanie zysku w spóáce – konsekwencje podatkowe .......................................................247
1.8.4. Odroczenie wypáaty zysku ........................................................................................................248
1.8.5. PoĪyczka od akcjonariuszy .......................................................................................................248
1.9. Umorzenie udziaáów – zasady opodatkowania ............................................................................ 248
1.9.1. Umorzenie udziaáów .................................................................................................................248
1.9.2. Umorzenie przymusowe............................................................................................................249
1.9.3. Umorzenie dobrowolne.............................................................................................................250
1.9.4. Umorzenie udziaáów otrzymanych w drodze wymiany udziaáów ...........................................250
1.10. Przekazanie na kapitaá zakáadowy kwot z innych kapitaáów........................................................ 250
1.11. PodwyĪszenie kapitaáu akcyjnego ze Ğrodków wáasnych............................................................. 251
1.12. Przekazanie agio na podwyĪszenie kapitaáu zapasowego spóáki z o.o......................................... 252
2. Przeksztaácenia spóáek .......................................................................................................................... 253
2.1. Regulacje Kodeksu spóáek handlowych....................................................................................... 253
2.2. Sukcesja prawnopodatkowa......................................................................................................... 254
2.3. Sukcesja numeru identyfikacji podatkowej.................................................................................. 255
3. Poáączenie spóáek.................................................................................................................................. 256
3.1. Opodatkowanie spóáki nowo zawiązanej (przejmującej) przy poáączeniu spóáek........................ 256
3.2. Opodatkowanie wspólników spóáki przejmowanej (áączącej siĊ) ................................................ 257
3.3. Poáączenie w celu unikniĊcia opodatkowania .............................................................................. 257
3.4. Rok podatkowy przy fuzji............................................................................................................ 258
4. Aport do spóáki kapitaáowej.................................................................................................................. 258
4.1. PojĊcie aportu .............................................................................................................................. 258
4.2. Regulacje Kodeksu spóáek handlowych....................................................................................... 259
4.3. Otrzymanie aportu a przychód podatkowy .................................................................................. 260
4.4. Amortyzacja Ğrodków trwaáych i wartoĞci niematerialnych i prawnych wniesionych aportem... 260
4.5. WartoĞü początkowa Ğrodków trwaáych oraz wartoĞci niematerialnych i prawnych otrzymanych
jako aport w spóáce kapitaáowej................................................................................................... 261
4.6. Amortyzacja Ğrodków trwaáych otrzymanych w postaci aportu przedsiĊbiorstwa lub jego zorganizowanej czĊĞci .......................................................................................................................... 262
4.7. Przychód z wniesienia aportu do spóáki prawa handlowego........................................................ 262
4.8. Koszty związane z wnoszeniem towarów w formie aportu ......................................................... 264
13
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
4.9. Wniesienie wierzytelnoĞci aportem ........................................................................................... 265
4.10. Odpáatne zbycie udziaáów, akcji lub wkáadów w spóádzielni..................................................... 265
4.11. Moment powstania przychodu w przypadku wniesienia aportu................................................. 266
4.12. Wniesienie do spóáki komercjalizowanej wáasnoĞci intelektualnej od dnia 3 listopada 2014 r. 266
4.12.1. ObjĊcie udziaáów w zamian za wkáad w postaci komercjalizowanej wáasnoĞci intelektualnej.......................................................................................................................................266
4.12.2. WartoĞü skáadników majątku wniesionych jako komercjalizowana wáasnoĞü intelektualna ........................................................................................................................................268
4.13. Agio w spóákach z o.o. ............................................................................................................... 269
4.14. Opodatkowanie tzw. agio .......................................................................................................... 269
4.15. Koszty uzyskania przychodów w przypadku zbycia przedmiotów wniesionych w drodze aportu.....270
Podziaá spóáek..................................................................................................................................... 271
5.1. Majątek przejmowany stanowi zorganizowaną czĊĞü przedsiĊbiorstwa ...................................... 272
5.2. Majątek przejmowany nie stanowi zorganizowanej czĊĞci przedsiĊbiorstwa .............................. 272
5.3. Straty spóáki dzielonej ................................................................................................................. 273
WartoĞü początkowa Ğrodków trwaáych w przypadku nabycia przedsiĊbiorstwa ............................... 273
Koszty nabycia udziaáów .................................................................................................................... 275
Likwidacja .......................................................................................................................................... 275
Opodatkowanie wspólników przy likwidacji spóáki ........................................................................... 276
àączenie spóáek metodą áączenia udziaáów a zamykanie ksiąg rachunkowych .................................. 276
Przeksztaácenie spóáek kapitaáowych a zamykanie ksiąg podatkowych ............................................. 276
Przeksztaácenie spóáki cywilnej w spóákĊ z o.o. a ksiĊgi podatkowe.................................................. 277
Majątek otrzymany w związku z likwidacją spóáki kapitaáowej ......................................................... 278
Zwrot dopáat wniesionych do spóáki kapitaáowej ............................................................................... 278
ROZDZIAà VIII. PRZYCHODY............................................................................................................. 279
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Definicja przychodu............................................................................................................................ 279
Pieniądze i wartoĞci pieniĊĪne ............................................................................................................ 281
Przychód z dziaáalnoĞci gospodarczej – zasady ogólne ...................................................................... 282
Zwáoka kontrahenta z zapáatą a przychody naleĪne............................................................................ 283
VAT a przychód ................................................................................................................................. 283
5.1. Korekta VAT a przychód w podatku dochodowym..................................................................... 283
5.1.1. Korekta roczna VAT a skutki w podatku dochodowym ..........................................................283
5.1.2. Roczna korekta VAT od zakupów pozostaáych .......................................................................284
5.1.3. Roczna korekta VAT od zakupów inwestycyjnych .................................................................284
5.1.4. VAT naliczony przychodem .....................................................................................................286
5.1.5. Korekta podatku naleĪnego a przychód w podaktu dochodowym...........................................286
5.1.6. Korekta stawki VAT w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów a przychód w podatku
dochodowym .............................................................................................................................287
5.2. VAT a przychód .......................................................................................................................... 289
5.3. Korekta VAT przy nabyciu nieruchomoĞci wykorzystywanych dla celów innych niĪ dziaáalnoĞü
gospodarcza a przychód podatkowy ............................................................................................ 289
5.4. Korekta wynikająca ze zmiany sposobu wykorzystywania samochodu a przychody i koszty
w podatku dochodowym.............................................................................................................. 291
Bony towarowe................................................................................................................................... 292
Opodatkowanie podmiotów gospodarczych postawionych w stan upadáoĞci ..................................... 292
Zwrot czĊĞci poniesionych wydatków na zakup kas rejestrujących.................................................... 293
Odszkodowanie za skradziony samochód........................................................................................... 294
Otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące skáadników majątku .............................................. 294
14
11. Odsetki a przychód ............................................................................................................................. 295
11.1. Przepisy o terminach zapáaty w transakcjach handlowych a nienaliczanie odsetek za zwáokĊ ... 295
11.2. Odsetki od Ğrodków na rachunkach bankowych utrzymywanych w związku z wykonywaną
dziaáalnoĞcią .............................................................................................................................. 296
11.3. Opodatkowanie odsetek wystĊpujących w obrocie gospodarczym............................................ 296
11.4. Kompensata zobowiązaĔ z tytuáu odsetek ................................................................................. 297
12. Wynagrodzenie páatników z tytuáu terminowego wpáacania podatków.............................................. 298
13. Wynagrodzenie páatnika za rozliczanie ZUS ...................................................................................... 299
14. Odszkodowanie i odsetki otrzymane od Skarbu PaĔstwa ................................................................... 300
15. Udzielenie nieoprocentowanej poĪyczki............................................................................................. 300
16. Odszkodowanie w związku z kolizją samochodu nieobjĊtego AC ..................................................... 300
17. Odszkodowanie z polisy OC a przychód podatkowy.......................................................................... 301
18. UdostĊpnienie programu komputerowego wykonawcy usáugi ........................................................... 302
19. Handel wierzytelnoĞciami................................................................................................................... 302
20. NadwyĪki inwentaryzacyjne............................................................................................................... 302
21. Brak moĪliowoĞci kompensaty niedoborów zawinionych z nadwyĪkami inwentaryzacyjnymi......... 303
22. Zwrócony podatek od wartoĞci dodanej ............................................................................................. 304
ROZDZIAà IX. WYàĄCZENIA PRZEDMIOTOWE PRZYCHODÓW................................................ 305
1. Wyáączenia z przychodów .................................................................................................................. 305
2. Rabaty, bonusy, bonifikaty ................................................................................................................. 309
2.1. Rabaty i bonusy a przychód......................................................................................................... 309
2.2. Rabat towarowy ........................................................................................................................... 310
2.3. Rabat finansowy .......................................................................................................................... 310
2.4. Zasady rozliczania rabatów finansowych .................................................................................... 311
2.5. PojĊcie „bonifikaty” i „skonta”.................................................................................................... 311
3. Zwrot towarów ................................................................................................................................... 312
4. Dotacje i subwencje............................................................................................................................ 313
5. Kary umowne ..................................................................................................................................... 313
6. PoĪyczki i odsetki ............................................................................................................................... 313
7. Zwrócone wydatki niezaliczone uprzednio do kosztów uzyskania przychodów ................................ 314
8. Zaliczki, zadatki, przedpáaty ............................................................................................................... 314
8.1. Zaliczki na poczet dostaw towarów i usáug ................................................................................. 314
8.2. Zaliczki i przedpáaty otrzymane przed wykonaniem usáugi edukacyjnej..................................... 315
8.3. Zwrot nabywcy zaliczki............................................................................................................... 315
8.4. Przepadek zadatku ....................................................................................................................... 315
8.5. Wpáata naleĪnoĞci na poczet przyszáych usáug ............................................................................ 316
9. Zwrócone, umorzone lub zaniechane podatki i opáaty........................................................................ 316
10. Umorzona kara administracyjna nie jest przychodem ........................................................................ 316
11. Kaucje zwrotne ................................................................................................................................... 317
12. Kaucja a przychód podatkowy............................................................................................................ 318
12.1. Kaucja gwarancyjna nie jest przychodem.................................................................................. 318
12.2. Kaucja u beneficjenta................................................................................................................. 319
12.3. Zwáoka w zwrocie kaucji ........................................................................................................... 319
13. Przychody zwiĊkszające zakáadowy fundusz ĞwiadczeĔ socjalnych .................................................. 319
14. Przewáaszczenia w celu zabezpieczenia wierzytelnoĞci...................................................................... 320
15. Nieodpáatnie otrzymane rzeczy lub prawa na podstawie umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym 320
16. Wkáad niepieniĊĪny wniesiony przez podmiot publiczny................................................................... 321
17. Ujawnienie Ğrodka trwaáego ............................................................................................................... 322
15
ROZDZIAà X. MOMENT POWSTANIA PRZYCHODU ...................................................................... 323
1. Data powstania przychodu.................................................................................................................. 323
2. Wydanie rzeczy .................................................................................................................................. 323
3. Zaliczki od dnia 1 stycznia 2015 r. .................................................................................................... 324
3.1. Zaliczki a moment powstania przychodu..................................................................................... 324
3.2. Ogólne zasady dotyczące zaliczek w podatku dochodowym ....................................................... 325
3.2.1. Ujmowanie zaliczek na zasadach ogólnych..............................................................................325
3.2.2. Zaliczki na zasadach ogólnych a moment powstania przychodu dla dostawy towarów,
Ğwiadczenia usáug i zbycia prawa majatkowego......................................................................326
3.3. Rozliczanie zaliczek na podstawie art. 12 ust 3g updop .............................................................. 328
3.3.1. Zasady ujmowania zaliczek na podstawie art. 12 ust. 3g updop..............................................328
3.3.2. Wybór metody rozliczania zaliczek na podstawie art. 12 ust. 3g updop .................................329
4. Wystawienie faktury a przychód w podatku dochodowym ................................................................ 330
5. MoĪliwoĞü wczeĞniejszego wystawiania faktur od dnia 1 stycznia 2014 r. a data powstania przychodu 331
5.1. WczeĞniejsze wystawienia faktury a data powstania przychodu ................................................. 331
5.2. Faktura wystawiona przed dokonaniem dostawy towarów w wyjaĞnieniach organów podatkowych ........................................................................................................................................ 333
