Recenzja_strategii rozowju mista by PP

Warszawa - Łowicz, dn. 20.03.2015
Redakcja Zespołu opracowującego recenzję:
Radny miejski Paweł Pięta
Zespół w składzie:
dr Nina Drejerska, Prodziekan ds. Współpracy z Jednostkami Krajowymi
i Zagranicznymi Wydziału Nauk Ekonomicznych SGGW w Warszawie,
dr inż. Iwona Pomianek, adiunkt w Katedrze Polityki Europejskiej, Finansów
Publicznych i Marketingu Wydziału Nauk Ekonomicznych SGGW w Warszawie,
dr Katarzyna Skierska-Pięta, koordynator ds. realizacji Instytutu Nauk SpołecznoEkonomicznych w Łodzi.
Recenzja projektu
Strategii Rozwoju Miasta Łowicza na lata 2014-2023
Przedłożony do recenzji projekt „Strategii Rozwoju Miasta Łowicza na lata 20142023” (dalej zwany Strategią), jak zaznaczyli we wstępnie Autorzy to „długookresowy plan
działania określający strategiczne cele rozwoju oraz przyjmujący kierunki i priorytety
działania (…), a także alokację środków finansowych, które są niezbędne do realizacji
przyjętych celów i zadań”.
Strategia zajmuje 157 stron. Zgodnie z założeniami Zespołu opracowującego
dokument została ona podzielona na pięć etapów:
Diagnoza miasta – zajmuje 135 stron;
Analiza uwarunkowań rozwoju (Analiza SWOT) – zajmuje 4 strony;
Wizja rozwoju miasta-cele strategiczne – zajmuje 6 stron;
Programy i zadania strategiczne – zajmuje 12 stron;
Monitoring i aktualizacja –ustaleń strategii – brak informacji.
Strategia składa się z następujących rozdziałów: ogólna charakterystyka miasta,
demografia, gospodarka miasta, gospodarka nieruchomościami, infrastruktura techniczna,
infrastruktura społeczna, ochrona środowiska naturalnego, gospodarka budżetowa miasta.
Każdy rozdział kończy się wnioskami oraz uwagami. Wymienione wyżej rozdziały wchodzą
w skład diagnozy miasta. Następnie Zespół tworzący Strategię skupia się na analizie
1
uwarunkowań rozwoju, potocznie zwanych Analizą SWOT oraz wizją rozwoju miasta
i programach i zadaniach strategicznych. Brak jest natomiast informacji dotyczących
monitoringu i aktualizacji związanych z realizacją Strategii.
Sama Strategia jest dokumentem, który zdaniem Recenzentów zasługuje na głębsze
pochylenie się jeszcze raz nad całym problemem. Należy bowiem zwrócić uwagę na kilka
ważnych elementów, które związane są zarówno z merytorycznym, jak i technicznym
opracowaniem strategii.
W pierwszej części omówione zostaną kwestie merytoryczne Strategii. Dużym
mankamentem recenzowanej Strategii jest fakt, że została ona przygotowana jedynie przez
pracowników Urzędu Miejskiego w Łowiczu oraz jednostek podległych. W Strategii brak jest
informacji o tym, że w opracowywaniu dokumentu udział brali m.in. eksperci reprezentujący
różne dziedziny, przedstawiciele „świata biznesu”, przedstawiciele lokalnych NGO, kościoła
katolickiego i innych grup wyznaniowych działających w Łowiczu i okolicach,
przedstawiciele partii politycznych i związków zawodowych czy sami mieszkańcy.
W przypadku, kiedy projekt, który został przedłożony zostanie uzupełniony o treści
uzgodnione z wyżej wymienionymi grupami należy zadać pytanie, czy Strategia nie zwiększy
swojej objętości, przez co stanie się jeszcze mniej czytelna. Projekt Strategii nie uwzględnia
również wielu innych elementów. Brak jest np. informacji o współpracy Miasta Łowicza
z innymi Jednostkami Samorządu Terytorialnego, co bez wątpienia wpływa na rozwój miasta,
w szczególności związane jest to z dość dobrym położeniem Łowicza. Projekt Strategii został
przygotowany na lata 2014-2023, czyli okres w którym po raz ostatni Polska jest w stanie
otrzymać znaczące środki finansowe w ramach Nowej Perspektywy Finansowej UE na lata
2014-2020. W projekcie nie znajdujemy żadnych informacji o planach związanych
z pozyskaniem środków europejskich na realizację wyznaczonych celów. W projekcie
Strategii brak jest również informacji dotyczących realizacji zadań, które poprawiłyby
sytuację osób dojeżdżających do pracy do innych miast. Z dostępnych danych wynika, że jest
to bowiem dość duża grupa mieszkańców, która na etapie opracowywania Strategii została
pominięta. W przeprowadzanej diagnozie miasta Autorzy skupili się również na stanie
i dynamice ludności Miasta Łowicza. W większości prezentowane są dane z 2013 roku. Jak
sami Autorzy zaznaczyli od 1996 roku liczba mieszkańców miasta sukcesywnie maleje.
