wstępny program - Polishhistory.pl

I KONGRES ZAGRANICZNYCH BADACZY DZIEJÓW POLSKI
Kraków 28-30 czerwca 2007 r.
Miejsce obrad: Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Krupnicza 35.
Wyjątki:
Sesja: Miasta - miejsca wspólnej pamięci, 29 czerwca, godz. 15:00 – 19:00,
Międzynarodowe Centrum Kultury, Rynek Główny 25
Spotkanie: Informacje o zasobach polskich archiwów i bibliotek, 29 czerwca, godz. 11:00 – 13:00,
Biblioteka Jagiellońska, ul. Oleandry 3.
Biuro Organizacyjne oraz recepcja: hall Auditorium Maximum UJ, ul. Krupnicza 35:
Tel. +48 783 870 338 (Ewelina Szpak)
+48 783 870 337 (Agata Barzycka)
27 czerwca (środa)
17:00 – 22:00
28 czerwca (czwartek)
7:30 – 19:00
29 czerwca (piątek)
9:00 – 17:00
30 czerwca (sobota)
9:00 – 17:00
Uczestników którzy przyjeżdżają w dniu 27 czerwca (środa) zapraszamy na spacer Starym Mieście, po którym
oprowadzać będą Państwa historycy sztuki.
Zbiórka zainteresowanych przed budynkiem Auditorium Maximum (ul. Krupnicza 35) :
Grupa I – godz. 17:00
Grupa II – godz. 18:00
Grupa III – godz. 19:00
1
PROGRAM
I KONGRESU ZAGRANICZNYCH BADACZY DZIEJÓW POLSKI
Kraków 28-30 czerwca 2007 r.
28 czerwca 2007
Uroczyste otwarcie I Kongresu Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski.
Wręczenie Nagrody Pro Historia Polonorum za najlepszą książkę historyczną wydaną w języku obcym,
dotyczącą historii Polski.
Czas: godz. 9:00
Miejsce: Auditorium Maximum UJ, ul. Krupnicza 35 (sala A)
11: 00 – 11:15 - przerwa (w hallu Auditorium Maximum)
1. Debata międzynarodowa: Polityka historyczna - znaczenia i perspektywy.
Czas: godz. 11:15 – 13:00
Miejsce: Auditorium Maximum (sala A)
Wykład wprowadzający: Władysław Bartoszewski
W wykładzie wprowadzającym Władysław Bartoszewski przedstawi nurtujące obecnie Polaków problemy,
powstające, gdy polityka międzynarodowa i krajowa podejmuje tematy historyczne. Spodziewamy się, iż
dyskusja panelowa dotyczyć będzie następujących kwestii: czy działania polityczne wpływające na
świadomość historyczną społeczeństw zasługują na rangę specyficznego działu polityki, takiego jak polityka
zagraniczna, polityka gospodarcza, polityka bezpieczeństwa lub np. polityka kulturalna? Jakie są
doświadczenia, aktualne cele i metody polityki historycznej w poszczególnych krajach? Dlaczego polityka
historyczna jest obecnie tak częstym przedmiotem badań, debat i kontrowersji? Czy znaczenie polityki
historycznej będzie nadal wzrastać? Czy istnieją lub powinny powstać międzynarodowe standardy polityki
historycznej? Czy Polska skutecznie kształtuje obraz swych dziejów w krajach, z którymi wiążą ją szczególne
historyczne więzi? Jak powinna wyglądać polska polityka historyczna w przyszłości?
Moderator: Jan Rydel
Uczestnicy:
Igal Avidan (Tel Aviv/Berlin), Katrin Steffen (Warszawa/Berlin), Irina Sherbakova (Moskwa), Robert Traba
(Berlin/Warszawa), Adam Zamoyski (Kraków/Londyn)
13:00 – 15:00 – przerwa
2
SYMPOZJA: DZIEJE POLSKI W HISTORIOGRAFII EUROPY I ŚWIATA :
2. Średniowiecze
Czas: godz. 15:00 – 19:00
Miejsce: Auditorium Maximum, (sala B)
Zasadniczym celem sympozjum jest próba uzyskania odpowiedzi na pytanie o stan zaawansowania studiów nad
historią Polski średniowiecznej w krajach sąsiednich, określenie barier, które je ograniczają. Starając się ukazać
specyfikę każdego z krajów, zamierzamy skoncentrować obrady wokół kilku zasadniczych problemów: czy
średniowieczna historia Polski jest tematem samodzielnych studiów? Jakie miejsce zajmuje historia polskiego
średniowiecza w obcojęzycznych opracowaniach syntetycznych dziejów Polski i jaki jest ich poziom? Jakie
miejsce zajmuje historia średniowiecznej Polski w opracowaniach dotyczących średniowiecznej historii
Niemiec, Czech, Słowacji, Litwy, Węgier, Ukrainy i Białorusi? Czy badania dotyczące dziejów Polski
średniowiecznej ograniczają się jedynie do wzajemnych stosunków pomiędzy Polską a krajem sąsiednim?
