Ropa naftowa - PORTAL - Państwowy Instytut Geologiczny

Ropa naftowa - PORTAL - Państwowy Instytut Geologiczny

7.
ROPA
NAFTOWA
W Polsce w roku 2008 było udokumentowanych 85 złóŜ ropy naftowej, w tym w
Karpatach – 29 złóŜ, na ich przedgórzu (w zapadlisku przedkarpackim) - 12, na NiŜu Polskim
42 złóŜ oraz w obszarze polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku - 2 złoŜa. ZłoŜa występujące w
Karpatach i na ich przedgórzu mają długą historię, jest to rejon najstarszego światowego
górnictwa ropy naftowej. Obecnie zasoby tych złóŜ są na wyczerpaniu. W Polsce, największe
obecnie znaczenie gospodarcze mają złoŜa ropy naftowej występujące na NiŜu Polskim. W
2008 r. wydobywalne zasoby złóŜ na NiŜu stanowiły blisko 85 %, a zasoby złóŜ polskiej stefy
ekonomicznej Bałtyku 11% zasobów krajowych.
ZłoŜa ropy naftowej na NiŜu Polskim występują w utworach permu, karbonu i kambru.
Są to ropy średnioparafinowe o zawartościach 4,3 - 7,4 % parafiny, siarki nieco powyŜej 1 %
i gęstości w granicach 0,857 - 0,870 g/cm3. ZłoŜa te w większości naleŜą do masywowych,
z pasywną wodą podścielającą, o gazowo-ekspansywnych warunkach produkcji. Największym
złoŜem jest BMB (skrót od nazw miejscowości Barnówko-Mostno-Buszewo) koło Gorzowa
Wielkopolskiego. Zasoby tego złoŜa były ponad dwukrotnie większe od stanu zasobów ropy
naftowej w Polsce przed jego odkryciem. Na NiŜu występują równieŜ inne znaczące zasobowo
złoŜa ropy naftowej jak: Lubiatów, Grotów i Cychry.
W Karpatach złoŜa ropy naftowej występują w kilku jednostkach tektonicznych, ale
większość w jednostce śląskiej. Są to głównie złoŜa strukturalne, rzadziej strukturalnolitologiczne, głównie typu warstwowego z wodą okalającą. Wydobycie następuje początkowo
wskutek ekspansji rozpuszczonego w ropie gazu, a później wskutek grawitacji.
Karpacka ropa naftowa naleŜy do typu metanowego. Jej gęstość waha się od 0,750 do
0,943 g/cm3 i zalicza się ją do rop bezsiarkowych. Zawartości parafiny wahają się od 3,5 do
7 % parafiny. Zasoby złóŜ karpackich są niewielkie, uzaleŜnione od wielkości i charakteru
struktur, w których występują. W wyniku wieloletniej eksploatacji nastąpiło znaczne
wyczerpanie się zasobów tego regionu.
W zapadlisku przedkarpackim złoŜa ropy naftowej występują w podłoŜu trzeciorzędu,
w osadowych utworach mezozoicznych typu platformowego (głównie w węglanowych
utworach jury, rzadziej w piaskowcach kredy), przewaŜnie pod uszczelniającymi utworami
ilastymi miocenu. Są to w większości złoŜa typu warstwowego, ekranowane stratygraficznie,
litologicznie lub tektonicznie. Ropy tego regionu naleŜą do lekkich i średnich (o gęstości
0,811 - 0,846 g/cm3). Zawartość parafiny waha się w nich od 2,32 do 9,37 %, a siarki - średnio
od 0,45 do 0,85 %.
W złoŜach zagospodarowanych występuje 85,2 % zasobów kraju.
W omawianych regionach w niektórych złoŜach ropy naftowej rozpuszczone
są składniki gazowe tworzące kondensat ropny. Na NiŜu Polski kondensat ropny występuje
przede wszystkim w złoŜu Cychry, a takŜe w mniejszych ilościach w złoŜach: Babimost,
Jastrzębsko i Antonin 1. Na Przedgórzu kondensat występuje w złoŜu Łąkta, a w Karpatach w
niewielkich ilościach współwystępuje w złoŜu Słopnice.
