docLubelskie Obserwatorium Rynku Pracy
download 
Reklamacja Transkrypt
Lubelskie Obserwatorium Rynku Pracy
Wyzwania dla kształcenia zawodowego – najważniejsze wyniki badań i rekomendacje Lubelskiego Obserwatorium Rynku Pracy Grzegorz Gach – kierownik ds. badań i analiz w projekcie „Lubelskie Obserwatorium Rynku Pracy – kontynuacja” Lublin, 11.06.2015 r. Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (85%) oraz ze środków krajowych w ramach budżetu państwa (15%) Problematyka kształcenia zawodowego w projektach Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Lublinie: projekt „Lubelskie Obserwatorium Rynku Pracy” (2011 – 2013) Monitoring ofert pracy w województwie lubelskim oddzielna analiza dla zawodów szkolnictwa zawodowego Plany i losy zawodowe absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i uczelni wyższych wśród 1200 respondentów 310 było absolwentami zasadniczych szkół zawodowych, wyniki badań prezentowano odrębnie dla tej grupy Problematyka kształcenia zawodowego w projektach Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Lublinie: projekt „Lubelskie Obserwatorium Rynku Pracy – kontynuacja” (2013 – 2015) Monitoring ofert pracy w województwie lubelskim – oddzielna analiza dla zawodów szkolnictwa zawodowego, szczegółowa miesięczna analiza zapotrzebowania na uprawnienia Potrzeby i oczekiwania przedsiębiorstw (zatrudniających do 9 osób – dwie fale badania) oraz pracodawców (z co najmniej 10 pracownikami – dwie fale badania) – rekrutacje z wyróżnieniem zawodów szkolnictwa zawodowego, zapotrzebowanie na profile kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych Prognoza rozwoju rynku pracy województwa lubelskiego Losy absolwentów (szkół zawodowych i techników – 1547 wypełnień ankiety) województwa lubelskiego Losy absolwentów – 90 kobiet pracujących (w województwie lubelskim), które ukończyły zasadnicze szkoły zawodowe Co już wiedzieliśmy po realizacji projektu „Lubelskie Obserwatorium Rynku Pracy” (2011 – 2013)? • w populacji absolwentów szkół ponadgimnazjalnych w województwie lubelskim 60% to absolwenci liceów, 27% absolwenci techników, a tylko 13% absolwenci zasadniczych szkół zawodowych, z czego kobiety nie stanowią nawet 1/3 • istnieją znaczne powiatowe zróżnicowania w dostępie do kształcenia zawodowego z praktyczną nauką zawodu u pracodawcy • absolwenci zasadniczych szkół zawodowych oraz techników lepiej oceniają swój poziom umiejętności praktycznych niż absolwenci pozostałych typów szkół • kończący zasadnicze szkoły zawodowe częściej niż absolwenci innych typów szkół twierdzili, że praca odpowiadająca profilowi kształcenia jest dostępna w powiecie, w którym się uczyli, i regionie • absolwenci szkół zawodowych, a także techników, częściej deklarowali, że są lepiej przygotowani do prowadzenia działalności gospodarczej niż absolwenci liceów i szkół wyższych • wykształcenie zawodowe było 2. w kolejności (po wyższym) preferowanym w rekrutacjach (w 2012 r. i potwierdzone w 2013 r.), pracodawcy zatrudniali i planowali zatrudniać osoby z doświadczeniem zgodnym z profilem kształcenia Co rekomendowaliśmy? • Promowanie edukacji zawodowej (m.in. w gimnazjach). • Zapewnienie stałego ścisłego związku szkolnictwa zawodowego z lokalnym rynkiem pracy. Dopasowywanie kierunków kształcenia do długoterminowych potrzeb lokalnych pracodawców. Stworzenie możliwości nabywania w szkole uprawnień cenionych na rynku pracy, a wiążących się z wykonywaniem wyuczonego zawodu. Systemowa organizacja doradztwa zawodowego w szkołach. • Uczeń musi mieć zapewniony kontakt z realiami działania firm i wykonywania swojego zawodu, co możliwe jest poprzez organizowanie wizyt studyjnych, zapraszanie przedstawicieli firm do szkół, do