Milenijne Cele Rozwoju

Polish Scouting: Be the change!
Milenijne Cele Rozwoju
Millenium Development Goals
Pakiet edukacyjny powstał ze środków otrzymanych z Ministerstwa Pracy i Polityki
Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (FIO 2011).
Pakiet powstał na podstawie materiałów edukacyjnych organizacji pozarządowych
zajmujących się edukacją globalną: Związek Stowarzyszeo Polska Zielona Sied, Polska Akcja
Humanitarna, Ośrodek Działao Ekologicznych „Źródła”, Światowe Stowarzyszenie
Przewodniczek i Skautek (WAGGGS), Oxfam International.
Wstçp
Świat jest w zasięgu naszych rąk. Dzięki Internetowi mamy możliwośd kontaktowania się ze
znajomymi i przyjaciółmi z drugiego kooca globu. Na śniadanie możemy napid się kawy czy
herbaty z krajów Afryki Wschodniej, nosimy dżinsy uszyte w jednej z azjatyckich fabryk, a
wyjazd do innego kraju jest prostszy niż kiedykolwiek. Różne środki transportu służą nam do
przemieszczania się z miejsca na miejsce szybko i sprawnie. Możemy pracowad, wypoczywad
i robid zakupy w dowolnym miejscu na świecie nie odrywając się z własnego, domowego
fotela. W codziennym życiu łatwo pokonujemy tradycyjnie rozumiane bariery komunikacyjne
czy transportowe, Globalizacja jest procesem dzięki któremu świat wydaje nam się mniejszy
i bardziej jednolity niż kiedykolwiek wcześniej.
Niestety nie wszyscy mają podobne możliwości. Porównując kraje pod kątem dostępu do
najbardziej fundamentalnych potrzeb, takich jak dostęp do wody pitnej, opieki medycznej,
pełnowartościowych posiłków, godziwej zapłaty za pracę, dostępu do edukacji, często
spotykamy się z przykładami dużych różnic między nimi.
Polska należy do krajów Globalnej Północy – krajów bogatszych, które korzystają w pełni z
dorobku cywilizacyjnego, zdobyczy technologii i możliwości szybszego rozwoju. Ta
uprzywilejowana częśd świata wyraźnie odróżnia się od leżących na południe krajów
Globalnego Południa, często nazywanych krajami trzeciego świata lub rozwijającymi się.
Istnieją różne metody określania poziomu rozwoju paostw. Jednym ze wskaźników to PKB
per capita uwzględniający poziom produktu krajowego brutto na jednego mieszkaoca. Takim
wskaźnikiem posługuje się m.in. Bank Światowy. Innym, wykorzystywanym m.in. przez
Organizację Narodów Zjednoczonych jest wskaźnik rozwoju społecznego (w ang. Human
Development Index, HDI). Bierze on pod uwagę oczekiwaną długośd życia, poziom
skolaryzacji (stosunek liczby uczących się do liczby ludności), odsetek osób z umiejętnością
czytania ze zrozumieniem oraz PKB per capita. Co roku ONZ, a dokładniej Program Narodów
Zjednoczonych ds. Rozwoju (United Nations Development Programme) wydaje raport, w
którym podaje wyniki badania krajów pod kątem tego wskaźnika.
Ale rozwój i bogactwo to nie jedyne zmienne do opisywania sytuacji poszczególnych krajów i
ich mieszkaoców. Na przykład tzw. Wskaźnik Szczęścia, który jest oparty m.in. na poczuciu
satysfakcji z życia. Wbrew oczekiwaniom na szczycie tej listy nie znajdziemy krajów Globalnej
Północy. Prym wiodą tam kraje Globalnego Południa, główni odbiorcy międzynarodowej
pomocy. Czy oznacza to, że lepiej byd biednym i szczęśliwym? Na pewno warto przy
opisywaniu świata zwrócid uwagę na różne punkty widzenia.
Czy Polska jest biednym krajem?
Na początek odpowiedzmy sobie na kilka pytao, by stwierdzid, czy nasz kraj jest krajem
Globalnego Południa czy Globalnej Północy:
Czy w naszym kraju podstawowa edukacja jest rzeczywiście bezpłatna? Czy uczęszczanie do
szkoły ma wpływ na kondycję finansową rodziny? Czy wyobrażacie sobie sytuację, kiedy nikt
nie będzie mógł udzielid Waszym bliskim pomocy medycznej, chod na ich dolegliwośd
wynaleziono lekarstwo i jest ono ogólnie dostępne w innych regionach świata? Czy byliście
kiedyś bardzo głodni i nie mieliście możliwości zakupienia, otrzymania posiłku? Czy
wyobrażacie sobie, że najbliższe źródło wody pitnej jest oddalone od miejsca waszego
zamieszkania o kilka kilometrów i że nie ma żadnej pewności czy jest to źródło bezpieczne?
Czy nasz kraj jest w stanie wojny lub istnieje jakieś zagrożenie pokoju? Czy mamy możliwośd
wyjechad z Polski do innego kraju? Czy nastręcza to wiele problemów?
Powyższe pytania są codziennością dla niektórych mieszkaoców naszego świata.