Moderator: Zenon Piech
Referaty:
Ivan Hlaváček (Praga), Czechy luksemburskie i Polska – wzajemne związki. Historia i historiografia
Thomas Wünsch (Passau), Między zaniedbaniem a przesadzeniem: średniowieczna historia Polski w oczach
niemieckiej historiografii
Rimvydas Petrauskas (Wilno), Mediewistyka polska a historiografia litewska
Dániel Bagi (Pecs), Historia średniowieczna Polski w badaniach węgierskich XIX - XX wieku
Daniela Dvořáková (Bratysława),Dzieje średniowiecznej Polski w słowackiej historiografii
Aleksander Krawcewicz (Grodno), Średniowieczne dzieje Polski w białoruskiej historiografii
Wojciech Fałkowski (Warszawa), Między historią narodu i historią powszechną. Polska mediewistyka na
początku XXI wieku
Natalia Jakovenko, Najnowsza ukraińska synteza dziejów Polski średniowiecznej: próby nowego ujęcia
3. Historia XIX wieku: Naród bez państwa - Polska i Polacy w dziewiętnastowiecznej Europie.
Czas: godz. 15:00 – 19:00
Miejsce: Auditorium Maximum (sala A1)
Zasadniczym celem sympozjum jest identyfikacja ośrodków i środowisk badawczych przejawiających
zainteresowanie dziejami Polski w XIX w., poznanie ich osiągnięć warsztatowych i metodologicznych, źródeł
zainteresowania historią Polski, kontaktów z naszym krajem i znajomości polskiej historiografii dotyczącej
dziewiętnastego stulecia. Sympozjum ma na celu również dokonanie przeglądu problematyki będącej
przedmiotem zainteresowania w różnych ośrodkach, regionach czy krajach. Istotnym będzie sporządzenie
katalogu problemów podejmowanych przez zagranicznych badaczy (takich jak przemiany gospodarczospołeczne i początki społeczeństwa obywatelskiego, kierunki i formy modernizacji, stosunek do zaborców, życie
3
polityczne między irredentą a pracą organiczną, losy kultury polskiej pod zaborami, udział w europejskich
ruchach wolnościowych, dzieje myśli politycznej i społecznej) i ich kontekstu. Chcemy się też dowiedzieć, jak
przedstawiane są losy Polaków widziane oczyma tych badaczy na tle innych Europejczyków XIX w? Czy i w
jakim stopniu znajdują one odbicie podręcznikach i syntezach, także nauczaniu historii w poszczególnych
krajach?
Moderator: Tomasz Gąsowski
Referaty:
Christoph Augustynowicz (Wiedeń), Miejsce i rola Polaków w wielonarodowościowej monarchii habsburskiej
w badaniach historyków austriackich
Idesbald Goddeeris (Leuven), Wychodźstwo z ziem polskich do Europy zachodniej w historiografii
francuskojęzycznej
Roman Baron (Brno), Dorobek czeskiej historiografii w zakresie badań nad dziejami Polski w czasach zaborów
Leonid Jefremowicz Gorizontow (Moskwa), Stosunki polsko – rosyjskie w XIX i na początku XX wieku i ich
współczesne echa: doświadczenia badawcze i refleksje historiograficzne
Marian Mudryj (Lwów), Ewolucja stosunków polsko – ukraińskich w II poł. XIX w. (przykład Galicji) w
świetle badań ukraińskich historyków
Isabel Röskau-Rydel (Kraków), Wybrane kierunki niemieckich badań nad historią Polski XIX wieku.
István Kovács (Budapeszt), Współczesna historiografia węgierska o kontaktach polsko–węgierskich w XIX w.
Krystyna Jaworska (Turyn), Relacje polsko-włoskie w XIX w. i ich odbicie w historiografii włoskiej.
Andrzej Pukszto (Kowno), Stosunki polsko – litewskie w XIX w. (do 1918 r.) w ujęciu współczesnych
historyków litewskich
Makoto Hayasaka (Tokio), Studia nad historią Europy Środkowo Wschodniej w Japonii, ze szczególnym
uwzględnieniem dziejów Polski w XIX w.
17:00 – 17:30 przerwa na kawę (w hallu Auditorium Maximum)
INFORMACJE, SPOTKANIA WARSZTATY:
4. Informacje o grantach badawczych i naukowych oraz portalu historycznym. Spotkanie z Dyrekcją
Muzeum Historii Polski w Warszawie.