6. Zaliczka na usáugi budowlane............................................................................................................. 334
7. CzĊĞciowe wykonanie usáugi a przychód w podatku dochodowym ................................................... 334
8. CzĊĞciowe wykonanie usáugi budowlanej .......................................................................................... 335
9. SprzedaĪ mieszkaĔ a data powstania przychodu................................................................................. 336
10. Usáugi rozliczane cyklicznie ............................................................................................................... 337
11. SprzedaĪ energii elektrycznej, cieplnej i gazu przewodowego ........................................................... 338
12. DáugoĞü okresu rozliczeniowego ........................................................................................................ 338
13. Jednokrotna umowa rozliczana w okresach rozliczeniowych............................................................. 339
14. Moment powstania przychodu z tytuáu Ğwiadczenia usáug telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych ............................................................................................................................................... 339
15. Refakturowanie energii na najemców................................................................................................. 340
16. Refakturowanie a moment powstania przychodu ............................................................................... 340
17. Przychód w pozostaáych przypadkach ................................................................................................ 341
18. Przychody bez zapáaty ........................................................................................................................ 341
19. PáatnoĞü „z góry” za kilka miesiĊcy a rozliczenie przychodu ............................................................. 342
20. Zaliczki na dáugoterminowy najem..................................................................................................... 342
21. Przedpáaty i zaliczki a moment powstania przychodu ........................................................................ 343
22. Moment powstania przychodu z tytuáu eksportu towarów.................................................................. 344
23. Moment powstania przychodu z tytuáu najmu, dzierĪawy, leasingu................................................... 345
24. Moment powstania przychodu z tytuáu wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów............................ 345
25. Moment uzyskania przychodu w przypadku umów komisu ............................................................... 345
26. Moment powstania przychodu przy umowie kolportaĪu .................................................................... 346
27. Moment uzyskania przychodu w przypadku zwrotu kosztów sądowych............................................ 347
28. Rabaty i zwroty – moment zmniejszenia przychodów........................................................................ 348
29. Moment korekty przychodu przy uznaniu reklamacji i zwrotach towarów ........................................ 349
30. Korekta przychodów w wyjaĞnieniach Ministerstwa Finansów ......................................................... 350
31. Faktura korygująca a termin korekty przychodu................................................................................. 351
32. SprzedaĪ na raty – moment powstania przychodu .............................................................................. 352
33. Kwartalne fakturowanie usáug ciągáych – moment powstania przychodu .......................................... 353
34. Moment uzyskania przychodów z tytuáu refundacji z NFZ ceny leków i materiaáów medycznych ... 353
35. Data powstania przychodu z tytuáu odszkodowania ........................................................................... 354
36. Cesja wierzytelnoĞci ........................................................................................................................... 355
16
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
Faktura korygująca w związku z pomyáką w cenie............................................................................. 355
Przeniesienie wierzytelnoĞci w drodze darowizny – data powstania przychodu ................................ 355
Lokale zajmowane bez tytuáu prawnego............................................................................................. 356
Moment powstania przychodu z tytuáu nielegalnego poboru energii.................................................. 357
Refundacja ceny leków w aptece ........................................................................................................ 357
Kary umowne za nienaleĪyte wykonanie robót .................................................................................. 358
Data zapáaty a moment powstania przychodu..................................................................................... 358
Przychód ze Ğwiadczenia usáug transportowych dokumentowanych biletami miesiĊcznymi ............. 358
Karta prezentowa a moment powstania przychodu............................................................................. 359
Premie pieniĊĪne to rabat.................................................................................................................... 360
PáatnoĞü za poĞrednictwem PayU ....................................................................................................... 360
ROZDZIAà XI. PRZYCHODY ZE ĝWIADCZEē NIEODPàATNYCH I CZĉĝCIOWO ODPàATNYCH 362
1. ĝwiadczenia nieodpáatne i czĊĞciowo odpáatne .................................................................................. 362
1.1. Przychód z tytuáu ĞwiadczeĔ nieodpáatnych i czĊĞciowo odpáatnych ........................................ 362
1.2. WysokoĞü przychodu z tytuáu nieodpáatnie otrzymanych rzeczy lub praw ............................... 362
1.3. WysokoĞü przychodu z tytuáu nieodpáatnych ĞwiadczeĔ ........................................................... 362
1.4. WysokoĞü przychodu z tytuáu czĊĞciowo odpáatnie otrzymanych rzeczy lub praw oraz ĞwiadczeĔ
czĊĞciowo odpáatnych................................................................................................................ 363
1.5. Zakup towaru handlowego poniĪej wartoĞci rynkowej.............................................................. 364
1.6. Nieodpáatne Ğwiadczenia niezaliczone do przychodu................................................................ 364
1.7. Nieodpáatne otrzymanie Ğrodka trwaáego przychodem .............................................................. 364
1.8. WartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego nabytego za czĊĞciową odpáatnoĞcią ............................. 365
1.9. Nieoprocentowana poĪyczka nieodpáatnym Ğwiadczeniem ....................................................... 365
1.10. Odroczenie páatnoĞci odsetek od poĪyczki udzielonej przez podmiot powiązany ..................... 366
1.11. UĪytkowanie przechowywanych pieniĊdzy wspólnika.............................................................. 366
1.12. Brak czynszu umownego a nieodpáatne Ğwiadczenie................................................................. 367
1.13. Nieodpáatne otrzymanie autobusów sáuĪących do Ğwiadczenia usáug........................................ 368
1.14. UĪyczenie pieców sklepom........................................................................................................ 369
1.15. Towar zakupiony w cenie promocyjnej ..................................................................................... 370
1.16. Niskie oprocentowanie poĪyczki ............................................................................................... 370
1.17. Darowizna „póáproduktów” ....................................................................................................... 370
1.18. Korzystanie z bezpáatnych programów komputerowych ........................................................... 371
1.19. Darmowe ubezpieczenie przy zakupie samochodu.................................................................... 372
1.20. Prezenty od kontrahentów.......................................................................................................... 373
1.21. Nagrody otrzymywane w ramach akcji promocyjnej................................................................. 373
1.22. Specjalny rabat od kontrahenta .................................................................................................. 373
1.23. Kwiaty otrzymane od kontrahenta ............................................................................................. 374
1.24. Ogáoszenia bezpáatne ................................................................................................................. 374
1.25. Bezpáatny transport .................................................................................................................... 376
1.26. Nieodpáatne porĊczenie w wyjaĞnieniach Ministerstwa Finansów ............................................ 376
1.27. BezczynnoĞü wierzyciela a przychód z tytuáu niespáaconej wierzytelnoĞci ............................... 378
1.28. Nieodpáatne porĊczenie.............................................................................................................. 378
1.29. Nieodpáatne peánienie funkcji czáonka zarządu.......................................................................... 379
2. Uregulowanie zobowiązania w formie niepieniĊĪnej ......................................................................... 380
2.1. Uregulowanie zobowiązania w formie niepieniĊĪnej a przychód u dáuĪnika............................... 380
2.2. Dywidenda rzeczowa................................................................................................................... 380
2.3. WartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego otrzymanego w ramach datio in solutum ......................... 382
2.4. Koszt z tytuáu zbycia Ğwiadczenia otrzymanego w ramach datio in solutum............................... 382
17
3. Bezzwrotne dopáaty .............................................................................................................................. 383
3.1. Wniesienie dopáat przez wspólników............................................................................................. 383
3.2. Dopáaty wniesione tylko przez jednego wspólnika do spóáki......................................................... 383
3.3. Dopáaty do kapitaáu w spóáce z o.o. ............................................................................................... 384
3.4. Dopáaty wnoszone do spóáki .......................................................................................................... 385
3.5. Zwrot dopáaty innej osobie niĪ wnoszącej dopáatĊ......................................................................... 385
4. Nieodpáatne udostĊpnienie nieruchomoĞci............................................................................................ 386
4.1. Nieodpáatne udostĊpnienie do uĪywania........................................................................................ 386
4.2. WysokoĞü przychodów .................................................................................................................. 387
4.3. Dochód z nieodpáatnego udostĊpnienia nieruchomoĞci ................................................................. 387
4.4. UĪyczenie lokalu spóáce z o.o. przez wspólnika ............................................................................ 387
4.5. Darmowa sáuĪebnoĞü przesyáu ....................................................................................................... 388
5. Nieodpáatne Ğwiadczenia – prace ulepszeniowe w nieruchomoĞci ....................................................... 389
ROZDZIAà XII. ZASADY USTALANIA WYBRANYCH PRZYCHODÓW ....................................... 391
1. WierzytelnoĞci a przychód.................................................................................................................... 391
1.1. Odpisy aktualizujące naleĪnoĞci jako przychód............................................................................. 391
1.2. SprzedaĪ wierzytelnoĞci wáasnych................................................................................................. 392
1.3. Przychód z tytuáu sprzedaĪy wierzytelnoĞci wáasnych................................................................... 392
1.4. Umowy faktoringowe .................................................................................................................... 394
1.5. Odpisy aktualizujące wartoĞü naleĪnoĞci ....................................................................................... 395
1.6. Ustanie przyczyn dokonania odpisów aktualizujących .................................................................. 395
1.7. PostĊpowanie upadáoĞciowe z moĪliwoĞcią zawarcia ukáadu ........................................................ 395
1.8. Zwrot wierzytelnoĞci a przychód ................................................................................................... 396
2. Umorzenie i przedawnienie zobowiązaĔ............................................................................................... 396
2.1. Przychody z tytuáu umorzenia lub przedawnienia zobowiązaĔ...................................................... 396
2.2. Umorzenie lub przedawnienie zobowiązania z tytuáu poĪyczek (kredytów).................................. 397
2.3. Umorzona wierzytelnoĞü jako przychód ........................................................................................ 397
2.4. Umorzone i przedawnione zobowiązania....................................................................................... 398
2.5. Podatek VAT od umorzonego dáugu.............................................................................................. 398
2.6. Umarzanie zobowiązaĔ .................................................................................................................. 399
2.7. Umorzona czĊĞü niezapáaconych odsetek ...................................................................................... 400
2.8. Przedawnione zobowiązania przychodem podatnika ..................................................................... 400
2.9. Umorzenie czĊĞci kredytu jako przychód ...................................................................................... 401
3. Przychód ze zbycia nieruchomoĞci ....................................................................................................... 401
3.1. Zbycie nieruchomoĞci – wymóg formy notarialnej........................................................................ 401
3.2. Przychód ze zbycia nieruchomoĞci ................................................................................................ 402
3.3. SprzedaĪ nieruchomoĞci w drodze rokowaĔ poprzedzających wywáaszczenie.............................. 403
3.4. Zbycie nieruchomoĞci przysądzonej .............................................................................................. 403
4. Przychody opodatkowane w sposób ryczaátowy................................................................................... 404
4.1. Dywidendy i inne dochody z tytuáu udziaáu w zyskach osób prawnych ........................................ 404
4.2. Zryczaátowany podatek dochodowy a ograniczony obowiązek podatkowy......................................... 404
4.3. Prawa autorskie do utworu............................................................................................................. 405
4.4. Prawo do wynalazku ...................................................................................................................... 406
4.5. „Know-how” – pojĊcie ................................................................................................................... 407
5. Przychody róĪne ................................................................................................................................... 407
5.1. Pochodne instrumenty finansowe – data powstania przychodu ..................................................... 407
5.2. Handel samochodami uĪywanymi ................................................................................................. 408
5.3. Odsetki od Ğrodków ZFĝS ............................................................................................................. 409
5.4. Opodatkowanie dochodów w obrocie elektronicznym................................................................... 409
18
ROZDZIAà XIII. STRATY...................................................................................................................... 411
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Zasada rozliczania strat podatkowych ................................................................................................ 411
MoĪliwoĞü rozliczenia straty przed záoĪeniem rocznej deklaracji ...................................................... 411
Zwolnienie od podatku a rozliczanie straty ........................................................................................ 412
Rozliczanie straty poniesionej w 2014 roku ....................................................................................... 412
Odliczanie strat a podmiot w stanie likwidacji ................................................................................... 413
Strata spóáki przejmowanej................................................................................................................. 413
Strata spóáki przejmującej................................................................................................................... 415
PrzejĊcie spóáki a rozliczenie straty .................................................................................................... 415
Straty spóáki dzielonej ........................................................................................................................ 416
Przeksztaácenie spóáki z o.o. w spóákĊ komandytową a moĪliwoĞü odliczenia straty......................... 416
Termin wydania przez organy podatkowe decyzji okreĞlającej stratĊ ................................................ 416
Odliczenie straty w spóáce komandytowo-akcyjnej w okresie przejĞciowym..................................... 417
ROZDZIAà XIV. KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU – ZASADY ROZLICZANIA..................... 420