Problemy krajów Globalnego Południa są zwykle sumą wielu czynników i nie da się określid
jednoznacznie ich powodów. Ich wolniejszy rozwój może byd spowodowany warunkami
geograficznymi np. ograniczeniem dostępu do morza, ostrym, nieprzystępnym klimatem, czy
ograniczonymi zasobami naturalnymi. Innym powodem mogą byd problemy powstałe w
czasach kolonialnych, często mylnie uznawane jako jedyny powód ubóstwa krajów
Globalnego Południa. Dodatkowymi niesprzyjającymi czynnikami mogą byd sytuacje
konfliktowe w poszczególnych regionach, np. na tle etnicznym. Często gospodarki tych
krajów nie są konkurencyjne na rynku światowym. Brak przejrzystych struktur paostwowych,
systemów sprawiedliwości, społeczeostwa obywatelskiego, w połączeniu z korupcją
powoduje dodatkowe przeszkody w rozwoju gospodarek. To tylko niektóre aspekty
problemów związanych z rozwojem krajów Globalnego Południa.
Globalna wioska biednych i bogatych
Wyobraź sobie, że świat jest prawdziwą wioską, w której mieszka 100 osób. Gdyby tak teraz
było, utrzymując dzisiejsze proporcje 60 osób pochodziłoby z Azji, w tym 21 osób
pochodziłoby z Chin, a 17 z Indii. 13 mieszkaoców byłoby Afrykaoczykami, tyle samo
Europejczykami. 8 osób pochodziłoby z Ameryki Południowej, a 5 osób reprezentowałoby
ludnośd Stanów Zjednoczonych i Kanady. Zaledwie 1 osoba byłaby z Oceanii. W wiosce 18
osób mówiłoby po chiosku, 9 osób porozumiewałoby się po angielsku. 8 osób pozdrawiałoby
się w hindi, a 7 osób mówiłoby po hiszpaosku.
19 osób wyznawałoby islam, 13 – hinduizm, a 32 – chrześcijaostwo.
60 osób żyłoby w mieście.
37 osób żyłoby za mniej niż 2 dolary dziennie, 16 musiałoby żyd za mniej niż 1 dolar dziennie.
33 mieszkaoców globalnej wioski nie miałoby dostępu do bezpiecznego źródła wody pitnej.
24 – żyłoby bez elektryczności. 1 osoba byłaby nosicielem wirusa HIV.
10 osób byłoby powyżej 60. roku życia, a 27 poniżej 15. roku życia.
67 nie potrafiłoby czytad.
7 miałoby dostęp do Internetu.
50 byłoby niedożywionych.
1 osoba miałaby wykształcenie wyższe.
Zastanów się, jak dużo masz szczęścia nie martwiąc się o podstawowe potrzeby i pozwalając
sobie na takie luksusy jak studiowanie, korzystanie z Internetu czy codzienna kąpiel?
Milenijne Cele Rozwoju
Powiększająca się liczba ludzi głodujących i cierpiących skrajne ubóstwo wywołała dyskusję
nad mobilizację krajów Globalnej Północy i dyskusję nad możliwymi formami pomocy. W
2000 roku, podczas szczytu Organizacji Narodów Zjednoczonych, przywódcy 189 paostw, w
tym Polski przygotowali i podpisali Deklarację Milenijną. Zobowiązała ona społecznośd
międzynarodową do: redukcji ubóstwa i głodu, zapewnienia równego statusu kobiet i
mężczyzn, poprawy dostępu do opieki medycznej, poprawy systemów edukacji, walki z AIDS,
ochrony środowiska naturalnego, a także zbudowania globalnego partnerstwa między
narodami na rzecz rozwoju. Do roku 2015 wyznaczono do realizacji 8 Milenijnych Celów
Rozwoju. Cele te zobowiązały się realizowad zarówno kraje Globalnej Północy, jak i kraje
Globalnego Południa.
CEL 1 : Wyeliminować skrajne ubóstwo i głód.
Jest to najważniejszy, priorytetowy cel dla społeczności międzynarodowej. W Azji w latach
1990 – 1999 liczba ludzi żyjących za mniej niż 1 dolara dziennie spadła o 226 mln. Warunki
życia na kontynencie Azjatyckim poprawiają się, jednak nadal w krajach takich jak Indie czy
Chiny, mimo dużego wzrostu gospodarczego wiele obszarów wiejskich wciąż pozostaje w
tyle. W niektórych regionach świata liczba głodujących wzrosła, a w krajach Afryki
Subsaharyjskiej wciąż ponad połowa mieszkaoców żyje w skrajnej nędzy. W 2005 roku osoby
żyjące w skrajnym ubóstwie w krajach Globalnego Południa stanowiły nieco ponad jedną
czwartą ludności tych krajów. ludności W 2008 roku zbliżyliśmy się do liczby 1,2 miliarda
głodujących ludzi, co stanowi jedną na sześd osób w świecie. Osiągnięcie pierwszego
Milenijnego Celu Rozwoju wydaje się prawdopodobne, jednak wciąż odnotowuje się
ogromne różnice w tempie rozwoju między poszczególnymi regionami, zwłaszcza
pogłębiający się stopieo ubóstwa w Afryce Subsaharyjskiej.
Propozycje zadao:
Zastanów się co to znaczy byd biednym? Jedną z definicji jest „niemożnośd
osiągnięcia minimalnego standardu życiowego” –co dla ciebie znaczy wyrażenie
„minimalny standard życiowy”? Czy wyobrażasz sobie siebie bez dachu nad głową?
Bez stałego, bezpiecznego miejsca do życia? Czy wyobrażasz sobie sytuację, w której
będąc głodnym nie możesz zaspokoid tej podstawowej potrzeby?
Przygotuj listę tego, co można kupid za 1 zł. Jaki posiłek przygotowad za 5 zł, jak
przeżyd jeden dzieo za taką kwotę?
Znajdź jak najwięcej informacji o wybranym kraju Globalnego Południa, zastanów się
jak może wyglądad życie w tym kraju, co jego mieszkaocy jedzą na obiad, jak się
ubierają? Zaprezentuj zdobyte informacje drużynie lub zastępowi.
