D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa

Sygn. akt VII U 302/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 listopada 2016 r.
Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący SSO Renata Gąsior
Protokolant Małgorzata Nakielska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 listopada 2016 r. w Warszawie
sprawy T. G.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N.
o wcześniejszą emeryturę (z warunków szczególnych)
na skutek odwołania T. G.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. z dnia 18 grudnia 2015 r., znak: (...)
oddala odwołanie.
UZASADNIENIE
T. G. w dniu 26 stycznia 2016 r. złożył, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Oddział w N., odwołanie od decyzji
ww. organu rentowego z dnia 18 grudnia 2015 r., znak: (...), na mocy której organ rentowy odmówił mu prawa do
wcześniejszej emerytury – z warunków szczególnych.
W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podniósł, że nie zgadza się z decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż
organ ten nie zaliczył mu do stażu pracy okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej, a także wykonywania pracy
w szczególnych warunkach (odwołanie z dnia 26 stycznia 2016 r., k. 2 a.s.).
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N., w odpowiedzi na odwołanie z dnia 2 lutego 2016 r., wniósł
o jego oddalenie.
W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że zaskarżoną decyzją z dnia 18.12.2015 r.,
odwołującemu odmówił:
- emerytury z tytułu osiągnięcia tzw. powszechnego wieku emerytalnego, wynoszącego 67 lat, albowiem w/w nie
osiągnął tego wieku,
- tzw. wcześniejszej emerytury, przysługującej w wieku obniżonym z tytułu wykonywania prac w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze, ponieważ w/w nie udowodnił posiadania na dzień 1.01.1999 r. co najmniej
25-letniego stażu z tytułu okresów składkowych i nieskładkowych oraz co najmniej 15-letniego stażu z tytułu okresów
pracy stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywanej w szczególnych warunkach, negatywnie rozpatrując i załatwiając
wniosek o emeryturę przez w/w odwołującego zgłoszony w dniu 18.05.2015 r.
W/w odwołujący urodził się (...), czyli aktualnie ma 60 lat życia. Według art. 24 ust. 1b pkt 20 w zw. z ust. 1 ustawy
z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych1 mężczyźnie urodzonemu po dniu
30.09.1953 r. emerytura przysługuje po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 67 lat. Powszechny
wiek emerytalny w/w ukończy zatem dopiero z dniem 17.05.2022 r.
Z dniem 17.05.2015 r, w/w osiągnął więc tzw. obniżony wiek emerytalny, który dla mężczyzn wynosi 60 lat.
Powyższe implikuje tym, że wobec w/w może ubiegać się jedynie o ustalenie prawa do emerytury w obniżonym wieku
emerytalnym z tytułu odpowiednio długiego stażu z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.
W tej zaś kwestii jako podstawy prawnej organ rentowy nie mógł zastosować art. 29 ani art. 32 ust. 1, la, 2 i 4 w zw. z
art. 46 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej, lecz jedynie art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z przepisami cyt. rozporządzenia Rady
Ministrów w sprawie wieku emerytalnego zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
[.. ] oraz art. 52 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29.04.2004 r. w sprawie
stosowania koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego i art. 43 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i
Rady (WE) nr 987/2009 z 16.09.2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
(WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Zgodnie bowiem z art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalno-rentowej wszystkie warunki do uzyskania przedmiotowej
emerytury muszą być spełnione do dnia 31.12.2008 r., a więc także dotyczące osiągnięcia stosownego obniżonego
wieku emerytalnego, podczas gdy w/w wiek ten osiągnął dopiero z dniem 17.05.2015 r., czyli zdecydowanie po dniu
31.12.2008 r., co tym samym wyklucza w/w spod dobrodziejstwa uprzywilejowania emerytalnego zagwarantowanego
przez ustawodawcę zarówno w art. 29 ust. 1 pkt 2, jak i art. 32 ustawy emerytalno-rentowej w zw. z § 4 ust. 1 pkt 1
rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego
Skoro tak, to dla nabycia prawa do tzw. wcześniejszej emerytury w wieku obniżonym z tytułu wykonywania prac w
szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w/w musi udowodnić fakt posiadania na dzień 1.01.1999 r.
co najmniej 15-Ietniego okresu zatrudnienia wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych
warunkach lub o szczególnym charakterze.
W oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w aktach ZUS, organ rentowy ustalił, że na dzień
1.01.1999 r. udowodniony przez w/w staż emerytalny z tytułu podlegania polskiemu ubezpieczeniu społecznemu (do
31.12.1998 r.) wynosi 22 lata, 8 miesięcy i 10 dni, w którym:
1. okresy składkowe stanowią 22 lata, 3 miesiące i 17 dni,
2. okresy nieskładkowe stanowią 4 miesiące i 23 dni.
W/w pracował też za granicą, tj. w byłej Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej. Czeska instytucja
ubezpieczeniowa w P. w zaświadczeniu (...) o dniach ubezpieczenia z 23.11.2015 r. potwierdziła, że okres ubezpieczenia
czeskiego z tytuł zatrudnienia od 18.10.1974 r. do 17.01.1975 r. wynosi 92 dni, tj. 4 miesiące. Polsko-czeski staż
ubezpieczeniowy wynosi zatem 23 lata i 10 dni.
W stażu z tytułu okresów składkowych i nieskładkowych organ rentowy nie uwzględnił odwołującemu okresu
zatrudnienia od 5.05.1992 r. do 6.06.1992 r, w Przedsiębiorstwie (...) s.c. w S., ponieważ stwierdzające to zatrudnienie
świadectwo pracy z 6.06.1992 r. posiada brak formalny wykluczający je z kręgu miarodajnych dokumentów - w ogóle
nie zostało ono podpisane przez osobę do tego upoważnioną. Z kolei , w świetle umowy o pracę zawartej przez w/w z
powyżej wskazanym pracodawcą w dniu 6.05.1992 r. w/w był obowiązany zgłosić się do pracy w dniu 6.05.1992 r.
Do ustalonego powyżej stażu z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach organ rentowy nie uwzględnił
następujących okresów zatrudnienia:
1. od 12.09.1972 r. do 26.08.1974 r., tj. wynoszącego 1 rok, 11 miesięcy i 15 dni, w czasie którego w/w pracował jako
hutnik przy ręcznym formowaniu wyrobów szklanych, będąc zatrudnionym w (...) Hutach (...) w S. Hucie (...) w W.,
2. od 29.10.1977 r. do 31.12.1982 r., tj. wynoszącego 5 lat, 2 miesiące i 3 dni, w czasie którego w/w pracował jako
pracownik fizyczny w grupie załadunkowej i wyładunkowej, będąc zatrudnionym w (...) Oddziale w W.,
3. od 1.01.1983 r. do 30.06.1983 r., tj. wynoszącego 6 miesięcy, w czasie którego w/w pracował jako pracownik fizyczny
w grupie załadunkowej i wyładunkowej, będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie Hurtu (...) w W.,
4. od 26.07.1988 r. do 31.10.1988 r., tj. wynoszącego 3 miesiące i 6 dni, w czasie którego w/w pracował jako spawacz,
będąc zatrudnionym w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W.,
5. od 1.01.1989 r. do 31.07.1989 r., tj. wynoszącego 7 miesięcy, w czasie którego w/w pracował jako spawacz, będąc
zatrudnionym w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W.,
6. od 1.10.1989 r. do 30.11.1989 r., tj. wynoszącego 2 miesiące, w czasie którego w/w pracował jako spawacz, będąc
zatrudnionym w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W.,
7. od 1.01.1990 r. do 7.08.1990 r., tj. wynoszącego 7 miesięcy i 7 dni, w czasie którego w/w pracował jako spawacz,
będąc zatrudnionym w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W.,
8. od 7.08.1990 r. do 15.04.1991 r., tj. wynoszącego 8 miesięcy i 10 dni, w czasie którego w/w pracował jako spawacz,
będąc zatrudnionym w firmie (...) spółce z o.o. z/s w W.,
9. od 7.05.1991 r. do 26.03.1992 r., tj. wynoszącego 10 miesięcy i 21 dni, w czasie którego w/w pracował jako spawacz,
będąc zatrudnionym w firmie (...) spółce z o.o. z/s w W.,
10. od 13.04.1992 r. do 30.04.1992 r., tj. wynoszącego 18 dni, w czasie którego w/w pracował jako spawacz, będąc
zatrudnionym w Przedsiębiorstwie (...) spółce z o.o. w W.;
11. od 15.06.1992 r. do 15.09.1992 r„ tj. wynoszącego 2 miesiące i 28 dni, w czasie którego w pracował jako spawacz,
będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie (...) spółce z o.o. w W.,
ponieważ nie przedłożył świadectw (zaświadczeń) wykonywania prac w szczególnych warunkach, w których byłby
wskazany rodzaj wykonywanej pracy (zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku
emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach), oraz stanowisko, na którym taka praca była
wykonywana, wobec czego okresy tego rodzaju pracy w powyższych okresach w ocenie organu rentowego nie zostały
dostatecznie udowodnione.
