iszy - Polski Związek Głuchych

iszy
II/2012
ISSN 1509-5436
czasopismo niesłyszących i nie tylko...
Wystawa Kate Zamany
i Karoliny Jakóbczak
4
Wystawa pn.
„Give me winter, give me dog”
Deaf International Polonia
8
Zjazd Polonii - Deaf
we Wrocławiu
Uczelnie wyższe
dla niesłyszacych studentów
26
Wykaz uczelni przystosowanch
do potrzeb osób niesłyszących
GŁUSI W KULTURZE | KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH | NASZE SPRAWY | KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI
Kajetana Maciejska-Roczan
prezes ZG PZG
Drodzy Czytelnicy!
Z
przyjemnością oddajemy w Państwa ręce drugi numer naszego kwartalnika dofinansowanego ze
środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Promocja Literatury
i Czytelnictwa Priorytetu Czasopisma.
W numerze znajdziemy relacje ze Zjazdu Niesłyszącej Polonii, który odbył się 2 czerwca we Wrocławiu.
Dla miłośników sztuki prezentujemy recenzje wystawy niesłyszących artystek – Kate Zamany
i Karoliny Jakóbczak.
W numerze znalazły się również relacje z wydarzeń kulturalnych: imprezy paralotniowej dla niesłyszących w Borsuku pn. ,,Weekend w chmurach” oraz wycieczki grupy niesłyszących z Oddziału
Opolskiego do ,,Jura Parku”.
W celu ułatwienia wyboru wyższej uczelni przez niesłyszącą młodzież na łamach naszego czasopisma
zamieszczamy informacje o sposobie rekrutacji oraz pomocy, jaką można uzyskać podczas studiów na
niektórych uczelniach.
Życzymy miłej lektury!
iszy
Kwartalnik „Świat Ciszy”
w 2012 r. jest dofinansowany
ze środków Ministra
Kultury i Dziedzictwa
Narodowego.
2
iszy
II/2012
Prezes Polskiego Związku Głuchych
Kajetana Maciejska-Roczan
Wydawca:
Polski Związek Głuchych Zarząd Główny
ul. Białostocka 4, 03-741 Warszawa
www.swiatciszy.pl, www.pzg.org.pl
Redaktor naczelna: Kajetana Maciejska-Roczan
Zespół redakcji: Pracownicy, wolontariusze
i przyjaciele PZG
Grafika i DTP:
Michał Jaromin - www.creativy.com
Materiałów redakcyjnych wydawnictwo nie wysyła
do autoryzacji. Redakcja nie zwraca materiałów nie
zamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skracania i adjustacji tekstów, a także zmiany tytułów.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk materiałów
lub ich część tylko za pisemną zgodą redakcji. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam
i ogłoszeń. Artykuły te nie muszą odzwierciedlać poglądów wydawnictwa.
© Wszelkie prawa zastrzeżone przez ŚWIAT CISZY.
Wieczór poezji
w języku
migowym
GŁUSI W KULTURZE
4 Wystawa Kate Zamany
7
i Karoliny Jakóbczak
Wieczór poezji
w języku migowym
w Jarosławiu na Podkarpaciu
8
Deaf International Polonia
10
Majówka
w Jura Parku
12
Weekend w chmurach
- relacja
7
ULTURA OTWARTA
K
NA GŁUCHYCH - KRAJ
15 Warsztaty kultury
bez barier
15
Zakochaj się
w kulturze
Weekend
w chmurach
- relacja
12
NASZE SPRAWY
17
ezpłatne szkolenia zawodowe
B
dla osób z wadą słuchu
18
VII Konferencja
Audiologów i Foniatrów
we Wrocławiu 1-2 czerwca 2012 r.
18 Ogólne zasady organizowania
pomocy osobom niepełnosprawnym lub osobom o ograniczonej sprawności ruchowej
w podróży koleją
19
Konferencja prasowa
"Respect Inclusion"
20
Spotkanie Emerytów
Niesłyszących z Australii
21
Debata
„Telewizja dostępna
dla wszystkich”
II Pszczyński
HalowyTurniej
Piłki Siatkowej
Niesłyszących
22
Portal EURO 2012
21
w Poznaniu dostosowany
do osób niesłyszących
22
II Pszczyński Halowy Turniej
Piłki Siatkowej Niesłyszących
KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI
23 I Warszawski Turniej Sportowy
dla Uczniów Niesłyszących
23
180-lecie OSW dla Dzieci
Niesłyszących w Poznaniu
24
Bajki dla dzieci niesłyszących
w telewizji
25
Regulamin Konkursu
„Magiczna Europa” Edycja III
26
Uczelnie wyższe
dla niesłyszących studentów
31 Wakacyjne plany
II/2012
iszy
3
wystawa
GŁUSI W KULTURZE
Kate Zamany
i Karoliny Jakóbczak
4
iszy
II/2012
GŁUSI W KULTURZE
G
aleria Kredens działa przy Polskim Związku Głuchych w Łodzi od 2010 roku. Znajduje się przy
reprezentacyjnej ulicy miasta Łodzi, Piotrkowskiej. Galeria prowadzi działalność wystawienniczą prezentują twórczość głównie osób niesłyszących. Prowadzi również szeroką współpracę ze
słyszącymi twórcami. Jest swoistym miejscem dialogu poprzez sztukę między dwoma światami.
Od początku naszej działalności Galeria współpracuje z Agnieszką Kołodziejczak, która skrupulatnie
i wielkim wyczuciem recenzuje każdą wystawę Galerii Kredens. Mamy nadzieję, iż publikowane recenzje
na łamach „Świata Ciszy” staną się dla Państwa inspiracją i zachętą do działań twórczych.
Poniżej prezentujemy Państwu recenzję Agnieszki Kołodziejczak na temat wystawy Kate Zamany
i Karoliny Jakóbczak pn. „Give me winter, give me dog”
Czy psy mogą się uśmiechać? Oczywiście, że tak. Bo są w swoim żywiole, biegną w wyścigu psich zaprzęgów.
Mogą pokazać wtedy w pełni całą
swoją naturę psa grenlandzkiego.
Bohaterami
zdjęć
pokazanych
w Galerii Kredens są, bowiem psy
grenlandzkie. Zdjęcia zostały zrobione podczas wyścigu Sleddog
Race - Frauenwald 2012 w Niemczech. Pomysł sfotografowania wyścigów wyszedł od Kate Zamany,
bo wcześniej miała ona już okazję
fotografować takie wyścigi, ale pomniejszej rangi niż te w Niemczech.
Kate jest znaną miłośniczką psów
grenlandzkich, miłośniczką takich
wyścigów, współpracuje ze środowiskiem maszerów, wykonuje rysunki
psów grenlandzkich itp. Namówiła Karolinę Jakóbczak do wyjazdu
i przygody fotograficznej na taki
wyścig psich zaprzęgów. A pomysł
wystawy był wspólny i dziewczyny
planują kolejne wspólne wystawy
fotografii. Warto podkreślić, że jest
to pierwsza indywidualna wystawa
fotografii obu dziewczyn.
Zdjęcia są opowieścią o przygotowaniu psów do wyścigu, o niecierpliwym czekaniu ich na start i o samym
wyścigu. Każda z dziewczyn miała
inny cel w fotografowaniu, bowiem
Kate interesuje klimat wyścigów
a Karolina skupiła się na samych
psach, na ich emocjach, czekaniu na
możliwość wyładowania psiej natury w biegu. Psy, bowiem w odczuciu
Karoliny, maja więcej do przekazania, więcej emocji, więcej energii
byleby jak najszybciej przez siebie.
Na zdjęciach widać związki między
psami a ludźmi. Tak dwie różne istoty mogą ze sobą współpracować. Na
pierwszym planie jest pies, a za nim
kryje się człowiek. Pies jest uparty –
byle szybciej, byle do przodu.
Zdjęcia zostały poukładane w serię od
momentu oczekiwania psów na wyścig poprzez zakładanie sprzętu, czekanie i sam moment startu i wyścig.
Czy psy mogą
się uśmiechać?
Oczywiście, że tak.
Bo są w swoim żywiole,
biegną w wyścigu
psich zaprzęgów.
Mogą pokazać wtedy
w pełni całą swoją
naturę psa
grenlandzkiego
Zdjęcia skupiają się na psach, ludzie
stają się tylko małym elementem
w życiu psów, elementem wyścigu.
Kate stara się uchwycić każdy element
zawodów, ich klimat, reakcje ludzi,
oczekiwanie psów. Od półtora roku
interesuje się na poważnie fotografią,
czyni starania w kierunku bycia zawodowym fotografem. Zdjęcia Kate
pokazują jej pasję fotoreporterską
i umiejętność wyłapywania najistotniejszych momentów wydarzenia
Fotografie Karoliny przemycają też
odrobinę abstrakcji, tak jak kompozycja, artystyczny dobór kadrów,
wrażliwość plastyczną.
Oglądając wystawę zastanawiałam
się nad jednym zdjęciem z tej wystawy, zdjęciem oczu psa oczekującego
z napięciem i radością na czekające
go wrażenia. Psy grenlandzkie mają
bardzo intensywny kolor oczu, jasnoniebieski, przypominający krę
lodową.
Mam wrażenie, że poprzez uważne
zdystansowane spojrzenie psa mogę
dostrzec osobowość każdej z dziewczyn, zwłaszcza Kate - osobowość
młodej dziewczyny, mającej podwójną a nawet potrójną tożsamość
(Kate urodziła się w USA), będącą na
pograniczu kultur, szukającą swego
miejsca w świecie, jak robi to wielu
młodych ludzi.
Ciekawostką było to, ze na otwarciu
wystawy można było także posłuchać opowieści czołowych maszerów
świata (mistrzów w psich zaprzęgach) tj. Waldemara Stawowczyka
-mistrza świata i Europy w wyścigach
psich zaprzęgów. Wystawa zyskała
dodatkowy niespotykany element
w postaci opowieści o wyścigach,
których z zainteresowaniem wielkim
wysłuchała publiczność wystawy. Aż
żal bierze, że nie było jeszcze pokazu
slajdów i dłuższej opowieści o mniej
znanej w Polsce dyscyplinie sportowej, jaką są wyścigi zaprzęgów.
Wystawę można było obejrzeć
w dniach 6-27 kwietnia w Galerii
Kredens przy ulicy Piotrkowskiej 17.
II/2012
iszy
5
GŁUSI W KULTURZE
Kate Zamana
urodzona w Stanach Zjednoczonych
w 1990 roku. Niedosłysząca absolwentka plastycznego Liceum.
Obecnie jest znaną artystką, ilustratorką oraz artystką koncepcyjną posiadająca na koncie klientów z całego
świata. Również jest podróżniczką,
fotografką oraz miłośniczką sportów
i psich zaprzęgów.
Jej zainteresowanie do fotografii zawsze towarzyszyło od dzieciństwa,
zaczynając od kolekcjonowania zdjęć
na wydruku na analogowym aparacie, którym rodzice robili podczas
podroży. Wtedy pstrykanie zdjęć
na komórce były jej jedyną możliwością. Od kiedy dostała pierwszy
aparat cyfrowy z linii Nikona, który
był początkiem jej pasji z fotografia
- bo dzięki fotografii, nauczyła się
dostrzegać piękno i życie w każdym
miejscu, nawet, jeśli to są slumsowe
budynki z graffiti
6
iszy
II/2012
Karolina Jakóbczak
urodzona w Warszawie w 1984 roku.
Niesłysząca absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie
(dyplom magisterski na Wydziale
Wzornictwa Przemysłowego), Polsko Japońskiej Wyższej Szkoły Technik Komputerowych w Warszawie
(dyplom magisterski na Wydziale
Sztuki Nowych Mediów), studentka
Erasmusa w Fachhochschule Trier
– Communicationdesign w Niemczech 2006/2007. Członek Polskiej
Fundacji Pomocy Dzieciom Niedosłyszącym „ECHO”.
Z zawodu jest grafikiem i zajmuje się wszystkim, co jest związane
z sztuką płaskiego wymiaru w tym:
ilustratorstwo, grafika komputerowa, grafika warsztatowa, fotografia,
malarstwo i rysunek. Od czasu do
czasu łapie się za rękodzieła. A z zamiłowania jest podróżniczką i fotografem.
Wszystkich zainteresowanych
zapraszamy do współpracy
z Galerią Kredens.