Przygotuj mapę świata zaznaczając kraje Globalnej Północy i Globalnego Południa.
Zaznacz kraje, które mają najwyższy współczynnik Human Development Index, PKB
per capita, Happy Planet Index. Poprowadź dyskusję na temat wyników
poszczególnych krajów. Może uda się znaleźd inne wskaźniki rozwoju
Zgłoś się jako wolontariusz w schronisku dla bezdomnych, Miejskim Ośrodku Pomocy
Społecznej, Domu Opieki czy Banku Żywności. Pamiętaj, aby określid na jak długo
chciałbyś włączyd się do pomocy.
Znajdź zastęp, drużynę z kraju Globalnego Południa podczas imprezy skautowej lub za
pomocą skautowych portali społecznościowych – znajdźcie podobieostwa i różnice w
waszych grupach, krajach, regionach świata. Zorganizujcie wspólnie działanie na rzecz
osiągania Milenijnych Celów Rozwoju. Może uda wam się ponownie spotkad?
Zorganizuj spotkanie z przedstawicielami władz miasta, organizacji pozarządowych,
które na co dzieo zajmują się problemem bezdomności, ubóstwa w regionie. W jaki
sposób mieszkaocy twojej dzielnicy, miasta, gminy mogą mied wpływ na
wyeliminowanie tego problemu.
CEL 2 : Zapewnić powszechne nauczanie na
poziomie podstawowym
Powszechna edukacja jest podstawowym prawem człowieka i kluczowym czynnikiem
ograniczającym skrajne ubóstwo. W najuboższych krajach Globalnego Południa średnio co
piąte dziecko w wieku szkolnym uczęszcza do szkoły podstawowej. Wiele krajów odnosi
sukcesy w działaniach na rzecz polepszenia tej sytuacji. Od 2000 roku ilośd dzieci
rozpoczynających edukację podstawową w krajach Globalnego Południa wzrosła z 83 do
88%. W latach 2000 - 2007 rejestracja dzieci w wieku szkolnym w Afryce Subsaharyjskiej i
Azji Południowej wzrosła odpowiednio o 15% i 11%. Nawet w krajach wysoko rozwiniętych
problemem jest niższa jakośd edukacji na terenach wiejskich. Powszechny dostęp do edukacji
to tylko częśd rozwiązania problemu. iwele dzieci mimo rozpoczęcia nauki przerywa ją z
powodu trudnych warunków życiowych, nie uzyskawszy nawet podstawowych umiejętności
– czytania i liczenia.
Propozycje zadao:
Dzwonek budzika. Trzeba wstad do szkoły, na zajęcia. Zastanów się, czy zdajesz sobie
sprawę z tego, jak wiele masz szczęścia mogąc korzystad z przystępnego systemu
edukacji w swoim kraju? Różnokolorowe szkolne przybory, lśniące okładki zeszytów i
kolorowe książki to luksus na który nie każdy może sobie we współczesnym świecie
pozwolid.
Porozmawiaj z przedszkolankami, nauczycielami, instruktorami prowadzącymi
gromady zuchowe o tym, jak wygląda praca z najmłodszymi dziedmi. Czy łatwo im
przekazad wiedzę, jaka odpowiedzialnośd ciąży nad takimi wychowawcami?
Wymieocie się własnymi doświadczeniami w tym obszarze.
Wygospodaruj w tygodniu czas na pomoc w odrabianiu lekcji komuś młodszemu. Byd
może ktoś potrzebuje pomocy w nauce języków obcych lub szuka korepetytora do
gry na instrumencie? Często uczniowie najmłodszych klas mają trudności z
rozpoznawaniem liter i pisaniem, może jest ktoś komu możesz poświęcid czas.
Postaraj się znaleźd informacje dotyczące codziennego życia dzieci z różnych krajów.
Jak wygląda ich życie codzienne, posiłki? Może uda ci się znaleźd informacje o
systemie edukacji i problemach z którymi się borykają.
Czy w twojej miejscowości istnieje problem analfabetyzmu. Jeśli tak, byd może jest
możliwośd zostania wolontariuszem w organizacji zajmującej się takim zagadnieniem.
Zgłoś się jako wolontariusz wspomagający naukę pisania i czytania.
Wybierz dwa kraje Globalnego Południa. Porównaj je ze sobą pod kątem systemu
edukacji. Znajdź podobieostwa i różnice.
Zapoznaj się z działaniami UNICEF - agendy Organizacji Narodów Zjednoczonych w
obszarze upowszechniania edukacji podstawowej. Dowiedz się czy UNICEF realizuje
jakieś projekty w twoim regionie.
Nawiąż współpracę z organizacją zajmującą się wsparciem środowisk szkolnych w
najuboższych miejscach w twoim regionie – zorganizuj wraz z zastępem, drużyną
zbiórkę przyborów szkolnych i książek dla tych, którzy nie mogą sobie pozwolid na ich
zakup.
CEL 3 : Promować równość płci i awans
społeczny kobiet
W dostępie do edukacji, w co czwartym paostwie świata nie jest zachowana równośd płci.