Czas: godz. 17:30 –19:00
Miejsce: Auditorium Maximum (sala C1)
Prezentacje:
Robert Kostro (Muzeum Historii Polski), Paweł Skibiński (Muzeum Historii Polski)
5. Historia i kultura Polski w oczach młodych Europejczyków – sympozjum studenckie.
Czas: godz. 17:30 – 19:00
4
Miejsce: Auditorium Maximum (sala C2)
Sympozjum otwarte, przygotowane przez Koło Naukowe Historyków Studentów UJ, poświęcono recepcji
historii Polski wśród zagranicznej młodzieży. Jest ono zwieńczeniem trzech spotkań warsztatowych
omawiających miejsce Polski na geopolitycznej mapie Europy i świata, obecności jej na osi czasu oraz o
kontekście i problematyce poruszanej w książkach, mediach, życiu codziennym. Celem sympozjum jest odkrycie
stosunku obcokrajowców do historii Polski i Polaków, jak również ujawnienie stereotypów i mitów narodowych,
które negatywnie wpływają na integrację europejską.
Projekt „Historia i kultura Polski w oczach młodych Europejczyków” odbywa się w ramach Programu
„Młodzież w Działaniu”.
Organizator: Koło Naukowe Historyków Studentów UJ
Uczestnicy: studenci z organizacji holenderskich, niemieckich i francuskich, jak „Platform Spartak”,
„Fachschaft Geschichte der Universität Tübingen”, „Paris X”
6. Klub dyskusyjny: historia w dialogu, dialog w historii
Spotkanie pierwsze: Historia Europy – historia Polski
Czas: godz. 17:30 – 19:00
Miejsce: Auditorium Maximum (sala D)
Gość: Michael G. Müller (Halle)
Moderator: Dobrochna Kałwa
Tematem dyskusji jest pytanie, czy możliwe jest pogodzenie historii Polski, i szerzej, historii narodowych z
tworzącą się koncepcją historią Europy. Pytanie to będzie zaproszeniem do dyskusji na temat wzajemnych
relacji między historią i tożsamością.
IMPREZY TOWARZYSZĄCE KONGRESOWI:
„Kraków nocą” – zbiórka zainteresowanych przed Auditorium Maximum:
Grupa I – godz. 20:00
Grupa II – godz. 20:30
29 czerwca (piątek)
Prezentacja zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej
Czas: 9:00 – 11:00
Miejsce: Biblioteka Jagiellońska, ul. Oleandry 3
5
SYMPOZJA: DZIEJE POLSKI W HSTORIOGRAFII EUROPY I ŚWIATA:
7. Historia nowożytna (XVI - XVIII w.)
Czas: godz. 9:00 – 13:00
Miejsce: Auditorium Maximum (sala B)
Celem sesji jest przedstawienie i skonfrontowanie dorobku historiografii narodowych poszczególnych
państw/obszarów językowych w badaniach dotyczących przeszłości Rzeczypospolitej, z położeniem większego
nacisku na kraje (regiony), które w dobie nowożytnej utrzymywały bliższe stosunki z Rzeczpospolitą. Sesja
koncentrować się będzie wokół pytań: czy historiografia państw obcych korzysta z dorobku historyków
polskich oraz zawartości archiwów i bibliotek polskich? Czy prowadzone są polemiki z historykami
polskimi, i jeśli tak, to czego dotyczą? Czy badania ograniczają się jedynie do analizy stosunków dwustronnych,
czy też poświęcone są szczegółowym problemom (także wewnętrznym) Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku i
jakie jest grono odbiorców publikowanych rezultatów badań oraz perspektywy na przyszłość?
Moderatorzy: Michał Baczkowski, Janusz Smołucha
Referaty:
Áron Petneki (Miszkolc), Dzieje Polski w historiografii węgierskiej po 1945 r.
Michael G. Műller (Halle), Dzieje Rzeczypospolitej Polsko-Litewskiej XVI-XVIII w historiografii niemieckiej
Marko Jačov (Lecce), Rzeczypospolita Polsko-Litewska XVI-XVIII w oczach historiografii włoskiej
Sabire Arik (Ankara), Rzeczypospolita Polsko-Litewska XVI-XVIII z perspektywy historiografii tureckiej
Witalij Michałowski (Kijów), Historia Rzeczypospolitej Polsko-Litewskiej XVI-XVIII w historiografii
ukraińskiej
Jaroslav Pánek (Praga), Dzieje Rzeczypospolitej Polsko-Litewskiej XVI-XVIII wieku – spojrzenie
historiografii czeskiej
David Frick (Berkeley), "Ruski człowiek". Rusini a Moskale w Wilnie okupacyjnym, 1655-1661
8. Historia najnowsza. Duma i uprzedzenie?
Czas: godz. 9:00 – 13:00
Miejsce: Auditorium Maximum (sala C)
Celem sesji jest przedstawienie najważniejszych problemów i kierunków badań w historiografii
poszczególnych krajów i obszarów językowych, dotyczących kluczowych i spornych wydarzeń
dziejów Polski w XX wieku. Debata koncentrować będzie się między innymi wokół pytań o to, jak ważne
wydarzenie historii Polski XX wieku, widziane są, analizowane i oceniane z zewnątrz? Jak zmierzyć się z
problemem różnicy perspektyw w przypadku historiografii zwłaszcza krajów sąsiednich, z którymi Polska
znajdowała się w minionym stuleciu w rozmaitych, czasem tragicznych konfliktach?