W związku z tym warto, przy opracowywaniu celów strategicznych uwzględnić również ten
fakt. Warto w tym wypadku pokazać prognozy, które również dostępne są w opracowaniach
Głównego Urzędu Statystycznego. W tym dokumencie tych informacji zabrakło, a są one
2
źródłem wiedzy, która może przyczynić się do lepszego dopasowania planowanych działań
do potrzeb ludności zamieszkującej Łowicz po 2020 roku.
Ważnym elementem, którego zabrakło, a bez którego opracowanie dokumentu nie ma
sensu jest opracowanie wskaźników monitorowania poszczególnych zadań. W tym miejscu
można bowiem przyjąć np. średnią krajową czy wojewódzką. Dzięki temu po 2023 roku
istnieje możliwość sprawdzenia i ewentualnego zweryfikowania kolejnych zamierzeń.
W obecnym kształcie nie ma bowiem informacji jak mierzyć dane zadania i czy ich
zrealizowanie stało się spodziewanym efektem. Samo stwierdzenie wzrost liczby podmiotów
działających w mieście, nie jest bowiem wystarczającą informacją czy zadanie to zostało
zrealizowane z pozytywnym wynikiem. W recenzowanym projekcie brak jest również
informacji na temat źródeł, które de facto oceniałyby realizowane zadania. W jaki sposób
Zespół opracowujący dokument chce zmierzyć np. wprowadzenie nowych kierunków
kształcenia adekwatnych do potrzeb rynku pracy, lepsze bezpieczeństwo publiczne w mieście,
większą aktywność
mieszkańców w życiu kulturalnym
miasta, czy rozbudzenie
zainteresowań kulturą ludową oraz rozwój zespołów (i innych efektów) nie wspominając już
np. o realizacji działań i spodziewanych efektach np. w dziedzinie środowiska naturalnego.
Autorzy projektu nie przewidzieli także np. wpływu planowanych i realizowanych inwestycji
na środowisko lokalne. Jaki pozytywny skutek przyniesie np. rewitalizacja parku, a jaki
skutek może przynieść ograniczenie ruchu kołowego w okolicach budowy i wpływ tego
czynnika na życie posiadaczy sklepów w tej części miasta, budowa nowej ulicy i poprawa lub
pogorszenie standardu życia mieszkańców okolicznych domów czy nawet osiedli.
Na uznanie zasługuje nakład pracy włożony w opracowanie części dotyczącej stanu
zastanego w momencie tworzenia dokumentu. Część pierwsza zawierająca ogólną
charakterystykę miasta została przygotowana jednak zbyt obszernie z uwzględnieniem
informacji, które nie leżą w gestii zainteresowań osób pragnących związać się finansowo
z Miastem Łowicz. Dotyczy to zarówno celów mieszkaniowych, jak i celów biznesowych.
Warto zastanowić się nad bardziej syntetycznym podejściem do tego tematu (np. usunięciu
tabeli zawierających czysto statystyczny odpis danych GUS na rzecz przedstawienia ich
w sposób opisowy i analityczny).