prowadzenia zajęć. • Kompetencje społeczne powinny być rozwijane od momentu wejścia ucznia do systemu szkolnego. Każda jednostka oświatowa indywidualnie powinna włączać do swoich działań rozwiązania sprzyjające ich rozwojowi. • Stały monitoring losów absolwentów prowadzony przez odpowiednio przygotowanych pracowników szkół. KSZTAŁCENIE ZAWODOWE „Lubelskie Obserwatorium Rynku Pracy – kontynuacja” NAJLICZNIEJSZE OFERTY PRACY W WOJEWÓDZTWIE zgodne z profilami kształcenia w szkołach zawodowych w okresie listopad 2013 r. - kwiecień 2015 r.: SPRZEDAWCA 1989 wskazań KELNER 321 wskazań ELEKTRYK 213 wskazań KUCHARZ 493 wskazania MECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH 251 wskazań TECHNIK PRAC BIUROWYCH 323 wskazania FRYZJER 221 wskazań ŚLUSARZ 193 wskazania NAJCZĘŚCIEJ WYMAGANE W OFERTACH PRACY UPRAWNIENIA 42 678 ogłoszeń poddanych analizie w okresie XI 2013 r. - IV 2015 r.: prawo jazdy (10 868 ogłoszeń, z czego kategorii B: 9 038 ogłoszeń) logistyczne (998 ogłoszeń, m.in. dot. przewozu osób lub rzeczy) do kierowania pojazdami maszynowymi (870 ogłoszeń, w tym wózki widłowe i samojezdniowe, koparki, ładowarki, żurawie, walce drogowe) elektryczne (498 ogłoszeń, najczęściej SEP do 1kV) spawalnicze (354 ogłoszeń) pedagogiczne (306 ogłoszeń) budowlane (297 ogłoszeń) informatyczne (67 ogłoszeń) Rekomendacja, którą podtrzymujemy: stworzenie możliwości nabywania w szkole zawodowej uprawnień cenionych na rynku pracy, a wiążących się z wykonywaniem wyuczonego zawodu. PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA PRACĘ W REGIONIE opracowana poprzez projekcję liczby ofert pracy do końca października 2016 r., wykazuje znaczny przyrost ofert w dwóch grupach zawodów Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy NAJCZĘSTSZE REKRUTACJE W ZAWODACH SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO 800 mikrofirm – raport 2014: 800 mikrofirm – raport 2015: Sprzedawca – 22 rekrutacje Sprzedawca – 19 rekrutacji Kucharz – 11 Mechanik pojazdów Mechanik pojazdów samochodowych – 11 samochodowych – 10 Kelner – 8 Technik prac biurowych – 7 Wykształcenia zawodowego najczęściej oczekiwały branże: budownictwo, produkcja, motoryzacja, transport, usługi gastronomiczne 500 pracodawców (9+) – raport 2014 Sprzedawcy – 44 rekrutacje Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn – 34 Kierowcy i operatorzy pojazdów – 26 Robotnicy budowlani – 25 500 pracodawców (9 +) – raport 2015 Sprzedawcy – 51 rekrutacji Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn – 56 Kierowcy i operatorzy pojazdów – 37 Robotnicy m.in. w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna – 34 Wykształcenia zawodowe było drugim w kolejności oczekiwanym wykształceniem w zidentyfikowanych rekrutacjach ZAPOTRZEBOWANIE PRACODAWCÓW (9+) NA PROFILE KSZTAŁCENIA PONADGIMNAZJALNEGO 500 pracodawców – raport 2014 500 pracodawców – raport 2015 170 – nie potrafiło określić 165 – nie potrafiło określić 172 – określiło kierunki studiów wyższych 158 – określiło kierunki studiów wyższych 186 – określiło profile, z czego: 214 – określiło profile, z czego: 31 – piekarz kierunki techniczne – 33 23 – mechanik gastronomiczne – 25 17 – budowlaniec budowlane – 21 15 – elektryk handlowe - 15 13 – spawacz Rekomendacje: • zapewnienie dialogu szkół z lokalnym rynkiem pracy, poprzez przekazywanie informacji o potrzebach pracodawców organom prowadzącym placówki kształcenia, a także umożliwienie szkołom współpracy z pracodawcami w zakresie praktycznej nauki zawodów • zaangażowanie instytucji otoczenia biznesu w działania mające na celu podniesienie świadomości pracodawców w regionie na temat ich roli w kształtowaniu oferty edukacyjno-szkoleniowej i współpracy z