the production in 1980–2011

Transkrypt

GOSPODARKA SUROWCAMI MINERALNYMI – MINERAL RESOURCES MANAGEMENT
2014
Volume 30
Issue 1
Pages 53–68
DOI 10.2478/gospo-2014-0006
WIES£AW KOZIO£*, ANDRZEJ CIEPLIÑSKI**, £UKASZ MACHNIAK***
Kruszywa naturalne w Unii Europejskiej –
produkcja w latach 1980–2011
Wprowadzenie
Kruszywa naturalne s¹ powszechnie stosowanym materia³em w szeroko rozumianym
budownictwie infrastrukturalnym ka¿dego kraju. Wydobycie surowców skalnych do produkcji kruszyw prowadzone jest we wszystkich krajach, chocia¿ lokalne uwarunkowania
geologiczne, przyrodnicze, gospodarcze i spo³eczne powoduj¹, ¿e poziom wydobycia
w poszczególnych krajach jest bardzo zró¿nicowany i podlega wahaniom w czasie.
Obecnie kruszywa stosowane s¹ powszechnie na ca³ym œwiecie we wszystkich ga³êziach
budownictwa. W wielu dziedzinach s¹ materia³em podstawowym, stanowi¹c nawet do 95%
u¿ywanych materia³ów konstrukcyjnych (np. w drogownictwie). Najwiêksza iloœæ kruszyw
stosowana jest do budowy dróg i infrastruktury drogowej, do produkcji betonów towarowych, prefabrykatów betonowych, jako wype³niacze i w wielu innych ga³êziach gospodarki.
W najnowszej historii rozwoju produkcji kruszyw w krajach europejskich mo¿na wyró¿niæ dwa podstawowe okresy: okres przedkryzysowy do oko³o 2005 roku oraz okres zaznaczaj¹cego siê œwiatowego kryzysu finansowo-gospodarczego po roku 2008.
Okres przedkryzysowy charakteryzowa³ siê wzglêdnie stabilnym rozwojem gospodarczym krajów Europy, co znajdowa³o wyraz w wielkoœci produkcji kruszyw naturalnych
(Galos i Smakowski 2008). W tym czasie dokonywano równie¿ prób iloœciowego powi¹zania wydobycia (produkcji) kruszyw z makroekonomicznymi wskaŸnikami wzrostu
* Prof. dr hab. in¿., ** Mgr in¿., *** Dr in¿., AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydzia³ Górnictwa
i Geoin¿ynierii, Katedra Górnictwa Odkrywkowego, Kraków; e-mail: [email protected]
Unauthenticated | 89.73.89.243
Download Date | 5/3/14 2:06 PM
54
Kozio³ i in. 2014 / Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 30(1), 53–68
gospodarczego. Prace takie prowadzono miêdzy innymi w Katedrze Górnictwa Odkrywkowego AGH (Kozio³ i Kawalec 2007; Kozio³ i in. 2008; Kabziñski 2009).
1. Ekonometryczna analiza produkcji kruszyw
w krajach europejskich w latach 1980–2005
Lata prze³omu XX i XXI wieku mo¿na uznaæ za okres wzglêdnie stabilnego rozwoju
gospodarki œwiatowej. Tym niemniej w dziedzinie produkcji kruszyw naturalnych w krajach
europejskich mo¿na zaobserwowaæ znaczne zró¿nicowanie pod wzglêdem wielkoœci i trendów rozwojowych. Wstêpna analiza produkcji kruszyw naturalnych w krajach Unii Europejskiej dowiod³a, ¿e iloœæ wytwarzanych kruszyw w poszczególnych krajach wykazuje
tendencje zarówno wzrostowe jak i spadkowe, a w znacznej grupie krajów pozostawa³a na
mniej wiêcej sta³ym poziomie.
Jedn¹ z najprostszych, a równoczeœnie czêsto stosowanych metod oceny trendów rozwojowych w czasie jest metoda trendów liniowych.
Równanie trendu liniowego ma postaæ:
PK / o = a × T + b
Ä a
b
T
PK/o
–
–
–
–
wspó³czynnik kierunkowy, tangens k¹ta nachylenia prostej,
wyraz wolny,
zmienna niezale¿na, kolejny rok analizy (T = 1, 2, 3, …, n),
zmienna zale¿na, produkcja kruszyw w przeliczeniu na mieszkañca
(lub zu¿ycie kruszyw na mieszkañca – Z/o).
