Leopardy, Rosomaki, Kraby i Langusty

Leopardy, Rosomaki, Kraby i Langusty
2013-09-12
Transportery, pojazdy bojowe, czołgi i broń strzelecka – to sprzęt, którego używają żołnierze
Wojsk Lądowych, najliczniejszego rodzaju Sił Zbrojnych. Przeczytajcie, ile waży Rosomak, jaką
długość ma lufa karabinka Beryl, ile Leopardów jest w polskiej armii i czy BWP potrafi pływać.
Leopard 2A4
Fot. Artur Pinkowski
Wojska Lądowe mają 128 czołgów Leopard 2A4, przekazanych Polsce przez Niemcy w latach
2002 –2003. W wozy te są wyposażone dwa bataliony 10 Brygady Kawalerii Pancernej,
stacjonującej w Świętoszowie. W planach jest zakup kolejnej partii 128 Leopardów. Pierwsza
wersja tego czołgu weszła do służby w 1979 roku. Najnowsza to Leopard 2A7+. Obecnie Leopard
2 jest najpopularniejszym czołgiem w armiach państw członkowskich NATO i Unii Europejskiej.
Wersja 2A4 jest najliczniejsza. Produkowana była w latach 1985–1992. Poza tym
zmodernizowano do tej wersji wozy A1–A3. Leopard 2A4 ma masę bojową wynosząca ponad 55 t,
ale potężny silnik wysokoprężny o mocy 1500 KM zapewnia mu bardzo dobrą mobilność.
Podstawowym uzbrojeniem jest gładkolufowa armata Rh-M-120 kalibru 120 mm, z lufą długości
44 kalibrów (5,28 m). Podobne uzbrojenie mają amerykańskie wozy M1A1 Abrams, japońskie typu
90 i południowokoreańskie K1A1. Dodatkową bronią Leoparda są dwa karabiny maszynowe MG
3. Jego załoga to czterech żołnierzy.
PT-91 Twardy
Fot. Jarosław Wiśniewski
Czołg ten opracowano według konstrukcji produkowanego na licencji w Zakładach Mechanicznych
Bumar-Łabędy w Gliwicach sowieckiego wozu T-72M1. Zamysł jego modernizacji pojawił się pod
koniec lat 80. XX wieku. Początkowo nie podjęto prac, licząc na uzyskanie w Moskwie licencji na
nowszy czołg. Zmiany polityczne w Polsce po 1989 roku oraz nieudane negocjacje z Rosjanami
sprawiły, że projekt nabrał tempa. Podstawowe zmiany, jakich dokonano w konstrukcji T-72M1,
były następujące: zamontowanie nowego polskiego silnika o większej mocy (850 KM),
wyposażenie czołgu w pancerz reaktywny Erawa i system kierowania ogniem Drawa oraz
zastąpienie noktowizji aktywnej pasywną. Pierwsze zmodernizowane czołgi przekazano 11 Dywizji
Kawalerii Pancernej w Żaganiu na początku 1995 roku. W sumie Wojska Lądowe otrzymały ich
Autor: wr
Strona: 1
233. W większości były to zmodernizowane T-72M1. 48 wozów w wersji PT-91M Pendekar
zakupiła Malezja. W odróżnieniu od polskich „91” znacząca część ich wyposażenia pochodziła z
zagranicznych firm.
Masa bojowa PT-91 wynosi 45,3 t. Podobnie jak T-72 jest uzbrojony w gładkolufową armatę 2A46
Rapira-3 kalibru 125 mm. Dodatkową bronią są karabin maszynowy PKT kalibru 7,62 mm w wieży
i przeciwlotniczy wielkokalibrowy karabin maszynowy NSW kalibtu 12,7 mm. Załoga liczy trzech
żołnierzy.
T-72
Fot. Marian Kluczyński
T-72 jest czołgiem drugiej generacji, który do uzbrojenia armii sowieckiej wszedł w 1973 roku.
Obecnie jest jednym z najpopularniejszych wozów pancernych na świecie, gdyż wyprodukowano
ponad 20 tys. jego egzemplarzy łącznie w ZSRR i na licencji zagranicą.