W 18 paostwach Afryki, Azji i Ameryki Łacioskiej na 100 chłopców chodzących do szkoły
przypada mniej niż 80 dziewcząt. W styczniu 2009 roku kobiety stanowiły tylko 18%
przedstawicieli parlamentarnych na całym świecie. W niektórych krajach arabskich, gdzie
wykluczono kobiety z życia politycznego, ich sytuacja zaczyna się zmieniad. Np. w Kuwejcie w
2006 roku kobiety otrzymały po raz pierwszy możliwośd głosowania. Mimo poprawy
większości wskaźników równości płci w części krajów notuje się negatywne tendencje, np. w
wyrównaniu szans na zatrudnienie w sektorach poza rolnictwem, na Bliskim Wschodzie czy
Ameryce Północnej. Mimo, iż coraz więcej kobiet ma pełny dostęp do rynku pracy, wskaźnik
ten niewiele podniósł się między 1990 a 2005 rokiem. Dodatkowym problemem kobiet jest
również zagrożenie wykluczeniem z powodu pochodzenia etnicznego, różnic językowych czy
religijnych.
Propozycje zadao:
Czym jest równouprawnienie? Czy kobiety i mężczyźni są traktowani na równi? –
przygotuj debatę zapraszając przedstawiciela organizacji samorządowej zajmującej
się działaniami na rzecz równouprawnienia.
Przeprowadź rozmowę z kobietą, która borykała się w swoim życiu z problemami
związanymi z nierównym traktowaniem. Zorganizuj dramę/przedstawienie w oparciu
o pozyskane informacje.
Czy w twojej szkole można zauważyd problemy związane ze znęceniem się,
prześladowaniem? Czy robione są żarty, które sprawiają przykrośd dziewczętom albo
chłopcom? Przygotuj kampanię informacyjną na temat równości płci w szkole.
Przeprowadź zbiórkę na temat sposobów rozwiązywania problemów w rodzinie –
zaproś na takie spotkanie osobę pracującą z osobami poszkodowanymi,
doświadczającymi przemocy w rodzinie.
W jaki sposób w Polsce kobiety walczą o swoje prawa? Jak można wzmocnid głos w
tej sprawie? – skontaktuj się z organizacją zajmującą się problemami kobiet i
zorganizuj kampanię przyczyniającą się do zmiany społecznego nastawienia wobec
praw kobiet.
CEL 4 : Ograniczyć umieralność dzieci
Umieralnośd dzieci do 5. roku życia – to wskaźnik, który w skali globalnej stale maleje - z 12,6
miliona w 1990 roku do 9 milionów w roku 2007. Wśród 14 paostw, które zanotowały wzrost
umieralności dzieci, znalazło się 9 krajów Afryki Subsaharyjskiej, gdzie wskaźnik ten rocznie
wynosi 4,5 mln. Wg ONZ większości z tych zgonów można było uniknąd dzięki edukacji
prozdrowotnej matek oraz podstawowym zabiegom medycznym. Najnowsze badania
wskazują znaczną poprawę w ilości przeprowadzonych zabiegów medycznych, co może
przynieśd widoczne efekty w utrzymaniu tendencji spadkowej wskaźnika umieralności dzieci
do 5. roku życia. Jednym z działao wspomagających jest rozwinięta dystrybucja siatek
antymalarycznych zmniejszająca liczbę zachorowao na malarię – głównego „zabójcy” dzieci.
Podobnie z udostępnieniem szczepieo przeciwko odrze – gdzie odnotowuje się ogromny
postęp w walce z tą chorobą wśród najmłodszych. Budowanie nowych placówek
medycznych w krajach Globalnego Południa, które objęłyby opieką dzieci, nie zawsze
oznacza rozwiązanie problemu. Ze względu na brak wykwalifikowanej kadry nie zawsze są
one w pełni wykorzystywane. Tworzenie bezpłatnej opieki zdrowotnej o dobrej jakości,
dostępnej dla każdego jest kluczowa w osiągnięciu tego Celu.
Propozycje zadao:
Poszukaj informacji, które odpowiedzą na pytania: dlaczego w krajach Globalnego
Południa umieralnośd noworodków i dzieci nadal jest tak wysoka i co można zrobid na
różnych poziomach (lokalnym, regionalnym, krajowym, międzynarodowym), aby ją
zredukowad.
Czy wiesz jak przygotowad roztwór nawadniający, regulujący poziom elektrolitów?
Poszukaj przepisu i zaprezentuj w zastępie, drużynie.
Zastanów się, co należy zapewnid noworodkowi od chwili urodzenia, by ograniczyd
niebezpieczeostwa związane z chorobami, lub nieodpowiednim odżywianiem.
Czy wiesz jak bardzo niebezpieczna może byd biegunka? Poszukaj informacji na ten
temat i zaprezentuj podstawowe zasady higieny swojemu zastępowi. Przygotuj
kampanię informacyjną prezentującą np. właściwy sposób mycia rąk czy sposób
przygotowania surowych warzyw i owoców.
CEL 5 : Poprawić opiekę zdrowotną nad matkami
99 % zgonów kobiet w ciąży notowanych jest w krajach Globalnego Południa. W regionie
Afryki Subsaharyjskiej ryzyko śmierci w tej grupie wynosi 1:16, podczas gdy w krajach
Globalnej Północy ten stosunek to 1:3800. Największym ryzykiem utraty zdrowia i życia dla
kobiet jest okres ciąży i porodu. Utrata matki lub żony to ogromna tragedia dla rodziny,
zwłaszcza dla dzieci. Jest to również duże zagrożenie stabilności finansowej rodziny.
Najwyższą umieralnośd matek i jednocześnie najniższą dostępnośd wykwalifikowanej kadry
medycznej, dostępnej podczas porodu odnotowuje się w Afryce Subsaharyjskiej i Azji
Południowej. Widad też ogromne różnice w dostępie do podstawowej opieki medycznej
między obszarami miejskimi i wiejskimi. Wystarczy niewiele: podstawowa opieka lekarska w
postaci wyszkolonego personelu, bazowego wyposażenia w szpitalach czy punktach
medycznych jest gwarancją polepszenia wspomnianych wskaźników. Niestety, postęp w tej
materii jest niewielki, a na całym świecie wciąż brakuje ok. 4,25 miliona pracowników służby
zdrowia.