Powyższe sporne okresy wynoszą 11 lat, 1 miesiąc i 18 dni.
Konkludując, z powyższego stanu faktycznego wynika, że odwołujący nie spełnia wskazanych powyżej obligatoryjnych
warunków stażowych wymaganych przez przepisy prawa dla nabycia emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z
tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, gdyż na dzień 1,01.1999 r. nie udowodnił posiadania zarówno
ogólnego stażu z tytułu okresów składkowych i nieskładkowych, wynoszącego co najmniej 25 lat, jak i stażu z tytułu
okresy pracy stale i w pełnym wymiarze czasu wykonywanej w szczególnych warunkach, wynoszące, co najmniej 15
lat (odpowiedź na odwołanie z dnia 2 lutego 2016 r., k.4-8 a.s.).
W piśmie procesowym z dnia 25 lutego 2016 r. ubezpieczony wskazał, że w dniu 17 maja 2015 r. osiągnął obniżony
wiek emerytalny który wynosi dla mężczyzn 60 lat zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 07 luty 1983 r.
art. 32 ust 1,1a i 4 pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Ponadto odwołujące wskazał, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych pominął okresy zatrudnienia w Zakładzie (...) w
W. oraz w Przedsiębiorstwie (...) w S.. Ubezpieczony wskazał, że brakuje podpisu osoby wystawiającej świadectwo
pracy, natomiast jest pieczątka firmowa nagłówkowa i dla uwiarygodnienia Świadectwa Pracy ubezpieczony dołączył
dokument Umowę o Pracę z podpisem i pieczątką prezesa imienną.
Nadmienił, że od 12 września 1972 r. do 31 grudnia 1998 r. pracował z małymi przerwami miedzy Zakładami pracy co
w ogólnym zatrudnieniu daje 27 lat i 4 miesiące w tym okres przebywania w wojsku.
W czasie pobytu w wojsku wykonywał przez ponad rok rozminowania i oczyszczania terenów z niewypałów z okresu
II wojny Światowej, za który otrzymywał dodatek saperski tzn. niebezpieczny. Wskazał że wojsko zawiera umowy
rozminowania i oczyszczania terenu z niewypałów, jest to praca zlecenie. Odwołujący wskazał, że był oddelegowany
do osobnego patrolu celem wykonywania usługi na zlecenie miast. Ubezpieczony odniósł się także do poszczególnych
okresów zatrudnienia, w których wskazał, że w okresie:
2) od 12 września 1972 r do 26 sierpnia 1974 r tj. 1 rok 11 miesięcy 15 dni pracował w Zjednoczonych Hutach (...),,
w S. jako hutnik, przy ręcznym formowaniu wyrobów szklanych. Praca ta jest wymieniona w dziale XIII poz.3 pkt.2
wykazu A stanowiący załącznik nr 1 do zarządzenia Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego,
2) od 29 października 1977 r. do 31 grudnia 1982 r.tj 5 lat, 2 miesiące ,3 dni pracował w (...) Spółdzielni (...),, oddział
w W., jako pracownik fizyczny w grupie załadunkowej i wyładunkowej.
Praca ta wymieniona jest w załączniku nr 1 do uchwały nr 38 Zarządu (...) „ (...) Związku Spółdzielni (...) z dnia 11 lipca
1983 r. w sprawie wykonywanych prac w Szczególnych Jednostkach Spółdzielczości (...)
3) od 1 stycznia 1983 r. do 30 czerwca 1983 r. tj. 6 miesięcy pracował w Przedsiębiorstwie Hurtu (...) w W. jako
pracownik fizyczny w grupie załadunkowej i wyładunkowej.