wybranymi szkołami LOSY ZAWODOWE KOBIET, KTÓRE UKOŃCZYŁY ZASADNICZE SZKOŁY ZAWODOWE 90 respondentek pracowało w zawodach: Fryzjer, Sprzedawca, Kucharz małej gastronomii, Cukiernik, Krawiec, Pracownik pomocniczy obsługi hotelowej, Ogrodnik, Piekarz. Najważniejsze wnioski z wywiadów indywidualnych: • o warunkach zatrudnienia decydowało doświadczenie zawodowe • wybór nauki w ZSZ często był podyktowany chęcią szybkiego wejścia na rynek pracy i usamodzielnienia się • strategie wejścia na rynek pracy: firma rodzinna/kontakty, ogłoszenia (w tym u samych pracodawców), obowiązkowe praktyki w szkole, pomoc urzędu pracy • praktyczny wymiar edukacji przygotował respondentki do wykonywania podstawowych czynności zawodu, ale był on zbyt wąski w stosunku do oczekiwań • wskazywano na bardzo ważną rolę kształcenia praktycznego, jednak respondentki podkreślały niewystarczający stopień zaangażowania pracodawców i przygotowania nauczycieli do warsztatów na terenie placówek edukacyjnych • w stosunku do potrzeb miejsca pracy zauważono deficyt zajęć w szkole w zakresie obsługi klienta oraz organizacji sprzedaży LOSY ZAWODOWE KOBIET, KTÓRE UKOŃCZYŁY ZASADNICZE SZKOŁY ZAWODOWE Rekomendacje: • dalsza modernizacja bazy edukacyjnej ZSZ, uwzględnianie w programach praktyk i warsztatów technologii pracy w firmach • zbieranie przez szkoły nie tylko ilościowych danych na temat losów zawodowych absolwentów, ale i takich, na podstawie których można przygotowywać rekomendacje zmian w zakresie kształtowania kompetencji i efektów kształcenia uzyskiwanych przez absolwentów • zwiększenie możliwości zatrudniania w szkole instruktorów – specjalistów z doświadczeniem branżowym • upowszechnianie dokształcania praktycznego nauczycieli • przechodzenie, tam gdzie to możliwe, od warsztatów szkolnych do praktycznej nauki zawodu u pracodawcy lub w centrach kształcenia praktycznego, wzmocnienie organizacyjnego i merytorycznego nadzoru nad praktyczną nauką zawodu • włączenie pracodawców do udziału w kształtowaniu procesu edukacji zawodowej • ożywienie wymiany międzynarodowej uczniów w celu poszerzania doświadczeń dotyczących branży i zawodu LOSY ABSOLWENTÓW SZKÓŁ ZAWODOWYCH I TECHNIKÓW WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Ankieta internetowa dostępna w okresie X 2014 – IV 2015: . 775 wypełnień od absolwentów, którzy bezpośrednio po ukończeniu gimnazjum/szkoły podstawowej ukończyli ZSZ 772 wypełnień od absolwentów, którzy bezpośrednio po ukończeniu gimnazjum/szkoły podstawowej ukończyli technikum Wybrane wnioski: Umiejętności praktyczne osiągnięte podczas zajęć w ZSZ i technikum ocenione zostały lepiej niż zdobyta wiedza teoretyczna. 63,9% absolwentów ZSZ zmieniłoby w jakiś sposób swoje wybory edukacyjne (inna szkoła lub inny profil). Wśród absolwentów techników odsetek ten wyniósł 42,5%. Średnia ocena szans na znalezienie pracy w zawodzie wyuczonym w skali od 1 do 5: dla absolwentów ZSZ: 2,55, dla absolwentów techników: 2,44. 31% absolwentów po ZSZ oraz 38% absolwentów po technikach posiada zatrudnienie. 18% absolwentów ZSZ i 15% absolwentów techników prowadzi firmy. Największe oczekiwania wsparcia w poszukiwaniu pracy absolwenci pokładali w urzędach pracy - prawie dwóch na trzech z każdej z grup. LOSY ABSOLWENTÓW SZKÓŁ ZAWODOWYCH I TECHNIKÓW WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Wybrane wnioski: . Kompetencje kluczowe w pracy: • sumienność i dokładność, komunikatywność, odporność na stres – w przypadku grupy zatrudnionych absolwentów szkół zawodowych • komunikatywność, odporność na stres, organizacja pracy – dla zatrudnionych absolwentów techników Deficytowe elementy programów zajęć podczas kształcenia, pożądane z perspektywy obecnego miejsca