Propozycje zadao:
Zorganizuj spotkanie znajomych, kobiet w ciąży, młodych matek – poproś je o
podzielenie się swoimi przemyśleniami o odpowiedzialności za dziecko, o ciąży,
sposobie przygotowania się do niej.
Czy wśród twoich znajomych jest jakaś koleżanka spodziewająca się dziecka? Może
potrzebuje pomocy? Jakie są niebezpieczeostwa związane z ciążami nastolatek?
Spróbuj zorganizowad spotkanie z ginekologiem, odwiedźcie centrum planowania
rodziny.
Dowiedz się czym zajmuje się Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), spróbuj znaleźd
informacje o stanie polskiej służby zdrowia. Czy znasz akcję „Rodzid po ludzku”? Na
czym ona polega? Jakie są jej efekty?
Przeczytaj książkę o przemyśleniach młodych matek, kobiet w ciąży. Jakie podejście
reprezentowały bohaterki - przyszłe matki? Podziel się wrażeniami z członkami
zastępu/drużyny.
CEL 6 :Ograniczyć rozprzestrzenianie się
HIV/AIDS, malarii i innych chorób zakaznych
Rocznie około miliona osób umiera z powodu malarii, ponad 1,5 miliona na gruźlicę.
Realizacja tego celu będzie miała kluczowe znaczenie dla osiągnięcia pozostałych Milenijnych
Celów Rozwoju. W 2010 roku po raz pierwszy w historii monitorowania rozprzestrzeniania
się HIV/AIDS nie odnotowano wzrostu zachorowao. Wiele krajów Globalnego Południa
prowadzi szeroko zakrojoną kampanię na rzecz informacji i edukacji w tej materii. Wskaźnik
zakażeo HIV na świecie to mniej niż 1% populacji, podczas gdy na kontynencie afrykaoskim to
ok. 6%. Ocenia się że ok. 15 milionów dzieci na całym świecie straciło jednego lub oboje
rodziców z powodu AIDS (dane z 2005 roku), z czego 80% w Afryce Subsaharyjskiej.
Malaria stanowi kolejny globalny problem. Jednym z jego głównych rozwiązao są siatki
antymalaryczne, które zapobiegają ukąszeniom. jednak badania ONZ wskazują, że tylko kilka
krajów będzie w stanie ograniczyd rozprzestrzenianie się malarii w ten sposób. Badania 30
krajów Afryki wykazało, że jedynie 5% dzieci poniżej piątego roku życia miało łóżko z siatką
chroniącą przed ukąszeniami. Fundusze na rzecz leczenia malarii wzrosły 10-krotnie w ciągu
ostatniej dekady, jednak to wciąż za mało, by jednocześnie edukowad, aplikowad lekarstwa,
kupowad i montowad siatki dla wszystkich potrzebujących.
Propozycje zadao:
Znajdź organizację w swojej miejscowości zajmującej się osobami z HIV/AIDS,
zorganizuj spotkanie dla drużyny, zastępu ze specjalistą. Dowiedzcie się o możliwości
pracy wolontariackiej m.in. dotyczącej podnoszenia świadomości nt. HIV/AIDS oraz
innych chorób zakaźnych.
Poszukaj materiałów dotyczących zachorowao na malarię oraz zmianach
klimatycznych, które przesuwają granicę jej występowania. Przygotuj dyskusję o
skutkach zmian klimatu na rozszerzanie się chorób w krajach Globalnego Południa.
Przygotuj quiz na temat chorób zakaźnych z którymi borykają się kraje Globalnego
Południa. Zwród uwagę na sprawdzenie wiedzy dotyczącej profilaktyki i zachowao
niebezpiecznych.
CEL 7 : Zapewnić ochronę środowiska naturalnego
Przez ostatnich kilka lat społecznośd międzynarodowa zwraca coraz większą uwagę na
kwestia środowiska naturalnego jako podstawowego problemu w osiągnięciu Milenijnych
Celów Rozwoju. 2010 ogłoszony przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Bioróżnorodności,
2011 Międzynarodowym Rokiem Lasów, zwrócił naszą uwagę na ochronę środowiska
naturalnego jako kluczowego działania w: ograniczaniu ubóstwa, rozwoju rolnictwa,
poprawy jakości żywienia i jakości wody. Konsumujemy coraz więcej. Jeśli chcielibyśmy
utrzymad takie tempo zużywania zasobów, kupowania i wyrzucania produktów,
potrzebowalibyśmy prawie pięciu takich planet jak Ziemia. ONZ monitoruje stały wzrost
emisji gazów cieplarnianych. Kraje najwolniej rozwijające się produkują niewielkie ich ilości,
ale to właśnie one jako pierwsze zaczynają najdotkliwiej odczuwad zmiany klimatyczne takie
jak: susze, huragany, podnoszący się poziom wód morskich i oceanicznych, zanikający dostęp
do wody pitnej. Przywódcy paostw muszą również przedsięwziąd środki ku zahamowaniu
deforestacji (wylesiania). Zmniejszanie bioróżnorodności na terenach cennych przyrodniczo
– takich jak np. pierwotne lasy deszczowe pociągnie za sobą w przyszłości niespodziewane,
nieodwracalne skutki.