Ze wzglêdu na brak jednolitych Ÿróde³ danych statystycznych i koniecznoœæ uzyskania
porównywalnoœci danych, do analizy trendu przyjêto wartoœci jednostkowe – produkcji
i zu¿ycia kruszyw w poszczególnych krajach (w przeliczeniu na mieszkañca).
Parametry uzyskanych linii trendów w krajach Unii Europejskiej i Norwegii dla danych
z lat 1980–2005 zestawiono w tabeli 1. Za kryterium podzia³u (trend spadkowy, trend
wzrostowy, sta³y poziom) przyjêto wartoœæ k¹ta nachylenia linii trendu okreœlonego na
podstawie wspó³czynnika nachylenia. Przyjêto, ¿e tendencjê uznaje siê za spadkow¹, je¿eli
k¹t nachylenia linii trendu jest mniejszy od –5°, sta³¹ w zakresie k¹tów (–5°)–(+5°),
a wzrostow¹ dla k¹ta wiêkszego lub równego 5°.
Z tabeli 1 wynika, ¿e w analizowanym przedziale wyraŸna tendencja wzrostowa widoczna by³a w przypadku 11 krajów, np. Hiszpania, Portugalia (rys. 1), wœród 10 krajów
nie stwierdzono wzrostu produkcji kruszyw np. w Wielkiej Brytanii, Niemczech (rys. 2),
w 7 krajach zauwa¿ono niewielk¹ tendencjê spadkow¹ (k¹t nachylenia krzywej (–3°)–(–1°),
a jedynie 3 kraje – Austria, Czechy i Szwecja (rys. 3) wykazywa³y zdecydowan¹ tendencjê
spadkow¹ produkcji kruszyw.
55
Tabela 1. Trendy rozwojowe produkcji kruszyw w krajach Unii Europejskiej i Norwegii
Table 1. Development production trends of aggregates production in the countries of European Union and Norway
Kraj
Wspó³czynnik
nachylenia
linii trendu
(a)
Wyraz
wolny
(a)
Wspó³czynnik
korelacji
r
K¹t
Wspó³czynnik
determinacji nachylenia
linii trendu
r2
[%]
[°]
Interpretacja
Irlandia
0,96
–0,14
0,61*
37
44
wzrost produkcji
Portugalia
0,64
0,72
0,93*
87
33
wzrost produkcji
Estonia
0,40
0,67
0,80*
63
22
wzrost produkcji
Wêgry
0,32
1,45
0,94*
89
18
wzrost produkcji
Cypr
0,33
6,03
0,89*
79
18
wzrost produkcji
Hiszpania
0,27
1,04
0,95*
91
15
wzrost produkcji
Grecja
0,25
4,66
0,89*
78
14
wzrost produkcji
Dania
0,18
8,73
0,51
26
10
wzrost produkcji
Litwa
0,13
2,07
0,56
32
7
wzrost produkcji
S³owenia
0,11
4,73
0,67*
44
6
wzrost produkcji
Belgia
0,10
2,95
0,61*
38
6
wzrost produkcji
W³ochy
0,00
4,29
–0,01
0
0
sta³y poziom produkcji
Wielka Brytania
0,00
4,15
–0,03
0
0
Francja
0,00
6,33
0,02
0
0
Norwegia
–0,02
12,39
–0,08
1
–1
Polska
–0,03
3,11
–0,32
10
–2
Niemcy
–0,03
6,26
–0,19
3
–2
£otwa
–0,04
2,70
–0,09
1
–2
Holandia
–0,04
6,70
–0,41*
17
–2
Finlandia
–0,03
17,78
–0,09
1
–2
S³owacja
–0,06
2,58
–0,53
28
–3
Czechy
–0,23
9,25
–0,79*
63
–12
spadek produkcji
Szwecja
–0,26
12,76
–0,82*
67
–14
spadek produkcji
Austria
–0,32
14,54
–0,73*
53
–18
spadek produkcji
Pola wyró¿nione symbolem „*” zawieraj¹ wspó³czynniki, które na drodze testowania zosta³y uznane za statystycznie istotne.