Moderator: Andrzej Nowak
Referaty:
6
Alexandra Viatteau (Paryż), Powstanie Warszawskie i „Solidarność” w ocenie historiografii francuskiej
Jiří Friedl (Praga), Nie tylko Zaolzie – dzieje Polski XX wieku w historiografii czeskiej
Oleg Ken (St. Petersburg), Co chcą wiedzieć o Polsce XX wieku współcześni historycy rosyjscy?
Wołodymyr Krawczenko (Charków), Polska XX wieku w historiografii ukraińskiej
Andreas Lawaty (Lüneburg), Polska XX wieku w niemieckiej Zeitgeschichte: metodologiczne i ideologiczne
samoprzezwyciężanie
Antony Polonsky (Waltham), Polska stosunki polsko-żydowskie w XX wieku
we współczesnej żydowskiej
refleksji historycznej
Timothy Snyder (Yale), Multikulturowość II Rzeczypospolitej: dziedzictwa wykorzystane i przemilczane
Rimantas Miknys (Wilno), Badania wydarzeń historii Polski XX wieku w litewskiej historiografii
Andrij Czarniakiewicz (Grodno), Historyczna przestrzeń Polski XX-wiecznej jako teren rozwojowy współczesnej
historiografii białoruskiej
10:45 – 11:15 – przerwa na kawę (w hallu Auditorium Maximum)
13:00 – 15:00 – przerwa
CYKL SYMPOZJÓW: ASPEKTY HISTORII – WARSZTAT HISTORYKA:
9.
Miasta - miejsca wspólnej pamięci.
Czas: godz. 15:00 – 19:00
Miejsce: (Międzynarodowe Centrum Kultury, Rynek Główny 25)
Przedmiotem sympozjum będzie fenomen miasta i jego dziedzictwa kulturowego w różnych aspektach i
szerokich ramach czasowych na przykładzie takich miast jak: Kraków, Wrocław, Lwów, Kijów, Wilno, Grodno,
miasta śląskie i siedmiogrodzkie. Jego uczestnicy zajmą się takimi zagadnieniami jak: miasto jako idea;
tożsamość miasta i jej zmiany w perspektywie historycznej; dialog i konflikt - między tożsamością
miasta , a tożsamością jego mieszkańców oraz rola tożsamości i dziedzictwa kulturowego w rozwoju miasta.
Moderator: Jacek Purchla
Organizator: Międzynarodowe Centrum Kultury
Referaty:
Emil Brix (Wiedeń), Konflikt pamięci jako czynnik kreacji miasta
Norman Davies (Oxford), Wrocław/ Vratislav/ Breslau – wielokulturowe podejście do historii miasta jako
model do badań innych miejscowości
Ewa Chojecka (Bielsko – Biała), Trzy modele kulturowej pamięci: Kraków – Katowice – Wrocław na tle
doświadczeń historii XX wieku i początków XXI wieku
Natalia Jakovenko (Kijów), Dlaczego ukraińska historiografia XIX – połowy XX stulecia „nie lubi” miast?
16:40 – 17:00 – przerwa na kawę (siedziba MCK)
Áron Petneki (Miszkolc), Kraków w historii Węgier
7
Csaba Kiss (Budapeszt), Z wielonarodowych znaczeń miasta Banská Stiavnica /Schemnitz /Selmecbánya
(Słowacja)
Łukasz Galusek (Kraków), Rumuńskie, węgierskie, niemieckie? Miasta Siedmiogrodu jako obszar narodowej
rywalizacji
Swietłana Kul-Sylvestrova (Grodno), Od miasta królewskiego do centrum guberni. Grodno w końcu XVIII i
pierwszej połowie XIX w. (Ewolucja instytucjonalna, życie kulturalne, społeczne i polityczne)
10. Osobliwości rozwoju wybranych instytucji politycznych w Europie i w Polsce
Czas: godz. 15:00 – 19:00
Miejsce: Auditorium Maximum (sala C1)
Celem sesji będzie spojrzenie z rozmaitych perspektyw na osobliwości rozwoju instytucji politycznych w I
i II Rzeczpospolitej, PRL-u , także refleksja nad przemianami, jakim podlegał polski system polityczny w
planie historycznym oraz nad pytaniem na ile system ten odbiegał od dominujących w różnych okresach i w
różnych częściach Europy wzorców instytucjonalnych.