Propozycje zadao:
Czy da się żyd bez prądu? Czy da się żyd bez ogrzewania? Wzorem akcji WWF
„Godzina dla Ziemi” zorganizuj weekend w przestrzeni miejskiej, w trakcie którego
nie będziesz korzystad z prądu – przedłuż „Godzinę dla Ziemi” na cały dzieo. Zastanów
się jak można efektywnie korzystad z energii, odpowiedzialnie ją konsumując.
Jak zarządza się odpadami w Twojej miejscowości? Monitoruj powstawanie odpadów
w twoim domu. Czy rzeczywiście wyrzucasz tylko to, co jest zepsute i nie nadające się
do użytku? Dowiedz się czym jest Zasada 3R i postaraj się wdrożyd ją w zastępie,
drużynie, domu i szkole.
Poszukaj informacji o oszczędzaniu wody. Zbierz informacje o problemach suszy i
konfliktach wodnych w krajach Afryki Subsaharyjskiej. Przygotuj spotkanie-debatę o
możliwościach pomocy w krajach Globalnego Południa borykających się z brakiem
bezpiecznej wody pitnej.
Dokonaj analizy twoich codziennych czynności związanych ze zużyciem wody –
przeprowadź domowe badanie zużycia wody przez ciebie, całą twoją rodzinę w ciągu
dnia, miesiąca, roku. Przygotuj plan odpowiedzialnego gospodarowania wodą w
twoim domu, zachęd do tego całą swoją rodzinę!
Dowiedz jak się przedstawia stan środowiska twojej miejscowości, w twoim regionie.
Zorganizuj spotkanie z przedstawicielami władz lokalnych nt. problemów ochrony
środowiska.
Zorganizuj happening związany z wybranym zagadnieniem odpowiedzialnej
konsumpcji wraz z organizacją zajmującą się taką tematyką w twoim regionie.
CEL 8 : Stworzyć globalne
porozumienie na rzecz rozwoju
partnerskie
Cel ten jest środkiem do realizacji pozostałych siedmiu celów. Oparty powinien byd na jasno
ustalonych regułach - przewidywalnego, antydyskryminacyjnego systemu handlu i finansów.
Włączając w to zobowiązanie do prawidłowego sposobu rządzenia, działao na rzecz rozwoju i
zmniejszania ubóstwa – w skali lokalnej, krajowej i międzynarodowej. Co to oznacza w
praktyce? Paostwa-sygnatariusze, poprzez podpisanie Deklaracji Milenijnej, zobowiązały się
do działao na rzecz budowania partnerstwa między Południem a Północą. Kluczem do
jakiegokolwiek działania powinna byd sprawiedliwość i poszanowanie praw człowieka.
Propozycje zadao:
Sprawdź gdzie przebiega linia dzieląca kraje Północy od krajów Globalnego Południa.
Co łączy te kraje? W jaki sposób od siebie zależą? Jakie mogą skutki pogłębiających
się różnic? Przygotuj materiał dotyczący globalnych współzależności w myśl Martina
Luthera Kinga:
„Jesteśmy złapani w sied wzajemności, z której nie można uciec, włożeni w jeden worek
przeznaczenia. Cokolwiek dotyka kogoś bezpośrednio, wpływa na nas pośrednio.
Zostaliśmy stworzeni do życia razem z powodu współzależnej konstrukcji rzeczywistości.
Czy pomyślałeś kiedyś, że nie możesz wyjśd rano do pracy bez bycia zależnym od
większości świata? No właśnie, czy zastanawiałeś się kiedyś nad tym? Skąd pochodzi
kawa w twoim kubku? Skąd się wzięła gąbka? Jakim cudem trafił na twój stół bananowy
jogurt? I zanim skooczysz śniadanie, już zależałeś od ponad połowy świata”.
To słowa wypowiedziane w czasie wigilijnego kazania w 1967 r. Powiedziane
kilkadziesiąt lat temu, lecz prawdziwe tym bardziej dziś, gdy coraz częściej słyszymy o
globalizacji i globalnych współzależnościach.
Czym jest ubóstwo? Z czego wynika? – znajdź w swoim regionie organizacje
zajmujące się pomocą najuboższym i przeprowadź z nimi wywiad w kontekście
możliwości pomocy ze strony mieszkaoców.
Znajdź informacje o kilku wybranych krajach Globalnego Południa i porównaj je z
Polską. Jak wygląda ich polityka, gospodarka? Czy w tym kraju ludzie żyją
bezpiecznie? Jak wygląda system opieki socjalnej? Czy Polska jest zależna od
wybranych przez ciebie krajów? Zaprezentuj wyniki swoich poszukiwao w postaci
wystawy/plakatu.
Co oznacza określenie „Sprawiedliwy Handel”? Czy wiesz czym jest certyfikat
Fairtrade? Zorganizuj przyjęcie, spotkanie, na którym przygotujesz wraz z zastępem
posiłki na bazie produktów z certyfikatem Sprawiedliwego Handlu.
Czy znasz jakiś zastęp/drużynę z innego kraju z którym moglibyście przygotowad
wspólną kampanię na rzecz osiągania Milenijnych Celów Rozwoju? Spróbujcie
poruszyd temat na łamach mediów lokalnych czy poprzez portale społecznościowe –
to nie jest trudne! Jak pokazują doświadczenia ostatnich lat, takie internetowe
narzędzia i media przysłużyły się do publicznej debaty i zmian. Be
the change!
GAT – Globalna Akcja Teraz!
