Podstawy prawne- narzędzia - xiv samorządowe forum kapitału i

1
XIII SAMORZĄDOWE FORUM KAPITAŁU I FINANSÓW 1-2 PAŹDZIERNIKA 2015r.
WPŁYW POLITYKI KADROWEJ NA
FINANSE OŚWIATOWE ORAZ
JAKOŚĆ KSZTAŁCENIA
CENTRUM WSPARCIA ROZWOJU EDUKACJI I BIZNESU ”OTUS”
ELŻBIETA RABENDA
www.otus-szkolenia.pl
2
XIII SAMORZĄDOWE FORUM KAPITAŁU I FINANSÓW 1-2 PAŹDZIERNIKA 2015r.
UTRZYMANIE KADRY
W JEDNOSTKACH OŚWIATOWCH
TO 80-85 %
WYDATKÓW Z SUBWENCJI
OŚWIATOWEJ.
ZDARZA SIĘ, ŻE I SUBWENCJA
NIE POKRYWA WSZYSTKICH
PŁACOWYCH PORZEB
3
Podstawy prawne- narzędzia
•ustawa
z dnia 8 marca 1990 r.
o samorządzie gminnym (t.j.Dz. U. z 2013 r. poz.
594)
•ustawa
z dnia 5 czerwca 1998 r.
o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2013 r.,
poz. 595)
•ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o
samorządzie województwa ( t.j.Dz.U.2013r., poz.596)
4
Podstawy prawne- narzędzia
•Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty
(t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.)
•Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta
Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. Nr 191)
5
Podstawy prawne-obowiązki
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach
publicznych
Tekst jednolity Dz.U.2013, poz. 885 z 13 VI 2013r.
• Ustawa
z dnia 17 grudnia
odpowiedzialności za naruszenie
finansów publicznych
(t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 168)
2004r. o
dyscypliny
6
SKĄD CORAZ WYŻSZE WYDATKI NA
SZKOLNICTWO SAMORZĄDOWE?
• Niż demograficzny i migracje
• Liczne przywileje wypływające z KN
• Samorządy nie uwzględniające w organizacji szkół faktu niżu
demograficznego wydają na edukację coraz więcej
• Liczba etatów przeliczeniowych nie zmniejsza się proporcjonalnie do
spadku uczniów
• Obowiązek utrzymywania średnich wynagrodzeń lub wypłata dodatku
wyrównującego
• Zobowiązania samorządów wobec narzuconych zmian prawnych:
• - asystenci, dodatkowi nauczyciele lub pomoc nauczyciela dla uczniów z Aspergerem,
•
•
•
•
•
•
autyzmem i niep. sprzężonymi
- art. 32 ustawy okołobudżetowej
- limit uczniów w klasach I-II, w grupie świetlicowej, wych.przedszkolnym, na
niektórych zajęciach/ zaj. komputerowe, języki obce, wych. fizyczne/
-dowóz
-przyjmowanie 4- latków do przedszkola
-język obcy w przedszkolu, język migowy na życzenie rodzica,
-pomoc prawna dla jednostek
7
SKĄD CORAZ WYŻSZE WYDATKI NA
SZKOLNICTWO SAMORZĄDOWE?
• DROGIE planowanie zatrudnienia / niechęć zatrudniania w
godzinach ponadwymiarowych/,
• Mnożenie grup klasowych, świetlicowych,
• Tworzenie mało licznych oddziałów, grup
• Przybywające nauczanie indywidualne,
• Uchybianie niektórym przepisom, np. art. 42.2.2.KN, np.
przydzielanie innych zadań statutowych w formie godzin odpłatnych,
w ramach tygodniowego wymiaru godzin dydaktycznych
8
SKĄD CORAZ WYŻSZE WYDATKI NA
SZKOLNICTWO SAMORZĄDOWE?
• Nasilające się urlopy dla poratowania zdrowia,
• BRAK racjonalizacji sieci szkół i przedszkoli,
• Nowe zasady kształcenia dzieci z niepełnosprawnością,
• Nowe zasady pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
• Słaby nadzór samorządów nad realizacją zadań w szkole, przedszkolu, w tym
brak praktyki sprawdzania dokumentacji z przebiegu nauczania,
• Niechęć do optymalizacji zatrudnienia w administracji i obsłudze w
jednostkach oświatowych
• Niechęć dyrektorów do zwalniania nauczycieli z obawy przez przegraną w
sądach pracy / skutkiem tego jest często „sztuczne” szukanie godzin/.
9
SKĄD CORAZ WYŻSZE WYDATKI NA
SZKOLNICTWO SAMORZĄDOWE?
• SŁABY NADZÓR NAD ORGANIZACJĄ POSZCZEGÓLNYCH
JEDNOSTEK OŚWIATOWYCH JEST CZĘSTO ZWIĄZANY Z
BRAKIEM UMIEJĘTNOŚCI CZYTANIA DOKUMENTACJI
ORGANIZACYJNEJ SZKOŁY/PRZEDSZKOLA.