Wielkość udokumentowanych zasobów ropy naftowej i kondensatu oraz stopień ich
rozpoznania i zagospodarowania przedstawiono w tabeli 7.1.
Copyright © 2009 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
ROPA
NAFTOWA
2
Tabela 7.1
ROPA NAFTOWA - tys. t
Razem
ropa naftowa
kondensat ropny
Wyszczególnienie
I. ZASOBY
OGÓŁEM
Razem -
Karpaty
Przedgórze
NiŜ
Bałtyk
Razem -
Przedgórze
NiŜ
Razem -
Przedgórze
NiŜ
Ilość
złóŜ
Zasoby wydobywalne
Zasoby
Bilansowe
pozabiprzemysRazem
A+B
C
lansowe
łowe
85
23 418.56
11 787.87 11 630.69
435.40
15 214.64
21 946.71
11 764.16 10 182.55
435.40
15 148.57
1 471.85
23.71
1 448.14
66.07
w tym - zasoby złóŜ zagospodarowanych
68
20 584.45
11 679.58
8 904.87
105.87
13 509.89
19 262.60
11 674.87
7 587.73
105.87
13 449.82
1 321.85
4.71
1 317.14
60.07
29
433.85
315.74
118.11
57.78
86.43
432.22
315.61
116.61
57.78
86.43
1.63
0.13
1.50
7
245.95
245.85
0.10
45.00
81.52
241.37
241.27
0.10
45.00
81.52
4.58
4.58
30
17 225.14
10 298.46
6 926.68
3.09
10 662.43
15 909.50
10 298.46
5 611.04
3.09
10 602.36
1 315.64
1 315.64
60.07
2
2 679.51
819.53
1 859.98
2 679.51
2 679.51
819.53
1 859.98
2 679.51
w tym - zasoby złóŜ nie zagospodarowanych
12
2 732.42
108.29
2 624.13
329.53
1 704.75
2 582.42
89.29
2 493.13
329.53
1 698.75
150.00
19.00
131.00
6.00
4
121.86
121.86
329.53
121.86
121.86
329.53
8
2 579.99
108.29
2 471.70
1 704.75
2 429.99
89.29
2 340.70
1 698.75
150.00
19.00
131.00
6.00
w tym – złoŜa, których eksploatacji zaniechano
5
101.69
101.69
101.69
101.69
1
4
101.69
101.69
101.69
101.69
-
Copyright © 2009 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
ROPA
NAFTOWA
3
W 2008 roku stan bilansowych zasobów wydobywalnych ropy naftowej i kondensatu
wyniósł 23,42 mln ton i w porównaniu do roku poprzedniego zwiększył się o 0,29 mln ton.
Wzrost zasobów nastąpił w wyniku udokumentowania nowego złoŜa oraz przeliczenia zasobów
w złoŜach udokumentowanych. Największy przyrost zasobów wydobywalnych nastąpił w złoŜu
Wańkowa (74,75 tys. ton), Węglówka (59,06 tys. ton) i Pławowice (118,31 tys. ton) oraz na
NiŜu w złoŜu Radoszyn (608,50 tys.ton). Na NiŜu Polskim udokumentowano i udostępniono
nowe złoŜe Ołobok, o zasobach wydobywalnych 30,88 tys. t.
Wydobycie ropy naftowej i kondensatu w 2008 r. ze złóŜ na lądowym obszarze kraju
oraz z polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku (off shore), wynosiło 740,14 tys. t. W stosunku do
roku poprzedniego wydobycie wzrosło o 39,65 tys. t. Wydobycie w podziale na poszczególne
regiony kraju przedstawiono w tabeli 7.2.