1. Warunki, od których uzaleĪnione jest zaliczenie kosztów do kosztów uzyskania przychodów.......... 420
1.1. Definicja kosztów uzyskania przychodów................................................................................. 420
1.2. Warunki kwalifikujące koszt do grupy kosztów uzyskania przychodów................................... 420
1.3. Związek kosztów z przychodami............................................................................................... 421
1.4. Zachowanie i zabezpieczenie Ĩródáa przychodów ..................................................................... 422
1.5. Koszty poniesione w celu rozwoju dziaáalnoĞci ........................................................................ 422
1.6. RacjonalnoĞü podejmowanych wydatków ................................................................................. 423
1.7. Koszty niezaliczane do kosztów uzyskania przychodów........................................................... 424
1.8. Wydatki poniesione od dnia zawarcia umowy spóáki do dnia jej rejestracji.............................. 425
1.9. Koszty zawiązania spóáki z ograniczoną odpowiedzialnoĞcią ................................................... 425
1.10. Koszty podwyĪszenia kapitaáu zakáadowego ............................................................................. 426
1.11. Odsetki od kredytu na wypáatĊ dywidendy ................................................................................ 426
1.12. Koszty utrzymania psa............................................................................................................... 427
1.13. Zakup ksiąĪek do firmy ............................................................................................................. 427
1.14. Koszty poĞrednie związane ze sprzedaĪą opodatkowaną i zwolnioną z podatku dochodowego 427
1.15. Wydatki dokonane w związku z czynnoĞciami, które nie mogą byü przedmiotem prawnie
skutecznej umowy ..................................................................................................................... 429
2. Prawidáowe udokumentowanie kosztów uzyskania przychodów ....................................................... 429
2.1. Zasady dokumentowania kosztów uzyskania przychodów........................................................ 429
2.2. Dokumentowanie kosztów uzyskania przychodów ................................................................... 430
2.3. Dokumenty niezawierające nazwy podatnika............................................................................ 431
2.4. Brak dokumentów a moĪliwoĞü zaliczenia wydatków w koszty uzyskania przychodów .......... 431
2.5. Udowodnienie poniesienia kosztu ............................................................................................. 431
2.6. Wykonanie usáug marketingowych musi byü udokumentowane ............................................... 432
2.7. Wyciągi elektroniczne ............................................................................................................... 432
2.8. WysokoĞü celowych kosztów nie moĪe byü kwestionowana przez organ podatkowy .............. 432
2.9. Dokumentowanie przejazdów taksówką.................................................................................... 433
2.10. Paragony jako dowód poniesienia kosztów ............................................................................... 434
2.11. Dokumentowanie zakupów od rolników.................................................................................... 435
2.12. Wydatki na záom z nieznanego Ĩródáa są kosztem..................................................................... 436
3. Moment ujĊcia kosztów w ksiĊgach podatkowych ............................................................................. 436
3.1. Data ujĊcia kosztów uzyskania przychodów od dnia ................................................................... 436
3.2. DzieĔ poniesienia kosztów uzyskania przychodów ..................................................................... 437
19
3.3. Moment zaliczenia wydatku w koszty uzyskania przychodów a data ujĊcia w ksiĊgach .......... 438
3.4. Rozdzielanie kosztów poĞrednich.............................................................................................. 438
3.5. PojĊcie kosztów bezpoĞrednich i kosztów poĞrednich............................................................... 438
3.6. Koszty poĞrednie dotyczące kilku lat podatkowych .................................................................. 440
4. Wydatki na poĞrednictwo a koszty bezpoĞrednie ............................................................................... 441
4.1. DostĊp do bazy danych.............................................................................................................. 441
4.2. Ubezpieczenie inwestycji budowlanej jest kosztem poĞrednim................................................. 441
4.3. Zakup materiaáów biurowych .................................................................................................... 442
4.4. Koszty dotyczące kilku lat podatkowych – przykáady............................................................... 443
4.5. Data ujĊcia wydatków w ksiĊgach rachunkowych a data poniesienia kosztu uzyskania przychodów w podatku dochodowym .............................................................................................. 443
4.6. Moment zaliczenia w koszty uzyskania przychodów zaniechanych inwestycji......................... 444
4.7. Koszty prac rozwojowych ......................................................................................................... 445
4.8. PojĊcie prac rozwojowych......................................................................................................... 446
4.9. Opáaty certyfikacyjne ................................................................................................................ 448
4.10. SprzedaĪ kolejnych partii towarów a koszty ich nabycia........................................................... 449
4.11. Rachunek za energiĊ na przeáomie roku 2014 i 2015................................................................. 449
4.12. Moment zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów publikacji sprawozdaĔ finansowych ....................................................................................................................................... 450
4.13. Szczególne zasady ujmowania kosztów uzyskania przychodów ............................................... 450
4.14. Odsetki od zobowiązaĔ.............................................................................................................. 451
4.15. Moment zaliczenia wynagrodzenia w koszty uzyskania przychodów ....................................... 451
4.16. Opáata produktowa – moment zaliczenia do kosztów................................................................ 452
4.17. Opáata produktowa jako koszt poĞredni ..................................................................................... 453
4.18. Wynajem powierzchni wystawowej na targach ......................................................................... 453
4.19. Koszty poniesione na reklamĊ powodujące powstanie przychodu w latach nastĊpnych............ 454
4.20. Brak faktury a koszty poĞrednie na koniec roku ........................................................................ 454
4.21. Reklama w ksiąĪce telefonicznej wydanej w nastĊpnym roku podatkowym ............................. 455
4.22. Moment zaliczenia w koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem gruntu
nabytego w celu odsprzedaĪy..................................................................................................... 455
4.23. Polisy ubezpieczeniowe ............................................................................................................. 457
4.24. Moment ujĊcia kosztów zastĊpstwa procesowego i kosztów sądowych .................................... 457
4.25. Odsetki i prowizja od kredytu.................................................................................................... 458
4.26. Kapitalizacja odsetek a moment zaliczenia ich w koszty uzyskania przychodów...................... 458
4.27. Faktura korygująca a data korekty kosztów ............................................................................... 460
5. Niezapáacone faktury a koszty uzyskania przychodów....................................................................... 461
5.1. Brak zapáaty a korekta kosztów ................................................................................................. 461
5.2. Dáugi termin páatnoĞci a korekta kosztów uzyskania przychodów ............................................ 463
5.3. Sposób liczenia terminu 90 dni.................................................................................................. 464
5.4. Niezapáacone faktury a przychody i koszty ............................................................................... 465
5.5. Kiedy zmniejszenie kosztów, a kiedy przychody ...................................................................... 467
5.6. Potrącenie kaucji a brak obowiązku korekty kosztów ............................................................... 467
5.7. Zaliczenie w koszty po upáywie terminu zapáaty ....................................................................... 468
5.8. Produkcja i usáugi dáugoterminowe a niezapáacone faktury ...................................................... 469
5.9. Zapáata wekslem a korekta kosztów .......................................................................................... 471
5.10. Nieopáacone Ğrodki trwaáe ......................................................................................................... 471
5.11. Zmiana formy opodatkowania na podatek tonaĪowy a korekta kosztów uzyskania przychodów 472
5.12. Uproszczona forma opáacania zaliczek a nieopáacone faktury................................................... 473
5.13. Niezapáacony podatek od nieruchomoĞci a koszty uzyskania przychodów ............................... 473
20
ROZDZIAà XV. POSZCZEGÓLNE RODZAJE KOSZTÓW UZYSKANIA PRZYCHODÓW ............ 475
1. WierzytelnoĞci ...................................................................................................................................... 475
1.1. WierzytelnoĞci nieĞciągalne......................................................................................................... 475
1.2. Odpisanie i udowodnienie nieĞciągalnoĞci wierzytelnoĞci w róĪnych latach podatkowych ........ 476
1.3. Udokumentowanie nieĞciągalnoĞci porĊczonej wierzytelnoĞci.................................................... 477
1.4. Udokumentowanie nieĞciągalnoĞci jednej wierzytelnoĞci a moĪliwoĞü zaliczenia w koszty pozostaáych ...................................................................................................................................... 477
1.5. Protokóá sporządzony przez podatnika a moĪliwoĞü zaliczenia nieĞciągalnych wierzytelnoĞci
w koszty uzyskania przychodów ................................................................................................. 478
1.6. NieĞciągalne wierzytelnoĞci a sukcesja podatkowa ..................................................................... 479
1.7. Uprawdopodobnienie nieĞciągalnoĞci a odpis aktualizujący zaliczany do kosztów uzyskania
przychodów ................................................................................................................................ 479
1.8. Zasady dokonywania odpisów aktualizujących naleĪnoĞci wedáug ustawy o rachunkowoĞci ..... 481
1.9. Podatek naleĪny zawarty w wierzytelnoĞci nieĞciągalnej a koszty uzyskania przychodów......... 482
1.10. Odpisy aktualizujące wartoĞü naleĪnoĞci a nieĞciągalna wierzytelnoĞü kosztem uzyskania przychodów......................................................................................................................................... 482
1.11. Dokumenty niestanowiące podstawy uznania wierzytelnoĞci za koszt uzyskania przychodów.... 482
1.12. Zbycie wierzytelnoĞci z tytuáu umów najmu................................................................................ 483
1.13. Umorzenie przedawniającej siĊ wierzytelnoĞci celem zaliczenia jej do kosztów uzyskania przychodów......................................................................................................................................... 483
1.14. UkoĔczenie postĊpowania upadáoĞciowego jako przesáanka uznania wierzytelnoĞci za nieĞciągalną............................................................................................................................................. 484
1.15. Straty z odpáatnego zbycia wierzytelnoĞci ................................................................................... 484
1.16. OkreĞlenie kosztów uzyskania przychodu w przypadku sprzedaĪy wierzytelnoĞci wáasnej w wyroku NSA ..................................................................................................................................... 487
1.17.Zbycie wierzytelnoĞci a koszty ..................................................................................................... 487
1.18. Nabycie wierzytelnoĞci ................................................................................................................ 487
2. Straty, kary, sankcje, opáaty .................................................................................................................. 488
2.1. Straty jako koszty podatkowe ...................................................................................................... 488
2.2. Straty przedpáat, zaliczek oraz zadatków ..................................................................................... 489
2.3. Kary i opáaty sankcyjne ............................................................................................................... 489
2.4. Sankcje wynikające z Kodeksu pracy .......................................................................................... 490
2.5. Odszkodowanie dla byáego pracownika a koszty uzyskania przychodów ................................... 490
2.6. Odszkodowanie za niezgodne z przepisami rozwiązanie stosunku pracy a koszty uzyskania
przychodów ................................................................................................................................. 491
2.7. Odsetki za zwáokĊ z tytuáu nieterminowych wpáat naleĪnoĞci budĪetowych............................... 491
2.8. Sankcje karne............................................................................................................................... 492
2.9. Opáata prolongacyjna a koszty uzyskania przychodu .................................................................. 492
2.10. ĝrodki trwaáe – „karne” odsetki ................................................................................................... 492
2.11. Kary umowne............................................................................................................................... 493
2.12. Kara z tytuáu zerwania umowy..................................................................................................... 493
2.13. Kara umowna z tytuáu niewykonania zobowiązaĔ ....................................................................... 493
2.14. Kara umowna jako koszt podatkowy ........................................................................................... 494
2.15. Obowiązek zapáaty kary umownej a koszty uzyskania przychodów............................................ 494
2.16. PodwyĪszona opáata za korzystanie ze Ğrodowiska...................................................................... 494
2.17. Dodatkowa opáata produktowa..................................................................................................... 495
2.18. Wprowadzanie na rynek baterii i akumulatorów a koszty uzyskania przychodów ...................... 495
2.19. Straty w Ğrodkach trwaáych oraz wartoĞciach niematerialnych i prawnych ................................. 497
2.20. KradzieĪ towarów handlowych a koszty uzyskania przychodów................................................. 498
21
2.21. Straty w samochodach osobowych .............................................................................................. 498
2.22. Koszty zaniechanej inwestycji ..................................................................................................... 499
2.23. Przecena towarów handlowych a podatek dochodowy ................................................................ 499
2.24. Likwidacja zapasów..................................................................................................................... 500
2.25. Straty w wyrobach akcyzowych................................................................................................... 500
2.26. Wpáyw niedoboru ujawnionego podczas inwentaryzacji na podstawĊ obliczenia podatku dochodowego......................................................................................................................................... 500
2.27. Niedobory a koszty uzyskania przychodów ................................................................................. 501
2.28. Kompensata niedoborów i nadwyĪek........................................................................................... 502
2.29. Strata pieniĊdzy z konta bankowego lub karty páatniczej............................................................. 503
2.30. KoniecznoĞü udokumentowania straty......................................................................................... 504
2.31. Strata a zawinienie podatnika....................................................................................................... 504
2.32. Opáata dodatkowa wymierzana przez ZUS a koszty uzyskania przychodów............................... 505
2.33. Zobowiązanie powstaáe na skutek decyzji o odpowiedzialnoĞci páatnika .................................... 505
2.34. Straty powstaáe w wyniku utraty lub likwidacji samochodów ..................................................... 506
2.35. Odszkodowanie z tytuáu zakazu konkurencji ............................................................................... 506
2.36. Braki towarów w magazynie........................................................................................................ 506
2.37. Odszkodowania w wyjaĞnieniach organów podatkowych ........................................................... 507
2.38. Odszkodowania i zadoĞüuczynienia za wypadki.......................................................................... 508
