Jerzy Terka - foto.chrisfugiel.pl
Transkrypt
Jerzy Terka - foto.chrisfugiel.pl
Jerzy Terka grupa VI Interpretacja fragmentu Biblii pod tytułem „Moria” Stary Testament opisuje przebieg kontaktów człowieka z Bogiem od jego stworzenia. Przedstawia stosunki zbudowane na przewadze siły i dominacji jednej ze stron – Pana, dominującego i domagającego się bezwzględnego posłuszeństwa we wszystkim co człowiek robi. Opowieść o Abrahamie znajduje się Księdze Rodzaju definiującej same początki współistnienia Boga i Ludzi. Abraham był majętny i bezdzietny. W wieku siedemdziesięciu pięciu lat usłyszał głos Boga nakazujący mu opuszczenie ziemi rodzinnej oraz obiecujący uczynić z niego ojca wielkiego narodu. Abraham usłuchał wezwania Boga i zastosował się do jego poleceń. Przez wiele lat postępował według nakazów dyktowanych mu w widzeniach. Abraham i jego żona Sara byli już w podeszłym wieku i jedynym ich marzeniem było posiadanie syna, przyszłego spadkobiercy. Bóg obiecał Abrahamowi niezmiernie liczne potomstwo. „(...) Staniesz się ojcem mnóstwa narodów.” Sara, tak jak Bóg zapowiedział, urodziła mężowi potomka – Izaaka. Po jakimś czasie Bóg zażądał od Abrahama aby ten złożył mu ofiarę całopalną ze swojego jedynego syna. Abraham po raz kolejny ślepo poddaje się nakazowi. Ten fragment biblijny nie wskazuje na jakiekolwiek rozważania nieposłuszeństwa czy zwątpienia przez ojca Izaaka. Abraham bezzwłocznie, bo następnego dnia wyrusza ze sługami we wskazane miejsce, by złożyć ofiarę z ukochanego potomka. Miejscem tym jest góra. W Starym Testamencie wydarzenia, które miały szczególe znaczenie dla narodu żydowskiego, na przykład przekazanie dekalogu, koniec potopu, najczęściej odbywały się w takich miejscach. Odosobnionych, wyniosłych ponad resztę świata niejako swoją wielkością przybliżających do Boga. Postępowanie Abrahama wskazuje na całkowite poddanie Bogu. Izaak jest największym szczęściem w życiu Abrahama, powodem dla którego wyruszył za głosem Boga. To przecież spełnienie obietnicy Bożej, a teraz sam Pan wymaga poświęcenia najgłębszych pragnień. Młody chłopiec prowadzony jest jak baranek na rzeź, nie wie co go czeka. Na pytanie zadane ojcu czemu idą złożyć ofiarę bez zwierzęcia dowiaduje się, że Bóg upatrzy sobie jagnię. Na miejscu Abraham w momencie gdy chce zadać śmiertelny cios związanemu Izaakowi słyszy głos Boga „(...) Nie podnoś ręki na chłopca i nie czyń mu nic złego. Teraz poznałem że boisz się Boga” Abraham znajduje w pobliżu barana i składa z niego ofiarę ku czci Pana. W zamian dostaje błogosławieństwo oraz przysięgę potomstwa tak licznego jak gwiazdy na niebie i piasek na wybrzeżu morza. Postępowanie Abrahama na pierwszy rzut oka wydaje się być ślepe i pozbawione jakichkolwiek uczuć lub wartościowania. Wydaje się, że jest on jedynie bezwolnym narzędziem w rękach Boga, nawet marionetką. Dzisiaj usiłowanie popełnienia przestępstwa jest tak samo karane jak samo przestępstwo. Czyli to że, Izaak nie został zabity nie ma znaczenia bo Abraham jest już moralnie obciążony takim postępowaniem. Tak rozumując można dojść do wniosku, że Bóg – surowy władca jest bezwzględny i jako wszechwiedzący, jedynie pokazuje jaki jest wobec słabych ludzi miłosierny. W obliczu tego wydarzenia miłosierdzie jest jedynym co definiuje nam różnicę pomiędzy Bogiem, a szatanem dążącym do chaosu i destrukcji. Taka interpretacja jest jednak zbyt jednostronna i wartościuje fakt z punktu widzenia dzisiejszego skażonego ateizmem i hedonizmem, świata. Według mnie nie jest to jednak jedynie pokaz miłosierdzia, to nagroda za posłuszeństwo, to lekcja dana nam przez nauczyciela, który uczy głębokiej wiary i miłości. Tak naprawdę wiara Abrahama okazuje się być głęboka i prawdziwa. Ukazane tutaj całkowite zawierzenie woli Boga wynika najprawdopodobniej z chęci przekazania jednoznacznego