Do Wojska Polskiego pierwsze T-72 trafiły w 1978 roku. Produkcję licencyjną tego czołgu
rozpoczęto w 1982 roku w Zakładach Mechanicznych Bumar-Łabędy w Gliwicach. W pierwszych
latach produkowano tam model T-72M (oznaczenie eksportowej wersji T-72A). Potem gliwickie
zakłady zaczęły wypuszczać wozy nowszej wersji – T-72M1, w której zwiększono grubość
przedniej górnej płyty kadłuba. W polskich Wojskach Lądowych jest kilkaset pojazdów w
odmianach T-72M, T-72M1 i T-72M1D (dowodzenia).
Czołg T-72 ma wielowarstwowy pancerz czołowy. Masa bojowa wersji T-72M i T-72M1to 41 i 41,5
t. Ich jednostką napędową jest silnik wysokoprężny o mocy 780 KM. Podstawowe uzbrojenie T-72
to gładkolufowa armata kalibru 125 mm w różnych wersjach (w użytkowanych w Polsce wozach
jest to A246). Ponieważ czołg został wyposażony w automat ładowania armaty, pozwoliło to na
zredukowanie załogi do trzech żołnierzy. Dodatkowe uzbrojenie czołgu stanowi sprzężony z
armatą karabin maszynowy PKT kalibru 7,62 mm oraz przeciwlotniczy wielkokalibrowy karabin
maszynowy NSW kalibru 12,7 mm.
KTO Rosomak
Fot. st. chor. Adam Roik/Combat Camera DOSZ
W grudniu 2002 roku konstrukcja fińskiej firmy Patria Vehicles Oy oznaczona AMV wygrała
ogłoszony przez MON przetarg na kołowy transporter opancerzony. Kontrakt dotyczył dostawy
690 pojazdów. Ich produkcję licencyjną uruchomiono w Wojskowych Zakładach Mechanicznych w
Siemianowicach Śląskich. W lipcu tego roku umowa licencyjna została przedłużona o 10 lat. Do
końca 2013 roku mają zostać wyprodukowane ostatnie transportery z pierwszego kontraktu.
Autor: wr
Strona: 2
Przedłużona umowa mówi o 307 kolejnych ośmiokołowych KTO Rosomak. Odmianie wozu
opracowanej dla polskiej armii (pojawił się wymóg pływania) fiński producent nadał oznaczenie
AMV XC-360P.
Transportery kołowe otrzymały 12 Brygada Zmechanizowana w Szczecinie i 17 Brygada
Zmechanizowana w Międzyrzeczu. Nowe wozy mają trafić do 21 Brygady Strzelców
Podhalańskich w Rzeszowie. Najwięcej wśród dostarczonych dotąd 570 Rosomaków jest
pojazdów w wersji bojowej z produkowaną w Polsce na licencji włoskiej dwuosobową wieżą
HITFIST 30P z automatyczną armatą ATK Mk44 kal. 30 mm i karabinem maszynowym UKM
2000C 7,62 mm. W planach jest dozbrojenie wozu w wyrzutnie ppk. Jego masa bojowa wynosi ok.
22 t. Przy czym na potrzeby misji afgańskiej pojazd otrzymał dodatkowe opancerzenie. Poza
trzyosobową załogą Rosomak może przewieźć maksymalnie ośmiu żołnierzy.
BWP-1
Fot. Krzysztof Wilewski
Podstawowym pojazdem bojowym większości batalionów zmechanizowanych jest gąsienicowy
BWP-1 opracowany w pierwszej połowie lat 60. w ZSRR. Pierwszą konstrukcją tego typu oddaną
do seryjnej produkcji był wóz o oznaczeniu BMP-1. Ostatnie jego egzemplarze powstały w latach
80. Polska zastanawiała się nad kupieniem licencji na BWP-1, ale zrezygnowano z ich produkcji z
powodu wysokich kosztów jej uruchomienia. Jednak do 1988 roku polska armia kupiła, głównie w
Czechosłowacji, około 1400 sztuk bojowych wozów.