Praca ta wymieniona jest w załączniku nr 1 do uchwały nr 38 Zarządu (...) Związku Spółdzielni (...) z dnia 11 lipca
1983 r. w sprawie wykonywanych prac w szczególnych warunkach w Jednostkach Spółdzielczości (...),
4) od 26 lipca l988 r. do 07 sierpnia 1990 r. 2 lata 1 miesiąc 19 dni pracował w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W.
(...), jako spawacz zgodnie z zarządzeniem nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia
1 sierpnia 1983 r.
5) od 7 sierpień 1990 r. do 15 kwietnia 1991 r. tj. 8 miesięcy 10 dni, pracował w Firmie (...),, spółka z o. o. z/s w W.,
na stanowisku spawacza.
Zgodnie z zarządzeniem nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia1 sierpnia 1983 r
spawacz uznany za zawód wykonywany w szczególnych warunkach .
6) od 7 maja 1991 r. do 26 marca 1992 r. tj. 10 miesięcy 21 dni pracował w
Firmie (...),, Sp. z o.o. z/s w W., na stanowisku spawacza, zgodnie z zarządzeniem nr 9 Ministra Budownictwa i
Przemysłu Materiałów budowlanych z dnia1 sierpnia 1983 r.
7) od 13 kwietnia 1992 r. do 30 kwietnia 1992 r. tj. 18 dni, pracował w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w W., na
stanowisku spawacza, zgodnie z zarządzeniem nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów budowlanych z
dnia 1 sierpnia 1983 r.
8) od 15 czerwca 1992 r. do 15 września 1992 r. tj. 2 miesiące 28 dni, pracował w Przedsiębiorstwie (...),, Sp. z o.o. z/s w
W., na stanowisku spawacz, zgodnie z zarządzeniem nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych
z dnia1 sierpnia 1983 r. (pismo procesowe z dnia 25 lutego 2016 r., k.17-21 a.s.).
W piśmie procesowym z dnia 27 lutego 2016 r. ubezpieczony załączył wykaz okresów zatrudnienia sporządzony na
podstawie posiadanych oryginałów świadectw pracy (pismo procesowe z dnia 27 lutego 2016 r. wraz z załącznikami,
k. 23-52 a.s.).
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
Ubezpieczony T. G., urodzony w dniu (...), w dniu 18 maja 2015 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w N., wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytuł wykonywania pracy w warunkach szczególnych (wniosek z dnia 18
maja 2015 r., k. 4-1 a.r.).
Organ rentowy po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego ustalił, że ubezpieczony nie spełnia warunku z art.
24 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bowiem nie osiągnął odpowiedniego
wieku emerytalnego, a ponadto nie udokumentował co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz 15
lat pracy w szczególnych warunkach. Do stażu pracy organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu okresów zatrudnienia
od 12 września 1972 r. do 26 sierpnia 1974 r. w Hucie (...), od 29 października 1977 r. do 31 grudnia 1982 r. w (...) w
W., od 1 stycznia 1983 r. o 30 czerwca 1983 r. w Przedsiębiorstwie Hurtu (...) w W., od 26 lipca 1988 r. do 7 sierpnia
1990 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...), od 7 sierpnia 1990 r. do 15 kwietnia 1991 r. w Spółce (...), od 7 maja 1991 r. do
26 marca 1992 r. w Spółce (...), od 13 kwietnia 1992 r. do 30 kwietnia 1992 r. w Przedsiębiorstwie (...), od 15 czerwca
1992 r. do 15 września 1992 r. w Przedsiębiorstwie (...). Jednocześnie na podstawie załączonych dokumentów, organ
rentowy uznał za udowodniony ogólny staż pracy odwołującego, w wymiarze 23 lat i 10 dni okresów składkowych i
nieskładkowych w tym 4 lata, 3 miesiące i 7 dni pracy w szczególnych warunkach (decyzja z dnia 18 grudnia 2015
r., k. 163 a.r.).
Ubezpieczony T. G. od niekorzystnej dla siebie decyzji organu rentowego z dnia 18 grudnia 2015 r., złożył odwołanie
do tut. Sądu, inicjując niniejsze postępowanie sądowe, w toku którego ustalono, że:
T. G. w latach 1970 – 1972 wraz z rodzicami oraz rodzeństwem uprawiał grunty rolne, o powierzchni 1 ha. Całe
gospodarstwo o powierzchni 5 ha należało w części do ojca odwołującego, oraz rodzeństwa ojca. Ubezpieczony w ww.
czasie zamieszkiwał wraz z rodzicami w mieszkaniu przy ulicy (...) w W., natomiast grunty rolne znajdowały się przy ul.
