Krótkoterminowe świadczenia pracownicze

Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
Wpisany przez
Jakie w praktyce powinno być księgowe ujęcie tych świadczeń?
MSR 19
MSR 19 Świadczenia pracownicze reguluje księgowe ujęcie świadczeń, które mogą wynikać
m.in. ze:
1. sformalizowanych programów lub innych sformalizowanych ustaleń między jednostką a
jej poszczególnymi pracownikami, grupami pracowników i ich przedstawicielami,
2. wymogów prawnych lub ustaleń branżowych, na podstawie których jednostki są
zobowiązane do wpłacania składek na rzecz krajowych, państwowych, branżowych i innych
wielozakładowych programów lub
3. niesformalizowanych praktyk, które powodują powstanie zwyczajowo oczekiwanego
zobowiązania, a jednostka nie ma realnej możliwości niewywiązania się z tych obowiązków i
niezapłacenia świadczeń pracowniczych.
Do świadczeń krótkoterminowych MSR 19 zalicza:
1. wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne,
2. krótkoterminowe płatne nieobecności, takie jak płatny urlop wypoczynkowy oraz płatne
zwolnienie chorobowe,
3. wypłaty z zysku i premie oraz
4. świadczenia niepieniężne, takie jak opieka medyczna, mieszkania służbowe,
samochody i inne nieodpłatnie przekazywane lub subsydiowane towary lub świadczone usługi
1/6
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
Wpisany przez
dla aktualnie zatrudnionych pracowników.
Rachunkowość krótkoterminowych świadczeń pracowniczych jest w miarę prosta, gdyż nie
wymaga zastosowania założeń aktuarialnych do oszacowania wysokości zobowiązań i kosztów,
stąd nie stwarza możliwości powstania zysku lub straty aktuarialnej, a zobowiązania z ich tytułu
ustala się bez dyskonta. Jeżeli pracownik wykonywał pracę na rzecz jednostki gospodarczej w
ciągu okresu obrotowego, ujmujesz przewidywaną, niezdyskontowaną wartość
krótkoterminowych świadczeń, które zostaną wypłacone w zamian za tę pracę jako:
1. zobowiązanie (bierne rozliczenie międzyokresowe kosztów) po potrąceniu wszelkich
kwot już zapłaconych,
2. koszty okresu, chyba że inny standard (np. MSR 2, MSR 11, MSR 16) wymaga ujęcia
tych świadczeń w koszcie wytworzenia składnika aktywów.
MSR 19 dość szczegółowo omawia kwestię krótkoterminowych płatnych nieobecności.
Uprawnienia do tych świadczeń dzieli się na dwie grupy:
1. świadczenia kumulowane oraz
2. świadczenia niekumulowane.
Kumulowane płatne świadczenia za nieobecności to świadczenia za nieobecności, do których
uprawnienia przechodzą na przyszłe okresy i pracownik może je wykorzystać w przyszłości,
jeśli w bieżącym okresie nie zostały w pełni wykorzystane. Mogą one (lub nie) uprawniać
pracownika do otrzymania ekwiwalentu pieniężnego z tytułu niewykorzystania uprawnień na
dzień odejścia z jednostki, ale zobowiązanie występuje i powinieneś je ująć w każdym
przypadku. Zobowiązanie to rośnie wraz z wykonywaniem przez pracowników pracy, która
2/6
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
Wpisany przez
zwiększa ich uprawnienia do przyszłych płatnych nieobecności. Przykładem kumulowanych
płatnych nieobecności są urlopy wypoczynkowe.
Niekumulowane płatne nieobecności nie mogą być przenoszone na kolejne okresy i
przepadają, jeśli pracownik nie wykorzystał ich w całości w bieżącym okresie. Świadczenia te
nie uprawniają pracowników do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu niewykorzystania uprawnień
na dzień odejścia z jednostki, a wykonywanie pracy przez pracownika nie zwiększa kwoty
świadczenia. Przykładami niekumulowanych płatnych nieobecności są: wynagrodzenia za czas
choroby, urlop macierzyński lub ojcowski, płatne nieobecności z tytułu wypełniania obowiązków
ławnika lub służby wojskowej.
Przewidywane koszty krótkoterminowych świadczeń pracowniczych w formie płatnych
nieobecności ujmujesz w następujący sposób:
- odnośnie do kumulowanych płatnych nieobecności - gdy pracownicy wykonywali pracę,
która zwiększa ich uprawnienia do przyszłych płatnych nieobecności, oraz
- odnośnie do niekumulowanych płatnych nieobecności - z chwilą wystąpienia
nieobecności.