Galeria Kredens PZG/Łódź
ul. Piotrkowska 17, klatka D,
II piętro
90-406 Łódź
www.kredens.pzg.lodz.pl
[email protected]
Tel./SMS 884 324 330
GŁUSI W KULTURZE
Wieczór poezji w języku migowym
w Jarosławiu na Podkarpaciu
Z
arząd Główny Polskiego Związku Głuchych objął Patronatem
Honorowym imprezę integracyjną realizowaną przez Stowarzyszenie „Grupa Poetycka” w partnerstwie
z
Jarosławskim
Stowarzyszeniem
Oświaty i Promocji Zdrowia oraz Kołem Terenowym Polskiego Związku
Głuchych w Jarosławiu.
Impreza odbyła się 27 maja 2012 r.
w Opactwie Sióstr Benedyktynek
w Jarosławiu. Tematem imprezy była
promocja twórczości poetyckiej dzieci i młodzieży, a także osób dorosłych
ze Stowarzyszenia „Grupa Poetycka”.
Wiersze były czytane przez aktorkę Teatru im. Wandy Siemiaszkowej
w Rzeszowie-panią Beatę Zarembiankę i tłumaczone przez tłumacza języka
migowego z Koła Terenowego Polskiego Związku Głuchych w Jarosławiu
– panią Monikę Wilk.
W imprezie wzięło udział ponad
50 osób niesłyszących, w tym również
prezes Zarządu Głównego PZG – Kajetana Maciejska-Roczan. Drugie ponad
50 osób, to były osoby słyszące.
Impreza była nadzwyczaj udana. Okazało się, że tłumaczenie na język migowy „na żywo” utworów poetyckich nie
stanowi żadnej trudności. Ogromna
w tym zasługa pani Moniki Wilk, której
profesjonalizm i wyczucie piękna poezji
pozwoliło na przekazanie treści prezentowanych utworów w sposób dostępny
odbiorcom niesłyszącym. Natomiast
osoby słyszące ze zrozumieniem przyjęły tą innowację i z zaciekawieniem
zapoznawały się z językiem migowym.
Swoja obecnością imprezę zaszczycił
Ksiądz Marek Pieńkowski – dyrektor
Ośrodka Kultury i Formacji Chrześcijańskiej w Opactwie Jarosławskim.
Mamy nadzieję, że ta impreza jest dopiero początkiem i za nią pójdą następne, dzięki czemu osoby niesłyszące będą
mogły uczestniczyć w ogólnodostępnych imprezach kulturalnych nie tylko
w Jarosławiu, ale też w całej Polsce.
II/2012
iszy
7
GŁUSI W KULTURZE
Deaf Internati
2
czerwca odbył się we Wrocławiu Zjazd Polonii - Deaf
International Polonia. Już od rana przed Domem
Kultury Głuchych we Wrocławiu ustawiła się kolejka
osób chętnych do wzięcia udziału w imprezie. Wiele osób
wzięło udział w Zjeździe Polonii, zarówno Głusi z całej Polski, Niemiec (skąd przyjechała najbardziej liczna grupa),
jak również z USA, Anglii, Francji, czy Austrii.
Na zjazd zapraszano poprzez publikację plakatu autorstwa
Przemysława Sławika, niesłyszącego absolwenta Akademii
Sztuk Pięknych oraz w języku migowym na stronie internetowej Oddziału w formie video. Filmiki dotyczyły zjazdu,
jego przebiegu (programu) i szczegółów organizacyjnych.
Impreza została zrealizowana dzięki zaangażowaniu osób
identyfikujących się z Kulturą Głuchych, ich przyjaciół,
tłumaczy. Spośród członków dolnośląskiego PZG wyłoniony został komitet organizacyjny. Przy realizacji zadania
pomagali nam wolontariusze. Dla gości przygotowane były
atrakcje, takie jak dwie wycieczki: na nowy stadion i do
Ośrodka Szkolno-Wychowawczego Dzieci Niesłyszących,
oraz druga na Stare Miasto.
Po południu odbyła się część oficjalna Zjazdu. Ta część
zawierała przywitanie uczestników przez władze Oddziału Dolnośląskiego, jak również innych Oddziałów i Panią
Prezes Kajetanę Maciejska-Roczan. Następnie odbyły się
występy artystyczne, losowanie nagród oraz niespodzianka, którą okazał się iluzjonista, który rozbawił widownie
i zdobył serca dzieci.
Zarówno część oficjalna, jak i wszystkie występy były transmitowane na dwa telewizory umieszczone w innych salach.
Na tych telewizorach podczas całej imprezy oglądać można
było prezentację multimedialną przedstawiającą twórczość
artystyczną osób niesłyszących. Były to zarówno zdjęcia występów, jak same prace fotograficzne lub prace plastyczne.
Pozwoliło to na zaprezentowanie całej twórczości artysty,
którego przykładowe prace podziwiać było można na tradycyjnej wystawie prac w pomieszczeniach Domu Kultury.
International Deaf Polonia miało na celu ukazanie naszym
rodakom mieszkającym poza granicami Polski oraz tym
mieszkającym na terenie całej Polski i Dolnego Śląska, że
Głusi mieszkający na terenie województwa dolnośląskiego
pielęgnują swoją kulturę. Była to także okazja do spotkania
się ze znajomymi z lat szkolnych. Została także przygotowana wystawa fotografii poświęcona dorobkowi kultury
i historii Głuchych na przestrzeni całej działalności Oddziału
Dolnośląskiego. Była to również wspaniała okazja do wspólnej analizy minionego czasu, gdyż wiele osób uwiecznionych
na fotografiach mieszka poza granicami Polski
Zjazd zakończył się całonocną imprezą taneczną.
8
iszy
II/2012
GŁUSI W KULTURZE
ional Polonia
Aleksandra Szalek
II/2012
iszy
9
GŁUSI W KULTURZE
Majówka w Jura Parku
A
by przenieść się na chwilę
w prehistoryczną krainę,
gdzie powstawały pierwsze kręgowce, wystarczy zamknąć
powieki i dać się ponieść fantazji...
Przed oczyma wyobraźni rozpościera się ujście wielkiej rzeki z pluskiem
tworzącej wodopój dla mieszkających nad nią gadów. Nad nią szumią
wielkie drzewa iglaste dające cień
większym i mniejszym kręgowcom.
Chrzęst roślin pożeranych przez gady
i słodkowodne płazy miesza się z rykiem ogromnych drapieżników. Wokoło rozbrzmiewały skrzeki i piski
latających gadów zagłuszane przez
szum ich potężnych skrzydeł...
A jak ten świat sprzed 230 milionów
lat wygląda oczami niesłyszących?
23 czerwca 2012 roku grupa 15 osób
z uszkodzonym narządem słuchu
wzięła udział w projekcie organizowanym przez Opolski Oddział
10
iszy
II/2012
Polskiego Związku Głuchych, pod
nazwą „Majówka w Jura Parku”. Wyjazd ten był współfinansowany przez
PCPR w Kędzierzynie-Koźlu ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Uczestnicy wybrali się do Krasiejowa, aby choć na chwilę przenieść się
do krainy panowania dinozaurów.
Jest to doskonałe miejsce do poznawania najdawniejszej historii, ponieważ łączy ono kopalnię odkrywkową
z muzeum i częścią dla turystów. Pawilon paleontologiczny kryje w sobie
bogactwo różnego rodzaju atrakcji,
nie tylko dla najmłodszych pasjonatów ogromnych gadów.
Mieszkańcy powiatu kędzierzyńsko–kozielskiego po podróży pociągiem rozpoczęli zwiedzanie. Już na
miejscu mogli przenieść się w świat,
który miał subtropikalny, egzotyczny
charakter, panujący na tych terenach
Aleksandra Maksim
przed zlodowaceniem. Duży wpływ
na łatwość, z jaką uczestnicy wczuli
się w ten klimat miała pogoda, która
wyjątkowo dopisywała tego dnia.
Niesłyszący rozpoczęli zwiedzanie
od Tunelu Czasu. Jest to wyjątkowe
połączenie najnowszych technologii
multimedialnych, efektów specjalnych z niezwykle realistyczną scenerią, za pomocą których poznaje się
przebieg kształtowania się Ziemi od
samego początku. Wielki Wybuch,
kształtowanie się Układu Słonecznego, powstawanie kontynentów...
Wędrówka przez lądy i morza umożliwiająca poznanie dziejów świata,
która w końcowym etapie koncentruje się na obrazie prehistorycznej
Opolszczyzny. Ta forma poznawania
historii wyjątkowo przypadła do gustu zwiedzającym.
Następnym punktem wycieczki był
prawie dwugodzinny spacer z tłu-
GŁUSI W KULTURZE
maczem i przewodnikiem po Ścieżce Edukacyjnej. Słońce towarzyszyło
uczestnikom podczas całej wyprawy
po specjalnie przygotowanej trasie
wśród naturalnej wielkości prehistorycznych gadów i płazów. Około
200 modeli kręgowców z mezozoiku
wywarło ogromne wrażenie na zwiedzających i uczyniło z Jura Parku największy tego typu obiekt w Europie.
Wokół trasy umieszczone zostały
plansze obrazujące warunki, jakie
panowały tutaj w czasie dominacji
wielkich gadów, co pozwoliło na lepsze zobrazowanie środowiska sprzed
setek milionów lat.
Lekko zmęczeni spacerem po trasie Jura Parku, niesłyszący udali się
do Oceanarium, gdzie mieli moż-
liwość oglądać w trójwymiarowym
obrazie, jak wyglądało życie w prehistorycznych morskich głębinach.
Okazy przedstawione w Oceanarium
są naturalnej wielkości, na przykład
20-metrowy, podmorski Megalodon,
który zrobił wrażenie nawet na starszych uczestnikach wycieczki. Okazy
te można oglądać z dowolnej strony
i podchodzić do nich z bliska.
Po zwiedzaniu Oceanarium nadszedł
czas na kolejną porcję wrażeń – Dinozaury w 5D! Jura Park Krasiejów
oferuje także możliwość obejrzenia
filmu trójwymiarowego połączonego
z innymi efektami specjalnymi, takimi jak wrażenia dotykowe, zapachowe i ruchowe. Pozwala to nie tylko
na oglądanie tego filmu, ale również
umożliwia zamienienie się na chwilę
w jego aktywnego uczestnika.
Na tym zakończyła się pełna wrażeń
wycieczka do Krasiejowa. Była ona
piękną lekcją historii dla jej uczestników, pozwoliła im poznać od innej
strony ten ważny wycinek dziejów
świata. Istotna dla niesłyszących była
możliwość czynnego udziału w zwiedzaniu oraz wielozmysłowego poznania świata wielkich gadów i płazów.
Po wycieczce uczestnicy wrócili do
domów zmęczeni ciągłymi wrażeniami i dużą ilością rozrywek, jednak
zadowoleni, ponieważ poznali różnego rodzaju atrakcje, jakie oferuje
ich własny region i jego walory turystyczne.
II/2012
iszy
11
12
iszy
II/2012
25-27 maja 2012 r.
Informacja od Prezesa Klubu Sportowego Niesłyszacych MEWA
Fot. Kamila Jankowska
Weekend
w chmurach - relacja
GŁUSI W KULTURZE
na lotnisku wojskowym
w Borsku miała miejsce
pierwsza w Polsce impreza
paralotniowa niesłyszących
pt. “Weekend w chmurach”,
która została zorganizowana
przez Klub Sportowy
Niesłyszących MEWA we
współpracy z firmą Jet Stream
Paralotnie Pawła Stolarczuka.
Impreza odbyła się pod
patronatem Prezydenta Miasta
Gdyni oraz Prezydenta Miasta
Wejherowa, którzy nie od
wczoraj wspierają środowisko
niesłyszących
GŁUSI W KULTURZE
I
mpreza “Weekend w chmurach”
składała się z dwóch części: lotów
w tandemie z instruktorem dla
15 uczestników oraz integracyjnego
pikniku paralotniowego dla wszystkich.
Uczestnikami imprezy były głównie
osoby niesłyszące.