BWP-1, którego masa bojowa wynosi tylko 13,6 t, potrafi pływać. Wóz uzbrojony jest w
umieszczoną w wieży półautomatyczną gładkolufową armatę 2A28 Grom kal. 73 mm, z którą
sprzężony jest karabin maszynowy PKT 7,62 mm. Armata ładowana jest przy pomocy automatu
lub ręcznie. Nad jej lufą zamontowana jest wyrzutnia 9S425 ppk 9M14M Malutka, która jest
ładowana ręcznie z wnętrza wieży przez specjalny luk. W przedziale desantowym jest miejsce dla
ośmiu żołnierzy, którzy mogą prowadzić z jego wnętrza ogień z broni indywidualnej przez gniazda
strzelnicze znajdujące się po bokach i w tylnych drzwiach.
M-113/M-577
Fot. chor. Rafał Mniedło
Wśród sprzętu przekazanego przez Niemcy 10 Brygadzie Kawalerii Pancernej znalazło się 35
transporterów gąsienicowych z rodziny M113. To najpopularniejsze pojazdy w tej kategorii sprzętu
pancernego, wyprodukowano ich ponad 80 tysięcy. Aby były lżejsze, ich pancerz wykonano z płyt
Autor: wr
Strona: 3
aluminiowych. M-113 weszły do służby w 1960 roku, a już dwa lata później znalazły się na polu
bitwy w Wietnamie. Ponad 50-letnia konstrukcja jest nadal używana przez wiele armii świata, na
czele z US Army. Jest także nadal produkowana.
Masa bojowa M-113 w zależności od wersji waha się od 10,26 t do ponad 12 t. Dzięki temu, że
pojazd jest lekki, może pływać. Poza dwuosobową załogą transporter zabiera nawet 11
pasażerów. Do polskich Wojsk Lądowych trafiły tylko pojazdy specjalistyczne. Niemcy przekazali
Polakom 19 wozów, w tym sześć M577 z podwyższonym przedziałem transportowym. Pozostałe
16 było wozami ewakuacji medycznej M113G2 Krkw Gep. Pojazd ten może zabrać z pola walki
czterech rannych.
Krab
Fot. Huta Stalowa Wola
Najnowszym nabytkiem artylerzystów jest 8 samobieżnych armatohaubic Krab kal. 155 mm. Do
końca 2015 roku żołnierze mają dostać pierwszy kompletny dywizjon z trzema bateriami
ogniowymi liczący w sumie 24 działa, a także wozy dowodzenia, łącznikowe i logistyczne. W
sumie takich dywizjonów ma być pięć.
Zbudowany przez Hutę Stalowa Wola Krab powstał na bazie polskiego podwozia typu SPG-1
Kalina produkowanego przez ZM Bumar-Łabędy oraz licencyjnego brytyjskiego systemu
wieżowego AS-90/52. Dostawcą lufy działa jest zaś francuski Nexter.
Samobieżne działo o masie bojowej wynoszącej ponad 52 t ma silnik o mocy 850 KM, ale plany
zakładają montaż nowej jednostki napędowej. Głównym uzbrojeniem Kraba jest armatohaubica
kal. 155 mm z lufą o długości 52 kalibrów i masie całkowitej ponad 3 t. Dodatkowym uzbrojeniem
jest wielkokalibrowy karabin maszynowy 12,7 mm. Zapas amunicji do działa to 40 pocisków i 48
kompletów ładunków miotających. Zależnie od rodzaju amunicji Krab może razić cele z odległości
od 4,7 km do ponad 40 km w promieniu 360 stopni. Jego załoga składa się z pięciu osób.
WR-40 Langusta
Fot. Krzysztof Wilewski
Skonstruowana w Polsce wyrzutnia rakiet Langusta jest gruntowną modernizacją wyrzutni
radzieckiej BM-21 Grad. Broń ta powstaje w Hucie Stalowa Wola. Dotąd armia zamówiła 75 tego
typu wyrzutni.