ród³o: Kawalec 2007
56
Rys. 1. Rozwój produkcji kruszyw w Hiszpanii i Portugali charakteryzuj¹cy siê d³ugotrwa³¹ tendencj¹
wzrostow¹ (Kawalec 2007)
Fig. 1. Development of aggregates production in Spain and Portugal characterized by the long-lasting
increase tendency (Kawalec 2007)
57
Rys. 2. Rozwój produkcji kruszyw w Wlk. Brytanii i Niemczech charakteryzuj¹cy siê brakiem d³ugotrwa³ej
tendencji wzrostowej lub spadkowej (Kawalec 2007)
Fig. 2. Development of aggregates production in United Kingdom and Germany characterized by the lack
long-lasting increasing or decreasing tendency (Kawalec 2007)
58
Rys. 3. Rozwój produkcji kruszyw w Czechach i Szwecji charakteryzuj¹cy siê d³ugotrwa³¹ tendencj¹
spadkow¹ (Kawalec 2007)
Fig. 3. Development of aggregates production in Czech Republic and Sweden characterized by the
long-lasting decreasing tendency (Kawalec 2007)
59
2. Aktualny stan rozwoju produkcji kruszyw
Kontynuacja badañ nad wielkoœci¹ produkcji kruszyw w krajach europejskich, których
wyniki dotycz¹ce poprzedniego okresu przedstawiono w rozdziale 1, wykaza³a odmienne
tendencje. Z uwagi na rozproszenie i wieloœæ Ÿróde³ danych na ten temat skoncentrowano siê
w du¿ej mierze na oficjalnych publikacjach jednej instytucji jak¹ jest UEPG (Union Europeenne des Producteurs de Granulats), zrzeszaj¹cej obecnie 31 europejskich krajów–producentów kruszyw.
Sektor produkcji kruszyw w Europie (najwiêkszy w przemyœle wydobywczym) wytwarza rocznie oko³o 3 mld Mg kruszyw o wartoœci oko³o 20 mld euro (Annual Report UEPG
2011–2012). Zdecydowana wiêkszoœæ kruszyw (oko³o 91%) pochodzi z l¹dowych z³ó¿
kopalin. Na pozosta³¹ czêœæ sk³adaj¹ siê kruszywa pochodz¹ce z recyklingu (oko³o 5%),
kruszywa z obszarów morskich oraz kruszywa sztuczne (po oko³o 2%). Kruszywa produkowane ze ska³ litych (³amane) stanowi¹ w UE ponad 50% produkcji (w 2011 roku – oko³o
1,5 mld Mg), zaœ udzia³ kruszyw ¿wirowo-piaskowych wynosi nieca³e 41% (1,3 mld Mg).
Europejski przemys³ kruszyw obejmuje oko³o 17 tysiêcy firm pozyskuj¹cych kruszywo
w oko³o 29 tysi¹cach kopalñ i odkrywek zatrudniaj¹c bezpoœrednio i poœrednio oko³o
280 tysiêcy osób (Annual Report UEPG 2011–2012).
Wielkoœci produkcji kruszyw w krajach europejskich na przestrzeni ostatnich oœmiu lat
(2004–2011) zestawiono w tabeli 2 i pokazano na rysunku 4.
Analiza danych wskazuje, ¿e w 2011 r. do najwiêkszych producentów kruszyw w Europie (ponad 150 mln Mg/rok) zalicza³y siê w kolejnoœci takie kraje jak: Niemcy – 598 mln Mg,
Rosja – 473 mln Mg, Francja – 379 mln Mg, Turcja – 351 mln Mg, Polska – 345 mln Mg,
W³ochy – 240 mln Mg, Wielka Brytania – 225 mln Mg i Hiszpania – 173 mln Mg.
W pozosta³ych analizowanych krajach produkcja kruszyw kszta³towa³a siê na poziomie
poni¿ej 100 mln Mg.