Moderator: Bogdan Szlachta
Referaty:
Andrea Ciampani (Rzym), Organizacje społeczne i instytucje polityczne w zarządzaniu: Polska wobec
doświadczenia historycznego integracji europejskiej
Alvydas Jokubaitis (Wilno), Sens polskiej niepodległości z perspektywy litewskiej
Richard Butterwick (Londyn), Przekształcenia ustrojowe w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w drugiej
połowie XVIII w. na tle tendencji europejskich, ze szczególnym uwzględnieniem Konstytucji 3 Maja
Rett R. Ludwikowski (Waszyngton), „Między utopią a realiami historycznymi”. Polskie przemiany ustrojowe
końca wieku osiemnastego w zachodnioeuropejskich i amerykańskich ocenach politycznych
Michaił Władymirowicz Dmitriew (Moskwa), Konflikty religijne na kresach wschodnich jako czynnik kryzysu
Rzeczypospolitej (1596-1667)
Maksym A. Bułachtin (Perm), Polskie tradycje polityczne w postrzeżeniu Rosjan
Ponadto udział weźmie: Giennadij Filippowicz Matwiejev (Moskwa)
16: 30 – 17: 00 – przerwa na kawę (hall Auditorium Maximum)
INFORMACJE, SPOTKANIA, WARSZTATY:
11. Informacje o zasobie polskich archiwów i bibliotek naukowych. Spotkanie z dyrekcjami instytucji
Czas: godz. 11:00 – 13:00
Miejsce: Biblioteka Jagiellońska, ul. Oleandry 3 (Sala Konferencyjna)
Spotkanie ma na celu przybliżenie zasad dostępu do zbiorów bibliotek i archiwów w Polsce oraz zbiorów
polskich za granicą , jak również prezentację niektórych programów realizowanych w ostatnich latach
8
przez polskich bibliotekarzy i archiwistów. Dyskusja sprzyjać powinna lepszemu i szerszemu otwarciu się
polskich instytucji na potrzeby badaczy. Spotkanie poprzedzi prezentacja zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej,
zorganizowana w Sali Wystawowej budynku, o godzinie 9: 00.
Moderatorzy: Zdzisław Pietrzyk, Krzysztof Stopka
Uczestnicy:
Hubert Wajs (Warszawa), Inwentarze archiwalne w Internecie
Adam Cieślak (Kraków), Zasoby archiwów szkół wyższych jako źródło do badań historycznych
Monika Jaglarz (Kraków), Zasoby i warunki korzystania z rękopiśmiennych źródeł historycznych w bibliotekach
w Polsce
Janusz Pezda (Kraków), Zasoby polskich bibliotek na Zachodzie jako warsztat badań historycznych
Zdzisław Pietrzyk (Kraków), Źródła do badań nad historią Polski w polskich bibliotecznych zasobach
internetowych
12. Film w historii. Historia w filmie
Czas: cz.1. godz. 15:00-17:00;cz.2, 17:00-19:00
Miejsce: Auditorium Maximum (sala B1)
Sympozjum zostało podzielone na dwie części. Celem pierwszej, zatytułowanej „Polskie zbiory filmowe", jest
przybliżenie zagranicznym badaczom możliwości wykorzystania filmu dokumentalnego w badaniach nad
rozmaitymi aspektami historii Polski. Podczas spotkania pragniemy zaprezentować polskie zbiory filmowe
m.in. najciekawsze, najnowsze nabytki archiwów oraz możliwości, jakie dają nowe kanały filmowe
prezentujące polski film, w tym film dokumentalny. Część druga -"Encounters: A Workshop on Polish-Jewish
History and the Holocaust as Reflected in Post-Communist Polish Documentary Films" będzie poświecona
problematyce Holokaustu w polskich filmach dokumentalnych ostatniego piętnastolecia i motywom, jakie
przyświecały ich twórcom. Całość ma za zadanie wywołać dyskusję na temat wiarygodności dzieła filmowego
jako źródła (metod, roli dokumentu w dyskursie społecznym etc.). Integralną częścią sympozjum będą
dokumenty wyświetlane podczas trwania Kongresu na ekranach rozmieszczonych na korytarzach Auditorium
Maximum.
12.1 Polskie zbiory filmowe
Moderator: Barbara Klich - Kluczewska
Referaty:
Ewa Podgórska (Archiwum Dokumentacji Mechanicznej, Warszawa), Mapa polskich zbiorów
filmowych
Joanna Rożen – Wojciechowska (Telewizja Kino Polska), Polska Kronika Filmowa na ekranie telewizji
Kino Polska - źródło wiedzy czy emocji?