GAT – Globalna Akcja Teraz jest propozycją programową Światowego Stowarzyszenia
Skautek i Przewodniczek (World Association of Girl Guides and Girl Scouts,WAGGGS),
przygotowaną w ramach obchodów 100-lecia organizacji. Jest to program edukacyjny
włączający członków WAGGGS w realizację Milenijnych Celów Rozwoju. Zachęca on do
refleksji na temat współczesnej kondycji świata. GAT to propozycja dwiczeo, gier, zajęd
pozwalających na poznanie Milenijnych Celów Rozwoju i podjęcie działao w wybranym,
ważnym dla otoczenia obszarze. Wybór działao i zadao jest ogromny i każdy może
indywidualnie podjąd decyzję, jakie zadania wykona i na jakim poziomie chciałby zdobyd
plakietkę. Niektóre z proponowanych zadao są odpowiedniejsze dla młodszych członków
organizacji, inne z kolei są przeznaczone dla starszych. Zawsze można jednak dopasowad
dwiczenia tak, aby odpowiadały na potrzeby Twoich harcerek.
GAT został tak przygotowany, aby wszystkie członkinie WAGGGS w 145 krajach mogły
włączyd się do realizacji programu. Bardzo prawdopodobne jest, że ze względu na różnice
społeczne i kulturowe dla niektórych organizacji praca z określonymi celami będzie prostsza i
bardziej odpowiednia. Jako lider w organizacji młodzieżowej to Ty jesteś odpowiedzialna/y
za poszerzanie horyzontów członków swojej drużyny. Bardzo ważne jest odpowiednie
przygotowanie do zajęd – pracując z GAT należy znaleźd czas na dyskusję nad pojawiającymi
się tematami i wątpliwościami.
Jak zdobyd plakietkę?
Włączając się w realizację programu GAT i w zależności od ilości zrealizowanych zadao
można zdobyd plakietkę. Większośd z zadao znajdujących się w tym pakiecie jest możliwa do
realizacji we wszystkich grupach wiekowych. Zadania oznaczone „dla młodszych”
przeznaczone są szczególni e dla osób w wieku 7-10 lat, „dla starszych” – są odpowiednie dla
14-latków i starszych. W pakiecie jest też specjalny rozdział z propozycjami zadao dla dzieci
poniżej 7 lat. Jeśli zadanie jest oznaczone informacją „dla grupy” oznacza to, że aby je
zrealizowad należy znaleźd kilka osób i razem z nimi zrealizowad zadanie (każdy z członków
grupy może policzyd je jako jedno zadanie do plakietki)
W ramach programu GAT można zdobyd plakietkę:
brązową – gdy wykona się 6 zadao z propozycji programowej,
srebrną – gdy wykona się 8 zadao z propozycji programowej
a złotą – gdy 12 zadao, w tym 4 z jednego, wybranego Milenijnego Celu Rozwoju.
Girls worldwide say „razem možemy zmienić
šwiat”
WAGGGS ma duże doświadczenia w kształtowaniu charakterów, wpływaniu na życie
dziewcząt i młodych kobiet poprzez różne projekty i działania w lokalnych społecznościach.
Skauting dostarcza swoim członkom przeżyd i doświadczeo, które mogą byd wykorzystywane
przez całe życie. Włączenie się w GAT jest symbolicznym ziarenkiem zmiany dla nas i naszych
pokoleo. Dlaczego WAGGGS i ONZ powinny współpracowad w realizacji MCR? „Wszystkie
milenijne cele odnoszą się do przyszłych pokoleo. Terminem realizacji celów jest rok 2015, a
do tego czasu wiele członkio WAGGGS będzie na początku swojej dorosłej drogi, jako
świadome obywatelki, mające do czynienia z MCR” mówi Salil Shetty, dyrektor Kampanii
Milenijnej, koordynująca działania ONZ i organizacji pozarządowych.
MCR odnoszą się do ważnych spraw, które mają wpływ na młodzież i ich otoczenie. Do 2015
roku pozostało już niewiele czasu, a rządy paostw, Kampania Milenijna i organizacje
pozarządowe zdają sobie sprawę, że MCR są jeszcze dalekie do osiągnięcia. Niezbędna jest
więc mobilizacja wszystkich obywateli oraz zobowiązanie rządów paostw do
odpowiedzialności za realizację MCR.
Jak przedstawid propozycję GAT w drużynie, zastępie?
- rozpocznij spotkanie jednym z dwiczeo zamieszczonych poniżej, aby wprowadzid
uczestników w tematykę MCR
- pomóż im wybrad niektóre zadania, aby mogli zdobyd plakietkę; na tym etapie nie muszą
wybierad wszystkich wymaganych zadao, ale zasugeruj aby wybrali właściwy zakres tematów
- wspieraj swoich podopiecznych w realizacji zadao
- pozwól, aby po każdym zadaniu lub dwiczeniu jego uczestnicy mogli się podzielid swoimi
przeżyciami i spostrzeżeniami
- pamiętaj o odpowiedniej, wyjątkowej oprawie podczas świętowania sukcesów, szczególnie
podczas zakooczenia projektu i wręczenia plakietki
Dwiczenia wprowadzające do GAT:
- ustaw arkusze papieru tak, aby uczestnicy spotkania mogli wyrazid swoje myśli na temat
Milenijnych Celów Rozwoju
- zrób megapuzzle z wykorzystaniem symboli poszczególnych celów rozwoju i przesłao
WAGGGS
- dyskryminacja – zabawa: podziel uczestników na dwie grupy na podstawie pewnych
kryteriów (kolor włosów, wzrost, waga, wiek...); powiedz, że dziś tylko jedna grupa będzie
mogła zagrad w grę, ponieważ druga grupa jest inna; przeprowadź dowolną grę, zabawę z
jedną grupą; po grze zapytaj, czy to było sprawiedliwe; porozmawiajcie o tym, w jaki sposób
dziewczęta mogą byd pokrzywdzone (w dostępie do jedzenia, edukacji, opieki zdrowotnej)
- zrób puzzle z poszczególnych celów – pomieszaj pojedyncze słowa; możesz zrobid
rywalizację między zastępami
- zagłosujcie – członkowie drużyny zapisują na karteczkach swoje życzenia, pomysły do pracy
z MCR i wrzucają do jednego pojemnika; po otwarciu przeczytajcie wszystkie i zagłosujcie,
które z nich zrealizujecie
- ułóżcie piosenkę, taniec, okrzyk wykorzystując przesłanie GAT: „razem możemy zmienid
świat”
Razem mozemy zmienid šwiat
Milenijnych Celów Rozwoju
–
poznanie
Zajęcia w tej części pozwolą Wam zapoznad się z Milenijnymi Celami Rozwoju.