W piątek uczestnicy przyjechali do hotelu “Trzy Świerki” położonego ok. 100
metrów od lotniska. Hotelik okalały
wszędzie świeżo pocięte deski i leżące
bale drewna, gdyż położony jest przy
tartaku. W powietrzu unosił się charakterystyczny zapach świeżo ciętego
drzewa i żywicy. Oficjalne rozpoczęcie imprezy odbyło się o godz. 18:00,
podczas którego omówiono sprawy
organizacyjne i regulaminowe oraz
podpisano stosowne oświadczenia.
W następnej kolejności odbyły się wykłady na temat bezpieczeństwa lotów
na paralotni i budowy skrzydła (tzw.
glajta) w obecności tłumacza PJM. Po
wykładzie wszyscy pojechaliśmy na lotnisko zobaczyć pilotów paralotniowych
w akcji, którzy tam już latali. Po powrocie czekała na wszystkich kolacja,
po kolacji dalszy ciąg wykładów i informacje dla niesłyszących o zasadach
lotów w tandemie. Późnym wieczorem
oglądaliśmy filmy o paralotniarstwie
z napisami dla niesłyszących.
Następnego dnia po śniadaniu wszyscy
pojechaliśmy na lotnisko, gdzie część
z nas przygotowywała się do pikniku
paralotniowego, a część uczestniczyła
w ćwiczeniach stawiania skrzydła. Wiał
dość mocny wiaterek, który był w sam
raz do nauki stawiania skrzydła, jednak
nieodpowiedni był do wykonania lotów
w tandemie. Z powodu silnego wiatru
nie przyjechali motoparalotniarze, a balon na ogrzane powietrze próbowali postawić przez dwie godziny i niestety musieli zrezygnować, bo miotało nim na
wszystkie strony. Samolot podchodził
kilka razy do lądowania. Niemniej odważniejsi, bardziej doświadczeni paralotniarze latali. Niestety z każdą godziną
wiatr się nasilał, był porwisty i zawiewał
z różnych kierunków. Z bólem serca oraz
z uwagi na bezpieczeństwo uczestników
“Weekendu w chmurach” loty zostały
odwołane i przeniesione na inny termin.
W czasie pikniku odbył się konkurs
o puchar Prezydenta Miasta Wejherowa w stawianiu skrzydła metoda “alpejską”. Wzięli w nim udział wszyscy
niesłyszący uczestnicy “Weekendu
w chmurach”. Nad brzuchami adeptów sztuki latania, jak i naszych gości,
którzy przyjechali autobusami z Gdyni
i Wejherowa, czuwała kuchnia polowa
rozdając wszystkim bigos i grochówkę.
Wieczorem odbyło się ognisko integracyjne, podczas którego wręczyliśmy
puchary naszym zwycięzcom i podsumowaliśmy atrakcyjny i nietypowo
spędzony weekend. Nadszedł czas na
wspomnienia i pieczone kiełbaski.
Ognisko trwało do późnej nocy i następnego dnia uczestnicy rozjechali
się do domów. Ci którzy zostali dłużej,
znów pojechali na lotnisko przyglądać
się paralotniarzom, którzy mimo silnej
termiki wzbijali się w powietrze i latali
majestatycznie na niebie.
Nie było nam dane wzbić się w powietrze. Ale to przecież nie koniec – powstała w klubie Sekcja Paralotniowa
Niesłyszących, która zadba o to, aby
uczestnicy choć raz zasmakowali podniebnych podróży. Bardzo się cieszymy, że wszyscy miło spędzili czas, integrowali się jak rodzina i świetnie się
bawili mimo odwołanych lotów.
Nie byłoby możliwe zorganizowanie
tej imprezy bez zaangażowania ludzi
o ogromnym sercu, sponsorów, którzy
pomagają oraz wspierają finansowo
i rzeczowo ludzi niepełnosprawnych.
Chcieliśmy z całego serca podziękować
Panu Prezydentowi Miasta Gdyni Wojciechowi Szczurkowi za patronat nad
imprezą, a w szczególności Wiceprezydentowi Panu Michałowi Guciowi
za wsparcie finansowe, dzięki któremu
mieliśmy co jeść i gdzie spać.
Z całego serca dziękujemy Panu Prezydentowi Miasta Wejherowa Krzysztofowi Hildebrandtowi za patronat oraz
Panu Wiceprezydentowi Bogdanowi
Tokłowiczowi za osobiste zaangażowanie i wsparcie finansowe. Pozwoliło
nam ono na pokrycie kosztów śniadań
oraz wynajęcie busa na wyjazd grupy
niesłyszących z PZG w Wejherowie na
lotnisko.
Dziękujemy Trójmiejskiej Grupie Reklamowej – 3Reklamy.pl za wspaniałe
koszulki, w których wystąpili wszyscy
II/2012
iszy

13
GŁUSI W KULTURZE
uczestnicy „Weekendu w chmurach”.
To dzięki osobistemu zaangażowaniu pilota paralotniowego Jarosława
Mielniczeka (znanego w środowisku paralotniarzy „Jaro”) z firmy
3Reklamy.pl mogliśmy tak świetnie
wyglądać.
Dziękujemy Mariuszowi Brudniewiczowi oraz jego hotelowi „Lisewski
Dwór” za olbrzymie serce i zadbanie
o nasze żołądki. Jego synowi Grzegorzowi Brudniewiczowi z Centrum
Motoryzacyjnego „AUTO-Brudniewicz” za użyczenie nieodpłatnie dostawczego busa, dzięki któremu mogliśmy przewieźć potrzebne rzeczy na
lotnisko.
14
iszy
II/2012
Dziękujemy firmie ORLEX BETON
i Michałowi Gębarowskiemu za
wysłanie na naszą imprezę balonu
na ogrzane powietrze. Dziękujemy
Pani Marcelinie Rozmus z firmy
„MANA MANA. Hafty cyfrowe,
torebki i inne cuda”, która wykonała naszywki dla przyszłych pilotów
Sekcji Paralotniowej Niesłyszących.
Dziękujemy również Panu Michałowi Jarominowi ze studia graficznego
CREATIVY za wykonywanie projektów graficznych.
Dziękujemy Gdyńskiemu Stowarzyszeniu EFFETHA i Pani Elżbiecie
Gurskiej za ogromne wsparcie, które zawsze otrzymujemy od początku
narodzin Klubu Sportowego Niesłyszących MEWA. Dziękujemy również
Dyrektorowi GOSiR Markowi Łucykowi za serdeczną współpracę.
A najserdeczniej dziękujemy naszemu pilotowi – Pawłowi Stolarczukowi
z firmy Jet-Stream Paralotnie za cierpliwość, zaangażowanie i przyjazne
podejście do osób niesłyszących.
Dziękujemy również naszym wolontariuszom i tłumaczom PJM, którzy
poświęcili nam swój cenny czas.
Dziękujemy wielu ludziom dobrzej
woli, których nie wymieniliśmy,
a którzy nam pomagali i nas wspierali. Bez Was ta impreza by się nie
odbyła!
KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ
Warsztaty
Kultury bez barier
P
rzedstawiciele
warszawskich
teatrów, muzeów, galerii i urzędów oraz same osoby niepełnosprawne – w takim gronie rozmawiano przez dwa dni (11.06.-12.06.2012.)
o potrzebach i oczekiwaniach osób
z dysfunkcją sensoryczną; osób chcących aktywnie uczestniczyć w życiu
kulturalnym. Celem spotkania było,
z jednej strony, dostarczenie wiedzy,
z drugiej – uwrażliwienie na potrzeby
niewidomych, niedowidzących, niesłyszących, niedosłyszących oraz głuchoniewidomych odbiorców kultury.
Mówiono zarówno o specyfice poszczególnych niepełnosprawności, jak
i o możliwościach jej kompensowania. Dużo czasu poświęcono więc au-
diodeskrypcji (dedykowanej osobom
niewidomym i niedowidzącym), jak
i napisom oraz systemom podnoszącym poziom dźwięku (dostosowanym
do potrzeb osób niesłyszących i niedosłyszących). Poruszono też zagadnienia prawne, a uczestnikom warsztatów zapewniono również możliwość
wprawki do audiodeskrypcji oraz napisów dla niesłyszących.
Warsztaty zostały zorganizowane
w ramach programu Kultura bez barier prowadzonego wspólnie przez
Biuro kultury urzędu m. ST. Warszawy oraz Fundację Dzieciom „Zdążyć
z Pomocą” Kultura bez barier to wspólne przedsięwzięcie Fundacji Dzieciom
„Zdążyć z Pomocą” i biura kultury
m. ST. Warszawy; przedsięwzięcie,
w realizację którego włączyło się jeszcze kilka innych organizacji pozarządowych. Projekt ma charakter pilotażowy i ma w ostateczności doprowadzić
do udostępnienia miejskich instytucji
kultury osobom z niepełnosprawnością
sensoryczną. Celem pilotażu jest wypracowanie reguł, na jakich miasto będzie wspomagało w następnych latach
stołeczne teatry, muzea i galerie chcące
otwierać się na potrzeby osób niewidomych, niesłyszących i głuchoniewidomych. Oficjalna inauguracja Kultury
bez barier nastąpiła w marcu 2011 roku.
Źródło www.pcic.dzieciom.pl
Zakochaj się
w teatrze
A
ktor i scenarzysta Marcin Kwaśny w roli głównej, niepełnosprawni aktorzy-amatorzy
w pozostałych rolach, a wszystko przeplatane licznymi brawami i rozmowami o teatrze, o miejscu jakie mogą
i chcą zająć w nim osoby z dysfunkcją
narządu wzroku i słuchu. Było spontanicznie, było pozytywnie, a każdy, kto
przybył, miał nie tylko szansę obejrzeć
profesjonalny spektakl, ale także samemu stanąć na scenie i, choć przez chwilę, stać się aktorem.
Spotkanie „Zakochaj się w teatrze” odbyło się 18.04.2012 roku
w Mazowieckim Centrum Kultury
i Sztuki w Warszawie. Zostało zorganizowane w ramach cyklu „Zakochaj się
w kulturze”, będącego częścią projektu

II/2012
iszy
15
KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ
„Poza Ciszą i Ciemnością” Fundacji
Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”. Od
początku było wiadomo, że będzie
ono wielkim eksperymentem – oto
w jednej przestrzeni mieli spotkać
się profesjonaliści i amatorzy, osoby
pełnosprawne i z dysfunkcjami, by,
nie znając się nawzajem, wspólnie
tworzyć teatr, łamać bariery i czynić
sztukę spod znaku X muzy platformą
pozytywnej, inspirującej dla wszystkich rozmowy pozbawionej stereotypów, uprzedzeń i lęków. Zaczęło
się od występu Marcina Kwaśnego,
który zaprezentował fragmenty nagradzanego monodramu „Nienawidzę”, napisanego przez Marka Koterskiego. Występ opatrzony został
audiodeskrypcją dla osób niewido-
16
iszy
II/2012
mych i niedowidzących, wyświetlane
były napisy dla niesłyszących i słabo
słyszących, był też obecny tłumacz
języka migowego, a na sali została
zainstalowana pętla indukcyjna do
wzmocnienia dźwięków w aparatach słuchowych. Wszystko po to,
by każda osoba obecna na widowni
miała takie same szanse, by mogła
samodzielnie i komfortowo odebrać
sztukę, by stała się później kompetentnym partnerem w dyskusji.
A potem rozpoczęły się rozmowy,
jak się okazało bardzo ważne rozmowy o dostosowywaniu teatru do
potrzeb osób niepełnosprawnych,
o ich oczekiwaniach i potrzebach,
o świadomości tych potrzeb wśród
osób pełnosprawnych, wśród aktorów, scenarzystów, ludzi teatru. Dopełnieniem słów były krótkie epizody
teatralne wystawiane przez aktorów
amatorów, przez osoby z dysfunkcją
wzroku i słuchu gotowe poddać się
ocenie profesjonalisty i zebranej na
sali widowni. Dwie godziny minęły
błyskawicznie, a gdy doszło do podsumowania padły słowa najważniejsze, że było warto, że wszyscy czuli
się dobrze, że udało się zapomnieć
o niepełnosprawności i że teatr może
być w pełni dostępny dla osób z dysfunkcjami wzroku i słuchu, zarówno
tych stających na scenie, jak i siedzących na widowni.