9
12.2 Encounters: A Workshop on Polish-Jewish History and the Holocaust as Reflected in PostCommunist Polish Documentary Films
Moderator: Marta Kurkowska – Budzan
Uczestnicy:
Mira Reym Binford, Hank Heifetz
16.30 – 17. 00 – przerwa na kawę (hall Auditorium Maximum)
13. Promocja polskiej historii i literatury w kraju i za granicą. Spotkanie poprowadzi Magdalena Ślusarska
(Instytut Ksiązki w Krakowie)
Czas: godz. 17:00 – 19:00
Miejsce: Auditorium Maximum (sala E)
14. Klub dyskusyjny: historia w dialogu, dialog w historii
Spotkanie drugie: Historia pogranicza a historie narodowe
Czas: 17:00 – 19:00
Miejsce: Auditorium Maximum (sala D)
Gość: James Bjork (Londyn)
Moderator: Dobrochna Kałwa
Punktem wyjścia do dyskusji będą osobiste doświadczenia zaproszonego Gościa związane z badaniem historii
pogranicza polsko-niemieckiego w XIX w., które w odmienny sposób jest przedstawiane i interpretowane przez
historyków polskich i niemieckich.
30 czerwca (sobota)
CYKL SYMPOZJÓW: ASPEKTY HISTORII – WARSZTAT HISTORYKA :
15. Dobrowolność i przymus w historii polskich migracji
Czas: godz. 9:00 – 13:00
Miejsce: Auditorium Maximum (sala B1)
Celem sympozjum będzie próba niedychotomicznego spojrzenia na problem migracji i zwrócenie uwagi na
nierozdzielność obydwu jej aspektów tj. dobrowolności i szeroko rozumianego przymusu w podejmowaniu
decyzji migracyjnych. Literatura światowa ku takiemu spojrzeniu skłania się ostatnio (J. I L. Lucassenowie, R.
10
Cohen). Nowsze prace na temat emigracji polskiej (M. Erdmans) również sugerują wyraźnie, ze także nowsze
polskie wychodźstwo, w istocie rzeczy było w znakomitej większości emigracja zarobkowa w poszukiwaniu
lepszych szans życiowych, choć polityczne motywy pozostawały w jej tle. Podczas sesji - i towarzyszącej jej
dyskusji – zamierzamy przetestować i przedyskutować ten właśnie problem: na ile wśród motywów wyjazdów
przemieszane były elementy dobrowolności i przymusu (najszerzej zresztą rozumiane: to bowiem zarówno
ucieczka przed politycznym prześladowaniem, służba wojskowa, czy presjami ze strony rodziny etc.).
Rozważania obejma okres polskich "migracyjnych stuleci" tj. wiek XIX i XX, choć wiek XX zapewne będzie
w rozważaniach przeważał.
Moderator: Adam Walaszek
Współorganizator: Wspólnota Polska
Referaty:
Peter Gatrell (Manchester), Wysiedlenia i przesiedlenia ludności: Armenia i Polska w XX wieku
Dariusz Stola (Warszawa), Polska pod rządami komunistów: kraj wymuszonych migracji czy wymuszonego
bezruchu?
John J. Kulczycki (Chicago), Tożsamość i migracje z i do Polski w latach 1944 – 1950
Studia przypadków:
Walery Skubniewski (Barnauł), Polacy na Ałtaju
Lars Olson (Växjö), Polska emigracja zarobkowa w Szwecji
M.B. Biskupski (Connecticut), Emigranci i imigranci w procesie tworzenia polskiej świadomości narodowej w
Ameryce Północnej
James R. Barrett (Illinois), Aspiracje i przymus: zjawisko amerykanizacji polskich imigrantów, Chicago 19001930
Henryk Stroński ((Tarnopol), Ucieczki, deportacje, repatriacja Polaków z Ukrainy w XX wieku - etapy,
specyfika, rozmiary
Anna Jaroszyńska-Kirchmann (Connecticut), Repatriacja czy wygnanie. Upolitycznienie polskich wysiedleńców,
1945-1950
Sergiusz Leończyk (Abakan), Dobrowolne osadnictwo Polaków na Syberii na przełomie XIX-XX wieków
16. Polonistyka za granicą - jej udział w badaniach historii Polski,
Czas: godz. 9:00 – 13:00
Miejsce: Auditorum Maximum (sala B2)
Przedmiotem refleksji uczestników panelu będzie wiedza o historii Polski jako składniku edukacji
polonistycznej w rozmaitych zagranicznych ośrodkach uniwersyteckich: we Francji, w Niemczech, w
Japonii, w Rosji. Dyskusja uwzględni także, w miarę możliwości, stan rzeczy (podręczniki, praktykę
dydaktyczną
i
badawczą)
w
innych
krajach
obszaru
romańskojęzycznego,
germańskojęzycznego,
anglojęzycznego, słowiańskiego oraz dalekowschodniego.
