KLASZTOR OJCÓW DOMINIKANÓW W LUBLINIE

KLASZTOR OJCÓW DOMINIKANÓW W LUBLINIE
Kościół Zakonu Kaznodziejskiego miał wielkie znaczenie dla staropolskiego
Lublina, świadczy o tym fakt, że jedna z kaplic (Firlejowska) nawiązuje stylem
architektonicznym do kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu. To tutaj przybył król
wraz z sygnatariuszami unii i posłami, aby po zaprzysiężeniu aktu unii na Zamku
lubelskim odśpiewać uroczyste "Te Deum" jako podziękowanie za doprowadzenie
do końca tak doniosłego dla narodów polskiego i litewskiego dzieła.
Przechowywany w zbiorach kościelno-klasztornych oo. Dominikanów Krzyż Unii
Lubelskiej nawiązuje do tych ważnych wydarzeń. Jak wyglądał Lublin na początku
XVIII wieku, uzmysławia obraz "Pożar miasta Lublina w 1719 roku", eksponowany
w kaplicy Tyszkiewiczów w bazylice oo. Dominikanów. Jej dzieje związane są z
pochodzącymi z Kijowa relikwiami Drzewa Krzyża Świętego. Do Lublina przywiózł
je w połowie XV wieku biskup Kijowski Andrzej. Relikwie przez długie wieki
chroniły miasto Lublin i jego mieszkańców. O cudownych uzdrowieniach, a i
niejednokrotnym ocaleniu grodu przed groźnymi żywiołami opowiadają dziś
obrazy znanych mistrzów, znajdujące się m. in. w nawach kościoła. Piękny i
cenny 18 kilogramowy relikwiarz Drzewa Krzyża Świętego skradziono z bazyliki w
roku 1991, ale nikt z mieszkańców koziego grodu nie ma wątpliwości, że
wcześniej czy później Drzewo Krzyża Świętego wróci na swoje miejsce.

Zarys historii kościoła i klasztoru
Ks. Jan Ambroży Wadowski, historyk kościołów lubelskich, nie mając dostępu do
wszystkich archiwaliów, które dzisiaj znamy, twierdził, że dominikanie rozpoczęli swoją
działalność w Lublinie w 1342 r. Był to rok ufundowania kościoła i klasztoru przez króla
Kazimierza Wielkiego. Prawdopodobnie dwaj dominikanie zamordowani przez
Jadźwingów i Litwinów w 1282 r. w Lublinie mogli pochodzić z innej miejscowości.
Katalog Polskiej Prowincji Dominikanów na rok 2000/2001 podaje, że klasztor lubelski
istnieje od 1253 r.
Najważniejsze daty z historii kościoła i klasztoru:
1230r. przybycie dominikanów do Lublina
1253r. założenie klasztoru
1333r. wg wersji Długosza - książę Grzegorz przywozi Relikwie Świętego Krzyża
1420r. przywiezienie Relikwii Krzyża św. - wg wersji notowanej w XVI wieku
1505r. pożar kościoła i klasztoru
1550r. kolejny pożar kościoła i klasztoru
1569r. zaprzysiężenie Unii lubelskiej w kościele
1575r. pożar Lublina, w tym kościoła i klasztoru, po nim: odbudowa kościoła w stylu renesansowym
1586r. zaprowadzenie w klasztorze nowicjatu i studiów zakonnych (Studium Formale) - bez możliwości
nadawania
stopni naukowych
1615-1728r. stopniowa rozbudowa kościoła i klasztoru - powstają koleje kaplice: Firlejów (1615),
Ossolińskich (1624),
Tyszkiewiczów (1658), MB Paryskiej (1729).
1644-1686r. istnienie Studium Generale z prawem nadawania stopnia rektora i magistra filozofii i
teologii (magistra i
doktora) - pierwsza wyższa szkoła Lublina
1794r. Budowa ołtarza (stan obecny)
1818 nakaz rozbiórki popękanego kościoła przez gen. Zajączka
1850-1854 gruntowna restauracja kościoła
1864 ograniczenie działalności klasztoru przez władze rosyjskie kasata klasztoru, wypędzenie
ostatnich zakonników 1900 przejęcie pomieszczeń klasztoru przez Lubelskie Towarzystwo
Dobroczynności
1938 powrót dominikanów do Lublina
1967 nadanie kościołowi tytułu bazyliki mniejszej
1991 kradzież Relikwii Świętego Krzyża
Dziedzictwo religijne i kulturowe Lublina stanowią
Zachowane niewielkie fragmenty relikwii Drzewa Krzyża Świętego,
niezwykle piękna barokowa rzeźba „Chrystus Ukrzyżowany na palmie'',
niezwykłe zakrystie i ich wyposażenie, kaplica Firlejów i kaplica
Ossolińskich prezentujące styl lubelskiego renesansu, wyjątkowe dwie
ambony w stylu rokoko, fresk Tomasza Muszyńskiego pt. „Sąd
Ostateczny'' w kaplicy Tyszkiewiczów, zespół klasztorny z refektarzem
gotyckim-Salą Unii Lubelskiej i pięknym wirydarzem.
Chrystus Ukrzyżowany na Drzewie Palmowym
Chrystus Ukrzyżowany na Drzewie Palmowym z ok.
1740 roku, pochodzący z kościoła oo. Dominikanów
w Lublinie - to nietypowy krucyfiks, wielokrotnie
poddawany rozmaitym próbom odnowienia, których skutki
miały fatalny wpływ na obiekt, jego wygląd oraz stan
zachowania.
Przeprowadzone podczas ostatniej konserwacji
zabiegi o charakterze technicznym i plastycznoestetycznym pozwoliły na uczytelnienie zachowanych
pierwotnych form rzeźbiarskich i polichromii. Rzeźba
została gruntownie przebadania od strony technologicznej
oraz historycznej i ponowne szczegółowo zadatowana,
dzięki wnikliwej analizie analogicznych przedstawień, ich
genezy, ikonografii, ze szczególnym uwzględnieniem
tematyki Krzyża Żywego oraz wieloaspektowej symboliki
palmy.
Kościół widziany nocą
Wnętrze kościoła
Ołtarz Główny z końca XVIII wieku
W klasztorze można zobaczyć:

Obraz przedstawiający
pożar Lublina

Makieta kompleksu
dominikańskiego
Dominikanie w dzisiejszym Lublinie
Zakonnicy odnajdują się dzisiaj w kilku aspektach działalności
duchowej, naukowej oraz kulturalnej.
Członkowie wspólnoty lubelskiej są wykładowcami Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Coraz bardziej staje się
widoczna kulturotwórcza rola zakonników oraz ich świątyni. Są
organizatorami dysput teologicznych z duchownymi innych rytów
chrześcijańskich i innych religii.
Od 2009 roku czynnie współpracują z Ośrodkiem „Brama Grodzka –
Teatr NN” w realizacji widowiska parateatralnego „Pożar miasta
Lublina”.
W 2010 roku po raz pierwszy zaangażowali się w zorganizowanie
jednego z koncertów festiwalu „Inne Brzmienia”.
Przy klasztorze powstało Dominikańskie Duszpasterstwo
Rodzin z Małymi Dziećmi
Duszpasterstwo rodzin z małymi
dziećmi to także możliwość złapania
oddechu, wymiany rodzicielskich myśli
przy kawie i ciastku w przyklasztornej
salce. Wszystko przy
akompaniamencie gwaru dzieciaków,
które nie marnują czasu i wspólne
chwile wykorzystują oczywiście na
zabawę. Raz w miesiącu atmosfera
nieco poważnieje. Wybieramy sobie
jakiś temat i rozmawiamy,
dyskutujemy.
Celem zakonu dominikanów
jest głoszenie Ewangelii
przez kaznodziejstwo,
pracę naukową i inne
powszechnie prowadzone
formy duszpasterstwa.
Każdy klasztor jest pomyślany
jako miejsce modlitwy
i studium prawd wiary.
Obowiązkiem dominikanów
jest dzielenie się z innymi
tym, co uzyskali na modlitwie
i podczas studium.
Taka koncepcja charyzmatu
zakonu zakłada również
pracę duszpasterską
poza własnym klasztorem.
Koniec
Dziękuję za uwagę
Prezentację wykonała Joanna Stasiuk
Zespół Szkół nr 1 Hrubieszów