W wielu krajach produkowane i zu¿ywane s¹ g³ównie kruszywa ³amane. Do krajów,
w których udzia³ kruszyw ³amanych w ³¹cznej iloœci produkowanych kruszyw przekracza
75% zaliczaj¹ siê: Cypr – 100%, Grecja 98,4%, Turcja – 91,5%, Portugalia – 88,1%,
Norwegia – 82,9%, Irlandia – 78,1% i Chorwacja – 77,8%. Kruszywa ¿wirowo-piaskowe
przewa¿aj¹ (powy¿ej 70% udzia³u) na Malcie – 100%, Litwie – 81,3%, w Szwajcarii –
79,1% i Polsce – 71,9%.
Analiza danych z tabeli 2 i rysunku 4 potwierdza niekorzystny wp³yw recesji w Europie
na wielkoœæ produkcji kruszyw wiêkszoœci krajów w latach 2008–2010. Rok 2011 zaznaczy³
siê co prawda zahamowaniem tego niekorzystnego trendu, tym niemniej szczególnie dramatyczny spadek zanotowa³a Chorwacja, gdzie w porównaniu z 2006 rokiem produkcja
w 2011 roku obni¿y³a siê a¿ o 79,9% oraz Hiszpania – spadek o 64,4%. Warto jednak
zauwa¿yæ, ¿e równoczeœnie w tym czasie Rumunia wyprodukowa³a czterokrotnie wiêcej
kruszyw, a Polska podwoi³a swoj¹ produkcjê (rys. 5).
Dla porównania na rysunku 6 pokazano dynamikê zmian produkcji kruszyw w latach
2010–2011. Spoœród 34 krajów europejskich w 16 krajach obserwuje siê wzrost produkcji,
100,5
14
3
50
76
208
1
39
112,9
238,1
9
50
124
383
48
MaltaUE
123,5
485,5
71,1
365
£otwaUE
134
48,2
460,3
40
65
376
2
101
16,5
438
86
432
LuksemburgUE
LitwaUE
IslandiaEFTA
IrlandiaUE
HolandiaUE
HiszpaniaUE
GrecjaUE
430
85
107,5
98
402
FrancjaUE
410
7
49
56
13
18
24
82
97
2010
FinlandiaUE
46,9
65
11,5
28,5
25
77,9
97
2009
EstoniaUE
58
76
38,3
DaniaUE
72,7
52
CzechyUE
58,3
12
CyprUE
67,2
72
29
67,2
83,4
100
2008
40
65,1
104,5
2006
Chorwacja
63,9
104,5
2005
Bu³gariaUE
95
BelgiaUE
2004
AustriaUE
Kraj
Wielkoœæ produkcji w latach [mln Mg]
Table 2. Aggregates production in the European countries in the years 2004–2011
Tabela 2. Produkcja kruszyw w krajach Europy w latach 2004–2011
1,4
6,8
1,9
12,3
3
32
72,9
172,9
32
379
89
10
51,3
58
11,8
13,5
27,5
73,2
99,5
2011
–41,0
–64,4
–11,9
–11,4
–20,2
–79,9
–12,2
–4,8
40,0
–24,4
–5,0
–12,1
0,0
–36,0
–4,1
–16,9
–33,3
3,8
4,7
42,9
4,7
3,6
–9,2
–25,0
14,6
–10,7
2,6
Dynamika
Dynamika
produkcji
produkcji
2011 do 2006 2011 do 2010
[%]
[%]
12,0
7,4
9,5
3,7
6,7
16,4
10,6
7,4
15,1
6,5
5,5
6,9
12,2
2008
9,3
6,8
5,9
6,6
5,9
12,4
8,5
6,4
14,4
6,3
3,5
7,5
11,8
2009
2,4
4,1
4,0
4,0
9,6
10,7
4,5
4,4
4,5
5,6
16,2
5,5
8,9
5,5
11,6
4,0
3,4
7,9
11,8
2010
3,5
3,1
3,8
3,5
10,0
7,1
4,4
3,8
2,9
5,9
16,5
7,7
9,3
5,5
14,8
3,0
3,7
6,8
11,8
2011
Produkcja na mieszkañca w latach
[Mg/osobê]
60
Wielka
87
2 794
3 690
354
274
284
93
3 146
3 630
368
243
60
315
71,9
2 755
3 260
328,5
197
56,5
315
81
2 786
2 910
300
226
51
315
EFTA
– kraje Unii Europejskiej
– kraje stowarzyszone w EFTA
ród³o: opracowanie w³asne na podstawie UEPG 2004–2011; PIG 1991–2011
UE
3 078
2 777
2 968
377,5
277
£¹cznie UE
358
257
£¹cznie UE + EFTA 2 860
W³ochyUE
BrytaniaUE
WêgryUE
80,1
75,2
Turcja
46,8
SzwecjaUE
47
13
61,4
51
57,1
26
19
49
422
67
252
67
535
2010
32
29,7
19,1
38
50
203
65,9
555
2009
SzwajcariaEFTA
35
26
93
203
68
552
2008
S³oweniaUE
27
23
97,5
169
58,4
541,9
2006
S³owacjaUE
26,3
88,3
150,8
53,2
513
2005
24,4
20
88,3
147,5
51,3
526
2004
Wielkoœæ produkcji w latach [mln Mg]
Serbia
RumuniaUE
Rosja
PortugaliaUE
PolskaUE
NorwegiaEFTA
NiemcyUE
Kraj
Table 2. cont.