(...). Na powyższych gruntach rolnych odwołujący wraz z rodziną uprawiał żyto, ziemniaki, buraki cukrowe, kapustę,
a także zajmował się hodowlą zwierząt gospodarskich takich jak: kury, kaczki i świnie, które były hodowane u brata
ojca. Rodzice ubezpieczonego wynajmowali konia do pomocy w polu, oraz kombajn. W ww. okresie czasu odwołujący
uczęszczał do Technikum Szklarskiego w W., po szkole chodził do gospodarstwa, robił obrządek i wracał do domu.
W okresie od października 1997 r. do grudnia 1982 r. ubezpieczony pracował w (...) Spółdzielni (...) Oddział
w W. oraz w okresie od stycznia 1983 r. do czerwca 1983 r. pracował w Przedsiębiorstwie Hurtu (...) w
Oddziale Stołecznym Hurtowni w W. na stanowisku pracownika fizycznego w systemie zmianowym. Ubezpieczony
zajmował się załadunkiem oraz rozładunkiem towarów m.in. towarów spożywczych, napoi, alkoholu oraz towarów
sypkich z samochodów oraz rampy kolejowej. Samochody były podstawiane pod rampę, a następnie ww. produkty
rozpakowywało się na palety, a palety przeciągało się wózkiem ręcznym na halę. Prace tą wykonywał przez cały rok,
niezależnie od pory roku.
W okresie od lipca 1983 r. do lipca 1988 r. odwołujący pracował w Przedsiębiorstwie(...) S.A.” na stanowisku spawacza.
Ubezpieczony nie miał urlopu bezpłatnego, natomiast wykorzystywał tzn. urlopy dewizowe, które przysługiwały mu
za nadgodziny wyrobione na budowie eksportowej ( zeznania świadka C. O. k. 148 a.s., zeznania świadka K. K. k.
148-149 a.s., zeznania świadka Z. C., k. 149-150 a.s., zeznania odwołującego k. 150-151 a.s., dokumentacja znajdująca
się w aktach rentowych odwołującego).
W toku postępowania sądowego, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu bhp
celem ustalenia, czy praca wykonywana przez odwołującego w spornym okresie tj. w latach od 1972 do 1999
r. w poszczególnych firmach, w których był wówczas zatrudniony wykonywana była w warunkach szczególnych,
uregulowanych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz w innych rozporządzeniach Rady
Ministrów dotyczących pierwszej kategorii zatrudnienia i zarządzeniach właściwych Ministrów (postanowienie z dnia
11 sierpnia 2016 r. k. 151 a.s.).
W opinii z dnia 13 października 2016 r. biegły sądowy z zakresu bhp A. P. stwierdził, że prace wykonywane przez
odwołującego w latach 1977 – 1983 r. w (...) Spółdzielni (...) oraz w Przedsiębiorstwie Hurtu (...) nie były pracami
wykonywanymi w warunkach szczególnych w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego
1983 r. jak i w Uchwale nr 38 Zarządu (...) Związku Spółdzielni (...) z dnia 11 lipca 1983 r. w sprawie prac
wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach Spółdzielczości (...). Ponadto według biegłego krótkie
okresy zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. oraz w firmach (...), (...), a także w Przedsiębiorstwie
(...) oraz w Przedsiębiorstwie (...), gdzie w świadectwach pracy wpisane są stanowiska pracy – spawacz, nie
mają wymaganego udokumentowania, które mogłoby być podstawą do uznania, że w firmach tych, ubezpieczony
wykonywał prace wymienione w przepisach jako prace wykonywane w szczególnych warunkach, bądź zaliczone do I
kategorii zatrudnienia. Biegły wskazał, że informacje te, nie tylko nie są zawarte w świadectwach pracy w warunkach
szczególnych, potwierdzone przez pracodawcę, ale nie znajdują potwierdzenia czy weryfikacji w innych źródłach.
Konkludując ubezpieczony T. G. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze godzin
przez 15 lat (opinia z dnia 13 października 2016 r. k. 192-198 a.s.).
