SZBHP EG

Ewa Górska
Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy
EWOLUCJA POGLĄDÓW
DÓW NA ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWA
BEZPIECZE STWA PRACY
Safety
distance r
(in mm)
Hand from root of finger
to fingertip
Hand frim wist to fingertip
Arm from elbow to fingertip
Arm from shoulder to
fingertip
r ≥120
r ≥230
r ≥550
r ≥850
OŚWIADCZENIE
WIADCZENIE O STANIE BHP
Dokument przedstawiający
cy system zarządzania
zarz
BHP w przedsiębiorstwie
biorstwie składa się
si z czterech
podstawowych składników:
1. Ogólna polityka dotycząca
ąca zapewnienia bezpieczeństwa
bezpiecze stwa i higieny pracy.
2. Organizacja (struktura i zakres odpowiedzialności).
odpowiedzial
3. Realizacja polityki BHP (procedury i standardy).
4. Kontrola i ocena efektywności
efektywno przyjętej polityki i działania korygujące.
ące.
1
PROGRAM ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM PRACY WG. OSHA
• zaangażowanie kierownictwa i personelu w problemy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
• identyfikacja i ocena zagrożeń w przedsiębiorstwie i na stanowiskach pracy
• eliminacja lub kontrola wszystkich zagrożeń
• szkolenie pracowników w zakresie bhp
ELEMENTY SKUTECZNEGO PROGRAMU ZARZĄDZANIA WG OSHA
zaangażowanie kierownictwa i pracowników w problemy bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia,
prowadzenie analiz bezpieczeństwa na stanowiskach pracy,
eliminacja lub kontrolowanie wszystkich zagrożeń,
szkolenie wszystkich pracowników w zakresie BHP,
postawienie na praktyczną skuteczność programu BHP a nie na jego dokumentowanie.
ZAGRANICZNE NORMY I DOKUMENTY PRAWNE DOTYCZĄCE SYSTEMÓW
ZARZĄDZANIA BHP
• Wytyczne dobrowolnych programów zarządzania bhp wydane przez Amerykańską
Inspekcję Bezpieczeństwa i Higieny Pracy OSHA (1989 r.)
• BS 8800:1996 Wytyczne do systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
• Zarządzanie AFS 1996:6 Szwedzkiej Rady Bezpieczeństwa i Higieny Pracy: Wewnętrzna
kontrola środowiska pracy
• Wytyczne do systemów zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy wydane przez Ministra Pracy Japonii (1999r.)
MIĘDZYNARODOWE DOKUMENTY NORMATYWNE
•
•
OHSAS 18001:2007 Systemy zarządzania bezpieczeństwem
i higieną pracy. Specyfikacje (norma opracowana pod przewodnictwem BSI przez 14
jednostek normalizacyjnych i certyfikujących)
Wytyczne Międzynarodowej Organizacji Pracy ILO-OSH 2001 dotyczące systemu
zarządzania BHP
KRAJOWE DOKUMENTY NORMATYWNE DOTYCZĄCE SYSTEMU ZARZĄDZANIA
BHP
•
•
•
PN-N-18001:2004 Systemy zarządzania bezpieczeństwem
i higieną pracy. Wymagania
PN-N-18002:2011 Systemy zarządzania bezpieczeństwem
i higieną pracy. Ogólne wytyczne oceny ryzyka zawodowego
PN-N-18004:2001 Systemy zarządzania bezpieczeństwem
i higieną pracy. Wytyczne wdrażania
SYSTEM ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY
Definiowany jest jako wszechstronny zestaw działań prawnych, organizacyjnych i technicznych w
formie odpowiednich dokumentów (procedur, norm, instrukcji), integrujący zasady bezpieczeństwa
z zasadami zarządzania.
System zarządzania bezpieczeństwem pracy
korzyści:
• umożliwia łatwe dostosowanie się do wymagań przepisów
2
• umożliwia znaczną poprawę stanu bhp
• wpływa korzystnie na morale i zaangażowanie pracowników
• wpływa korzystnie na wizerunek przedsiębiorstwa
koszty:
• Koszty błędów
• Koszty oceny
• Koszty zapobiegania
BUDOWA SYSTEMU ZARZĄDZANIA BHP
1. Definicje
2. Elementy systemu zarządzania bhp
3. Model systemu zarządzania bhp
4. Normy
5. Przegląd wstępny
6. Polityka i cele
7. Organizacja
8. Realizacja
9. Kontrola i ocena
10. Wdrożenie
MODEL SYSTEMU ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM PRACY
Powinno spełniać 4 podstawowe funkcje zarządzania:
Planowanie (polityka) - stworzenie programu integrującego działania w zakresie bezpieczeństwa,
zdrowia przez określenie celów do osiągnięcia, ustalenie strategii postępowania i zapewnienie
środków do realizacji tej strategii (program ten powinien być spójny z legislacją państwową).