Tabela 2. cd.
2 850
2 980
240
225
42,8
351
80,8
51,1
11,9
25,5
19,1
93,8
472,6
55,6
345
77
598
2011
–32,2
–17,9
23,6
–7,1
–16,8
–5,6
307,8
–43,0
104,1
31,8
10,4
–20,0
–0,4
–16,1
11,4
–0,2
0,2
–8,7
–1,9
0,5
91,4
12,0
–17,0
36,9
14,9
11,8
Dynamika
Dynamika
produkcji
produkcji
2011 do 2006 2011 do 2010
[%]
[%]
6,3
4,0
6,0
4,4
10,3
6,2
6,4
2,4
1,2
8,7
5,3
14,6
6,7
2008
5,7
3,2
5,7
4,1
7,9
6,2
5,4
1,7
4,7
5,3
14,1
6,7
2009
4,9
3,6
5,1
4,0
8,9
6,7
6,5
4,7
2,6
2,2
3,0
6,2
6,6
14,3
6,6
2010
4,0
3,5
4,3
4,7
8,6
6,6
5,9
4,7
2,1
4,4
3,3
5,3
9,1
15,7
7,3
2011
Produkcja na mieszkañca w latach
[Mg/osobê]
61
62
Rys. 4. Produkcja kruszyw w krajach europejskich w latach 2004–2011
(opracowanie w³asne, dane wed³ug tabeli 2)
Fig. 4. Aggregates production in the selected European countries in the years 2004–2011
(own work according to data in table 2)
najwiêkszy w Rumuni – 91,4%, Estonii – 42,9%, Malcie – 40% i Polsce – 36,9%. W 12 innych krajach dynamika kszta³towa³a siê na poziomie poni¿ej 20%. W 17 krajach uwidoczni³
siê spadek produkcji, a jeden kraj utrzyma³ produkcjê na tym samym poziomie (Islandia).
Najwiêksze obni¿enie produkcji wyst¹pi³o w Irlandii – –36%, Grecji – –33,3% i Chorwacji – –25%.
Na podstawie zgromadzonych danych mo¿liwe by³o obliczenie wielkoœci produkcji
kruszyw przypadaj¹cej na g³owê statystycznego mieszkañca w 2011 roku w analizowanych
krajach (rys. 7).
Listê krajów otwiera Finlandia, z najwiêksz¹ produkcj¹ przypadaj¹c¹ na mieszkañca
(16,5 Mg/osobê), a zamyka Serbia (2,1 Mg/osobê). Polska z produkcj¹ 9,1 Mg/osobê
zajmuje 7 miejsce w Europie.
Wed³ug Ÿróde³ UEPG (Annual Report UEPG 2011–2012) œrednia europejska produkcji
kruszyw na mieszkañca wynosi³a w 2010 oko³o 5,5 Mg/osobê i w porównaniu z najlepszym
2006 rokiem (7 Mg/mieszkañca) obni¿y³a siê o ponad 20%. W 2011 roku œrednia ta
zwiêkszy³a siê do poziomu 5,8 Mg/osobê, przy czym w 27 krajach UE wynosi 5,7 Mg/osobê.