2.39. Odszkodowanie za uszkodzenie towarów w transporcie.............................................................. 509
2.40. Reklamacje polubowne ................................................................................................................ 509
2.41. Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntów ............................................................... 510
2.42.Utracone wadium w wyroku NSA ................................................................................................ 510
2.43. Utracone wadium nie jest kosztem podatkowym ......................................................................... 510
2.44. Kwoty dodatkowe wynikające z ustawy o cenach ....................................................................... 511
3. Koszty pracownicze .............................................................................................................................. 511
3.1. Samozatrudnienie a koszty uzyskania przychodów ..................................................................... 511
3.2. Wynagrodzenie pracowników jako koszt uzyskania przychodów ............................................... 513
3.3. Moment zaliczenia wynagrodzenia w koszty uzyskania przychodów ......................................... 513
3.4. Postawienie wynagrodzenia do dyspozycji pracowników ........................................................... 514
3.5. Zasądzone na rzecz pracownika wynagrodzenie za lata ubiegáe.................................................. 514
3.6. Wypáata wynagrodzenia przelewem ............................................................................................ 515
3.7. CzĊĞciowa wypáata wynagrodzenia a koszty uzyskania przychodów .......................................... 515
3.8. Skáadki ZUS ................................................................................................................................ 516
3.9. ZaniĪenie skáadek ZUS a termin zaliczenia ich w koszty uzyskania przychodów ....................... 518
3.10. Potrącenia z wynagrodzeĔ a koszty uzyskania przychodów ........................................................ 518
3.11. Bezpodstawne potrącenia z wynagrodzeĔ.................................................................................... 519
3.12. Praca wáasna wspólnika spóáki niebĊdącego osobą prawną ......................................................... 519
3.13. Wynagrodzenie związane z wytworzeniem Ğrodka trwaáego ....................................................... 520
3.14. ĝwiadczenia socjalne ................................................................................................................... 521
3.15. Wydatki socjalne.......................................................................................................................... 522
3.16. Podnoszenie kwalifikacji pracowniczych..................................................................................... 522
3.17. Spotkania integracyjne pracowników .......................................................................................... 522
3.18. Doksztaácanie pracowników a koszty uzyskania przychodów ..................................................... 523
3.19. Moment zaliczenia w koszty uzyskania przychodów wynagrodzeĔ z tytuáu umowy zlecenia
i umowy o dzieáo.......................................................................................................................... 524
3.20. Wydatki związane z podróĪami sáuĪbowymi osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia
i o dzieáo....................................................................................................................................... 525
3.21. Skáadki zapáacone za zleceniobiorcĊ lub pracownika .................................................................. 525
22
3.22. Wynagrodzenie absolwentów odbywających praktyki ................................................................ 525
3.23. Wypáata odprawy a koszty uzyskania przychodu......................................................................... 527
3.24. Dodatkowe odszkodowanie z tytuáu wypadku przy pracy ........................................................... 527
3.25. ZadoĞüuczynienie dla pracownika wypáacone w związku z wypadkiem przy pracy.................... 528
3.26. Koszty badaĔ lekarskich pracowników........................................................................................ 528
3.27. ĝwiadczenia medyczne dla rodzin pracowników......................................................................... 528
3.28. Zakáadowy Fundusz ĝwiadczeĔ Socjalnych ................................................................................ 529
3.29. Zalegáe wpáaty na ZFĝS ............................................................................................................... 530
3.30. Diety a koszty uzyskania przychodów ......................................................................................... 530
3.31. Druk „Polecenie wyjazdu sáuĪbowego” ....................................................................................... 531
3.32. Zbiorcze polecenie wyjazdu sáuĪbowego..................................................................................... 531
3.33. PodróĪ sáuĪbowa a wydatki na przejazd autostradą i parking ...................................................... 532
3.34. Diety wypáacane kierowcom........................................................................................................ 532
3.35. Diety dla kierowców od dnia 3 kwietnia 2010 r. ......................................................................... 533
3.36. Diety wypáacane kierowcom w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego ........................... 534
3.37. Telefony prywatne i sáuĪbowe ..................................................................................................... 535
3.38. Ubezpieczenie pracownika........................................................................................................... 536
3.39. Zwrot pracownikom kosztów zapáaconych mandatów................................................................. 537
3.40. Napoje dla pracowników.............................................................................................................. 537
3.41. Fundusz szkoleniowy a podatek dochodowy ............................................................................... 538
3.42. Nielegalnie zatrudnieni cudzoziemcy a koszty uzyskania przychodów ....................................... 539
3.43. Wydatki na związki zawodowe.................................................................................................... 539
3.44. Wieniec na pogrzeb pracownika .................................................................................................. 540
4. Koszty zarządu i rady nadzorczej ......................................................................................................... 541
4.1. Umowa o pracĊ zawarta z naruszeniem przepisów Kodeksu spóáek handlowych ....................... 541
4.2. Wynagrodzenie czáonka zarządu spóáki z ograniczoną odpowiedzialnoĞcią................................ 541
4.3. Wynagrodzenie prezesa spóáki kosztem uzyskania przychodów ................................................. 542
4.4. Ubezpieczenie OC czáonków organów spóáki kapitaáowej .......................................................... 543
4.5. Wynagrodzenie czáonka rady nadzorczej nieobecnego na posiedzeniach rady............................ 543
4.6. Opodatkowanie wynagrodzenia czáonka zarządu spóáki z ograniczoną odpowiedzialnoĞcią ...... 544
4.7. Diety dla osób wchodzących w skáad rad nadzorczych ............................................................... 546
4.8. PodróĪ sáuĪbowa czáonków zarządu spóáki.................................................................................. 548
4.9. Wydatki na podróĪ czáonków zarządu do siedziby firmy ............................................................ 549
4.10. Wydatki na zakup biletu lotniczego dla udziaáowca w celu uzyskania pozwolenia na pracĊ ....... 550
4.11. Artykuáy spoĪywcze na zebranie rady nadzorczej........................................................................ 550
5. Podatki .................................................................................................................................................. 550
5.1. Podatki jako koszt uzyskania przychodu ..................................................................................... 550
5.2. Podatek od czynnoĞci cywilnoprawnych z tytuáu poĪyczki udzielonej wspólnikowi przez spóákĊ 551
5.3. Korekta roczna VAT a koszty uzyskania przychodów ................................................................ 552
5.4. Roczna korekta VAT od zakupów inwestycyjnych a koszty uzyskania przychodów .................. 552
5.5. Naliczony podatek VAT niepodlegający odliczeniu jako koszt................................................... 554
5.6. VAT w kosztach uzyskania przychodów ..................................................................................... 554
5.7. Brak faktury w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów a VAT naliczony jako koszt uzyskania przychodów ....................................................................................................................... 555
5.8. Podatek naleĪny i naliczony przy reprezentacji i reklamie jako koszt ......................................... 556
5.9. VAT naleĪny od nieodpáatnego przekazania towarów................................................................. 557
5.10. Zryczaátowany zwrot VAT dla rolnika ryczaátowego .................................................................. 557
5.11. Utrata lub rezygnacja z prawa do odliczenia VAT naliczonego................................................... 558
5.12. Sankcje VAT-owskie nie są kosztem uzyskania przychodów...................................................... 559
23
5.13. Naliczony za granicą podatek od wartoĞci dodanej...................................................................... 559
5.14. Zagraniczny podatek od wartoĞci dodanej ................................................................................... 560
5.15. Podatek od wartoĞci dodanej a koszty uzyskania przychodów .................................................... 560
5.16. Podatek od nieruchomoĞci ........................................................................................................... 561
5.17. Podatek od nieruchomoĞci ........................................................................................................... 561
5.18. Podatek od wydobycia niektórych kopalin................................................................................... 561
6. Odsetki.................................................................................................................................................. 562
6.1. Odsetki od poĪyczek i kredytów – stare i nowe zasady ............................................................... 562
6.1.1. Data zaciągniĊcia poĪyczki a zasady zaliczania odsetek w koszty uzyskania przychodów .....562
6.1.2. Rok podatkowy inny niĪ rok kalendarzowy a zasady mające zastosowanie do odsetek i poĪyczek........................................................................................................................................564
6.1.3. MoĪliwoĞü wyboru nowej metody z art. 15c updop w odniesieniu do umów poĪyczek zawartych do dnia 31 grudnia 2014 r. .........................................................................................566
6.2. PoĪyczki od podmiotów powiązanych – art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 updop od dnia 1 stycznia 2015 r. 567
6.2.1. Ograniczenia w zaliczaniu poĪyczek od udziaáowców od 1 stycznia 2015 r. ........................567
6.2.2. PoĪyczki od spóáek powiązanych .............................................................................................568
6.2.3. Powiązania poĞrednie i bezpoĞrednie .......................................................................................569
6.2.4. Ustalanie kapitaáów wáasnych do celów ograniczenia wysokoĞci odsetek w kosztach uzyskania przychodów ...................................................................................................................570
6.2.5. WartoĞü zadáuĪenia....................................................................................................................571
6.2.6. PojĊcie poĪyczki i odsetek ........................................................................................................571
6.3. Alternatywna metoda rozliczania odsetek od poĪyczek od dnia 1 stycznia 2015 r. – art. 15c
updop ........................................................................................................................................... 571
6.3.1. MoĪliwoĞü stosowania nowej alternatywnej metody rozliczania odsetek od poĪyczek..........571
6.3.2. Ograniczenie wysokoĞci odsetek zaliczanych w koszty w przypadku metody z art. 15c
updop.........................................................................................................................................572
6.3.3. Ograniczenie w zaliczaniu odsetek w koszty uzyskania przychodów a zaliczki na podatek
dochodowy................................................................................................................................574
6.3.4. MoĪliwoĞü zaliczenia odsetek w koszty uzyskania przychodów przez 5 kolejnych lat ..........575
6.3.5. PojĊcie odsetek dla potrzeb art. 15c updop...............................................................................575
6.3.6. Wybór metody z art. 15c updop................................................................................................576
6.3.7. WartoĞü podatkowa aktywów ...................................................................................................577
6.4. Cienka kapitalizacja do dnia 31 grudnia 2014 r. ......................................................................... 577
6.5. Cienka kapitalizacja a amortyzacja Ğrodków trwaáych ................................................................ 578
6.6. Odsetki od poĪyczki obrotowej i inwestycyjnej........................................................................... 579
6.7. Kapitalizacja odsetek a koszty uzyskania przychodów................................................................ 579
6.8. Skapitalizowane odsetki od poĪyczki w wyroku NSA................................................................. 579
6.9. Odsetki od poĪyczki na wypáatĊ dywidendy................................................................................ 580
6.10. Odsetki od kredytu na wypáatĊ dywidendy .................................................................................. 581
7. Reprezentacja i reklama ........................................................................................................................ 581
7.1. Zasady rozliczania reprezentacji i reklamy .................................................................................. 581
7.2. PojĊcie reprezentacji .................................................................................................................... 581
7.3. PoczĊstunki dla kontrahentów ..................................................................................................... 582
7.4. Obiad z kontrahentem – przeáomowy wyrok NSA ...................................................................... 583
7.5. Obiad z kontrahentem raz jeszcze................................................................................................ 584
7.6. PoczĊstunki dla kontrahentów w wyjaĞnieniu Ministra Finansów............................................... 584
7.7. Reklama ....................................................................................................................................... 586
7.8. Wydatki na uĪyczanie urządzeĔ do sprzedaĪy lub dystrybucji produktów .................................. 587
7.9. Informacja handlowa ................................................................................................................... 588
24
7.10. SprzedaĪ premiowa a reklama...................................................................................................... 588
7.11. Darowizna a reprezentacja ........................................................................................................... 589
7.12. Cel poniesienia wydatków marketingowych................................................................................ 589
7.13. Podatek naleĪny i naliczony przy reprezentacji ........................................................................... 590
7.14. VAT naliczony od wydatków na cele reprezentacji ..................................................................... 590
7.15. Podatek naleĪny i naliczony przy reklamie .................................................................................. 591
7.16. Kwiaty dla kontrahenta ................................................................................................................ 591
7.17. Kwiaty wrĊczane pracownikom ................................................................................................... 592
7.18. ZieleĔ wokóá firmy....................................................................................................................... 592
7.19. Zakup kawy i herbaty................................................................................................................... 592
7.20. Alkohol ........................................................................................................................................ 593
7.21. Alkohol nabywany na potrzeby szkoleĔ ...................................................................................... 593
7.22. WyĪywienie podczas szkoleĔ ...................................................................................................... 594
7.23. Katalogi, wizytówki, ulotki.......................................................................................................... 594
7.24. Wizytówki.................................................................................................................................... 594
7.25. Koszty ubioru jako koszty reprezentacji ...................................................................................... 595
7.26. ĝwiąteczna dekoracja sklepu........................................................................................................ 596
