WYBIERZ ¯YCIE Œ PIERWSZY KROKx

WYBIERZ śYCIE – PIERWSZY KROK
Wojewódzki Program Edukacyjny
w zakresie profilaktyki HPV
i raka szyjki macicy
POWSTANIE PROGRAMU
Rada programowa programu edukacyjnego
„Wybierz śycie – Pierwszy Krok” , w skład której weszli
przedstawiciele m.in.:
-
Głównego Inspektoratu Sanitarnego
Polskiego Towarzystwa Profilaktyki ZakaŜeń HPV
Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego
Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego
Narodowego Funduszu Zdrowia
Kuratorium Oświaty w Warszawie
ZAŁOśENIA PROGRAMU
Cel główny
Zmniejszenie występowania raka szyjki macicy i umieralności na tę
chorobę
Cele szczegółowe
Zwiększenie poziomu wiedzy na temat profilaktyki raka szyjki
macicy i roli wirusa HPV w jego powstawaniu
Podniesienie wiedzy o czynnikach zwiększających ryzyko raka
szyjki macicy
Motywowanie kobiet do regularnego poddawania się badaniom
profilaktycznym przez całe zycie
Przygotowanie młodzieŜy do roli liderów edukacji zdrowotnej w
środowisku lokalnym
ADRESACI PROGRAMU
Uczniowie
szkół ponadgimnazjalnych
(dziewczęta i chłopcy z klas I)
Rodzice i opiekunowie uczniów
Kadra pedagogiczna szkół
PARTNERZY PROGRAMU
Kuratorium Oświaty w Lublinie
Wojewódzki Ośrodek Koordynujący
Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania
Raka Szyjki Macicy w województwie lubelskim
ZOZ-y i NZOZ-y świadczące usługi
Fundacja MSD dla Zdrowia Kobiet
Fundacja Edukacji Społecznej
Samorząd Lokalny
HPV - Wirus brodawczaka ludzkiego
Human Papilloma Virus
Wirus z rodziny Papillomawirusów
Istnieje około 200 zidentyfikowanych
typów
15-20 wysokoonkogennych
typy wirusa HPV 16 i HPV 18 są
odpowiedzialne za większość
przypadków raka szyjki macicy na
świecie
Niskoonkogenne typy – HPV 6 i 11
są najczęstszą przyczyną brodawek
zewnętrznych narządów płciowych
i odbytu
Mechanizmy przenoszenia i drogi
zakaŜenia wirusem HPV
Kontakt
seksualny
stosunek seksualny
Genitalno-genitalny, manualno-genitalny, oralno-genitalny
Infekcja genitalna wirusem HPV u dziewic jest rzadka, ale
moŜe być wynikiem kontaktu seksualnego bez penetracji
Prezerwatywa moŜe zmniejszyć ryzyko zakaŜenia, ale nie
daje pełnej ochrony
Drogi
nieseksualne
matka niemowlęciu (głównie 6 i 11, rzadkie)
Przez bieliznę, rękawice chirurgiczne (hipotetyczne, rzadkie)
Czynniki determinujące infekcję
wirusem HPV
Kobiety
Młode( najliczniejsza grupa wiekowa 20-24lat)
Liczba partnerów seksualnych w Ŝyciu i w ostatnim
czasie
Pierwszy stosunek seksualny w młodym wieku
Zachowanie seksualne partnera płci męskiej
Palenie papierosów
Doustne środki antykoncepcyjne
MęŜczyźni
Młody wiek (najliczniejsza grupa wiekowa 25-29 lat)
Liczba partnerek seksualnych w Ŝyciu
Spektrum chorób zaleŜnych od HPV
CHIRURGIA
ONKOLOGICZNA
Choroba Bowen`a, guzy
Buschke-Loevensteina
Rak odbytu
DERMATOLOGIA
Liczne typy brodawek skóry
GINEKOLOGIA
ONKOLOGICZNA
LARYNGOLOGIA
Nowotwory
„głowy i szyi”
Brodawczakowatość
krtani, nosa, jamy
ustnej
GINEKOLOGIA
Rak szyjki macicy
Rak pochwy
Rak sromu
Kłykciny kończyste
Kłykciny kończyste
90-100% związanych z HPV 6,11
Wysoce zakaźne, 65% odsetek
transmisji w związkach
utrzymujących kontakty
seksualne
5-20% ulega samoistnej regresji
w ciągu 16 tygodni
25-67% odsetek nawrotów w
ciągu 3 miesięcy od terapii
Rak szyjki macicy – fakty
Choroba której teoretycznie moŜna zapobiec
w znakomitej większości przypadków!!!!
Świat – ok. 500 tys. nowych przypadków/rok
- ok. 250 tys. zgonów/rok
Polska – ok. 3400 nowych przypadków
- ok. 1700 zgonów/rok
Rak szyjki macicy – fakty
Choroba której teoretycznie moŜna zapobiec
w znakomitej większości przypadków!!!!
Świat
Co 2 minuty na raka szyjki macicy umiera 1 kobieta
(80% - kraje trzeciego świata – brak profilaktyki)
Polska
5 kobiet dziennie umiera , a 10 dowiaduje się
o chorobie
Profilaktyka raka szyjki macicy
Pierwotna
Zapobieganie
infekcjom HPV
Zmniejszenie
ekspozycji na HPV
szczepienia
Wtórna
Skryning
cytologiczny
kolposkopia
Zapobieganie zakaŜeniom HPV
całkowita abstynencja od kontaktów płciowych
najskuteczniejszą metodą zapobiegania HPV
Trwała obopólna monogamia (jeŜeli jeden z
partnerów nie okazał się monogamiczny, obie strony
są zagroŜone)
UŜycie prezerwatywy moŜe zmniejszyć ryzyko, ale
nie zapewnia pełnej ochrony
Szczepionki przeciwko HPV
Silgard jest szczepionką stosowaną w zapobieganiu
wystąpienia zmian przednowotworowych narządów
płciowych(szyjki macicy, sromu i pochwy)oraz brodawek
zewnętrznych narządów płciowych (kłykcin kończystych)
związanych przyczynowo z zakaŜeniem wirusem
brodawczaka ludzkiego (HPV) typu 6, 11, 16 i 18
Cervarix jest szczepionką przeznaczoną do
profilaktyki zmian przednowotworowych szyjki macicy
oraz raka szyjki macicy związanych przyczynowo z
wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) typu 16 i 18
Wnioski z badań klinicznych nad
szczepionkami przeciwko HPV
Blisko 100% skuteczność w zapobieganiu
zmianom szyjki macicy wywołanym typami
HPV zawartymi w szczepionce
Wysokie bezpieczeństwo
NajwyŜsza skuteczność przy
zastosowaniu przed kontaktem z wirusem
Profilaktyka wtórna raka szyjki
macicy
Cytodiagnostyka
Pobieranie wymazu cytologicznego
jako element skriningu populacyjnego
Niska zgłaszalność kobiet
Metoda stosunkowo dobra, ale
obarczona szeregiem ograniczeń
Program profilaktyki raka szyjki macicy w Polsce –
schemat organizacyjny – kobiety 25-59 lat
Zaproszenie raz na 3 lata
Wynik prawidłowy
Badanie cytologiczne
(etap podstawowy)
Ocena materiału cytologicznego
(Etap diagnostyczny)
kontrola
Wynik nieprawidłowy
leczenie
kolposkopia
1 badanie cytologiczne w ciągu Ŝycia redukuje
o 50% ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy
Regularne wykonywanie badań cytologicznych
redukuje o 90% ryzyko śmierci z powodu raka szyjki
macicy
Badania cytologiczne naleŜy wykonywać nie rzadziej
niŜ raz/3 lata
Rozpoczęcie badania nie później niŜ 3 lata po
rozpoczęciu inicjacji seksualnej
Prezentację przygotowała mgr GraŜyna Denicka
Liceum Ogólnokształcące ZDZ
im. K. K. Baczyńskiego w Białej Podlaskiej
Materiały wykorzystane do przygotowania
prezentacji:
Poradnik dla szkolnego koordynatora programu
edukacyjnego Wybierz śycie – Pierwszy Krok
Materiały opracowane przez dr Andrzeja
Nowakowskiego (I Katedra i Klinika Ginekologii
Onkologicznej i Ginekologii UM w Lublinie)
Wikipedia