Na rysunku 8 pokazano zwi¹zek pomiêdzy produkcj¹ kruszyw na mieszkañca a PKB
na mieszkañca (USD/mieszkañca) w poszczególnych krajach. Ka¿dy punkt na wykresie
reprezentuje kraj, a linie odpowiadaj¹ modelom wzrostu w latach 2008–2011.
63
Rys. 5. Dynamika zmian wielkoœci produkcji kruszyw w latach 2006–2011
Fig. 5. Fluctuation of aggregates production in the years 2006–2011 (own work according to data in table 2)
Rys. 6. Dynamika zmian wielkoœci produkcji kruszyw w latach 2010–2011
Fig. 6. Fluctuation of aggregates production in the years 2010–2011 (own work according to data in table 2)
64
Rys. 7. Produkcja kruszyw na mieszkañca w 2011 roku (opracowanie w³asne, dane wed³ug tabeli 2)
Fig. 7. Aggregates production per capita in 2011 (own work according to data in table 2)
Rys. 8. Zale¿noœæ produkcji kruszyw na mieszkañca od PKB na mieszkañca w krajach Europy
w latach 2008–2011 (opracowanie w³asne, dane wed³ug tabeli 2 uzupe³nione)
Fig. 8. Aggregates production in Europe in tonnes per capita vs. GPD per capita in the years 2008–2011,
((own work according to data in table 2) supplemented)
65
Z rysunku 8 wynika, ¿e generalnie rzecz bior¹c tendencja wzrostu produkcji wraz ze
wzrostem PKB utrzymuje siê, jednak w ostatnich latach dotkniêtych kryzysem tempo tego
wzrostu maleje. Mo¿na jednak wyraziæ przekonanie, ¿e po pokonaniu kryzysu zapotrzebowanie na kruszywa bêdzie wzrastaæ.
Podsumowanie
Aktualna sytuacja w dziedzinie produkcji kruszyw w krajach europejskich potwierdza
niekorzystny wp³yw recesji na wielkoœæ produkcji kruszyw wiêkszoœci krajów.
Tym niemniej sektor produkcji kruszyw w Europie (najwiêkszy w przemyœle wydobywczym) wytwarza rocznie oko³o 3 mld Mg kruszyw o wartoœci oko³o 20 mld euro.
Zdecydowana wiêkszoœæ kruszyw (oko³o 91%) pochodzi z l¹dowych z³ó¿ kopalin, w tym
kruszywa ³amane – 50,0% a kruszywa ¿wirowo-piaskowe – 41,0%. Na pozosta³¹ czêœæ
sk³adaj¹ siê kruszywa pochodz¹ce z recyklingu (oko³o 5%) oraz kruszywa morskie i sztuczne (po oko³o 2%). Przemys³ kruszyw w Europie obejmuje oko³o 17 tysiêcy firm pozyskuj¹cych kruszywo w oko³o 29 tysi¹cach kopalñ i odkrywek, zatrudniaj¹c bezpoœrednio
i poœrednio oko³o 280 tysiêcy osób.
Przeprowadzona analiza wykaza³a przede wszystkim, ¿e w Unii Europejskiej oraz
w innych krajach europejskich stowarzyszonych z UEPG iloœæ wytwarzanych kruszyw
w poszczególnych krajach wykazuje zmienne tendencje, zarówno wzrostowe jak i spadkowe, a w znacznej grupie krajów pozostaje na mniej wiêcej sta³ym poziomie. Obraz ten
zosta³ jednak zak³ócony œwiatowym kryzysem ekonomicznym, w wyniku którego produkcja
kruszyw w wiêkszoœci krajów europejskich uleg³a po 2008 roku zmniejszeniu i niestety
tendencja ta trwa nadal, chocia¿ z ró¿nym natê¿eniem. Na tym tle Polska wyró¿nia siê
korzystnie z systematycznie rosn¹c¹ do 2011 roku produkcj¹ kruszyw. Tym niemniej wyniki
roku 2011 wskazuj¹ generalnie na z³agodzenie niekorzystnych zjawisk w bran¿y kruszyw
w krajach europejskich.