przesłania odbiorcy. Możemy się tylko domyślać jakie to musiało być trudne dla Abrahama by zdecydować o ofiarowaniu syna Bogu, przecież wraz ze śmiercią syna zginą wszelkie marzenia o kontynuowaniu rodu, zginą również wcześniejsze obietnice o byciu ojcem wielu narodów. Oddanie Panu nie występuje tutaj na zasadzie interesowności, wymiany czegoś za coś, nagrody za czyny. Abraham jest konsekwentny w swoim postępowaniu, zawierzył Bogu Ojcu i jest przekonany, że ufając jego woli czyni dobrze. Miłość do syna to przywiązanie do świata materii, nadziei przekazania mienia, kontynuacji rodu. Czyli do wszystkich rzeczy doczesnych nie mających nic wspólnego z życiem wiecznym w Bogu. Zatrzymanie czynu Abrahama to powtórzenie zakazu zabijania się ludzi jaki Bóg postawił po zbrodni Kaina. Wnioskować można więc, że przykazanie nie zabijaj jest jednym z najważniejszych dotyczących stosunków międzyludzkich Sam akt ofiarowania syna można odczytywać na wiele sposobów. Abraham przedstawia swoją bezwarunkową, heroiczną wiarę w Boga. Izaak zostaje przekazany całkowicie pod opiekę Boga. To Bóg uczynił cud i doprowadził do jego narodzin, ofiarowanie to niejako potwierdzenie prawa Boga Ojca do władania ludźmi, których sam powołał do życia. W wierze ludów pierwotnych ten kto ocalił życie drugiego człowieka staje się jego panem. Tutaj po raz kolejny Bóg niejako przypomina, że on jest właśnie takim naszym władcą, od którego wszystko zależy. W tym wydarzeniu można również odnaleźć zapowiedź ofiarowania nam przez Boga swojego syna, czyli kolejnej próby wiary. Paradoksalnie role odwracają się i to ludzie decydują o losie Syna Bożego. Z takiej interpretacji wypływa w sposób jasny przesłanie, że miłosierdzie jest to cecha najwyższa, którą Bóg wobec ludzi wciąż okazuje. Ludzie zaś nie okazali go wobec Jezusa. Tak obnażona zostaje nikłość wiary ludzi wobec Boga. Zwłaszcza w dzisiejszych czasach staje się to upomnieniem wzywającym do powrotu do wiary bezwarunkowej jaką prezentuje Abraham w „Morii” Za swoje postępowanie Abraham otrzymuje od Boga po raz kolejny nagrodę. Dzieje się tak również dlatego że ojciec Izaaka udowodnił swoim zachowaniem, iż nagrody nie czynią zeń niewolnika świata materialnego, lecz jeszcze bardziej utwierdzają go w czystej bezwarunkowej wierze. Otrzymuje on przysięgę od Boga: „(...) będę ci błogosławił (...) Wszystkie ludy ziemi będą sobie życzyć szczęścia na wzór twojego potomstwa” Staje się to kolejnym przymierzem zawartym Między człowiekiem, a Bogiem. Abraham staje się kolejnym z przedstawicieli ludzi, który swoim postępowaniem wzmacnia pozycję wyznawcy względem Pana, co doprowadzi do przekształcenia się stosunków obu stron do tych znanych z Nowego Testamentu. Bóg nie jest jedynie bezwzględnym karającym nieposłuszeństwo sędzią, a pełnym miłosierdzia opiekunem każdego kto odda mu swoje serce. W tak krótkim fragmencie Biblii można odnaleźć bardzo wiele przesłań i płaszczyzn odbioru, całe bogactwo tego dzieła. Myślę że jedynie zarysowałem część tego co można odkryć w „Morii”. Akt ofiarowania Izaaka był motywem poruszanym przez wielkich malarzy takich jak Chagall, Caravaggio, Rembrandt. Widać emocje jakie wzbudza oraz przedstawia, są prawdziwym wyzwaniem nie tylko dla teologów i interpretatorów. Również nowoczesne środki przekazu nawiązują w swoich treściach do rozterek jakie wywołuje ofiarowanie syna Abrahama. W Filmie „Fanatyk” Henrego Beana główny bohater, Żyd staje się nazistą pod wpływem wstrząsu jaki w nim wywołuje jego własna jednostronna interpretacja „Morii”. Zobrazowany tutaj zostaje dramat jednostki wrażliwej ale oddalonej przez tysiące lat od świata Starego Testamentu, którą jednak niesamowicie porusza. Świadczy to więc jak bardzo trudna była decyzja dla samego Abrahama, oraz że głęboka wiara i miłość rozwiewa wszelkie wątpliwości.