Tabela 7.2
Wydobycie ropy naftowej i kondensatu (w tys. t)
Razem
ropa naftowa
kondensat
Wyszczególnienie
OGÓŁEM
w tym :
KARPATY
PRZEDGÓRZE
NIś
BAŁTYK
Ogółem
z udokumentowanych zasobów
bilansowych
pozabilanRazem
A+B
C
sowych
z
zasobów
szacunkowych
740.14
739.31
0.83
734.60
733.77
0.83
584.02
584.02
-
150.58
149.75
0.83
5.54
5.54
-
-
25.78
25.78
18.87
18.87
437.33
436.50
0.83
258.16
258.16
-
20.50
20.50
18.87
18.87
437.07
436.24
0.83
258.16
258.16
-
19.38
19.38
18.87
18.87
421.92
421.92
123.85
123.85
-
1.12
1.12
15.15
14.32
0.83
134.31
134.31
-
5.28
5.28
0.26
0.26
-
-
W 2008 r. import ropy naftowej wyniósł 20,92 mln t i był wyŜszy od importu w roku
poprzednim o 0,23 mln t. Kierunki i wielkości importu ropy naftowej oraz importu i eksportu
produktów naftowych przedstawia tabela 7.3.
Copyright © 2009 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
ROPA
NAFTOWA
4
Tabela 7.3
Kierunki polskiego importu ropy naftowej
oraz importu i eksportu produktów pochodnych
Lp.
Kraj
IMPORT
Ilość
tys. ton
Świat (ogółem)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Rosja
Norwegia
AzerbejdŜan
Białoruś
Wielka Brytania
Kazachstan
Ukraina
Francja
Niemcy
Świat (ogółem)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
Niemcy
Finlandia
Rosja
Białoruś
Słowacja
Szwecja
Kazachstan
Czechy
Litwa
Wielka Brytania
Węgry
Holandia
Belgia
Dania
Francja
Norwegia
Włochy
Austria
Chiny
Ukraina
Łotwa
Uzbekistan
Stany Zjednoczone
Szwajcaria
EKSPORT
Wartość Lp.
Kraj
Ilość
Wartość
tys. PLN
tys. ton
tys. PLN
Ropa naftowa
20 917,85 34 540 151
Świat (ogółem)
34,87
27 018
19 287,15 31 849 466 1 Holandia
1 193,59 1 927 761 2 Składy i zapasy
211,75
389 070 3 Niemcy
108,97
164 073
Rosja
82,87
143 502
24,09
44 541
8,64
15 858
0,59
4 292
0,22
1 585
Produkty naftowe
7 146,22 15 443 027
Świat (ogółem)
1 687,23
984,13
800,08
715,65
566,23
391,51
442,74
326,50
304,84
240,86
117,57
81,14
56,57
101,82
60,87
84,21
45,60
20,96
17,90
20,36
9,94
9,32
32,70
6,69
3 849 056
2 208 904
1 627 883
1 488 075
1 215 687
826 565
781 654
722 936
574 419
503 319
261 626
206 092
195 377
178 300
167 580
149 884
144 238
98 667
60 487
39 555
24 466
20 996
18 124
17 230
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
Szwecja
Dania
Niemcy
Czechy
Estonia
Holandia
Wielka Brytania
Finlandia
Norwegia
Rumunia
Słowacja
Węgry
Belgia
Ukraina
Austria
Francja
Islandia
Litwa
Irlandia
Chiny
Egipt
Rosja
Stany Zjednoczone
Składy i zapasy
34,86
0,01
0,00
0,00
27 007
8
1
1
3 179,22 5 695 324
429,21
536,71
267,28
207,24
148,28
202,97
97,24
94,37
144,44
139,46
96,87
69,13
65,85
70,23
65,07
47,10
51,29
71,91
37,53
69,85
20,64
33,58
37,07
26,78
839 863
703 058
410 939
399 257
296 874
259 956
231 910
208 969
191 823
188 396
176 595
170 415
156 326
153 886
128 476
124 756
116 777
107 336
103 389
94 221
68 160
62 981
51 868
47 087
Copyright © 2009 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
ROPA
Lp.