Œrednia europejska produkcji kruszyw na mieszkañca wynosi³a w 2011 oko³o 5,8 Mg/osobê
i w porównaniu do 2006 roku (7 Mg/mieszkañca) spad³a o ponad 17%. W Polsce w latach
2006–2011 produkcja kruszyw wzros³a z oko³o 4,4 Mg/osobê do 9,1 Mg/osobê, a wiêc
o blisko 107% (Kabziñski 2007, 2007b; Kozio³ i Kawalec 2006, 2008). Du¿y wp³yw mia³a
na to rekordowa produkcja kruszyw w 2011 roku w iloœci 345 mln Mg (wzrost w porównaniu
do 2010 r. o 36,9%).
Pracê wykonano w ramach projektu Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, poddzia³anie 1.3.1, projekt pt. Strategie i scenariusze technologiczne zagospodarowania i wykorzystania
z³ó¿ surowców skalnych
66
LITERATURA
Galos, K. i Smakowski, T. 2008. Nowa polityka surowcowa krajów Unii Europejskiej w obszarze surowców
nieenergetycznych. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 24(4/4),
s. 76–89.
Kabziñski, A. 2007. Udzia³ przemys³u kruszyw naturalnych w realizacji programu rozwoju infrastruktury drogowej w Polsce w latach 2007–2013. Górnictwo Odkrywkowe 5–6, s. 244–250.
Kabziñski, A. 2007b. Kruszywa naturalne w Polsce. Prognozy 2006 i 2007. Surowce i Maszyny Budowlane 3,
s. 10–12.
Kabziñski, A. 2009. Kruszywa w Polsce w latach 1989–2008. I Forum Producentów Kruszyw. ABC. Kruszywa.
Referaty i prezentacje. IMBiGS Warszawa 17 listopada 2009, s. 20–31.
Kawalec, P. 2007. Analiza produkcji i zu¿ycia kruszyw w zale¿noœci od wybranych wskaŸników wzrostu
gospodarczego w Polsce i innych krajach UE. Praca doktorska AGH Kraków.
Kozio³, W. i Kawalec, P. 2006. Stan i perspektywy rozwoju górnictwa odkrywkowego w XXI wieku. Górnictwo
Odkrywkowe 3–4, s. 8–15.
Kozio³, W. i Kawalec, P. 2007. Prognozy produkcji kruszyw naturalnych w Unii Europejskiej. Polski Kongres
Górniczy w Krakowie 2007. Górnictwo Odkrywkowe 5–6, s.113–118.
Kozio³, W. i Kawalec, P. 2008. Wp³yw rozwoju infrastruktury kraju na intensyfikacjê produkcji kruszyw
naturalnych. Przegl¹d Górniczy 9–10, s. 18–26.
Kozio³, W., Kawalec, P. i Kabziñski, A., 2008. Produkcja kruszywa w Unii Europejskiej. Gospodarka Surowcami
Mineralnymi – Mineral Resources Management 24(4/3), s. 61–73.
PIG lata 1991–2011. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce. Pañstwowy Instytut Geologiczny
(PIG), Warszawa.
UEPG, lata 2004, 2005, 2006, 2007, 2008–2009, 2009–2010, 2010–2011, 2011–2012. Annual Reviev. Union
Européenne des Producteurs de Granulats (European Aggregates Association) UEPG, Brussels–Belgium.
KRUSZYWA NATURALNE W UNII EUROPEJSKIEJ – PRODUKCJA W LATACH 1980–2011
S³owa kluczowe
kraje europejskie, kruszywa naturalne, ekonometryczna analiza produkcji
Streszczenie
Celem pracy by³o zbadanie wielkoœci produkcji kruszyw naturalnych w krajach Unii Europejskiej
na przestrzeni ostatniej dekady. W najnowszej historii rozwoju produkcji kruszyw w krajach europejskich mo¿na wyró¿niæ dwa podstawowe okresy: okres przedkryzysowy do oko³o 2005 roku i okres
zaznaczaj¹cego siê œwiatowego kryzysu finansowo-gospodarczego po roku 2008. Sektor produkcji
kruszyw w Europie wytwarza rocznie oko³o 3 mld Mg kruszyw o wartoœci oko³o 20 mld euro.
