Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Narodowy Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej
Systemy i mechanizmy wsparcia efektywności energetycznej
Małgorzata Kijowska
Departament Ochrony
Klimatu
Warszawa, dnia 29 września 2011 r.
Plan prezentacji
- System finansowania ochrony środowiska w Polsce – źródła
finansowania.
- NFOŚiGW jako filar systemu finansowania ekologii:
- środki krajowe (formy i dziedziny finansowania; priorytety, zasady i kryteria;
beneficjenci; sposób udzielania dofinansowania – tryb konkursowy)
- finansowanie projektów ze środków zagranicznych.
-
Źródła finansowania efektywności energetycznej.
-
Programy dedykowane efektywności energetycznej.
-
Realizowane konkursy
Źródła finansowania ochrony
środowiska w Polsce
•
Fundusze Ochrony Środowiska
- Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
- Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
- Powiatowe i Gminne Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej do 2009 r.
•
Środki zagraniczne, w tym Unii Europejskiej
•
Środki jednostek samorządu terytorialnego i przedsiębiorstw,
•
Bank Ochrony Środowiska i inne banki
•
Budżet państwa i budżet wojewodów
•
Pozostałe (agencje, fundacje, środki prywatne)
Fundusze ochrony środowiska
i gospodarki wodnej
•
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
jest wspólnie z wojewódzkimi funduszami filarem polskiego systemu
finansowania ochrony środowiska.
Narodowy Fundusz działa od 1 lipca 1989 roku, powstał na podstawie ustawy z dnia
31 stycznia 1980 roku o ochronie i kształtowaniu środowiska jako fundusz celowy.
Od 1 stycznia 2010 r.:
•
•
NFOŚiGW – państwowa osoba prawna (przejął całość zadań dotychczasowego
funduszu celowego)
WFOŚiGW – samorządowa osoba prawna
Podstawa prawna:
•
•
Ustawa o finansach publicznych 2009
Ustawa Prawo ochrony środowiska (nowelizacja 2009)
Struktura przychodów Narodowego
Funduszu w 2009 r. - środki krajowe
• Opłaty i kary za korzystanie ze środowiska 16%
• Opłaty wynikające z ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych
z eksploatacji 10%
• Opłaty eksploatacyjne koncesyjne 9%
• Pozostałe przychody 13% ( m.in. zwroty rat pożyczek, odsetki od
pożyczek i wolnych środków)
• Opłaty zastępcze i kary wynikające z ustawy Prawo energetyczne
33%
• Inne (składki, opłaty, dotacje z budżetu państwa) - 19%
Formy i dziedziny finansowania
Finansowanie według form
Finansowanie według dziedzin
Dotacje inwestycyjne i nieinwestycyjne
Ochrona wód i gospodarka wodna
Pożyczki inwestycyjne
Ochrona powietrza i klimatu - efektywność
energetyczna
Pożyczki pomostowe
Kredyty udzielane przez banki ze środków
NFOŚiGW
Ochrona powierzchni ziemi
Dopłaty do demontażu pojazdów wycofanych
z eksploatacji
Leśnictwo
Dopłaty do oprocentowania kredytów
Państwowy Monitoring Środowiska
Umorzenia
Zapobieganie klęskom żywiołowym
Inwestycje kapitałowe
Górnictwo
Nagrody
Ochrona przyrody i krajobrazu
Geologia
Dopłata do oprocentowania lub ceny wykupu
obligacji*
Edukacja ekologiczna
Częściowa spłata kapitału kredytów*
Odnawialne źródła energii i kogeneracja wsp.