• NIE DOCENIAMY LUB NIE DOSTRZEGAMY WAGI
ARKUSZA ORGANIZACYJNEGO!
10
SKĄD CORAZ WYŻSZE WYDATKI NA
SZKOLNICTWO SAMORZĄDOWE?
NIEOGRANICZONE ZAUFANIE DO DYREKTORÓW
SZKÓŁ I PRZEDSZKOLI
NIECHĘĆ DO NADMIERNEJ INGERENCJI W
DZIAŁALNOŚĆ SZKOŁY Z UWAGI NA UTRATĘ
ZAUFANIA LUB POPARCIA DLA LOKALNYCH
WŁADZ / kadencja 4-letnia/
Czasem silne lobby nauczycieli w poszczególnych radach
gmin/powiatów
11
KIEDY ORGAN PROWADZĄCY MA
WPŁYW NA POLITYKĘ KADROWĄ
W JEDNOSTKACH OŚWIATOWYCH?
12
-
Wtedy, kiedy decyduje o naborze do szkół/przedszkoli
-
Wtedy, kiedy planuje sieć szkół/przedszkoli
-
Wtedy, kiedy reguluje pracę specjalistów, dyrektorów,
nauczycieli niepełnoetatowych
-Wtedy, kiedy reguluje wysokość wynagrodzenia
-
Wtedy, kiedy zatwierdza arkusze organizacyjne
szkół/przedszkoli / cała organizacja jednostki/
13
CZYM JEST ARKUSZ ORGANIZACYJNY?
ZATWIERDZONY W MAJU ARKUSZ
to swojego rodzaju umowa pomiędzy dyrektorem szkoły a
organem prowadzącym – dyrektor szkoły proponuje, biorąc pod
uwagę przepisy prawa i warunki działania szkoły – a organ
prowadzący zatwierdzając zobowiązuje się do zapewnienia
środków finansowych na realizację tego co jest w arkuszu.
ARKUSZ TO WEKSEL, KTÓRY TRZEBA WYKUPIĆ!
Od września arkusz często jest zmieniany, bo musi uwzględnić sytuację po rekrutacji lub
zmiany kadrowe, które zaszły w trakcie trwania wakacji
TO PODSTAWA TWORZENIA PLANU FINANSOWEGO NA KOLEJNY
ROK!
ARKUSZ TO JEDEN Z ELEMENTÓW PROWADZENIA KONTROLI
ZARZĄDCZEJ
14
CZYM JEST ARKUSZ ORGANIZACYJNY?
NIEZATWIERDZENIE ARKUSZA
OZNACZA BRAK MOŻLIWOŚCI
PLANOWANIA PRZEZ DYREKTORA
BUDŻETU NA PRZYSZŁY ROK!
15
Standardy zatrudnienia ustala się najczęściej poprzez
ustanowienie:
• norm zatrudnienia pracowników pedagogicznych / etaty/
• norm zatrudnienia bibliotekarzy i nauczycieli wspomagających,
• norm zatrudnienia specjalistów, tzn. pedagogów, psychologów, logopedów,
•
•
•
•
•
•
•
•
•
doradców zawodowych itp. dla nauczycieli, o których mowa w art.42 ust.7
pkt.3 KN
norm zatrudnienia pracowników funkcyjnych, w tym rozmiar obniżek, o
których mowa w art.42 ust.7 pkt.2 KN
norm zatrudnienia wychowawców świetlicy
norm zatrudnienia pracowników administracji i obsługi,
minimalnej –maksymalna liczebności oddziałów,
zasad podziału na grupy i ich liczebności,
zasad organizowania zajęć pozalekcyjnych,
zasad wykorzystania godzin do dyspozycji dyrektora, organu prowadzącego,
zasady wykorzystania tzw. godzin karcianych,
zasady ustalania wymiaru godzin nauczania indywidualnego.
NALEŻY to USTALIĆ JUŻ W TZW. KRYTERIACH-OCZEKIWANIACH
JST DO SPORZĄDZENIA ARKUSZY ORGANIZACYJNYCH, najlepiej
na początku nowego roku/luty-marzec/
16
PLANOWANIE BUDŻETÓW POD REALNE POTRZEBY
SZKÓŁ I PRZEDSZKOLI, czyli jak znaleźć „złoty środek” i
zachować wysoką jakość kształcenia/wychowania?
-NIEDOSZACOWANIE PLANÓW ZAWSZE SPOWODUJE, ŻE POD KONIEC
ROKU SAMORZĄDOM NIE WYSTARCZY NAWET NA WYDATKI PŁACOWE.