Organizacja (wymagania bezpieczeństwa) - utworzenie struktury organizacyjnej, określenie ról,
zakresu uprawnień, odpowiedzialności za przygotowanie właściwych środków bezpieczeństwa np.
opracowanie struktury działu bhp, powołanie komisji bhp, przydział zadań dla mistrzów w zakresie
bhp.
Działanie (realizacja) - techniczne wdrożenie środków bezpieczeństwa dla zapewnienia realizacji
celów bezpieczeństwa.
Kontrola (sprawdzenie) - pomiar, ocena, poprawa efektywności funkcjonowania systemu.
NORMA PN-N-18001:2004
Punkt normy
Elementy systemu zarządzania bezpieczeństwem
PN-N-18001
4.2
Zaangażowanie kierownictwa oraz polityka bezpieczeństwa i
higieny pracy
4.3
Planowanie
4.3.2
Wymagania prawne i inne
4.3.3
Cele ogólne i szczegółowe
4.3.4
Planowanie działań
4.4
Wdrażanie i funkcjonowanie
4.4.1
4.4.2
4.4.3
4.4.4
4.4.5
Struktura, odpowiedzialność i uprawnienia
Zapewnienie zasobów
Szkolenie, świadomość, kompetencje i motywacja
Komunikowanie się
Dokumentacja systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
3
4.4.6
4.4.7
4.4.8
4.4.9
4.4.10
4.5
4.5.1
4.5.2
4.5.3
4.5.4
4.6
4.7
Zarządzanie ryzykiem zawodowym
Organizowanie prac i działań związanych ze znaczącymi zagrożeniami
Zapobieganie, gotowość i reagowanie na wypadki przy pracy i poważne
awarie
Zakupy
Podwykonawstwo
Sprawdzanie oraz działania korygujące i zapobiegawcze
Monitorowanie
Badania wypadków przy pracy, chorób zawodowych i zdarzeń
potencjalnie wypadkowych
Auditowanie
Niezgodności oraz działania korygujące i zapobiegawcze
Przegląd zarządzania
Ciągłe doskonalenie
PRZEGLĄD WSTĘPNY
Norma PN-N 18004:2001
POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA
Ogół zamierzeń i kierunków działania, dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa pracy, w sposób
formalny wyrażonych przez kierownictwo zakładu.
Musi być:
• ustanowiona,
• powiązana z innymi politykami organizacji,
• powiązana z wizją rozwoju i strategią organizacji,
• realna,
• skierowana do własnych pracowników organizacji,
• udokumentowana,
• mierzalna.
CELE I ZADANIA
Cele i zadania określają to, co przedsiębiorstwo chce osiągnąć w przyszłości oraz to co musi zrobić,
aby zapewnić sobie warunki długotrwałej egzystencji i możliwości osiągnięcia tych celów.
Muszą:
– być ustanowione dla odpowiednich służb i na odpowiednich poziomach organizacji,
– być mierzalne,
– być zgodne z polityką bezpieczeństwa,
– zawierać identyfikację:
• osób odpowiedzialnych za ich realizację,
• terminów realizacji,
• kryteriów oceny,
• niezbędnych środków.
ORGANIZACJA
Utworzenie struktury organizacyjnej wraz ze wskazaniem kluczowych pracowników
odpowiedzialnych za stan BHP (przedstawiciel pracodawcy, służba/specjalista BHP, komisja BHP,
SIP, etc.).
• przydział zadań, odpowiedzialności i uprawnień.
• sformułowanie programu szkoleń i adaptacji zawodowej.
4
•
•
•
system konsultacji i uzgodnień w zakresie BHP.
sposoby komunikacji o zagrożeniach i środkach zaradczych.
możliwość dyskusji.