Na sześciokołowym podwoziu samochodu ciężarowego Jelcz P662D.350-M27 zamontowano 40lufową wyrzutnię pocisków rakietowych kal. 122,4 mm. Pojazd jest wyposażony w czterodrzwiową,
opancerzoną kabinę dla sześciu osób. Masa całkowita WR-40 bez pocisków to 17,1 t. Wyrzutnia
może być naprowadzana napędem elektrycznym lub ręcznie. Maksymalny zasięg pocisków z
głowicą kasetową wynosi 32 km, a z głowicą odłamkowo-burzącą jest o 10 km większy. Czas
wystrzelenia pełnej salwy wynosi 20 s. Plany zakładają wyposażenie WR-40 w elektryczną
odpalarkę, która ma pozwolić strzelać salwami od 2 do 40 pocisków.
Autor: wr
Strona: 4
W ubiegłym roku podczas Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach
producent pokazał nową wersję Langusty na większym, ośmiokołowym podwoziu samochodu
Jelcz P882.D43. Taka wersja pozwala przewozić drugą jednostkę ogniową.
Karabinek AKM
Fot. st. chor. Adam Roik/Combat Camera DOSZ
Broń została opracowana w ZSRR i wprowadzona do uzbrojenia armii sowieckiej w 1959 r. Jest to
karabinek automatyczny, będący zmodernizowaną odmianą AK-47, karabinu stworzonego przez
Michaiła Kałasznikowa. W Wojsku Polskim AKM pojawił się w połowie lat 60. XX wieku. Jego
produkcję uruchomiono w Zakładach Metalowych „Łucznik” (dzisiejsza Fabryka Broni „Łucznik” –
Radom Sp. z o.o.) w Radomiu. Kałasznikow dokonał pewnych zmian w konstrukcji broni.
Zmieniono też technologię wykonania niektórych jej części, zespołów i mechanizmów. Dzięki temu
masa AKM jest mniejsza od AK-47 o około kilogram. Zmniejszenie szybkostrzelności karabinka
poprawiło jego celność przy ogniu ciągłym. Odmianą AKM jest AKMS ze składaną metalową
kolbą. W Wojsku Polskim broń tę wprowadzono w 1972 r. Dwa lata później opracowany został
karabinek-granatnik wz. 1974 z podwieszanym 40-milimetrowym granatnikiem. Masa karabinka
AKM z załadowanym magazynkiem, przyborami i nałożonym bagnetem wynosi 4,02 kg. AKMS
jest o kilka gramów cięższy. Broń zasilana jest z dwurzędowego magazynka o pojemności 30
naboi pośrednich kal. 7,62x39 mm.
Karabinek Beryl
Fot. chor. Rafał Mniedło
W latach 90. XX w. po zmianach politycznych ZM „Łucznik” opracowały karabinek szturmowy
wz.96 przystosowany do standardowego naboju używanego w NATO kal.5,56x45. Równocześnie
powstał też subkarabinek mini-Beryl z krótszą lufą. Badania nad bronią zakończono w 1997 r. i
zaczęto wprowadzać ją do WP. Niemniej jednak producent cały czas udoskonalał swój wyrób. Z
czasem Beryle zaczęły być wyposażane w szyny Picatinny pozwalające na montowanie
dodatkowego wyposażenia, m.in. różnych celowników, wskaźników laserowych. Opracowano też
wersję wyposażoną w kolbę o regulowanej długości. Inne nowości to m.in. półprzezroczyste
magazynki z tworzywa sztucznego, ergonomiczny chwyt pistoletowy oraz chwyt przedni.
Karabinek Beryl ma lufę o długości 457 mm z zamontowanym na jej końcu tłumikiem płomienia.
Natomiast w mini-Berylu lufa ma długość tylko 235 mm. W obu odmianach broń ma składaną na
prawą stronę kolbę, której metalowy trzewik jest osłonięty gumowym amortyzatorem. Łoże
karabinka wykonano z tworzywa sztucznego. Broń zasilana jest z 30-nabojowego magazynka. Dla
mini-Beryla przewidziano też mniejsze magazynki – 20-nabojowe. Teoretyczna szybkostrzelność
broni z Radomia wynosi 700 strz./min. Każdy karabinek jest przystosowany do zamocowania
podwieszanego granatnika.
