Bosch Autospec nr 2/2012

Bosch Autospec
Nr 2/44 | lato | 2012 | www.motobosch.pl | www.bosch-service.pl
Żarówki samochodowe
firmy Bosch
Prawidłowa wymiana
klocków i tarcz hamulcowych
Proste jak…
diagnostyka
Bosch Autospec | nr 2/44 | 2012 | spis treści
Od redakcji
Bosch na pokładzie. To tytuł artykułu dotyczącego
zaawansowanej technologii hybrydowej w dieslu, którą
zastosowano w samochodach Peugeot 3008 HYbrid4 oraz
Citroën DS5 Hybrid4. Najważniejsze komponenty obu
wersji diesla Full Hybrid pochodzą z firmy Bosch. Bez
podzespołów i części produkowanych w zakładach Boscha
i trafiających do fabryk samochodów na potrzeby tzw.
pierwszego montażu nie powstałaby większość pojazdów.
Tych części i podzespołów są ogromne ilości. Tylko
Do fabryk samochodów trafiają części i podzespoły z Boscha.
w Polce, o czym piszemy w Autospecu, do producentów
samochodów trafia ich rocznie kilkadziesiąt milionów
zorganizowała kampanię „Mocne hamulce, czy mocne
sztuk. A przecież znaczny procent produktów Boscha jest
nerwy” zwracającą uwagę na konieczność kontrolowania
przeznaczony dla serwisów, do naprawy już eksploatowa-
i naprawy układów hamulcowych. Produktami mającymi
nych aut.
wpływ na bezpieczeństwo jazdy są też żarówki samocho-
Do takich produktów należą np. układy hamulcowe,
dowe. Wszystkie produkowane przez Boscha spełniają
od których zależy bezpieczeństwo osób podróżujących
najwyższe normy jakości. Porady, jak dobrać właściwe
samochodami. Przed sezonem urlopowym firma Bosch
żarówki można znaleźć w tym numerze Autospeca.
Spis
treści
Aktualności
1 Konferencja roczna Grupy Bosch
1 Mocne hamulce, czy mocne nerwy
Szkolenia
8 Zautomatyzowane skrzynie
Produkty
13 Proste jak… diagnostyka
biegów AST
14 Żarówki samochodowe firmy
Układy i komponenty Boscha
16 Masowe przepływomierze
2 Spotkania regionalne 2012
2 Medale dla Boscha
Bosch – cztery drogi oświetlenia
9 Prawidłowa wymiana
Przemysł
3 Bosch na pokładzie
– Citroën DS5 Hybrid4
klocków i tarcz hamulcowych
powietrza typu HFM6
17 Fiat Grande Punto i Bosch
10 Układ hamulcowy samochodu
osobowego
4 Bosch w służbie motoryzacji
Technika
18 Szerokopasmowa sonda lambda
Bosch Service w Polsce
Porady
6 Diagnostyka wtryskiwaczy
12 Tajemniczym klientem mógł być
Olimpiada
każdy…
piezoelektrycznych Boscha
Techniki Samochodowej
21 Finał XII Olimpiady Techniki
Samochodowej
w samochodzie
Magazyn Bosch Autospec redaguje dział Części Samochodowych i Diagnostyki firmy Robert Bosch Sp. z o.o.
ul. Jutrzenki 105, 02-231 Warszawa, tel. (022) 715 40 00, fax (022) 715 45 98, www.motobosch.pl, www.bosch-service.pl
Zespół redakcyjny: Anna Borsukiewicz, Artur Chrust, Marcin Dynarek, Robert Dzierżanowski, Łukasz Kałucki, Sławomir Kosek,
Tomasz Maciejasz, Marcin Kiełczewski, Tomasz Miluski, Tomasz Nowak, Ewa Peresada, Zbigniew Pilewski, Ryszard Polit,
Jacek Pochopień, Iwona Rokicka, Marta Surowiec.
Nadzór redakcyjny i techniczny: KOZIER MEDIA PRESS
Opracowanie graficzne: studio CARRY
aktualności | nr 2/44 | 2012 | Bosch Autospec | 1
Konferencja roczna Grupy Bosch
17 maja w Pałacu Sobańskich
dwucyfrowym wzrostem sprzedaży
mld euro, co stanowi najwyższą
w Warszawie odbyła się doroczna
i zatrudniła niemal 200 nowych osób.
wartość w historii przedsiębiorstwa.
konferencja prasowa poświęcona
Obroty pięciu spółek Grupy w naszym
W Polsce obroty Bosch Rexroth
wynikom Grupy Bosch w Polsce
kraju wyniosły w 2011 roku 813 mln
wzrosły w ubiegłym roku o 17 %.
i na świecie.
euro, a inwestycje – 23 mln euro.
Z kolei Mariusz Wolniak, prezes spółki
Spotkanie rozpoczęła Krystyna
w minionym roku wzrost wyższy
Termotechnika zaakcentował 10-pro-
Boczkowska, prezes spółki Robert
od oczekiwanego – wyniósł on 9%,
centowy wzrost nakładów na badania
Bosch, która przedstawiła wyniki
natomiast obroty firmy – 51,5 mld
i rozwój w tym dziale, co przełożyło
finansowe Grupy w Polsce i na świecie.
euro. Rozwój biznesu przełożył się
się na inwestycje w wysokości 127 mln
Zeszły rok w Polsce Grupa zamknęła
na zatrudnienie – na koniec 2011 roku
euro na całym świecie. W Polsce dział
po raz pierwszy w historii globalna
Termotechnika zanotował wzrost
liczba pracowników koncernu
sprzedaży całkowitej o 7% rok
przekroczyła 300 tysięcy osób.
do roku.
Bosch na świecie odnotował
Obecni na konferencji szefowie
Buderus i dyrektor działu Bosch
Pierwszy kwartał 2012 roku był dla
spółek Grupy Bosch w Polsce przeka-
Grupy Bosch w Polsce, podobnie jak
zali szczegółowe dane dotyczące ich
dla całego koncernu, okresem konty-
obszarów. Dyrektor Volker Schiek
nuacji wzrostu obrotów. Szefowie
omówił sytuację w fabryce układów
Grupy przewidują, że taka dynamika
hamulcowych w Mirkowie i pochwalił
utrzyma się przez cały bieżący rok.
się 30-procentowym wzrostem
W konferencji udział wzięli
obrotów, który wyniósł 619 mln
dziennikarze reprezentujący prasę
złotych. Włodzimierz Bramowicz,
branżową, gospodarczą, dzienniki,
prezes spółki Bosch Rexroth podał, że
portale internetowe i agencje
spółka Bosch Rexroth AG osiągnęła
prasowe.
w 2011 roku obroty na poziomie 6,4
Marta Surowiec
Mocne hamulce, czy mocne nerwy
W czerwcu pod hasłem „Mocne
Kampania kieruje zainteresowa-
hamulce, czy mocne nerwy” rozpo-
nych na specjalną stronę internetową
częła się kampania reklamowa
www.hamulcebosch.pl. Zebrano na
hamulców Boscha. Kampania potrwa
niej informacje o produktach hamul-
do sierpnia i będzie realizowana
cowych w asortymencie Boscha.
w takich mediach jak prasa
i internet.
Na stronie została umieszczona
informacja o ofercie specjalnej
Mocne
hamulce,
czy
mocne
nerwy
na układy hamulcowe Bosch dostępKampania skierowana jest do kierow-
nej w serwisach sieci Bosch Car
ców pojazdów samochodowych. Ma
Service i AutoCrew. W ramach tej
ich zachęcić do przeprowadzenia
oferty serwisy udzielają 10% rabatu
przed wyjazdem na urlopy kontroli
na produkty i usługi związane z ukła-
najważniejszego, odpowiedzialnego
dem hamulcowym. Dodatkowo
za bezpieczeństwo układu w samo-
bezpłatnie oferują podstawowy
chodzie, czyli układu hamulcowego
przegląd samochodu, zgodny
oraz przyczynić się do podniesienia
z listą czynności ustaloną przez
zaufania do wysokiej jakości produk-
firmę Bosch.
tów hamulcowych Boscha.
Nie ryzykuj!
Wybierz wysokiej
jakości hamulce Bosch
Przed wyjazdem wakacyjnym skontroluj hamulce, najważniejszy dla
bezpieczeństwa kierowcy i pasażerów układ w pojeździe. Zaufaj jakości
produktów Bosch, czołowego dostawcy systemów hamulcowych dla
producentów samochodów. Skorzystaj z oferty specjalnej, szczegóły
na: www.bosch-service.pl oraz www.auto-crew.pl
www.hamulcebosch.pl
Marcin Kiełczewski
2 | Bosch Autospec | nr 2/44 | 2012 | aktualności
Spotkania
regionalne 2012
Na początku marca odbyło się pierwsze w tym roku
spotkanie regionalne sieci Bosch Service.
W Andrychowie, malowniczej miejscowości u podnóża
Beskidów, spotkali się przedstawiciele serwisów z województw: dolnośląskiego, małopolskiego, mazowieckiego
oraz podkarpackiego i lubuskiego. Główny temat spotkania
dotyczył oferty produktowej Boscha (części i diagnostyki
samochodowej) oraz oferty i nowości z działu techniczne-
gle z konferencją odbywało się spotkanie grupy roboczej
go. Zainteresowaniem uczestników cieszyły się przede
składającej się z przedstawicieli serwisów, podczas którego
wszystkim zaprezentowane kampanie marketingowe – za-
wypracowano ofertę najbliższej akcji promocyjnej związa-
równo te podsumowujące rok 2011 jak i te zaplanowane
nej z kampanią filtrów kabinowych.
na rok obecny.
Ważnym punktem spotkania było podsumowanie
Spotkania regionalne zaplanowane są tak, aby zarówno
dla organizatorów jak i uczestników były platformą wymia-
wyników testu tajemniczego klienta oraz audytów jakościo-
ny spostrzeżeń i doświadczeń. Dyskusje odbywają się nie
wych w sieci. – Jest wiele powodów do dumy, ale nad liczny-
tylko podczas konferencji, ale również w czasie wieczor-
mi aspektami trzeba jeszcze popracować – podsumował
nych atrakcji. Dzień po konferencji nasi goście mieli
wyniki Robert Dzierżanowski, odpowiedzialny za rozwój
możliwość sprawdzenia swoich sił w wielu dziedzinach
sieci w firmie Bosch. Laureatom edycji 2011 (Dąbrowa Auto
sportów zimowych, takich jak jazda na skuterach śnież-
z Warszawy, Margo z Gdańska, Niwisiewicz z Wołowa oraz
nych, slalom narciarski, zumba na śniegu, a także nordic
Szymecki z Knurowa) wręczono puchary i nagrody.
walking lub wyścigi zdalnie sterowanych modeli samocho-
Podczas spotkania przedstawiono również plany
działań na najbliższy rok w ramach marketingu serwisowego, z naciskiem na promocję sieci w mediach nietradycyj-
dów spalinowych.