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
IMPORT
Ilość
tys. ton
Hiszpania
4,62
Chorwacja
3,34
Luksemburg
0,60
Japonia
2,23
Kanada
0,79
Słowenia
0,33
Antyle Holenderskie
1,02
Rumunia
1,89
Grecja
1,08
Turcja
0,44
AzerbejdŜan
1,97
Rep. Połudn. Afryki
1,04
Izrael
0,28
Korea Płd.
0,15
Portugalia
0,07
Kraj nieznany
0,08
Indie
0,14
Lesoto
0,18
Irlandia
0,02
Iran
0,09
Malezja
0,07
Tajwan
0,02
Egipt
0,30
Australia
0,00
Argentyna
0,02
Ekwador
0,02
Kuwejt
0,00
Kirgistan
0,00
Dem. Rep. Kongo
0,00
Lichtenstein
0,00
Bułgaria
0,00
Brazylia
0,00
Arabia Saudyjska
0,00
Kraj
NAFTOWA
Wartość
tys. PLN
14 626
7 205
7 005
5 870
4 192
3 644
3 588
3 352
2 898
1 461
1 382
1 350
1 144
999
539
524
425
382
315
310
292
104
76
75
70
50
11
6
5
4
2
2
2
Lp.
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
EKSPORT
Ilość
Wartość
tys. ton
tys. PLN
Turcja
15,23
42 274
Szwajcaria
16,78
39 479
Hiszpania
9,60
29 501
Tunezja
7,86
26 564
Łotwa
13,33
25 372
Wyb. Kości. Słon.
9,30
24 344
Brazylia
9,13
22 987
Włochy
6,64
19 051
Togo
7,21
17 430
Słowenia
4,60
16 302
Indie
4,18
12 792
Białoruś
1,73
10 397
Nigeria
4,80
10 394
Chorwacja
2,96
9 282
Cypr
2,64
8 336
Kraj nieznany
3,38
8 040
Maroko
3,91
7 693
Izrael
2,42
7 636
Bułgaria
2,67
7 599
Grecja
1,85
6 428
Kanada
3,48
5 325
Jordania
1,20
5 043
Serbia
1,96
4 542
AzerbejdŜan
1,10
4 445
Bośnia i Hercegowina
0,90
2 879
Wenezuela
2,27
2 713
Sri Lanka (Cejlon)
0,22
2 667
Gabon
0,74
2 191
Kazachstan
0,31
2 045
Portugalia
0,58
1 808
Zjedn. Emir. Arab.
0,51
1 789
Kamerun
0,63
1 775
Afganistan
0,46
1 454
Rep. Ziel. Przylądka
0,45
1 370
Algieria
0,63
1 264
Irak
0,26
820
Kolumbia
0,82
698
Gruzja
0,18
675
Gwinea
0,62
629
Kraj
Copyright © 2009 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
5
ROPA
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Kraj
IMPORT
Ilość
tys. ton
Świat (ogółem)
30,18
Niemcy
Węgry
Francja
Holandia
Słowacja
15,15
9,31
1,07
0,48
1,28
0,46
0,77
0,90
0,14
Stany Zjednoczone
Czechy
Estonia
Austria
NAFTOWA
Wartość Lp.
Kraj
tys. PLN
64 Mołdawia
65 Kirgistan
6
EKSPORT
Ilość
Wartość
tys. ton
tys. PLN
0,09
550
0,13
525
Bituminy naturalne
51 545
Świat (ogółem)
24 604
12 045
3 745
2 486
1 658
1 445
1 356
996
694
1
2
3
4
5
6
7
8
9
12,90
16 889
6,49
0,94
1,48
2,32
0,40
0,17
0,26
0,35
0,15
8 277
1 819
1 356
1 248
743
680
629
559
368
Niemcy
Ukraina
Austria
Czechy
Litwa
Słowacja
Rosja
Francja
Łotwa
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a takŜe wielkość wydobycia
zestawiono w tabeli 7.4.