W ramach świadczeń krótkoterminowych w Standardzie omawia się również kwestię
programów dotyczących wypłat z zysku i systemy premiowe. Powinieneś ująć przewidywane
koszty wypłat z zysku i premii wtedy, gdy:
1. ciąży na Tobie obecne prawne lub zwyczajowo oczekiwane zobowiązanie do dokonania
takich wypłat w wyniku zdarzeń przeszłych (zawarta w tym względzie umowa lub inaczej
sformułowane wewnętrznymi regulacjami jednostki prawo do tych świadczeń, jak również
3/6
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
Wpisany przez
ujmowanie podstawy do naliczenia tych świadczeń) oraz
2. można dokonać wiarygodnej wyceny takiego zobowiązania, dzięki istnieniu
sformalizowanych zasad funkcjonowania programu zawierającego wzór służący określeniu
kwoty świadczenia, gdy jednostka ustala kwoty do zapłaty przed zatwierdzeniem sprawozdania
finansowego do publikacji lub gdy dotychczasowa praktyka jasno wskazuje na wymiar
zwyczajowo oczekiwanego zobowiązania.
Ustawa o rachunkowości
Ustawa o rachunkowości jest bardzo uboga, jeśli chodzi o zagadnienia świadczeń
pracowniczych, w tym krótkoterminowych. Zawiera jedynie zapis dotyczący tworzenia rozliczeń
międzyokresowych biernych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań
przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności z obowiązku
wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników,
w tym świadczeń emerytalnych, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny.
Również przyjęty w październiku 2008 r. KSR 6 Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe
kosztów, zobowiązania warunkowe
nie zawiera
w tym obszarze żadnego uregulowania.
Kodeks pracy
W celu szerszego porównania rodzajów krótkoterminowych świadczeń pracowniczych ujętych w
4/6
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
Wpisany przez
przepisach polskich ze świadczeniami wymienianych przez MSR 19 należy sięgnąć do
przepisów Kodeksu pracy. Problem mogą także regulować rozwiązania branżowe, takie jak np.
Karta Nauczyciela itp. Zgodnie z kodeksem pracownik za świadczoną pracę otrzymuje od
pracodawcy wynagrodzenie oraz inne korzyści. Wynagrodzenie powinno być tak ustalone, aby
odpowiadało rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a
także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy. Pracodawca musi określić zasady
przyznawania pracownikom stawek wynagrodzenia oraz innych dodatkowych składników tego
wynagrodzenia. Do krótkoterminowych świadczeń pracowniczych zaliczysz również
wynagrodzenia z tytułu umów zleceń, o dzieło, agencyjno-prowizyjnych, inne wypłacane
honoraria oraz świadczenia w naturze.
W związku z zatrudnieniem pracownika pracodawca ponosi dodatkowe koszty związane ze
składkami na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz innym składkami, np.
składkami na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Na mocy
Kodeksu pracy pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w
zakładzie pracy. Stąd zobowiązany jest do zapewnienia świadczeń pracowniczych, takich jak:
odzież ochronna i robocza, woda mineralna, świadczenia związane z bezpieczeństwem i
higieną pracy, z ochroną zdrowia, koszty szkoleń bhp i innych, ubezpieczenia osobowe
pracowników. Świadczeniami dobrowolnymi, które pracodawca może zapewnić pracownikom,
są dopłaty do okresowych biletów pracowniczych, mieszkania służbowe, samochody oraz inne
wypłaty na rzecz pracowników niezaliczane do wynagrodzeń.
W Kodeksie pracy znajdziesz nawiązanie do krótkoterminowych płatnych nieobecności
regulowanych przez MSR 19, dzielonych na świadczenia kumulowane i niekumulowane.
Typowym przykładem kumulowanych płatnych nieobecności są urlopy wypoczynkowe, które
przysługują pracownikowi i muszą zostać wykorzystane do końca pierwszego kwartału
następnego roku kalendarzowego. Wymiar urlopu zależy od liczby lat zatrudnienia (20 dni w
przypadku zatrudnienia przez krócej niż 10 lat, 26 dni w przypadku dłuższego zatrudnienia) do
którego wlicza się okres nauki w szkole oraz okres pracy na podstawie umowy o pracę. W roku
kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego
urlopu, przysługuje mu urlop proporcjonalny u dotychczasowego i kolejnego pracodawcy w
stosunku do okresu przepracowanego. W przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu
w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, pracownikowi
przysługuje ekwiwalent pieniężny.
5/6
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
Wpisany przez
Przykładem niekumulowanych płatnych nieobecności są wynagrodzenia za czas choroby.
Zgodnie z Kodeksem pracy, wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za okres niezdolności do
pracy na skutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną trwającej łącznie do
33 dni w ciągu roku kalendarzowego, wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo choroby
przypadającej w czasie ciąży oraz na skutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim
przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddania się
zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów. W przypadku dłuższej nieobecności w pracy z
powodu choroby, świadczenia przejmuje na siebie państwo.
6/6