Źródło www.pcic.dzieciom.pl
NASZE SPRAWY
Bezpłatne szkolenia zawodowe dla osób z wadą słuchu
Projekt skierowany jest do osób:
•
•
•
•
•
n
iepełnosprawnych słuchowo (klasyfikacja niepełnosprawności 03-L),
p
osiadających ważne orzeczenie o niepełnosprawności,
z amieszkujących teren woj. zachodniopomorskiego,
nieaktywnych zawodowo,
w
wieku aktywności zawodowej (15-64 lata).
W ramach projektu oferujemy:
I. Doradztwo zawodowe i psychologiczne
• indywidualne zajęcia psychologiczne (5 godz.)
• indywidualne doradztwo zawodowe (3 godz.)
• grupowe zajęcia psychospołeczne (36 godz.)
• g
rupowe zajęcia z zakresu technik aktywnego poszukiwania pracy oraz nabywania kompetencji kluczowych (7 godzin)
II a. Szkolenia kończące się uzyskaniem świadectwa czeladniczego potwierdzającego posiadanie kwalifikacji w zawodzie:
1) Glazurnik- 400 godz.
2) Złotnik- 250 godz.
3) Technolog robót wykończeniowych- 500 godz.
II b. Szkolenia kończące się uzyskaniem zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego potwierdzającego posiadanie kwalifikacji w zakresie:
1) Carving- 250 godz.
III. Odpłatne staże w wymiarze 6 miesięcy w pobliżu miejsca zamieszkania oraz pomoc w uzyskaniu
zatrudnienia.
Terminy realizacji (doradztwa zawodowego i psychologicznego, szkolenia zawodowego oraz 6 miesięcznego
stażu) dla poszczególnych grup:
1) Glazurnik – 05.2012 - 05.2013
2) Złotnik – 07.2012 - 07.2013
3) Technolog robót wykończeniowych – 10.2012 - 10.2013
4) Carving – 12.2012 - 11.2013
Podczas rekrutacji oraz w trakcie uczestnictwa w projekcie zapewniamy tłumaczy języka migowego.
Uczestnicy projektu mają zapewniony zwrot kosztów dojazdu, wyżywienie oraz noclegi.
Dla osób wychowujących dzieci zapewniamy zwrot kosztów opiekuna za czas uczestnictwa w szkoleniach zawodowych.
Udział w projekcie nie wpływa na pobieranie świadczenia rentowego.
Osoby zainteresowane proszone są o kontakt w siedzibie Oddziału Zachodniopomorskiego
Polskiego Związku Głuchych, al. Wojska Polskiego 91/93, Szczecin; nr tel. 91 423 26 75,
tel. kom. 607 307 334, e-mail: [email protected],
www. pzg.szczecin.pl
Człowiek - najlepsza inwestycja
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
II/2012
iszy
17
NASZE SPRAWY
VII Konferencja
Audiologów i Foniatrów
W
e Wrocławiu w dniach
1-2 czerwca odbyła się VII
Konferencja Sekcji Audiologiczno-Foniatrycznej Polskiego
Towarzystwa Otorynolaryngologów,
Chirurgów Głowy i Szyi.
Wzięli w niej udział oprócz lekarzy
audiologów i foniatrów również logopedzi, pedagodzy, psycholodzy, rehabilitanci oraz osoby niesłyszące.
Polski Związek Głuchych reprezentowali: prezes Zarządu Głównego Kajetana Maciejska-Roczan oraz wiceprezes
Krzysztof Kowal.
Niektóre sesje wykładowe były tłumaczone na język migowy.
Głównym tematem Konferencji były
zaburzenia komunikacji u dzieci, jako
temat medyczny obecnie wiodący
w Unii Europejskiej.
Celem nadrzędnym Konferencji było
Ogólne zasady organizowania pomocy osobom
niepełnosprawnym lub
osobom o ograniczonej
sprawności ruchowej
w podróży koleją
18
iszy
II/2012
we Wrocławiu 1-2 czerwca 2012 r.
umożliwienie wymiany doświadczeń,
aby dzieciom z zaburzeniami komunikacji stworzyć optymalne warunki
rehabilitacji, rozwoju i edukacji, tak
aby wyrównać ich szanse wobec dzieci
zdrowych.
Dlaosób niesłyszących szczególnie interesujące były zagadnienia:
• Internet jako środowisko komunikacyjne osób niesłyszących
(I. Jagoszewska)
• I mplanty ślimakowe u dzieci
w wieku poniżej 2 lat (K. Niemczyk)
• Program Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchy Noworodków
w Polsce- co zrobiliśmy i osiągnęliśmy przez 10 lat (W. Szyfter)
• Stymulacja logopedyczna niemowlęcia z uszkodzonym zmysłem słuchu (J. Rostkowska, J.Walczak)
W
dniu 27 czerwca w siedzibie Transportu Kolejowego
w Warszawie odbyło się spotkanie zorganizowane przez Spółkę Przewozy Regionalne dotyczące omówienia
,,Ogólnych zasad organizowania pomocy
osobom niepełnosprawnym lub osobom
o ograniczonej sprawności ruchowej
w podróży koleją”. Projekt dokumentu
został stworzy przez Spółkę Przewozy
Regionalne. W spotkaniu uczestniczyli
przedstawiciele zarządców stacji i przedsiębiorstw kolejowych oraz przedstawiciele organizacji niepełnosprawnych.
• Problemy emocjonalno-społeczne
dzieci głuchych, słabosłyszących
i słyszących w ocenie rodziców
(J. Kobosko, A. Geremek-Samsonowicz, H. Skarżynski)
• Trudności studentów niesłyszących
w zdobyciu wykształcenia i zatrudnienia na współczesnym rynku
pracy (B. Szczupał)
• Analiza wyników 3-letniego programu badań przesiewowych słuchu uczniów klas 6 w warszawskich szkołach podstawowych
(M. Ludwikowski i inni)
Ze szczegółowymi informacjami
i streszczeniami niektórych wystąpień
można zapoznać się w czasopiśmie
Nowa Audiofonologia, tom 1, numer
2, czerwiec 2012 r. lub na stronie www.
nowaaudiofonologia.pl
Polski Związek Głuchych reprezentowała
Pani Agnieszka Michalczuk – pracowni
Zarządu Głównego Polskiego Związku
Głuchych. Została zgłoszona uwaga, że
dokument nie zawiera zapisów dotyczących osób z uszkodzonym słuchem. Po
burzliwej dyskusji i omówieniu potrzeb
niepełnosprawnych oraz możliwości
przewoźników i zarządców stacji wspólnie stwierdzono, że zostanie powołana
grupa robocza, która na nowo rozpocznie
pracę nad dokumentem, który uwzględni
pomoc dla wszystkich grup niepełnosprawności. NASZE SPRAWY
Konferencja prasowa
"Respect Inclusion"
5
czerwca 2012 r. w Krajowym
Centrum Medialnym, w budynku Centrum Olimpijskiego
w Warszawie, odbyła się konferencja
prasowa podsumowująca realizację
oficjalnego projektu odpowiedzialności społecznej "Respect Inclusion
- Football with No Limits". "Rozdanych zostało 774 oficjalnych naklejek
"Respect Inclusion – Football with No
Limits". Naklejki zostały przyznane
w 5 różnych kategoriach dostępności."
– mówiła podczas konferencji Małgorzata Peretiatkowicz z Fundacji TUS,
koordynatorka projektu w Polsce.
Projekt realizowany był przez Centre for Access to Football in Europe
(CAFE, www.cafefootball.eu). Fundacja TUS to lokalny partnerem CAFE
w Polsce przy realizacji projektu.
W ramach projektu Fundacja TUS
sprawdziła i oceniła poziom dostępności miejsc publicznych, ważnych
z punktu widzenia niepełnosprawnych kibiców w każdym z czterech
Miast Gospodarzy UEFA EURO 2012.
Zebrane dane są dostępne dla każdego
przez stronę www.polandnolimits.eu.
Miejscom dostępnym i przyjaznym
osobom niepełnosprawnym przyznane zostały oficjalne naklejki „Respect
Inclusion – Football with No Limits”.
Na konferencji został również zaprezentowany spot kampanii społecznej, realizowanej w ramach projektu,
z udziałem Huberta Urbańskiego.
Na stronie www.polandnolimits.eu
dostępne są informacje, które miejsca
otrzymały oficjalną naklejkę UEFA
Respect Inclusion – Football with No
Limits jako najlepiej dostosowane.
Rozdanych zostało 774 oficjalnych
naklejek „Respect Inclusion – Football with No Limits”. Naklejki zostały
przyznane w 5 różnych kategoriach
dostępności. Pierwsza kategoria:
obiekt dostępny dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich
z pomocą, osób niewidomych, osób
głuchych – 142 przyznanych naklejek.
Druga kategoria: obiekt dostępny dla
osób poruszających się na wózkach
inwalidzkich bez pomocy, osób niewidomych, osób głuchych – 34 naklejki.
Trzecia kategoria: obiekt dostępny dla
osób niewidomych i poruszających się
na wózkach inwalidzkich bez pomocy
- 60 przyznanych naklejek. Czwarta
kategoria: obiekt dostępny dla osób
niewidomych i poruszających się
na wózkach inwalidzkich z pomocą
- 325 przyznanych naklejek. Piąta kategoria: obiekt dostępny dla osób niewidomych i głuchych - 213 przyznanych naklejek.
W ramach projektu Fundacja TUS
przygotowała kampanię radiową
i telewizyjną „Turniej uszyty na miarę
potrzeb niepełnosprawnych kibiców”.
Kampania promowała miejsca i instytucje dostępne dla niepełnosprawnych kibiców. Dodatkowo kampania
promowała bazę miejsc dostępnych
dla osób niepełnosprawnych. Była to
pierwsza kampania o tematyce społecznej, która została przetłumaczona
na język migowy, dzięki temu treść
była dostępna dla różnych grup osób
niepełnosprawnych.
Od stycznia 2012 r. Fundacja TUS jest
partnerem CAFE (Centre for Access to
Football In Europe, www.cafefootball.
eu) w realizacji oficjalnego projektu
UEFA EURO 2012 „Respect Inclusion
– Football with No Limits”. Miejsca
sprawdzane były pod kątem niepełnosprawnych kibiców, z uwzględnieniem specyficznych potrzeb osób niepełnosprawnych: poruszających się na
wózkach inwalidzkich lub mających
ograniczone możliwości poruszania
się, osób niewidomych i niedowidzących, osób głuchych i niedosłyszących
oraz osób z niepełnosprawnością intelektualną. Właściciele i menadżerowie
różnych obiektów otrzymali materiały
z informacjami, o tym jak niewielkim
kosztem dostosować placówkę, tak by
była ona dostępna dla osób niepełnosprawnych, również dla ich rodzin
i przyjaciół. Źródło: www.polandnolimits.eu
II/2012
iszy
19
NASZE SPRAWY
Spotkanie Emerytów Niesłyszących z Aus
LATANIE PASJĄ NASZEG
D
nia 14 czerwca 2012 r. odbyło się spotkanie niesłyszących emerytów - małżeństwa
Morna i Kenta Power w świetlicy siedziby Oddziału Mazowieckiego PZG
w Warszawie przy ul. Białostockiej 4.
Spotkanie zaczęło się od prelekcji
przeprowadzonej przez Kenta Power
o swoich doświadczeniach pilotażu
szybowcowego w USA i w Stowarzyszeniu Pilotów GŁuchych /DEAF PILOTS ASSOCIATION/ w Australii.
Tłumaczył dla uczestników w międzynarodowym języku migowym Henryk
Polawski , który był w Australii 14 lat
temu /1998 r./.
Uczestnicy z zainteresowaniem patrzyli i zasypywali mnóstwem pytań
na temat codziennego życia w Australii. Porozumiewali się z Australijczykami świetnie i bez większych problemów. Atmosfera na spotkaniu była
ciepła , serdeczna, pełna wzajemnej
życzliwości. Zakończyło się owacjami
uczestników.
Niesłyszący Morna i Kent Power są
pochodzenia australijskiego. Kent
stracił słuch w wieku 3 lat z powodu
wybuchu bomby w czasie II wojny
światowej i o lataniu marzył od dzieciństwa. Ojciec jego był pilotem sił
powietrznych , nauczył go latać.
W 1970 roku przeniósł się do USA
i tam postanowił chodzić na szkolenia pilota szybowcowego a w 1975 r.
jako pierwszy głuchy pilot na świecie
20
iszy
II/2012
uzyskał prawo pilota amerykańskiego
/licencjonowanego/. Jak to możliwe?
