Ochrona roślinnych zasobów genowych

Ochrona roślinnych zasobów genowych korzyści dla nowoczesnego rolnictwa
Agnieszka I. Piotrowicz-Cieślak
Łomża, 4 września 2016 r.
Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów
Genowych - funkcje
• ochrona zmienności genetycznej roślin użytkowych
zagrożonych erozją
• gromadzenie genotypów roślin zagrożonych erozją
genetyczną
• ocena zgromadzonych genotypów
• długoterminowe przechowywanie w stanie żywym
zebranych materiałów i udostępnianie ich hodowcom,
pracownikom nauki i innym zainteresowanym
• dokumentowanie zbiorów i upowszechnianie danych
Bank Genów w Radzikowie
zboża
27849
trawy
18804
wysokobiałkowe
9024
warzywa
6942
oleiste
3470
zielarskie
1388
Liczba roślin użytkowanych rolniczo
7000 - użytkowanych rolniczo
Dostarcza 90 % energii
pochodzenia roślinnego - 30
120 – ważnych w skali kraju
Po co nam Bank Genów? Zofia Bulińska-Radomska, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB Dzień
Otwartych Drzwi IHAR - PIB, 29 maja 2015 r.
Informacja internetowa
Zapisz, zapamiętaj i korzystaj!
http://egiset.ihar.edu.pl
Rośliny alternatywne
= alternatywa dla podstawowych gatunków
stosowanych w produkcji roślinnej
Rośliny alternatywne
podział
• Zastępujące tradycyjne rośliny uprawne
• Wykorzystywane do produkcji odnawialnych surowców dla
przemysłu
• Zwiększające biologiczną różnorodność pokarmu
• Używane do produkcji leków, przeciwciał i szczepionek
• Przeciwdziałające efektowi cieplarnianemu
• Wykorzystywane w biologicznej rekultywacji gleby
• Wykorzystywane w odnawialnych
źródłach energii
Prof. Ewa Swicka-Sienkiewicz , Wykład wygłoszony na zebraniu referatowo-dyskusyjnym
Koła PTZ we Wrocławiu 3 kwietnia 2001 roku.
Zalety wykorzystywania roślin
w odnawialnych źródłach energii
1. Intensywne wykorzystanie użytków rolnych, które
dotychczas były odłogowane lub nieużytkowane
2. Dodatkowe dochody dla gospodarstwa rolnego
3. Stwarzanie dodatkowych miejsc pracy
Wady wykorzystywania roślin
w odnawialnych źródłach energii
1. Długi okres produkcji
2. Wartość opałowa uzależniona od wilgotności
3. Trudność związana z przerobem roślin do postaci
towaru handlowego
Rośliny alternatywne wykorzystywane w odnawialnych
źródłach energii
Wybrane rośliny alternatywne:
1. Wierzba energetyczna
2. Topola
3. Miskant
4. Rdest sachaliński
Wierzba energetyczna
Najpopularniejsza wierzba:
• Salix Viminalis var. Gigantea
Wierzba energetyczna
•
•
•
•
krzew osiągający do 10 m wysokości.
roślina dwupienna
kwitnienie: marzec – kwiecień
Kwiatostany – walcowate kotki, męskie
3 × 1 cm, żeńskie mniejsze
• gatunek szybko rosnący, o wysokim potencjale
produkcyjnym biomasy
Wierzba energetyczna
Warunki uprawy:
•
•
•
•
Zakładanie plantacji
Warunki uprawy
Okres użytkowania karpy
Dopłaty unijne ?
Topola energetyczna
Najpopularniejsza topola: Topola hybrydowa
• wysokie i okazałe drzewo
• prosty pień rozgałęziający się na grube i mocne
konary
• gałęzie proste i długie, w części wierzchołkowej
strzeliste
• drzewo dwupienne
• najszybciej rosnące drzewo w klimacie
umiarkowanym
Topola
Warunki uprawy:
•
•
•
•
•
Zakładanie plantacji
Warunki uprawy
Okres użytkowania drzew
Dopłaty unijne ? – zalesianie
Zbiór co 4 lata
Topola
Można ją sadzić na gruntach rolnych, łąkach i
nieużytkach zachowując dotychczasowe
przeznaczenie nieruchomości
(nie stanowi zalesiania)
Wierzba
Topola
http://athverkleij.nl/Product-Overzicht/Bos--haagplantsoen/4003-471
Miskant
Najpopularniejsze formy:
• Miscanthus x giganteus
• Miscanthus
• Miscanthus oligostachyus
Miskant
•
•
•
•
•
•
Trawa szybko rosnąca - fotosynteza C4
Trawa kępowa do 3.5m
Produktywność 10–30 t/ha s.m.
Trwałość rośliny 15 lat.
Sadzonki wysadza się w rozstawie 1×1 m.
Użytkowana przez 20 lat
Miskant
Warunki uprawy:
•
•
•
•
•
Zakładanie plantacji
Warunki uprawy
Okres użytkowania
Dopłaty unijne ?
Częstotliwość zbioru
Rdest sachaliński
•
•
•
•
•
•
•
pochodzi z Azji Wschodniej
roślina wieloletnia zielna, silnie rozgałęziającą się
do 6 m wysokości
jednoroczne pędy do 4 m
często tworzy rozłogi
żywotność plantacji rdestu 15 lat
plon 10 - 12,5 t s.m. z ha
Rdest sachaliński
Uwaga! uważany jest za chwast i na niektórych
obszarach za gatunek inwazyjny.
Rdest sachaliński
Plantację można użytkować przez 15 lat.
Wysokie plony uzyskuje się na glebach
rolniczych, dobrze uwodnionych.
Zasychanie łodyg następuje w miesiącach
zimowych, a zbioru dokonuje się w miesiącach
luty-kwiecień.
UWAGA ! z uprawą
Miskant olbrzymi
Rdest sachaliński
http://www.wilkow.pl/429/szprzedaz-sadzonek-korzeniowych-trawy-energetycznej-o-nazwie-miskant-olbrzymi.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rdestowiec_sachali%C5%84ski
Ekonomia
Wierzba
vs
Topola
Wierzba
Topola
Typ rośliny
krzew
drzewo
Plon ha/rok
13
25
Kaloryczność zrębki
przesuszonej
9,1 GJ/t
9,1 GJ/t
Czas użytkowania lata
20-25
20
Zbiór
co 1-2 lata
co 3-4-5-6-7-8 lat
Dziękuję za uwagę