Przedmiot ochrony

Wprowadzenie do
własności
intelektualnej
Dr Justyna OżegalskaTrybalska
Dr Dariusz Kasprzycki
Własność intelektualna
wytwory ludzkiego umysłu
(stany faktyczne)
mające charakter niematerialny
nie będące rzeczami, choć
zazwyczaj ucieleśnione w
przedmiotach materialnych
WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA
Prawo autorskie
utwory
przedmioty praw
pokrewnych
Własność przemysłowa
wynalazki
wzory użytkowe
wzory przemysłowe
znaki towarowe
oznaczenia geograficzne
topografie scalone
nowe odmiany roślin
oznaczenia przedsiębiorstw
Know--how
Know
poufne informacje
techniczne,
gospodarcze
receptury
prototypy
PRAWO AUTORSKIE
Prawo autorskie
Przedmiot ochrony:
1)
utwór
2)
prawa pokrewne
Podstawa prawna:
Ustawa o prawie autorskim i
prawach pokrewnych z 4 lutego
1994 r.
artystyczne wykonania, fonogramy,
wideogramy, nadania stacji radiowych i
telewizyjnych,
pierwsze wydania, wydania naukowe i
krytyczne (tzw. prawa pokrewne wydawców)
Przesłanki ochrony
UTWÓR - każdy przejaw działalności twórczej:
o indywidualnym charakterze
ustalony w jakiejkolwiek postaci
niezależnie od wartości,
przeznaczenia sposobu wyrażenia
Wyłączenia spod ochrony:
są chronione odkrycia, idee, procedury,
metody działania - „jako takie”
nie
Sposób uzyskiwania ochrony
ochrona powstaje automatycznie
w momencie ustalenia utworu w jakiejkolwiek
postaci,
bez spełnienia jakichkolwiek formalności
(umieszczenia adnotacji o zastrzeżeniu praw,
rejestracji dzieła, wniesienia opłat)
Uzyskanie ochrony nie wymaga ponoszenia
żadnych kosztów!
Kategorie utworów
Utwory:
- samoistne,
- zależne (opracowania),
- utwory inspirowane
- zbiorowe
Przykłady opracowań utworów :
- tłumaczenia, przeróbki, adaptacje
Podmiot prawa autorskiego
1. TWÓRCA - pierwotnie uprawniony z tytułu praw
osobistych i majątkowych
2. WSPÓLTWORCA
3. Inny podmiot uprawniony z tytułu autorskich
praw majątkowych:
- pracodawca
- wydawca
4. Uprawnienia instytucji naukowych
Podmiot prawa autorskiego
TWÓRCA
autorskie prawa majątkowe oraz autorskie prawa osobiste
przysługują twórcy tj. osobie fizycznej, która stworzyła dzieło
domniemanie autorstwa
WSPÓŁAUTORSTWO
domniemanie równości udziałów - z tym, że każdy ze
współautorów może żądać określenia przez sąd innej
wielkości udziałów na podstawie wkładu pracy twórczej
tylko wniesienie wkładu twórczego do utworu stanowi
podstawę przyznania statusu współtwórcy !
Utwory pracownicze
Autorskie prawa majątkowe do utworu
stworzonego przez pracownika w wyniku
wykonywania obowiązków ze stosunku pracy
nabywa pracodawca (art. 12 pr.aut):
z chwilą przyjęcia utworu
wyjątek
w
- programy komputerowe - art. 74 ust.3
granicach wynikających z celu umowy o
pracę i zgodnego zamiaru stron
jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie
stanowią inaczej!
Utwory pracownicze
Wyłączenie z zakresu „utworów pracowniczych”
utworów stworzonych:
na zamówienie
na podstawie umowy o dzieło lub umowy
zlecenia
w ramach konkursu
Pracodawca nabywa tylko autorskie prawa
majątkowe, autorskie prawa osobiste zawsze
pozostają przy twórcy !
Utwory naukowe
prawo instytucji naukowej do pierwszeństwa opublikowania
utworu naukowego pracownika, stworzonego w wyniku
wykonywania obowiązków ze stosunku pracy
jeżeli umowa o pracę nie stanowi inaczej!
prawo pracownika do wynagrodzenia
prawo do korzystania przez instytucję naukowa bez
odrębnego wynagrodzenia z materiału naukowego zawartego
w utworze oraz udostępniania utworu osobom trzecim,
jeżeli to wynika z uzgodnionego przeznaczenia utworu lub
zostało postanowione w umowie.
Treść praw autorskich
Treść praw autorskich:
prawa
osobiste - art. 16 pr. aut.
prawa
majątkowe - art. 17 pr. aut
Autorskie prawa osobiste
Treść - prawo do:
autorstwa utworu
oznaczenia utworu swoim nazwiskiem, lub pseudonimem,
albo do udostępniania go anonimowo
nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego
wykorzystania
prawo do integralności utworu
decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu
publiczności
nadzoru nad sposobem korzystania z utworu
Charakterystyka
przysługują tylko i wyłącznie twórcy - os. fizycznej
chronią więź twórcy z utworem
nieograniczone w czasie (trwają nawet po śmierci twórcy)
niezbywalne
Autorskie prawa majątkowe
Treść:
prawo do korzystania z utworu na wszystkich polach
eksploatacji
prawo do rozporządzania utworem na wszystkich
polach eksploatacji
prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu
Charakterystyka:
-
ograniczone w czasie
-
-
trwają 70 lat od śmierci twórcy
są zbywalne
podlegają dziedziczeniu
Dozwolony użytek
Dozwolony użytek osobisty - art. 23
1.