W części związanej z przygotowywaniem kwestii merytorycznych warto również
zwrócić uwagę na fakt, że większość elementów związanych z Analizą SWOT oraz
opracowywanymi celami strategicznymi od przygotowania ostatniej strategii niewiele się
zmieniły (Strategia Miasta Łowicza na lata 2000-2010). Można odnieść wrażenie, że
3
elementy te zostały przekopiowane. W związku z tym należy zadać pytanie, czy w przeciągu
piętnastu lat od przygotowywania poprzedniej Strategii w Łowiczu nic się nie zmieniło? Czy
opracowane wówczas cele nie zostały zrealizowane i nie wpłynęły na poprawę sytuacji
mieszkańców i podmiotów gospodarczych? Czy należy zmodyfikować pewne założenia
uwzględniając czynniki zewnętrzne wpływające na otocznie miasta? Jeśli odpowiedź jest
twierdząca, wówczas należy przygotować nowe cele, dopasowane do potrzeb mieszkańców
i samego Miasta. Cele wyznaczone w Strategii na lata 2014-2023 nie zostaną zrealizowane,
bowiem nie zostały już zrealizowane wcześniej. Nie ma w związku z powyższym sensu ich
powielanie. Kolejnym pytaniem, które nasuwa się podczas lektury Strategii jest to, dlaczego
zakładany jest wzrost gospodarczy w oparciu o rozwój turystyki w mieście (str. 138) pomimo
tego iż dane przedstawione w analizie SWOT wskazują wiele zagrożeń związanych z tym
kierunkiem. Znaczącym mankamentem przygotowanej Strategii jest brak podkreślenia
ważnych i powstałych na przestrzeni kilku lat ciągów komunikacyjnych jakimi są Autostrady
A1 i A2, które są niewątpliwie atutem Miasta. Poważnym błędem jest poświęcenie Podstrefie
Łowicz w Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej jedynie ¼ strony oraz nie uwzględnienie
jej jako szansy dla rozwoju regionu w analizie SWOT. Podejmując dyskusję na temat szans
i zagrożeń dla rozwoju Miasta warto pokusić się o użycie argumentów dotyczących
dostępności komunikacyjnej miasta związanej np. z jego położeniem przy znaczącym szlaku
kolejowym i perspektyw utworzenia lub wygaszenia nowych połączeń ze stolicą bądź
wprowadzenie wspólnego biletu aglomeracyjnego. Ważnym, zdaniem autorów recenzji, może
okazać się z punktu widzenia potencjalnych inwestorów i dla życia mieszkańców wskazanie
na zainteresowanie władz miasta poprawą stanu środowiska naturalnego, które jest
niewątpliwym atutem typowo rolniczego regionu nie tylko poprzez rozbudowę i modernizację
oczyszczalni ścieków, ale także poprzez wykorzystanie energii geotermalnej, której obecność
w dobrej jakości potwierdzono już kilka lat temu w okolicach Strzelcewa i Nieborowa.
W drugiej części omówione zostaną kwestie techniczne Strategii. W związku
z faktem, że jest to projekt należy zwrócić uwagę jedynie na fakt, że przed przygotowaniem
do druku dokument należy poddać jeszcze raz korekcie językowej oraz redakcyjnej. Należy
także poddać cały dokument obróbce graficznej oraz ujednolicić wszystkie wykresy i tekst.
W tym wydaniu jest to bowiem zlepek wielu informacji, które nie są przystępne dla osoby
czytającej. Warto również zastanowić się nad przygotowaniem na końcu dokumentu
słowniczka terminów, pojęć, które używane są w tekście. Ułatwi to osobom czytającym
poruszanie się po tekście.
4
Przed przygotowaniem ostatecznej wersji Strategii warto również zapoznać się
z innymi dokumentami, które powstały m.in. w województwie łódzkim czy województwie
mazowieckim. Jako przykład posłużyć tutaj może Strategia Rozwoju Województwa
Łódzkiego uchwalona przez Zarząd Województwa Łódzkiego, która liczy sobie 130 stron.
Jest to dokument, który jest przystępny, dobrze przygotowany, stworzony przy współudziale
ekspertów reprezentujących różne dziedziny. Warto zapoznać się również z projektem
Strategii Miasta Kutna. To dokument, który nie tylko już jako projekt jest dobrze
przygotowany, ale został opracowany przez zespół ekspertów przy współpracy różnych
środowisk (w tym NGO, kościoły) poparty badaniami socjologicznymi. Godnym
naśladowania może być także przykład dokumentu sporządzonego przez władze miasta
Warszawa, który liczy sobie 60 stron a proces jego przygotowania został określony
w przejrzysty sposób.
Podsumowując, warto jeszcze raz skupić się nad poszczególnymi elementami
Strategii. Dzięki wprowadzeniu zmian, które zostały nakreślone w tej recenzji Strategia
Rozwoju Miasta Łowicza na lata 2014-2023 stanie się wartościowym źródłem wiedzy nie
tylko o historii miasta, ale także drogowskazem, w którą stronę miasto zmierza. Jest to
szczególnie ważne dla przedsiębiorców, którzy będą chcieli zainwestować swój kapitał
właśnie w Łowiczu.
5