7.27. Kwiaty do wystroju firmy ............................................................................................................ 596
7.28. Utrzymanie terenów zielonych wokóá firmy ................................................................................ 597
7.29. Prezenty dla kontrahentów........................................................................................................... 597
7.30. Kwalifikacja upominków z logo firmy ze wzglĊdu na ich wartoĞü.............................................. 597
7.31. Prezenty bez logo firmy ............................................................................................................... 598
7.32. Nagrody dla pracowników kontrahentów .................................................................................... 599
7.33. Szkolenie kontrahentów ............................................................................................................... 599
7.34. Impreza dla kontrahentów............................................................................................................ 600
7.35. Koszt imprezy integracyjnej przypadający dla pracowników i kontrahentów ............................. 600
7.36. Koszty szkoleĔ, konferencji i spotkaĔ promocyjnych.................................................................. 601
7.37. Prezentacja produktów firmy poáączona z bankietem .................................................................. 601
7.38. Plakaty ......................................................................................................................................... 602
7.39. Umowa sponsoringu .................................................................................................................... 602
7.40. Kartki Ğwiąteczne dla kontrahentów ............................................................................................ 603
7.41. Zakup konia oraz innych zwierząt ............................................................................................... 604
7.42. Ubiór dla pracowników................................................................................................................ 604
7.43. Ubrania firmowe dla pracowników.............................................................................................. 605
7.44. Premia pieniĊĪna wypáacona dla nabywcy................................................................................... 606
8. Samochody ........................................................................................................................................... 606
8.1. Definicja samochodu osobowego od dnia 1 kwietnia 2014 r. ..................................................... 606
8.2. Odliczenie VAT od samochodu w 50% a koszty uzyskania przychodów.................................... 608
8.3. Korekta wynikająca ze zmiany sposobu wykorzystywania samochodu a koszty uzyskania przychodów ........................................................................................................................................ 609
8.4. Skutki kwalifikacji pojazdów na gruncie podatku dochodowego ................................................ 610
8.5. Zakup samochodu stanowiącego Ğrodek trwaáy........................................................................... 611
8.6. Odpisy amortyzacyjne od wartoĞci samochodu przekraczającej 20.000 euro.............................. 611
8.7. Koszty eksploatacji i napraw samochodu zaliczonego do Ğrodków trwaáych .............................. 611
8.8. Moment zaliczenia w koszty uzyskania przychodów OC i AC ................................................... 612
8.9. Ubezpieczenie samochodu........................................................................................................... 612
8.10. Kurs walut do przeliczenia limitu 20.000 euro ubezpieczenia samochodu .................................. 613
8.11. Brak zgáoszenia szkody do firmy ubezpieczeniowej, a koszty uzyskania przychodów ............... 613
8.12. Samochody uĪywane przez pracowników.................................................................................... 614
8.13. Samochody uĪywane przez zleceniobiorców ............................................................................... 615
25
8.14. Samochód bĊdący Ğrodkiem trwaáym a ewidencja przebiegu pojazdu......................................... 615
8.15. Ewidencja przebiegu pojazdu ...................................................................................................... 615
8.16. PojĊcie „koszty eksploatacji samochodu” ujmowanych w ewidencji przebiegu pojazdu ............ 616
8.17. Opáata za parking i autostradĊ...................................................................................................... 616
8.18. Czynsz najmu a tzw. kilometrówka ............................................................................................. 617
8.19. Czynsz najmu samochodu osobowego a obowiązek prowadzenia tzw. kilometrówki w wyjaĞnieniach Ministra Finansów........................................................................................................ 618
8.20. Ewidencja przebiegu pojazdu w wypoĪyczalni samochodów...................................................... 618
8.21. KradzieĪ samochodu .................................................................................................................... 619
8.22. Koszty naprawy powypadkowej samochodu ............................................................................... 619
8.23. Brak odszkodowania z tytuáu kradzieĪy samochodu a koszty uzyskania przychodów ................ 620
8.24. SprzedaĪ samochodu zaliczonego do Ğrodków trwaáych.............................................................. 620
8.25. Opáaty wynikające z ustawy o recyklingu pojazdów ................................................................... 621
8.26. Remont powypadkowy samochodu uĪytkowanego na podstawie umowy uĪyczenia .................. 622
9. Zagadnienia pozostaáe........................................................................................................................... 622
9.1. ViaTOLL a koszty uzyskania przychodów.................................................................................. 622
9.2. Darowizny a koszty uzyskania przychodów ................................................................................ 623
9.3. Koszty zaniechanych inwestycji .................................................................................................. 624
9.4. Koszty zaniechanej inwestycji w wyjaĞnieniach Ministra Finansów........................................... 625
9.5. Wydatki związane z czynnoĞciami, które nie mogą byü przedmiotem prawnie skutecznej umowy 625
9.6. Decyzja celna uzupeániająca a data zaliczenia w koszty uzyskania przychodów......................... 626
9.7. Wydatki z tytuáu gwarancji wadialnych oraz zabezpieczenia naleĪytego wykonania umowy..... 626
9.8. Rezerwa na naprawy gwarancyjne............................................................................................... 627
9.9. Koszty sądowe ............................................................................................................................. 627
9.10. Wydatki związane z zakupem gruntu........................................................................................... 628
9.11. Koszty utrzymania niewykorzystywanych gruntów..................................................................... 629
9.12. Skáadki na rzecz organizacji pracodawców i przedsiĊbiorców..................................................... 630
9.13. Wydatki na zakup prawa wyáącznoĞci ......................................................................................... 630
9.14. Badania ankietowe ....................................................................................................................... 631
9.15. Zakup alkomatu ........................................................................................................................... 631
9.16. Wydatki na podwyĪszenie kapitaáu zakáadowego ........................................................................ 631
9.17. Szkoda spowodowana podczas nietrzeĨwoĞci.............................................................................. 632
ROZDZIAà XVI. ĝRODKI TRWAàE..................................................................................................... 633
1. Zasady ogólne ....................................................................................................................................... 633
1.1. ĝrodek trwaáy – definicja ............................................................................................................. 633
1.2. ĝrodek trwaáy nienadający siĊ do uĪytku..................................................................................... 634
1.3. Termin wprowadzenia skáadników majątku do ewidencji ........................................................... 634
1.4. PóĨniejsze ujawnienie Ğrodka trwaáego a amortyzacja ................................................................ 634
1.5. WartoĞci niematerialne i prawne.................................................................................................. 635
1.6. Prawa wáasnoĞci przemysáowej ................................................................................................... 636
1.7. PrzedáuĪenie prawa do emisji filmu reklamowego ...................................................................... 637
1.8. Ogrodzenie budynku.................................................................................................................... 638
1.9. Prawo do korzystania z technologii – wartoĞcią niematerialną i prawną ..................................... 638
1.10. Programy komputerowe wytworzone w firmie ............................................................................ 640
1.11. Ustawowe zakazy zaliczania rat amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodów .............. 640
1.12. Amortyzacja Ğrodków trwaáych a nieopáacone faktury ................................................................ 641
1.13. Nabycie Ğrodka trwaáego na raty a amortyzacja Ğrodków trwaáych.............................................. 642
1.14. Niezapáacone faktury a amortyzacja w wyjaĞnieniach Ministra Finansów .................................. 644
26
1.15. Amortyzacja nieodpáatnie udostĊpnianych urządzeĔ ................................................................... 644
1.16. Umorzenie czĊĞci poĪyczki a raty amortyzacyjne w kosztach uzyskania przychodów................ 645
1.17. Zmiana klasyfikacji z wyposaĪenia na Ğrodki trwaáe ................................................................... 646
1.18. Przekazanie do uĪywania czĊĞci budynku.................................................................................... 646
2. Zasady i metody amortyzacji ................................................................................................................ 646
2.1. Zasady amortyzacji ...................................................................................................................... 646
2.2. Metody amortyzacji ..................................................................................................................... 647
2.3. KoniecznoĞü stosowania wybranej metody amortyzacji w caáym okresie jej trwania ................. 647
2.4. Amortyzacja metodą liniową ....................................................................................................... 647
2.5. ObniĪenie stawek amortyzacyjnych............................................................................................. 648
2.6. Degresywna metoda amortyzacji samochodów ........................................................................... 648
2.7. Degresywna metoda amortyzacji przy zastosowaniu wspóáczynnika 3,0.......................................... 649
2.8. Specjalna jednorazowa amortyzacja dla maáych podatników ...................................................... 649
2.8.1. Specjalna metoda jednorazowej amortyzacji .........................................................................649
2.8.2. Podatnicy, którzy mogą dokonywaü specjalnej jednorazowej amortyzacji ..........................649
2.8.3. Zasady dokonywania specjalnego jednorazowego odpisu.....................................................650
2.8.4. ĝrodki trwaáe od których moĪna dokonywaü specjalnych jednorazowych odpisów ............651
2.8.5. WartoĞci niematerialne i prawne a jednorazowa amortyzacja...............................................651
2.8.6. Zasady liczenia limitu 50.000 euro.........................................................................................651
2.8.7. Specjalna amortyzacja jako pomoc de minimis......................................................................652
2.8.8. Specjalna amortyzacja – wybór metody.................................................................................653
2.8.9. Jednorazowa amortyzacja a zaĞwiadczenie o wysokoĞci pomocy de minimis......................653
2.8.10. ZaĞwiadczenie organu podatkowego o pomocy de minimis w przypadku jednorazowej
amortyzacji..............................................................................................................................654
2.8.11. Sposób obliczania wysokoĞci otrzymanej pomocy de minimis w formie specjalnej jednorazowej amortyzacji ................................................................................................................656
2.8.12. Jednorazowa amortyzacja Ğrodków trwaáych w spóákach osobowych ..................................656
2.9. Odpisy amortyzacyjne kosztem uzyskania przychodów.............................................................. 657
2.10. Amortyzacja Ğrodków trwaáych przeznaczonych na wynajem..................................................... 657
2.11. Ewidencja Ğrodków trwaáych ....................................................................................................... 658
2.12. OpóĨnienie w zaáoĪeniu ewidencji Ğrodków trwaáych ................................................................. 659
2.13. Odpisy amortyzacyjne przy sprzedaĪy z zastrzeĪeniem prawa wáasnoĞci.................................... 659
2.14. Amortyzacja uĪywanego samochodu wniesionego aportem ........................................................ 660
2.15. NieuĪywany samochód a odpisy amortyzacyjne.......................................................................... 661
2.16. Amortyzowanie nowo zakupionych mebli stanowiących wyposaĪenie biur................................ 661
2.17. Indywidualne stawki amortyzacyjne uĪywanych Ğrodków trwaáych............................................ 662
2.18. Brak moĪliwoĞci stosowania indywidualnej stawki amortyzacyjnej do wartoĞci niematerialnych
i prawnych.................................................................................................................................... 663
2.19. Amortyzacja samochodów uĪywanych i ulepszonych ................................................................. 663
2.20. Termin dokonywania odpisów amortyzacyjnych......................................................................... 664
2.21. Indywidualne stawki amortyzacyjne ............................................................................................ 664
2.22. Indywidualne stawki amortyzacyjne dla budynków i budowli .................................................... 665
2.23. Indywidualna stawka amortyzacyjna a wytworzone Ğrodki trwaáe .............................................. 665
2.24. ObniĪenie indywidualnej stawki amortyzacyjnej......................................................................... 666
2.25. Indywidualna stawka amortyzacyjna w przypadku wykupu samochodu przez leasingobiorcĊ.... 667
2.26. Amortyzacja sezonowa ................................................................................................................ 668
2.27. PodwyĪszenie stawek amortyzacyjnych ...................................................................................... 668
2.28. Kontynuacja zasad i metody amortyzacji przyjĊtej przez poprzednika ........................................ 669
3. WartoĞü początkowa ............................................................................................................................. 670
3.1. WartoĞü początkowa Ğrodków trwaáych....................................................................................... 670
3.2. VAT a wartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego............................................................................... 671
27
3.3. Amortyzacja samochodu, od którego odliczono 50% VAT naliczonego..................................... 672
3.4. Roczna korekta VAT a wartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego ..................................................... 673
3.5. WartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego otrzymanego w ramach datio in solutum ......................... 674
3.6. BáĊdnie ustalona wartoĞü początkowa ......................................................................................... 675
3.7. Kontynuacja wyceny Ğrodków trwaáych ...................................................................................... 675
3.8. Odáączenie i przyáączenie czĊĞci skáadowych a wartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego................ 676
3.9. Przyáączenie nowej czĊĞci skáadowej w miejsce odáączonej........................................................ 676
3.10. Odáączenie czĊĞci skáadowej od caákowicie zamortyzowanego Ğrodka trwaáego......................... 678
3.11. Przyáączenie czĊĞci skáadowej do caákowicie zamortyzowanego Ğrodka trwaáego ...................... 678
3.12. Maszyny zakupione za granicą – obliczenie wartoĞci początkowej ............................................. 679
3.13. WartoĞü początkowa nabytego Ğrodka trwaáego a róĪnice kursowe............................................. 680
3.14. WartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego nabytego za czĊĞciową odpáatnoĞcią................................ 681
3.15. WartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego nabytego na przetargu...................................................... 681
3.16. WartoĞü początkowa inwestycji w obcych Ğrodkach trwaáych..................................................... 682
3.17. Cena nabycia................................................................................................................................ 682