Kolejne dwa spotkania planowane są w Białowieży
i Gdyni.
nych, takich jak internet oraz nawigacje mobilne. Równole-
Ewa Peresada
Złotym Medalem Międzynarodowych Targów Poznańskich nagrodzono stanowisko probiercze systemów Diesla
EPS 708. Jest ono przeznaczone do diagnostyki pomp
wtryskowych i wtryskiwaczy Common Rail różnych
producentów. Innowacyjna technologia pomiaru umożliwia badanie współczesnych układów Diesla i jest przystosowana do testowania przyszłych układów Common Rail.
Kapituła konkursu doceniła również stoisko targowe
Boscha, przyznając mu medal Acanthus Aureus „za
uczestnictwo w targach ze stoiskiem najbardziej sprzyjającym realizacji strategii marketingowej”. Oprócz nagrodzonego stanowiska probierczego na ekspozycji firmy
Bosch znalazły się m.in. podnośniki, wyważarki i montażownice, przyrządy do pomiaru geometrii kół, urządzenia
Medale dla Boscha
do serwisowania klimatyzacji, diagnoskopy i testery
Tegoroczne Targi Techniki Motoryzacyjnej przyniosły
obie sieci autoryzowanych serwisów samochodowych
Boschowi dwa wyróżnienia – dla stanowiska
Boscha – Bosch Service oraz AutoCrew.
usterek, urządzenia do serwisowania akumulatorów.
Podczas targów firma Bosch zaprezentowała również
probierczego i za ekspozycję wystawienniczą.
Łukasz Kałucki
przemysł | nr 2/44 | 2012 | Bosch Autospec | 3
Fot. Citroёn
Bosch w DS5 Hybrid4
Po modelu Peugeot 3008 HYbrid4 niemiecki rynek podbija
teraz Citroën DS5 Hybrid4.
Najważniejsze komponenty
obydwu wersji diesla Full Hybrid,
np. elektronika napędu Axle Split
czy wersja specjalna układu ESP,
pochodzą z firmy Bosch.
Sterownik silnika
Czujnik akumulatora
Asystent parkowania
Alternator
Sonda lambda
Elektryczny silnik napędowy
Elektronika zasilania
ABS
ESP
Bosch na pokładzie – Citroën DS5 Hybrid4
Co robi innowacyjny producent samochodów,
W trybie „Auto” napęd hybrydowy DS5 Hybrid4
który chce się wyróżniać na tle konkurencji
automatycznie steruje pracą silnika Diesla oraz silnika
pod względem mobilności hybrydowej?
elektrycznego. Priorytetem jest przy tym niskie zużycie
paliwa: na 100 km napęd hybrydowy zużywa w cyklu
Szuka dla siebie innowacyjnego dostawcy i wspólnie z nim
mieszanym 3,8 litra oleju napędowego, a emisja CO2
opracowuje nowoczesną koncepcję napędu Diesla
wynosi 99 g/km.
wspomaganego napędem elektrycznym. Rezultat: koncep-
W trybie „ZEV” napęd DS5 Hybrid4 porusza się, jak
cja Axle Split autorstwa PSA Peugeot Citroën PSA i firmy
długo tylko się da, z napędem wyłącznie elektrycznym.
Bosch. Czterocylindrowy turbodiesel 2.0 HDi służy tutaj
W praktyce wygląda to tak, że może w ten sposób przeje-
jako główny agregat napędu przedniego. Dodatkową moc
chać do czterech kilometrów z maksymalną prędkością
zapewnia oś tylna z elektrycznym napędem. Tę innowa-
60 km/h – optymalnie w ruchu typu miejskim Stop-and-Go.
cyjną technologię wykorzystano już w modelu Peugeot
W trybie „4WD”, czyli z napędem na cztery koła,
3008 HYbrid4, a teraz także w nowym Citroënie DS5
napędzana jest także tylna oś, co zapewnia pojazdowi
Hybrid4.
lepszą trakcję na drogach nieutwardzonych.
Tryb „Sport” jest przeznaczony do jazdy z maksymal-
Innowacyjny i oszczędny
nym przyspieszeniem. Silnik elektryczny zapewnia tutaj
Citroën DS5 Hybrid4 łączy w sobie silnik Diesla o mo-
dodatkową rezerwę mocy konieczną przy bardziej
cy 163 KM z silnikiem elektrycznym o mocy 37 KM.
dynamicznej jeździe. Nawet przy pustym akumulatorze
Największa innowacja tej koncepcji hybrydowej to
model DS5 Hybrid4 gwarantuje odpowiednią moc napędu:
okresowy napęd na cztery koła. Za pomocą pokrętła
silnik spalinowy za pośrednictwem alternatora dostarcza
nastawczego kierowca może wybrać cztery tryby pracy.
przez cały czas do 8 kW mocy na osi tylnej.
Asystent parkowania: pomaga uniknąć stłuczek przy parkowaniu
Wizerunek nowoczesnych samochodów
jest w szczególnym stopniu zdominowany
przez ekologię i wzornictwo. Jednak czynniki te mają często wpływ także na komfort
codziennej jazdy samochodem, np. poprzez
ograniczenie widoczności w trakcie parkowania i manewrów. Pomocą służy w takich
sytuacjach asystent parkowania firmy Bosch.
Czujniki ultradźwiękowe na zderzakach z przodu i z tyłu rejestrują przeszko-
dy i ostrzegają kierowcę sygnałem akustycznym. Także nowy model Citroëna DS5
Hybrid4 jest wyposażony w tę funkcję. Asystent parkowania Bosch jest atrakcyjny także jako opcja dodatkowa: Bosch dostarcza
tego typu systemy o nazwie Parkpilot do wybranych warsztatów serwisowych. Argument dla klientów: dodatkowy montaż systemu opłaca się już przy uniknięciu pierwszej
stłuczki parkingowej.
4 | Bosch Autospec | nr 2/44 | 2012 | przemysł
Bosch w służbie motoryzacji
systemu. Do poznańskiej fabryki
Volkswagena, skąd wyjeżdżają
dostawcze Caddy i Transportery T5,
Każdego roku zakłady Boscha produkują kilkadziesiąt milionów sztuk
trafiają z Boscha takie podzespoły jak
części i podzespołów na potrzeby montażu fabrycznego powstających
pompa paliwowa, alternator, rozrusz-
w Polsce samochodów.
nik, sonda lambda, sterownik silnika,
sterownik poduszki powietrznej,
Bez nich z fabryk w Tychach, Pozna-
na popularny model Panda, produko-
czujnik uderzeniowy, a także napęd
niu czy Gliwicach nie mógłby wyje-
wany w tyskim zakładzie Fiata Auto
i pióra wycieraczek oraz system
chać żaden z samochodów – mówi
Poland. W tym aucie montowane są
nawigacji.
Anna Kiryłowicz, szefowa Technicz-
takie boschowskie podzespoły jak
nego Działu Sprzedaży w firmie
ABS/ESP, czujniki prędkości koła,
którym kieruje Anna Kiryłowicz,
Robert Bosch Sp. z o.o. – Spójrzmy np.
miernik przepływu powietrza,
współpracuje z prawie czterdziesto-
głośnik systemu parkowania i sterow-
ma zakładami w całej Polsce, zapew-
nik parkowania, sonda lambda,
niając im dostawy części i podzespo-
zaciski hamulcowe, a także radia.
łów produkowanych w 35 zakładach
Jednostki ABS/ESP dostarczamy też
Boscha, głównie europejskich,
do innych modeli powstających
ale również znajdujących się na in-
w Tychach, czyli do Fiata 500, Forda
nych kontynentach (np. w Meksyku,
Ka i Lancii Y. W „pięćsetce” są też
Australii, Malezji). Najwięksi klienci
boschowskie rozruszniki, centralki
to polskie filie światowych koncer-
wtrysku silnika, zaciski hamulcowe,
nów motoryzacyjnych, a więc
a w Lancii Y czujniki przyspieszenia
fabryki Volkswagena, Opla, Fiata
dla systemu airbag i sterowniki tego
czy Toyoty.
Anna Kiryłowicz
Techniczny Dział Sprzedaży,
przemysł | nr 2/44 | 2012 | Bosch Autospec | 5
– Są to nie tylko producenci
Anny Kiryłowicz i jej trzech współ-
pojazdów – mówi Anna Kiryłowicz. –
pracownic: Karoliny Stoltmann,
Volkswagen Motor Polska ma poza
Magdaleny Byliny oraz Joanny
zakładem w Poznaniu również
Rogulskiej. Praca działu wymaga nie
fabrykę silników wysokoprężnych
lada umiejętności. Trzeba wiedzieć
w Polkowicach na Dolnym Śląsku.
wszystko o potrzebach poszczegól-
Fiat Auto Poland to nie tylko zakład
nych klientów, dogadywać się
w Tychach, lecz również F.A. Power-
zarówno z polskimi odbiorcami jak
train w Bielsku-Białej, gdzie powstają
i boschowskimi producentami części.
silniki Diesla. W grupie Fiata jest też
Równie ważne są zdolności organiza-
CNH w Płocku – producent maszyn
cyjne i umiejętność „gaszenia poża-
i sprzętu rolniczego. Kolejny ważny
rów”, jak określa to Anna Kiryłowicz.
klient to Toyota mająca w Polsce dwie
Części na wyposażenie fabryczne
fabryki: Toyota Motor Industries
pojazdów nie leżą w magazynach.