-UWZGLĘDNIENIE WSZYSTKICH ZAPLANOWANYCH PRZEZ SZKOŁY
WYDATKÓW, MOŻE SPOWODOWAĆ, ŻE SAMORZĄD WYDA WIĘCEJ, NIŻ
WYNIKA TO Z REALNYCH POTRZEB, A SZKOŁY BY NIE ZWRACAĆ
ŚRODKÓW DO JST, BĘDĄ NA WYROST SZUKAŁY POTRZEB, BY WYDAĆ
WSZYSTKO, CO BYŁO ZAPLANOWANE W ICH BUDŻECIE.
-OPTYMALIZACJA- utrzymanie wysokiej jakości kształcenia przy jak
najmniejszych nakładach
Subwencja dla danej JST a struktura zatrudnienia nauczycieli
1 subwencja nie zależy od liczby nauczycieli zatrudnionych przez JST –
zależy od udziału procentowego nauczycieli poszczególnych stopni awansu
zawodowego w ogólnej liczbie nauczycieli szkół prowadzonych przez tę JST
2 zatrudnienie nauczycieli o niższym stopniu awansu w miejsce nauczycieli
mających wyższy stopień awansu powoduje zmniejszenie kwoty subwencji
oświatowej i bywa, że kwota ta jest większa niż spowodowane taką zmianą
oszczędności na wynagrodzeniach.
3 zatrudnienie nauczycieli o wyższym stopniu awansu w miejsce nauczycieli
mających niższy stopień awansu powoduje zwiększenie kwoty subwencji
oświatowej i zwykle o więcej niż potrzeba dla zrekompensowania wzrostu
kosztów zatrudnienia tych nauczycieli.
4 dla tych samych warunków brzegowych: tej samej liczby i struktury uczniów
najwyższą subwencję otrzyma samorząd, w którym będzie największa liczba
nauczycieli dyplomowanych
Średnie wynagrodzenie
Utrzymanie średnich wynagrodzeń a koszty oświaty
-konieczność wypłaty DU/dodatku uzupełniającego/ podnosi koszty
oświatowe.
- jeśli nie ma konieczności wypłaty DU oznacza to, że:
1. Są ustalone wysokie stawki wynagrodzenia (zasadnicze i/lub
dodatki)
lub/i
2. Nauczycieli jest mniej niż etatów kalkulacyjnych
-wysokość nadwyżki może być ograniczona tylko wówczas, gdy da
się to zrobić poprzez zamrożenie/zmniejszenie wynagrodzeń.
-zmiana struktury zatrudnienia powodująca zmniejszenie nadwyżki
prowadzi do zwiększenia kosztów i często do zmniejszenia
wysokości subwencji
Kontrola zarządcza
PLANUJ I KONTROLUJ WYDATKI!
USTAWA z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych
Kontrola zarządcza obejmuje swoim zakresem wszystkie
aspekty działalności jednostki. Podstawowym elementem
kontroli zarządczej jest odpowiedzialność każdego
kierownika jednostki za wdrożenie i monitorowanie takich
elementów kontroli zarządczej, aby jednostka osiągała
wyznaczone jej cele w sposób zgodny z prawem, efektywny,
oszczędny i terminowy.
art.69 ust.1
20
ELEMENTY
MAJĄCE
WPŁYW
NA
FINANSOWANIE SZKÓŁ I PRZEDSZKOLI
•PLANOWANIE SIECI
•ZAPISY STATUTOWE
•PLANY ORGANIZACYJNE
•BUDŻETY
•SZKOLNICTWO NIEPUBLICZNE
GDZIE SĄ NAJWIĘKSZE KOSZTY
I JAK JE MINIMALIZOWAĆ?
21
OPTYMALIZACJA WYDATKÓW ZACZYNA
SIĘ OD:
1.ZAPLANOWANIA REALNEJ REKRUTACJI
2.WERYFIKACJI SIECI SZKÓŁ I PRZEDSZKOLI / uchwały/
3.ZAPLANOWANIA STANDARYZACJI ZATRUDNIANIA
stanowisk pedagogicznych i niepedagogicznych LUB
CZYTELNYCH OCZEKIWAŃ DO ARKUSZY
ORGANIZACYJNYCH
22
CO MOŻE ZATEM ZROBIĆ SAMORZĄD
bez udziału czy z udziałem szkół/przedszkoli?
• By nasz powiat, nasza gmina kształciła najlepiej,
• By nasi absolwenci nie powiększali liczby bezrobotnych,
• By nasze szkoły były wybierane przez uczniów sąsiednich
gmin/powiatów ze względu na wysoki poziom nauczania,
wysoką efektywność, atrakcyjność / za uczniem przyjdzie
subwencja/,
• By pracowali u nas nauczyciele z pasją,
• By chcieli u nas pracować najlepsi,
• By dyrektorzy szkół/przedszkoli by rzeczywistymi partnerami organów
prowadzących w zarządzaniu jednostką,
• By dyrektorzy wpisywali się w strategię samorządu tak, jakby to była
ich własna!