Tabela 7.4
Wykaz złóŜ ropy naftowej i kondensatu ropnego - tys. t
Stan
Zasoby
zag.
Wydobycie
Powiat
złoŜa wydobywalne przemysłowe
ZŁOśA UDOKUMENTOWANE
23 418.56
15 214.64
740.14
złóŜ : 85; OGÓŁEM
reg. Bałtyk (off shore)
2 679.51
258.16
2 679.51
złóŜ : 2
1 B3
E
2 074.90
2 074.90
166.83 Wyniesienie Łeby
2 B8
E
604.61
604.61
91.33 Wyniesienie Łeby
reg. Karpaty
433.85
86.43
25.78
złóŜ : 29
1 Biecz
E
tylko pzb.
0.30 Gorlice
2 Bóbrka-Rogi
E
tylko pzb.
2.47 Krosno
3 Brzegi Dolne
E
1.26
0.07 Ustrzyki Dolne
4 Czarna
E
tylko pzb.
0.22 Ustrzyki Dolne
5 Dominik.-Kob.-Kryg
E
4.61
4.61
0.64 Gorlice
6 Dwernik
E
tylko pzb.
0.34 Ustrzyki Dolne
7 Fellnerówka-Hanka
E
18.61
0.36 Gorlice
8 Folusz-Pielgrzymka
E
tylko pzb.
0.85 Jasło
9 Gorlice
E
30.15
0.72
0.07 Gorlice
10 Grabownica
E
16.99
16.99
2.81 Brzozów
11 Harklowa
E
8.32
5.21
0.73 Jasło
12 Iwonicz-Zdrój
E
1.52
1.52
0.51 Krosno
Lp.
Wyszczególnienie
Copyright © 2009 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
ROPA
Lp.
Wyszczególnienie
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
Jaszczew
Krościenko
Kryg-Libusza-Lipinki
Łodyna
Magdalena
Mrukowa
Osobnica
Potok
Rej. Grabownica Wieś
Roztoki
Słopnice
Turaszówka
Turze Pole-Zmiennica
Wańkowa
Węglówka
Wola Jasienicka
Zatwarnica
reg. NiŜ
złóŜ : 42
1 Antonin 1
NAFTOWA
7
Stan
Zasoby
zag.
Wydobycie
Powiat
złoŜa wydobywalne przemysłowe
E
41.78
6.46
0.93 Krosno, Jasło
E
tylko pzb.
0.71 Krosno
E
23.43
1.63 Gorlice
E
5.87
5.87
1.39 Lesko,Ustrzyki D.
E
tylko pzb.
0.13 Gorlice
E
tylko pzb.
0.03 Jasło
E
44.10
15.24
2.64 Jasło
E
11.99
5.26
0.82 Krosno
E
11.02
6.26
0.03 Brzozów
E
17.57
6.50
1.09 Jasło
E
1.63
- Limanowa
E
4.77
3.96
0.51 Krosno
E
7.19
7.19
0.73 Brzozów
E
108.43
3.42 Lesko,Ustrzyki D.
E
74.61
2.12 Krosno
E
tylko pzb.
0.10 Brzozów,Krosno
E
tylko pzb.
0.13 Ustrzyki Dolne
19 937.39
12 367.18
437.33
R
6.00
6.00
P
E
E
E
125.00
tylko pzb.
0.48
9 253.84
0.38
0.45
6790.38
E
E
17.03
3.08
6.87
47.60
E
E
G
E
R
T
1 315.64
tylko pzb.
6.76
18.11
515.12
tylko pzb.