Poland w Jelczu-Laskowicach i Toyota
Dostarczane są bezpośrednio do za-
Motor Manufacturing Poland w Wał-
kładów produkcyjnych. Muszą tam
brzychu. W pierwszej produkowane
trafiać w określonych umowami
są silniki Diesla do modeli Avensis,
ilościach i asortymencie oraz kon-
Auris, Verso oraz Corolla montowa-
kretnych terminach. Wielokrotnie
nych w zakładach koncernu w Euro-
panie z Technicznego Działu Sprze-
pie, a także w Afryce, w drugiej
daży muszą się zajmować np. sprawa-
elementy układów paliwowych.
mi transportowymi. Pośredniczą
Gliwicki zakład Opla natomiast jest
w kontaktach na linii fabryka Boscha
nie tylko odbiorcą podzespołów
– odbiorca części. – Każdy detal
Boscha do produkowanych tam
wytwarzany jest dla konkretnego
samochodów. Zajmuje się również
zamawiającego, w określonych
zamówieniami na części do rosyjskiej
ilościach i czasie. Np. na wyproduko-
fabryki Opla w Sankt Petersburgu –
wanie komponentów elektronicznych
dodaje Anna Kiryłowicz.
trzeba czekać zwykle 8 tygodni – tłu-
Lista klientów obsługiwanych
maczy Anna Kiryłowicz. – Problemy
przez Techniczny Dział Sprzedaży
zaczynają się, gdy nagle klient
zawiera 39 pozycji. Oprócz wymie-
zmniejszy lub zwiększy zamówienie,
nionych już zakładów znajduje się
lub będzie się domagał wcześniejszej
więc wiele innych, którzy są ich
dostawy. Sprawia to wiele kłopotów
poddostawcami i do wytwarzania
w organizacji produkcji – fabryki
swoich produktów również wykorzy-
Boscha są również uzależnione
stują podzespoły dostarczane
od swoich dostawców. Dodatkowe, ale
z fabryk Boscha. Trudno je wszystkie
nie mniej ważne zadanie działu to
wymienić, bo ich wykaz zawiera
zarządzanie płatnościami za dostawy
około 300 numerów katalogowych.
(a o jego skali niech świadczy fakt, że
Rocznie na fabryczne wyposażenie
tylko do Fiata Auto Poland bywa
pojazdów do polskich zakładów
z Boscha kilka dostaw dziennie).
dociera z boschowskich fabryk
Trudno to sobie wyobrazić, ale
kilkadziesiąt milionów różnych
zaledwie czteroosobowy zespół
części i podzespołów. Najwięcej
Technicznego Działu Sprzedaży
wśród nich jest starterów, hydroagre-
w firmie Robert Bosch Sp. z o.o. czuwa
gatów ABS i ESP, wtryskiwaczy,
nad prawidłowym przebiegiem
mechanizmów napędowych i ramion
dostaw do fabryk motoryzacyjnych
wycieraczek, pomp oraz silników
w Polsce. Sprawna praca działu
(prądu stałego i przekładniowych).
przyczynia się do ich płynnej
Cała logistyka związana z ich
dostarczaniem znajduje się w gestii
produkcji.
Anna Borsukiewicz
Klienci Oryginalnego Wyposażenia
Andoria Andrychów
Delphi Błonie
Delphi Ostrów
Delphi Krosno
Delphi Gdańsk
Plastic Components and Modules
Sosnowiec
F.A. Powertrain Bielsko-Biała
FAP - Tychy
Faurecia Wałbrzych
Faurecia Grójec
Inergy Lublin
Isuzu Tychy
Magna Swarzędz
Magna Dąbrowa Górnicza
SEWS - Cabind
TI POLAND SP ZOO Wyszków
TI POLAND SP ZOO Bielsko-Biała
SE Bordnetze Gorzów
VW Poznań
VW Polkowice
MAN Star Trucks & Buses Sp. z o.o.
GM Polska Gliwice
Toyota/Jelcz-Laskowice
Toyota/Wałbrzych
DENSO Tychy
TRW Pruszków
Dräxlmaier Jelenia Góra
Dr. Schneider Jelenia Góra
MAN Kraków (Niepołomice)
MAN Tarnowo Podgórne
Eaton Tczew
Plastic Components Fuel Sosnowiec
Winkelmann Legnica
TRW Gliwice
VALEO Oddział Chłodnic Skawina
Cablelettra
Valmet Żary
Plastic Omnium Auto
Wix-Filtron Gostyń
CNH Płock
6 | Bosch Autospec | nr 2/44 | 2012 | porady
Diagnostyka wtryskiwaczy
piezoelektrycznych Boscha w samochodzie
Wiele nowoczesnych samochodów z silnikami Diesla jest wyposażonych
z którym on współpracuje. Dopusz-
we wtryskiwacze piezoelektryczne. W tym artykule poruszymy temat
czalne korekty z reguły wynoszą ±5
wtryskiwaczy piezo firmy Bosch, omówimy cechy szczególne układu
mm3/skok (należy sprawdzić w ESI
paliwowego i sposoby diagnostyki wtryskiwaczy za pomocą urządzeń
[tronic] dopuszczalne korekty dla
diagnostycznych dostępnych w każdym warsztacie samochodowym.
konkretnego silnika!). Jeśli korekty
wykraczają poza dopuszczalny zakres,
Analizując budowę układu paliwowe-
nadciśnieniu możliwe jest prawidłowe
należy przeprowadzić dodatkową
go z wtryskiwaczami piezo firmy
działanie elementu łączącego, umiesz-
diagnostykę w postaci pośredniego
Bosch (rys. 1), zauważymy element
czonego między piezoelektrycznym
pomiaru kompresji (za pomocą testera
niewystępujący w układach z wtryski-
elementem wykonawczym a zaworem
diagnostycznego, jeśli taka funkcja
waczami elektromagnetycznymi – za-
serwo, który steruje dawkowaniem
występuje), lub bezpośredniego
równo Boscha jak i innych producen-
paliwa. Element łączący kasuje luz
pomiaru ciśnienia sprężania manome-
tów. Ten element to zawór zwrotny
między piezoelektrykiem i kompensu-
trem wkręconym w miejsce świecy
(fot. 1) na szynie przelewów z wtryski-
je rozszerzalność wtryskiwacza. Ścisłe
żarowej. Jeżeli dodatkowa diagnostyka
waczy, a jego zadaniem jest utrzymy-
połączenie piezoelektryka z zaworem
nie wykazuje uchybień w silniku,
wanie w przewodzie powrotnym
serwo jest konieczne ze względu na to,
można przystąpić do dalszego spraw-
nadciśnienia 10 barów.
że wydłużenie stosu piezo w momen-
dzenia wtryskiwaczy.
Jest ono konieczne do prawidłowej
pracy wtryskiwacza piezo. To dzięki
cie zasilenia wtryskiwacza wynosi
około 40 µm. Dlatego niedopuszczalny
Diagnostyka hydrauliczna polega
na pomiarze ciśnienia w przewodzie
przelewowym i pomiarze wydatku
na przelewach wtryskiwaczy. W przy-
Rys. 1
padku nagłych przerw w pracy silnika,
nagłego wyłączenia silnika pod dużym
obciążeniem i wysokich obrotach,
podejrzanym elementem jest zawór
zwrotny w przewodzie przelewowym
(fot. 2). Aby zmierzyć ciśnienie
w przewodzie przelewowym, należy
użyć adaptera 0 986 612 980 i manometru o zakresie 0-15 barów, dostępnego w zestawie Diesel Set 1
0 986 613 100 firmy Bosch (fot. 3).
Adapter wpinamy w szereg pomiędzy
wtryskiwacz a szynę przelewową,
a do adaptera podłączamy manometr.
Odczytane ciśnienie powinno się
jest jakikolwiek luz pomiędzy tymi
zawierać w zakresie 8-12 barów
elementami.
(nominalnie 10 barów).
Diagnostykę układu z piezowtry-
ciśnienie może powodować nanosze-
„hydrauliczną”, elektryczną i odczyt
nie kodów diagnostycznych, świadczą-
wartości rzeczywistych na testerze
cych o elektrycznym uszkodzeniu
diagnostycznym KTS.
wtryskiwacza. Dlatego przed podję-
Na KTS możemy odczytać porów-
Fot. 1 Zawór zwrotny
Brak ciśnienia lub zbyt małe
skiwaczami można podzielić na część
ciem dalszych kroków koniecznie
nanie ilościowe na każdym wtryskiwa-
należy zmierzyć ciśnienie w przewo-
czu. Odchyłki mogą nam powiedzieć
dzie powrotnym. Podobne objawy
o kondycji wtryskiwacza i cylindra,
wywołuje zbyt wysokie ciśnienie,
porady | nr 2/44 | 2012 | Bosch Autospec | 7
Fot. 2 Pomiar ciśnienia w przewodzie
przelewowym
Fot. 3 Zestaw Diesel Set 1
Fot. 4 Obciążenie zastępcze zamiast
wtryskiwacza piezo 0 986 610 039
które ściska piezoelektryk i uniemożli-
różnicę dwóch działek pomiędzy
to często popełniany błąd w przypad-
wia jego prawidłową pracę.
poszczególnymi wtryskiwaczami.
ku występowania kodów diagnostycz-
Kolejnym sprawdzianem jest
Jak wspomnieliśmy, uszkodzenie
nych wywołanych zbyt niskim ciśnie-
pomiar przelewów z wtryskiwaczy.
zaworu zwrotnego (fot. 6) może
niem w przewodzie przelewowym
Pomiar menzurkami wykonujemy
powodować nanoszenie kodów
wtryskiwaczy. Na zdjęciach widać,
przy nadciśnieniu na przelewie 10
diagnostycznych świadczących
jaka jest różnica przy pomiarze tego
barów, łącząc króciec przelewowy
o elektrycznym uszkodzeniu wtryski-
samego sprawnego wtryskiwacza
każdego wtryskiwacza z menzurkami
wacza. Toteż poza sprawdzeniem
przy użyciu multimetru (fot. 7)
poprzez adapter z zaworem 10 barów,
ciągłości obwodu wtryskiwacz-sterow-
i FSA 050 (fot. 8) – proszę zwrócić
np. Bosch 0 986 612 922. Przed pomia-
nik silnika, należy sprawdzić rezystan-
uwagę na napięcie podczas pomiaru.
rem można sprawdzić, czy z przewodu
cję wtryskiwacza i izolację do obudo-
Pomiar za pomocą FSA 050 wykazuje
przelewowego wydostaje się paliwo,
wy. Typowa rezystancja wtryskiwacza
właściwą rezystancję, a wynik pomiaru
kiedy wtryskiwacz jest niewysterowa-
piezo to 150-210 kΩ. Konieczne jest
multimetrem kwalifikuje wtryskiwacz
ny. Zamiast wtryskiwacza podłączamy
zastosowanie narzędzia, które pod-
do wymiany.
obciążenie zastępcze (fot. 4)
czas pomiaru podaje napięcie zbliżone
Bosch 0 986 610 039, uruchamiamy
do napięcia sterującego wtryskiwa-
piezo to przybywanie oleju w silnikach
silnik i sprawdzamy, czy z króćca
czem, to jest 100-150 V. Można użyć
(rozcieńczanie oleju silnikowego
przelewu wydostaje się paliwo – do-
testera izolacji stosowanego przez
paliwem), spowodowane przez
puszcza się jedną kroplę na minutę.
elektrotechników lub testera do samo-
nieszczelne rozpylacze. W warunkach
chodów hybrydowych Bosch FSA 050.
warsztatowych trudno to ustalić.
