Sport w Olimpiadach Specjalnych
Transkrypt
Sport w Olimpiadach Specjalnych
SPORT W OLIMPIADACH SPECJALNYCH folder sport w OS-210x210.indd 2 09-10-05 12:05 SPECIAL OLYMPICS Special Olympics to międzynarodowy program zapewniający całoroczną możliwość udziału w treningach i zawodach sportowych prawie 2,8 miliona osób z niepełnosprawnością intelektualną powyżej 8 roku życia, niezależnie od stopnia niepełnosprawności, poziomu możliwości fizycznych, niezależnie od barier geograficznych, politycznych, ekonomicznych, wyznaniowych. Special Olympics (Olimpiady Specjalne) Special Olympics (Olimpiady Specjalne) działa w 180 akredytowanych Programach Narodowych na wszystkich kontynentach (m. in. w 58 krajach Europy i Azji Środkowej). Jest to ruch angażujący wielką rzeszę wolontariuszy, trenerów, a przede wszystkich jest to idea, która daje osobom z niepełnosprawnością intelektualną szansę i motywację do uczestnictwa w kulturze fizycznej: w sportowych zmaganiach, treningach oraz uczestnictwa w szeroko pojętym życiu społecznym i integracji z otaczającym światem. Special Olympics ma za zadanie obalanie negatywnych postaw i stereotypów na temat osób z niepełnosprawnością intelektualną, kierując uwagę na ich zdolności i osiągnięcia. Ma pokazać także, iż są to osoby, od których możemy nauczyć się umiejętności odczuwania radości, okazywania uczuć, otwartości, szczerości, walki fair play. To wszystko jest podporządkowane przepi- som rywalizacji sportowej w całym szeregu dyscyplin: letnich, zimowych. Misją Special Olympics jest organizowanie całorocznych treningów i zawodów sportowych w różnych dyscyplinach sportu dla dzieci i dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną, w celu zapewnienia im możliwości rozwoju sprawności fizycznej, wykazywania się odwagą, odczuwania radości i dzielenia się talentami, umiejętnościami i przyjaźnią ze swoimi rodzinami, innymi zawodnikami i społecznością lokalną. Ruch Special Olympics posiada oficjalne uznanie Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Porozumienie z MKOL pozwala na wykorzystanie słowa „Olympics” stosowanie ceremoniału olimpijskiego i korzystanie z ognia olimpijskiego. W Polsce Stowarzyszenie Olimpiady Specjalne Polska jest członkiem Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Olimpiady Specjalne powstały w Stanach Zjednoczonych w 1968 roku, kiedy to Eunice Kennedy Shriver założycielka ruchu, zorganizowała I Międzynarodowe Igrzyska Special Olympics w Chicago, USA. Na tych zawodach po raz pierwszy wypowiedziane zostały słowa przysięgi olimpijskiej: „Let me win but if I cannot win let me be brave in the attempt”” – w języku polskim tłumaczenie brzmi: „Pragnę zwyciężyć, lecz jeśli nie będę mógł zwyciężyć, niech będę dzielny w swym wysiłku”. Słowa te do chwili obecnej na wszystkich kolejnych zawodach są wypowiadane przez specjalnych sportowców, przez co podkreślana jest wartość samego uczestnictwa w sporcie i wartość zmagania się z własnymi słabościami w przeciwstawieństwie do zwyciężania za wszelką cenę. Special Olympics jako ruch o zasięgu światowym utrzymuje swoją spójność poprzez ujednolicone zasady, przepisy, strukturę, oficjalne logo organizacji, nazewnictwo zawodów sportowych. folder sport w OS-210x210.indd 3 09-10-05 12:06 Oficjalne logo Olimpiad Specjalnych Logo Olimpiad Specjalnych jest znakiem prawnie zastrzeżonym i mogą go wykorzystywać jedynie oficjalnie zarejestrowane struktury Olimpiad Specjalnych tzn. w Polsce Oddziały Regionalne, Sekcje Olimpiad Specjalnych, Program Narodowy. Idea Special Olympics dotarła do Polski w połowie lat 80. Oficjalny Program Special Olympics Poland został akredytowany w 1985 r. W 1990 roku zostało powołane Stowarzyszenie Sportowe dla Osób Upośledzonych Umysłowo, które 30 listopada 1990 roku zostało przyjęte w poczet członków Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Od 24 stycznia 1999 roku stowarzyszenie nosi nazwę Olimpiady Specjalne Polska i jest organizacja pożytku publicznego. Dzięki Olimpiadom Specjalnym prawie 17 tysięcy polskich zawodników z niepełnosprawnością intelektualną może przez cały rok trenować wybrane dyscypliny sportowe, przygotowując się do zawodów rozgrywanych na wielu szczeblach – od lokalnych do ogólnopolskich, jak również brać udział w imprezach sportowych ruchu Special Olympics za granicą. folder sport w OS-210x210.indd 4 09-10-05 12:06 PRZEPISY SPORTOWE Warunki uczestnictwa w Olimpiadach Specjalnych: Przepisy sportowe Olimpiad Specjalnych We wszystkich zawodach Olimpiad Specjalnych obowiązują Oficjalne Przepisy Sportowe Olimpiad Specjalnych w sportach letnich i zimowych. Przepisy te są stale korygowane, ich aktualna wersja jest na stronie www.specialolympics.org. Przepisy sportowe Olimpiad Specjalnych są złożone z części ogólnej dotyczącej szczegółowych zasad rywalizacji oraz przepisów w dyscyplinach sportu. Przepisy dyscyplin są oparte na przepisach Międzynarodowych lub Narodowych Federacji Sportowych w danej dyscyplinie. Zmiany i modyfikacja przepisów Olimpiad Specjalnych, w porównaniu z oficjalnymi regulaminami związkowymi wynikają z potrzeby zapewnienia możliwości uczestnictwa zawodników o różnym poziomie sprawności. W Oficjalnych Przepisach Olimpiad Specjalnych zawarte są jedynie te przepisy, które są różne od przepisów Międzynarodowych Federacji Sportowych. Podczas rozgrywania zawodów Olimpiad Specjalnych powinno się stosować do przepisów Międzynarodowych Federacji Sportowych z wyjątkiem tych przypadków, gdy przepisy te są sprzeczne z regulaminem Olimpiad Specjalnych. W takich przypadkach należy stosować Oficjalne Przepisy Sportowe Special Olympics. Przepisy Olimpiad Specjalnych określają obowiązujące w każdej dyscyplinie konkurencje. Są tam powszechnie znane konkurencje zgodnie z przepisami danego sportu, a także dodatkowe konkurencje dla zawodników o niskim poziomie możliwości jak np. w lekkoatletyce dla zawodników najmniej sprawnych: skok w dal z miejsca czy chód z asysta na 25m. Oprócz całej gamy konkurencji, dodatkowo stworzono także programy sportowe: sporty zunifikowane czy też program Treningu Aktywności Motorycznej, rozszerzające ofertę Olimpiad Specjalnych. Specyfika regulaminów Special Olympics powoduje, iż zawody Olimpiad Specjalnych odbywają się jako odrębne imprezy, nie są związane z Igrzyskami Olimpijskimi czy też ruchem paraolimpijskim. folder sport w OS-210x210.indd 5 W treningach i zawodach Olimpiad Specjalnych może brać udział każda osoba z niepełnosprawnością intelektualną, która zarejestruje swój udział w Olimpiadach Specjalnych zgodnie z wymaganiami Przepisów Ogólnych. Do wymagań tych należy minimum wiekowe – minimalny wymagany wiek do uczestnictwa w rywalizacji wynosi osiem lat. Wszystkie osoby, które chcą brać udział w treningach i/lub zawodach Olimpiad Specjalnych muszą być zarejestrowane w ramach organizacji, która jest oficjalnym reprezentantem SOInc w danym kraju, w Polsce Stowarzyszenie Olimpiady Specjalne Polska. Do wymagań rejestracyjnych obowiązujacych w tym stowarzyszeniu należą: wypełnienie i podpisanie deklaracji zawodnika Olimpiad Specjalnych, posiadanie książeczki zawodnika Olimpiad Specjalnych z aktualnymi badaniami lekarskimi dopuszczajacymi do udziału w treningach i zawodach oraz informacją od psychologa potwierdzającą niepełnosprawność intelektualną. Dyscypliny sportu w Olimpiadach Specjalnych: W Olimpiadach Specjalnych w przepisach światowych przyjęto podział na następujące grupy dyscyplin sportu (2009): oficjalne, uznane i popularne lokalnie. Na świecie dyscypliny oficjalne to: pływanie, lekka atletyka, koszykówka, bocce, bowling, kolarstwo, jazda konna, piłka nożna, golf, gimnastyka (sportowa i artystyczna), trójbój siłowy, jazda na wrotkach, piłka ręczna, softball, tenis, tenis stołowy, siatkówka, badminton, judo, żeglarstwo; oraz dyscypliny zimowe: narciarstwo zjazdowe, biegowe, snowboard, wyścigi na rakietach śnieżnych (snowshoeing), łyżwiarstwo figurowe, łyżwiarstwo szybkie, hokej halowy. W grupie uznane dyscypliny sportu znajdują się: krykiet, kajakarstwo, netball, unihokej. W Polsce w ruchu Olimpiad Specjalnych największą popularnością cieszy się lekkoatletyka, piłka nożna, tenis stołowy, koszykówka, pływanie, trójbój siłowy, badminton, jazda na wrotkach, z dyscyplin zimowych: narciarstwo biegowe i zjazdowe, łyżwiarstwo szybkie i hokej halowy. Od niedawna także w Olimpiadach Specjalnych Polska rozwija się bowling, bocce, snowsoeing, a popularne coraz bardziej stają się: tenis, jazda konna, kolarstwo, gimnastyka, kajakarstwo i żeglarstwo. 09-10-05 12:06 Zawody w Olimpiadach Specjalnych: Igrzyska światowe Special Olympics odbywają się tak jak inne Igrzyska Olimpijskie w cyklu czteroletnim, naprzemiennie co 2 lata Igrzyska zimowe i letnie. Każde Igrzyska są wielkim wydarzeniem dla startujących w nich sportowców, cieszą się bardzo dużą popularnością i zainteresowaniem. Jednak prawdziwą siłę ruch Olimpiad Specjalnych czerpie z zawodów na szczeblu lokalnym, gdzie tysiące zawodników korzystaja systematycznie z imprez sportowych. Najniższy poziom zawodów tworzy podstawę do awansu na kolejny szczebel uczestnictwa. Tylko zawodnicy startujący w zawodach niższej rangi mogą brać udział w zawodach kolejnego szczebla. W Olimpiadach Specjalnych na świecie i w Polsce obowiązują kolejne szczeble zawodów: od zawodów lokalnych (poziom sekcji przy placówkach dla osób z niepełnosprawnością intelektualną, zawody regionalne (w Polsce jest 18 Oddziałów Regionalnych), zawody narodowe: ogólnopolskie igrzyska letnie i zimowe, turnieje i mityngi w pojedynczych dyscyplinach, zawody kontynentalne (np. europejskie) i igrzyska światowe. Special Olympics wymaga, aby każde zawody w ramach ruchu miały oficjalne uznanie i odbywały się zgodnie z przepisami Olimpiad Specjalnych. Nazewnictwo zawodów Olimpiad Specjalnych jest ujednolicone i zawiera składniki: dyscyplinę, zasięg zawodów /ogólnopolski, regionalny/, zwrot „Olimpiad Specjalnych oraz nazwę (w pojedynczych dyscyplinach: mityng, turniej, regaty i igrzyska gdy jest więcej dyscyplin). folder sport w OS-210x210.indd 6 09-10-05 12:06 RÓWNOŚĆ SZANS Równość szans w ruchu Olimpiad Specjalnych Ruch Special Olympics w działalności sportowej opiera się w swoich podstawowych założeniach na zapewnieniu każdej osobie z niepełnosprawnością intelektualną równych szans na odniesienie sukcesu w sportowej rywalizacji. Zasada ta istnieje nie tylko w Special Olympics. W normalnym, masowym sporcie ma ona także swoje miejsce – podczas zawodów tworzone są kategorie wagowe, wiekowe itp. Natomiast w Olimpiadach Specjalnych po wyrównaniu szans poprzez ogólne podziały (kategorie płci, wieku), w dalszym ciągu mamy do czynienia z bardzo zróżnicowaną grupą sportowców, których szanse w rywalizacji wcale nie zostały wyrównane. Dzieje się tak ponieważ poziom niepełnosprawności intelektualnej wpływa na możliwości nabywania nowych umiejętności ruchowych, nauczenie się współpracy w zespole, a co najbardziej istotne wraz z ograniczeniami intelektualnymi w różnym stopniu powiązane są ograniczenia możliwości fizycznych i poziomu sprawności, a często także współistnieją sprzężone z niepełnosprawnością intelektualną dodatkowe uszkodzenia aparatu ruchu, zaburzenia narządów zmysłów. Nie istnieje w tej grupie niepełnosprawności prosta współzależność pomiędzy stopniem niepełnosprawności intelektualnej, a ograniczeniami ruchowymi, a wręcz przeciwnie pod tym względem różnorodność jest olbrzymia. W Special Olympics osiągnięto cel wyrównania szans poprzez stworzenie specyficznego systemu zawodów. Wielu z kibiców przyzwyczajonych jest to tradycyjnego obrazu zawodów sportowych, gdzie w zmaganiach o pierwsze miejsce rywalizują najlepsi z najlepszych, po wielu szczeblach eliminacji, półfinałów i finałów, ten który wygra staje na podium na pierwszym miejscu będąc mistrzem, szczycąc się jakimś pobitym rekordem. Natomiast zawody sportowe Olimpiad Specjalnych kierują się inną logiką. Nie chodzi tutaj o to by wyłonić tych najbardziej zdolnych rekordzistów, lecz by dać szansę zwycięstwa każdemu zawodnikowi, niezależnie od jego poziomu możliwości. Trzy zagadnienia: tworzenie grup, w których odbywa się rywalizacja, sposób na- folder sport w OS-210x210.indd 7 gradzania i przepisy o awansowaniu na wyższy szczebel uczestnictwa w zawodach, wyróżniają ruch Olimpiad Specjalnych z każdej innej organizacji sportowej, czyniąc go ruchem, w którym podkreślane są wartości uczestnictwa w rywalizacji z równym przeciwnikiem, nie ma dążenia do rekordów za wszelka cenę, nagród materialnych za medale czy punktacji i pucharów za zbiorowe osiągnięcia całej reprezentacji. Najważniejsze są: poprawa możliwości danego zawodnika, motywowanie do dalszego podejmowania treningów i prawdziwa walka fair play na zawodach. Sposób rozgrywania zawodów jest oparty na wstępnym podziale na grupy sprawnościowe na podstawie uzyskanych najlepszych wyników danych osób. Łączy się w grupy zawodników o wyrównanym poziomie sprawności. Jest to specyficzny system zwany tworzeniem grup sprawnościowych – dodatkowa kategoria, która jest w przypadku osób z niepełnosprawnością intelektualną niezbędna by została rozegrana rywalizacja w dowolnej konkurencji. W stworzonych zgodnie z określoną procedurą grupach sprawnościowych (z uwzględnieniem kategorii płci, wieku, sprawności) spotykają się do rywalizacji zawodnicy o zbliżonym poziomie możliwości. Ich sprawność w jednej grupie liczącej min. 3 osób, a maksymalnie 8 nie jest większa niż 10 %. Naukowcy, twórcy przepisów Special Olympics, stwierdzili, iż 10 % różnicy w czasie zawodów, w przypadku dodatkowych emocji i motywacji nie jest granicą nie do przezwyciężenia. Każdy z zawodników w grupie ma takie same szanse na zwycięstwo, a wygra ten który został lepiej przygotowany w czasie treningów. W każdej grupie sprawnościowej rozdzielane są nagrody. System nagradzania sprawia, iż każdy wysiłek zawodnika jest doceniany – za trzy pierwsze miejsca przyznawane są medale: złoty, srebrny, brązowy, za kolejne od 4 do 8 miejsca specjalne wstążki. W sportach zespołowych każdy uczestnik drużyny otrzymuje jednakową nagrodę, adekwatną do zajętego miejsca. Zawodnik /zespół/, który nie ukończył konkurencji otrzymuje wstążkę uczestnictwa. Ceremonia dekoracji jest momentem podkreślenia osiągnięć każdego z zawodników, odbywa się oddzielnie dla każdej grupy sprawnościowej i biorą w niej udział wszyscy zawodnicy tej grupy. 09-10-05 12:06 Ceremonia dekoracji odbywa się na specjalnie w tym celu wyznaczonym i udekorowanym podium z miejscami dla 8 zawodników /tyle osób może liczyć grupa sprawnościowa/. Kolejność dokonywania dekoracji powinna być odwrotna do kolejności zajmowanych miejsc, od 8 do 1 miejsca i jeśli to możliwe powinna odbywać się natychmiast po zakończeniu rywalizacji. Nie prowadzi się zbiorczych punktacji za osiągnięte miejsca medalowe zespołu, nie ma rejestracji najlepszych wyników, rekordów. Nie należy nagradzać zawodników pucharami, zarówno indywidualnie jak i zespołowo. Podobnie motywujący do dalszej pracy jest uwarunkowany przepisami system awansowania na zawody wyższej rangi. Na kolejne szczeble zawodów awansują zawodnicy, medaliści, ale dotyczy to wszystkich grup sprawnościowych, zarówno tych gdzie są drużyny czy zawodnicy o najwyższych możliwościach jak i tych o obniżonym poziomie sprawności. W pierwszej kolejności brani są pod uwagę złoci medaliści, a jeśli jest ich zbyt wielu do przyznanej liczby miejsc to o kwalifikacji decyduje losowanie spośród złotych medalistów wszystkich grup sprawnościowych. Dzięki specjalnie dla Olimpiad Specjalnych stworzonemu systemowi uczestnictwa w rywalizacji, nagradzania i awansowania osoby z niepełnosprawnością intelektualną, pomimo różnorodnych ograniczeń i różnego poziomu możliwości ruchowych mają szansę rywalizacji na zasadach równości. Tak przebiegające uczestnictwo w ruchu sportowym daje wszechstronne efekty, nie tylko rehabilitacji ruchowej, ale także w wielu innych zakresach funkcjonowania osób z niepełnosprawnością intelektualną – sferze psychologicznej, kształtowania charakteru, zaradności i integracji z otoczeniem. Ten kto sam nie przeżył atmosfery zawodów i nie zobaczył rywalizacji oraz wysiłków zawodników, oczywiście tych na każdym poziomie sprawności, nigdy nie uwierzy, że tak wiele niewykorzystanych możliwości drzemie w każdej z tych osób. Należy im tylko dać szansę i stworzyć odpowiednie warunki. Oni natomiast swoją postawą zawsze będą mogli okazać jak jest to dla nich ważne. Trzeba to tylko umieć zauważyć i docenić. folder sport w OS-210x210.indd 8 09-10-05 12:06 Olimpiady Specjalne działają dzięki wsparciu: Ministerstwa Sportu i Turystyki i Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Sponsorzy Strategiczni: Biuro Narodowe Stowarzyszenia Olimpiady Specjalne Polska 00-539 Warszawa, ul. Piękna 3a, tel. (0-22) 627 07 58, tel./fax (0-22) 621 84 18, e-mail: [email protected] http://www.olimpiadyspecjalne.pl Wpłat na rzecz Stowarzyszenia Olimpiady Specjalne Polska można dokonywać na konto: Bank PeKaO S.A. V O/Warszawa, Nr 48 1240 1066 1111 0000 0005 9907 Folder wydano z dotacji Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych folder sport w OS-210x210.indd 1 09-10-05 12:05
Podobne dokumenty
Broszura dot. Polskiej Reprzentacji Olimpiad Specjalnych na
170 krajach. Olimpiady Specjalne Polska od 1985 roku są jej częścią. / Special Olympics is the world’s largest sports organization for children and adults with intellectual disabilities, founded by...
Bardziej szczegółowo