Umowa międzynarodowa wiąże zarówno państwa, które ją

id: 20276
Umowa międzynarodowa wiąże zarówno państwa, które ją ratyfikowały,
jak i podmioty, których sferę działalności reguluje. Nie jest zatem konieczne, by
w
kontrakcie
strony
powoływały
przepisy
obowiązującej
umowy
międzynarodowej jako podstawę sposobu rozstrzygania sporów i wykonania
orzeczenia.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie
z dnia 10 września 1997 r.
I ACz 813/97
Sąd Apelacyjny w Warszawie w składzie:
SSA M. Szulc (przewodniczący, sprawozdawca)
SSA I. Fick-Brzeska
SSW A. Orłowska
po rozpoznaniu w dniu 10 września 1997 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z
wniosku O. w G. /B/ z udziałem Przedsiębiorstwa Wielobranżowego „R” Spółki z o.o. w R. o
nadanie klauzuli wykonalności na skutek zażalenia wierzyciela od postanowienia Sądu
Wojewódzkiego w Warszawie z dnia 14 kwietnia 1997 r. sygn. akt […] postanawia:
Uchyla zaskarżone postanowienie i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania
Sądowi Wojewódzkiemu w Warszawie pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach
procesu za II instancję.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 14.IV.1997 r. sygn. akt […] Sąd Wojewódzki w Warszawie
oddalił wniosek O. w G. /B/ o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Arbitrażowego
przy Krajowej Izbie Gospodarczej z dnia 30.VI.1995 r. sygn. akt […].
Sąd Wojewódzki wskazał, że zgodnie z art. 711 § 2 k.p.c. wyrok Sądu polubownego
ma moc prawną na równi z wyrokiem Sądu państwowego dopiero po stwierdzeniu przez sąd
arbitraz.laszczuk.pl
państwowy jego wykonalności, a nadanie klauzuli wykonalności jest możliwe dopiero po
uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu wykonalności. Ponieważ nie został
złożony wniosek o stwierdzenie wykonalności i nie zostało wydane w tym przedmiocie
postanowienie, brak jest podstaw do nadania wyrokowi w/w Sądu klauzuli wykonalności. Sąd
I instancji nie podzielił stanowiska wnioskodawcy, że stosownie do art. IV pkt 2 Konwencji
Moskiewskiej wyrok ten należy traktować na równi z prawomocnym orzeczeniem Sądu
Państwowego, bowiem strony nie są podmiotami wymienionymi w art. I pkt 3 Konwencji, w
kontrakcie nie powołano Konwencji Moskiewskiej dokonując zapisu na sąd polubowny, oraz
art. IV pkt 4 Konwencji stanowi, że orzeczenia Sądów arbitrażowych są ostateczne i
podlegają wykonaniu bez dalszego postępowania, jeżeli ustawodawstwo państwa, w którym
ma swoją siedzibę taki sąd arbitrażowy, nie stanowi inaczej.
Powyższe postanowienie zaskarżył wierzyciel O. w G. i podnosząc, że Konwencja
Moskiewska obowiązuje strony z mocy prawa, oraz zarzucając naruszenie art. I pkt 3, art. IV
ust. 2 i ust. 4 oraz art. 5 Konwencji Moskiewskiej, wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu w
Warszawie.
Sąd Apelacyjny zważył:
Zażalenie jest uzasadnione.