* od 2010 roku
Ekspertyzy i prace naukowo-badawcze
Gospodarka odpadami, w tym recykling
Priorytety, zasady i kryteria
Programy priorytetowe
•
•
•
Zgodne z Polityką Ekologiczną Państwa
Zatwierdzane przez Radę Nadzorczą
Dostosowywane do potrzeb występujących w kraju
Zasady udzielania pożyczek i dotacji
•
•
•
Proponuje Zarząd, zatwierdza Rada Nadzorcza
Zapewniają przejrzyste zasady działania Narodowego Funduszu
Eliminują subiektywną uznaniowość
Kryteria wyboru
•
•
•
Każdy program ma swoje kryteria
Kryteria pozwalają ustalić listy rankingowe
Decyduje punktacja – najwięcej za efektywność kosztową i wpływ inwestycji
na poprawę środowiska
Beneficjenci
•
•
•
•
•
•
•
•
Jednostki samorządu terytorialnego
Przedsiębiorstwa
Instytucje i urzędy budżetowe
Szkoły wyższe i uczelnie
Jednostki organizacyjne ochrony zdrowia
Organizacje pozarządowe (fundacje,
stowarzyszenia)
Administracja państwowa
Osoby fizyczne
Status prawny umożliwiający zawarcie umowy
cywilno – prawnej
Sposób działania po ogłoszeniu konkursu
Składanie przez Beneficjentów wniosków o dofinansowanie
Ocena wniosku (ocena kompletności, ocena techniczno - ekologiczna,
ocena finansowa)
Decyzja Zarządu lub Rady Nadzorczej
Podpisanie umowy z Beneficjentem
Wdrożenie projektu
Zakończenie projektu
Finansowanie ochrony środowiska przez
NFOŚiGW w okresie 20 lat działalności
(1989 – 2009)*
•
•
Wypłaty dotacji i dopłat
7,4 mld zł
Wypłaty pożyczek i kredytów
13,8 mld zł
•
•
Kwota umów zawartych
24,2 mld zł
Koszt całkowity przedsięwzięć
86,1 mld zł
•
•
Kwota umów zakończonych
18,0 mld zł
Koszt całkowity przedsięwzięć
61,4 mld zł
•
•
Liczba umów zawartych
15 653
Liczba umów zakończonych
14 765
* Dane dotyczą umów dotacji, pożyczek, kredytów BOŚ oraz umów z dopłatami do oprocentowania.
Obsługa przez NFOŚiGW środków
zagranicznych – w okresie przedakcesyjnym
•
•
•
Fundusz PHARE
Ekologiczny Fundusz Partnerski PHARE
Pomoc bilateralna, w tym m.in.:
- Szwedzki Ekologiczny Fundusz Partnerski SIDA/BITS
- Duńska Agencja Ochrony Środowiska DEPA
- Fundusz Darów Fińskich
- Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska EPA
•
•
Projekt Banku Światowego „Ochrona środowiska na terenach wiejskich”
Instrument Przedakcesyjnej Polityki Strukturalnej – ISPA
Liczba projektów ogółem
650
Wartość projektów ogółem
1,5 mld zł
Obsługa przez NFOŚiGW środków
zagranicznych - po przystąpieniu Polski do UE
•
ISPA/Fundusz Spójności w perspektywie finansowej 2004 – 2006
88 projektów, w tym 1 projekt z zakresu ochrony powietrza
•
Fundusze strukturalne w perspektywie finansowej 2004 – 2006
w tym:
Sektorowy Program Operacyjny – Wzrost Konkurencyjności
Przedsiębiorstw - Działanie 2.4 Wsparcie dla przedsięwzięć w zakresie
dostosowania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska
Liczba podpisanych umów - 240
Wartość podpisanych umów - 730,4 mln zł
Kwota wypłaconych środków:
z EFRR - 547,8 mln zł
z NFOŚiGW - 182,6 mln zł
Obsługa przez NFOŚiGW środków
zagranicznych-po przystąpieniu Polski do UE cd.