REALIZACJA
DOKUMENTACJA SZ BHP zawiera:
• udokumentowaną politykę bhp i cele,
• księgę bhp,
• udokumentowane procedury
• inne dokumenty wymagane przez organizacje zapewniające efektywne planowanie,
prowadzenie i nadzorowanie procesów,
• zapisy wymagane przez normę.
KSIĘGA ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM
Dokument określający politykę bezpieczeństwa pracy w zakładzie.
musi zawierać:
• opis zakresu systemu bhp włączając w to szczegóły i uzasadnienia dla każdego wyłączenia,
• udokumentowane procedury lub odnośniki do nich,
• opis wzajemnych powiązań między procesami w systemie bhp.
PROCEDURA
Określony sposób wykonywania czynności.
Procedury są udokumentowane i wynikają z Księgi Zarządzania Bezpieczeństwem.
Pisemna (udokumentowana) procedura zwykle zawiera:
• cele i zakres działania,
• co powinno być zrobione, przez kogo, kiedy i w jaki sposób,
• jakie materiały, wyposażenie, metody, środki profilaktyczne i dokumenty powinny być
użyte oraz sposoby ich kontrolowania i zapisywania.
KONTROLA I OCENA
AUDIT BEZPIECZEŃSTWA
Systematyczne niezależne badanie, mające określić, czy działania dotyczące bezpieczeństwa i ich
wyniki – odpowiadają zaplanowanym ustaleniom i czy te ustalenia są skutecznie realizowane i
pozwalają na osiągnięcie założonych celów.
PRZEGLĄD SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA PRACY
Przeprowadzana przez kierownictwo zakładu formalna ocena stanu systemu bezpieczeństwa i jego
adekwatności w odniesieniu do polityki bezpieczeństwa oraz nowych celów, wynikających ze
zmieniających się okoliczności.
Parametry służące do oceny bezpieczeństwa pracy
Lp.
Nazwa parametru
1.
2.
3.
Uciążliwość pracy
Charakterystyka parametru
Choroby zawodowe
Odsetek pracowników pracujących w
warunkach zagrożenia uciążliwością pracy
Wskaźnik chorób zawodowych
Wypadki przy pracy
Wskaźnik wypadków przy pracy ogółem
5
4.
5.
6.
Wypadki śmiertelne
Wypadki ciężkie
Czynniki szkodliwe
środowiska pracy
Wskaźnik wypadków śmiertelnych
Wskaźnik wypadków powodujących kalectwo
lub ciężkie uszkodzenie ciała
Odsetek pracowników pracujących w
warunkach zagrożenia czynnikami
środowiska pracy
DZIAŁANIA ZAPOBIEGAWCZE (KORYGUJĄCE)
Działania profilaktyczne, powzięte w celu wyeliminowania względnie zminimalizowania (przy
przyjętym dopuszczalnym poziomie ryzyka) przyczyn potencjalnego zagrożenia dla bezpiecznej
działalności lub innej niepożądanej sytuacji oraz niedopuszczenie do jej wystąpienia.
Działania te mogą powodować zmiany w procedurach i instrukcjach, mające na celu uzyskanie
poprawy bezpieczeństwa na różnych etapach działalności (w pętli zarządzania bezpieczeństwem).
6
WDROŻENIE
Wprowadzenie dyrekcji i wyższego dozoru w zagadnienia
zarządzania bezpieczeństwem
⇓
Powołanie zespołu ds. bezpieczeństwa
⇓
Określenie polityki w zakresie bezpieczeństwa
⇓
Ustalenie harmonogramu opracowania i wdrażania systemu
⇓
Ocena istniejącego w zakładzie systemu kształtowania bezpieczeństwa
⇓
Opracowanie struktury zarządzania bezpieczeństwem
⇓
Opracowanie procedur i instrukcji postępowania
⇓
Opracowanie KSIĘGI ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM
⇓
Szkolenie dozoru średniego
⇓
Wdrożenie systemu w ograniczonym zakresie
⇓
Szkolenie dozoru niższego
⇓
Pełne wdrożenie systemu
⇓
Certyfikacja systemu
Literatura
1. Górska E., Lewandowski J., Zarządzanie i organizacja środowiska pracy, WPW, Warszawa
2010.
2. Koradecka D., (red), Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, CIOP, Warszawa 2003.
3. Lewandowski J., Zarządzanie bezpieczeństwem pracy w przedsiębiorstwie, WPŁ, Łódź.
2000.
4. Rączkowski B., BHP w praktyce, ODDK, Gdańsk 2012.
7