2.
-
korzystanie z utworu rozpowszechnionego
-
nieodpłatne
-
bez konieczności uzyskania zezwolenia twórcy
-
korzystanie w zakresie własnego użytku osobistego
lub w kręgu najbliższych osób
-
wyłączony w odniesieniu do programów
komputerowych i elektronicznych baz danych
Dozwolony użytek publiczny - art. 24 – 33
- np. tzw. prawo cytatu
PATENTY
Patent
Patent – prawo wyłączne udzielane
- bez względu na dziedzinę techniki
- na wynalazki, które są
- nowe,
- nieoczywiste,
- nadają się do przemysłowego
stosowania
PATENT
Prawo podmiotowe
Prawo wyłączne do korzystania z
wynalazku
Na określonym terytorium
W określonym czasie
Patenty – nowość
Wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest on częścią
stanu techniki.
Stan techniki:
wszystko to, co przed datą, według której oznacza się
pierwszeństwo do uzyskania patentu, zostało udostępnione
do wiadomości powszechnej oraz
informacje zawarte w zgłoszeniach wynalazków lub wzorów
użytkowych, korzystających z wcześniejszego
pierwszeństwa
Nowość światowa
Patenty – pierwszeństwo
Krajowe
Dzień
złożenia wniosku przed UPRP
Konwencyjne
Dzień
prawidłowo złożonej aplikacji w
państwie członkowskim Konwencji
Paryskiej
12 miesięcy
Z wystawy
Dzień
oficjalnie uznanej wystawy
6 miesięcy
Konwencja Paryska o wystawach międzynarodowych 1928
Patent – poziom wynalazczy
wynalazek uważa się za posiadający poziom
wynalazczy, jeżeli nie wynika on dla znawcy,
w sposób oczywisty, ze stanu techniki
Brak poziomu wynalazczego, gdy znawca
może do niego dojść bez wysiłku twórczego,
wykorzystując jedynie w sposób standardowy
posiadane umiejętności i dostępną wiedzę
Kim jest znawca?
Przeciętny specjalista z danej dziedziny
Patent – przemysłowa stosowalność
Wynalazek uważany jest za nadający się do
przemysłowego stosowania, jeżeli według
wynalazku może być uzyskiwany wytwór lub
wykorzystywany sposób, w rozumieniu
technicznym, w jakiejkolwiek działalności
przemysłowej, nie wykluczając rolnictwa
Szeroko interpretowana przesłanka
Przemysłowa stosowalność nie oznacza
rzeczywistego wdrożenia
Patent – techniczny charakter
Patenty są udzielane na wynalazki w bez względu
na dziedzinę techniki
Obowiązek określenia dziedziny techniki
Konieczność wskazania cech technicznych
wynalazku
W praktyce chodzi o wskazanie wkładu
technicznego
Wyłączenia spod ochrony
patentowej
1)
odkrycia, teorie naukowe i metody matematyczne
2)
wytwory o charakterze jedynie estetycznym;
3)
plany, zasady i metody dotyczące działalności
umysłowej lub gospodarczej oraz gier;
4)
wytwory, których niemożliwość wykorzystania może
być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i
uznanych zasad nauki;
5)
programy do maszyn cyfrowych;
6)
przedstawienie informacji
Ograniczenia prawa z patentu
Przywilej
komunikacyjny
Cele państwowe
Badania i analiza naukowe
brak komercyjnego charakteru
Wyjątek
„Bolara”
Przygotowanie leku w aptece
Patenty – podmiot prawa
Prawo do uzyskania patentu na
wynalazek przysługuje co do zasady
twórcy
prawo twórcy do autorstwa wynalazku
Współtwórcom wynalazku uprawnienie do
uzyskania patentu przysługuje wspólnie
wkład kierowniczy?
Wynalazki pracownicze
W razie dokonania wynalazku w wyniku
wykonywania przez twórcę obowiązków ze
stosunku pracy albo realizacji innej umowy
=> prawo przysługuje pracodawcy
lub zamawiającemu,
chyba, że strony ustaliły inaczej!
prawo pracownika do wynagrodzenia w słusznej
proporcji do korzyści pracodawcy z wynalazku
Wynalazki dokonane przy pomocy
przedsiębiorcy
W razie dokonania wynalazku przy pomocy
przedsiębiorcy
=> przedsiębiorca ten może korzystać z
tego wynalazku we własnym zakresie.