W piśmie procesowym z dnia 22 października 2016 r. odwołujący wniósł uwagi i zastrzeżenia do opinii biegłego
sądowego A. P.:
1) Okres pracy w firmie (...)
Odwołujący wskazał, że w roku 2014 wystąpił do syndyka (...) o wydanie" kart płac" oraz potwierdzenia, że prace, które
wykonywał w (...) były pracami wykonywanymi w szczególnych warunkach. Na fakt, że syndyk wystawił mu drugie
świadectwo pracy nie miał żadnego wpływu. Oryginał świadectwa pracy, który posiada, został mu wystawiony przez
jego pracodawcę (...) w dniu 30 lipca 1988 r., ponieważ obowiązujący wówczas wzór świadectwa pracy nie zawierał
rubryki dot. wpisu o wykonywaniu prac w szczególnych warunkach, wystąpił do syndyka o potwierdzenie tego faktu.
Ponadto wyjaśnił, że kwestie podniesione przez biegłego, dotyczące urlopów bezpłatnych były wyjaśniane przez
świadka Z. C. na rozprawie, która odbyła się w sierpniu 2016 r.;
2) Okres pracy w (...) oraz Przedsiębiorstwie Hurtu (...).
Odwołujący wskazał, że począwszy od 29.10.1977 r. do 31.12.1982 r. oraz od 01.01.1983 r. do 30.06.1983 r. pracował
jako pracownik fizyczny w grupie za i wyładunkowej, co potwierdzają zapisy w świadectwie pracy z dnia 1.12.1982 r.
oraz z dnia 30.06.1983 r., a także kopia karty przebiegu zatrudnienia z (...). Odwołujący nie zgadza się z zarzutem
biegłego jakoby przypisywał sobie wykonywane przeze mnie prace do jakiejkolwiek pozycji wykazu A Rozporządzenia
Rady Ministrów lub zawartych w załączniku Nr 1 do Uchlały Nr 38 Zarządu (...), bowiem nawet Zakład Ubezpieczeń
Społecznych w swojej odpowiedzi na odwołanie z dnia 02.02.2016 r. wskazuje, że „z Załącznika nr 1 do uchwały nr
38 Zarządu (...) Związku Spółdzielni (...) z 11.07.1983 r. w sprawie prac wykonywanych w warunkach szczególnych
w jednostkach Spółdzielczości (...) wynika, iż tego rodzaju prace wykonywał pracownik załadunkowy i wyładunkowy
przy ciężkich pracach załadunkowych i wyładunkowych oraz przeładunku materiałów sypkich, pylistych toksycznych,
żrących lub parzących w transporcie (pkt.3,poz.l,działu VIII wykazu A)" tak więc, ZUS nie kwestionuje wykonywanych
przez ubezpieczonego prac załadunkowo wyładunkowych w (...) jako prac wykonywanych w szczególnych warunkach
3) Okres pracy na stanowisku spawacza w (...), (...),(...),(...)(...)
Ubezpieczony wskazał, że ze świadectw pracy wystawionych przez wyżej wymienionych pracodawców wynika, że
zatrudniony był w tych zakładach na stanowisku - spawacz. Przybliżając charakter pracy spawacza, odwołujący
nadmienił, że prace które wykonywał w tych firmach, polegały na spawaniu instalacji o szczególnych uprawnieniach,
konstrukcji - spawanie na wysokościach, rurociągów przesyłających gaz, ropę, benzynę, wodę ciepłowniczą jak i pitną
(pismo procesowe z dnia 22 października 2016 r. k. 210-212 a.s.).
W piśmie uzupełniającym z dnia 8 listopada 2016 r. ubezpieczony wskazał, że jako spawacz posiadał książeczkę
spawacza, natomiast w Przedsiębiorstwach w których pracował były wymagane odpowiednie uprawnienia do
wykonywania prac spawalniczych, a także egzaminy obowiązujące w danym kraju dopuszczające do ww. prac (pismo
z dnia 8 listopada 2016 r. k. 214-216 a.s.).
Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy ,w
tym w aktach rentowych i osobowych odwołującego, a także na podstawie wiarygodnych zeznań odwołującego T. G.
oraz świadków K. K., Z. C. i C. O..
Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się
uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony kwestionowane w zakresie ich
autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z nich okoliczności należało uznać za
mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.
Zeznania świadków K. K., Z. C. i C. O., Sąd ocenił jako wiarygodne biorąc pod uwagę fakt, że świadkowie jako
osoby niespokrewnione i niepowiązane z żadną ze stron, nie miały interesu w składaniu zeznań nieodpowiadających
rzeczywistości. Wskazani wyżej świadkowie wyjaśnili na czym dokładnie polegała praca T. G. w ww. Zakładach oraz
okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. Podobnie Sąd ocenił zeznania odwołującego. Powyższym zeznaniom
odwołującego, jak i świadków Sąd dał wiarę w całości, jako że są one spójne, logiczne, a także w pełni korespondują
z treścią dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych odwołującego, jak również z opinią biegłego sądowego z
zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy A. P. z dnia 13 października 2016 r.
Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie, Sąd oparł się także na wskazanej powyżej opinii biegłego z zakresu
bezpieczeństwa i higieny pracy A. P. z dnia 13 października 2016 r. Odnosząc się do okresów zatrudnienia
odwołującego w (...) Spółdzielni (...) ,w Przedsiębiorstwie Hurtu (...), w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. oraz
w firmach (...), (...), a także w Przedsiębiorstwie (...) oraz w Przedsiębiorstwie (...) Sąd wziął pod uwagę fakt,
że opinia ta uwzględnia i odnosi się do rzeczywistego charakteru pracy odwołującego w spornych okresach czasu i
wykonywanych przez niego obowiązków, co biegły szczegółowo omówił. W tym zakresie Sąd uznał przedmiotową
opinię za przekonującą, rzeczową i merytorycznie uzasadnioną, a także zgodną z pozostałym zgromadzonym w sprawie
materiałem dowodowym, w tym z zeznaniami świadków i odwołującego.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Odwołanie T. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. z dnia 18 grudnia 2015 r., znak: (...) jest
bezzasadne i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie.
Przedmiotem żądania odwołującego T. G. w niniejszej sprawie było zaliczenie do jego ogólnego stażu pracy okresów
pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, tj. okresu od 1970 r. do 1972 r. oraz okresów zatrudnienia w warunkach
szczególnych w (...) Spółdzielni (...) w okresie od 29 października 1997 r. do 31 grudnia 1982 r., w Przedsiębiorstwie
Hurtu (...) w okresie od 1 stycznia 1983 r. do 30 czerwca 1983 r., w (...) Przedsiębiorstwie (...), w W. ,w okresie od 26
lipca 1988 r. do 7 sierpnia 1990 r., oraz w firmach (...), w okresie od 7 sierpnia 1990 r. do 15 kwietnia 1991 r., (...), w
okresie od 7 maja 1991 r. do 26 marca 1992 r., a także w Przedsiębiorstwie (...), w okresie od 13 kwietnia 1992 r. do
30 kwietnia 1992 r. oraz w Przedsiębiorstwie (...), w okresie od 15 czerwca 1992 r. do 15 września 1992 r.
Wcześniejsza emerytura, o którą ubiegał się odwołujący jest dla powszechnego systemu świadczeń emerytalnych
„instytucją” wyjątkową, określającą szczególne uprawnienia pracownicze. Zawarcie przez ustawodawcę w zamkniętym
katalogu wykazu pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącza
możliwość jego rozszerzenia w procesie stosowania prawa. Nie ma więc żadnej swobody przy określaniu prac
w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Są one ściśle i jasno określone w rozporządzeniu Rady
Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43 ze zm.). Rozporządzenie określa wykaz
prac, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego, lecz aby daną pracę uznać za wykonywaną w
szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze
czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dopiero wówczas możliwe będzie nabycie prawa do
wcześniejszej emerytury, jednak dopiero w przypadku spełnienia warunków określonych w art. 184 ust. 1 ustawy z
dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r.,
poz. 1440 ze zm.). Powołany przepis wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje
emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:
1. okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach
dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz
2. okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.
Dodatkowo w myśl ust. 2 art. 184 ustawy, emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem
nieprzystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych
na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.
Z kolei powoływane już rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wskazuje, że aby mężczyzna
mógł nabyć prawo do emerytury powinien:
1. posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów
zatrudnienia (§ 3);
2. wykonywać pracę wymienioną w wykazie A (Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do
niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia;
3. osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt. 1) oraz
4. być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt. 3).