pracy absolwentów: ZSZ • praktyki zawodowe w większym wymiarze – 60 wskazań • dotyczące obsługi klienta – 15 • dotyczące organizacji pracy – 10 • kształtujące umiejętność pracy w grupie -10 techników • praktyki zawodowe w większym wymiarze – 72 wskazania • warsztaty komputerowe – 16 • dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej – 10 • z doradztwa zawodowego – 8 • zajęcia z autoprezentacji oraz obsługi klienta – po 6 LOSY ABSOLWENTÓW SZKÓŁ ZAWODOWYCH I TECHNIKÓW WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Rekomendacje: . • Wspieranie wszelkich działań szkół ponadgimnazjalnych przygotowujących uczniów do wczesnego zdobywania doświadczenia zawodowego. Poszerzenie wymiaru czasowego praktyk zawodowych. Uzupełnianie programów zajęć (obowiązkowych a przynajmniej fakultatywnych) w szkołach zawodowych i technikach o warsztaty: komunikacji (w tym komunikacji z klientem) i radzenia sobie ze stresem, przedsiębiorczości rozumianej także jako prowadzenie własnej firmy, diagnozy kompetencji. • Wprowadzenie do oferty rekrutacyjnej szkół zawodowych i techników wyników badań lub analiz własnych lub zastanych, dotyczących zapotrzebowania pracodawców (lub klientów) na przewidywane programem zajęć efekty kształcenia. Publiczne służby zatrudnienia powinny posiadać narzędzia do szybkiej, powtarzalnej, regionalnej i powiatowej weryfikacji rzeczywistego zapotrzebowania na specjalności („barometr zawodów”) i możliwości prezentacji wyników diagnozy szkołom (gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym). Co sugerowali uczestnicy Warsztatów wiedzy o rynku pracy? • organizację zajęć z pracodawcami oraz lekcji poza standardowym miejscem nauki, spotkań z osobami mogącymi wpływać na wybór drogi zawodowej • wzrost liczby działań umożliwiających rekrutację pracowników na etapie nauki • zwiększenie ilości praktyk, staży, kursów oraz szkoleń z udostępnieniem specjalistycznego sprzętu Rekomendacje: • zaangażowanie uczniów, na etapie kształcenia, w świadomy proces wyboru zawodu oraz poszerzania kompetencji i kwalifikacji • wczesne kształtowanie orientacji w potrzebach lokalnego rynku pracy; przykład: portal Wirtalny Doradca, jego użytkownik może sprawdzić ile ogłoszeń pojawiło się lub ile rekrutacji odbyło się, w każdym potencjalnym zawodzie Sektor (branża) PROGNOZA ROZWOJU RYNKU PRACY – MAPA DROGOWA KLUCZOWYCH SEKTORÓW W ZWIĘKSZANIU PODAŻY MIEJSC PRACY W REGIONIE na podstawie badania techniką delficką wśród 30 ekspertów rok 2015 2020 Sektor rolno-spożywczy Kluczowe kwalifikacje i kompetencje zarządzanie przedsiębiorstwem rolno-spożywczym identyfikowanie i wdrażanie innowacji kompetencje interpersonalne Sektor usług outsourcingowych Kluczowe kwalifikacje i kompetencje języki obce kompetencje analityczne zarządzanie zespołem projektowym Sektor informatyczny Kluczowe kwalifikacje i kompetencje programowanie informatyczne, informatyczne wspomaganie biznesu, zarządzanie projektami informatycznymi, programowanie mobilnych aplikacji PROGNOZA ROZWOJU RYNKU PRACY na podstawie badania techniką delficką wśród 30 ekspertów Rekomendacja dla szkół zawodowych: systematyczna współpraca z przedsiębiorcami oraz Wojewódzką Radą Rynku Pracy i powiatowymi radami rynku pracy w dostosowywaniu kierunków kształcenia zawodowego do wymagań sektorów, które będą odgrywały kluczową rolę w tworzeniu miejsc pracy na terenie województwa lubelskiego. Eksperci badania w zdecydowanej większości wskazali zajęcia z zakresu kompetencji miękkich jako główną potrzebę edukacyjną młodych osób wchodzących po raz pierwszy na rynek pracy. Dziękuję za uwagę Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (85%) oraz ze środków krajowych w ramach budżetu państwa (15%)