Zastosowanie multimetru daje
Należy więc wtryskiwacze wysłać
Pomiar menzurkami (fot. 5)
wymaga więcej czasu niż przy wtryski-
Kolejny problem z wtryskiwaczami
waczach elektromagnetycznych,
zafałszowane wyniki, na podstawie
do Bosch Diesel Service, gdzie zostaną
a napełnienie menzurek może trwać
których można podjąć niewłaściwą
one poddane weryfikacji.
nawet kilka minut. Dopuszcza się
decyzję o wymianie wtryskiwacza. Jest
Fot. 5 Pomiar przelewów
Fot. 6 Zawory zwrotne na przewodach
do menzurek
Tomasz Miluski
Fot. 7
Rezystancja wtryskiwacza – pomiar
multimetrem
Fot. 8
Rezystancja wtryskiwacza – pomiar
FSA 050
8 | Bosch Autospec | nr 2/44 | 2012 | szkolenia
Zautomatyzowane skrzynie biegów AST
Prezentowany materiał stanowi fragment szkolenia „Diagnostyka automatycznych skrzyń biegów”.
Elektroniczne układy sterujące w samochodach umożliwi-
zaadaptowany przez specjalistyczne oprogramowanie
ły wykorzystanie klasycznych skrzyń biegów do stworze-
(fot. 3) z punktu „Wyuczanie parametrów przekładni”.
nia tzw. zautomatyzowanych stopniowanych skrzyń
W układzie automatycznego sprzęgła zastosowany
biegów, które mogą być oznaczane skrótem AST (Automa-
został silniczek elektryczny. Jego ruch obrotowy przetwo-
ted Shift Transmission) lub AMT (Automated Manual
rzony jest przez przekładnię ślimakową na ruch posuwi-
Transmission).
sty, umożliwiający wytworzenie ciśnienia przez tłok
Każdy producent pojazdu stosuje różne rozwiązania
pompy hydraulicznej (rys. 1) w układzie wyprzęgnika.
techniczne oraz nazwy własne. Przykładem rozwiązania
W przypadku wymiany sprzęgła lub komponentów
skrzyni biegów AST, stosowanego przez firmę Opel, jest
związanych z obsługą należy przeprowadzić adaptację
układ Easytronic, który składa się z dwóch silników
(fot. 3) przez wybór punktu „Wyuczanie punktu
elektrycznych umożliwiających automatyzację zmiany
zasprzęglania”.
biegów (fot. 1) oraz układu elektrohydraulicznego (fot. 2)
do sterowania wyprzęgnikiem sprzęgła.
Opisany przykład zautomatyzowanej skrzyni biegów
jest tylko zasygnalizowaniem tematu bardziej obszernego,
W silnikach elektrycznych układu Easytronic do wy-
jakim są systemy elektronicznego sterowania skrzyń
bierania i załączania biegów zintegrowane są czujniki
biegów. Obejmuje on oprócz wspomnianych rozwiązań
hallotronowe, które umożliwiają sterownikowi rozpozna-
inne, bardziej znane na rynku układy automatycznych
nie rzeczywistego położenia wybieraka skrzyni biegów.
skrzyń biegów jakimi są:
Dwusprzęgłowe skrzynie biegów (DSG – Direct Shift
Sprawdzenie działania tych czujników jest możliwe
Gearbox) (fot. 4)
przy użyciu np. testera usterek KTS, lub przez pomiar
sygnału wyjściowego z czujnika przy użyciu oscyloskopu
Automatyczne skrzynie biegów (AT – Automatic
Transmission) (fot. 5)
ewentualnie multimetru na podstawie informacji zawartej
Bezstopniowe automatyczne skrzynie biegów (CVT
w dokumentacji programu ESI[tronic]. Uszkodzony
czujnik położenia wybieraka może być wymieniony tylko
– Continuously Variable Transmission) (fot. 6).
z silnikiem elektrycznym, który po wymianie musi zostać
Jacek Pochopień
Silnik elektryczny
Przekładnia ślimakowa
Dopływ płynu
ze zbiornika
Tłoczony płyn
pod ciśnieniem
do wyprzęgnika
Tłok pompy hydraulicznej
Fot. 1
Fot. 3
Fot. 2
Fot. 4
Rys. 1
Fot. 5
Fot. 6
układy i komponenty Boscha | nr 2/44 | 2012 | Bosch Autospec | 9
Prawidłowa wymiana
klocków i tarcz hamulcowych
Jednym z najważniejszych układów w samochodzie jest układ hamulcowy.
Wpływa on na bezpieczeństwo kierowcy i pasażerów. Dlatego tak istotna jest
dbałość o najdrobniejsze szczegóły podczas prac związanych z tym układem.
Wszystkie podzespoły układu
Często już niedługo po wymianie
hamulcowego należy systematycznie
ponownie dochodzi do nierówno-
kontrolować, a w razie stwierdzenia
miernego zużycia, a nawet zniszcze-
jakichkolwiek uszkodzeń niezwłocz-
nia tarczy hamulcowej (fot. 2).
nie wymienić. Ważne, aby wymiany
Widoczne są na niej rysy lub delikat-
poszczególnych elementów, zwłasz-
ne niebieskie przebarwienia. Nierów-
Fot. 3 Strzałka górna: przylgnia
montażowa zacisk-jarzmo, strzałka dolna:
jarzmo-zwrotnica.
cza takich jak klocki czy tarcze
pojazdu jest już znikoma. Wystarczy
hamulcowe, przebiegały według
wcisnąć mocniej pedał hamulca,
ustalonych zasad.
a piszczenie ustaje – dlatego, że klocki
Najważniejszą rzeczą jest zacho-
zostały dociśnięte prawidłowo
wanie idealnej współpracy pomiędzy
do tarczy całą swoją powierzchnią
klockiem a tarczą. Nie chodzi tu tylko
cierną. Warto przy wymianie hamul-
o całkowite doleganie klocka do tarczy
ców poświęcić więcej czasu na nale-
ale także o to, aby siły nacisku powsta-
żyte oczyszczenie i posmarowanie
jące na powierzchni klocka były
niezbędnych elementów, aby klient
rozłożone równomiernie. Należy więc
starannie oczyścić i posmarować
Fot. 2 Wyraźne ślady nierównomiernej
współpracy klocka z tarczą hamulcową.
cieniutką warstewką smaru Superfit
był zadowolony z usługi. Więcej
informacji na temat układów hamulcowych oraz wskazówki i porady
(nr Bosch 5 000 000 163) tak, aby nie
nomierne rozłożenie sił nacisku może
można znaleźć na stronie
wyciekł na tarczę hamulcową, nastę-
być spowodowane zanieczyszczony-
www.hamulcebosch.pl.
pujące elementy:
mi lub uszkodzonymi jarzmami.
płaszczyzny zewnętrzne współ-
Należy je zdemontować i dokładnie
pracujące z tłoczkiem oraz
wyczyścić z brudu i korozji,
wewnętrzne, dociskające klocek
a w szczególności przylgnie montażo-
hamulcowy (fot. 1);
we zacisk-jarzmo oraz jarzmo-zwrot-
prowadnice oraz osłony prowad-
Marcin Kiełczewski
Fot. 4 a
nica (fot. 3). Sworznie zacisków oraz
nic, zwłaszcza w zaciskach
płaszczyzny prowadzące klocki
aluminiowych (fot. 1).
hamulcowe w jarzmie również
wymagają starannego oczyszczenia
i posmarowania (fot. 4a i 4b). Uchroni
to przed zbyt szybkim zużyciem się
elementów ciernych układu hamulcowego, a także zapobiega nadmiernemu hałasowi czy wręcz piskom.
Aby opisać powody piszczenia,
należałoby zagłębić się w mechanikę
drgań. Ponieważ nie jest ona tematem
artykułu, wspomnę tylko, że to
właśnie drgania powstałe przez
Fot. 1 Strzałki wskazują najczęściej
pomijane elementy podczas obsługi zacisku
hamulcowego: przylgnia wewnętrzna
(strzałka górna), otwór osłony prowadnicy
(strzałka dolna).
nierównomierne przyleganie klocka
do tarczy są głównym powodem
piszczenia, zwłaszcza w końcowej
fazie hamowania, gdy prędkość
Fot. 4 b
Układ hamulcowy samochodu
Hydrauliczny, dwuobwodowy układ hamulcowy z urządzeniem przeciwblokującym
1. czujniki prędkości obrotowej kół 2. hamulec koła (hamulec tarczowy, przy osi tylnej możliwy także hamulec bębnowy)
3. zespół hydrauliczny (układu przeciwblokującego ABS lub układu stabilizacji toru jazdy ESP) 4. urządzenie
uruchamiające z urządzeniem wspomagającym i dwuobwodową pompą hamulcową 5. elektroniczny sterownik
(możliwe bezpośrednie zamontowanie na zespole hydraulicznym) 6. lampka kontrolna układu ABS
Urządzenie uruchamiające
Dwuobwodowa pompa hamulcowa z zaworem centralnym w drugim obwodzie
1. obudowa pompy 2. przestrzeń tłoczna 3. króciec tłoczny do obwodu hydraulicznego 4. dopływ ze zbiornika płynu hamulcowego 5. tłok z popychaczem (siła
wejściowa z urządzenia wspomagającego) 6. tłok pośredni 7. zawór centralny
8. zderzak zaworu centralnego 9. pierścień uszczelniający pierwszego obwodu
10. pierścień uszczelniający rozdzielający 11. otwór kompensacyjny
Podciśnieniowe urządzenie wspomagające
1.
2.
4.
7.
8.
popychacz (siła wyjściowa do pompy hamulcowej)
komora podciśnieniowa z króćcem 3. przepona
tłok roboczy 5. zawór podwójny 6. filtr powietrza
tłoczysko (przekazuje siłę nacisku pedału hamulca)
komora robocza 9. element reakcyjny
osobowego
Hamulec koła
Hamulec tarczowy o zacisku przesuwnym z wbudowanym mechanizmem hamulca postojowego
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
obudowa zacisku
osłona przeciwpyłowa
uszczelniacz tłoka
sprzęgło
tłok
trzpień gwintowany
odpowietrznik
mechanizm hamulca
postojowego
9. króciec łączący z pompą
10. dźwignia hamulca
postojowego
11. sprężyna
12. wałek
13. krzywka tarczowa
14. wewnętrzna wkładka
cierna
15. tarcza hamulcowa
16. zewnętrzna wkładka cierna
Hamulec bębnowy typu simplex z wbudowanym hamulcem postojowym
1. cylinderek hamulcowy
2. okładzina cierna
3. sprężyna ściągająca
szczęki
4. sprężyna mechanizmu
samoczynnej regulacji
5. szczęka przeciwbieżna
6. bęben hamulcowy
7. dźwignia hamulca
postojowego
8. linka hamulca
9. kierunek obrotu bębna
10. termoelement (mechanizm
samoczynnej regulacji)
11. nakrętka regulacyjna
z dźwignią kątową
12. szczęka współbieżna
13. tarcza nośna
14. sprężyna ściągająca
szczęki
15. podpora szczęk
© 2012 Robert Bosch GmbH (AA/COM) ‒ 0125-1-1104-Pol
12 | Bosch Autospec | nr 2/44 | 2012 | Bosch Service w Polsce
Tajemniczym klientem
mógł być każdy…
– gwarantującą wiedzę i narzędzia,
które pozwalają obsługiwać pojazdy
w sposób profesjonalny.
