36. Plan Burza i powstanie warszawskie-int

 Od początku okupacji przygotowywano się do
wybuchu powstania
 Zdawano sobie sprawę z planów Stalina dotyczących
Polski
 27 października 1943 r. gen. Sosnkowski wydaje
rozkaz o rozpoczęciu przygotowań do walki z
Niemcami, by zademonstrować siłę AK
 Gen. Tadeusz „Bór” Komorowski (komendant
główny AK) zakłada akcję AK przeciwko Niemcom w
miarę zbliżających się wojsk radzieckich
 Plan „Burza” (bez Warszawy)
Wołyń
 15 stycznia 1944 Akcję „Burza” rozpoczyna 27.
Wołyńska Dywizja Piechoty AK, w sile ok. 6 tys.
żołnierzy, dowodzona przez mjr. Jana Kiwerskiego
„Oliwę”.
 We współpracy z oddziałami sowieckimi stacza szereg
walk z Niemcami
 W drugiej połowie kwietnia dywizja z dużymi stratami
wychodzi z okrążenia, przebijając się na
Lubelszczyznę, gdzie zostaje rozbrojona przez
Sowietów.
Wileńszczyzna
 Oddziały AK okręgów Wilno i Nowogródek, w sile ok. 15
tys. Żołnierzy
 w ramach Akcji „Burza” zadają Niemcom poważne straty.
 Największa z ich operacji, „Ostra Brama”, trwa blisko
tydzień i przynosi wyzwolenie Wilna 13 lipca, we
współdziałaniu z oddziałami sowieckimi.
 Po kilku dniach NKWD aresztuje polskie dowództwo i
sztab. Sowieci rozbrajają otoczone polskie jednostki.
Około 5 tys. żołnierzy, odmawiających wstąpienia do armii
Berlinga, trafia do łagrów. Pozostali na wolności wracają do
konspiracji lub przebijają się na zachód.
Ziemia lwowska
 Na kresach południowo-wschodnich akcja „Burza”
rozpoczyna się w marcu 1944. Jej głównym celem jest
opanowanie Lwowa.
 Od 22 do 27 lipca Polacy, wspólnie z oddziałami
sowieckimi, walczą o Lwów, wyzwalając miasto. Lwów
jest cały udekorowany polskimi sztandarami. Ale już
następnego dnia oddziały sowieckie rozbrajają
jednostki Armii Krajowej.
 W nocy z 2 na 3 sierpnia całą polską delegację
aresztuje NKWD.
Lubelszczyzna
 Na Lubelszczyźnie Akcja „Burza” rozpoczyna się w lipcu
1944. Komendant Okręgu, płk Kazimierz Tumidajski
„Edward” mobilizuje 3. i 9. Dywizje Piechoty, ponadto
przechodzi z Wołynia część 27. Dywizji Piechoty.
 Oddziały AK zadają znaczne straty siłom niemieckim,
zajmują wiele miejscowości samodzielnie bądź we
współdziałaniu z Armią Czerwoną.
 Sowieci żądają włączenia oddziałów AK do armii Berlinga
albo ich rozwiązania.
 3 sierpnia Sowieci aresztują Okręgowego Delegata
Rządu w Lublinie, dzień później - płk. Kazimierza
Tumidajskiego.
 NKWD i „Smiersz” aresztują ujawniających się
żołnierzy AK
 Polscy komuniści szerzą „czarną legendę” AK
 Od października 1944r. oddziały AK znów w
konspiracji
 Nie planowano powstania w Warszawie
 W lipcu 1944r:
Komuniści powołują PKWN
2) Masowe aresztowania żołnierzy AK
1)





Nadzieja na samodzielne wyzwolenie W-wy
Zbliżające się wojska radzieckie
Chęć odwetu
Rozkaz Niemców nakazujący kopać okopy (mogło to
osłabić siły konspiracji)
Komunistyczne radio „Kościuszko” nawołuje do walki
 Mimo sprzeciwu naczelnego wodza (Sosnkowskiego),
Stanisław Jankowski i „Bór” Komorowski wyznaczają
datę i godzinę powstania na 1 sierpnia na godzinę
17.00
 Do walki stanęło ok. 25 tysięcy żołnierzy AK
 Opanowano większość dzielnic (bez Pragi)
 Zdobyto: elektrownię, Pocztę Główną, obóz
koncentracyjny przy ul. Gęsiej
 Nie udało się zdobyć: lotniska, siedziby Gestapo
przy al. Szucha, mostu na Wiśle, Dworca
Gdańskiego, Cytadeli
 Entuzjazm mieszkańców
 5 sierpnia Niemcy dokonują szturmu Woli i Ochoty
 Bohaterska obrona oddziałów płk. Mazurkiewicza
„Radosława”
 Szturm niemiecki na Stare Miasto, wspierane przez
wyrzutnie rakietowa nazywane „krowami”, „ szafami”,
miny samobieżne Goliath, czołgi Tygrysy, samoloty
Stukasy
 Przebijanie się kanałami ze Starego Miasta do
Śródmieścia i na Żoliborz
 Po 2 września walki w dzielnicach: Śródmieście,
Żoliborz, Mokotów
 W połowie września na prawym brzegu pojawiała się
Armia Czerwona; na rozkaz Stalina zatrzymała się;
słabe ataki jedynie 1. Armii Wojska Polskiego
 Stalin nie wsparł powstania (m.in. nie wydał zgody na
międzylądowanie samolotów alianckich)
 Mokotów padł 28 września, Żoliborz 30 września
 2 października AK złożyła broń
 Śmierć 18 000 powstańców
 25 000 rannych
 Śmierć 180 000 ludności cywilnej
 Do 17 stycznia 1945r. Niemcy niszczyli Warszawę
 19 stycznia 1945r. Gen. Leopold Okulicki
„Niedźwiadek” wydał rozkaz o rozwiązaniu AK
 Wielu nadal walczyło (m.in. organizacja „Nie”)
 Powstanie Warszawskie 1.08-2.10.1944