Bezsporne jest, że strony w kontrakcie nr (…) z dnia 3.VIII.1992 r. dokonały zapisu
na sąd polubowny. Kraje, w których mają siedziby podmioty gospodarcze będące stronami
kontraktu, są stronami Konwencji z dnia 26.V.1972 r. o rozstrzyganiu w drodze arbitrażu
sporów cywilnoprawnych wynikających ze stosunków współpracy gospodarczej i naukowotechnicznej /Dz. U. nr 7/74 poz. 37/. Konwencja ta stanowi umowę międzynarodową
regulującą
sposób
rozstrzygania
sporów
cywilnoprawnych
pomiędzy
podmiotami
gospodarczymi określonymi w art. I ust. 3 w zakresie przedmiotowo zakreślonym w ust. 1 i 2
tego artykułu. Umowa międzynarodowa wiąże zarówno państwa, które ją
ratyfikowały, jak i podmioty, których sferę działalności reguluje. Nie jest zatem
konieczne, by w kontrakcie strony powoływały przepisy obowiązującej umowy
międzynarodowej jako podstawę sposobu rozstrzygania sporów i wykonania
orzeczenia. Wadliwe jest stanowisko Sądu Wojewódzkiego, iż strony nie są podmiotami
wymienionymi w art. I pkt 3 Konwencji. Zgodnie z tym przepisem przez organizacje
gospodarcze rozumie się mające siedzibę w różnych państwach uczestniczących w Konwencji
arbitraz.laszczuk.pl
przedsiębiorstwa, trusty, zjednoczenia, kombinaty, centralne zarządy działające na zasadach
rozrachunku gospodarczego, a także instytuty naukowo-badawcze, biura projektowe i
konstrukcyjne i innego rodzaju organizacje, będące podmiotami prawa cywilnego. Wyliczenie
zatem nie jest wyczerpujące, a sformułowanie „i inne tego rodzaju organizacje będące
podmiotami prawa cywilnego” wskazuje na objęcie przepisami Konwencji również tych
organizacji gospodarczych, które nie zostały wymienione wprost, a są podmiotami prawa
cywilnego działającymi w zakresie stosunków określonych w ustępie 1 i 2 artykułu I. Brak
jest podstaw do przyjęcia, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z uwagi na formę
prawną swej struktury nie podlega przepisom Konwencji. Sąd Wojewódzki nie wskazał
również przyczyn, dla których uznał, że wierzyciel – zjednoczenie – nie spełnia wymogów
ustępu 3 art. I. Błędny jest także pogląd, iż w przedmiotowej sprawie należy stosować art.
711 § 2 k.p.c., a zwłaszcza, iż w odniesieniu do wyroków sądów polubownych stale
działających przy izbach handlowych stosować należy art. IV pkt 4 Konwencji. Artykuł II
Konwencji odmiennie reguluje kwestię właściwości w wypadku sądu arbitrażowego przy izbie
handlowej /pkt 1/ i sądu specjalistycznego /pkt 2/, ustanawiając w pierwszym wypadku
bezwzględną właściwość sądu arbitrażowego przy izbie handlowej w państwie, na którego
terytorium ma siedzibę pozwany, a w drugim wypadku pozostawiając możliwość wyboru
sądu stronom. Odmiennie została także unormowana w stosunku do obu rodzajów sądów
kwestia wykonywania orzeczeń. Słusznie podniósł skarżący, że do sądów arbitrażowych przy
izbach handlowych zastosowanie ma art. IV pkt 2 stanowiący, że orzeczenia uważa się za
uznane bez dalszego postępowania i podlegają one wykonaniu w każdym z państw
uczestniczących w tym samym trybie, co prawomocne orzeczenie państwowych sądów
Państwa, w którym mają być wykonane, zaś powołany przez Sąd I instancji art. IV pkt 4 ma
zastosowanie wyłącznie w wypadku wyroków sądów specjalistycznych /np. Sąd Morski/.
Przedmiotowe orzeczenie jest zatem ostateczne i wobec treści art. IV pkt 2 nie
stosuje się trybu postępowania polegającego na stwierdzeniu wykonalności. Należy zatem
wobec zrównania wyroków sądów arbitrażowych przy izbach handlowych z wyrokami sądów
powszechnych, traktować wyrok takiego sądu arbitrażowego jako tytuł egzekucyjny i
rozpoznać sprawę wyłącznie w zakresie nadania klauzuli wykonalności.
Mając na uwadze powyższe należało orzec jak w sentencji na podstawie art. 386 pkt
4 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.
Źródło: Sąd Apelacyjny w Warszawie
arbitraz.laszczuk.pl
arbitraz.laszczuk.pl