Ze spełnieniem wymogów sieci
Bosch Car Service nie było kłopotów.
Bosch Service Margo z Gdańska jest jednym z czterech serwisów, które
W Margo już wcześniej mieli wiele
zdobyły najwięcej punktów w ubiegłorocznym teście tajemniczego klienta.
boschowskich urządzeń, wystarczyło
więc dokupić tester KTS, firmowe
kombinezony dla pracowników,
nakładki na fotele i błotniki obsługiwanych samochodów oraz wprowadzić system informacji wizualnej.
Ważne też było przekonanie klientów
do tego, że w warsztacie Bosch
Service naprawa pojazdów jest
na równie wysokim poziomie co
w zakładach dealerskich, a jej koszty
są niższe. – Promujemy się przy okazji
różnych akcji, wręczamy klientom
wizytówki, a przede wszystkim
rozmawiamy – mówi Tomasz Kuźmicki. – Proponujemy im pełen zakres
usług. Nawet jeśli nie zajmujemy się
blacharstwem i lakiernictwem, czy
specjalistycznymi naprawami diesli,
to nie zostawiamy klientów samych
Nie wiemy, kto nim był – mówi Tomasz
przy ul. Nad Jarem 28, należy do sieci
z ich problemami. Współpracujemy
Kuźmicki, współwłaściciel firmy,
Bosch Car Service dopiero od dwóch
od lat z warsztatem blacharsko-la-
zajmujący się w niej serwisem
lat. Wprawdzie na rynku motoryza-
kierniczym i z boschowskim serwi-
samochodów. – Obsługujemy dziennie
cyjnym działa od 1993 roku, gdy
sem Diesla w Bydgoszczy. Wysyłamy
od 25 do 30 aut i choć znamy więk-
firmę założyli Halina i Dionizy
tam, oczywiście po uzgodnieniu
szość stałych klientów, to przypadko-
Kuźmiccy, ale wcześniej zajmowała
z klientem, do naprawy uszkodzony
wi nie są rzadkością. A że spełniliśmy
się ona tylko sprzedażą i obsługą
podzespół, potem montujemy go,
wymagane procedury, to dla nas nic
samochodów Hyundai oraz Mitsubi-
przeprowadzamy diagnostykę, jazdę
dziwnego. Staramy się, by ich prze-
shi. Postanowiono rozszerzyć zakres
próbną i oddajemy samochód.
strzeganie było oczywiste, wręcz
usług, a ponieważ, jak tłumaczy
BS Margo dysponuje dwiema
„automatyczne”.
Tomasz Kuźmicki, od początku
halami z ośmioma stanowiskami
Sukces w teście tajemniczego
działalności firmy stawiano na jakość
naprawczymi – uniwersalnymi, jak
klienta jest tym większy, że firma
obsługi i zadowolenie klientów,
podkreśla Tomasz Kuźmicki, bo
Margo, mieszcząca się w Gdańsku
nawiązano kontakty z siecią Boscha
i ośmiu mechaników jest fachowcami
wszechstronnymi. Dzięki temu,
Tomasz Kuźmicki: patrzymy od strony klienta
spotykając się z różnymi usterkami,
Ludzie mają coraz mniej czasu, również na zaję-
nie tracą „ciekawości mechanicznej”.
cie się swoimi pojazdami. Dla tych zapracowa-
Pracownicy wciąż się dokształcają,
nych uruchomiliśmy usługę „door-to-door”, czyli
korzystając również ze szkoleń
odbieranie samochodu od klienta i dostarczenie
prowadzonych w sieci Boscha.
mu po przeglądzie. Ta nowość coraz bardziej się
Zadaniem czterech pracowników
przyjmuje, tym bardziej, że jej cena jest przy-
Biura Obsługi Klienta jest opiekowa-
stępna. Od 6 lat klienci mogą też przyprowadzać
nie się nie tylko samochodami, lecz i
do nas auta w nocy i w specjalnej „wrzutce”
ich właścicielami. Znają większość
pozostawić kluczyki oraz kartkę z opisem usterki. Potem nasz pracownik
osób stale przyjeżdżających do ser-
telefonicznie kontaktuje się z właścicielem auta i ustala zakres usługi.
wisu (wiedzą nawet jaki zapach
produkty i AutoCrew w Polsce | nr 2/44 | 2012 | Bosch Autospec | 13
włożyć do konkretnego samochodu
po jego naprawie), przypominają
o terminach przeglądu, sugerują co
należałoby zrobić w aucie w przyszłości, prowadzą komputerowe konta
pojazdów.
Wśród pojazdów obsługiwanych
przez BS Margo połowę stanowią auta
firmowe, a wśród klientów indywidualnych 75% to osoby korzystające
stale z usług BS Margo. Poza mieszkańcami Trójmiasta są to również
cudzoziemcy – zwłaszcza Szwedzi
przypływający promami do Gdańska
na zakupy, a przy okazji przeprowadzający w warsztacie Bosch Service
przeglądy swoich aut. Dlatego w BS
Margo klienci są obsługiwani również
w językach angielskim i szwedzkim.
Anna Borsukiewicz
Proste jak… diagnostyka
Oszczędność czasu pracy przy diagnozowaniu i wyszukiwaniu usterek
Posługiwanie się testerem KTS
z programem ESI[tronic] 2.0 jest
Nowa wersja programu
wyraźnie prostsze, szczególnie
warsztatowego ESI[tronic] firmy
przy pracach serwisowych, a tym
Bosch z uproszczoną obsługą.
samym ekonomiczniejsze. Także
ESI[tronic] firmy Bosch, czołowy
diagności uznają funkcje
program dla warsztatów, otrzymał
ESI[tronic], potrzebne
zmienioną, przejrzyściej uporząd-
przy szukaniu usterki i napra-
kowaną koncepcję obsługi. Nowy
wie elektronicznych systemów,
interfejs programu ESI[tronic] 2.0
za łatwiejsze do zlokalizowa-
pozwala użytkownikowi szybciej
nia. Użytkownik może przejść
dojść do celu, po zaledwie kilku
z diagnozy sterowników, gdzie
kliknięciach myszy.
odczytał zapisane usterki, bezpo-
Po jednoznacznym zidentyfikowa-
średnio do poziomu wyszukiwania
niu pojazdu, użytkownik przechodzi
niesprawności, a stąd do poziomu
poprzez punkty menu „Diagnoza/
badania komponentów.
Przegląd systemów” bezpośrednio
Przykładem jest przejście z pozio-
Mechanik otrzymuje więc odpo-
do diagnostyki pojazdu. W oknie
mu diagnozy sterowników do poziomu
wiednie informacje na temat uszko-
z wyszukanymi systemami zobaczy
wyszukiwania usterek i w drugą
dzenia lub systemu, którym się
on wszystkie, uporządkowane
stronę. Ponadto pakiety oprogramo-
zajmuje. Jednym kliknięciem może
tematycznie sterowniki oraz przypisa-
wania ESI[tronic] dla samochodów
przechodzić między poszczególnymi
ne im zapamiętane usterki. Istnieje
osobowych i pojazdów ciężarowych
informacjami. Gdy przejdzie do kata-
teraz możliwość szybkiego przecho-
pracują teraz z ujednoliconym
logu części, by wyszukać część
dzenia za pomocą bezpośrednich
interfejsem. Update programu
zamienną, to dane identyfikacyjne
linków, tzw. shortcuts, między różny-
ESI[tronic] 2.0 można regularnie
pojazdu zostają przekazane, ponie-
mi typami informacji, które oferuje
wykonywać przez interenet, co
waż nawet katalog pracuje z tym
dany pakiet oprogramowania
sprawia, że warsztat pracuje zawsze
samym interfejsem.
Boscha.
z najbardziej aktualnymi danymi.
Tomasz Nowak
14 | Bosch Autospec | nr 2/44 | 2012 | produkty
Opakowanie kartonowe. Wszystkie informacje zawarte na pudełku: typ żarówki, napięcie,
ilość W, linia, numery konkurencji, oznaczenie kolorystyczne linii, rysunek dla łatwiejszej
identyfikacji, informacje o właściwościach użytych materiałów.
Żarówki samochodowe
firmy Bosch – cztery drogi
oświetlenia
Opakowanie typu blister. Dodatkowo oprócz informacji zawartych na
opakowaniach kartonowych zawie-
odpowiada każdej linii oraz dodatkowo
koncepcji gwiazdek definiującej cechy
żarówki (system gwiazdek jest tylko
na opakowania w blistrach), znalezienie
odpowiedniej żarówki lub dobór źródła
światła o najbardziej interesujących nas
właściwościach jest bardzo prosty.
Żarówki samochodowe to jeden z tych produktów, które wpływają
na bezpieczeństwo na drodze, a o których istnieniu kierowcy często
Cztery linie – łatwość wyboru oraz
zapominają – szczególnie jeśli samochód używany jest głównie w dzień.
skuteczność sprzedaży
Cztery główne linie żarówek 12V
Po zmianie przepisów, nakładających
podróżujących autami osobowymi jak
pozwalają szybko i łatwo odnaleźć
na kierowców obowiązek jazdy
i ciężarówkami.
produkt idealnie spełniający oczekiwa-
na światłach 12 miesięcy w roku
nia kierowców. Użytkownicy mają
przez 24 godziny na dobę, niesprawne
Czytelne i intuicyjne oznakowanie
do wyboru jedną spośród 4 linii
żarówki udaje się zauważyć również
opakowań
żarówek: Pure Light, Longlife Dayti-
w dzień. Z reguły widzimy je jednak
Żarówki Bosch pakowane są w blistry
me, Plus 90 oraz Xenon Silver.
w pojazdach nadjeżdżających z na-
zapewniające doskonałą prezentację,
przeciwka, a nie w prowadzonych
a także w kartonowe opakowania
nie linii: niebiesko-szare) to standar-
przez nas samych.
warsztatowe zajmujące dużo mniej
dowy program żarówek o jakości
miejsca. Opakowania wykonane są
OEM, stosowanych w reflektorach oraz
w dużej mierze zależy od dobrej
z ekologicznego materiału (w przypad-
pozostałym oświetleniu. Bardzo
jakości żarówek, zapewniających
ku blistrów można łatwo oddzielić
szeroka liczba referencji (ponad 50)
odpowiednią ilość światła oświetlają-
plastik od kartonowej podkładki).
pozwala na odnalezienie niemalże
Sprawnie działające oświetlenie,
cego drogę, właściwy zasięg czy
Podział na opakowania kartonowe
Linia żarówek Pure Light (oznacze-
każdej żarówki z wyposażenia pojaz-
odpowiednio długą żywotność.
i blistrowe jest widoczny w systemie
du. Wysokiej jakości żarówki linii Pure
Wszystkie żarówki Boscha spełniają
numeracji zamówień:
Light zyskały wyjątkową popularność
najwyższe normy jakości, wpływając
opakowania blistrowe mają
dzięki atrakcyjnej relacji jakości
na komfort podróżowania i bezpie-
numerację rozpoczynającą się
do ceny. Połączenie takich cech jak
czeństwo. Żarówki samochodowe firmy
od cyfr 1.987.301.XXX,
jakość – gwarantowana marką Bosch
opakowania kartonowe
oraz wysoka niezawodność wpływają
Bosch to grupa produktów stworzonych do różnego rodzaju zastosowań
i preferencji kierowców, zarówno tych
od cyfr 1.987.302.XXX.