60.07
0.37
6.85
10.29
296.60
1.21
14 Gomunice
15 Górzyca
16 Grotów
Z
T
R
39.73
237.68
1 825.58
209.23
1402.15
17 GryŜyna
R
72.33
-
18 Jastrzębsko
19 Jeniniec
20 Kamień Pomorski
R
E
E
19.00
29.78
7.54
0.24
0.01 Ostrzeszów
Ostrów Wlkp.
2
3
4
5
Babimost
Białogóra-E
Błotno
BMB
6 Breslack-Kosarzyn
7 Buk
0.90
369.77
Zielona Góra
Puck
Goleniów
Myślibórz
Gorzów Wlkp.
1.29 Krosno Odrz.
8.67 Poznań
Nowy Tomyśl
8
9
10
11
12
13
Cychry
Czerwieńsk
Daszewo
Dębki
Dzieduszyce
Glinnik
0.82
0.97
3.04
0.26
Myślibórz
Zielona Góra
Białogard
Puck
Gorzów Wlkp.
Lublin
Lubartów
- Pajęczno
8.76 Słubice
- Strzelce Kraj.
Czarnków
Międzychód
- Krosno Odrz.
Świebodzin
- Nowy Tomyśl
- Gorzów Wlkp.
3.66 Kamień
Pomorski
Copyright © 2009 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
ROPA
Lp.
Wyszczególnienie
21
22
23
24
25
26
27
Kije
Kije NE
Kosarzyn (E)
Kosarzyn (S)
Kosarzyn - N
KsiąŜ Śląski
Lubiatów
28
29
30
31
32
33
34
Lubiszyn
Michorzewo
Mozów S
Namyślin
Ołobok
Radoszyn
Rekowo
35
36
37
38
Retno
Rybaki
Sławoborze
StęŜyca
NAFTOWA
8
Stan
Zasoby
zag.
Wydobycie
Powiat
złoŜa wydobywalne przemysłowe
E
9.95
8.77
0.39 Zielona Góra
Z
- Zielona Góra
Z
61.96
- Krosno Odrz.
T
35.64
- Krosno Odrz.
E
1.15
12.93
0.09 Krosno Odrz.
Z
- Nowa Sól
E
5 397.92
3 319.76
- Strzelce Kraj.
Międzychód
E
7.64
35.76
8.49 Gorzów Wlkp.
E
31.50
30.63
5.30 Nowy Tomyśl
E
1.14
6.70
1.23 Zielona Góra
R
16.96
- Myślibórz
E
30.57
0.29 Świebodzin
E
617.08
6.32
5.12 Świebodzin
E
3.99
3.99
1.40 Kamień
Pomorski
E
4.65
1,47 Krosno Odrz.
E
3.81
3.84
0.38 Krosno Odrz.
E
9.78
9.77
5.05 Świdwin
B
88.52
- Ryki
Garwolin
39
40
41
42
Wysoka Kamieńska
Zielin
śarnowiec
śarnowiec W
reg. Przedgórze
złóŜ : 12
1 Brzezówka
2 Cetynia
3 Grobla
4
5
6
7
8
9
10
11
Jastrząbka Stara
Korzeniów
Lubaczów
Lubaczów
Łąkta
Mniszów
Nosówka
Pławowice
E
E
E
E
56.90
16.30
43.10
18.32
367.81
56.88
14.16
2.45
4.35
81.52
E
T
E
16.22
tylko pzb.
78.53
8.58
52.15
E
P
Z
P
E
P
E
E
11.07
5.93
115.93
4.58
tylko pzb.
21.11
114.44
11.07
9.72
-
P
tylko pzb.
-
5.30
5.90
0.11
0.13
18.87
Goleniów
Gryfino
Puck
Puck
1.46 Ropczyce
- Lubaczów
4.55 Bochnia
Proszowice
1.15 Dębica
- Dębica
- Lubaczów
- Lubaczów
- Bochnia
- Proszowice
7.68 Rzeszów
4.03 Kazimierza Wlk.
Proszowice
12 Tarnów
- Tarnów
Opracował: Krzysztof śukowski
Copyright © 2009 Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy