docTeatr grecki jako instytucja
download 
Reklamacja Transkrypt
Teatr grecki jako instytucja
BUDOWA TEATRU GRECKIEGO Krótka geneza kultu Dionizosa: • Nowe święto wymyślone przez Ateńczyków – Wielkie Dionizje. Święto ku czci boga Dionizosa. • Pochodzenie święta – prawdopodobnie kult zmarłych. • Miejsce Wielkich Dionizji – u stóp Akropolu. • Różne atrakcje: konkursy muzyczne, taneczne, śpiewacze, a także zawody sportowe • Pragnienie wprowadzenia nowych dyscyplin ‐ rywalizacja w dwóch dziedzinach: dytyrambie i tragedii. Pierwsze przedstawienia: • Nie odbywały się w specjalnym miejscu, lecz w wydzielonej części agory • Pierwsze konstrukcje teatralne wznoszone z drewna • Jedna z konstrukcji drewnianych zawaliła się, przez co Ateńczycy postanowili przenieść się na zbocza Akropolu • Pierwsze przedstawienia widzowie oglądali siedząc na ziemi. Z czasem rozwinęła się kamienna widownia. ELEMENTY TEATRU GRECKIEGO Theatron: • Z greckiego theaomai – „patrzę“, „przyglądam się“ • Miano widowni w teatrze greckim • Początkowo widzowie siedzieli na ziemi, z czasem pojawiły specjalne kamienne ławy, na których zasiadywali. Orchestra i proskenion – przodkowie dzisiejszej sceny • Orchestra po grecku znaczy tyle, co „miejsce do tańca“ • Ogromny plac, na który początkowo był miejscem występów • Gdy przedstawienia odbywały się na agorze, kształt orchestry był bliżej nieokreślony. Z czasem powstały orchestry prostokątne, natomiast kształt koła osiągnięto dopiero w IV w p.n.e. • Na środku orchestry znajdował się ołtarz – thyleme. Składano tam ofiary bogom, ale także służył za podest dla koryfeusza lub aulety. • Ok. IV w.p.n.e. pojawił się nowy element sceny – proskenion (zwany także z łać. podium), czyli podwyższony podest. Znajdował się on między orchestrą, a skene. Upowszechnie tego elementu przypada na II w. p.n.e. Proskenion z czasem przejął rolę orchestry, czyli na nim działa się cała akcja przedstawienia. Rampy: • Znajdowały się po dwóch stronach teatru greckiego • Służyły jako wejście dla chóru i aktorów • Określane mianem eisodoi, w późniejszym czasie pojawiły sie takie określenia jak ano parodoi oraz parodos, jednak ogólnie używa się pierwotnej nazwy. Parodosem określano boczne przejście dla chóru oraz widzów pierwszych rzędów. Skene: • Z greckiego skhne – „mieszkam“, „jestem zakwaterowany“ • Na początku wznoszone z drewna, na każdy festiwal. Od V w.p.n.e. stały element teatru • Przeznaczenie: garderoba dla aktorów, magazyn rekwizytów. Z drugiej strony skene wykorzystywano jako element scenografii oraz narzędzie do pokazania wcześniej niemożliwych efektów podczas przedstawień • Pierwszy wykorzystał skene Ajschylos w przedstawieniu „Oresteja“ • Na dachu skene pojawiali się m.in. bogowie, mityczne stwory • Ze skene na orchestrę początkowo prowadziły jedne drzwi, z czasem pojawiły się drugie, a potem trzecie, czyli w sumie trzy pary drzwi. • Drzwi wykorzystywano także jako element scenografii, np. w „Agamemnonie” Klitajmestra drzwi stanowiły bramę między światem żywych i umarłych. • Drzwi były wielką tajemnicą, a zarazem elementem zaskoczenia. Dramatopisarze często wprowadzali sceny z drzwiami, by sztuka wywierała ogromne wrażenie na widzu. Maszyny teatralne: • Szeroko wykorzystywane, gdyż dawały wiele możliwości dla twórców przedstawień, którzy mogli sięgać po nowatorskie rozwiązania, by odbiór sztuki przez widzów był głębszy • Ekkyklemat – drewniana platforma na kółkach, najczęściej wytaczana podczas finalnych scen teatralnych. • Mechane – forma pierwotna współczesnego żurawia. Wykorzystywany m.in. do podnoszenia i opuszczania bohaterów sztuk • Bronteion – skórzany worek z kamieniami, który uderzał w blachę. Bronteion miał wywoływać przede wszystkim efekty dźwiękowe w momentach napięcia w sztuce. Z greckiego bronth – „grzmot“.