Przeprowadźcie jedno lub dwa zanim przejdziecie do propozycji zadao związanych z
poszczególnymi MCR.
Razem z zastępem:
1. Wybierz trzy lub więcej MCR. Każda osoba będzie reprezentowad jeden z nich – połączcie
je „pajęczyną” ze sznurka, porozmawiajcie o tym, co łączy te cele. Zapiszcie swoje propozycje
i doczepcie do sznurka.
2. Kilka osób z zastępu (mogą oczywiście byd wszystkie osoby) przygotowuje wystąpienie na
temat MCR i ich związków z sytuacją w lokalnej społeczności.
3. Przygotuj karteczki z symbolami lub nazwami poszczególnych MCR (przygotuj po kilka
karteczek z każdym celem). Kolejne osoby z zastępu losują karteczkę i za pomocą
pantomimy przedstawiają dany cel. Pozostałe osoby z zastępu odgadują, o który cel chodzi.
4. Bingo! Przygotuj karteczki z tabelkami o wymiarach 3x4. Rozdaj je członkom zastępu –
niech każdy uzupełni tabelkę wpisując MCR i umieszczając ich symbole. Zastępowy wymienia
MCR (może np. losowad małe karteczki z MCR). Jeśli wymieniony cel znajduje się w tabelce,
skreśl go. Pierwsza osoba, która skreśli wszystkie komórki w jednej linii krzyczy „Bingo!” i
wygrywa.
5. Głuchy telefon. Wykorzystaj 8 MCR do zabawy w głuchy telefon. Pierwsza osoba szepce na
ucho kolejnej osobie poszczególne MCR. W ten sposób przekazywane są dalej – czy na koocu
cel pozostał niezmieniony?
Indywidualnie:
1. Wybierz dwa MCR, które dotyczą Twojego kraju i napisz kilkuminutowe wystąpienie
radiowe na ich temat. Co je łączy? Jak można rozwiązad problem? Zaprezentuj wystąpienie
na zbiórce. A może uda Wam się zorganizowad krótką audycję w lokalnej radiostacji?
2. Przygotuj pocztówki i rozprowadź je w swoim środowisku. Na kartkach umieśd informacje
–dane statystyczne związane z tematyką MCR, np. informacje z ONZ „Każdego dnia z powodu
chorób związanych z brudną wodą umiera 5000 dzieci”. Pamiętaj, aby adresatowi kartki dad
możliwośd odpowiedzi, reakcji na wiadomośd.
3. Opracuj grę komputerową lub planszową związaną z MCR.
4. Przygotuj puzzle XXL zawierające symbole i nazwy MCR, możesz także dodad do tego
przesłania WAGGGS. Zaproponuj członkom zastępu ułożenie puzzli na zbiórce.
5. Zaprojektuj plakietkę, biżuterię, bransoletkę przyjaźni wykorzystując 8 MCR i ich kolory.
Spróbuj ją wykonad.
6. Ułóż rebusy związane z MCR. Rozwiążcie je na zbiórce zastępu.
7. Wybierz jeden z MCR. Zdobądź na ten temat jak najwięcej informacji i zaprezentuj je na
plakacie wykonanym z materiałów z odzysku. Zaprezentuj go na zbiórce, w szkole.
8. Wybierz jeden z MCR i zrób album wklejając wycinki z gazet, wpisując pozyskane
informacje, dodając rysunki, zdjęcia, marzenia...i pomysły.
9. Superpamięd. Przygotuj kartoniki z symbolami MCR i ich nazwami lub nawet pojedynczymi
wyrazami z nimi związanymi. Zagraj w grę na zbiórce zastępu. Może razem z zastępem
wykonacie dodatkowe komplety dla młodszych?
10. Poszukaj informacji w gazetach, magazynach na temat MCR. Porównaj zebrane
informacje, napisz własny artykuł, wyślij go do lokalnej gazety.
11. Zorganizuj imprezę promującą GAT. Zaproś przedstawicieli władz oraz tych wszystkich,
którzy mają wpływy w środowisku lokalnym. Porozmawiaj o Waszych planach.
12. Zaprojektuj, wykonaj i sprzedaj plakietkę, znaczek, wstążkę na temat wybranego MCR.
Przygotujcie dwiczenia dla młodszych związane z wybranym MCR, na koniec wręczcie im
wykonane plakietki.
13. Zdobądź informacje na temat rzecznictwa spraw dziewcząt i kobiet i zaplanuj kampanię.
Więcej szczegółów na stronie www.propozycje.zhp.pl, pakiet GAT został przetłumaczony i
zredagowany przez Wydział Programowy GK ZHP.
Przygotowała i opracowała: pwd. Magdalena Noszczyk
Materiał nt. GAT: hm. Inga Rusin