Moderator: Andrzej Borowski
11
Referenci:
Andrzej Borowski (Kraków), Wprowadzenie do dyskusji panelowej
Maria Delaperrière (Paryż), Polonistyka francuska a wiedza o historii Polski
Rolf Fieguth (Fryburg), Polonistyka niemiecka a wiedza o historii Polski
Michał Paweł Markowski (Kraków), Polonistyka amerykańska i angielskojęzyczna a wiedza o historii Polski
Sergiej Iwanowicz Nikołajew (Sankt Petersburg), Polonistyka rosyjska a wiedza o historii Polski
Tokimasa Sekiguchi (Tokio), Polonistyka japońska a wiedza o historii Polski
Aleksander W. Lipatow (Moskwa), Podsumowanie dyskusji
10. 45 – 11.15 – przerwa na kawę ( w hallu Auditorium Maximum)
13:00 – 15:00 – przerwa
INFORMACJE, SPOTKANIA, WARSZTATY:
17. Informacje o programach i instytucjach wspierających zagranicznych badaczy dziejów Polski stan obecny, możliwości i perspektywy
Czas: godz. 9:00 – 12:00
Miejsce: Auditorium Maximum (sala F)
Sympozjum ma na celu prezentację organizacji wspierających finansowo i organizacyjnie badania nad
dziejami Polski. Będzie stanowiło okazję do kontaktów z dawnymi i aktualnymi stypendystami. Przewiduje
się krótkie wystąpienia przedstawicieli poszczególnych fundacji i instytucji, jak również możliwość uzyskania
przez zainteresowanych dodatkowych informacji.
Organizatorzy: Piotr Franaszek, Marek Wilczyński, Stanisław A. Sroka
Referaty:
Katarzyna Kosylak (Warszawa), Niemiecka Centrala Wymiany Akademickiej
Anastazja Oleśkiewicz, Marcelina Balicka (Kraków), Fundacja im. Królowej Jadwigi
Jan Draus (Przemyśl), Studia wschodnie i ukraińskie. Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska w
Przemyślu w kontekście współczesnych stosunków polsko-ukraińskich
Ditlind Hüchtker (Lipsk), Geisteswissenschaftliches Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas: Badania
historii Polski w kontekście Europy Środkowo-Wschodniej
Ewa Tomicka-Krumrey (Lipsk), Societas Jablonoviana. Towarzystwo naukowe Aleksandra Jabłonowskiego w
Lipsku. Działalność po ponad 200 lat od jego założenia
Heidi Hein-Kircher, Peter Haslinger (Marburg), Instytut im. Herdera w Marburgu
Milos Reznik (Chemnitz), Europäische Regionalgeschichte TU Chemnitz
Ewa Hauser (Rochester), Nauczanie polskiej historii i kultury w Skalny Center for Polish and Central European
Studiem
Włodzimierz Bolecki (Warszawa), Prezentacja Fundacji na rzecz Nauki Polskiej
Marcin Frybes (Warszawa), Instytut Adama Mickiewicza – prezentacja działalności
12
18. Informacje o zasobach i dostępności bibliotek oraz archiwów kościelnych w Polsce i za granicą
Czas: godz. 15:00-16:30
Miejsce: Auditorium Maximum (sala C1)
Sympozjum ma na celu zwrócenie uwagi na zasoby i spuściznę archiwów ważniejszych ośrodków
zagranicznych i krajowych oraz o możliwościach ich wykorzystania dla badań nad historią polskiego
Kościoła rzymskokatolickiego. Podczas spotkania omówione zostaną również przedsięwzięcia
służące unowocześnieniu i usprawnieniu pracy archiwów kościelnych.
Moderator: ks. Józef Wołczański
Referaty:
Maria Dębowska (Lublin), Materiały do dziejów Kościoła katolickiego na ziemiach polskich w zbiorach
Instytutu Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
Ks. Paweł Szpyrka (Rzym), Polonica w zbiorach Stolicy Apostolskiej, wielkich rodów włoskich oraz centralnych
archiwach zgromadzeń zakonnych.
Ks. Józef Wołczański (Kraków), Archiwalia do dziejów Kościoła rzymskokatolickiego, greckokatolickiego i
ormiańskokatolickiego na Kresach Południowo-Wschodnich Rzeczypospolitej w zbiorach ukraińskich we
Lwowie
Ks. Roman Nir (Orchard Lake), Materiały archiwalne i biblioteczne do badań nad historią polskiego Kościoła
rzymskokatolickiego i narodowego w Stanach Zjednoczonych
19. Media i historia (obraz historii Polski w mediach)
Czas: godz. 15:00 – 16:30
Miejsce: Auditorium Maximum (sala B)
Celem panelu będzie pokazanie wizerunku historii Polski w mediach zachodnich (przede wszystkim w prasie)
oraz próba odpowiedzi na pytanie: jakie tematy budzą zainteresowanie, do jakich kręgów społecznych są one
adresowane i jaki budzą w nich oddźwięk.