3.18. Odsetki od kredytów i poĪyczek .................................................................................................. 683
3.19. Odsetki naliczone a niezapáacone a wartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego .................................. 683
3.20. Ustalenie wartoĞci początkowej Ğrodka trwaáego a odsetki bankowe .......................................... 684
3.21. Delegacje sáuĪbowe a wartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego ....................................................... 684
3.22. Likwidacja Ğrodka trwaáego w związku z budową nowego obiektu............................................. 685
3.23. Koszty poniesione tylko w związku z wytworzeniem Ğrodka trwaáego ....................................... 685
3.24. Koszty związane z przeniesieniem Ğrodka trwaáego .................................................................... 686
3.25. Zakup klimatyzacji do samochodu............................................................................................... 687
3.26. Koszty wdroĪenia programu ........................................................................................................ 687
3.27. Rabat a amortyzacja ..................................................................................................................... 688
3.28. WartoĞü początkowa Ğrodków trwaáych zagranicznego przedsiĊbiorcy....................................... 689
3.29. ĝrodek trwaáy stanowiący wspóáwáasnoĞü kilku podmiotów ....................................................... 690
3.30. Ubezpieczenie Ğrodka trwaáego a jego wartoĞü początkowa ........................................................ 690
3.31. Opáata za rejestracjĊ auta a wartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego ............................................... 690
3.32. WartoĞü początkowa wytworzonych Ğrodków trwaáych .............................................................. 691
3.33. Wydatki niezaliczone do kosztu wytworzenia ............................................................................. 691
3.34. Podatek od nieruchomoĞci i czynsz najmu a wartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego..................... 692
3.35. Podatek od nieruchomoĞci a wartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego ............................................. 692
3.36. Nieumorzona wartoĞü likwidowanych obiektów ......................................................................... 693
3.37. Opáata za rejestracjĊ samochodu i ubezpieczenie OC a wartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego .... 694
3.38. Wydatki poniesione na przygotowanie inwestycji ....................................................................... 695
3.39. RóĪnice kursowe od wáasnych Ğrodków walutowych a wartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego .... 696
3.40. WartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego a róĪnice kursowe ............................................................ 696
4. Remont i modernizacja ......................................................................................................................... 697
4.1. Modernizacja Ğrodka trwaáego a wartoĞü początkowa ................................................................. 697
4.2. Budynek przeznaczony do remontu a amortyzacja ...................................................................... 698
4.3. Ulepszenie zamortyzowanego Ğrodka trwaáego ........................................................................... 698
4.4. Wymiana rodzaju ogrzewania – ulepszenie czy remont?............................................................. 699
4.5. Zastosowanie nowoczeĞniejszych materiaáów a remont .............................................................. 700
4.6. Sieü komputerowa – ulepszenie czy odrĊbny Ğrodek trwaáy? ...................................................... 700
4.7. Ulepszenie czy remont Ğrodka trwaáego....................................................................................... 700
4.8. Wydatki modernizacyjne nieprzekraczające 3.500 zá .................................................................. 701
4.9. Zakup skanera do komputera zaliczonego jednorazowo w koszty............................................... 702
4.10. Komputery pracujące w sieci ....................................................................................................... 702
28
4.11. Ulepszenie wartoĞci niematerialnych i prawnych ...................................................................... 703
4.12. Dokupienie urządzeĔ peryferyjnych do Ğrodka trwaáego zamortyzowanego jednorazowo........ 703
4.13. Inwestycja w wyposaĪenie dzierĪawionego Ğrodka trwaáego .................................................... 704
4.14. Metoda degresywna a ulepszenie Ğrodka trwaáego .................................................................... 704
4.15. „Ulepszenie” przed rozpoczĊciem eksploatacji ......................................................................... 705
4.16. Modernizacja czĊĞci wspólnych a wartoĞü początkowa lokalu.................................................. 705
5. Zagadnienia pozostaáe........................................................................................................................... 705
5.1. Dotacja a termin korekty kosztów uzyskania przychodów .......................................................... 705
5.2. SprzedaĪ Ğrodka trwaáego sfinansowanego dotacją ..................................................................... 706
5.3. Amortyzacja samochodu osobowego........................................................................................... 707
5.4. Wydatki na drogĊ publiczną ........................................................................................................ 708
5.5. Inwestycja w obcym Ğrodku trwaáym .......................................................................................... 709
5.6. ZakoĔczenie uĪywania inwestycji w obcym Ğrodku trwaáym ...................................................... 709
5.7. Zwrot wydatków na ulepszenie.................................................................................................... 711
5.8. Likwidacja inwestycji w obcym Ğrodku trwaáym......................................................................... 712
5.9. Odpisy amortyzacyjne od nabytych nieodpáatnie Ğrodków trwaáych ........................................... 712
5.10. Straty powstaáe w wyniku utraty lub likwidacji samochodów ..................................................... 713
5.11. Likwidacja starego pojazdu.......................................................................................................... 713
5.12. Likwidacja nie w peáni umorzonego Ğrodka trwaáego.................................................................. 714
5.13. SprzedaĪ samochodu zaliczonego do Ğrodków trwaáych.............................................................. 715
5.14. Nabycie na wáasnoĞü Ğrodka trwaáego, w którym dokonano wczeĞniej nakáadów ....................... 716
5.15. Czasowo nieuĪywane Ğrodki trwaáe a odpisy amortyzacyjne....................................................... 717
ROZDZIAà XVII. LEASING................................................................................................................... 719
1. Zasady kwalifikacji umów leasingu...................................................................................................... 719
1.1. Leasing – definicja podatkowa .................................................................................................... 719
1.2. Rzeczywista i hipotetyczna wartoĞü netto przedmiotu leasingu................................................... 719
1.3. Wariant I umów leasingowych .................................................................................................... 721
1.4. Wariant II umów leasingowych ................................................................................................... 722
1.5. Pozostaáe umowy leasingu........................................................................................................... 723
1.6. Strony umowy leasingu ............................................................................................................... 723
1.7. Przedmiot umowy leasingu.......................................................................................................... 724
1.8. Prawo wieczystego uĪytkowania gruntu ...................................................................................... 724
1.9. Spáata wartoĞci początkowej przedmiotu umowy ........................................................................ 724
1.10. Spáata wartoĞci początkowej umowy a ponowny leasing............................................................. 726
1.11. Suma opáat leasingowych............................................................................................................. 727
1.12. Kaucje gwarancyjne..................................................................................................................... 727
1.13. Leasing finansowy i operacyjny – tabela ..................................................................................... 728
1.14. Odszkodowanie z tytuáu wypowiedzenia umowy leasingu .......................................................... 729
2. Leasing finansowy ................................................................................................................................ 730
2.1. Warunki uznania umowy za leasing finansowy ........................................................................... 730
2.2. Rozliczenie umowy leasingu finansowego u finansującego ........................................................ 730
2.3. Ponowna umowa leasingu finansowego a spáata wartoĞci początkowej ...................................... 733
2.4. Rozliczenie umowy leasingu finansowego u korzystającego....................................................... 735
2.5. Amortyzacja przedmiotu leasingu finansowego u korzystającego prowadzącego dziaáalnoĞü gospodarczą....................................................................................................................................... 737
2.6. Amortyzacja Ğrodków trwaáych w leasingu finansowym a nieopáacone faktury.......................... 740
2.7. Leasing finansowy a szybka jednorazowa amortyzacja ............................................................... 742
2.8. Zasady dokonywania amortyzacji przez korzystającego.............................................................. 742
29
2.9. Upáyw podstawowego okresu umowy leasingu finansowego...................................................... 742
2.10. SprzedaĪ przedmiotu leasingu korzystającemu po upáywie okresu umowy ................................. 743
2.10.1. Skutki podatkowe u finansującego .........................................................................................743
2.10.2. Skutki podatkowe u korzystającego........................................................................................745
2.11. SprzedaĪ przedmiotu leasingu po zakoĔczeniu umowy osobie trzeciej ....................................... 746
2.12. Oddanie przedmiotu leasingu do dalszego uĪywania................................................................... 748
2.13. WygaĞniĊcie, rozwiązanie lub zmiana umowy............................................................................. 748
2.14. Leasing finansowy w walucie obcej............................................................................................. 749
3. Leasing operacyjny ............................................................................................................................... 750
3.1. Warunki uznania umowy za leasing operacyjny .......................................................................... 750
3.2. Zasady rozliczania umowy leasingu w podstawowym okresie .................................................... 750
3.3. WstĊpna opáata leasingowa a data jej zaliczenia w koszty uzyskania przychodów................... 751
3.4. Moment zaliczenia do kosztów opáaty wstĊpnej ustalonej w umowie leasingu ........................... 752
3.5. WstĊpna opáata leasingowa w ksiĊgach rachunkowych w wyjaĞnieniach Ministerstwa Finansów 754
3.6. BáĊdne rozliczanie opáaty wstĊpnej a korekta kosztów uzyskania przychodów........................... 755
3.7. Zasady opodatkowania leasingu gdy finansujący korzysta ze zwolnienia w podatku dochodowym 755
3.8. Amortyzacja przedmiotu leasingu u finansującego...................................................................... 756
3.9. Upáyw podstawowego okresu umowy leasingu operacyjnego..................................................... 757
3.10. WczeĞniejsze rozwiązanie umowy leasingu a korekta kosztów ................................................... 757
3.11. SprzedaĪ korzystającemu przedmiotu leasingu po zakoĔczeniu podstawowego okresu umowy 758
3.12. Amortyzacja przedmiotu leasingu po wykupie przez korzystającego prowadzącego dziaáalnoĞü
gospodarczą.................................................................................................................................. 762
3.12.1. Zasady ogólne amortyzacji przez korzystającego w przypadku wykupu rzeczy po leasingu 762
3.12.2. WartoĞü początkowa Ğrodka poleasingowego ........................................................................763
3.12.3. Indywidualna stawka amortyzacyjna w przypadku wykupu samochodu przez leasingobiorcĊ.......................................................................................................................................763
3.12.4. Koszty remontu przewyĪszające wartoĞü początkową...........................................................764
3.13. Inwestycja dokonana przez korzystającego w leasingowanym Ğrodku trwaáym .......................... 765
3.13.1. Inwestycja w wyposaĪenie uĪywanego na podstawie leasingu Ğrodka trwaáego ..................765
3.13.2. Inwestycje w samochodzie uĪywanym na podstawie umowy leasingu.................................766
3.14. SprzedaĪ osobie trzeciej przedmiotu leasingu po zakoĔczeniu podstawowego okresu umowy ... 767
3.15. Kontynuacja umowy leasingu operacyjnego po upáywie jej podstawowego okresu .................... 768
3.16. Przepadek czynszu inicjalnego..................................................................................................... 768
3.17. Opáaty leasingowe poniesione po utracie przedmiotu leasingu.................................................... 769
3.18. Jednorazowa spáata rat leasingowych........................................................................................... 770
3.19. WczeĞniejsze rozwiązanie umowy leasingu a koszty uzyskania przychodów ............................. 771
3.20. Cesja umowy leasingu operacyjnego ........................................................................................... 771
3.20.1. Cesja umów leasingu zawartych od dnia 1 stycznia 2013 r. .................................................771
3.20.2. PrzejĊcie przedmiotu leasingu w drodze cesji ........................................................................772
3.20.3. Cesja umowy leasingu a zasady jej kwalifikacji w wyroku NSA..........................................773
3.20.4. Zapáata za odstąpienie od umowy leasingu ............................................................................774
3.20.5. Skutki cesji wierzytelnoĞci u poprzedniego leasingobiorcy...................................................774
3.20.6. Cesja umów leasingu zawartych do dnia 31 grudnia 2012 r. ................................................774
4. Leasing gruntu i prawa wieczystego uĪytkowania gruntów.................................................................. 775
4.1. Zmiany w leasingu nieruchomoĞci od dnia 1 stycznia 2013 r. .................................................... 775
4.2. Zasady ogólne leasingu gruntu .................................................................................................... 776
4.3. Wielokrotny leasing tego samego gruntu..................................................................................... 778
4.4. Przeniesienie wáasnoĞci gruntu na korzystającego po upáywie podstawowego okresu uĪywania 778
4.5. Oddanie gruntu do dalszego uĪywania po upáywie podstawowego okresu umowy..................... 781
30
4.6. Przeniesienie na osobĊ trzecią wáasnoĞci gruntu po upáywie podstawowego okresu leasingu..... 781
4.7. WygaĞniĊcie, rozwiązanie, zmiana umowy ................................................................................. 782
4.8. Leasing budynku wraz z gruntem ................................................................................................ 782
4.9. Przeniesienie wáasnoĞci budynku wraz z gruntem na korzystającego po upáywie podstawowego
okresu uĪywania .......................................................................................................................... 785
4.10. Przeniesienie na osobĊ trzecią wáasnoĞci budynku wraz z gruntem po upáywie podstawowego
okresu leasingu............................................................................................................................. 790
4.11. Oddanie budynku wraz z gruntem do dalszego uĪywania po upáywie podstawowego okresu
umowy ......................................................................................................................................... 792
4.12. DzierĪawa nieruchomoĞci ............................................................................................................ 793
5. Leasing konsumencki od dnia 1 lipca 2011 r. ...................................................................................... 793
5.1. Zasady rozliczania umów leasingu konsumenckiego................................................................... 793
5.2. Zasady kwalifikacji leasingu konsumenckiego jako leasingu operacyjnego................................ 793
5.3. Zasady kwalifikacji leasingu konsumenckiego jako leasingu finansowego................................. 794
5.4. PrzedáuĪenie umowy leasingu konsumenckiego operacyjnego.................................................... 794
5.5. Rozwiązanie umowy leasingu konsumenckiego finansowego a wartoĞü początkowa Ğrodka
trwaáego u finansującego.............................................................................................................. 794
ROZDZIAà XVIII. DOTACJE I INNE ĝRODKI POMOCOWE ............................................................ 796
1. Opodatkowanie dotacji ......................................................................................................................... 796