W myśl stanowiska wyrażonego w orzecznictwie, warunki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury muszą być
spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym wszczętym na
skutek wniesienia odwołania od decyzji odmawiającej prawa do tego świadczenia sąd ubezpieczeń społecznych ocenia
legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2006
r., I UK 154/05).
Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez
pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w
świadectwie pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz z dnia 21 listopada
2001 roku, II UKN 598/00). Jednakże w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania
ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień do emerytury w wieku
obniżonym, dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na
prawo do świadczenia. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na
prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w
kodeksie postępowania cywilnego.
Spornymi kwestiami w niniejszej sprawie było posiadanie przez ubezpieczonego okresu pracy w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze w wymiarze co najmniej 15 lat oraz posiadanie ogólnego stażu pracy
w wymiarze 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie
T. G. nie spełnił warunków uprawniających do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury. Organ rentowy
słusznie zakwestionował ww. okresy pracy z uwagi na nieprzedłożenie świadectwa wykonywania prac w szczególnych
warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, zgodnej z rodzajem prac, wykazem, działem i pozycją
załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
W tym względzie wskazać należy, że decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia
uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji jednego z wykazów, stanowiących
załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 01 czerwca 2010 r. w
sprawie II UK 21/10). A zatem przeanalizowania wymagało to, czy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, a
w szczególności dokumenty zawarte w aktach rentowych oraz zeznania świadków K. K., Z. C. i C. O. jak i samego
odwołującego dają podstawy do stwierdzenia, że w spornych okresach zatrudnienia wnioskodawca wykonywał pracę
w szczególnych warunkach, o których mowa w wykazie A lub B, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie
wieku emerytalnego.
Z treści dokumentów zawartych w aktach rentowych T. G., jak również z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków
wynika, że w trakcie okresów zatrudnienia odwołującego w (...) Spółdzielni (...) w okresie od 29 października 1997
r. do 31 grudnia 1982 r., oraz w Przedsiębiorstwie Hurtu (...) w okresie od 1 stycznia 1983 r. do 30 czerwca 1983
r., ubezpieczony nie wykonywał prac, które można byłoby zakwalifikować do prac wykonywanych w warunkach
szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7
lutego 1983 r. jak i w Uchwale nr 38 Zarządu (...) Związku Spółdzielni (...) z dnia 11 lipca 1983 r. w sprawie prac
wykonywanych w szczególnych warunkach w jednostkach Spółdzielczości (...). Natomiast w odniesieniu do krótkich
okresów zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. oraz w firmach (...), (...), a także w Przedsiębiorstwie (...)
oraz w Przedsiębiorstwie (...), gdzie w świadectwach pracy wpisane są stanowiska pracy – spawacz oraz pomocnik
spawacza, nie mają wymaganego udokumentowania, które mogłoby być podstawą do uznania, że w firmach tych,
ubezpieczony wykonywał prace wymienione w przepisach jako prace wykonywane w szczególnych warunkach, bądź
zaliczone do I kategorii zatrudnienia.
Okoliczność ta została również potwierdzona przez biegłego z zakresu bhp, który w opinii z dnia 13 października
2016 r. wskazał, że za pracę w szczególnych warunkach należy uznać wyłącznie pracę wykonywaną stale i w pełnym
wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie
stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Dodatkowo wskazać należy, że gdyby hipotetycznie zaliczyć do stażu pracy w warunkach szczególnych, okres
wykonywania pracy na stanowisku spawacza, pracy w (...) S.A.”, oraz na stanowisku hutnika w Hucie (...) w
W., a odjąć okres zatrudnienia w (...) Spółdzielni (...) oraz w Przedsiębiorstwie Hurtu (...) to nadal nie zostaje
spełniony podstawowy warunek uprawniający do przyznania wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych,
bowiem ubezpieczony nie posiada 15 lat pracy w warunkach szczególnych.
W świetle tak poczynionych ustaleń, Sąd Okręgowy wywiódł, że zaskarżona decyzja organu rentowego była trafna i z
tych względów na podstawie art. 47714 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji orzeczenia.
ZARZĄDZENIE
(...)
(...)