Zabór pruski Zabór austriacki (Austro-Węgry

Ziemie polskie pod zaborami 1864–1914
Upadek powstania styczniowego, zjednoczenie Niemiec w 1871 r. oraz powstanie Austro-Węgier zmieniły sytuację Polaków
pod zaborami. W zaborze rosyjskim i pruskim trzeba było stawić czoło systematycznej rusyfikacji i germanizacji. Jedynie w Galicji,
w wielonarodowościowej monarchii Habsburgów pojawiła się szansa na kultywowanie tradycji i języka narodowego.
Zabór rosyjski
Zabór pruski
•
•
•
•
Polityka władz rosyjskich
po 1864 r.:
represje wobec uczestników
powstania i ich rodzin
(aresztowania, egzekucje,
zsyłki, konfiskaty majątków);
likwidacja
autonomii
Królestwa Polskiego
i utworzenie Kraju
Nadwiślańskiego;
polityka
rusyfikacji
w szkołach i urzędach;
prześladowanie Kościoła
katolickiego i unickiego.
•
W. Kossak, Rugi pruskie. W 1885 r.
z ziem zaboru pruskiego wysiedlono
Polaków pochodzących z zaboru
rosyjskiego. Ta bezwzględna akcja,
nazwana rugami pruskimi, zmusiła
prawie 26 tys. osób do opuszczenia
Niemiec.
•
•
Zabór austriacki (Austro-Węgry)
W 1867 r. państwo austriackie
przekształciło się w monarchię
dualistyczną, złożoną
z Cesarstwa Austrii i Królestwa
Węgier. W ramach Austrii Galicja
otrzymała autonomię,
która umożliwiła:
udział polskich
reprezentantów w parlamencie
austriackim i utworzenie
Sejmu Krajowego;
objęcie przez Polaków stanowisk w administracji lokalnej;
•
•
• c ałkowitą autonomię
szkolnictwa w Galicji;
• swobodny rozwój polskiej
kultury i sztuki;
• m anifestowanie uczuć
patriotycznych (np. w 500.
rocznicę zwycięstwa pod
Grunwaldem);
możliwość formowania
organizacji politycznych,
społecznych, młodzieżowych,
a potem też paramilitarnych.
•
Herb Galicji
Symbolem carskiego ucisku była
wzniesiona w latach 30. XIX w.
Cytadela w Warszawie, która
pełniła funkcję więzienia śledczego
i miejsca straceń polskich patriotów.
W jej murach znaleźli się
m.in. Romuald Traugutt, a w latach
późniejszych Józef Piłsudski
i Roman Dmowski.
Źródła ilustracji i fotografii: (herb Galicji i Lodomerii) Hugo Gerhard Ströhl (domena publiczna), (godło Drugiej Rzeszy Niemieckiej) David Liuzzo/Wikipedia, (herb Cesarstwa Rosyjskiego)
Bernhard Karl von Koehne (domena publiczna), (herb Austro-Węgier) Hugo Gerhard Ströhl (domena publiczna), (W. Kossak, Rugi pruskie), (Cytadela w Warszawie 3D) Julian Matulaniec/WSiP;
mapa: (Ziemie polskie pod zaborami 1864–1914) Adrian Bergiel; opracowanie graficzne: Paweł Pawiński
Polityka władz niemieckich
po zjednoczeniu Niemiec
w 1871 r.:
wprowadzenie polityki
Kulturkampfu
– walka z Kościołem
katolickim;
g
ermanizacja szkół
i urzędów w Wielkopolsce,
na Śląsku i Pomorzu;
k
olonizacja ziem
polskich przez osadników
niemieckich.