Czy głuchy może latać? Obecnie nadal
lata awionetką i również z żoną Morną
jako pasażerką. Jest członkiem stowarzyszenia DPA / Deaf Pilots Association.
W czasie siedmiodniowego /11-17
czerwca/ pobytu w Polsce Australijczycy zwiedzili wiele ciekawych
miejsc, podziwiali
Stare Miasto
z Zamkiem Królewskim, zabytki, stare
kościoły, Sejm. Trudno było uwierzyć,
że po wojnie 90 procent Warszawy
Niemcy zrównali z ziemią. Zwiedzanie Muzeum Powstania Warszawskiego było dla nich niesamowitym przeżyciem. Atrakcją też była wizyta
u dzieci i młodzieży w Instytucie Głuchoniemych.
Mieli też okazję zwiedzać Muzeum
w Oświęcimiu oraz miasto Tychy. Miejsca te z pewnością zapadną
w ich pamięci.
18 czerwca rano Morna i Kent wylecieli do Budapesztu na siedem dni
i mają zaplanowane dalsze podróże
samolotem do państw: Rumunia-Turcja-Izrael-Grecja-Moskwa-Sant
Petersburg- Finlandia-Norwegia-Praga-Londyn.
Powrót do kraju , gdzie królują kangury i koale planujemy we wrześniu.
Tekst i foto: Barbara Jędryszczak /niesł./
Źródło: www.deafpilotsassiciation.com
– 4 zdjęcia ustralii
NASZE SPRAWY
Debata
Barbara Jędryszczak
GO ŻYCIA
Telewizja dostępna
dla wszystkich
D
ebata odbyła się 29 maja 2012
r. w Szkole Głównej Handlowej i została zorganizowana
przez Forum Dostępnej Cyberprzestrzeni. Spotkanie dotyczyło udostępniania naziemnej telewizji cyfrowej
osobom niepełnosprawnym. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele
uczelni, KRRiTV oraz organizacji
pozarządowych działających na rzecz
osób z niepełnosprawnością. Polski
Związek Głuchych reprezentowała
Pani Prezes Kajetana Maciejska-Roczan wraz z Agnieszką Otłowską.
Zaprezentowane zostały preferencje
i oczekiwania osób z uszkodzonym
słuchem w odbiorze programów telewizyjnych na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych przez
Polski Związek Głuchych.
Istnieją na świecie możliwości techniczne na udostępnianie emitowanych programów dla osób z niepełnosprawnością słuchu i wzroku. Jednak
wciąż w Polsce właściciele mediów
nie są skłonni do pełnego wykorzystywania istniejących możliwości.
Czekamy na kolejne spotkanie.
Portal EURO 2012 w Poznaniu
dostosowany do osób niesłyszących
W
śród osób zainteresowanych aktywnym kibicowaniem i włączeniem się
we wspólne przeżywanie podczas
minionych mistrzostw EURO 2012
było wiele osób głuchych. Specjalnie dla nich portal dotyczący Euro
2012 w Poznaniu przygotował kilka
filmów z tłumaczeniem treści portalu na język migowy. Dzięki temu
wsparciu niesłyszący mogli łatwiej
i szybciej dotrzeć do interesujących
ich informacji. Tłumaczenie na ję-
zyk migowy obejmowało zarówno
zasady korzystania z portalu, jak
również informacje o stadionie,
Strefie Kibica, ofercie turystycznej
czy zasadach korzystania z komunikacji miejskiej. Poznań jako jedyny
spośród Miast Gospodarzy posiadał
wersję adresowaną dla osób głuchych. Warto dodać, że cały portal
został przygotowany w 8 wersjach
tzw. "wysokiego kontrastu" ułatwiających dostęp do treści osobom słabowidzącym. II/2012
iszy
21
NASZE SPRAWY
II
W
Pszczyński Halowy Turniej
Piłki Siatkowej Niesłyszących
W dniu 19 maja 2012 na hali Miejskiego Ośrodka Rekreacji i Sportu
odbył się „II Pszczyński Halowy Turniej Piłki Siatkowej Niesłyszących”
pod patronatem Burmistrza Pszczyny
rozgrywkach udział wzięło
8 drużyn: PZG Częstochowa, PZG Racibórz, KSN
„Górnośląski” Zabrze, KSN „MEWA”
Gdynia, CHSN Chorzów, GSN Gliwice, oraz 2 drużyny z Pszczyńskiego
Stowarzyszenia Niesłyszących.
W otwarciu Turnieju udział wzięli
zaproszeni goście: Burmistrz Pszczyny Dariusz Skrobol, Poseł RP Sławomir Kowalski, Dyrektor Powiatowego
Ośrodka Rekreacji i Sportu Maciej
Stieber, Duszpasterz Niesłyszących
Krzysztof Patas.
Drogą losowania drużyny rozdzielono na dwie grupy po cztery zespoły.
Zespoły rozegrały mecze systemem
każdy z każdym.
Po rozgrywkach grupowych rozegrano mecze półfinałowe, w których
Klub Sportowy Niesłyszących „Górnośląski” Zabrze pokonało 2:1 Cho-
22
iszy
II/2012
rzowskie Stowarzyszenie Niesłyszących, a Pszczyńskie Stowarzyszenie
Niesłyszących I, Klub Sportowy Niesłyszących „MEWA” z Gdyni w stosunku 2:0.
Najlepszą rozgrywającą została Anna
Piekarska z PSN I
III miejsce w tegorocznym Turnieju
zajął Klub Sportowy Niesłyszących
„MEWA” z Gdyni, które pokonało
Chorzowskie Stowarzyszenie Niesłyszących 2:0. Najlepszą drużyną tegorocznego Turnieju została drużyna
Pszczyńskiego Stowarzyszenia Niesłyszących I, która pokonała w meczu
finałowym Klub Sportowy Niesłyszących „Górnośląski” Zabrze 2:0.
Najlepszym zawodnikiem – Jarosław
Szyszka z PSN I
Wszystkie drużyny nagrodzone zostały za uczestnictwo dyplomami
i pucharami. Trzy najlepsze drużyny
oprócz pucharów otrzymały dodatkowo piłki siatkowe.
Zostały również wręczone trzy nagrody indywidualne:
Najlepszym atakującym – Jakub Bednarz z KSN „Górnośląski” Zabrze
Nagrody wręczali: Poseł RP Sławomir
Kowalski, dziękując w imieniu Burmistrza Miasta Pszczyny wszystkim
zawodnikom za liczny udział w Turnieju, zapraszając równocześnie do
Pszczyny w przyszłym roku.
Po rozgrywkach w świetlicy Pszczyńskiego Stowarzyszenia Niesłyszących
odbyło się spotkanie integracyjne,
w którym wzięli udział nie tylko sympatycy piłki siatkowej ale także niesłyszący z Krakowa, Łodzi, Kluczborka,
Nysy, Opola, którzy przyjechali do
Pszczyny, aby spotkać się z koleżankami i kolegami ze szkolnej ławy.
KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI
I Warszawski Turniej Sportowy
dla Uczniów Niesłyszących
W
czerwcu zakończył się
I
Warszawski
Turniej
Sportowy dla Uczniów
Niesłyszących. Do głównych założeń
przedsięwzięcia należało promowania
aktywności ruchowej oraz integracja
placówek dla uczniów z uszkodzonym
słuchem. Należy dodać, że tym razem to
uczniowie przejęli inicjatywę oraz podjęli się organizacji wydarzenia.
Turniej rozgrywał się w pięciu dyscyplinach sportowych: piłka siatkowa,
piłka nożna, koszykówka, tenis stołowy
oraz unihokej. Dla szkół podstawowych
zorganizowane zostały zawody w „dwa
ognie”. W rozgrywkach wzięło udział
ponad 150 uczniów z trzech Warszawskich placówki: Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Głuchych przy ulicy
Łuckiej, Instytutu Głuchoniemych oraz
Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla
Dzieci Słabosłyszących przy ulicy Zakroczymskiej. Wszyscy zawodnicy wy-
kazali się niezwykłym zaangażowaniem
oraz wysokim poziomem gry. Niestety
zwycięzca może być tylko jeden…
W trakcie finału uczestnicy zostali nagrodzeni dyplomami oraz medalami.
Dla szkół zostały przygotowane puchary. Wszyscy uczniowie wyrazili nadzieję, że impreza ta stanie się wspólną tradycją, a spotykania będą się odbywać
w tak licznym gronie co roku.
Klasyfikacja ogólna przedstawia się następująco:
I miejsce- OSWG Łucka
II miejsce- Instytut Głuchoniemych
III miejsce- OSW Zakroczymska
Turniej nie mógłby się odbyć bez wsparcia sponsorów: Urzędu Dzielnicy Śródmieście, firmy Coca Cola oraz drukarni
Ankar.
Źródło ONSI.pl 180-lecie OSW
O
środek Szkolno-Wychowawczy
dla Dzieci Niesłyszących imienia Józefa Sikorskiego mieści
się w Poznaniu przy ulicy Bydgoskiej
4a. Powstał w 1832 roku. Pierwszym
nauczycielem był Józef Sikorski. Urodził
się w Sarnowej. Studiował w Berlinie.
Józef Sikorski przyjechał do Poznania
w 1832 roku i zaczął pracować w naszym Ośrodku z dziećmi niesłyszącymi.
Józef Sikorski umarł w 1855 roku. Od
1997 r. jest patronem Ośrodka.
8 Maja 2012 r. odbyły się uroczystości związane z Jubileuszem 180 – lecia
Ośrodka Szkolno – Wychowawczego
dla Dzieci Niesłyszących w Poznaniu
dla Dzieci Niesłyszących w Poznaniu.
Od września 2011 r. trwały przygotowania do tego święta. Uroczystości
rozpoczęły się apelem, podczas którego
złożono kwiaty pod tablicą pamiątkową
naszego patrona J. Sikorskiego. Następnie zaproszeni goście, grono pedagogiczne wraz z wychowankami udali się
do kościoła p.w. Jana Jerozolimskiego na
Mszę św. Po Mszy świętej w sali gimna-

II/2012
iszy
23
KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI
stycznej odbyła się uroczysta akademia.
Wśród licznie przybyłych gości zaszczyciła nas swoją obecnością p. Elżbieta
Walkowiak – Wielkopolski kurator
oświaty, dyrektorzy ośrodków dla dzieci
niesłyszących w Polsce i z Łotwy, sponsorzy, emerytowani pracownicy oraz
inne osoby zaprzyjaźnione z placówką.
Po części oficjalnej, podczas której na
ręce Pani Dyrektor Jolanty Ruła przeka-
zano liczne życzenia dla całej społeczności ośrodka, odbyła się część artystyczna, a w niej wystąpili wychowankowie
z zespołów: Anioły i demony, Odlot
– 13, Małe pinezki.
Jubileusz 180 – lecia placówki przeszedł
już do historii ośrodka. „Czasu nie da się
zatrzymać, ale warto wracać do chwil,
które pozostaną w naszej pamięci na zawsze ...” Bajki dla dzieci niesłyszących
w telewizji
N
adawane przez CANAL+ Cyfrowy MiniMini+ i teleTOON+ jako pierwsze w Polsce
wprowadzają udogodnienia dla dzieci
z dysfunkcją słuchu. Nowatorski projekt ruszył od 7 czerwca. Najmłodsi
widzowie oglądać mogą popularne
seriale animowane z tłumaczeniem
na język migowy. W czerwcu w wersji migowej na antenie MiniMini+
i teleTOON+ pojawiły się dwie pierwsze animacje: cieszące się ogromną
popularnością wśród młodej widowni seriale „Raa Raa – mały, hałaśliwy
lew” i „Gormiti III - Nowa ewolucja”.
Bajka o niesfornym lwie adresowana
jest do przedszkolaków, natomiast
„Gormiti” to kultowy wśród dzieci
w wieku szkolnym przygodowy serial
fantasy.
Nasz projekt jest nowatorski, nie tylko
w Polsce, ale i w Europie. Jako pierwszy
w kraju nadawca dziecięcy aktywnie
włączamy się w walkę z cyfrowym wykluczeniem osób z dysfunkcją słuchu.
Dzięki naszej inicjatywie dzieci niesłyszące będą mogły swobodnie oglądać
bardzo atrakcyjne programy, które dotąd były dostępne jedynie dla dzieci bez
wad słuchu – mówi Marta Szwakopf,
Dyrektor MiniMini+ i teleTOON+.
I dodaje:
Aby zapewnić najwyższy poziom tłumaczeń współpracujemy w tym projekcie ze certyfikowanymi specjalistami
24
iszy
II/2012
języka migowego, a naszym partnerem
została Fundacja Widzialni.
Pierwsze bajki z tłumaczeniem migowym
zostały zaprezentowane z okazji Dnia
Dziecka w Instytucie Głuchoniemych
w Warszawie. Młoda widownia reagowała
bardzo entuzjastycznie. Po pokazie odbyła
się rozmowa na temat przedstawionych
animacji – blisko pięćdziesięcioro dzieci
oceniało jakość tłumaczenia.
Tłumaczenie bajek na język migowy to
wielkie wyzwanie. Dzieci są surowymi
krytykami, nie znają kompromisów
i zawsze mówią to co myślą. Tym bardziej cieszą pozytywne opinie, które
najmłodsi wyrazili podczas testowego
pokazu w Instytucie Głuchoniemych
– mówi Artur Marcinkowski, Przewodniczący Rady Fundacji Widzialni,
która jest partnerem projektu.
CANAL+
Cyfrowy,
producent
i nadawca MiniMini+ i teleTOON+,
prowadzi wszechstronne działania
w ramach polityki społecznej odpowiedzialności biznesu, w tym biorąc aktywny udział w walce z wykluczeniem cyfrowym osób z upośledzeniem słuchu
i wzroku. Od stycznia 2010 roku, flagowa
stacja premium spółki - CANAL+, jako
jedyny nadawca w kraju, emituje wszystkie polskie premiery filmowe z napisami
w specjalnej wersji dla niesłyszących.
W 2012 została wprowadzona pionierska usługę dla osób niewidzących i niedowidzących - filmy z audiodeskrypcją.
Emisja bajek tłumaczonych na język
migowy to kolejny z projektów o charakterze edukacyjnym i społecznym,
w które angażują się kanały dziecięce
MiniMini+ i teleTOON+ wspierając
rozwój dzieci, a rodziców w procesie
wychowawczym. CANAL+ Cyfrowy
wraz z MiniMini+ jest inicjatorem
i twórcą Karty Zasad Dopuszczania do Emisji Reklam, która chroni
młodych widzów przed nieodpowiednim przekazem reklamowym
w telewizji.
Źródło satkurier.pl
KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI
Regulamin konkursu
„MAGICZNA EUROPA 2012” Edycja III
I. POSTANOWIENIA OGÓLNE
§ 1 ORGANIZATOR
Organizatorami Konkursu „Magiczna Europa 2012”,
zwanego dalej "Konkursem" jest Biuro Posła Rafała
Trzaskowskiego, z siedzibą Piękna 11, lok. 8, 00-549
Warszawa (www.trzaskowski.pl) oraz Fundacja Widzialni.eu, z siedzibą ul. Warszawska 53, 42-200 Częstochowa (www.widzialni.eu) zwane dalej "Organizatorem".
§ 2 UCZESTNICY
1. Konkurs skierowany jest do młodzieży z dysfunkcjami wzroku i słuchu uczącej się w szkołach gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych: liceach, technikach,
szkołach zawodowych oraz szkołach średnich uzupełniających i policealnych w szczególności w specjalistycznych ośrodkach szkolno-wychowawczych.
2. W konkursie mogą uczestniczyć uczniowie szkół
określonych w pkt. 1 mających swoją siedzibę na
terenie aglomeracji warszawskiej (powiaty: warszawski, warszawski zachodni, piaseczyński, otwocki,
wołomiński, legionowski, nowodworski, grodziski,
pruszkowski), którzy w roku 2012 ukończą minimum 14 lat.
§ 3 CZAS TRWANIA KONKURSU
Konkurs trwa od dnia 15 czerwca 2012 r. do dnia
15 listopada 2012 r.
II. ZASADY OGÓLNE KONKURSU
§ 4 ZADANIE KONKURSOWE
1. Konkurs realizowany jest w dwóch kategoriach:
- fotografia
- reportaż
2. Przystępując do Konkursu, każdy z uczestników ma
obowiązek 1. wykonać zdjęcie lub 2. przygotować
reportaż na temat "Magiczna Europa", zwanych dalej pracą konkursową. Zadanie konkursowe zostanie
ogłoszone na stronie www.trzaskowski.pl
3. Dozwolone formaty:
- fotografia czarnobiała lub kolorowa: .jpg lub wydruk o wymiarach 20x30 cm
- reportaż: .doc, .pdf, .mp3, .avi, mp4, objętość tekstu
max. 8.000 znaków ze spacjami, długość nagrania
max 10 min.
4. Przystępując do Konkursu, każdy z uczestników ma
obowiązek wypełnić formularz zgłoszeniowy i zapoznać się z niniejszym regulaminem.
5. Uczestnicy konkursu uczący się w szkołach poza specjalistycznymi ośrodkami szkolno-wychowawczymi
mają obowiązek załączyć zaświadczenie lekarskie
o niepełnosprawności lub ostatni odcinek renty z tytułu niepełnosprawności.
6. Każdy uczestnik może zgłosić wyłącznie jedną pracę
konkursową.
7. W konkursie nie mogą uczestniczyć laureaci poprzednich edycji konkursu, które w nagrodę były
w Brukseli.
§ 5 PRZEBIEG KONKURSU
Etap I
1. Każdy z uczestników Konkursu zobowiązany jest do
wysłania pracy konkursowej wraz z formularzem
zgłoszeniowym do dnia 10 października 2011 roku
do godziny 24.00 (poniedziałek) w formie elektronicznej na adres [email protected] bądź
w formie listu na adres:
Biuro Posła Rafała Trzaskowskiego
Piękna 11, lok. 8, 00-549 Warszawa
2. W przypadku nadesłania pracy w formie elektronicznej warunkiem zgłoszenia jest otrzymanie e-maila
zwrotnego z potwierdzeniem, że praca została zakwalifikowana do konkursu.
3. W przypadku nadesłania pracy w formie listownej
decyduje data nadania pracy.
4. Do drugiego etapu Konkursu uczestników kwalifikuje Jury złożone z osób wyznaczonych przez Organizatora. Jury kwalifikuje do drugiego etapu 10 prac
w każdej kategorii. Organizator zastrzega sobie możliwość wyboru mniejszej liczby wyróżnionych prac.
Organizator nie ponosi odpowiedzialności za złamanie postanowień prawa autorskiego przez uczestników konkursu. Osoby zakwalifikowane do drugiego
etapu zostaną poinformowane o zakwalifikowaniu
telefonicznie bądź pocztą elektroniczną.
Etap II
5. Drugi etap Konkursu polegać będzie na przeprowadzeniu przez Organizatora głosowania na platformie internetowej. Głosowanie będzie odbywać się
poprzez oddanie głosu na jedną z wyróżnionych prac
w dniach od 29 października do 15 listopada 2012 roku.
6. Każdy głosujący może oddać tylko jeden głos na wybraną pracę. W przypadku złamania tego postanowienia głosy będą unieważniane przez Organizatora.
7. Uczestnicy konkursu mogą podejmować osobiste
i zgodne z prawem, netykietą i zasadami współżycia społecznego działania promocyjne na rzecz swojej pracy, w
szczególności: informować o udziale w konkursie na
stronach www szkoły, w lokalnych mediach, zapraszać
znajomych do głosowania, linkować stronę konkursu.
8. Zabrania się działań naruszających zasady uczciwej
rywalizacji, w szczególności: spamu, kupowania głosów, udziału w licytacjach głosów, masowej wymianie
głosów, używania fałszywej tożsamości. W przypadku naruszenia regulaminu Organizator może zdyskwalifikować uczestnika.
9. Laureatami trzech pierwszych miejsc w konkursie
w każdej kategorii zostają autorzy prac, które otrzymają kolejno najwięcej głosów.
10. Organizator zastrzega sobie możliwość wpływu na
wynik konkursu w przypadku złamania postanowień regulaminu.
11. Oficjalne ogłoszenie wyników Konkursu nastąpi
w listopadzie 2012 r. O dacie, miejscu i godzinie
wręczenia nagród laureat i wyróżnieni zostaną poinformowani ze stosownym wyprzedzeniem.
§ 6 NAGRODY
1. Laureaci trzech pierwszych miejsc w obydwu kategoriach konkursu wyjadą na wycieczkę do Brukseli.
Termin wycieczki zostanie ustalony wspólnie przez
Laureatów i Organizatora.
2. Autorzy 10 wyróżnionych prac w obydwu kategoriach otrzymają zaproszenie na spotkanie z udziałem
Europosła Rafała Trzaskowskiego oraz otrzymają pamiątkowe nagrody na konferencji podsumowującej
konkurs. Termin konferencji zostanie ustalony przez
Organizatora w porozumieniu z Wyróżnionymi.
3. Uczestnikowi, który rezygnuje z nagrody, nie przysługuje zamiana tej nagrody na inną nagrodę, ani na jej
równowartość pieniężna lub jakąkolwiek inna forma
rekompensaty.
4. Organizatorzy nie ponoszą odpowiedzialności za
różnice wynikające z opisu nagrody a jej stanem rzeczywistym.
III. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ORGANIZATORA
§ 7 OPŁATY I PODATKI
Organizator nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek ewentualne opłaty i podatki, do uiszczenia, których mogą być zobowiązani zwycięzcy Konkursu.
§8O
DPOWIEDZIALNOŚĆ ZA PRZESYŁKI
POCZTOWE
Organizator nie ponosi odpowiedzialności za doręczenia i terminowość korespondencji wysyłanej za pomocą
poczty lub poczty elektronicznej.
§ 9 DECYZJE JURY
Decyzje Jury są ostateczne i nie przysługuje od nich
odwołanie.
IV. POSTANOWIENIA KOŃCOWE
§ 10 W
szelkie materiały związane z Konkursem,
w tym prace konkursowe, przekazane Organizatorowi przez uczestników Konkursu nie podlegają
zwrotowi. Z chwilą przekazania Organizatorowi
materiałów opracowanych w ramach Konkursu
uczestnik przenosi na Organizatora prawo własności egzemplarzy tych materiałów. Organizator
zastrzega sobie prawo do rozpowszechnienia prac
konkursowych w prasie, w Internecie, w radio
i telewizji lub innych materiałach promocyjnych
Konkursu.
§ 11 O
rganizator zastrzega sobie prawo do opublikowania imion, nazwisk, zdjęć, reportaży i innych
informacji o zwycięzcach Konkursu na stronach:
www.trzaskowski.pl, www.widzialni.eu, www.facebook.com.
§ 12 P
rzez zgłoszenie Organizatorowi chęci udziału
w Konkursie uczestnik wyraża zgodę na publikacje, określone w paragrafie 10 i 11 powyżej, a także
na możliwość wykorzystania materiałów w innych
publikacjach posła Rafała Trzaskowskiego oraz
Fundacji Widzialni.eu, w tym także na ich tłumaczenie.
§ 13 We wszystkich sprawach nieuregulowanych
w niniejszym Regulaminie zastosowanie mają
przepisy kodeksu cywilnego, ustawy o ochronie
danych osobowych oraz ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
§ 14 R
egulamin Konkursu jest udostępniony pod adresem www.trzaskowski.pl oraz www.widzialni.eu
§ 15 K
ażdy z biorących udział w Konkursie przez przystąpienie do niego oraz poprzez wyrażenie zgody
na przetwarzanie danych osobowych akceptuje
warunki niniejszego Regulaminu.
§ 16 Organizator zastrzega sobie możliwość zmiany postanowień Regulaminu.
II/2012
iszy
25
KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI
Uczelnie wyższe dla niesłyszących studentów
W celu ułatwienia wyboru Uczelni na której młody człowiek chce studiować wybrany
przez siebie kierunek, przybliżamy sposób rekrutacji dla osób niesłyszących na studia
oraz przedstawiamy informację o ewentualnej pomocy jaką student może uzyskać podczas studiów. W artykule zamieszczamy kilka losowo wybranych Uczelni w Polsce
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
www.sgh.waw.pl
[email protected]
W formularzu rejestracyjnym dla kandydatów na studia znajduje się pytanie
o to, czy kandydat ma niepełnosprawność
i czy oczekuje pomocy w trakcie egzaminu (studia magisterskie) lub w trakcie
studiów (studia licencjackie). Jest tam też
informacja, z kim trzeba się skontaktować,
aby omówić formę potrzebnej pomocy.