•
Mechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy
(NMF) 2004 - 2011
Liczba podpisanych umów - 157
Wartość podpisanych umów - 111,7 mln EUR
Kwota wypłaconych środków - 242,5 mln zł
Nowa perspektywa MF EOG 2009-2014:
Grudzień 2009 – umowa Norwegii z UE; planowany nabór w 2011 r.
w perspektywie: ok. 300 mln euro na ochronę środowiska
•
•
Priorytety środowiskowe Programu Operacyjnego „Infrastruktura i
Środowisko” w perspektywie finansowej 2007 – 2013
Instrument Finansowy LIFE+ 2007 - 2013
Narodowy Fundusz jako Instytucja
Wdrażająca PO IiŚ - wielkość środków z FS i EFRR
Priorytet I
Gospodarka wodno-ściekowa
2 784
1 216
5 035 mln €
278
Priorytet IX
Infrastruktura energetyczna
przyjazna środowisku i efektywność energetyczna
(działania 9.1, 9.2, 9.3)
200
Priorytet II
Gospodarka odpadami i ochrona
powierzchni ziemi
557
Priorytet III
Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie
zagrożeniom środowiska
Priorytet IV
Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa
do wymogów ochrony środowiska
Źródła finansowania projektów z zakresu
efektywności energetycznej
Środki statutowe NFOŚiGW, w tym pochodzące z opłat i
kar naliczanych na podstawie ustawy Prawo energetyczne
System Zielonych Inwestycji „GIS” - środki z transakcji
sprzedaży uprawnień do emisji CO2
Środki UE
IX oś priorytetowa PO IiŚ - działanie 9.1, 9.2 i 9.3
IV oś priorytetowej PO IiŚ – działanie 4.2 i 4.3
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Sposób finansowania efektywności
energetycznej
Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych
źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji
część 1) i część 2)
Efektywne wykorzystanie energii
System Zielonych Inwestycji „GIS”
IX oś priorytetowa PO IiŚ - działanie 9.1, 9.2 i 9.3
oraz
Program priorytetowy: Współfinansowanie IX osi
priorytetowej POIiŚ cz. 1) Dopłaty do oprocentowania kredytów
bankowych dla przedsięwzięć realizowanych w ramach działania 9.3
Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej.
IV oś priorytetowej PO IiŚ – działanie 4.2 i 4.3
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł
energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji
Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych
źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji
część 1) - ogłoszono 3 konkursy.
I Konkurs – brak wniosków z zakresu wysokosprawnej kogeneracji;
II Konkurs – wpłynęły 4 wnioski na kwotę 52,3 mln zł, z czego 1 wniosek
na kwotę 18, 9 mln zł zostałzakwalifikowany do dofinansowania;
III Konkurs – 2 - etapowy
1 etap – na podstawie wniosku wstępnego - promesa udzielenia pożyczki
2 etap – pełna dokumentacja – udzielenie pożyczki do 75% kosztów kw.
Nabór zakończono 07.01.2011 r.Wpłynęło 21 wniosków z zakresu
wysokosprawnej kogeneracji. na kwotę pożyczek 473,0 mln zł.
Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych
źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji
część 2) - Alokacja 187 mln zł. Konkurs w trakcie.
Inwestycje o koszcie całkowitym od 0,5 do 10 mln zł realizowany przez
WFOŚiGW. Brak informacji o finansowaniu efektywności energetycznej.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Program „Efektywne wykorzystanie energii”
Program kierowany do przedsiębiorców, u których zużycie
energii jest nie mniejsze niż 50 000 MWh/rok.
Część 1) – alokacja 40 mln zł
dofinansowanie: 100 audytów energetycznych wykazujących
min. 7% oszczędności energii
dotacja do 70% kosztów kwalifikowanych w ramach
pomocy „de minimis”
Część 2) - alokacja 780 mln zł
dofinansowanie w formie pożyczki na zadania inwestycyjne i uzyskanie
1 000 000 MWh/rok oszczędności energii.
min. kk przedsięwzięcia - 5 mln zł;
pożyczka: od 3,5 mln zł do 42 mln zł;
oprocentowanie: wibor 3M + 50 pkt bazowych;
okres finansowania – do 5 lat od daty pierwszej wypłaty transzy pożyczki.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Program „System Zielonych Inwestycji GIS”
Podstawy prawne:
• Protokół z Kioto (art. 17)
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U.
z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.).