Moderator: Wojciech Rojek
Uczestnicy:
Bruno Drweski (Paryż), Pierre-Etienne Penot (Nantes), Wiesław Godzic (Warszawa), Michael Sobelman
(Warszawa/Tel Aviv), Gerhard Gnauck (Warszawa/Hamburg)
20. Klub dyskusyjny: : historia w dialogu, dialog w historii
Spotkanie trzecie: Historycy wobec trudnych tematów – dylematy badawcze i etyczne
Czas: godz. 15:00 – 16:30
Miejsce: Auditorium Maximum (sala D)
Gość: Joanna Michlic (Lehigh)
13
Moderatorzy: Edyta Gawron, Dobrochna Kałwa
Dyskusja dotyczyć będzie problematyki tożsamości i identyfikacji narodowej/kulturowej oraz odpowiedzialności
etycznej historyków, którzy badają i piszą o tzw. trudnych tematach historii Polski.
Podsumowanie I Kongresu Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski
Czas: godz. 17:00
Miejsce: Auditorium Maximum (sala A)
IMPREZY TOWARZYSZĄCE:
19: 30 – koncert Marka Stefańskiego w Bazylice Mariackiej
Zbiórka przed wejściem do Bazyliki Mariackiej o 19:15
1 lipca (niedziela)
IMPREZY TOWARZYSZĄCE KONGRESOWI:
1.
Wycieczka szlakiem zabytków Małopolski z listy światowego dziedzictwa UNESCO (dla osób
zarejestrowanych, które wybrały tę wycieczkę) – zbiórka o godz. 9:45 przed Auditorium Maximum
2.
Wycieczka do Muzeum w Auschwitz (dla osób zarejestrowanych, które wybrały tę wycieczkę) – zbiórka
o godz. 8.30 przed Auditorium Maximum
3.
Zwiedzanie Starego Miasta i Kazimierza z historykami sztuki – zbiórka zainteresowanych przed
Auditorium Maximum o godz. 10:00
4.
Zwiedzanie nowej wystawy Muzeum Historycznego Miasta Krakowa z dr Grażyną Lichończak –
Nurek - zbiórka zainteresowanych o godz. 10:30 przed pałacem „Krzysztofory” siedzibą Muzeum
Historycznego Miasta Krakowa, Rynek Główny 35
14
I Kongres Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski realizowany jest przy udziale finansowym Muzeum
Historii Polski w Warszawie, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa
Wyższego, Urząd Miasta Krakowa, Województwa Małopolskiego
Organizator:
Polskie Towarzystwo Historyczne, Oddział w Krakowie
Komitet Organizacyjny:
R. Kostro, prof. A. Chwalba (przewodniczący Komitetu Organizacyjnego), dr hab. K. Zamorski
(przewodniczący Biura Organizacyjnego), prof. A. Banach, prof. A Borowski, prof. P. Franaszek, prof. T.
Gąsowski, , prof. A. Nowak, prof. Z. Pietrzyk, prof. J. Purchla, prof. M. Salamon, prof. B. Szlachta, prof. A.
Walaszek, prof. M. Wilczyński, dr hab. M. Baczkowski, dr hab. K. Broński, dr hab. W. Krawczuk, dr hab. Z.
Piech, dr hab. J. Rydel, dr hab. K. Stopka, dr hab. S.A. Sroka, ks. dr hab. J. Wołczański, dr E. Gawron, dr K.
Gąsowska, dr T. Grabowski, dr D. Kałwa, dr B. Klich-Kluczewska, dr M. Kurkowska-Budzan, dr B. Nykiel, dr
A. Perłakowski, dr J. Pezda, dr J. Smolucha, dr K. Wnęk, mgr A. Barzycka, mgr U. Hanc, mgr M. Stasiak, mgr
E. Szpak, R. Szmytka, J. Woźniak
Współorganizatorzy:
Muzeum Historii Polski (Warszawa)
Uniwersytet Jagielloński
Urząd Miasta Krakowa
Międzynarodowe Centrum Kultury
Województwo Małopolskie
Stowarzyszenie Wspólnota Polska
Patronat medialny:
TVP
Dziennik Polski
Czasopismo pedagogiczne „Wiadomości Historyczne”
Magazyn Historyczny „Mówią Wieki”
Ogólnopolski Miesięcznik „Forum Akademickie”
Patronat honorowy:
Prezydent RP Lech Kaczyński
15