W Auli Głównej SGH zainstalowana jest pętla indukcyjna, ułatwiająca
osobom niedosłyszącym odbiór treści
wypowiedzi prelegenta (np. osoby prowadzącej egzamin). W razie potrzeby
osoba niedosłysząca może być skierowana na egzamin do tej Sali.
SGH dysponuje czterema systemami
przenośnymi FM, które mogą być wypożyczone osobom niedosłyszącym,
korzystającym z aparatów słuchowych.
Wszystkie osoby niepełnosprawne
mogą liczyć na życzliwość kadry dydaktycznej i pracowników administracyjnych SGH. W związku z tym możliwe
są też inne formy wsparcia, które zainteresowane osoby uzgodnią z Komisją
Rekrutacyjną.
W serwisie internetowym SGH znajduje
się strona adresowana przede wszystkim
do osób niepełnosprawnych. Na stronie tej
osoby z różnymi niepełnosprawnościami
mogą znaleźć podstawowe informacje na
temat obecnego stanu dostosowania Uczelni do potrzeb osób niepełnosprawnych. Są
tam też dane kontaktowe do pełnomocnika Rektora ds. osób niepełnosprawnych.
Wszyscy zainteresowani mogą zadzwonić,
napisać mail lub przyjść i porozmawiać,
aby tą drogą uzyskać więcej informacji
oraz wyjaśnić ewentualne wątpliwości.
Politechnika Wrocławska
[email protected]
www.portal.pwr.wroc.pl
Na Politechnice Wrocławskiej na etapie
rekrutacji nie ma żadnych problemów
z kandydowaniem osób niesłyszących.
Podstawową formą pomocy, z której
korzystają osoby niesłyszące w czasie
studiów, jest pomoc asystentów osoby
niepełnosprawnej. Są to zwykle koleżanki lub koledzy ze studiów, pomagający
w sporządzaniu notatek i razem uczący się
ze swoim podopiecznym. Należy zwrócić
się z prośbą o wsparcie do Pełnomocnika
rektora ds. osób niepełnosprawnych.
Politechnika Łódzka
www.p.lodz.pl
[email protected]
Kandydatów niesłyszących obowiązują
takie same zasady przyjęć na studia jak
pozostałych kandydatów. Jeżeli zgłasza
się kandydat z problemem słuchu i potrzebuje pomocy w wypełnieniu formularza o przyjęcie na studia lub podczas
odbywających się sprawdzianów uzdolnień plastycznych, pracownicy Sekcji
Rekrutacji starają się w miarę swoich
możliwości jej udzielić. Osobami nie-
26
iszy
II/2012
pełnosprawnymi w Politechnice Łódzkiej zajmuję się Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych. www.bon.p.lodz.pl
Każda osoba niesłysząca może liczyć na
pomoc podczas studiów w Politechnice
Łódzkiej. Formy pomocy są bardzo różne, zawsze dostosowane do indywidualnych potrzeb studenta. Są to m.in:
− tłumacze języka migowego
− indywidualne lektoraty i inne zajęcia
dydaktyczne
−
możliwość wypożyczenia sprzętu
wspomagającego, m.in. przenośnych
systemów FM, laptopów, dyktafonów
i in.
− pętle indukcyjne (15 sztuk) na wszystkich Wydziałach PŁ, niektóry Wydziały wyposażone w kilka pętli (aule
i sale dydaktyczne)
KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI
− nauczyciele i pracownicy administracyjni są szkoleni w zakresie pracy ze
studentem niesłyszącym i niedosłyszącym Oprócz tego wszyscy nasi
studenci niepełnosprawni korzystają
z całej oferty BON PŁ, m.in:
− stypendia i zapomogi dla osób niepełnosprawnych
− bezpłatne obozy rehabilitacyjno-szkoleniowe
− bezpłatne karnety na basen i siłownię
− spotkania i imprezy integracyjne
− spotkania z pracodawcami
− pomoc psychologiczna
− doradztwo zawodowe, pomoc z poszukiwaniu pracy
−
szkolenia umiejętności psychospołecznych, komunikacyjnych
− informatorium i biblioteka
−
konsultant studencki pomagający
w załatwianiu spraw na uczelni
Każdorazowo ze studentem przeprowadzana jest rozmowa dotycząca jego
indywidualnych potrzeb i oferta ta jest
modyfikowana w zależności od sytuacji
zdrowotnej danej osoby.
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
www.sggw.pl/
[email protected]
Niepełnosprawni kandydaci na studia
w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego podlegają takim samym zasadom
kwalifikacyjnym jak wszyscy pozostali.
Osoba niesłysząca powinna przed rejestracją na wybrany kierunek wziąć pod
uwagę, że większość kierunków uczelni
ma charakter przyrodniczo-techniczny,
a w związku z tym wiele zajęć odbywa się
w laboratoriach lub halach półprzemysło-
wych, gdzie studenci mają bezpośredni
dostęp do maszyn przemysłowych czy rolniczych. W takiej sytuacji względy bezpieczeństwa winny zaważyć na wyborze bądź
rezygnacji z podjęcia studiów na danym
kierunku. Dodatkowo na kierunkach przyrodniczo-technicznych studenci zobligowani są do odbycia praktyk przemysłowych, co
także, ze względów bezpieczeństwa może
być kłopotliwe lub wręcz niemożliwe.
Studiujące osoby z niedosłuchem korzystają z własnego sprzętu - uczelnia
nie jest wyposażona w pętla indukcyjne dla osób niedosłyszących. Każdemu studentowi niepełnosprawnemu
przysługuje prawo do specjalnego
stypendium dla osób niepełnosprawnych. Można zgłosić się do Pełnomocnika rektora ds. osób niepełnosprawnych.
Politechnika Krakowska
www.pk.edu.pl
[email protected]
Zgodnie z zasadami przyjęć na I rok stacjonarnych i niestacjonarnych studiów
I i II stopnia przewidzianych do uruchomienia w roku akademickim2012/13
dopuszcza się możliwość zapewnienia
indywidualnej organizacji egzaminu
wstępnego lub rozmowy kwalifikacyjnej
dla osób legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności. Organizacja egzaminu wstępnego lub rozmowy
kwalifikacyjnej dla w/w osób ustalana
jest w sposób indywidualny, na podstawie dostarczonej przez kandydatów
aktualnej dokumentacji potwierdzającej rodzaj i zakres niepełnosprawności. Decyzję w tej sprawie podejmuje
Przewodniczący wydziałowej komisji
rekrutacyjnej wraz z Pełnomocnikiem
Rektora Politechniki Krakowskiej ds.
osób niepełnosprawnych. Kandydaci
wymagający zapewnienia indywidualnej organizacji egzaminu wstępnego lub
rozmowy kwalifikacyjnej zgłaszają taką
potrzebę co najmniej miesiąc przed
ustalonym terminem egzaminu lub rozmowy kwalifikacyjnej.
Studenci niesłyszący mogą liczyć na
pomoc podczas studiów po omówieniu
zakresu pomocy z Biurem ds. osób niepełnosprawnych. www.zsn.pk.edu.pl
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
www.ar.lublin.pl
Rekrutacja na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie na rok akademicki
2012/2013 i 2013/2014 uwzględnia
potrzeby osób niepełnosprawnych
w przypadku rekrutacji na kierunek
architektura krajobrazu. W przypadku innych kierunków studiów osoby
niepełnosprawne obowiązują takie
same kryteria przyjęć jak wszystkich
kandydatów na studia. Nie przewi-
dziano innych, dodatkowych uprawnień, gdyż w postępowaniu rekrutacyjnym na I rok studiów są brane pod
uwagę wyniki z części pisemnej egzaminu maturalnego.
II/2012
iszy
27
KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI
Kandydatów na kierunek architektura krajobrazu dodatkowo obowiązuje egzamin
praktyczny z rysunku odręcznego. Ocena
niedostateczna z egzaminu praktycznego
eliminuje kandydata z dalszego postępowania kwalifikacyjnego. Kandydat będący
osobą niepełnosprawną może zwrócić się
do Wydziałowej Komisji Rekrutacyjnej
przed zakończeniem internetowej rejestracji o uwzględnienie jego szczególnych
potrzeb podczas trwania egzaminu praktycznego z rysunku odręcznego.
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
www.up.krakow.pl
[email protected]
Niesłyszący kandydaci na studia mogą
skorzystać z następujących udogodnień:
−
tłumacz języka migowego na czas
ewentualnego egzaminu wstępnego
- najczęściej takowe obowiązują na
kierunkach artystycznych jak grafika, malarstwo. Są to kierunki bardzo
często wybierane przez kandydatów
niesłyszących, posiadających wybitne
zdolności artystyczne.
− wydłużony czas trwania egzaminu
− zamiana formy egzaminu z ustnej na
pisemną, bądź odwrotnie, również przy
wsparciu tłumacza języka migowego,
− wsparcie pracowników Biura ds. Osób
Niepełnosprawnych w trakcie rekrutacji tj. udzielanie informacji kandydatom, pomoc w przeprowadzeniu
przez cały proces rekrutacji, pomoc
pracownika Biura biegle władającego
PJM i SJM
Na uczelni pomocy studentom niesłyszącym pomaga Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych,
które między innymi:
−
udziela porad w kwestiach związanych z niepełnosprawnością
−
udziela informacji o możliwościach
otrzymywania pomocy materialnej
np. ze środków PFRON, MOPS, PCPR
oferuje pomoc w rozwiązywaniu problemów z funkcjonowaniem na uczelni związanych z niepełnosprawnością
w tym: dostosowanie formy egzaminu
do potrzeb studenta w porozumieniu
z egzaminatorem, tworzenie indywidualnych warunków korzystania z biblioteki, pomoc tłumaczy języka migowego oraz inne sprawy na indywidualny
wniosek studenta.
− organizuje lektorat języka angielskiego dla studentów nie(do)słyszących
−
koordynuje działania przy wprowadzaniu rozwiązań udostępniających
uczelnię osobom niepełnosprawnym
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
www.agh.edu.pl
[email protected]
Akademia Górniczo-Hutnicza jest
otwarta na potrzeby osób nie(do)słyszących i stara się zapewnić tym osobom
możliwość uczestniczenia we wszystkich aspektach życia Uczelni, tak by byli
oni traktowani na równi z pozostałymi
studentami. Wszystkich chcących uzyskać szczegółowe informacje lub porady
dotyczące studentów nie(do)słyszących
w AGH zapraszamy do kontaktu z Biurem
ds. ON AGH. Wszystkie informacje dotyczące zasad przyjęć na studia w Akademii
Górniczo Hutniczej w Krakowie dotyczą
również kandydatów nie(do)słyszących
-jak wszyscy inni kandydaci – podlegają
takim samym kryteriom przyjęć na wybrany przez siebie Wydział (kierunek).
Szczegóły oraz zasady rekrutacji na studia
AGH znajdują się na stronie internetowej
www.agh.edu.pl/pl/kandydaci.
Na stronie www.agh.edu.pl/pl/kandydaci/informacje-podstawowe/krok-po-krokuszczegółowo opisano 7 kroków, które
28
iszy
II/2012
należy wykonać, aby zostać studentem
AGH. Dodatkowo wszelkie informacje
dotyczące procesu rekrutacji będą podawane również w systemie e-Rekrutacja.
Pomoc dla studentów z wadą słuchu po
przyjęciu na studia w AGH obejmuje
m.in.:
•U
sługi tłumaczy języka migowego podczas zajęć dydaktycznych, egzaminów,
konsultacji oraz w trakcie załatwiania
spraw związanych z tokiem studiowania
na Uczelni, a także innych spraw związanych ze środowiskiem akademickim;
•L
ektorat z języka angielskiego w małej
grupie z wykorzystaniem tablicy interaktywnej i specjalistycznej metodologii
nauczania (także z pomocą tłumacza
języka migowego) oraz z języka polskiego jako języka obcego dla studentów
nie(do)słyszących, sala wyposażona
w pętle indukcyjną;
•Z
akwaterowania w domu studenckim
razem z innymi osobami niesłyszącymi
(w pokojach dostosowanych do ich potrzeb – sygnalizacja świetlna);
• Możliwość bezpłatnego kserowania/
drukowania notatek z zajęć i materiałów dydaktycznych;
• Możliwość korzystania z urządzeń
wspomagających słyszenie (system FM)
w trakcie zajęć oraz możliwość wypożyczenia dyktafonów;
• Organizowanie kursów z Polskiego
Języka Migowego (PJM) / języka miganego.