Dzięki kolorystyce opakowań, która
na uznanie tej linii żarówek przez wielu
użytkowników.
produkty | nr 2/44 | 2012 | Bosch Autospec | 15
rają system oznaczenia gwiazdkami informujący o długości użytkowania, zasięgu światła, jasności.
Jazda z włączonymi światłami
Zestawy zapasowe: wersja MiniBox oraz Maxi Box.
Ksenon: lampy
wyładowcze Bosch,
D2S, D2R, D1S.
wymi żarówkami, więcej światła
w porównaniu ze zwykłymi żarówkami
również w ciągu dnia może wpływać
na drodze. Dzięki temu zapewniają
oraz dłuższym czasem użytkowania –
na częstsze przepalanie się żarówek.
zarówno lepszą widoczność na drodze
dzięki nowoczesnej technologii
Idealnym rozwiązaniem w takiej
jak również lepsze rozpoznanie
stosowanej przy ich produkcji. Światło
sytuacji jest oferta linii Longlife
pojazdu wyposażonego w te żarówki
emitowane przez lampy wyładowcze
Daytime (oznaczenie linii: żółte)
przez kierowców jadących
jest porównywalne do światła dzienne-
zapewniająca do trzech razy dłuższą
z naprzeciwka
go, dzięki czemu kierowca nie odczuwa
żywotność oraz dostarczająca do 10%
Uzupełnieniem oferty są żarówki
takiego zmęczenia, jak w przypadku
więcej światła niż żarówki standardo-
do aut z instalacją 24V. Żarówki
we. Linia Longlife Daytime to idealne
do samochodów ciężarowych (24V) to
rozwiązanie dla osób pokonujących
linia o jakości produktów OEM,
Żarówki na zapas
duże ilości kilometrów.
zapewniająca bezpieczne światło
W ofercie Boscha nie może zabraknąć
w ciągu całego okresu eksploatacji.
zestawów zapasowych żarówek –
strumienia światła na drodze idealnym
Dzięki wysokiej trwałości oraz dosko-
w wielu krajach europejskich wymaga-
rozwiązaniem będzie linia Plus 90
nałej relacji cenowej linia Trucklight
nych jako obowiązkowe wyposażenia
(oznaczenie linii: fiolet) zapewniająca
Bosch zapewnia ekonomiczną eksplo-
pojazdu. Dwa rodzaje oferowanych
do 90% lepsze oświetlenie drogi
atację oraz optymalną jasność
zestawów MiniBox (w wersji H1, H4,
(w porównaniu do standardowych
i niezawodność.
H7) oraz Maxi BOX (H1, H4, H7, H1/
Dla osób poszukujących dłuższego
żarówek) oraz lepszą widoczność –
zwykłych żarówek.
H7) to wybór żarówek oraz bezpieczni-
szczególnie zauważalną podczas jazdy
Lampy wyładowcze
ków najczęściej występujących
nocą. Dzięki temu kierowca ma więcej
Odrębnym produktem z dziedziny
w pojazdach. Niewielkie, plastikowe
czasu na reakcję w sytuacjach niebez-
oświetlenia są lampy wyładowcze
opakowanie typu Box pozwala na prze-
piecznych. Intensywne, białe, „relaksu-
marki Bosch, popularnie nazywane
chowywanie zestawu zapasowego
jące” światło zmniejsza zmęczenie
ksenonami. W autach wyposażonych
w każdym aucie, a w sytuacji awaryjnej,
nawet podczas długich podróży – co
w instalację do tego typu lamp, gwaran-
kiedy jedna z żarówek ulegnie przepa-
znacząco wpływa na poziom
tują lepszą widoczność – w porównaniu
leniu – zapewnia bezpieczną jazdę
bezpieczeństwa.
ze zwykłymi żarówkami, generując 2,5
i duże oszczędności, dzięki możliwości
razy więcej światła, dodatkowo
szybkiej wymiany żarówki. Zestaw
Linia żarówek Xenon Silver
(oznaczenie linii: niebiesko-zielone)
oświetlając miejsca niedostępne dla
zapasowy Bosch można śmiało określić
to żarówki emitujące białe światło,
strumienia świetlnego zwyklej
mianem apteczki pierwszej pomocy
zbliżone do światła dziennego. Żarówki
żarówki.
w kategorii oświetlenia
halogenowe Xenon Silver to również
do 50%, w porównaniu ze standardo-
Ksenony Boscha charakteryzują się
również mniejszym zużyciem energii
samochodowego.
Marcin Dynarek
16 | Bosch Autospec | nr 2/44 | 2012 | produkty
Masowe przepływomierze
powietrza typu HFM6
od masy doprowadzonego powietrza.
Wprowadzony do produkcji seryjnej
w 2002 roku przepływomierz HFM6
przekazuje informacje do sterownika
w postaci cyfrowej.
W porównaniu do poprzedniej
Diagnostyka HFM6 w warsztatach
generacji przepływomierze
Aby skontrolować prawidłowość
HFM6 zostały poddane
działania przepływomierza HFM6,
optymalizacji, dzięki czemu
warsztat musi dysponować urządze-
znacząco zwiększyła się
niem diagnostycznym, multimetrem
żywotność czujnika oraz
lub oscyloskopem z odpowiednim
zmniejszyła się wrażliwość
adapterem diagnostycznym. Identyfi-
przepływomierza na
kacja błędów rozpoczyna się standar-
zanieczyszczenia.
dowo od odczytu pamięci błędów.
Także porównanie wartości rzeczywistej i obliczonej masy powietrza
zassanego może dostarczyć sporo
wskazówek na temat możliwych
usterek. Z wyjątkiem nielicznych
numerów zamówieniowych czujniki
Masa zasysanego powietrza jest
sztuk. Produkt ten ma czujnik pomia-
przepływomierzy typu HFM6 są
jednym z najważniejszych parame-
rowy w postaci bardzo cienkiej
zintegrowane z obudową, zatem nie
trów dla obecnie produkowanych
membrany, zwanej również filmem,
można już wymienić ich osobno.
samochodów. W systemach wtrysku
z naniesionymi odpowiednimi
benzyny dzięki informacji z przepły-
obwodami pomiarowymi. Dzięki temu
ców oraz inne produkty chemiczne
womierza powietrza sterownik
możliwe jest również rozpoznawanie
nie nadają się do czyszczenia i korek-
silnika może obliczyć czas trwania
przepływów wstecznych zasysanego
ty wartości mierzonych przepływo-
wtrysku i moment zapłonu. Masa
powietrza. Przepływomierz typu
mierzy – także w przypadku starsze-
zasysanego powietrza jest także
HFM5 przekazuje informacje do ste-
go typu przepływomierzy HFM5
wielkością referencyjną umożliwiają-
rownika w postaci analogowej. Sygnał
mechanik nie powinien używać tego
cą sterowanie regeneracją filtra
ma napięcie od 0 do 5 V w zależności
rodzaju preparatów.
Preparaty do czyszczenia hamul-
z węglem aktywowanym oraz ogranicznikiem momentu obrotowego.
W silnikach Diesla informacja o ilości
zasysanego powietrza wykorzystywana jest miedzy innymi do sterowania
recyrkulacją spalin, wyznaczania
dawek maksymalnych, a także jako
korekta przy obliczaniu czasu
trwania wtrysku.
Generacje czujników typu HFM
Pierwsza generacja, HFM2 (produkowana od 1990 roku), była wyposażona w ceramiczny element pomiarowy.
Na potrzeby pierwszomontażowe
producentów pojazdów sprzedano
8 milionów sztuk tego produktu.
Przełomem było wprowadzenie
przepływomierza HFM5 w 1996 roku,
który został sprzedany w 76 milionach
Porady dla warsztatów: masowe przepływomierze powietrza
Jeśli pojazd wykazuje objawy takie, jak
nierówna praca silnika, obniżona moc czy
podwyższone zużycie paliwa, winny może
być uszkodzony masowy przepływomierz
powietrza. Aby ustalić, czy rzeczywistą
przyczyną zakłóceń jest przepływomierz
HFM, należy zwrócić uwagę na kilka ważnych kwestii.
Masowe przepływomierze powietrza
z gorącym filmem to delikatne konstrukcje, których prawidłowe działanie mogą zakłócać zanieczyszczenia obecne w powietrzu w postaci wilgoci lub cząsteczek pyłu.
Efektem może być nierówna praca silnika, zmniejszone osiągi pojazdu, a także
zwiększone zużycie paliwa. Przed wymontowaniem lub wymianą przepływomierza
HFM należy skontrolować układ zasysania
powietrza.
Następnie należy wykonać przedstawione czynności:
Na początek trzeba przeprowadzić diagnozę sterowników np. przy użyciu testera KTS. Umożliwia on odczyt pamięci błędów oraz wykonanie innych
testów, takich jak sprawdzenie wartości rzeczywistych, test recyrkulacji spalin i pomiar ciśnienia doładowania, a także porównanie wartości referencyjnych
z rzeczywistymi.
Jeżeli wartości rzeczywiste znacząco odbiegają od dopuszczalnego zakresu tolerancji, a także zostały wyeliminowane inne przyczyny powstawania odchyleń
parametrów, należy wymienić przepływomierz HFM.