• Ustawa z 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów
cieplarnianych i innych substancji (Dz.U. Nr 130 poz. 1070 z późn.
zm.).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 20 października 2009 r.
w sprawie rodzajów programów i projektów przeznaczonych do
realizacji w ramach Krajowego systemu zielonych inwestycji
Program „System zielonych inwestycji GIS” cd.
Dofinansowanie efektywności energetycznej:
Część 1) Zarządzanie energią w budynkach użyteczności
publicznej.
Część 5) Zarządzanie energią w budynkach wybranych
podmiotów sektora finansów publicznych.
Program „System zielonych inwestycji GIS”
Część 1) - Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej
I Konkurs- nabór zakończony 26.04.2010 r.
45 wniosków wpłynęło na kwotę:
dotacja – 176 mln / alokacja - 260 mln
pożyczka – 233 mln / alokacja -520 mln
na liście rankingowej znalazły się 34 wnioski. Trwa podpisywanie umów.
II Konkurs - nabór zakończony 03.12.2010 r.
32 wnioski na kwotę:
dotacja – 130 mln / alokacja 181 mln zł
pożyczka – 219 mln
na liście rankingowej znalazło się 21 wniosków. Trwa podpisywanie umów.
Program „System zielonych inwestycji GIS”
Część 1) - Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej cd.
III Konkurs - nabór zakończony 21.07.2011 r.
232 wniosków wpłynęło na kwotę:
dotacja – 333 mln / alokacja - 50 mln
pożyczka – 385 mln
Aktualnie prowadzona jest ocena wniosków
Program „System zielonych inwestycji GIS”
Część 5) - Zarządzanie energią w budynkach wybranych
podmiotów sektora finansów publicznych
I Konkurs - nabór zakończony 21.07.2011 r.
wpłynęło 25 wniosków na kwotę:
dotacja – 111,2 mln / alokacja - 50 mln
Aktualnie prowadzona jest ocena wniosków
IX oś priorytetowa PO IiŚ - działanie 9.1, 9.2 i 9.3
działanie 9.1 Wysokosprawne wykorzystanie energii
2 konkursy ogłoszone w latach 2009 -2010 - rozstrzygnięte
Pierwszy konkurs – zawarto 11 umów
Drugi konkurs – w lipcu br. przeprowadzono ocenę
merytoryczną II stopnia. Umowy w trakcie zawierania.
działanie 9.2 Efektywna dystrybucja energii
Konkurs ogłoszony w 2010 r.
Lista rankingowa została opublikowana w XI.2010 r.
Ocena merytoryczna II stopnia przeprowadzona. Do dnia
26.VIII zawarto 8 umów o dofinansowanie.
działanie 9.3 Termomodernizacja budynków
użyteczności publicznej
Konkurs ogłoszony w 2008 r. Opublikowana lista
rankingowa objęła 37 wniosków o statusie podstawowym.
Umowy zostały zawarte.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
IV oś priorytetowa PO IiŚ
4.2 Racjonalizacja gospodarki zasobami i odpadami w
przedsiębiorstwach (oszczędność energii).
4.3 Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania
najlepszych dostępnych technik (BAT).
Konkursy ogłoszone i rozstrzygnięte. Alokacja wyczerpana.
WNIOSKI
Efektywność energetyczna
jest jednym z 2 najważniejszych kierunków
finansowania przedsięwzięć z zakresu ochrony
powietrza.
Dziękuję za uwagę
Zapraszam do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej
ul. Konstruktorska 3a
02-673 Warszawa
oraz na naszą stronę internetową:
www.nfosigw.gov.pl
[email protected]