2. Dotacja jako przychód w podatku dochodowym .................................................................................. 796
2.1. Zasady ogólne opodatkowania dotacji ......................................................................................... 796
2.2. Nieodpáatne Ğwiadczenia w ramach Programu Operacyjnego Kapitaá Ludzki............................. 796
2.3. Sposób wypáaty Ğrodków „unijnych” a zwolnienie z podatku dochodowego .............................. 797
3. Dotacje zwolnione z podatku dochodowego......................................................................................... 798
3.1. Zakres zwolnieĔ dotacji z podatku dochodowego ....................................................................... 798
3.2. Dotacje zwolnione a koszty uzyskania przychodów .................................................................... 799
3.3. Dotacje rozwojowe ...................................................................................................................... 799
3.4. Dotacje na pokrycie kosztów zakupu Ğrodka trwaáego ................................................................ 802
3.4.1. Dotacje na Ğrodki trwaáe (art. 17 ust. 1 pkt 21 updop)..............................................................802
3.4.2. Umorzona poĪyczka przeznaczona na zakup Ğrodków trwaáych .............................................803
3.4.3. Dotacje na pokrycie bieĪących kosztów ...................................................................................804
3.5. Refundacja wynagrodzeĔ máodocianego ..................................................................................... 805
3.6. Dotacja ze Ğrodków unijnych na program wykonywany za granicą ............................................ 805
4. Dotacje na Ğrodki trwaáe ....................................................................................................................... 806
4.1. Dotacje na Ğrodki trwaáe a koszty uzyskania przychodów ........................................................... 806
4.2. Amortyzacja Ğrodka trwaáego czĊĞciowo sfinansowanego dotacją .............................................. 806
4.3. Zakup Ğrodka trwaáego zrefundowany ze Ğrodków unijnych ....................................................... 808
4.4. Dotacja na zakup Ğrodka trwaáego o wartoĞci nieprzekraczającej 3.500 zá ........................................ 808
4.5. Dotacja na ulepszenie Ğrodka trwaáego ........................................................................................ 809
4.6. SprzedaĪ Ğrodka trwaáego, którego zakup byá czĊĞciowo sfinansowany z dotacji ....................... 810
4.7. SprzedaĪ Ğrodka trwaáego sfinansowanego dotacją ..................................................................... 811
4.8. Opracowanie wniosku o dotacjĊ na Ğrodek trwaáy ....................................................................... 812
4.9. Koszty wniosku o dotacjĊ w wyjaĞnieniach Ministra Finansów .................................................. 812
4.10. Dotacja z urzĊdu pracy na utworzenie stanowiska pracy ............................................................. 813
5. Dotacje na zakupy pozostaáe................................................................................................................. 814
5.1. Dotacje na zakupy pozostaáe a koszty uzyskania przychodów .................................................... 814
5.2. Przychód z dotacji a koszt uzyskania przychodu ......................................................................... 814
5.3. Otrzymanie dotacji po poniesieniu wydatków ............................................................................. 815
31
5.4. Wydatki na opracowanie wniosku w zakresie pozyskania Ğrodków unijnych ............................. 817
5.5. Podwykonawca inwestycji ze Ğrodków bezzwrotnej pomocy zagranicznej................................. 817
ROZDZIAà XIX. ZWOLNIENIA PRZEDMIOTOWE ........................................................................... 818
1. Zasady ogólne ....................................................................................................................................... 818
1.1. Rodzaje zwolnieĔ przedmiotowych ............................................................................................. 818
1.2. Zwolnienie dotyczące Europejskiego Funduszu Rolnego............................................................ 820
1.3. Zwolnienie od podatku dochodowego dochodów przeznaczonych na cele statutowe ................. 820
1.4. Wyáączenia ze zwolnieĔ dochodów przeznaczonych na cele statutowe ...................................... 821
2. Dochody podatników, których celem statutowym jest dziaáalnoĞü spoáecznie poĪyteczna (art. 17 ust. 1
pkt 4 updop).......................................................................................................................................... 822
2.1. Dochody z dziaáalnoĞci gospodarczej przeznaczone na cele statutowe ....................................... 822
2.2. PojĊcie dziaáalnoĞci statutowej .................................................................................................... 823
2.3. Darowizna dla spóáki, której cele są toĪsame z celami statutowymi............................................ 823
2.4. DziaáalnoĞü statutowa i gospodarcza w organizacji poĪytku publicznego ................................... 824
2.5. Wyáączenia ze zwolnieĔ przewidzianych dla jednostek naukowych ........................................... 825
2.6. Zwolnienie fundacji od podatku dochodowego ........................................................................... 826
2.7. Nabywanie papierów wartoĞciowych a zwolnienie od podatku................................................... 826
2.8. Nabycie papierów wartoĞciowych przez fundacjĊ ....................................................................... 828
2.9. Lokowanie dochodów na rynku papierów wartoĞciowych w wyjaĞnieniach Ministerstwa Finansów .............................................................................................................................................. 832
2.10. Nieodpáatne Ğwiadczenia uzyskane przez fundacjĊ...................................................................... 834
2.11. Amortyzacja Ğrodka trwaáego w fundacji..................................................................................... 835
3. Dochody związane z dziaáalnoĞcią rolniczą i gospodarstwem rolnym.................................................. 836
3.1. Dochody przeznaczone na dziaáalnoĞü rolniczą........................................................................... 836
3.2. Zwolnienia przedmiotowe – skutki wypáaty dywidendy.............................................................. 836
3.3. SprzedaĪ gruntu rolnego bĊdącego wáasnoĞcią firmy .................................................................. 837
3.4. SprzedaĪ Ğrodka trwaáego wykorzystywanego w dziaáalnoĞci rolniczej ...................................... 837
4. Dochody z dziaáalnoĞci na terenie specjalnej strefy ekonomicznej (art. 17 ust. 1 pkt 34)..................... 838
4.1. Podmioty prowadzące dziaáalnoĞü na terenie specjalnej strefy ekonomicznej............................. 838
4.2. Zwolnienie przychodów z dziaáalnoĞci w SSE a róĪnice kursowe............................................... 839
4.3. Zwolnienie w specjalnych strefach ekonomicznych w wyjaĞnieniach Ministra Finansów .......... 839
4.4. ĝrodki trwaáe uĪywane poza terenem specjalnej strefy ekonomicznej......................................... 840
4.5. Termin korzystania ze zwolnienia w specjalnej strefie ekonomicznej......................................... 841
5. Zwolnienie dla koĞcielnych osób prawnych (art. 17 ust. 1 pkt 4a-4b updop) ....................................... 841
5.1. KoĞcielne osoby prawne .............................................................................................................. 841
5.2. DziaáalnoĞü domów pomocy koĞcielnych osób prawnych ........................................................... 843
5.3. Placówki dziaáające w ramach koĞcielnych osób prawnych ........................................................ 843
6. Zwolnienia związane z budownictwem mieszkaniowym ..................................................................... 844
6.1. Zwolnienia z gospodarki mieszkaniowej ..................................................................................... 844
6.2. PojĊcie gospodarki zasobami mieszkaniowymi ........................................................................... 845
6.3. Przychody z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i z innych Ĩródeá........................................ 845
6.4. Pomieszczenia wchodzące w skáad zasobów mieszkaniowych.................................................... 847
6.5. Dochód spóádzielni mieszkaniowej z najmu garaĪy .................................................................... 848
6.6. Najem Ğciany a zwolnienie dochodów z gospodarki zasobami mieszkaniowymi........................ 849
6.7. Odsetki z lokat bankowych i zwrot kosztów sądowych a dochody z gospodarki zasobami mieszkaniowymi ................................................................................................................................... 849
6.8. Zasady liczenia dochodu do opodatkowania przy dziaáalnoĞci mieszkaniowej ........................... 850
6.9. Zasoby mieszkaniowe i gospodarka zasobami mieszkaniowymi w wyjaĞnieniach Ministerstwa
Finansów...................................................................................................................................... 851
32
6.10. Odsetki na rachunkach bankowych i odsetki za nieterminowe páatnoĞci w spóádzielni mieszkaniowej........................................................................................................................................... 853
6.11. Dochody z gospodarki mieszkaniowej we wspólnocie mieszkaniowej........................................ 854
6.12. Odszkodowanie otrzymane przez wspólnotĊ mieszkaniową........................................................ 856
7. Zwolnienia pozostaáe ............................................................................................................................ 856
7.1. SprzedaĪ nieruchomoĞci na podstawie ustawy o ochronie Ğrodowiska........................................ 856
7.2. Zwolnienia wkáadu wáasnego podmiotu publicznego .................................................................. 857
ROZDZIAà XX. ZASADY USTALANIA WYSOKOĝCI I POBORU PODATKU............................... 858
1. WysokoĞü podatku ................................................................................................................................ 858
2. Deklaracje i zeznania w podatku dochodowym .................................................................................... 858
2.1. Brak obowiązku skáadania miesiĊcznych deklaracji ...................................................................... 858
2.2. Deklaracje dotyczące podatku dochodowego od osób prawnych ................................................ 858
2.3. Roczne zeznania podatkowe ........................................................................................................ 861
2.4. Zaáączniki do zeznania CIT-8 ...................................................................................................... 862
2.5. Obowiązek skáadania deklaracji w formie elektronicznej............................................................ 862
2.6. Zwolnienie od obowiązku skáadania zeznania rocznego.............................................................. 865
2.7. WáaĞciwoĞü miejscowa organu podatkowego przy zmianie siedziby podatnika.......................... 867
2.8. NajwczeĞniejszy termin na záoĪenie CIT-8.................................................................................. 868
2.9. Roczne sprawozdanie finansowe ................................................................................................. 868
2.10. Informacje przedstawiane przez podatników wielooddziaáowych ............................................... 868
2.11. Obowiązek skáadania CIT-ST ...................................................................................................... 869
2.12. Podpis peánomocnika na deklaracji.............................................................................................. 872
3. Zaliczki na podatek dochodowy............................................................................................................ 872
3.1. Zmiana terminu wpáacania zaliczek............................................................................................. 872
3.2. Termin páatnoĞci zaliczek ............................................................................................................ 873
3.3. Zaliczki kwartalne ....................................................................................................................... 873
3.4. Zaliczka za grudzieĔ a termin zapáaty podatku wynikającego z zeznania rocznego .................... 875
3.5. Sposób obliczania zaliczek .......................................................................................................... 878
3.6. Podatnicy zwolnieni z obowiązku wpáacenia zaliczek na podatek............................................... 879
3.7. Uproszczona metoda wpáaty zaliczek .......................................................................................... 881
3.7.1. Wpáacanie zaliczek na uproszczonych zasadach......................................................................881
3.7.2. Obowiązki podatników, którzy wybrali uproszczoną formĊ wpáacania zaliczek....................882
3.7.3. Korekta zeznania za poprzednie lata a uproszczona forma wpáacania zaliczek ......................883
3.8. Kredyt podatkowy ....................................................................................................................... 884
3.8.1. Zwolnienie nowych podatników z obowiązku wpáacania zaliczek .........................................884
3.8.2. Obowiązki podatników korzystających ze zwolnienia z obowiązku wpáaty zaliczek.............885
3.8.3. Wyáączenia z moĪliwoĞci skorzystania z tzw. kredytu podatkowego .....................................885
3.8.4. Utrata prawa do kredytu podatkowego .....................................................................................886
3.8.5. Kredyt podatkowy a pomoc de minimis ...................................................................................888
3.9. Zawieszenie dziaáalnoĞci gospodarczej a podatek dochodowy .................................................... 888
3.10. Zaliczka a nadpáata....................................................................................................................... 889
3.11. Zasady zaokrąglania podatków i podstawy opodatkowania......................................................... 889
4. Zasady ustalania podstawy opodatkowania .......................................................................................... 890
4.1. Podstawa opodatkowania............................................................................................................. 890
4.2. Kwoty nieuwzglĊdniane przy ustalaniu dochodu do opodatkowania........................................... 890
4.3. Przypadki, w których ustawodawca przewidziaá opodatkowanie przychodów............................ 890
5. Darowizny............................................................................................................................................. 891
5.1. Zasady odliczania darowizn......................................................................................................... 891
33
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
5.2. WysokoĞü odliczanej darowizny w przypadku podatników VAT............................................. 893
5.3. Darowizna ĪywnoĞci – koszty uzyskania przychodu a odliczenie od podstawy opodatkowania 893
5.4. Darowizna dla zagranicznych instytucji .................................................................................... 894
5.5. Wylicytowane „záote serduszko” nie jest darowizną ................................................................. 894
5.6. Darowizna z poleceniem............................................................................................................ 895
5.7. Darowizny na cele kultu religijnego .......................................................................................... 895
5.8. Darowizny na KoĞcióá ............................................................................................................... 895
5.9. Darowizny na rzecz koĞcielnych osób prawnych – dokumentacja ............................................ 896
5.10. Obowiązki podmiotów otrzymujących darowizny..................................................................... 896
5.11. Obowiązki darczyĔców.............................................................................................................. 897
Odliczenie wydatków na nabycie nowych technologii ....................................................................... 897
6.1. Wydatki na nabycie nowych technologii ..................................................................................... 897
6.2. Zasady ustalania podstawy odliczenia z tytuáu nabycia nowych technologii............................... 897
6.3. Termin dokonywania odliczenia z tytuáu nabycia nowych technologii ....................................... 898
6.4. Utrata prawa do odliczenia z tytuáu nabycia nowych technologii................................................ 898
Korzystanie przez wspólników spóáki komandytowo-akcyjnej z ulgi i zwolnieĔ a nowe przepisy .... 899
Pobór podatku dochodowego.............................................................................................................. 899
8.1. Zasady poboru podatku dochodowego......................................................................................... 899
8.2. Páatnicy zryczaátowanego podatku............................................................................................... 900
8.3. Zasady poboru podatku od dywidend .......................................................................................... 900
8.4. Wywóz i przewóz áadunków – zryczaátowany podatek ............................................................... 900
8.5. Rozszerzenie obowiązku pobierania zryczaátowanego podatku dochodowego przez podmioty
prowadzące rachunki papierów wartoĞciowych lub rachunki zbiorcze ....................................... 901