W Uczelni jednostką odpowiedzialną
za wsparcie oraz koordynację działań na
rzecz osób niepełnosprawnych jest Biuro
ds. Osób Niepełnosprawnych AGH.
W zajęciach oraz w egzaminach mogą
uczestniczyć asystenci osób niepełnosprawnych, w tym tłumacze języka migowego. Osoby pomagające niepełnosprawnym studentom winny posiadać zgodę
Prorektora ds. Kształcenia na uczestniczenie w zajęciach.
KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI
Katolicki Uniwersytet Lubelski w Lublinie
www.www.kul.pl
Kandydaci z uszkodzonym słuchem
przystępują do rekrutacji na tych samych
zasadach co studenci pełnosprawni.
W przypadku kierunków, na które wymagane jest zdanie egzaminu wstępnego osoby te mogą skorzystać z pomocy
(w zależności od potrzeby):
- tłumacza języka migowego,
- transliteratora mówiącego fonogestami,
- logopedy mówiącego w sposób ułatwiający odczytywanie z ust.
Egzamin ustny może być uzupełniony
odpowiedziami pisemnymi.
W ocenie prac pisemnych może brać
udział polonista, surdologopeda, znający
specyficzne cechy języka osób niesłyszących.
Kandydaci zachęcani są do zgłaszania się
do Biura Pełnomocnika Rektora ds. studentów niepełnosprawnych, gdzie otrzymują wszelkie informacje o świadczonej
pomocy. Kierowani są także do Centrum
Edukacji Niesłyszących i Słabosłyszących.
Centrum Edukacji Niesłyszących i Słabosłyszących działające przy Katedrze
Pedagogiki Specjalnej KUL oferuje pomoc w zakresie dostępności treści wykładów i ćwiczeń.
Pomoc organizowana jest indywidualnie, w zależności od rzeczywistych
potrzeb studenta. Do tej pory z dużym
powodzeniem centrum świadczy pomoc
tłumaczy i transliteratorów mówiących
z fonogestami zatrudnianych w ramach
programu PITAGORAS z PFRONu.
Niektóre wykłady prowadzone są z zastosowaniem prezentacji multimedialnych
oraz sprzętu wspomagającego słyszenie
FM Solaris.
KUL to uczelnia przyjazna osobom niepełnosprawnym. Wszystkich form pomocy wprost nie sposób wymienić. Na
bieżąco informacje dla niepełnosprawnych studentów pojawiają się na stronie http://www.kul.pl/ogloszenia,13486.html
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
www.uj.edu.pl
Zgodnie z zasadą równych praw i obowiązków, kandydaci niesłyszący lub słabosłyszący, którzy chcą studiować na Uniwersytecie
Jagiellońskim, podlegają tej samej procedurze rekrutacyjnej, co wszyscy inni kandydaci.
Kryteria kwalifikacji, listę wymaganych
dokumentów oraz limity przyjęć na poszczególne kierunki znaleźć można
w katalogu studiów 2012/2013 dostępnym
na stronie Elektronicznej Rejestracji Kandydatów: www.erk.uj.edu.pl. Natomiast szczegółowy harmonogram naboru na studia
dostępny jest na stronie: www.rekrutacja.
uj.edu.pl/rekrutacja/harmonogram-naboru.
W sytuacji, gdy procedura rekrutacyjna na
wybrany kierunek studiów przewiduje egzamin lub rozmowę kwalifikacyjną (np. Cen-
tralne Egzaminy Wstępne, rozmowę lub egzamin na studia drugiego, trzeciego stopnia
lub podyplomowe), kandydaci mogą ubiegać się o zaadaptowanie formy egzaminów
do swoich potrzeb wynikających z niepełnosprawności. Zaadaptowana forma nie oznacza zwolnienia z egzaminu, ma natomiast na
celu wyrównanie szans kandydatów niepełnosprawnych lub chorujących przewlekle
w stosunku do pozostałych zajęć.
W przypadku osób niesłyszących i słabosłyszących możliwe adaptacje to korzystanie ze
wsparcia tłumacza języka migowego/miganego czy zamiana formy ustnej na pisemną. Forma egzaminu ustalana jest jednak
w sposób indywidualny, na podstawie szczegółowej rozmowy konsultanta BON UJ
z kandydatem oraz dostarczonej aktualnej
dokumentacji potwierdzającej specyfikę
niepełnosprawności. Niezbędne jest także
złożenie przez kandydata pisemnego wniosku skierowanego do kierownika Biura ds.
Osób Niepełnosprawnych UJ w tej sprawie.
BON UJ zapewnia również usługi tłumacza
języka
migowego/miganego
w trakcie studiów, jak również inne, indywidualnie dobrane, formy adaptacji
procesu studiowania. Zapraszamy kandydatów niesłyszących lub słabosłyszących do zapoznania się z naszą stroną: www.bon.uj.edu.pl oraz osobistego
kontaktu w razie wszelkich pytań lub
wątpliwości dotyczących studiowania
w kontekście swojej niepełnosprawności.
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy w Siedlcach
[email protected]
www.uph.edu.pl/
Uniwersytet jest uczelnią integracyjną
więc kandydaci niepełnosprawni są
mile widziani. Osoby niepełnosprawne przechodzą takie same postępowanie kwalifikacyjne jak wszyscy, istnieje
jednak możliwość dostosowania formy egzaminu do niepełnosprawności
(np. zamiana egzaminu ustnego na pisemny- w przypadku osób głuchych).
Studentami niepełnosprawnymi na
uczelni zajmuje się Centrum Kształcenia i Rehabilitacji Osób niepełnosprawnych, które pomaga i wpiera
osoby niepełnosprawnej w procesie
integracji.
II/2012
iszy
29
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
www.umk.pl
[email protected]
UMK udziela niepełnosprawnym studentom wsparcia w 3 strefach:
Sfera dydaktyczna
1. Student niepełnosprawny, który nie
może samodzielnie notować ze względu na niesprawność rąk bądź dysfunkcję narządu wzroku lub słuchu, ma
możliwość (po uzyskaniu odpowiedniego zaświadczenia) nagrywać treści
dydaktyczne lub poprosić o notowanie
specjalnego asystenta zatrudnionego
przez UMK.
2. Student, który jest poddawany zabiegom medycznym w znaczący sposób
kolidującym z planem studiów, może
wystąpić do dziekana swojego wydziału o Indywidualną Organizację Studiów, która upoważnia go do ustalania
z wykładowcami indywidualnego harmonogramu zaliczeń oraz pobytu na
ćwiczeniach obowiązkowych.
3. Studenci z dysfunkcjami narządu wzroku i słuchu mogą korzystać
z komputerów wyposażonych w oprogramowanie udźwiękawiające tekst.
Obecnie stanowiska takie dostępne
są w biurze SSSN, w Uniwersyteckim
Centrum Nowoczesnych Technologii
Nauczania oraz Regionalnym Studium
Edukacji Informatycznej (szkolenia
z technologii informacyjnych). W najbliższym czasie specjalnie wyposażone
stanowisko będzie dostępne również
w Bibliotece Głównej. Dzięki temu
student będzie mógł korzystać m.in.
z księgozbioru podręcznego Biblioteki
Uniwersyteckiej i samodzielnie przetwarzać tekst w wersję elektroniczną.
Możliwa jest również pomoc w tym
zakresie asystenta Samodzielnej Sekcji ds. Studentów Niepełnosprawnych
(SSSN).
4. Niepełnosprawny kandydat na studia
ze starą maturą może w procesie rekrutacji liczyć w uzasadnionych wypadkach na powiększenie druku testu albo
wydłużenie czasu egzaminu. Niezbędny jest w takim wypadku wcześniejszy
kontakt z biurem SSSN.
5. W uzasadnionych wypadkach jest też
możliwa w trakcie studiów zamiana
30
iszy
II/2012
formy egzaminu z pisemnej na ustną
i odwrotnie.
6. Jeżeli niepełnosprawność szczególnie
uniemożliwia studentowi uczestnictwo
w zajęciach dydaktycznych w standardowym trybie, możliwa jest organizacja
dla niego indywidualnych konsultacji.
7. Od 2008 roku wszystkie wydziały
UMK posiadają co najmniej po jednej sali wykładowej i seminaryjnej,
wyposażonej w pętlę indukcyjną,
która wspomaga słyszenie studentów
z uszkodzeniem narządu słuchu korzystających z aparatów słuchowych.
8. UMK umożliwia również wypożyczenie
osobom niedosłyszącym indywidualnych zestawów FM, które podczas wykładu są wykorzystywane przez wykładowcę i studenta do porozumiewania się.
9. UMK posiada też specjalnie przeszkolonych lektorów języka angielskiego
i niemieckiego do nauczania studentów z uszkodzeniem narządu słuchu
lub wzroku.
10. SSSN prowadzi również wypożyczalnię sprzętu i oprogramowania dla studentów niepełnosprawnych
Sfera materialna
1. Stypendium specjalne przysługuje każdemu niepełnosprawnemu niezależnie
od osiąganych przez niego dochodów.
Jego wysokość jest uzależniona od
stopnia niepełnosprawności.
2. W wyjątkowych wypadkach uzasadnionych względami zdrowotnymi student niepełnosprawny może liczyć na
umorzenie części opłat związanych ze
studiowaniem. W każdym takim wypadku decyzję na wniosek studenta,
po uzyskaniu odpowiednich opinii,
podejmuje dziekan, a w instancji odwoławczej - Rektor.
3. W momencie zaistnienia szczególnych
sytuacji losowych związanych m.in.
ze stanem zdrowia studenta może
on otrzymać zapomogę finansową
uwzględniającą szczególnie wydatki
związane np. z leczeniem.
4. Niezależnie od stanu zdrowia student
niepełnosprawny może ubiegać się
o te formy wsparcia materialnego, któ-
re wynikają z regulaminu pomocy materialnej dla studentów UMK.
5. Student może liczyć na pośrednictwo
oraz wsparcie ze strony Samodzielnej
Sekcji ds. Studentów Niepełnosprawnych w ubieganiu się o środki materialne z funduszy pozauczelnianych, np.
oferowanych przez PFRON.
Sfera socjalno-bytowa
Zależnie od swojego stanu zdrowia student niepełnosprawny może liczyć na:
1. Miejsce specjalne w Domu Studenckim, gdzie pokoje są wyposażone
w specjalnie przystosowane łazienki.
Do Domu Studenckiego osoba niepełnosprawna może się dostać samodzielnie dzięki wyposażeniu głównego
wejścia drzwi w fotokomórkę. Pokoje
dla studentów niepełnosprawnych ze
znaczną lub krępującą niepełnosprawnością są jednoosobowe.
2. W wyjątkowych wypadkach możliwe
jest dostosowanie pokoju do indywidualnych potrzeb niepełnosprawnego
studenta.
3. Studenci, którzy nie są w stanie zabezpieczyć swoich podstawowych
potrzeb związanych z mieszkaniem
w Domu Studenckim, mogą liczyć na
opiekę asystenta. Jego podstawowym
zadaniem jest wsparcie studenta niepełnosprawnego we wszystkich czynnościach związanych z pobytem na
Uczelni, w których nie jest on w stanie
poradzić sobie sam. Opieka asystenta
jest bezpłatna.
4. Studenci z uszkodzonym narządem ruchu mają prawo do korzystania z transportu organizowanego przez Uczelnię,
który zapewnia bezpłatne przejazdy
z miejsca zamieszkania na terenie Torunia na zajęcia dydaktyczne, do biblioteki lub obowiązkowe praktyki.
5. Studenci niepełnosprawni mają możliwość skorzystania z bezpłatnych konsultacji z lekarzem neurologiem, psychologiem oraz pielęgniarką.
6. UMK zapewnia każdemu niepełnosprawnemu bezpłatne zajęcia na basenie, również w formie zajęć indywidualnych. Agnieszka Korfanty
KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI
II/2012
iszy
31