Zdecydowana wiêkszoœæ kruszyw (oko³o 91%) pochodzi ze z³ó¿ naturalnych, w tym kruszywa
³amane – 50,0%, a kruszywa ¿wirowo-piaskowe – 41,0%. Na pozosta³¹ czêœæ sk³adaj¹ siê kruszywa
pochodz¹ce z recyklingu (oko³o 5%) oraz kruszywa morskie i sztuczne (po oko³o 2%). Przemys³
kruszyw w Europie obejmuje oko³o 17 tys. firm pozyskuj¹cych kruszywo w oko³o 29 tys. kopalñ
i odkrywek, zatrudniaj¹c bezpoœrednio i poœrednio oko³o 280 tys. osób. Przeprowadzona analiza
wykaza³a przede wszystkim, ¿e w Unii Europejskiej oraz w krajach stowarzyszonych z UEPG iloœæ
wytwarzanych kruszyw w poszczególnych krajach wykazuje zmienne tendencje, zarówno wzrostowe
67
jak i spadkowe, a w znacznej grupie krajów pozostaje na mniej wiêcej sta³ym poziomie. Obraz ten
zosta³ jednak zak³ócony œwiatowym kryzysem ekonomicznym, w wyniku którego produkcja kruszyw
w wiêkszoœci krajów europejskich uleg³a po 2008 roku zmniejszeniu i niestety, tendencja ta trwa nadal
chocia¿ z ró¿nym natê¿eniem. Na tym tle Polska wyró¿nia siê korzystnie z systematycznie rosn¹c¹
(do roku 2011) produkcj¹ kruszyw. Œrednia europejska produkcji kruszyw na mieszkañca wynosi³a
w 2011 oko³o 5,8 Mg/osobê i w porównaniu do 2006 roku (7 Mg/mieszkañca) spad³a o ponad 17%.
W Polsce w latach 2006–2011 produkcja kruszyw wzros³a z oko³o 4,4 Mg/osobê do 9,1 Mg/osobê,
a wiêc o oko³o 107%. Du¿y wp³yw mia³a na to rekordowa produkcja kruszyw w 2011 roku w iloœci
345 mln Mg (wzrost w porównaniu do 2010 r o 36,9%).
NATURAL AGGREGATES IN EU – THE PRODUCTION IN 1980–2011
Key words
European countries, natural aggregates, econometric production analysis
Abstract
The examination of the amount of the natural aggregates production in the European Union
countries in the last decade was the aim of this research. In the modern history of development of
natural aggregates production in European countries we can distinguish two major period. First period
includes time before the economical crisis (up to year 2005). The second period correspond to
economical crisis after year 2008. The annual production of aggregate in Europe is around 3 billion Mg
valued ca. 20 billion euro. The majority of aggregates (around 91 %) is derived from natural deposits.
Crushed aggregates constitute around 50% and sand&gravel aggregates about 41%. The remaining
amount is made up artificial aggregates (around 2%), recycled aggregates (around 5%) and marine
aggregates around 2%). The aggregates industry in Europe includes around 17 000 companies which
extract around 29 000 open pit mines. This extraction chain gives around 280 000 workplaces. The
conducted analysis has shown that the quantity of produced aggregates in individual countries presents
changeable tendency. It has been increasing and decreasing in the EU and UEPG countries, but in most
of them the tendency of produced aggregates has stayed on the stable level. However the picture
had been disturbed by the world economic crisis. After 2008 the production of aggregates in the
majority of European countries decreased and this tendency lasts still, though with various intensity.
Nevertheless, Poland distinguished itself with systematically growing production of aggregates
(till 2011). The average per capita production in Europe in 2011 was around 5.8 Mg/per capita.
Comparing to year 2006 (ca. 7.0 Mg/per capita) the production decreased by about 17%. In Poland in
years 2006–2011 the aggregates per capita production increased from 4.4 Mg up to around 9.1 Mg. i.e.
by about 107%. Year 2011 had the main influence on this trend – aggregates production amounted to
around 345 million Mg (increase by about 36.9% comparing to year 2010).

the production in 1980–2011

Transkrypt

Podobne dokumenty

iii międzynarodowe forum producentów kruszyw

Drodzy Czytelnicy! - Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa

Miejsce Konferencji: - Surowce i Maszyny Budowlane

3. Międzynarodowe Forum Producentów Kruszyw PROGRAM

Kamień do robót hydrotechnicznych

Oferta - Prometbet

rekrutacja wewnętrzna