OdpowiedzialnoĞü podatkowa páatnika............................................................................................... 901
OdpowiedzialnoĞü karna skarbowa páatnika ....................................................................................... 902
MoĪliwoĞü korekty deklaracji w okresie pomiĊdzy zakoĔczeniem kontroli a wszczĊciem postĊpowania podatkowego ............................................................................................................................ 902
MoĪliwoĞü korekty deklaracji po kontroli dokonywanej przez urząd kontroli skarbowej .................. 903
Korekta deklaracji dokonywana samodzielnie przez organ podatkowy.............................................. 904
Korekta deklaracji nie uwalnia od kary .............................................................................................. 905
Przedawnienie podatku dochodowego w wyroku Trybunaáu Konstytucyjnego.................................. 905
Data zaliczenia nadpáaty na poczet zalegáoĞci podatkowej................................................................. 907
ROZDZIAà XXI. RÓĩNICE KURSOWE ............................................................................................... 908
1. RóĪnice kursowe – zasady rozliczania................................................................................................ 908
2. Zmiany w zakresie róĪnic kursowych od dnia 1 stycznia 2012 r. .......................................................... 908
3. Rozliczanie róĪnic kursowych na podstawie przepisów o rachunkowoĞci ......................................... 909
3.1. Podmioty uprawnione do rozliczania róĪnic kursowych na podstawie przepisów o rachunko
woĞci............................................................................................................................................ 909
3.2. Zasady ustalania róĪnic kursowych na podstawie przepisów ustawy o rachunkowoĞci .............. 909
3.3. Zasady wyboru i termin stosowania rozliczania róĪnic kursowych na podstawie przepisów
o rachunkowoĞci.......................................................................................................................... 910
3.4. Rezygnacja z ustalania róĪnic kursowych na podstawie przepisów o rachunkowoĞci................. 910
3.5. PrzejĞcie z metody podatkowej ustalania róĪnic kursowych na metodĊ przewidzianą w ustawie
o rachunkowoĞci .......................................................................................................................... 911
3.6. Kurs waluty przy ustalaniu róĪnic kursowych na podstawie przepisów ustawy o rachunkowoĞci 911
4. Ustalanie róĪnic kursowych na podstawie przepisów podatkowych ................................................... 912
4.1. Podatkowa metoda ustalania róĪnic kursowych........................................................................... 912
4.2. Dodatnie róĪnice kursowe............................................................................................................ 913
34
4.3. Ujemne róĪnice kursowe.............................................................................................................. 914
4.4. Przeszacowanie a róĪnice kursowe .............................................................................................. 916
4.5. Kurs walut stosowany w transakcjach walutowych ..................................................................... 916
4.6. Kurs waluty przy transakcjach bez przewalutowywania.............................................................. 917
4.7. PojĊcie „kurs faktycznie zastosowany” ....................................................................................... 918
4.8. Data poniesienia kosztów poĞrednich a kurs waluty.................................................................... 918
4.9. Kurs waluty do rozliczania operacji na rachunku walutowym..................................................... 920
4.10. Kurs waluty w przypadku braku zapáaty w wyroku NSA ............................................................ 920
4.11. Kurs waluty róĪniący siĊ o wiĊcej niĪ 5% od Ğredniego kursu NBP............................................ 921
4.12. Brak moĪliwoĞci stosowania kursu Europejskiego Banku Centralnego zamiast kursu NBP ....... 921
4.13. Zakup waluty w kantorze a róĪnice kursowe ............................................................................... 921
4.14. Potrącenie a róĪnice kursowe....................................................................................................... 921
4.15. Kompensata a róĪnice kursowe.................................................................................................... 922
4.16. Waluty nienotowane a róĪnice kursowe....................................................................................... 923
4.17. Regulowanie páatnoĞci w walucie obcej za poĞrednictwem konta záotówkowego....................... 923
4.18. SprzedaĪ eksportowa w walutach obcych .................................................................................... 924
4.19. WartoĞü początkowa nabytego Ğrodka trwaáego a róĪnice kursowe............................................. 924
4.20. Przeliczanie faktury korygującej.................................................................................................. 925
4.21. Data wydania towaru inna niĪ data faktury a zasady przeliczania kwot w walutach obcych ....... 925
4.22. Przeliczanie faktur kosztowych.................................................................................................... 926
4.23. Data wpáywu faktury a kurs waluty ............................................................................................. 926
4.24. RóĪnice kursowe od wartoĞci netto i VAT................................................................................... 927
4.25. Przeliczanie operacji na rachunku walutowym ............................................................................ 928
4.26. RóĪnice kursowe powinny byü ustalane odrĊbnie dla kaĪdej operacji gospodarczej ................... 929
5. Przewalutowanie kredytu a przychody i koszty podatkowe.................................................................. 930
6. Przewalutowanie kredytu w wyroku NSA ............................................................................................ 932
7. Zwrot zaliczki a róĪnice kursowe ......................................................................................................... 932
ROZDZIAà XXII. ZMIANY NA 2015 ROK I W TRAKCIE 2014 ROKU............................................. 933
1. Odsetki od poĪyczek i kredytów – stare i nowe zasady ........................................................................ 933
1.1. Data zaciągniĊcia poĪyczki a zasady zaliczania odsetek w koszty uzyskania przychodów ......... 933
1.2. Rok podatkowy inny niĪ rok kalendarzowy a zasady mające zastosowanie do odsetek i poĪyczek.......................................................................................................................................... 936
1.3. MoĪliwoĞü wyboru nowej metody z art. 15c updop w odniesieniu do umów poĪyczek zawartych do dnia 31 grudnia 2014 r. .................................................................................................. 937
2. PoĪyczki od podmiotów powiązanych – art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 updop od dnia 1 stycznia 2015 r. ... 938
2.1. Ograniczenia w zaliczaniu poĪyczek od udziaáowców od dnia 1 stycznia 2015 r. ...................... 938
2.2. PoĪyczki od spóáek powiązanych ................................................................................................ 940
2.3. Powiązania poĞrednie i bezpoĞrednie........................................................................................... 940
2.4. Ustalanie kapitaáów wáasnych do celów ograniczenia wysokoĞci odsetek w kosztach uzyskania
przychodów ................................................................................................................................. 941
2.5. WartoĞü zadáuĪenia ...................................................................................................................... 942
2.6. PojĊcie poĪyczki i odsetek ........................................................................................................... 942
3. Alternatywna metoda rozliczania odsetek od poĪyczek od dnia 1 stycznia 2015 r. – art. 15c updop.... 943
3.1. MoĪliwoĞü stosowania nowej alternatywnej metody rozliczania odsetek od poĪyczek............... 943
3.2. Ograniczenie wysokoĞci odsetek zaliczanych w koszty w przypadku metody z art. 15c updop .... 944
3.3. Ograniczanie w zaliczaniu odsetek w koszty uzyskania przychodów a zaliczki na podatek dochodowy...................................................................................................................................... 945
3.4. MoĪliwoĞü zaliczenia odsetek w koszty uzyskania przychodów przez 5 kolejnych lat ............... 946
35
3.5. PojĊcie odsetek dla potrzeb art. 15c updop................................................................................ 947
3.6. Wybór metody z art. 15c updop................................................................................................. 947
3.7. WartoĞü podatkowa aktywów.................................................................................................... 948
4. Zagraniczne spóáki kontrolowane od dnia 1 stycznia 2015 r. ............................................................. 948
4.1. Opodatkowanie w Polsce dochodów zagranicznych spóáek kontrolowanych............................ 948
4.2. Zakres podmiotowy regulacji .................................................................................................... 949
4.3. Definicja zagranicznej spóáki kontrolowanej............................................................................. 950
4.3.1. Pierwsza grupa zagranicznych spóáek kontrolowanych – spóáki mające siedzibĊ lub zarząd w tzw. rajach podatkowych............................................................................................951
4.3.2. Druga grupa zagranicznych spóáek kontrolowanych – spóáki mające siedzibĊ lub zarząd
w kraju z którym Polska i UE nie zawaráa umowy miĊdzynarodowej .................................951
4.3.3. Trzecia grupa zagranicznych spóáek kontrolowanych – spóáki z innych krajów speániające okreĞlone warunki ...........................................................................................................952
4.3.4. NiezbĊdny zakres kontroli zagranicznej spóáki kontrolowanej .............................................952
4.3.5. Struktura przychodów jako warunek uznania danego podmiotu za zagraniczną spóákĊ
kontrolowaną ..........................................................................................................................954
4.3.6. Niski poziom opodatkowania dochodów zagranicznej spóáki kontrolowanej ......................955
4.4. Spóáki mające siedzibĊ w rajach podatkowych a zagraniczne spóáki kontrolowane.................. 956
4.5. Spóáki prowadzące rzeczywistą dziaáalnoĞü gospodarczą w UE a opodatkowanie dochodów
zagranicznych spóáek kontrolowanych ...................................................................................... 956
4.6. Zagraniczne spóáki kontrolowane w orzecznictwie Trybunaáu SprawiedliwoĞci ...................... 957
4.7. Spóáka adresowa a zagraniczna spóáka kontrolowana ............................................................... 959
4.8. Wyáączenia z zakresu stosowania przepisów o zagranicznych spóákach kontrolowanych ........ 960
4.9. Zasady ustalania i opodatkowania dochodu zagranicznej spóáki kontrolowanej ....................... 961
4.10. Rejestr zagranicznych spóáek kontrolowanych .......................................................................... 963
4.11. WysokoĞü podatku i zasady jego deklarowania ......................................................................... 964
5. Obowiązek skáadania deklaracji w formie elektronicznej ................................................................... 965
6. Zaliczki od dnia 1 stycznia 2015 r. ..................................................................................................... 968
6.1. Zaliczki a moment powstania przychodu..................................................................................... 968
6.2. Ogólne zasady dotyczące zaliczek w podatku dochodowym ....................................................... 968
6.3. Rozliczanie zaliczek na podstawie art. 12 ust 3g updop .............................................................. 969
6.3.1. Zasady ujmowania zaliczek na podstawie art. 12 ust. 3g updop..............................................969
6.3.2. Wybór metody rozliczania zaliczek na podstawie art. 12 ust. 3g updop .................................970
7. Uregulowanie zobowiązania w formie niepieniĊĪnej.......................................................................... 971
7.1. Uregulowanie zobowiązania w formie niepieniĊĪnej a przychód u dáuĪnika............................... 971
7.2. Dywidenda rzeczowa................................................................................................................... 972
7.3. WartoĞü początkowa Ğrodka trwaáego otrzymanego w ramach datio in solutum ......................... 973
7.4. Koszt z tytuáu zbycia Ğwiadczenia otrzymanego w ramach datio in solutum............................... 974
8. WartoĞü początkowa Ğrodków trwaáych zagranicznego przedsiĊbiorcy .............................................. 974
9. Jednorazowa amortyzacja Ğrodków trwaáych w spóákach osobowych ................................................ 975
10. Wydatki na nowe technologie ............................................................................................................. 975
11. PrzeciĊtny kapitaá zakáadowy jako warunek utworzenia podatkowej grupy kapitaáowej .................... 975
12. Pochodne instrumenty finansowe ........................................................................................................ 976
13. Ceny transferowe................................................................................................................................. 977
13.1. Spóáka niebĊdąca osobą prawną, wspólne przedsiĊwziĊcie ....................................................... 977
13.2. Grupa producentów rolnych a dokumentacja dla cen transferowych......................................... 978
13.3. Zagraniczny zakáad a obowiązek prowadzenia dokumentacji dla cen transferowych................ 979
14. Niepodzielone zyski a przeksztaácenie spóáki kapitaáowej w spóákĊ osobową .................................... 980
15. Podmioty powiązane ........................................................................................................................... 981
15.1. Powiązania zagraniczne ............................................................................................................. 981
36
15.2. Powiązania krajowe od dnia 1 stycznia 2015 r. ........................................................................ 982
15.3. Grupa producentów rolnych a ceny transferowe........................................................................ 982
15.4. Transakcje pomiĊdzy podatnikiem a jego zagranicznym zakáadem........................................... 983
15.5. Eliminacja podwójnego opodatkowania w transakcjach krajowych .......................................... 983
16. Wniesienie do spóáki komercjalizowanej wáasnoĞci intelektualnej od dnia 3 listopada 2014 r. ......... 983
16.1. ObjĊcie udziaáów w zamian za wkáad w postaci komercjalizowanej wáasnoĞci intelektualnej 983
16.2. WartoĞü skáadników majątku wniesionych jako komercjalizowana wáasnoĞü intelektualna...... 985
17. Wystąpienie wspólnika ze spóáki osobowej ........................................................................................ 986
18. Zwrot dopáat ........................................................................................................................................ 988
19. Majątek otrzymany w związku z likwidacją spóáki kapitaáowej.......................................................... 988
20. Wymiana udziaáów.............................................................................................................................. 989
20.1. Zasady opodatkowania wymiany udziaáów ............................................................................... 989
20.2. Wymiana udziaáów w orzecznictwie Trybunaáu SprawiedliwoĞci UE ...................................... 990
21. PoĪyczka partycypacyjna a zwolnienie dla dywidend......................................................................... 991
22. Okres waĪnoĞci certyfikatu rezydencji ................................................................................................ 992
23. Umorzenie udziaáów otrzymanych w drodze wymiany udziaáów ....................................................... 993
24. Praca wáasna wspólnika spóáki niebĊdącego osobą prawną ................................................................ 993
25. Rozszerzenie obowiązku pobierania zryczaátowanego podatku dochodowego przez podmioty prowadzące rachunki papierów wartoĞciowych lub rachunki zbiorcze.................................................... 994
26. Kwoty dodatkowe wynikające z ustawy o cenach............................................................................... 994
27. Zmiana przepisów podatku dochodowego dotyczących funduszu szkoleniowego.............................. 995
28. Samochody osobowe od dnia 1 kwietnia 2014 r. ............................................................................... 995
28.1. Definicja samochodu osobowego od dnia 1 kwietnia 2014 r. ................................................... 995
28.2. Korekta wynikająca ze zmiany sposobu wykorzystywania samochodu a wartoĞü początkowa
Ğrodka trwaáego.......................................................................................................................... 997
28.3. Odliczenie VAT od samochodu w 50% a koszty uzyskania przychodów.................................. 998
29. Uproszczone sprawozdanie finansowe ................................................................................................ 999
ROZDZIAà XXIII. AKTY PRAWNE ................................................................................................... 1001
1. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2014 r.
poz. 851 ze zm.)................................................................................................................................ 1001