W umowie o udzielenie pomocy strony mogą ustalić,
że przedsiębiorcy przysługuje w całości lub części
prawo do uzyskania patentu
Licencja dorozumiana
Art. 81 p.w.p. Jeżeli umowa o wykonanie prac badawczych
lub inna podobna umowa nie stanowi inaczej, domniemywa
się, że wykonawca prac udzielił zamawiającemu licencji na
korzystanie z wynalazków zawartych w przekazanych
wynikach prac
Umowa o wykonanie prac badawczych
Konsekwencje
Częsta sytuacja w przypadku jednostek
akademickich
Procedura uzyskania patentu
Zgłoszenie
Publikacja
Badanie
Decyzja
Procedury uzyskania patentu
Krajowa regulacja patentowa – patent krajowy
Konwencja o udzielaniu patentów europejskich „patent europejski” (EPC)
możliwość uzyskania ochrony patentowej w wybranych krajach
należących do EPC na podstawie jednego zgłoszenia i jednej
procedury prowadzonej przez Europejski Urząd Patentowy
(EPO)
wniosek o udzielenie patentu europejskiego może być złożony
bezpośrednio w EPO lub za pośrednictwem krajowego urzędu
patentowego
Traktat o współpracy patentowej (PCT)
możliwość uzyskania ochrony w ponad 100 krajach w oparciu o
jedną procedurę i na podstawie jednego wniosku
„międzynarodowego” złożonego w Biurze Międzynarodowym
Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO)
Ochrona patentowa? – nie zawsze
Wady
Długotrwała procedura
Surowe przesłanki
patentowalności
Wysokie koszty uzyskania i
utrzymania ochrony
Konieczność ujawnienia
Ochrona ograniczona w
czasie
Rozwiązania wykluczone
spod ochrony
Remedium
Wzory użytkowe
Know-how
Nieuczciwa
konkurencja
WZORY UŻYTKOWE
Czym jest wzór użytkowy
Rozwiązanie
nowe
użyteczne
rozwiązanie o charakterze technicznym
dotyczące
kształtu,
budowy lub zestawienia
przedmiotu
o trwałej postaci
Przykłady
Wzory użytkowe
Czas
Zakres
Międzynarodowa
regulacja
Regulacja
wspólnotowa
Ochrona trwa 10 lat od zgłoszenia
Zakres ochrony jest taki sam jak patentu
Brak prawa materialnego i procedur
rejestracji
Odrzucona propozycja wspólnotowego
wzoru użytkowego
KNOW-HOW
Know-how
Korzyści
Brak formalności
Niskie koszty
Długotrwała ochrona
Szeroki zakres
informacji możliwych
do objęcia ochroną
Wady
Ryzyko utraty
ochrony
Konieczność
utrzymywania stanu
tajemnicy
Ograniczony
charakter ochrony
Przesłanki ochrony
Art. 11 uznk
Każda informacja
która jest poufna
Która posiada wartość gospodarczą
nieudostępniona publicznie
ponieważ jest poufna
co do której podjęto odpowiednie kroki, aby
zapewnić stan poufności.
przez dysponenta poufnych informacji
Poufne know-how
Ochrona trwa tak długo jak stan
tajemnicy
Rodzaj informacji objęty ochroną
techniczny
technologiczny
organizacyjny
inny
Środki podjęte w celu zapewnienia stanu
tajemnicy
faktyczne
prawne
Stosunek zatrudnienia
Prawa własności intelektualnej
Patenty
Prawo autorskie
Znaki towarowe
Przedmiot ochrony
Wynalazki
Utwory
Oznaczenia
odróżniające
Prawne wymagania
Nowość
Poziom wynalazczy
Przemysłowa stosowalność
Wyrażenie w
określonej formie
Oryginalność i
indywidualność
Odróżniający
charakter
Graficzne
przedstawienie
Zgłoszenie
Tak
Nie
Tak (co do zasady)
Okres ochrony
max. 20 lat (+5 DŚO)
Okres życia
autora + 70 lat
10 lat (odnawialne na
kolejne 10- letnie okresy)
Zakres ochrony
Krajowy
Europejski (nie-unijny!)
„Międzynarodowy”
Krajowy (w
praktyce
światowy)
Krajowy
Unijny
„Międzynarodowy”
Odpowiedni organ
Krajowe Urzędy Patentowe
EPO
WIPO
Bez rejestracji
Urzędy krajowe
OHIM
WIPO
Prawa własności intelektualnej
Wzory użytkowe
Wzory
Przedmiot ochrony
Rozwiązania techniczne dot.
kształtu, budowy
Użyteczne rozwiązania estetyczne
Prawne wymagania
Nowość
Użyteczność
Charakter techniczny
Nowość
Oryginalność (indywidualny
charakter)
Funkcja użytkowa
Zgłoszenie
tak
tak (co do zasady)
Okres ochrony
10 lat
(do 20 lat- inne kraje)
max. 25 lat (5-letnie okresy ochronne)
Zakres ochrony
Krajowa
Krajowe
Unijne
„Międzynarodowe”
Odpowiedni organ
Urząd krajowy
Urząd krajowy
OHIM