Autor: wr
Strona: 5
UKM-2000
Fot. Krzysztof Wilewski
Uniwersalny karabin maszynowy jest bronią zespołową. UKM-2000 opracowano w Polsce w
oparciu o sprawdzoną konstrukcję sowieckiego karabinu maszynowego PKM. Nową broń
przystosowano do używanego powszechnie w NATO naboju kal. 7,62x51 mm. W odróżnieniu od
pierwowzoru broń zasilana jest z taśmy rozsypnej zamiast ciągłej. Powyższe zmiany pozwoliły
uprościć konstrukcję karabinu poprzez zastosowanie bezpośredniego dosyłania amunicji.
UKM-2000 opracowano w trzech w wersjach: P – standardowa broń, C – pokładowy karabin
maszynowy oraz D – wersja dla jednostek aeromobilnych ze składaną kolbą. Z czasem na broni
zaczęto też montować szynę Picatinny. Produkujące karabin Zakłady Mechaniczne Tarnów
proponują jego dalszą modernizację UKM-2000P. Jedną ze zmian ma być skrócenie lufy i
zaopatrzenie jej w bardziej skuteczny tłumik płomienia.
UKM-2000P używany jako ręczny karabin maszynowy zasilany jest ze 100-nabojowej taśmy ze
skrzynki podpiętej pod bronią. Natomiast jako ciężki karabin maszynowy ma 200-nabojową taśmę.
Praktyczna szybkostrzelność broni wynosi do 250 strz./min, a jej skuteczny zasięg to 1500
metrów.
Karabin wyborowy Tor
Fot. Krzysztof Plażuk
W końcu XX w. zapadła decyzja o wprowadzeniu do wyposażenia polskiej armii
wielkokalibrowego karabinu wyborowego. Taka broń może skutecznie niszczyć m.in. wozy
bojowe, radary, stanowiska artylerii lub wyrzutnie rakiet, stanowiska dowodzenia. Jej opracowania
podjął się Ośrodek Badawczo-Rozwojowego Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie. Tamtejsi
specjaliści uznali, że wymagania naszej armii najlepiej spełni powtarzalny karabin w układzie
bullpup, czyli taki, w którym magazynek znajduje się za chwytem pistoletowym i spustem (takie
rozwiązanie zastosowano w kilku typach karabinków). Pierwszych 10 egzemplarzy nowej broni
resort obrony zamówił w 2008 r. Dotąd zakupiono ich kilkadziesiąt.
Tor jest przystosowany do strzelania nabojami 12,7x99 mm. Bez amunicji karabin waży aż 16,1
kg. Długość broni to 1350 mm (lufa ma 880 mm). Zasilany jest z dwurzędowego magazynka
zawierającego siedem naboi. Jest to broń powtarzalna, przeładowywana ręcznie. Efektywny
zasięg Tora, który został wyposażony w celownik optyczny LEUPOLD VARI-X III 4,5 - 14x50,
sięga 2000 metrów.
Karabin wyborowy Bor
Autor: wr
Strona: 6
Fot. Jarosław Wiśniewski
Ośrodek Badawczo-Rozwojowego Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie opracował karabin
snajperski na nabój 7,62x51 mm. Prace nad nim prowadzono w drugiej połowie minionej dekady i
zakończono w 2007 r. W 2008 r. Ministerstwo Obrony Narodowej złożyło zamówienie na 51 sztuk
tej broni. W Tarnowie opracowano też karabinek na mocniejszy nabój kal. 8,6x70 mm (0.338
Lapua Magnum).
Bor jest karabinem powtarzalnym w układzie bullpup. Broń ta posiada w standardzie szynę pod
celownik optyczny, podstawę tylną kolby, jak i dwójnóg. Karabin jest zasilany z magazynka
pudełkowego, dwurzędowego o pojemności 10 naboi. Z urządzeniem wylotowym Bor ma długość
1038 mm (sama lufa 660 mm) i 980 mm bez niego. Istnieje krótsza o 100 mm wersja karabinu z
lufą 560 mm. Tarnowski karabin w wersji z długą lufą, bez celownika i amunicji ma masę 6,1 kg.
Krótszy jest o 0,3 kg lżejszy. Skuteczny zasięg do siły żywej (do celu wielkości popiersia) wynosi
800 m. Autor: wr
Strona: 7