Jeżeli porównanie wartości rzeczywistych i referencyjnych albo wręcz diagnoza sterowników nie są możliwe, można
skontrolować działanie przepływomierza przewodem diagnostycznym także
po wymontowaniu.
produkty | nr 2/44 | 2012 | Bosch Autospec | 17
Fiat Grande Punto i Bosch
Firma Bosch jest dostawcą podzespołów do kilkudzie-
ka 2005 r. na rynku – wraz z wykazem niektórych części
sięciu marek samochodów produkowanych w Europie.
zamiennych produkowanych do niego przez firmę Bosch.
Warto sobie uświadomić jak wiele elementów z logo
Obok nazwy produktów umieszczamy numery katalogo-
Bosch znajduje się w każdym modelu.
we. W przypadku niektórych elementów są to tylko
przykłady, gdyż producent dokonywał zmian konstrukcyj-
W naszym cyklu prezentujemy kolejny model – Fiat
nych, a wraz z nimi zmieniały się numery katalogowe.
Grande Punto z silnikiem benzynowym o pojemności
Dlatego dobór odpowiednich części możliwy jest
1368 cm³ 8V i mocy 57 kW/77 KM będący od październi-
przy użyciu katalogu Boscha.
14
13
8
2
21
25
20
24
27 26
23
12
7
3
4
10
28
8
18
6
1
11
16
6
17
5
19
15
9
22
1 Świeca zapłonowa Super plus
●
(YR 7 DC+)
Nr 0 242 135 515
11 Pasek zębaty rozrządu
●
(CPPN 1032 S8M 22)
Nr 1 987 949 624
20 Czujnik prędkości obrotowej koła,
●
tył (DF 11)
Nr 0 265 007 896
2 Komplet przewodów zapłonowych
●
(B 287)
12 Zestaw rozrządu z pompą cieczy
●
chłodzącej – komplet
21 Czujnik przyspieszeń poprzecznych
●
oraz kątowych pojazdu
Nr 0 986 357 286
3 Czujnik wałka rozrządu (PG-3-8)
Nr 0 232 103 048
4 Czujnik ciśnienia w kolektorze ssącym
Nr F 01C 600 070
5 Uniwersalna sonda regulacji lambda
(LSF-4.23)
Nr 0 258 986 615
6 Jednostka tłocząca paliwo (TEE)
(EKPT-14-2)
Nr 0 580 314 137
7 Akumulator rozruchowy, S4
(12V 42Ah 390A)
Nr 0 092 S40 000
8 Wkład filtra powietrza; silnik
Nr F 026 400 036
9 Filtr oleju
Nr 0 986 452 041
10 Filtr, wnętrze pojazdu
Nr 1 987 432 188
Nr 1 987 948 889
13 Pióra wycieraczki Aerotwin Multi-Clip
Spoiler, zestaw
Nr 3 397 007 466
14 Pióro wycieraczki, tył
Nr 3 397 004 629
15 Linka hamulcowa
Nr 1 987 477 976 lewa
Nr 1 987 477 975 prawa
16 Pompa hamulcowa
Nr 0 204 123 682
17 Wzmacniacz siły hamowania
Nr 0 204 125 850
18 Agregat hydrauliczny/sterownik
układów, ABS/ASR/ESP
Nr 0 265 235 232
19 Czujnik prędkości obrotowej koła,
przód (DF 11)
Nr 0 265 007 671
Nr 0 265 005 823
22 Klocki hamulcowe, komplet, przód
Nr 0 986 424 597
23 Zaciski hamulcowe przód
Nr 0 986 473 487– lewy
Nr 0 986 474 487 – prawy
24 Tarcza hamulcowa, przód
Nr 0 986 479 223
25 Elastyczny przewód hamulcowy, przód
Nr 1 987 476 451
26 Zestaw szczęk hamulcowych, tylnych
Nr 0 986 487 703
27 KIT SUPERPRO, zestaw szczęk
hamulcowych tył + cylinderek,
wstępnie zmontowany
Nr 0 204 114 655
28 Cylinder hamulca koła tylnego
Nr 0 986 475 936
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
18 | Bosch Autospec | nr 2/44 | 2012 | technika
ka jest takie sterowanie pompą jonów tlenu, aby ogniwo
Nernsta generowało sygnał napięciowy 0,45V (aby
koncentracja tlenu w komorze odpowiadała spalonej
mieszance λ =1). Co jest więc informacją o składzie
spalonej mieszanki? Informacją tą jest prąd wykorzystywany przez sterownik do napędzania pompy jonów tlenu.
Na przykład, jeśli silnik pracowałby na bardzo ubogiej
mieszance, sterownik musiałby znacznym prądem zasilać
pompę jonów tlenu, by nadążyć wypompowywać nadmiar
tlenu z komory pomiarowej. Dążymy bowiem do sytuacji,
w której ilość tlenu w komorze odpowiadałaby λ =1,
a ogniwo Nernsta wskazywało 0,45V. Jeżeli mieszankę,
na której pracuje silnik, będziemy powoli wzbogacać, prąd
konieczny do wypompowywania nadmiaru tlenu będzie
malał (patrz rys. 3 – charakterystyka sondy) Gdy silnik
będzie pracował na mieszance λ =1, prąd użyty do napędzenia pompy jonów tlenu będzie równy zeru, ponieważ
ilość tlenu w komorze pomiarowej nie będzie wymagała
korekty. Bogata mieszanka (λ <1) w komorze pomiarowej
wymaga, by tym razem nie „wypompowywać” ale „dopompować” tlenu do komory. Zmiana kierunku przepływu
Szerokopasmowa
sonda lambda
tlenu wymaga zamiany kierunku przepływu prądu
Rozwój silników z bezpośrednim wtryskiem benzyny nie
z dwóch elektrod (rys. 2 poz. 6), podobnie jak ogniwo
byłby możliwy bez szerokopasmowej sondy lambda.
Nernsta (rys. 2 poz. 7), które również zawiera dwie
W przeciwieństwie do sondy dwustanowej
elektrody znajdujące się w dwutlenku cyrkonu. Między
(„jednowoltowej”), sondą szerokopasmową można
nimi znajduje się przegroda dyfuzyjna (rys. 2 poz. 5)
mierzyć w sposób ciągły stężenie tlenu w spalinach
o szerokości ok. 35 μm. Na ogniwo Nernsta z jednej strony
w szerokim zakresie. Można więc kontrolować pracę
oddziałuje powietrze z komory odniesienia (rys. 2 poz. 2),
silnika pracującego na mieszance ubogiej lub bogatej.
a z drugiej strony – spaliny (rys. 2 poz. 4). Układ podgrze-
napędzającego pompę jonów. Im bogatsza mieszanka, tym
więcej tlenu musimy dopompowywać do komory. Wartość
prądu rośnie, lecz tym razem posiada indeks „–”.
W rzeczywistości pompa jonów tlenu składa się
wania (rys. 2 poz. 1) służy do szybkiego ogrzania sondy
Sonda szerokopasmowa dokonuje ciągłego pomiaru
stężenia tlenu w spalinach w zakresie współczynnika
do temperatury pracy, ok. 650° C.
Zwykła sonda dwustanowa ma 4 przewody – 2 białe
składu mieszanki λ od 0,65 wzwyż. Ze względu na ciągły
do grzałki, szary (masa sygnałowa) i czarny (sygnał).
i szeroki zakres pomiarowy sondy szerokopasmowe są
W sondzie szerokopasmowej jest 5 przewodów – tylko
wykorzystywane także w silnikach zasilanych gazem oraz
o jeden więcej, gdyż jeden z przewodów ogniwa Nernsta
w silnikach z zapłonem samoczynnym.
Rys. 1 Zasada działania szerokopasmowej sondy lambda
Budowa i działanie sondy szerokopasmowej
Zasadę działania sondy szerokopasmowej można prześledzić na rys. 1. Sonda ta zawiera w swoim wnętrzu komorę
sterownik
O2
spaliny
pomiarową, przez którą przepływają spaliny. Pomiaru
ilości tlenu w komorze dokonuje tzw. ogniwo Nernsta
O2
O2
– znana nam „sonda jednowoltowa”. Jej cechą charakterystyczną jest sygnał napięciowy 0,45V dla λ =1. Sonda
O2
pompa
jonów tlenu
szerokopasmowa wyposażona jest także w tzw. pompę
jonów tlenu „napędzaną” przez sterownik silnika. W zależności od potrzeby, może ona pompować tlen do komory
pomiarowej lub wypompowywać go. Zadaniem sterowni-
sonda
0,45V
O2
O2
komora pomiarowa
O2
spaliny
O2
O2
O2
technika | nr 2/44 | 2012 | Bosch Autospec | 19
jest jednocześnie przewodem pompy jonów tlenu. Prze-
znajdujemy go w wartościach rzeczywistych diagnostyki
krój szerokopasmowej sondy lambda LSU 4 produkcji
dedykowanej, szukamy wśród wartości diagnostyki
Boscha przedstawia rys. 4.
pokładowej OBD. Oceny sondy lambda dokonujemy,
obserwując zmiany wartości prądu w zależności od zmian
Diagnostyka w czterech krokach
składu mieszanki. Musimy więc zasymulować różny skład
Diagnozując sondę szerokopasmową, staramy się spraw-
mieszanki, np. gwałtownie obciążając silnik (dodajemy
dzić jej reakcję na zmiany składu mieszanki.
„gazu”). Przy gwałtownym wzroście obrotów silnika
mieszanka jest chwilowo bogatsza. Jeśli mieszanka jest
Krok 1 – sprawdzamy kody błędów
bogata, to wartość prądu musi być ujemna, chociaż przez
Zaczynamy od odczytu zawartości pamięci błędów
krótki okres czasu (dopóki będzie bogata) – rys. 6. Gdy
sterownika. Odczytane błędy należy zapisać i wykasować,
puszczamy pedał „gazu”, symulujemy hamowanie silni-
a następnie dokonać jazdy próbnej i ponownego odczytu.
kiem i mieszanka jest znacznie uboższa niż λ = 1. Wówczas
Jeżeli błędy dotyczące działania sondy powracają, prze-
prąd wzrasta – rys. 7. Wartości podczas hamowania
chodzimy do kroku 2.
silnikiem wynoszą często ok. 2,5 mA.
Wartości prądu zmieniają się w szerokich granicach
Krok 2 – obserwujemy wartości rzeczywiste
i na pewno je zauważymy. Jeśli sonda zachowuje się
1. Sprawdzamy parametry pracy sondy lambda. Głównym
w opisany sposób, to znaczy, że reaguje na zmiany składu
i najczęściej podawanym parametrem jest napięcie sondy.
mieszanki. Gdy sonda nie działa, wartość prądu nie będzie
W zdecydowanej większości samochodów podczas
się zmieniała.
Oczywiście pamiętamy, że do prawidłowego działania
spalania stechiometrycznej mieszanki paliwowo-powietrznej (λ = 1) napięcie wynosi 1,5 V. W rzeczywistości
sondy, musi ona osiągnąć właściwą temperaturę pracy
jednak, mieszanka oscyluje wokół λ = 1 i dlatego napięcie
(ok. 650° C). Jeśli sonda będzie zimna, czyli nie osiągnie co
też powinno oscylować wokół wartości 1,5 V (rys. 5).
najmniej 350° C, może nie reagować na zmiany składu
Zazwyczaj, gdy napięcie jest wyższe od 1,5 V, mieszanka
mieszanki.
jest uboga, a jeśli napięcie jest niższe od 1,5 V – mieszanka
jest bogata.
Krok 3 – sprawdzamy przewody elektryczne
2. Jednak znacznie wygodniejszym i bardziej uniwersal-
Gdyby nie było reakcji sondy na zmianę składu mieszanki
nym parametrem jest prąd (pompy jonów tlenu). Jeśli nie
lub byłaby niewłaściwa, trzeba sprawdzić ciągłość prze-
Rys. 2 Schemat działania sondy szerokopasmowej
HC
Rys. 3 Wartość prądu pompowania (pompy jonów tlenu)
szerokopasmowej sondy lambda w zależności od
współczynnika składu mieszanki λ.
Ip
mA
3,0
prąd pompowania
O2
3
4
6
5
8
2-
ZrO2
2-
2-
2-
7
2-
2,0
1,0
0
-1,0
-2,0
0,7
1,0
1,3
1,6
1,9
λ
2,2
9
2
Rys. 4 Przekrój planarnej, szerokopasmowej sondy LSU4
P"O2
1
1
1
3
5
8
układ podgrzewania 2 komora odniesienia z kanałem powietrza
porowata warstwa ochronna 4 kanał wlotu gazów
porowata przegroda dyfuzyjna 6 pompa jonów tlenu 7 elektrolit
elektroda ogniwa Nernsta 9 elektroda ogniwa Nernsta
1
3
5
8
2
3
4
5
6
7
8
ogniwo Nernsta 2 podwójna tuleja ochronna
pierścień uszczelniający 4 pakiet uszczelniający
korpus sondy 6 tuleja obudowy 7 gniazdo styków
styki 9 tuleja z PTFE 10 uszczelka
9
10
20 | Bosch Autospec | nr 2/44 | 2012 | technika
Rys. 5 W zdecydowanej większości samochodów podczas
spalania stechiometrycznej mieszanki paliwowo-powietrznej (λ = 1) napięcie wynosi 1,5 V
Rys. 8 Prawidłowy wykres napięcia zasilania na grzałce
sondy
wodów elektrycznych. Jak pamiętamy, sonda czterema
z pięciu swoich przewodów jest połączona ze sterownikiem. Sprawdzamy więc przewody wiązki elektrycznej
Rys. 6 Jeśli mieszanka jest bogata, wartość prądu
(pompy jonów tlenu) jest ujemna
między sterownikiem, a sondą pod kątem przerw i zwarć.
Krok 4 – kontrola działania grzałki
1. Jeżeli nie ma przerw elektrycznych, ani zwarć między
przewodami czy do masy, sprawdzamy działanie grzałki
sondy lambda. Mierzymy jej rezystancję, która w temperaturze pokojowej zazwyczaj wynosi kilka omów (5 – 10 Ω).
Konkretne wartości zależą m.in. od mocy grzałki, które są
różne w różnych sondach. Wraz ze wzrostem temperatury
grzałki jej oporność będzie rosła. W temperaturze roboczej
oporność wynosi kilkaset omów, np. 300 Ω, ale konkretne
wartości zależą od mocy grzałki zamontowanej w sondzie.
2. Jeśli oporność grzałki jest prawidłowa, sprawdzamy
obwód jej sterowania. W tym celu wpinamy się w obwód
odpowiedzialny za zasilanie grzałki i obserwujemy obraz
na oscyloskopie. Powinien wyglądać, jak na rys. 8.
Rys. 7 Jeśli mieszanka jest uboga, wartość prądu (pompy
jonów tlenu) jest dodatnia
W sondzie szerokopasmowej nie wolno ingerować
w przewody łączące element pomiarowy sondy z wtyczką.
Nie wolno przecinać ich ani łączyć przez lutowanie czy
skręcanie.
Ze względu na istotne znaczenie sondy lambda dla
jakości pracy silnika, warto stosować produkty wysokiej
jakości. Sonda szerokopasmowa LSU4 produkcji Boscha
wytrzymuje nawet 240 tys. km przebiegu pojazdu, jednak
zaleca się jej kontrolę co 30 tys. km. Zużyta sonda lambda
może powodować niewłaściwy skład mieszanki paliwowopowietrznej, co prowadzi do zwiększonej emisji toksycznych związków zawartych w spalinach, zwiększonego
zużycia paliwa, zmniejszenia mocy silnika oraz uszkodzenia katalizatora.
Ryszard Polit
zdjęcia i rysunki: Bosch
Olimpiada Techniki Samochodowej | nr 2/44 | 2012 | Bosch Autospec | 21
Finał XIII Olimpiady Techniki Samochodowej
XIII edycja Olimpiady Techniki Samochodowej okazała się szczęśliwa dla
Krzysztofa Wałęsy z Zespołu Szkół Samochodowych w Kaliszu, który
zdobył 100 punktów i zajął pierwsze miejsce, podobnie zresztą jak
w ubiegłym roku. Kolejne miejsca na podium zajęli: Mateusz Nowicki
z Zespołu Szkół Mechanicznych w Białymstoku (99 pkt.) i Rafał Marczinek
z Zespołu Szkół Technicznych w Mikołowie (96 pkt.).
12 maja w siedzibie firmy Bosch
z pośrednim wtryskiem benzyny
wykonania dwóch zadań praktycznych
w Warszawie spotkało się 11 najlep-
i ocenić jego pracę oraz wymienić
podczas finału. Nad przebiegiem
szych uczniów, aby stanąć do rywaliza-
możliwe przyczyny jego nieprawidło-
Olimpiady, który swoim patronatem
cji w finale tegorocznej Olimpiady
wego działania. Następnie, korzystając
objęła Minister Edukacji Narodowej,
Techniki Samochodowej. Każdy
z pomocy prowadzącego, należało
czuwała komisja pod przewodnictwem
z finalistów musiał się zmierzyć
odczytać kody usterek zawarte
prof. nadzw. dr hab. inż. Feliksa
z dwoma zadaniami praktycznymi
w pamięci diagnostycznej sterownika,
Rawskiego.
przygotowanymi przez Centrum
a potem wskazać w silniku wtryski-
Szkoleniowe Techniki Motoryzacyjnej.
wacz będący przyczyną jego niewła-
wykłady przygotowane przez partne-
ściwej pracy. Na podstawie dostępnego
rów Olimpiady. Tomasz Maciejasz
samoczynnym z zasobnikowym
schematu elektrycznego należało
z firmy Bosch przedstawił zagadnienia
układem wtryskowym common rail nie
podać numer styku (pinu) w gnieździe
związane z systemem oczyszczania
daje się uruchomić. Należało podać
wtryskiwacza, na którym powinien
spalin DenoxTronic. Przedstawiciel
warunki konieczne do uruchomienia
pojawić się sygnał sterujący jego pracą.
firmy Schaeffler, Jerzy Horbaty, omówił
silnika ZS z układem common rail
Następnie za pomocą oscyloskopu
budowę i funkcjonowanie sprzęgła
i określić, które elementy układu mogą
trzeba było sprawdzić i narysować
samonastawnego, a także zaprezento-
być odpowiedzialne za wystąpienie
przebieg sygnału sterującego pracą
wał jego montaż i demontaż. Zagadnie-
niesprawności. Następnie za pomocą
wspomnianego wtryskiwacza. W przy-
nia dotyczące dwumasowego koła
podłączonego do samochodu diagno-
padku wykrycia nieprawidłowego (lub
zamachowego omówił Zbigniew
skopu KTS należało sprawdzić para-
braku) sygnału sterującego wtryskiwa-
Piotrowski z firmy ZF Services.
metry pracy układu i na podstawie
czem należało dokonać dodatkowych
odczytanych parametrów podać
pomiarów elektrycznych identyfikują-
Samochodowa Szkoła Roku
możliwe przyczyny niesprawności.
cych usterkę oraz określić ostateczną
Na podstawie zsumowanych wyników
Po ustaleniu uszkodzonego elementu
przyczynę niesprawności.
indywidualnych, osiągniętych przez
Zadanie 1. Silnik z zapłonem
należało zaproponować metodę jego
weryfikacji.
Zadanie 2. Finaliści musieli
uruchomić silnik o zapłonie iskrowym
O wynikach zdecydowała łączna
Finałowej rywalizacji towarzyszyły
finalistów oraz drugiego ucznia z danej
liczba punktów, którą uczeń osiągnął
szkoły, który uzyskał największą liczbę
w wyniku rozwiązania testu teoretycz-
punktów, powstała klasyfikację
nego z półfinału Olimpiady oraz
zespołowa najlepszych placówek.
Tytuł Samochodowej Szkoły
Roku 2012 zdobył, podobnie jak
w ubiegłym roku, Zespół Szkół Samochodowych w Kaliszu. Samochodowa
Szkoła Roku otrzymała m.in. moduł
diagnostyczny Bosch FSA 500,
a nauczyciele ze wszystkich finałowych szkół – vouchery na szkolenia
techniczne w Boschu.
Zwycięzcom gratulujemy i zapraszamy do udziału w XIV edycji Olimpiady Techniki Samochodowej w przyszłym roku!
Genialnie prosty
ESI[tronic] 2.0 – program
diagnostyczny firmy Bosch
Jeszcze nigdy diagnozowanie z ESI[tronic] nie było łatwiejsze, bardziej przejrzyste
i szybsze. A tym samym bardziej opłacalne. Numer 1 na świecie wśród programów dla
warsztatów został teraz zmodernizowany technicznie i optycznie:
f Łatwiejsze lokalizowanie usterek: CAS(plus) kojarzy ze sobą dane do diagnozowania, naprawy i serwisowania.
f Mniej klilknięć myszy, więcej informacji: bezpośredni dostęp z diagnozy sterowników
do wyszukiwania usterek oraz w odwrotną stronę. Również bezpośredni dostęp ze
schematów czynności obsługowych do diagnozy sterowników.
Jeden program do wszystkich rodzajów pojazdów: ESI[tronic] 2.0 dla samochodów osobowych, ciężarowych, dostawczych, przyczep i autobusów.
Nie trać czasu, rozpocznij pracę z ESI[tronic] 2.0.
www.bosch.pl